Even een paar dagen eruit – wie houdt er niet van? Maar eerlijk is eerlijk: een weekendje weg kan flink in de papieren lopen. Gelukkig zijn er genoeg slimme manieren om te besparen zonder in te leveren op plezier. Of je nu een romantisch uitje plant, een stedentrip met vrienden of gewoon even wilt opladen in de natuur: met deze 10 bespaartips hou je geld over voor de leuke dingen.
1. Boek buiten het hoogseizoen
Klinkt logisch, maar wordt vaak vergeten: als je flexibel bent met je reisdata, kies dan een periode buiten schoolvakanties en feestdagen. Een weekendje in juni of september is vaak een stuk goedkoper dan middenin de zomervakantie. Toch in de zomer op pad? Dan is een last minute augustus vaak verrassend voordelig – mits je snel beslist.
2. Vergelijk alternatieve accommodaties
Hotels zijn fijn, maar vaak ook duur. Kijk ook eens naar alternatieven zoals een B&B, hostel, appartement of tiny house. Soms zit je dan nét iets buiten het centrum, maar met een fiets of busje ben je er zo. En de ervaring? Die is vaak juist leuker én persoonlijker.
3. Neem je eigen snacks mee
Klinkt misschien kneuterig, maar onderweg een paar broodjes en snacks bij je hebben scheelt serieus geld. Zeker als je een tankstation of treinstation als enige optie hebt. Neem ook een herbruikbare waterfles mee: veel steden hebben gratis tappunten.
4. Ga voor een pakketdeal
Als je vervoer en verblijf tegelijk boekt, kun je flink besparen. Pakketreizen zijn niet alleen handig, maar vaak ook goedkoper dan alles los regelen. Houd vooral aanbiedingen in de gaten voor een goedkoop weekendje weg. Soms zit er zelfs ontbijt of entree tot een attractie bij inbegrepen.
5. Gebruik kortingssites en acties
Er zijn tal van websites die kortingscodes, deals en acties aanbieden voor uitjes, restaurants, overnachtingen of vervoer. Denk aan acties met dagbladen, cashback-websites of loyaliteitsprogramma’s van supermarkten. Even zoeken kan zomaar €50 tot €100 schelen op je totale weekend.
6. Verken je eigen land (of net over de grens)
Je hoeft geen uren te reizen voor een leuke break. Nederland zit vol verrassende plekken, van historische steden tot natuurgebieden. Ook net over de grens – denk aan België of Duitsland – vind je leuke stadjes waar je snel bent en niet de hoofdprijs betaalt.
Een goedkoop weekendje weg hoeft dus echt niet naar de andere kant van Europa te zijn. Bonus: je bent er zó en verspilt geen tijd of geld aan lange reizen.
7. Pak het openbaar vervoer (of carpool)
Reizen met de trein, bus of een deelauto is vaak goedkoper dan zelf rijden, zeker als je met z’n tweeën of alleen gaat. Check ook combi-tickets zoals trein + hotel of acties van vervoersbedrijven. En reis buiten de spits voor extra voordeel.
Ga je toch met de auto? Kijk of je met iemand mee kunt rijden of zelf iemand mee kunt nemen via een carpool-platform. Dat scheelt niet alleen in de kosten, maar is ook gezellig!
8. Kies gratis activiteiten ter plaatse
Niet alles hoeft geld te kosten. Denk aan wandelen door natuur of historische wijken, street art tours, gratis musea of markten. Veel steden bieden ook gratis stadswandelingen aan met een local. Check vooraf wat er gratis te doen is en plan je dagen slim.
Ook leuk: maak zelf een speurtocht of route langs bijzondere plekken. Je beleeft de stad net even anders én het kost je niets.
9. Overweeg huisruil of oppasvakantie
Durf je het aan? Via speciale platforms kun je je huis ruilen met iemand anders – in Nederland of in het buitenland. Ook kun je soms tegen een kleine vergoeding op een huis (en huisdieren) passen. Zo heb je een volledig verblijf zonder kosten.
Je moet er misschien even aan wennen, maar het levert vaak bijzondere ervaringen én nieuwe contacten op.
10. Neem eigen spullen mee
Een hotelontbijt klinkt heerlijk, maar kost vaak flink wat extra. Neem je eigen ontbijt of snacks mee en je bespaart zó tientallen euro’s per persoon. Ook handig: neem een opvouwbare tas, een powerbank, waterfles en eventueel spelletjes of een boek mee.
Zo hoef je ter plekke minder te kopen en kun je je geld besteden aan een leuke activiteit of lekker etentje.
Bonus: houd ruimte voor spontaniteit
Soms loont het om juist níét alles van tevoren vast te leggen. Op de bestemming zelf vind je vaak nog leuke last-minute aanbiedingen of tips van locals. En hoe fijn is het om ruimte te hebben voor spontane plannen?
Met een last minute augustus kun je bovendien inspelen op het weer. Regent het hier? Boek dan nog snel een weekendje naar de zon, bijvoorbeeld in Zuid-Frankrijk of een van de Waddeneilanden.
Besparen zonder in te leveren op beleving
Een weekendje weg hoeft geen aanslag op je portemonnee te zijn. Met een beetje voorbereiding, slimme keuzes en wat creativiteit kun je goedkoop genieten én volop herinneringen maken.
Dus pak je agenda erbij, check de aanbiedingen en kies een bestemming die bij je past. Of je nu gaat voor een citytrip, natuur, strand of avontuur: met deze bespaartips wordt het hoe dan ook een topweekend.
[picture] => no
[pic1title] =>
[pic2title] =>
[pic3title] =>
[pic4title] =>
[pic5title] =>
[titleSlugified] => 10-bespaartips-voor-een-weekendje-weg
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_105x105.jpg
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_50x50.png
[imageUrl] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/slideshow/reisinspiratie/126/126_1.jpg
)
[1] => stdClass Object
(
[newsId] => 125
[date] => 2025-05-19
[title] => Zo gebruik je je sim only-abonnement zonder zorgen in het buitenland
[text] =>
Op reis wil je maar één ding: vrijheid. Vrijheid om te verdwalen in een onbekende stad, om last minute een andere route te nemen, om die zonsondergang meteen te delen met vrienden thuis. Maar ja, zonder mobiel bereik of een stevige databundel is die vrijheid soms ver te zoeken. Gelukkig is er een oplossing die verrassend simpel én voordelig is: sim only
In dit artikel nemen we je mee in de wereld van sim only-abonnementen voor reizigers. Niet te technisch, gewoon handige tips waar je écht iets aan hebt als je binnenkort op pad gaat.
Wat is sim only ook alweer?
Een sim only-abonnement betekent dat je alleen betaalt voor je mobiele bundel: belminuten, sms en data. Je krijgt dus geen toestel, wat het abonnement meestal een stuk goedkoper maakt. Ideaal als je al een goede telefoon hebt en liever je geld uitgeeft aan leuke dingen – zoals een extra nachtje in dat charmante B&B in Toscane.
Waarom is sim only zo handig voor op reis?
Een sim only is voor buitenlandgebruik vooral aantrekkelijk vanwege de flexibiliteit en controle. Alle Nederlandse providers bieden sinds 2017 EU-roaming aan, wat betekent dat je in veel Europese landen gewoon je bundel kunt gebruiken zonder extra kosten.
Dat betekent: geen gedoe met lokale simkaarten, geen onverwachte roamingfacturen, en gewoon bereikbaar blijven met je eigen nummer. Even de weg zoeken op Google Maps, je hotel reserveren via Booking.com of een foto sturen via WhatsApp – allemaal zonder zorgen.
Waar moet je op letten voor vertrek?
1. Is je bundel geldig in het buitenland?
Binnen de EU is dat meestal geen probleem. Je gebruikt daar gewoon je Nederlandse bundel. Buiten de EU is een ander verhaal. Dan betaal je vaak per MB en dat kan hard oplopen. Ga je bijvoorbeeld naar Turkije, Thailand of de VS? Check dan of je provider wereldbundels aanbiedt of koop ter plekke een lokale simkaart.
2. Staat roaming aan op je telefoon?
Een kleine instelling, groot verschil. Ga naar je netwerkinstellingen en zorg dat ‘roaming’ is ingeschakeld. Geen zorgen: zolang je binnen de EU blijft en je bundel geldig is, brengt dit geen extra kosten met zich mee. Buiten de EU kun je roaming juist beter uitzetten, tenzij je bewust een buitenbundeloptie hebt gekozen.
3. Pas je bundel aan voor vertrek
Weet je dat je op vakantie meer data verbruikt dan thuis (hallo, Instagramstories en Google Maps)? Kies dan tijdelijk voor een grotere databundel. Bij veel sim only-aanbieders kun je je bundel maandelijks aanpassen. Zo blijf je flexibel én binnen budget.
Slimme bespaartips voor onderweg
Zelfs met een goede bundel is het slim om spaarzaam met je data om te gaan. Je wilt tenslotte je MB’s gebruiken om je weg te vinden, niet om automatische updates te installeren.
Hier een paar praktische hacks:
Download kaarten van tevoren. In Google Maps kun je gebieden offline opslaan. Handig én zuinig.
Gebruik een databesparende browser. Denk aan Google Chrome met databesparing aan.
Schakel automatische updates uit. Zowel voor apps als je besturingssysteem.
Gebruik WiFi verstandig. In cafés of hotels is vaak gratis WiFi, maar pas op met openbare netwerken: gebruik een VPN als je gevoelige info invoert.
Hoe zit het met bellen en voicemail?
Binnen de EU bel je ook gewoon uit je bundel. Maar let op: voicemail beluisteren in het buitenland kan extra kosten met zich meebrengen, vooral buiten Europa. Zet je voicemail dus uit als je die niet nodig hebt, of laat mensen via WhatsApp contact opnemen. Wel zo 2025.
En buiten Europa dan?
Ga je naar een land buiten de EU, dan is een sim only-abonnement minder vanzelfsprekend. Dan kun je kiezen uit:
Een wereldbundel bij je provider. Handig voor korte reizen of als je op meerdere plekken bent.
Een lokale simkaart. Vaak goedkoper, maar je hebt wel een simlockvrije telefoon nodig en soms wat geduld bij het activeren.
Een eSIM. Steeds meer telefoons ondersteunen dit digitale alternatief. Zo kun je twee abonnementen tegelijk gebruiken, bijvoorbeeld je Nederlandse nummer én een lokale data-optie.
Samenvattend
Met een beetje voorbereiding is voor buitenlandgebruik een sim only een uitstekende manier om tijdens je reis bereikbaar te blijven, zonder torenhoge kosten of eindeloos zoeken naar WiFi. Je behoudt controle over je verbruik, je eigen nummer én je vakantiebudget.
Kortom: ideaal voor iedereen die met een gerust hart wil reizen – van de spontane citytripper tot de digital nomad die morgen gewoon weer inlogt op een strand in Portugal.
Wil je flexibel je bundel aanpassen, profiteren van duidelijke tarieven en gebruikmaken van een betrouwbaar netwerk? Kijk dan eens naar Simyo’s sim only – of check eerst de roaminginformatie van KPN voor een compleet overzicht van je opties.
Laat je telefoon je reismaatje zijn – niet je grootste kostenpost.
[picture] => no
[pic1title] =>
[pic2title] =>
[pic3title] =>
[pic4title] =>
[pic5title] =>
[titleSlugified] => zo-gebruik-je-je-sim-only-abonnement-zonder-zorgen-in-het-buitenland
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_105x105.jpg
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_50x50.png
[imageUrl] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/slideshow/reisinspiratie/125/125_1.jpg
)
[2] => stdClass Object
(
[newsId] => 124
[date] => 2025-05-14
[title] => Droomreis financieren? Zo beslis je of een lening de juiste oplossing is
[text] =>
Die langgekoesterde droomreis naar de andere kant van de wereld, die perfect uitgeruste camper voor een onvergetelijke roadtrip, of die essentiële professionele duikuitrusting waarmee je nieuwe onderwaterwerelden kunt verkennen. Soms lijken onze grootste reisavonturen financieel (net) buiten bereik. Sparen is een optie, maar wat als je niet langer wilt wachten om je passie te volgen? Een persoonlijke lening kan dan een interessante mogelijkheid zijn om die dromen sneller te realiseren. Maar wat houdt zo'n lening precies in en is het wel een verstandige keuze voor jouw reisplannen?
Reizen kost (vaak veel) geld
Als reiziger komen er diverse kostenposten kijken bij het plannen en uitvoeren van je avontuur. Denk hierbij aan de transportkosten, zoals vliegtickets, treinkaartjes, busreizen of de aanschaf van een eigen vervoermiddel zoals een camper of motor. Daarnaast zijn er de kosten voor accommodatie, variërend van hotels en hostels tot vakantiehuizen of de inrichting van je camper. Ook de dagelijkse uitgaven zoals eten, drinken, lokale transportkosten en toegangsprijzen voor bezienswaardigheden zijn aanzienlijk. Verder moet je rekening houden met reisverzekeringen, vaccinaties en visa. En eventuele kosten voor reisbenodigdheden zoals outdoorkleding, rugzakken of specifieke apparatuur.
Je droomreis mogelijk maken
Wanneer je niet voldoende hebt kunnen sparen voor je vertrek en ook geen opties hebt om bijvoorbeeld bij familie extra geld te lenen, kan je reis potentieel gefinancierd worden met een persoonlijke lening. Dit is een geldbedrag dat je leent van een financiële instelling en dat je in een vooraf afgesproken periode terugbetaalt, inclusief rente. Het belangrijke kenmerk is dat je het geleende bedrag in één keer ontvangt en dat de rente en de maandelijkse aflossing gedurende de looptijd van de lening vaststaan. Dit zorgt voor financiële duidelijkheid: je weet precies waar je aan toe bent en wat je maandelijks kwijt bent. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een doorlopend krediet of een creditcard, waarbij het leenbedrag flexibel is, is een persoonlijke lening specifiek bedoeld voor een bepaald doel, zoals het financieren van een reis of de aanschaf van reisbenodigdheden.
De voordelen voor reizigers en avonturiers
Voor wie de wereld wil ontdekken, biedt een persoonlijke lening een aantal aantrekkelijke voordelen. Ten eerste stelt het je in staat om een grotere uitgave in één keer te doen. Denk aan de aankoop van een betrouwbare camper die je vrijheid op de weg vergroot, of het boeken van een langdurige wereldreis waar je anders jaren voor zou moeten sparen. Ten tweede zorgt de vaste maandelijkse last ervoor dat je de kosten van je droomreis over een langere periode kunt spreiden, waardoor het beter past binnen je budget. Je hebt vooraf inzicht in je financiële verplichtingen, wat helpt bij het plannen van je reis en je financiën daarna.
Aandachtspunten bij het afsluiten van een lening
Voordat je een persoonlijke lening afsluit voor je reisavontuur, zijn er een aantal belangrijke zaken om te overwegen. Ten eerste natuurlijk de kosten. De rente is een cruciale factor; dit zijn de kosten die je betaalt voor het lenen van het geld. Vergelijk verschillende aanbieders om de meest gunstige rente te vinden. Ook de looptijd van de lening is belangrijk. Een langere looptijd betekent lagere maandelijkse lasten, maar je betaalt over de gehele periode meer rente. Kies een looptijd die past bij je financiële situatie, zowel nu als in de toekomst. Let ook goed op de voorwaarden van de lening, zoals de mogelijkheden tot vervroegde aflossing.
Verstandig lenen voor je reisdroom
Een persoonlijke lening kan een waardevol instrument zijn om je reisdromen te realiseren, mits je er verstandig mee omgaat. Bepaal vooraf nauwkeurig hoeveel geld je nodig hebt en leen niet meer dan noodzakelijk. Maak een realistisch terugbetaalplan en zorg ervoor dat de maandelijkse lasten comfortabel binnen je budget passen, ook tijdens en na je reis. Overweeg of er wellicht andere spaarmogelijkheden zijn of dat je bepaalde uitgaven kunt uitstellen. Een weloverwogen beslissing zorgt ervoor dat je met een gerust hart op avontuur kunt gaan, zonder onnodige financiële zorgen achteraf.
Geld lenen bij familie of vrienden kan flexibeler zijn en minder kosten met zich meebrengen, maar het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de terugbetaling om relaties niet onder druk te zetten. Een goed gesprek en heldere afspraken kunnen veel financiële stress achteraf voorkomen.
Van mijn vriend Marcel v/d Velden hoor ik dat ons verslag dat hem door waarbenjij.nu is toegestuurd genaamd "en dan is het alweer mei' hele vreemde fouten en misplaatste woorden bevat. Het verslag ziet er anders uit dan hetgeen ik heb aangeleverd en ook als de back-up die ik heb teruggekregen. Ook de reacties onder het verslag bevatten fouten, zo wordt bij mijn reactie mij naam Ad veranderd in Advertentie en waar ik zwager schrijf staat bij Marcel "zwaar". Komt dit bij 1 van jullie die het verslag ook via de mail krijgen toegestuurd bekend voor dat er zeker 6 zinnen of meer helemaal niet lopen en onlogische woorden bevatten? Zo ja, laat het ons even weten in een reactie, zo nee laat het dan ook even weten in een reactie. Als het om een fout in de instellingen van Marcels apparatuur gaat is dat vervelend maar te overzien. Als iedereen dit zo te zien krijgt, moet ik waarbenjij.nu gaan benaderen om e.e.a. op te lossen. Alvast bedankt voor jullie medewerking.
groetjes,
Ad
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-10-07 06:45:00
[totalVisitorCount] => 194588
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 132
[author] => ad
[cityName] => Amlapura
[travelId] => 220213
[travelTitle] => help de school
[travelTitleSlugified] => help-de-school
[dateDepart] => 2009-10-17
[dateReturn] => 2023-12-04
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/indonesi,amlapura
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/205/429_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => gaat-alles-wel-goed-met-de-verslagen
)
[1] => stdClass Object
(
[reportId] => 5107292
[userId] => 205429
[countryId] => 88
[username] => binapurwaka
[datePublication] => 2025-05-10
[photoRevision] => 0
[title] => en dan is het alweer mei
[message] =>
Beste lezers en vrienden van Bina Purwaka,
We zijn al weer sinds eind februari hier op Bali en voordat je het weet is het dan gewoon alweer mei. In de tussenliggende periode waren er een paar schoolvakanties van ieder zo'n 10 dagen. De 1e vanwege de stilte dag op Bali (Nyepi) die zowat samenviel met idul fitre dus dat was een gecombineerde vakantie van 2 godsdiensten en niet lang daarna was er de vakantie vanwege de Balinese Hindoe feestdagen Galungan en Kuningan. Nu blijft de school open tot half juni wat het einde van het schooljaar 2024/2025 is en half juli zal het nieuwe schooljaar zijn aanvang hebben. Inmiddels is het inschrijven voor het nieuwe schooljaar weer begonnen. De afgelopen 2 schooljaren hebben we voor alle leerlingen de helft van het schoolgeld betaald en voor de kinderen die het niet kunnen betalen hun uniformen, inschrijfgeld en boekengeld. Met voor iedereen een lager maandbedrag aan schoolgeld wordt het kleuteronderwijs voor iedereen toegankelijker en ik denk dat we het het volgende schooljaar weer op dezelfde manier gaan doen.
Het is mooi om te zien dat het team van onderwijzeressen in al die jaren haast niet van samenstelling is gewijzigd en de huidige samenstelling is denk ik al zeker 7 schooljaren ongewijzigd. Betekent dat de juffen het dus naar hun zin hebben en dat merk je ook als je op school bent, de sfeer is goed, er wordt samen ook lol gemaakt maar ook samen aangepakt als het nodig is. Dat geeft ook vertrouwen voor de aankomende schooljaren waarvan ik hoop dat wij de kleuterschool met jullie hulp en donaties kunnen blijven ondersteunen.
Het is iedere keer weer erg leuk om op de school te zijn en te zien hoeveel lol de kinderen hebben maar ook hoe serieus ze met opdrachten en/of vragen in de klas omgaan. We hebben het al eerder gezegd maar kinderen die naar de kleuterschool kunnen gaan hebben echt een stapje voor op de kinderen die vanuit het niets naar de lagere school gaan. Die 1 of 2 kleuterschooljaren bereidt ze goed voor op de lagere school.
Wat nieuw is dit schooljaar, is dat er door de landelijke overheid op 5 dagen per week een goede maaltijd wordt verstrekt aan alle kinderen op de kleuterschool. Alleen op zaterdag krijgen ze dat niet. De kinderen gaan hier 6 dagen per week naar school en zijn alleen op zondag vrij.
Wij zijn heel benieuwd hoeveel inschrijvingen er voor het nieuwe schooljaar gaan binnenkomen en we hopen dat we met jullie hulp de school ook in het nieuwe schooljaar kunnen ondersteunen.
Met dit laatste verslag sluiten we onze reis naar Biak in 2025 af. We zijn weer thuis en kijken terug op een mooie reis waar we weer heel veel hebben kunnen doen.
Op 12 februari vertrokken we naar Biak om diverse projecten te bezoeken en uit te voeren. Na een lange reis via Jakarta en Jayapura, kwamen we op 15 februari aan in Biak. Daar werden we verwelkomd door bekenden en begon de voorbereiding op de geplande projecten.
Waterprojecten
Waterproject in Amyamdam
In Amyamdam is na jaren van mislukte pogingen eindelijk een werkend watersysteem gerealiseerd. Vorig jaar hebben wij gepoogd met de pompen die er door een andere organisatie waren geplaatst water in kampong Amyamdam te krijgen. Na veel testen lukte ons dat niet, omdat de pompen niet geschikt bleken te zijn. We ging zelf teleurgesteld terug naar Nederland en deden de belofte dat we zouden gaan nadenken over een wel werkende oplossing.
Dit jaar hebben we door de aanleg van een onderwaterpomp en een mini-watertoren met een reservoir van 2,2 kuub, stromend water naar de kampong gebracht. Tijdens het aanleggen zagen we al hoe blij mensen kunnen zijn met stromend water dichtbij huis. Het project is succesvol afgerond en er stroomt water uit de tappunten in de kampong. De resterende kleine aanpassingen worden door Charles opgepakt.
Boren naar water in Nermnu
Een belangrijk nieuw initiatief was het boren naar een waterbron in kampong Nermnu. Door de financiering van stichting Water is our World is het mogelijk geworden om naar water te boren. Het aanboren van waterbronnen is erg duur en hebben we daarom niet eerder gedaan. In Nermnu ligt al een heel leidingen systeem, maar de waterbron een behoorlijk eind uit de kampong levert niet genoeg water meer. We zijn er zelf gaan kijken en dat zag er inderdaad niet goed meer uit. Omdat er in deze kampong al een leiding netwerk is, kunnen we met een nieuw te boren bron, vrij snel weer water krijgen voor deze kampong. Samen met een lokaal boorbedrijf werd begonnen aan een boring tot 70 meter diepte. Het boren in het keiharde koraal gaat erg langzaam. Er werd ons voordat de boring startte een schatting gegeven dat het makkelijk twee tot drie weken zou kunnen duren. De eigenaar van het boorbedrijf, Winsy, houdt ons goed op de hoogte van de vorderingen. Op de dag voor ons vertrek naar Nederland rijden we nog even naar Nermnu. Als we aan komen in Nermnu zien we de boorders en wat mensen van de kampong onder een zeiltje bij de boorinstallatie staan met grote glimlachen op hun gezicht! De duimen gaan om hoog. Ze hebben water aangeboord!Wat een mooi resultaat! Hier zijn de kampongbewoners en wij heel erg blij mee. Tijdens onze reis terug naar Nederland ontvangen we van Winsy verschillende filmpjes dat het water uit de bron komt. De bewoners van de kampong staan onder de straal te genieten van het water. Ze zijn er duidelijk heel blij mee! Dat maakt ons ook heel blij. We kijken de filmpjes tijdens onze tussenstop in Makassar. Wat fantastisch en wat hadden we daar graag bij willen zijn. De pomp zal nu worden aangesloten op de waterreservoirs die al in de kampong zijn. Charles zal zorgen dat het water verder de kampong in gedistribueerd zal worden.
Reparaties en inspecties in Wari
Vorig jaar hebben we in kampong Wari 3,5 km nieuw leiding gelegd. Deze kampong is opgedeeld in tweeën door de Wari rivier. De kant waar de waterbron van de kampong ligt had water. Doordat de leiding die over de rivier lag naar de andere kant van de kampong door een storm kapot was geslagen had die kant geen water meer. De school had ook al jaren geen water meer. Tijdens dit grote waterproject vorig jaar hebben we een nieuwe leiding over de brug naar kant van de kampong gebracht waar geen water meer was. Dit was een van onze kostbaarste projecten hier op Biak en werd mede door de steun van stichting Water is our World mogelijk gemaakt. Een groot deel van het werk was al verricht tijdens onze aanwezigheid in 2024. Het project werd in 2024 helemaal afgerond toen wij alweer in Nederland waren. Daarom zijn we samen met Charels dit jaar in Wari gaan kijken. We zag inderdaad waterdruk in het deel van de kampong waar voorheen geen water was. Mooi om te zien. We hebben een aantal lekken gerepareerd, zodat de druk optimaal blijft. Tijdens ons verblijf werd Jantinus via facebook benaderd door een kampongbewoner die klaagde dat ze al sinds december geen water meer hadden. Daar zijn we gaan kijken en constateerden we dat ongeveer 5 huizen geen water meer hadden. Na onderzoek bleek dat er een afsluiter kapot was. Die hebben we twee dagen later laten repareren en via facebook hoorden we dat er weer water op de adressen was. Charles zal de komende tijd nog zo’n 30 meter buis vervangen bij de aanvoer van de bron naar de kampong, zodat de druk verder omhoog kan. Een mooi succes!
Rijstproject
Het rijstproject, dat al 14 jaar loopt, hebben we ook dit jaar weer bekeken. De gezinnen in kampong Sundey, Yafdas en Inggiri zijn bezocht en enkele huishoudens zijn vervangen door nieuwe arme huishoudens. Het blijft elke keer weer heel confronterend om armoede te zien die echt niet voor te stellen is. Ouderen en kinderen die ziek zijn. Geen fatsoenlijk bed hebben om op te slapen. Geen stoelen om op te zitten en koken op hout. Huishoudens waar oude mensen voor kleine kinderen zorgen omdat de ouders overleden zijn. Gelukkig kunnen we met ons rijstproject een aantal van deze mensen een beetje helpen en we zien ook elk jaar dat er huishoudens van de lijft kunnen omdat het daar beter gaat. Bij de oude vrouw in Inggiri, waar we vorig jaar voor een nieuw dak haar huis hebben gezorgd, hebben we dit jaar ook de wanden aangepakt zodat het huis helemaal water en wind dicht wordt. De financiering van dit project staat onder druk doordat de Koninklijke Luchtmacht Veteranen hun sponsoring mogelijk stoppen. Deze groep mensen wordt steeds kleiner en ze zijn aan het kijken of ze hun activiteiten bij een andere veteranen vereniging kunnen onderbrengen. De veteranen sponsorden het rijst project voor ongeveer twee derde deel. We wachten af wat er uit de besprekingen komt die de KLu veteranen voeren met de andere veteranen vereniging. We hopen uiteraard dat we onze lange samenwerking met de KLu veteranen kunnen blijven doorzetten. Dit bericht leidde tot de actie Koffie voor Rijst, waarbij lokale koffie wordt verkocht om de financiering van de rijstpakketten te ondersteunen. We zijn uitverkocht dus dat is geslaagd.
Waterfilters voor scholen
In Nederland krijgen we contact met een bedrijf in Bandung dat waterfiltersystemen maakt. Deze waterfiltersystemen zijn geschikt om van onzuiver water door een zuiveringsproces drinkbaar water te maken. Het bedrijf verkoopt deze filtersystemen hier in Indonesië maar bijvoorbeeld ook in Afrika.
We hebben deze waterfiltersystemen besteld om te gaan gebruiken op scholen.
We hebben Irene, de vrouw die voor ons op Biak het scholingsproject behartigt, gevraagd om deze waterfilters te gaan testen op scholen. Irene weet wel een aantal scholen. Als de filters op Biak zijn aangekomen, zetten we een filter in elkaar bij Irene thuis. Irene zal thuis een aantal keren water filteren het gefilterde water daarna naar een laboratorium brengen. We gaan namelijk wel het gefilterde water laten testen in een laboratorium, voordat we de filters op scholen neergaan zetten.
In ons hotel zetten we zelf ook een filter in elkaar. Het in elkaar zetten is super eenvoudig. Dit is een heel simpel systeem waar bijna niks mis mee kan gaan. Iedereen zou dit moeten kunnen gebruiken. We vullen onze filter met water uit de douchekraan en het water hier is direct uit de kraan absoluut niet drinkbaar. Zelf hebben we het gefilterde water al gedronken.
Kleinschalige projecten
Naast de grotere water- en voedselprojecten werd ook aandacht besteed aan:
Naaicursus: De naaicursus voor vrouwen draait nog steeds goed. De dames hebben er plezier in. Ze kunnen hier kleren voor zichzelf, hun familie of voor de verkoop maken.
Hydrocultuur: In Sundey werd de voortgang van een hydrocultuursysteem bekeken. Dat draait nog steeds heel goed. De kinderen van de school worden er intensief bij betrokken en eten van de groenten als ze klaar zijn.
Kampong Mardori: Tijdens een bezoek aan Kampong Mardori werd een traditionele ceremonie voor ons gehouden. Hier hebben we gekeken naar de watervoorziening, omdat ze hier erg weinig waterdruk ervaren. We zagen al snel dat er heel veel lekken zijn in het leidingsysteem. We hebben de afspraak gemaakt dat ze die met behulp van ons gaan repareren. We verwachten dat er daarna weer voldoende waterdruk is in kampong Mardori. De school vroeg ons of we een printer konden bekostigen. Die printer inclusief scanner hebben we voor ze gekocht in Biak Stad en zal door Inge en Charles naar Mardori gebracht worden.
Deze reis zit erop! Bedankt voor jullie steun!
De afgelopen maand op Biak was weer intensief maar heel succesvol. Water in Amyamdam, het boren naar water in Nermnu. Het rijstproject dat zo belangrijk voor de mensen hier is. En al die andere grote en kleine projecten die we hebben gedaan om de lokale bevolking te proberen te ondersteunen.
Bedankt!!
Onze projecten gaan gewoon door en jullie steun blijft nodig!
We willen iedereen bedanken voor jullie reacties hier op deze website of naar ons persoonlijk. Onze allergrootste dank gaat natuurlijk naar degenen die ons financieel ondersteunen. Onze grote sponsoren, de sponsoren die elke maand bijdragen, iedereen die via de donatielink op deze website een bijdrage heeft overgemaakt en de koffiekopers. Hopelijk hebben we door onze verslagen laten zien dat met jullie steun het mogelijk is om mensen, die het beduidend minder hebben dan wij, een stukje verder te helpen.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 14
[visitorCount] => 964
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/759_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => onze-reis-zit-erop-bedankt-voor-jullie-steun
)
[3] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106497
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-13
[photoRevision] => 0
[title] => Water in Nermnu en Waterfilters
[message] =>
Boren naar water in Nermnu
Op de dag voor ons vertrek naar Nederland rijden we nog even naar Nermnu. Daar zijn ze nog altijd aan het boren naar water. We zijn er de afgelopen weken veel gaan kijken en onze belangstelling werd door de dorpsbewoners en de boorders erg gewaardeerd. Daarom willen we voordat we vertrekken afscheid nemen en natuurlijk nog even horen hoever ze met het boren zijn. Als we aan komen in Nermnu regent het heel hard. We schuilen even bij een gebouwtje, maar van afstand zien we de boorders en wat mensen van de kampong onder een zeiltje bij de boorinstallatie staan met grote glimlachen op hun gezicht! De duimen gaan om hoog. Dat nodigt toch uit om door de hevige regen toch naar ze toe te lopen. Onder het zeiltje aangekomen horen we dat ze water hebben aangeboord. Op de valreep van ons verblijf is het toch gelukt om water aan te boren! Wat een mooi resultaat! Hier zijn de kampongbewoners en wij heel erg blij mee. We horen dat de elektriciteitsvoorziening voor de pomp nog niet op orde is. Dus we dat hebben we terug in Biak stad direct geregeld bij het elektriciteitsbedrijf. En op Donderdag zal de pomp al in de bron worden geplaatst. Daarna zal de pomp aangesloten worden op de waterreservoirs die al in de kampong stonden. Charles zal zorgen dat het water verder de kampong in gedistribueerd zal worden.
Waterfilters
In Nederland krijgen we contact met een Nederlander die in Bandung woont en daar een bedrijf heeft dat waterfiltersystemen maakt. Deze waterfiltersystemen zijn geschikt om van onzuiver water, hier in Biak is dat kraanwater, maar ook regenwater en rivierwater te zuiveren naar drinkbaar water. Het bedrijf verkoopt deze filtersystemen hier in Indonesië maar bijvoorbeeld ook in Afrika.
We krijgen wat documentatie opgestuurd en zien dat het werkt met koolstoffilters. De waterfilters gaan ongeveer 3 jaar mee en kunnen in de tijd zo’n 7000 liter water filteren naar drinkwater. Het onderhoud aan dit filtersysteem is minimaal en uiterst simpel.
Dergelijke filters lijken ons heel zinvol op scholen hier op Biak. We vragen Irene, de vrouw die voor ons op Biak het scholingsproject behartigt wat zij van een dergelijk systeem vindt en of ze een aantal scholen weet waar we dit kunnen gaan testen. Irene weet wel een aantal scholen en wij vinden in Nederland een sponsor die een aantal filters wil bekostigen waarmee we kunnen gaan testen. We besluiten daarop de filters te bestellen. Vanuit Bandung horen we dat het ongeveer vier weken duurt voordat de filters op Biak aankomen. Dat komt mooi uit, want op het moment van bestellen zitten wij nog twee weken voor ons vertrek naar Biak. De filters moeten dus aankomen als wij er zijn.
Inmiddels zitten we in onze laatste dagen op Biak en we hebben nog geen filters gezien. We besluiten te informeren. De filters zouden in Jayapura zijn en dus bijna op Biak. We berichten dat aan Irene, want we hebben de filters naar haar laten versturen. Irene bericht ons dat de filters helemaal niet in Jayapura zijn, maar dat ze die net die middag heeft ontvangen. Mooier kan dus niet. We maken een afspraak met Irene om een filter op te halen voor onszelf om te testen en zetten een filter in elkaar bij Irene thuis. We gaan namelijk wel het gefilterde water laten testen in een laboratorium, voordat we de filters op scholen neergaan zetten. De testen zijn nog niet afgerond, dus het plaatsen op de scholen maken wij niet meer mee.
In ons hotel zetten we zelf ook een filter in elkaar. Het in elkaar zetten is super eenvoudig. Dit is een heel simpel systeem waar bijna niks mis mee kan gaan. Iedereen zou dit moeten kunnen gebruiken. We vullen onze filter met water uit de douchekraan en het water hier is direct uit de kraan absoluut niet drinkbaar. We hebben het water zelf ook gedronken nadat het gefilterd was. Prima drinkbaar water.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 5
[visitorCount] => 238
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/362_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => water-in-nermnu-en-waterfilters
)
[4] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106474
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-11
[photoRevision] => 0
[title] => Water op de tappunten in Amyamdam
[message] =>
Zoals we in een eerder verslag schreven is het gelukt om water uit de rivier naar kampong Amyamdam te krijgen. We hadden de dorpsbewoners gevraagd om een pomphuis te bouwen. Vanuit het pomphuis steekt een buis de rivier in. In deze buis hebben we een onderwaterpomp geplaatst. Doordat er al een tyleenbuis vanaf de rivier naar de kampong lag van een poging door een andere organisatie konden we die gebruiken om te kijken of we water 50 meter hoger bij de kampong konden krijgen. Dat lukte!
In kampong Amyamdam zijn de afgelopen jaren verschillende pogingen gedaan om water uit de rivier naar de kampong te krijgen. Er is voor veel geld aan tyleenleidingen en ander leiding werk aangelegd. Er zijn watertappunten gemaakt verspreid door de kampong. Kennelijk is de infrastructuur er eerst aangelegd en daarna is er geprobeerd om waterdruk op de leidingen te krijgen. Het bijzondere is dat het allemaal nooit gefunctioneerd heeft. Zonde van de investeringen en voor de bewoners een teleurstelling.
Maar nu het wel lukt om water vanuit de rivier naar de kampong te krijgen maken een plan om het water naar de tappunten in de kampong te krijgen.
Daarvoor bouwen de kampongbewoners een mini watertoren aan de kop van de kampong. Daarboven op een waterreservoir van 2,2 kuub water. Doordat het waterreservoir hoog staat geeft dat waterdruk op de leidingen beneden in de kampong. Het is een heuvelachtige kampong dus er moet genoeg druk zijn om het water over een heuvel te kunnen drukken.
Als wij zaterdag aankomen in Amyamdam zien we de watertoren al staan, met daarboven op het waterreservoir. De watertoren is nog niet helemaal klaar, er moeten nog verstevigingschoren in en een dak op. We zeggen gelijk toe dat we zullen zorgen voor extra balken zodat de toren verstevigd wordt. Het moet allemaal wel veilig uiteraard. Maar de basis staat en het is veilig genoeg om te testen.
Voordat we water in het reservoir kunnen krijgen moeten we eerst de oude tyleenleiding omleiden naar het nieuwe reservoir. Een deel van die leiding ligt onder de grond weggewerkt en moet dus opgezocht worden. Daarna gaan we met man en macht proberen de leiding vrij te maken zodat we die naar het reservoir kunnen leiden. Na een half uurtje graven en vrijmaken van de leiding lukt het ons met z’n allen om door aan de leiding te trekken hem uit de bebossing te krijgen. We leggen de leiding langs het pad naar het waterreservoir.
Bij de pomp in de rivier willen we ook een deel van de oude tyleenleidng vervangen. Daar zitten inmiddels zoveel koppelingen tussen die we de afgelopen tijd hebben geplaatst om lekken te dichten dat we daar liever een lang stuk goede leiding neerleggen. Als die leiding aan de pomp is aangesloten, zetten we de pomp aan. We lopen langs de leiding terug naar de kampong om te kijken of we nog lekken tegenkomen, zodat we die kunnen dichten. Gelukkig komen we die niet tegen en boven aangekomen in de kampong was het opgevallen dat er water uit de buis kwam. Toen we kwamen aanlopen stonden er al mensen onder te douchen. Wat een mooi gezicht! De blijdschap die we zagen dat er stromend water was is bijna niet te voor te stellen. Iets wat voor ons zo normaal is, dat maakt mensen hier zo blij. Prachtig om te zien.
Charles was vandaag ook meegekomen en die zorgde ervoor dat de aanvoer en afvoerleiding aan het waterreservoir in de toren werd gekoppeld. Daarna kon de pomp aan en het reservoir worden gevuld. Tijdens het vullen van het reservoir kwamen er al kampongbewoners aan met emmers en tankjes om met water te vullen. Ook werd er snel even gedoucht onder de uitlaat van de watertank, zo leuk om te zien. Maar we willen water op de tappunten, dus zoeken we samen met de kampongbewoners de leiding op die op de tappunten aangesloten zit. Daar gaan we onze leiding op aansluiten. Het is een heel gezoek en gekap in de koraalbodem om de leiding te vinden. Nadat de leiding gevonden is moet er ruimte genoeg rond de leiding gekapt worden om onze leiding erop aan te sluiten. Het is een gepruts, maar het lukt om onze leiding aan te sluiten. Het waterreservoir is inmiddels vol en aan Charles de eer om de afsluiter van het reservoir open te draaien en zo waterdruk te zetten op de leidingen in de kampong.
Bij de watertappunten horen we lucht uit de kranen komen en niet veel later komt daar voor het eerst water uit! Wat een mooi gezicht! Wij gaan de tappunten in de kampong bij langs. Bij sommigen zitten de kranen verstopt met rommel en nadat die schoon zin gemaakt loopt ook daar het water uit. Een aantal kranen zijn kapot en die vervangen we gelijk. We lopen nog tegen wat kleine problemen aan, zoals lekkende koppelingen. Dat zijn problemen die we in de komende tijd nog op gaan lossen. En als we weer in Nederland zijn zal Charles dat doen.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 9
[visitorCount] => 266
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/184_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => water-op-de-tappunten-in-amyamdam
)
[5] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106403
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-07
[photoRevision] => 0
[title] => Boren naar water in Nermnu
[message] =>
In januari zijn Jantinus en ik naar vrijwilligers van stichting Water is our World geweest. Deze Stichting richt zich op het realiseren, herstellen of verbeteren van de drinkwater- en sanitatievoorzieningen in kleine dorpen in ontwikkelingslanden. Deze stichting is onder andere actief geweest in Suriname, Senegal, Indonesië, Vietnam en Mozambique. Stichting Water is our World is wat omvang betreft vele malen groter dan onze kleine stichting, die zich richt op waterprojecten en algemene welzijnsprojecten op Biak.
Stichting Water is our World heeft ons al meerdere keren ondersteund met onze waterprojecten op Biak. Voor dit jaar wilden ze ons weer ondersteunen bij een waterproject dus zijn we naar Witharen in Overijssel gegaan om eens bij deze stichting te gaan kijken en om te bespreken wat ze dit jaar wellicht voor ons kunnen betekenen. Na een uitgebreide rondleiding op het terrein waar de stichting hun projecten voorbereiden leggen we uit dat we dit jaar op Biak naar een bron willen gaan boren. Wij maakten tot nu nooit gebruik van deze mogelijkheid om aan water te komen in kampongs omdat dit een erg duur middel is. Het boren naar een bron is wel een goede optie in kampongs waar geen natuurlijke bron in de buurt is. We maken de afspraak dat wij opzoek gaan naar een kampong die geschikt is om te gaan boren naar een bron en de kosten worden voor rekening genomen van stichting Water is our World.
Jantinus heeft vanuit Nederland al contact gekregen met de eigenaar van een bedrijf dat boringen naar waterbronnen doet. We zijn gelijk de eerste week toen we in Biak waren naar het bedrijf gegaan om kennis te maken en te bekijken wat hij voor ons kon betekenen. De eigenaar, leidde ons rond liet ons de technieken zien die hij gebruikt voor het boren naar water. Hij liet ons de boormachine, boorkoppen en lange buizen zien die door het koraal gaan om toegang te krijgen tot waterbronnen. Zodra er water gevonden wordt, wordt er een bronfilterbuis geplaatst, die door gaatjes het water naar binnen laat stromen. In deze buis wordt vervolgens een cilindervormige pomp geplaatst, die maar liefst 5 kuub water per uur naar boven kan pompen.
Op zoek naar een kampong die geschikt zou kunnen zijn om te gaan boren naar een waterbron wees Charles ons erop dat de school van kampong Nermnu geen water meer had. Bij aankomst bleek het probleem veel groter te zijn, want een groot deel van de kampong had geen water. Op zoek naar bron waar het water voor deze kampong vandaan moest komen, kwamen we na ongeveer 45 minuten klauteren door het oerwoud bij een kleine bak waar water in liep. Helaas bleek er veel te weinig water in deze bak te zitten om de hele kampong van water te voorzien, zelfs de school heeft niet genoeg aan dit beperkte aanbod. Bij de daadwerkelijke bron, waar het water uit de heuvel kwam bleek het wateraanbod veel te laag te zijn. Bovendien waren de goten die het water moesten vervoeren naar de bak, vuil en dichtgeslibd, wat de water toevoer verder bemoeilijkte. Deze bron is overduidelijk niet meer geschikt.
We gingen terug naar de kampong, waar we de reservoirs bekeken die ooit werden gebouwd om het water in op te slaan. Ze zagen er nog goed uit en we denken dat we hier een nieuwe bron kunnen boren, zodat de kampong en de school weer van voldoende water voorzien kunnen worden. Een dag of twee later gaan we daarom net de eigenaar van het boorbedrijf, de man heet Winsy, naar Nermnu om te kijken of hij daar mogelijkheden ziet om naar water te boren. Hij had een apparaatje meegenomen waarmee hij naar water kon zoeken. Het principe van een wiggelroede, maar dan versie 2.0. Wij hadden onze bedenkingen bij dit apparaat, maar Winsy liet ons weten dat er hier goed naar water te boren is. Hij schat in dat het water op deze plek op zo’n 70 meter diepte zit. Nadat we met de kampongbewoners hebben afgesproken dat we gaan proberen weer water naar de kampong te brengen en dat ze onderling moeten regelen dat er in de toekomst electra aanwezig is om een pomp kunnen laten draaien, besluiten we hier te gaan boren.
Wij zijn hier op Biak natuurlijk maar relatief kort en zijn heel nieuwsgierig hoe het boren gaat verlopen vragen we Winsy zo snel mogelijk te beginnen. Twee dagen later krijgen we al foto’s binnen dat de boorinstallatie al in Nermnu staat en dat hij de volgende kan beginnen. Dat betekent dat wij de volgende dag ook naar Nermnu gaan om te kijken hoe het boren in z’n werk gaat. In Nermnu aangekomen staat alles al klaar en er zijn veel dorpsbewoners uitgelopen om te komen kijken. Voordat het boren kan beginnen, spreekt de dominee een gebed uit. De mensen hier op Biak zijn erg kerkelijk, zonder de zegen van God kan een dergelijk project dan ook niet van start. Nadat het gebed is uitgesproken kan het boren echt gaan beginnen. Langzaam zien we de boorkop de harde koraalbodem in verdwijnen. Het boren naar een diepte van 70 meter kan 2 tot 3 weken duren. Dat is afhankelijk of er op harde grondlagen wordt gestuit. Nadat de eerste zes meter geboord zijn vertrekken we weer richting Biak-stad.
Onze andere projecten gaan ondertussen gewoon door, maar zodra we in de buurt zijn of in de mogelijkheid zijn om te gaan kijken rijden we richting Noord-Biak waar we even bij het boren gaan kijken. Met het schrijven van dit verslag hebben we dan ook even gewacht, want natuurlijk hoop je dat er tijdens ons verblijf hier water wordt aangeboord. Vandaag is het vrijdag 7 maart en de boor zit nu op 40 meter diepte. Bij het boren komt boorsel vrij en dat boorsel komt vrij lastig omhoog en blijft op de boorkop zitten. Daarom zijn ze nu tussendoor het boorgat ook aan het spoelen zodat al het boorsel (koraalgruis) naar boven komt. Het is ziet er dus niet naar uit dat het boren klaar is nog voordat wij weer naar Nederland vertrekken. Dat hoeft gelukkig ook niet, het boorbedrijf weet wat ze moet doen en Charles onze man van de waterprojecten hier op Biak weet wat er moet gebeuren zodra er water aangeboord wordt. En wij weten gelukkig dat we dat aan onze mensen hier over kunnen laten.
Hopelijk kunnen we komende week in één van onze verslagen nog melden dat er water is aangeboord.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
Vorige week schreven we al over het rijstproject dat inmiddels veertien jaar hier op Biak loopt. We ondersteunen de allerarmsten met basisbehoeften. Het rijstpakket bestaat uit een zak met rijst, handzeep, suiker, olie, thee, melk, wasmiddel en maandverband voor de vrouwen in het project.
We zijn vorige week onder andere in kampong Sundey geweest daar zijn 7 gezinnen de rijst krijgen. Van het schoolhoofd van Sundey hoorden we toen al dat ze nog een aantal kandidaten hadden die voor het rijstproject in aanmerking komen. Toen hadden we nog geen ruimte in het project, maar naar evaluatie van onze bezoeken vorige week hebben we gezien dat er een aantal gezinnen van het project geschrapt kunnen worden. Dat geeft ruimte om nieuwe adressen toe te voegen. We zijn daarom afgelopen donderdag in Sundey gaan kijken bij de gezinnen die in aanmerking kunnen komen. We hebben drie adressen bezocht. Bij het eerste adres troffen we een vader met kinderen in een armoedig huis. De vrouw was naar de pasar. De man is niet in staat om te werken, hij is geestelijk niet helemaal in orde. Hij is wel instaat wat te verbouwen in de tuin. Daar gaan we zaden voor regelen en we nemen dit gezin voorlopig in het rijstproject op. Op het tweede adres waar we kwamen, woont een gezin met drie kinderen. Alle drie de kinderen zijn geestelijk en of lichamelijk gehandicapt. Ook hier was het een treurige bedoeling om te zien. Het is gewoon niet voor te stellen hoe mensen soms moeten leven. Bij het derde adres woont een moeder met 5 kinderen. De man van de vrouw zit in de gevangenis en draagt dus niks bij aan het gezin. Toen we binnenkwamen zagen we gelijk hoe armoedig dit gezin leeft. Serli heeft een aantal van deze kinderen op school vandaar dat ze van de situatie wist. Toen we binnen waren zagen we ook een jongen laveloos op bed liggen. Dit bleek een oudere zoon van de vrouw te zijn. Helaas is de vrouw niet tegen deze zoon opgewassen om hem te behoeden van de alcohol en hem aan het werk te laten gaan. Al met al een hele treurige situatie voor al voor de jonge kinderen die hier aanwezig waren. Ook dit adres gaat voorlopig in het rijksproject opgenomen worden. Afgelopen maandag hebben we de rijstpakketten bij deze adressen afgeleverd.
De sponsoring stopt helaas!
Aan het einde van het verslag schreven we al dat onze belangrijkste sponsor de Koninklijke Luchtmacht veteranen (KLu) een steeds kleinere club wordt. De KLu veteranen hebben ons vorige week laten weten dat ze niet weten of dit jaar hun jaarlijkse bijdrage nog gaan overmaken. De club wordt zoals gezegd steeds kleiner en ze zijn aan het kijken of ze hun activiteiten bij een andere veteranen vereniging kunnen onderbrengen. Dat bericht is voor ons een enorme tegenvaller, we hadden er wel rekening mee gehouden dat deze sponsoring een keer zou gaan stoppen, maar niet zo abrupt als nu. De veteranen sponsorden het rijst project voor ongeveer twee derde deel. We wachten af wat er uit de besprekingen komt die de KLu veteranen voeren met de andere veteranen vereniging. We hopen uiteraard dat we onze lange samenwerking met de KLu veteranen kunnen blijven doorzetten. Maar vooralsnog is er dit jaar geen sponsering en zullen we het rijstproject uit de middelen van de stichting moeten betalen. We zullen komend jaar hard op zoek gaan naar een mogelijk nieuwe sponsor voor dit belangrijke project. De jaarlijkse kosten zijn ongeveer 3750 euro.
Om de financiering van het rijstproject dit jaar gelijk te ondersteunen zijn we de actie Koffie voor Rijst gestart.
Koffie voor Rijst – Geniet van échte Papoea-koffie en help mee!
Met Koffie voor Rijst geniet je van heerlijke, ambachtelijke koffie uit Biak en Yapen (West-Papoea) én draag je bij aan ons rijstproject. Wij kopen de koffie rechtstreeks van Marthen, een lokale Barista, en ondersteunen hem op deze manier. De volledige opbrengst gebruiken we om rijstpakketten te financieren voor mensen die het hard nodig hebben.
Het afgelopen jaar hebben we in Amyamdam geprobeerd water in de kampong te krijgen. Jantinus was al in 2016 in Amyamdam en wist dat er in het verleden verschillende pogingen waren gedaan om water naar de kampong te brengen, maar deze waren zonder succes.
In Amyamdam staat een watertoren van ongeveer 10 meter hoog en is daar al in 2010 gebouwd verder zijn watertappunten in de kampong. In 2022 zijn er weliswaar twee pompen geïnstalleerd door een andere organisatie, maar of dit systeem ooit gewerkt heeft vragen wij ons af. Er is hier hoe dan ook al langere tijd geen water meer. De pompen stonden tussen de bron (een rivier) en de watertoren, waarbij de eerste pomp het water 35 meter omhoog perstte en de tweede pomp de resterende 15 meter naar het reservoir van de watertoren pompte.
We bedachten vorig een eenvoudige oplossing door een reservoir van 2 kuub te plaatsen bij de tussenpomp. Op deze manier zou de pomp bij de bron altijd water kunnen afvoeren, zelfs als de tussenpomp niet draaide. Als de tussenpomp niet werkte, zou het reservoir overstromen, maar de pomp bij de bron zou nog steeds kunnen blijven werken. Door een vlotter in het reservoir te plaatsen, zouden we ook de tussenpomp kunnen beschermen tegen droog draaien.
Helaas bleken de, door de andere organisatie aangeschafte pompen, na onze testen vorig jaar helemaal niet geschikt te zijn voor dit systeem. We zijn vorig jaar terug naar Nederland gegaan met de belofte dat we naar een andere oplossing zouden gaan zoeken. Die oplossing denken we te hebben gevonden in een onderwater pomp. Dit type pomp wordt ook gebruikt bij aangeboorde waterbronnen. Deze pompen hebben een opvoer hoogte van ongeveer 100 meter.
We zijn dit jaar teruggegaan naar Kampong Amyamdam en hebben de bewoners gevraagd om een pomphuis te bouwen naast de rivier. Hier komt de buis in te zitten die schuin uit het pomphuis de rivier in steekt. In deze buis gaan we de pomp plaatsen. De mensen in de kampong Amyamdam zijn heel bereid willend om te helpen. Het is een prettige gemeenschap om mee samen te werken. Als we een aantal dagen later terugkomen met de buis die in de rivier moet komen ligt de fundering van het pomphuis er al. We bespreken met de bewoners wat onze verdere bedoeling is en spreken af om aan het einde van de week de pomp te komen installeren en te testen.
Voor het installeren van de pomp nemen we Winsly mee. Winsly is voor ons een bron aan het boren in Nermnu. In deze bron komt een soortgelijke pomp als die in Amyamdam. We hebben de pomp bij Winlsy aangeschaft en hij is meer dan bereid om ons te helpen met de installatie. Op zaterdag gaan we samen met Charles en Winsly naar Amyamdam met de nieuwe pomp. In Amyamdam aangekomen bij de bron zien we een prachtig opgemetselde bak staan als pomphuis. De buis steekt er mooi schuin in en loopt tot de bodem van de rivier. Dat ziet er allemaal prachtig uit. De tyleenbuis van het oude systeem ligt er allemaal nog, dus die kunnen we gebruiken om het water richting de kampong te krijgen. De pomp wordt aangesloten, in het oude pomphuis zit de elektriciteitsaansluiting dus daar plaatsen we ook de regelunit voor onze pomp. Als alles aangesloten is wordt het spannend. Gaan we water boven in de kampong krijgen of niet. Zodra de pomp wordt ingeschakeld horen we gerommel aan het einde van de buis en niet lang daarna komt er water uit de buis! Eindelijk succes hier in Amyamdam. Nu de pomp loopt zien we een aantal lekken zitten in de buis die naar de kampong loopt. Deze herstellen we snel, zodat de druk boven in de kampong ook nog wat hoger wordt. Helaas valt dan de stroom in hele kampong uit en stopt de pomp ook. Dat geeft voor nu niks, we maken een plan om het water naar de tappunten te krijgen die al in het dorp staan. We gaan daarvoor niet meer gebruik maken van de watertoren van Amyamdam. Die staat aan de andere kant van een inmiddels nieuw geasfalteerde weg en de buizen die onder de weg doorlagen zijn kapot. We hebben geen mogelijkheden om onder de weg door te boren en daarbij hebben we dan waarschijnlijk nog steeds een tweede tussen pomp nodig en eigenlijk willen we het met 1 pomp gaan doen. Daarom gaan we een mini watertoren bouwen aan de kop van het dorp van 7 meter hoog met daarboven op een reservoir van 2,2 kuub water. Dat reservoir gaan we aansluiten op de bestaande tappunten in het dorp. De materialen en het reservoir hebben we toen we terug waren in Biak-stad gelijk gekocht. We hopen aan het einde van de komende week het reservoir te kunnen vullen en de tappunten aan te kunnen sluiten op het reservoir. Daarover in een later verslag meer!
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
We zijn inmiddels twee weken van huis en de tijd gaat hier snel. We zijn volop bezig met verschillende projecten en hebben al mooie resultaten geboekt. We werkten aan het rijstproject, zoals eerder gedeeld, en daarnaast zijn we druk geweest met het waterproject in Amyamdam en het boorproject voor water in Nermnu. Over deze projecten zullen we jullie later uitgebreider informeren.
Tegelijkertijd richten we ons op kleinere projecten en verkennen we het eiland Biak.
Naaicursus
Dertien jaar geleden begonnen Elly en Jantinus met een naaicursus voor Papua-vrouwen. Het doel is eenvoudig: door vrouwen te leren naaien kunnen ze zelf kleding maken en mogelijk verkopen, wat hen een goedkope en zelfstandige manier van kledingvoorziening biedt. In het verleden zijn naaimachines aangeschaft, variërend van klassieke modellen met trapmechanisme tot elektrische machines. De cursus wordt gegeven in een lokaal bij het huis van Chris en Martha, en wordt goed begeleid door een naailerares.
Voordat we naar de naaicursus gingen, haalden we durian bij TipTop, de aanvoerhaven vlak bij ons hotel. Durian is hier zeer populair. De kraampjes voor het hotel staan dagelijks vol met deze vruchten. Bij de cursus waren de vrouwen druk bezig met hun naaiprojecten. Martha sneed de durian open zodat iedereen er wat van kon nemen. De cursus heeft niet alleen een praktisch doel, maar heeft ook een sociaal element.
Houtsnijwerk van Anton
Tijdens het rondbrengen van rijst in Padwa Sup kwamen we Anton tegen, die vorig jaar van ons beitels had gekregen voor het houtsnijden. Anton was verrast ons weer te zien en nodigde ons uit om zijn werk te bekijken. Hij had een prachtig houtsnijwerk van een draak gemaakt, samen met enkele kleinere stukken. Anton wil zijn werk graag verkopen, dus mocht er interesse zijn in een houtsnijwerk, horen we dat graag. Helaas is de draak te groot om mee te nemen naar Nederland. We hadden vorig jaar ook zaden uit Nederland meegenomen voor zijn tuin, maar helaas zag deze er minder goed uit dan vorig jaar. We hebben hem wat tips gegeven over bemesting.
Hydrocultuur
In Sundey, waar we in 2022 een hydrocultuursysteem hebben geïnstalleerd, hebben we de voortgang bekeken. Er staan tafels met zowel ontkiemende als grotere planten. Serli, het schoolhoofd, houdt toezicht op het systeem, waarvan de opbrengst naar de leerlingen van de school gaat. Dit project heeft ook een educatief doel. Wij hebben de opzet en de materialen gefinancierd, en de gemeenschap is nu zelf verantwoordelijk voor nieuwe zaden en voedingsstoffen. Dit project verloopt goed, en we zouden het graag uitbreiden naar andere scholen. We zoeken echter nog een school met voldoende discipline om het systeem te onderhouden.
Warm ontvangst in Kampong Mardori
Op verzoek van Charles bezochten we Kampong Mardori, waar onvoldoende water uit de bron komt om de gemeenschap goed van water te voorzien. We werden verwelkomd door de leerlingen van de school op traditionele wijze. Dit omvat een Adat-ritueel, waarbij ons een hoofdtooi werd opgezet en onze voeten werden gewassen. Het was een bijzondere ervaring, zoals altijd bij dit ritueel. Vervolgens werden we naar een Barapen geleid, een traditionele oven, waar vis en groenten werden bereid. Na de maaltijd bespraken we samen met de mensen van de kampong mogelijke oplossingen voor de watertoevoer. Het bleek dat de leidingen op meerdere plekken lek waren, en we hebben afgesproken deze eerst te repareren. We verwachten dat daarna geen verdere maatregelen nodig zijn.
Zondag voor onszelf
We hebben afgesproken één dag per week voor onszelf te houden. Hoewel we hier zeven dagen per week zouden kunnen werken, is een dag rust ook belangrijk. Zondagen gebruiken we voor persoonlijke zaken, zoals het bijwerken van administratie of het schrijven van een verslag. Later in de dag bezochten we het monument in Mokmer ter herdenking van de verongelukte KLM-vlucht Neutron, die in 1957 voor de kust van Biak neerkwam. Het monument, opgericht door nabestaanden, herdenkt de 58 slachtoffers.
Daarna reden we door naar Kampong Ruar, waar we een mangrove bezochten met een looppad erdoorheen. Het pad is niet tot de zee doorgetrokken, maar het blijft een leuke wandeling. In dit gebied komen vrouwen soms hun was doen in de rivier de Ruar. We besloten verder te rijden naar de mangrove in Kampong Ruar, waar het pad wel tot de zee doorloopt en zelfs een overkapping met ligbedden is gebouwd. Dit gebied wordt niet door toeristen bezocht, maar de bewoners hebben het prachtig aangelegd.
Elly en Jantinus zijn inmiddels veertien jaar actief met hun rijstproject op Biak. Het doel van dit project is om de allerarmsten op het eiland te ondersteunen met basisbehoeften. In de afgelopen jaren is het project gestaag gegroeid en heeft al veel gezinnen geholpen. Het rijstpakket bestaat nu uit 15 kg rijst, handzeep, suiker, olie, thee, melk, wasmiddel en maandverband voor de vrouwen in het project. Er staan momenteel 33 gezinnen op de lijst die elke twee maanden een pakket ontvangen.
Inge is nog steeds degene die verantwoordelijk is voor de inkoop en distributie van de rijstpakketten. Ze wordt inmiddels geholpen door Rudy, die een auto heeft om de pakketten naar de kampongs ver buiten Biak-stad te brengen.
Als we op Biak aanwezig zijn, gaan we altijd mee om te zien hoe het met de gezinnen gaat die een pakket ontvangen. Het is belangrijk om te controleren of er gezinnen zijn die zich inmiddels zelf beter kunnen onderhouden. Het doel blijft om alleen de allerarmsten te blijven helpen. In de loop der tijd kunnen gezinnen zich verbeteren door bijvoorbeeld werk te vinden of door een partner te vinden die kan bijdragen aan het inkomen. Degenen die nu in staat zijn om zichzelf te onderhouden, zullen plaatsmaken voor andere gezinnen die meer hulp nodig hebben.
We hebben deze week het rijst pakket in drie dagen rondgebracht. De eerste dag zijn we in kampong Sundey geweest daar zijn 7 gezinnen de rijst krijgen. We zagen dat er hier helaas geen mensen van de lijst kunnen. Van het schoolhoofd van Sundey hoorden we wel dat ze nog twee gezinnen wilde aandragen voor het project. Helaas hebben we nu geen ruimte om ze bij in het project op te nemen. Als er ruimte komt dan gaan we zeker bij deze twee gezinnen kijken. Het is heel lastig om nee te zeggen in dit soort gevallen, we zijn ook maar niet gaan kijken hoe deze gezinnen erbij zitten. Hoe graag we ook willen, meer ruimte is er niet. Dat is de zakelijke conclusie, al voelt die als een knoop in je maag.
Op de tweede dag hebben we de gezinnen bezocht in kampong Yafdas. Hier staan 13 adressen op de lijst. Ook hier zijn we gaan kijken hoe de mensen erbij zitten. In deze kampong zien we toch wel op een aantal adressen verbeteringen. Hier kunnen zeker 3 adressen van de lijst. Hier viel het ook op dat er op een adres een jonge man en vrouw aanwezig was. Als we vroegen of ze werk hadden, bleek dat niet het geval te zijn. We hoorden van de mensen die bij ons waren dat ze ook niet actief op zoek waren naar werk, terwijl de man wel als timmerman aan het werk was geweest. Ook op Biak is er als timmerman werk genoeg te vinden. Dit voelt voor ons wat dubbel. Wij willen er echt zijn voor mensen die door wat voor omstandigheden dan ook niet kunnen rondkomen en daardoor te weinig eten hebben. Hier gaan we eens kritisch naar kijken en dit adres waarschijnlijk ook schrappen, zodat er een adres terug kan komen waar de bewoners het zelf niet bij elkaar kunnen verdienen.
Op dag drie gaan we naar kampong Inggiri, Adoki en Padwa sup geweest. De vorige twee keren dat we mee zijn geweest naar kampon Inggiri, zijn we bij een vrouw geweest die in een kort woonde en heel ziek was. We hebben haar de eerste keer voorzien van een matras, want ze sliep op de grond. Toen we er vorig jaar waren hebben besloten om het huis water en wind dicht te maken. Toen we deze keer aan kwamen lopen kwam de oude vrouw ons al tegemoet lopen. Een stuk fitter dan de de vorige twee keren dat we haar zagen. Het huis is inmiddels voorzien van een nieuw dak en de komende weken zullen de gaten en kieren in de muren die er nog zijn, ook nog gedicht worden. We hebben besloten om haar in het project te houden. We zijn daarnaast hebben we ook een gezin met vier weeskinderen bezocht dat zeker onze steun nodig heeft. De neef die hen in huis heeft, kan niet voor ze zorgen, en we zullen blijven ondersteunen.
In Padwa sup steunen we twee meisjes die in een krot wonen, naast het huis van hun opa. Hun opa kijkt niet naar ze om. We steunen deze meisjes al jaren. Toen we aan kwamen rijden zagen we een nieuwe dakconstructie om het krot staan. De meisjes zelf waren er niet, omdat ze op school waren. Er liep een jonge man rond, die de neef van de meisje bleek te zijn. Hij en een andere neef hadden het initiatief genomen om een nieuw huis om het krot heen te bouwen. Echt mooi om te zien. Ze Voor de volgende stap hadden ze cement nodig om stenen te kunnen maken voor de muren. Stenen persen ze hier zelf door gemalen koraal te vermengen met cement en portland. Wij gaan zorgen dat er cement komt, zodat ze verder kunnen. Voorlopig blijven de meisjes nog in het rijst project.
Met de steun van onze sponsors en de inzet van de mensen op Biak blijft dit een mooi en belangrijk project.
Ook hier op Biak stijgen de kosten net als bij ons in Nederland. De belangrijkste sponsor van het rijst project zijn de KLu veteranen. Deze groep wordt echter steeds kleiner. De financiering van het rijst project komt daardoor onder druk te staan.We zijn een idee aan het uitwerken om de financiering van het rijstproject te ondersteunen.
De kosten per rijstpakket bedragen ongeveer 25 euro.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 26
[visitorCount] => 299
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/214/269_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => rijst-rondbrengen
)
[10] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106220
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-02-19
[photoRevision] => 0
[title] => Boren naar water en lekken repareren in Wari
[message] =>
Vandaag begon de dag redelijk vroeg, met een bezoek aan een bedrijf dat gespecialiseerd is in het boren naar water. Het aanboren van een waterbron is erg kostbaar. Voor ons als stichting eigenlijk niet te betalen, maar met een bijdrage van stichting Water is our world gaan we nu kijken wat de mogelijkheden daarvoor zijn. We haalden eerst Charles op bij zijn huis en reden daarna samen naar het bedrijf. Bij aankomst werden we ontvangen door de eigenaar, die ons rondleidde en de technieken toonde die hij gebruikt voor het boren naar water. Hij liet ons de boormachine, boorkoppen en lange buizen zien die door het koraal gaan om toegang te krijgen tot waterbronnen. Zodra er water gevonden wordt, wordt er een bronfilterbuis geplaatst, die door gaatjes het water naar binnen laat stromen. In deze buis wordt vervolgens een cilindervormige pomp geplaatst, die maar liefst 5 kuub water per uur naar boven kan pompen. Bij het bedrijf zelf had de eigenaar ook een bron die gebruikt wordt om tankauto's vol water te vullen.
We spraken af dat we snel met hem naar een kampong zouden gaan waar we hopen dat een dergelijk systeem een oplossing kan bieden voor het waterprobleem daar.
We gaan door naar Noord-Biak om de voortgang van ons grote waterproject in Wari te bekijken, dat we daar vorig jaar hadden uitgevoerd. We namen Marthen van Kopi Aten, de koffiecorner waar we regelmatig koffie drinken, mee. Hij heeft koffieplanten in Noord-Biak, die we ook graag wilden zien.
Onderweg naar Wari, kwamen we door kampong Nermnu. Charles wees ons erop dat de school daar geen water meer had. Bij aankomst bleek het probleem veel groter te zijn, want een groot deel van de kampong had geen water. We vroegen waar de bron voor deze kampong zich bevond en werden naar een paadje achter de school geleid. Daar aangekomen, bleek er een soort meertje te zijn. In dit meertje zit brak water, aangezien het zo goed als op zeeniveau ligt en we in de buurt van de zee zijn. Brak water is uiteraard niet geschikt. Dit was dus niet de bron die de kampong van water voorzag.
Waar was de bron dan wel? We werden gevraagd om in de auto te stappen en volgden het schoolhoofd en enkele leraren naar de werkelijke bron. Na een rit van ongeveer tien minuten liepen we met een groep van 8 mensen het oerwoud in. Na zo’n 45 minuten kwamen we bij een kleine bak waar water in liep. Helaas bleek er veel te weinig water in deze bak te zitten om de hele kampong van water te voorzien, zelfs de school heeft niet genoeg aan dit beperkte aanbod. Ik klom verder omhoog om de daadwerkelijke bron te vinden, waar water uit de heuvel kwam. Ook hier bleek het wateraanbod veel te laag te zijn. Bovendien waren de goten die het water moesten vervoeren naar de bak, vuil en dichtgeslibd, wat de water toevoer verder bemoeilijkte. Het was duidelijk dat deze bron niet meer geschikt is. De leiding die van de bron naar de kampong loopt is op verschillende plaatsen lek en zal vervangen moeten worden over de volledige lengte van 3 km en dat kost duizenden euro's. Al met al niet ideaal.
We gingen uiteindelijk terug naar de kampong, waar we de reservoirs bekeken die ooit werden gebouwd om het water in op te slaan. Ze zagen er nog goed uit en we denken dat we hier misschien een nieuwe bron kunnen boren, zodat de kampong en de school weer van voldoende water voorzien kunnen worden. We plannen deze week een afspraak met de booreigenaar om te kijken of hij ons hierbij kan helpen.
Daarna reden we door naar Wari, waar we het waterproject van vorig jaar inspecteerden. We zagen een lek in de leiding die direct bij de bron vandaan komt, die we probeerden te dichten, maar helaas hadden we het juiste materiaal niet bij ons. We komen hier tijdens ons verblijf nog terug met de benodigde spullen. We reden verder naar de andere kant van de rivier de Wari, waar de school van Wari staat. Charles wist dat daar twee lekken waren en gelukkig had hij de materialen meegebracht om ze te repareren. We zagen dat er nog steeds waterdruk is, wat geweldig nieuws is, aangezien dat jaren niet het geval is geweest. Bij de reparaties werden we geholpen door een vrouw uit de kampong, die het doorzagen van de buis gelijk overnam toen Charles even pauze nam. Ze stopte pas toen de buis volledig doorgezaagd was. We waren ontzettend blij met haar hulp.
Na de reparaties keerden we terug naar Biak stad. Onderweg stopten we nog bij de koffieplanten van Marthen, maar daar kom ik in een later verslag op terug. Terug in Biak stad gingen we nog even koffie drinken bij Marthen’s koffietentje en toen het was tijd om de dag af te sluiten.
We gingen naar ons hotel om een welverdiende douche te nemen, maar bij aankomst bleek er geen stroom te zijn. Geen stroom komt hier wel vaker voor, maar dat is normaal gesproken voor een uurtje. Nu hoorden al snel dat het hotel de elektriciteitsrekening niet had betaald, wat betekende dat we vanavond geen stroom meer konden verwachten. Geen stroom betekende ook geen water om te douchen, geen airco, en geen koelkast.
Snel samen de opties doorgenomen en toen hebben we besloten we om voor de nacht naar een ander hotel te gaan en we kozen voor Hotel Asana, het voormalige KLM-hotel. Hotel Asana heeft een wat luxere uitstraling, het heeft en zwembad en mooi aangelegde tuinen. Maar schijn bedriegt…. De kamer die we kregen was meer dan twee keer zo duur als de kamer in ons eigen hotel. We waren allang blij dat we konden douchen en het leek erop dat de airco werkte, dus wij waren blij. Maar nadat de airco twee uur had gedraaid was de kamer nog steeds niet koeler. We vroegen om een andere kamer, die we kregen. Op deze kamer deed de airco het wel, maar halverwege de nacht moest ik hem uitzetten vanwege het lawaai. De volgende ochtend bleek de douche niet te werken, maar gelukkig hadden we de avond ervoor al gedoucht in de kamer waarvan de airco niet werkte.
Na het ontbijt in het Asana hotel waar nog 1 plakje brood lag, hoorden we van de medewerkers van het Intsia hotel dat er weer stroom was. We besloten terug te gaan naar het Intsia hotel, waar alles weer werkte nu de elektriciteitsrekening betaald was. En hebben daar een lekker ontbijt gehad.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
Vliegveld Port Vila zondagochtend. En zondag betekende ook je mooiste eiland jurk aan voor de kerk. Één hele familie in jurken van hetzelfde motief, vaders in gestreken overhemden en altijd de rieten heuptas. Een rouwende familie in de wachtruimte. De kist was voor vertrek naar Tanna net gesloten. Grote kerels die elkaar troostend op de schouder sloegen. Een ‘broer’ was veel te jong heen gegaan. Soms weet men niet eens de doodsoorzaak. Medische zorg staat hier op een heel laag pitje. Als men al naar een dokter gaat want de meeste mensen vertrouwen hier op ‘de medicijnen’ uit het bos. Op het vliegveld ook 3 bekende YouTubers die speciaal voor de vulkaan naar Tanna wilde. Verwend als zij waren probeerden zij met geld mensen te verleiden hun ticket te verkopen en blijkbaar werkte dat want later zat ‘The vulcano men’ bij ons in het vliegtuigje. Onze kleine propeller kist landde een klein uur later op Tanna. Het eiland wat wereld bekendheid kreeg door de gelijknamige film.
Met een bloemenslinger werden we opgewacht door 2 tienermeisjes waarvan één ons contact persoon bleek. Haar hadden wij dus blind vertrouwd als onze touroperator vóór de aardbeving toen daarna in letterlijk één klap alle communicatie stopte. Nu stond zij hier met haar nichtje als een wonder op deze zondagochtend op ons te wachten! Onze tassen gingen achterin de pick-up van haar oom en we reden naar onze slaapplek die zij geregeld had bij haar tante. Hier werkt Booking.com niet maar ben je letterlijk overgeleverd aan de zorgen van de lieve goedlachse bevolking. Onze lunch genoten wij achter de rietenmatten van het enige restaurant op heel Tanna. Buiten op een houtvuur werd gekookt. Vis met rijst of kip met rijst. Maar als de kip gevlogen was kon je ook nog kiezen uit rijst met omelet. Kunnen we ook naar toilet? No sorry antwoordde de dame: “Het is zondag dus gisterenavond heeft de burgemeester de sleutel van onze toilet ingenomen?” De beste smoes die wij ooit hebben gehoord. Rondkijkend was er ook geen toilet te bekennen wel een bush toilet. We hebben nog lang geschaterd om deze goeie mop.
Het was een behoorlijke overgang van Nakatumble naar ons basic huisje in de tuin op Tanna. Een bed met klamboe en jawel…verse bloemen decoratie, stenen waterbak om te wassen een toilet die je handmatig moest doorspoelen met de mandibak en verder in het badderhok op opzichtige plekken een verse bloem, een stukje zeep, 2 handdoeken. Een kleine buiten veranda met 2 doorgezakte campingstoelen waarvan 1 met 3 poten die als je hem strategisch neerzette nog enigszins dienst kon doen. Deze veredelde boomhut stond in een fraai aangelegde tuin wat voorheen jungle was en met heel veel arbeid en liefde was omgetoverd tot een waar paradijs. Wij zaten direct aan zee. De ankerplaats van de boot naar Efate net aan het zicht onttrokken door een netjes geschoren heg. Mocht het ons niet lukken op één van de twee vliegtuigjes terug te keren was de boot dichtbij. En die ervaring van 20 uur op een schip hadden wij inmiddels in Indonesië opgedaan. Maar nee…liever niet.
Vanmorgen kwam de boot aan. En dat was een dag vullend spektakel. Het ruim moest gelost met de enige dienstdoende heftruck op het eiland. Wiebelende containers werden op de vrachtwagens geladen. Daar waren er twee van dus die reden de hele dag af en aan. Langs de heg een bonte stoet van vrolijk zwaaiende eilandbewoners die elkaar weer in de armen konden sluiten.
Niet alleen bij aankomst en vertrek van de boot werden er uitbundig handen geschud en dik geknuffeld ook op de markt kon je zomaar twee vriendinnen tegenkomen die elkaar dik in de armen vlogen alsof men elkaar heel lang gemist had. Iedereen lacht hard en dan bedoel ik echt hard! Met enthousiaste luide, bijna gillende, uithalen zowel mannen als vrouwen. Echt een blij en gelukkig volk.
In de pick-up met de beste Elvis country gospel hits gingen we op pad voor onze eerste excursie. Onderweg eerst een chief opgepikt. Hij ging met de 2 nichtjes in de achterbak. De nieuwe weg aangelegd door de Chinezen is uitstekend. Ook al wordt er zeer weinig gebruikt van gemaakt want iedereen loopt hier. Voor ons was het na de gatenkaas weg op Efate een zegen. Vrij snel regen de dorpjes die vrijwel allemaal langs de enige kustweg liggen zich aaneen.
Wij maakten ons op voor een hartelijke ontvangst in een dorp, dans optreden een rondje langs een handjevol stenen overheids gebouwen met fraai gazon. In de tuin wapperde het rood, groen, geel, zwart van Vanuatu. en bezochten wij de vrouwen in hun groene jurken op de lokale markt. ‘s middag vertrok het schip dus was er vanaf onze veranda genoeg te beleven.
S nachts regen in overdrive. Het valt in één keer recht uit de hemel en schakelt heel snel naar de 3e versnelling en als je denk na een paar minuten dit is echt veel water wat er valt. Schrik dan niet want dan schakelt de regen door in ‘overdrive’. Met enorm kabaal stortte het op ons golfplaten dak. We zaten in één klap rechtop in bed.
De volgende ochtend brak een stralende dag aan. Het picknick kleed ging achterin de wagen met een grote lunchbox, de nichtjes en een handjevol kleine kinderen. Onze gastvrouw heeft naast haar eigen kinderen een aantal kleine jongetjes geadopteerd. De meisjes zijn welkom in de grote gezinnen voor de eventuele bruidsschat (varkens) en jongetjes worden weg gegeven. Onze lieve kleine gastvrouw met haar grote hart heeft op sommige dagen 16 monden te voeden.
Onze eerste stop was een klein traditioneel dorpje. We werden binnen geleid alsof wij het nieuwe chief echtpaar waren. De vriendelijkheid en gastvrijheid was enorm. Iedereen stak zijn hand naar ons uit en in het kleine beetje Bislama wat ik machtig ben probeerde ik de dankbaarheid te beantwoorden. Als hartelijk welkom kregen wij schmink op ons gezicht en werden we langs de twee statige oude banyan bomen geleid. Het hart van het dorp. De plek waar de stam samen komt, vergaderingen houdt de maaltijden deelt, danst en feest viert. Nederig begaven wij ons achter de chief aan over de kleine paadjes. Gadegeslagen door vrouwen in grote zware rieten rokken, scharrelende varkens en nieuwsgierige kinderen.
Daarna over het laatste stuk Chinese weg naar de vulkaan. Vanaf een flink aantal kilometers is de vuurspuwende actieve vulkaan al waar te nemen. Een grijze rookpluim steeg op vanaf de top. Langs de route ligt alles onder een laagje zwart grafiet. De werkende vulkaan is angstaanjagend soms diep grommend en neemt af een toe een leven. Tot een grote uitbarsting is het echter nog nooit gekomen. Maar men wordt hier al niet gespaard door het natuurgeweld met tientallen cyclonen per jaar en onlangs dus de aardbeving. We reden een onwaarschijnlijke zwarte vlakte op waar rechts de majestueuze vulkaan onverzettelijk opdoemde. Men loopt hier op blote voeten naar de top. En een spoor van brede voetstappen lag nog als een verse afdruk in het zwarte zand en slingerde zich naar de top. Vanaf de andere kant kun je de vulkaan oprijden. Dan is de klim naar de top nog zo’n 5 minuten. Het was werkelijk een adembenemend mooi landschap en bovendien werd de top die dag geflankeerd door een staalblauwe lucht en grote witte wolken. We voelden ons werkelijk twee grote geluksvogels.
Na de picknick op een groene plek in het bos. Waar moeder zeug met haar vier kleine biggetjes ook bleek rond te scharrelen! werden we een uurtje later ‘gevangen genomen’ door een groep kannibalen kinderen. Het hoorde allemaal bij het spel wat zij voor ons opvoerden. Nadat ze ons flink bang hadden gemaakt met hun woeste uitdossing , hun zwarte gezichten en hun speren en knuppels. Werd uiteindelijk luid zingend en zwaaiend vrede sloten. En niet alleen de kinderen ook wij genoten van dit toneelstuk.
De dag had nog meer spektakel voor ons in petto o.a. Wat dacht je van de grootste Banyan boom ter grootte van een voetbalveld? Hij (de boom was van het mannelijke soort) bestaat echt! Hier op Tanna en is werkelijk Indrukwekkend!!
Vol indrukken doken wij die avond na een eenvoudige maaltijd onder onze klamboe.
De volgende stralende dag brachten wij een bezoek aan het dorpje Yakel. Het dorp van de film Tanna. Een bezoek waar ik reeds in Nederland ontzettend naar had uitgekeken. En voor mij één van de hoogtepunten van de reis! Het feit dat we zo’n lange reis hiervoor gemaakt hadden en nu op de ‘drempel’ stonden maakten het nóg bijzonderder. Omdat onze gastvrouw Isabel 3 kindjes uit Yakel heeft geadopteerd mochten wij met de 2 meegebrachte vredes palm takken van de chief het traditionele dorp betreden. Een grote eer!
Vrolijk werd ons een zeer krachtige hand gereikt. Vervolgens leidde de kleine grote baas, ik schat hem hooguit 1.60m, ons trots rond in zijn dorp waar de traditionele kledij voor mannen de penis koker en voor vrouwen de zware rieten rok nog de norm is. Kinderen liepen rond met katapult en speren. De jacht werd hun al van jongs af aan bijgebracht. Hier maakt men vuur door twee houtjes op elkaar te wrijven en er wat kokos gras in te blazen. Trots liet de chief het veldje cava planten zien, waarvan men traditiegetrouw de eigen cava van brouwt. Een sterk bitter drankje wat bij iedere gelegenheid overvloedig wordt gedronken. OEPS! Het leek verdacht veel op de bladeren waar ik samen met Wallie bij aankomst de toiletstop had gemaakt en mijn eigen ‘cava’ had afgegeven sorry! Het was een compleet andere wereld een wereld die niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk heel ver van ons bed is. Gelukkig is de nieuwe chief iets moderner en is het de kinderen van zijn dorp sinds kort toegestaan om naar school te gaan. En het zal niet lang meer duren totdat de mobiele telefoon hier zijn intrede zal doen.
Om iets terug te doen voor de lieve familie waar we zo gastvrij zijn ontvangen gingen we eind van de dag mee naar hun kerkje om de dienst bij te wonen. Ik was alvast voor uit gegaan om de boel rustig gade te slaan. Al aan het begin van het pad werd mijn hand stevig beet gepakt door een oudere dame. Mijn nieuwe ‘vriendin’ heette Sarah, haar dochter was piloot in Maleisië zij schaterde het uit bij het filmpje wat zij mij liet zien waarin haar dochter het grote vliegtuig veilig aan de grond zette. Een compleet andere wereld dan haar wereld. in haar paarse seventh day advent t-shirt 2019 en bloem achter haar oor liepen wij samen kinderlijk hand in hand het pad weer af want ik moest beslist mijn husband gaan halen. Na de dienst stonden wij buiten in een onwaarschijnlijke setting. Het had het meeste weg van een gezellig verjaardagsfeest. Onder een grote partytent was iedereen uitgenodigd de maaltijd te nuttigen. De glazen werden gevuld en de avondzon kleurde de lucht purper en vlammend oranje.Alsof de hemel ons ook iets te zeggen had.
Op onze vrije dag wat gewandeld langs de weg, veel hello’s en handen geschud, in de tuin gezeten, starend naar de kip die met haar kuikens statig door de tuin paradeert.
Kindjes houden vergadering bij ons vóór in de boom of spelen met hun katapult, hun hengel, of ‘rijden’ in hun denkbeeldige auto, gemaakt van een stevige boomtak met wieltje aan het uiteinde gemaakt van een deksel van een concerven blik. Bovenaan op borst hoogte een dwarstak als stuur.
We hoorden het klappen van de wasvrouwen aan de rivier beneden aan ons huisje en s middags hadden de buurkinderen ons ontdekt op ons terras van onze boomhut. Wij kregen een paar uur! gratis entertainment. De kinderen maakten hoofdtooien van lianen en van cava blad werden rokjes gemaakt daarna traden ze op met een geïmproviseerd dansje sierlijk zwaaiend met een bosje bladeren. Het was werkelijk tè schattig allemaal! Ons laatste diner aan de tafel van Isabel en haar lieve familie. Ons laatste nachtje in onze veredelde boomhut. Laatste gevecht met de klamboe en…net toen wij onze zaklampen doofden kwam er nóg een ‘nieuwe vriend’ op de proppen en bleek er als afscheid een krekel in de rieten wand van onze hut te zitten.
Na een hartelijk afscheid van Elly en Trea op het station in Assen, vertrokken we met de trein richting Schiphol. Het had de hele dag gesneeuwd dus het contrast kon niet groter zijn. Weg in de kou en op naar de snikhete warmte van Biak. Aangekomen op Schiphol, ging het allemaal soepel. We vlogen met Qatar Airways.
De vlucht naar Doha was comfortabel, en na een korte tussenstop van een paar uur, stapten we weer het vliegtuig in, op weg naar Jakarta. Omdat we een E-visum voor Indonesië al van tevoren hadden geregeld en de douanevragen online hadden ingevuld, gingen de formaliteiten in Jakarta snel. Na het ophalen van onze koffers gingen we direct door naar Terminal 2, waar onze vervolgvlucht met Batik Air naar Jayapura zou vertrekken.
Normaliter zou er een Shuttletrein naar Terminal 2 rijden, maar helaas was deze buiten werking. Geen probleem, want een Shuttlebus bracht ons snel naar de terminal. Aangekomen bij Batik Air, leverden we onze koffers opnieuw in en hadden we nog ongeveer anderhalf uur voor onze vlucht naar Jayapura. Daar maakten we even gebruik van om even rustig een kopje koffie te drinken.
De vlucht naar Jayapura duurde vijf uur en verliep verder rustig. Twee weken voor vertrek kregen we te horen dat onze aansluitende vlucht van Jayapura naar Biak gecanceld was. De eerstvolgende vlucht waarop we naar Biak konden was een dag later. Het liefste waren we ineen keer naar Biak gevlogen, maar het is niet anders. Daarom daar in de buurt een hotel opgezocht waar we konden uitrusten. Het was een mooi hotel, echt heel anders dan het hotel waar we zitten op Biak. Op Biak zitten we in het Instia hotel en dat is extreem eenvoudig. De rest van de dag in Jayapura hebben we besteed aan bijkomen van de lange reis, lekker eten en slapen.
Zaterdag 15 februari - Aankomst in Biak
Na een rustige nacht in het hotel werden we zaterdagochtend 15 februari door het hotelpersoneel naar de luchthaven gebracht. Het inchecken ging vlot en om 10:00 uur zaten we eindelijk in het vliegtuig naar Biak. Na een korte vlucht landden we net na 11:00 uur op Biak.
Na de vlucht van Jayapura naar Biak werden we hartelijk verwelkomd door Inge en Chris. Ook de man van de autohuur was er om ons de autosleutel te overhandigen. Nadat we onze koffers hadden opgehaald, liepen we samen met Inge en Chris naar de auto en gingen we naar Hotel Intsia, waar we vriendelijk werden ontvangen door het personeel. De airco op onze kamer had nog wat aandacht nodig, maar gelukkig werd die snel gerepareerd en werkt die nu prima.
We dronken een lekker kopje thee bij de kamer en bespraken onze reis tot nu toe. Natuurlijk vroegen we ook naar hoe het met Inge en Chris ging, en het was fijn om bij te praten. Daarna brachten Chris eerst thuis en toen we bij Inge’s huis kwamen, troffen we toevallig Charles aan, dus ook hem begroetten we meteen. Charles zou later die avond nog even langskomen bij ons.
Na het afscheid van Inge reden we terug naar het hotel om te lunchen. Mark had 2 kg kaas meegenomen uit Nederland, dus we hadden lekker brood met kaas. Na de lunch besloten we naar Kopi Athen te rijden, waar Marthen zijn eigen koffiehuis heeft. Hier dronken we de beste koffie van Biak. Marthen heeft ook een koffieplantage op Biak, en binnenkort zullen we die samen met hem een bezoek brengen.
Na de koffie gingen we naar het Asana Hotel, wat het voormalige KLM-hotel is. Dit hotel is een stuk luxer dan ons eigen hotel, dus drinken we hier vaak aan het einde van de dag een drankje. Het personeel verwelkomde ons ook hier hartelijk.
Na het drankje bij Asana, reden we terug naar ons hotel, waar we dachten dat er voor ons gekookt zou worden. Helaas bleek dat niet het geval, dus besloten we naar het Swiss-Bell Hotel in Biak Stad te gaan, waar elke zaterdagavond een buffet wordt geserveerd. We hebben lekker gegeten van het buffet.
De komende vier weken zullen we moeten zoeken naar goede eetgelegenheden die zowel lekker als veilig zijn, maar dat gaat vast goed komen!
Na het eten gingen we nog langs bij Koffie Kitong in het centrum van Biak voor een lekkere kop koffie. Het is een beetje een traditie geworden, en we werden herkend door de man achter de balie. Hij wist nog precies wat we wilden: 1 Americano en 1 cappuccino!
Toen we weer bij ons hotel waren zat Charles op ons te wachten. Met hem nog even snel een planning voor de komende tijd gemaakt. Daarna was het wel klaar voor ons…
Vanuatu kent geen dodelijke of gevaarlijk dieren. Het meeste gevaar loop je hier door vallende kokosnoten…t is maar dat jullie het weten.
Het eerste licht door de open luiken kondigd weer een zonnige dag aan.
Geen wekker. Als hier een zwaar blad van de boom valt ben je ook wakker! Het breken van de golfslag op de rotsen klonk bij aankomst nog zo luid. Nu is het onze achtergrond muziek geworden. We gingen op pad met Harrison. Onze super relaxte en aardige chauffeur. Hij gaat met een sukkel gangetje over de dramatische weg doet er wel heel lang over maar met zijn evenzo relaxte lievelings muziek een aangename bumpy rit. De zon stond fel aan de hemel en het was warm! We zochten de koelte op van het overhangend groen tijdens onze kayak tocht. En terug lieten we ons stroomafwaarts zakken. Wat geen moeite kostte. Daarna een lunch bij een strandbar en een verkoelende dip in de turqoise oceaan.
Hier nergens zwerfafval of plastic. De enige plagen die ze hier kennen is de zgn “One day plant” meegenomen door de soldaten tijdens de 2e Wereldoorlog. Deze plant overwoekerd het hele eiland en slingert zich om de grote woudreuzen die als overdekte groene mammoeten in het landschap staan. En de ‘schimmel’ die de cruiseschepen hebben overgebracht en alle palmbomen ziek maakt. Eerst dacht ik dat de vele cyclonen die Vanuatu jaarlijks teistert alle kruinen uit de hoge palmen had gerukt maar nee een schimmel tast langzaam ieder bladerdak van de palmbomen aan zodat uiteindelijk alleen nog de dunne stammen als om hulp vragende dunne lange armen omhoog steken. Triest. Maar het schijnt dat men onlangs een natuurlijke remedie heeft gevonden de schimmel te bestrijden.
In de achterbak van de pick up staan de mannen tijdens de rit het laatste nieuws uit te wisselen want met alle gaten in de weg kan men hier toch alleen voetstaps rijden. De taal bestaande uit meer dan 200 dialecten en Engels, Bislama genaamd. Het klink uit de monden van het vriendelijke volk als een soort vrolijke straattaal met lange klingers en rollende R, Men begroet elkaar met een lange Yooo! En dankjewel is tank you to mas, ok is straight, we reden langs De supa value stora, en je koopt daar nambra wan wota.
Hun sportheldinnen zijn het dames beach volleybal team The golden girls genoemd.
Hier geen gevelborden of schreeuwerige reclame, op de spaarzame winkeltjes. Wat je verkoopt beeld je af als een vrolijk schilderij op je gevel het liefst in primaire kleuren.
Als gevolg van de aardbeving is het centrum van Port Vila nog steeds afgesloten. Met de enige graafmachine is men hier bezig met het opruimen van ingestorte gebouwen. Er is een weg omlegging gemaakt om het centrum iedereen staat hierdoor even 3 min in de file niet noemenswaardig maar hier noemen ze het een verkeersinfarct. Ook wij moesten langs de omleiding maar 3 minuten meer of minder schudden maakten wij ons niet druk om. Wel om de korte opschudding van de aarde. De zoveelste naschok sinds half december. Onze dag bestond uit een bezoek aan een cultureel dorp, waar we alles leerden over het leven van de inlandse bevolking. We bekeken Een dans voorstelling. Verder slingerden we aan een touw om met een koele plons uit te komen in de de blue lagoon. Jullie kunnen je wellicht een voorstelling van deze activiteit voor de geest halen? En daarna door naar de volgende verkoelende plek alwaar we weer in onze zwemkleding het water in sprongen. Dit maal onder de straal van een grote waterval. Eind van de middag een serieuze opdracht. Onze vlucht naar Tanna bevestigd krijgen. Een Godsonmogelijke opdracht, maar wie niet waagt? Op het vliegveld, dit klinkt enorm maar denk aan 2 loketten. Kon ik nog net vóór sluitingstijd mijn IPhone onder het luikje doorschuiven zodat de vriendelijke meneer ons kon vertellen of we over 2 dagen twee van de 9 stoelen in het vliegtuigje hadden weten te bemachtigen. Het scheen zo te zijn alleen de vertrektijd was anders geworden? Wie vertelt je dat dan als er geen internet is? Geen telefoon en geen computer? Mij een raadsel …maar wij zullen het zien? Het luikje ging met een klap dicht en wij maakten ons op voor de enige echte ‘wereldberoemde Vuurshow hier in Vanuatu. In de net zo wereldberoemde de Beach bar. We hadden het beste tafeltje gekregen en moesten eerst nog een paar uur de tijd doden met gouwe ouwe hits uit de speakers, australisch bier, poolen en eten. De tribunes rondom de op het strand opgebouwde stellage liepen langzaam vol met bezoekers. De meesten uit Australië maar ook veel locale. Op het tijdstip van aanvang opende de hemel zich voor een gigantische tropische regenbui. Het publiek vluchtte snel naar de grote opgeblazen party tent. De stereo bleef gewoon werken. Er werd nog een cocktail geschud en wij zaten droog aan het beste tafeltje. We moesten nog maar even 15 min geduld hebben.
Iets later dan gepland waren wij dan alsnog getuigen van het ‘wereldberoemde’ spektakel in Vanuatu. Bijna een uur lang werd er ritmisch geslingerd met vuurpotten.Maar de show werd vlak voor het einde ruw geblust door weer een tropische regenbui.
Ditmaal bleef iedereen op de tribune zitten en liet zich in een mum van tijd kletsnat regenen. Omdat de opblaasbare party tent het ook had opgegeven, verplaatsten iedereen zich naar het strand waar uitgelaten werd gedanst op de hit: “It is raining halleluja! Als verzopen katten stond jong en oud met een big smile in een grote plas te springen. De hilariteit was compleet. Dit was voor velen het summum van de wereldberoemde vuurshow en ook wij zullen deze avond nog lang heugen ware het niet om het feit dat wij nog minstens 1,5 terug moesten rijden over de gatenkaas weg die op somme plaatsen was veranderd in een kleine snelstromende rivier. Dat werd weer schudden.
Vandaag beginnen we met ons nieuwe verslag! Woensdag 12 februari vertrekken mijn vader en ik (Jantinus en Mark) weer naar Biak. Degenen die deze site al jaren volgen, weten dat Jantinus al jaren op Biak komt, in het verleden samen met Elly (mijn moeder) en nu voor de derde keer samen met mij (Mark). Jantinus kwam ooit via zijn werk bij de WMD (Waterleidingmaatschappij Drenthe) op Biak, en na zijn pensioen is hij blijven gaan. In de tijd dat Jantinus en Elly daar waren voor zijn werk, hebben ze zelf hulpprojecten opgestart. Dit zijn onder andere waterprojecten (het voorzien van dorpen en scholen van water), rijstprojecten (voedselhulp voor arme gezinnen), schoolgeldprojecten, hydrocultuur (zelf groenten verbouwen), naaicursussen (kleding maken voor persoonlijk gebruik of verkoop). Deze projecten worden financieel ondersteund door sponsoren. Dat zijn particulieren, vrienden en familie, veteranen, enkele hulporganisaties en mensen die wat voor manier dan ook een relatie hebben met Biak.
Terugblik op 2024
In 2024 hadden we zoals elke keer een vol programma. We bekeken verschillende lopende projecten, waarvan sommige met onze komst een laatste zet nodig hadden om afgerond te worden.
We hebben het rijstproject goed bekeken. We gingen langs bij de deelnemers om te zien hoe het met hen ging. We zagen dat veel gezinnen nog steeds afhankelijk waren van het rijstpakket, vooral gezinnen waar één of beide ouders waren overleden. Het is elke keer weer confronterend om zoveel armoede te zien. Gelukkig waren er ook deelnemers bij wie we de hulp konden stopzetten, zodat we ruimte hadden om nieuwe gezinnen op te nemen.
Daarnaast hebben we in Kampong Sundey de kas met hydrocultuursysteem bekeken die inmiddels daar draait. Op een koraaleiland als Biak is het lastig om groenten te verbouwen, dus dit is een waardevolle aanvulling. We waren aanwezig bij een voorlichting door het schoolhoofd van Kampong Sunday over de hydrocultuur aan bewoners van een andere kampong.
In Kampong Wari hebben we de hele kampong weer van water kunnen voorzien. De helft van deze kampong, waaronder de school, had geen water meer uit de bron die aan de andere kant van de rivier ligt. We hebben daarvoor de volledige kampong van nieuwe leidingen voorzien en stopkranen aangebracht. Nu heeft de hele kampong inclusief de school weer water. Bij de school hebben we ook het toiletgebouw gerenoveerd, zodat die weer gebruikt kan worden.
In kampong Ayamdam hebben we gepoogd om de bestaande watervoorziening weer werkend te krijgen. Door gebrek aan de juiste middelen is dat vorig jaar niet gelukt. Dit jaar gaan we doormiddel van een ander type pomp dit alsnog proberen te realiseren.
Wat we dit jaar gaan doen
Dit jaar hebben we weer een druk programma voor onze reis naar Biak. In de 30 dagen die we daar zullen zijn, gaan we de lopende projecten bekijken en nieuwe projecten starten.
Water blijft de basis van al onze projecten. Dit jaar gaan we kijken bij de eerder ondersteunde projecten om te zien hoe het gaat, en uiteraard zoeken we altijd naar nieuwe mogelijkheden om dorpen of scholen van water te voorzien. Ook het waterbedrijf van Biak bezoeken we, om te zien of alles nog goed functioneert. Gelukkig gaat het al een aantal jaren goed. Dit jaar gaan we ook een filtersysteem testen die het mogelijk maakt om van bron-, rivier- of regenwater drinkwater te maken. Dit systeem willen we op scholen gaan testen. Voor onze waterprojecten in Kampongs maken we gebruik van nabijgelegen bronnen zoals riviertjes of makkelijk toegankelijke bronnen. Dit jaar willen we de mogelijkheden bekijken om te boren naar een waterbron bij kampongs die geen andere waterbron in de buurt hebben liggen. Boren naar water is een kostbaar proces en voor ons als stichting eigenlijk niet te financieren. Met behulp van een financiële bijdrage van stichting Water is our World kunnen we dit jaar dit toch gaan realiseren. We hebben al een afspraak met het boorbedrijf staan om te gaan kijken hoe ze dat doen en we hopen tijdens onze komende reis zo al een kampong van watertappunten te kunnen voorzien.
Water is ook van belang bij toiletvoorzieningen. Ook dit jaar gaan we kijken of we bij scholen kunnen helpen om oude buiten gebruik geraakte toiletvoorzieningen kunnen renoveren. Dit is vooral voor meisjes van belang, zodat die ook op school op een veilige en schone manier naar het toilet kunnen.
Het rijstproject: We gaan ook dit jaar kijken of er gezinnen zijn waar we de hulp kunnen stopzetten, zodat we nieuwe gezinnen kunnen gaan ondersteunen.
Het hydrocultuurproject dat we in 2022 zijn gestart, is een succes in kampong Sunday. Vorig jaar is het niet gelukt om de hydrocultuur in andere kampongs te realiseren. We gaan proberen omdat het dit jaar wel te doen.
Het project met de naaicursus, waar mensen leren om kleding te maken voor eigen gebruik of voor verkoop, blijft van groot belang. Het geeft voornamelijk vrouwen de kans om zelf geld te verdienen of kosten te besparen. We zullen dit project zeker weer bezoeken en kijken of we verder kunnen ondersteunen.
We gaan ook het schoolgeldproject bekijken, om nieuwe leerlingen te ondersteunen en te zien hoe het gaat met de leerlingen die we de afgelopen jaren hebben geholpen. Helaas komt het vaak voor dat meisjes op Biak al rond hun vijftiende zwanger raken en daardoor hun school niet kunnen afmaken. Het is belangrijk om te blijven helpen waar mogelijk.
Ondersteuning van vrijwilligers op Biak
Op Biak hebben we gelukkig de steun van mensen die daar wonen, zoals Inge. Inge is voor ons een onmisbare steunpilaar, maar ze wordt ook ouder. Vorig jaar hebben we Tanty en Irene gevraagd om te ondersteunen en dat loopt gelukkig goed. Charles is een oud-collega van Jantinus bij het waterbedrijf van Biak. Hij heeft daar een leidinggevende positie en houdt de waterprojecten op Biak in de gaten als we er niet zijn. Hij draagt ook nieuwe projecten aan en attendeert ons op vervallen toiletten bij scholen die nodig aan een opknapbeurt toe zijn, zodat meisjes op die scholen ook weer naar het toilet kunnen. Op deze manier zorgen we ervoor dat de projecten ook doorgaan als wij niet op Biak zijn.
Stichting Hati Bersatu
Onze projecten hebben we ondergebracht in Stichting Hati Bersatu. Deze stichting hebben we twee jaar geleden voortgezet, nadat de oorspronkelijke oprichters opvolging zochten voor hun projecten op Biak.
Als je wilt bijdragen aan onze projecten, kun je een bijdrage doen via rekening: NL27 RABO 0394857178 t.n.v. Stichting Hati Bersatu.
Jantinus en Mark
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 9
[visitorCount] => 361
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/209/412_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => 12-februari-gaan-we-weer-naar-biak
)
)
)
[reportsPaginator] => Zend_Paginator Object
(
[_cacheEnabled:protected] => 1
[_adapter:protected] => TravelLog\PaginatorAdapter Object
(
[_count:protected] => 60
[_array:protected] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[reportId] => 5107314
[userId] => 205429
[countryId] => 88
[username] => binapurwaka
[datePublication] => 2025-05-11
[photoRevision] => 0
[title] => gaat alles wel goed met de verslagen?
[message] =>
Beste lezers,
Van mijn vriend Marcel v/d Velden hoor ik dat ons verslag dat hem door waarbenjij.nu is toegestuurd genaamd "en dan is het alweer mei' hele vreemde fouten en misplaatste woorden bevat. Het verslag ziet er anders uit dan hetgeen ik heb aangeleverd en ook als de back-up die ik heb teruggekregen. Ook de reacties onder het verslag bevatten fouten, zo wordt bij mijn reactie mij naam Ad veranderd in Advertentie en waar ik zwager schrijf staat bij Marcel "zwaar". Komt dit bij 1 van jullie die het verslag ook via de mail krijgen toegestuurd bekend voor dat er zeker 6 zinnen of meer helemaal niet lopen en onlogische woorden bevatten? Zo ja, laat het ons even weten in een reactie, zo nee laat het dan ook even weten in een reactie. Als het om een fout in de instellingen van Marcels apparatuur gaat is dat vervelend maar te overzien. Als iedereen dit zo te zien krijgt, moet ik waarbenjij.nu gaan benaderen om e.e.a. op te lossen. Alvast bedankt voor jullie medewerking.
groetjes,
Ad
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-10-07 06:45:00
[totalVisitorCount] => 194588
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 132
[author] => ad
[cityName] => Amlapura
[travelId] => 220213
[travelTitle] => help de school
[travelTitleSlugified] => help-de-school
[dateDepart] => 2009-10-17
[dateReturn] => 2023-12-04
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/indonesi,amlapura
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/205/429_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => gaat-alles-wel-goed-met-de-verslagen
)
[1] => stdClass Object
(
[reportId] => 5107292
[userId] => 205429
[countryId] => 88
[username] => binapurwaka
[datePublication] => 2025-05-10
[photoRevision] => 0
[title] => en dan is het alweer mei
[message] =>
Beste lezers en vrienden van Bina Purwaka,
We zijn al weer sinds eind februari hier op Bali en voordat je het weet is het dan gewoon alweer mei. In de tussenliggende periode waren er een paar schoolvakanties van ieder zo'n 10 dagen. De 1e vanwege de stilte dag op Bali (Nyepi) die zowat samenviel met idul fitre dus dat was een gecombineerde vakantie van 2 godsdiensten en niet lang daarna was er de vakantie vanwege de Balinese Hindoe feestdagen Galungan en Kuningan. Nu blijft de school open tot half juni wat het einde van het schooljaar 2024/2025 is en half juli zal het nieuwe schooljaar zijn aanvang hebben. Inmiddels is het inschrijven voor het nieuwe schooljaar weer begonnen. De afgelopen 2 schooljaren hebben we voor alle leerlingen de helft van het schoolgeld betaald en voor de kinderen die het niet kunnen betalen hun uniformen, inschrijfgeld en boekengeld. Met voor iedereen een lager maandbedrag aan schoolgeld wordt het kleuteronderwijs voor iedereen toegankelijker en ik denk dat we het het volgende schooljaar weer op dezelfde manier gaan doen.
Het is mooi om te zien dat het team van onderwijzeressen in al die jaren haast niet van samenstelling is gewijzigd en de huidige samenstelling is denk ik al zeker 7 schooljaren ongewijzigd. Betekent dat de juffen het dus naar hun zin hebben en dat merk je ook als je op school bent, de sfeer is goed, er wordt samen ook lol gemaakt maar ook samen aangepakt als het nodig is. Dat geeft ook vertrouwen voor de aankomende schooljaren waarvan ik hoop dat wij de kleuterschool met jullie hulp en donaties kunnen blijven ondersteunen.
Het is iedere keer weer erg leuk om op de school te zijn en te zien hoeveel lol de kinderen hebben maar ook hoe serieus ze met opdrachten en/of vragen in de klas omgaan. We hebben het al eerder gezegd maar kinderen die naar de kleuterschool kunnen gaan hebben echt een stapje voor op de kinderen die vanuit het niets naar de lagere school gaan. Die 1 of 2 kleuterschooljaren bereidt ze goed voor op de lagere school.
Wat nieuw is dit schooljaar, is dat er door de landelijke overheid op 5 dagen per week een goede maaltijd wordt verstrekt aan alle kinderen op de kleuterschool. Alleen op zaterdag krijgen ze dat niet. De kinderen gaan hier 6 dagen per week naar school en zijn alleen op zondag vrij.
Wij zijn heel benieuwd hoeveel inschrijvingen er voor het nieuwe schooljaar gaan binnenkomen en we hopen dat we met jullie hulp de school ook in het nieuwe schooljaar kunnen ondersteunen.
Met dit laatste verslag sluiten we onze reis naar Biak in 2025 af. We zijn weer thuis en kijken terug op een mooie reis waar we weer heel veel hebben kunnen doen.
Op 12 februari vertrokken we naar Biak om diverse projecten te bezoeken en uit te voeren. Na een lange reis via Jakarta en Jayapura, kwamen we op 15 februari aan in Biak. Daar werden we verwelkomd door bekenden en begon de voorbereiding op de geplande projecten.
Waterprojecten
Waterproject in Amyamdam
In Amyamdam is na jaren van mislukte pogingen eindelijk een werkend watersysteem gerealiseerd. Vorig jaar hebben wij gepoogd met de pompen die er door een andere organisatie waren geplaatst water in kampong Amyamdam te krijgen. Na veel testen lukte ons dat niet, omdat de pompen niet geschikt bleken te zijn. We ging zelf teleurgesteld terug naar Nederland en deden de belofte dat we zouden gaan nadenken over een wel werkende oplossing.
Dit jaar hebben we door de aanleg van een onderwaterpomp en een mini-watertoren met een reservoir van 2,2 kuub, stromend water naar de kampong gebracht. Tijdens het aanleggen zagen we al hoe blij mensen kunnen zijn met stromend water dichtbij huis. Het project is succesvol afgerond en er stroomt water uit de tappunten in de kampong. De resterende kleine aanpassingen worden door Charles opgepakt.
Boren naar water in Nermnu
Een belangrijk nieuw initiatief was het boren naar een waterbron in kampong Nermnu. Door de financiering van stichting Water is our World is het mogelijk geworden om naar water te boren. Het aanboren van waterbronnen is erg duur en hebben we daarom niet eerder gedaan. In Nermnu ligt al een heel leidingen systeem, maar de waterbron een behoorlijk eind uit de kampong levert niet genoeg water meer. We zijn er zelf gaan kijken en dat zag er inderdaad niet goed meer uit. Omdat er in deze kampong al een leiding netwerk is, kunnen we met een nieuw te boren bron, vrij snel weer water krijgen voor deze kampong. Samen met een lokaal boorbedrijf werd begonnen aan een boring tot 70 meter diepte. Het boren in het keiharde koraal gaat erg langzaam. Er werd ons voordat de boring startte een schatting gegeven dat het makkelijk twee tot drie weken zou kunnen duren. De eigenaar van het boorbedrijf, Winsy, houdt ons goed op de hoogte van de vorderingen. Op de dag voor ons vertrek naar Nederland rijden we nog even naar Nermnu. Als we aan komen in Nermnu zien we de boorders en wat mensen van de kampong onder een zeiltje bij de boorinstallatie staan met grote glimlachen op hun gezicht! De duimen gaan om hoog. Ze hebben water aangeboord!Wat een mooi resultaat! Hier zijn de kampongbewoners en wij heel erg blij mee. Tijdens onze reis terug naar Nederland ontvangen we van Winsy verschillende filmpjes dat het water uit de bron komt. De bewoners van de kampong staan onder de straal te genieten van het water. Ze zijn er duidelijk heel blij mee! Dat maakt ons ook heel blij. We kijken de filmpjes tijdens onze tussenstop in Makassar. Wat fantastisch en wat hadden we daar graag bij willen zijn. De pomp zal nu worden aangesloten op de waterreservoirs die al in de kampong zijn. Charles zal zorgen dat het water verder de kampong in gedistribueerd zal worden.
Reparaties en inspecties in Wari
Vorig jaar hebben we in kampong Wari 3,5 km nieuw leiding gelegd. Deze kampong is opgedeeld in tweeën door de Wari rivier. De kant waar de waterbron van de kampong ligt had water. Doordat de leiding die over de rivier lag naar de andere kant van de kampong door een storm kapot was geslagen had die kant geen water meer. De school had ook al jaren geen water meer. Tijdens dit grote waterproject vorig jaar hebben we een nieuwe leiding over de brug naar kant van de kampong gebracht waar geen water meer was. Dit was een van onze kostbaarste projecten hier op Biak en werd mede door de steun van stichting Water is our World mogelijk gemaakt. Een groot deel van het werk was al verricht tijdens onze aanwezigheid in 2024. Het project werd in 2024 helemaal afgerond toen wij alweer in Nederland waren. Daarom zijn we samen met Charels dit jaar in Wari gaan kijken. We zag inderdaad waterdruk in het deel van de kampong waar voorheen geen water was. Mooi om te zien. We hebben een aantal lekken gerepareerd, zodat de druk optimaal blijft. Tijdens ons verblijf werd Jantinus via facebook benaderd door een kampongbewoner die klaagde dat ze al sinds december geen water meer hadden. Daar zijn we gaan kijken en constateerden we dat ongeveer 5 huizen geen water meer hadden. Na onderzoek bleek dat er een afsluiter kapot was. Die hebben we twee dagen later laten repareren en via facebook hoorden we dat er weer water op de adressen was. Charles zal de komende tijd nog zo’n 30 meter buis vervangen bij de aanvoer van de bron naar de kampong, zodat de druk verder omhoog kan. Een mooi succes!
Rijstproject
Het rijstproject, dat al 14 jaar loopt, hebben we ook dit jaar weer bekeken. De gezinnen in kampong Sundey, Yafdas en Inggiri zijn bezocht en enkele huishoudens zijn vervangen door nieuwe arme huishoudens. Het blijft elke keer weer heel confronterend om armoede te zien die echt niet voor te stellen is. Ouderen en kinderen die ziek zijn. Geen fatsoenlijk bed hebben om op te slapen. Geen stoelen om op te zitten en koken op hout. Huishoudens waar oude mensen voor kleine kinderen zorgen omdat de ouders overleden zijn. Gelukkig kunnen we met ons rijstproject een aantal van deze mensen een beetje helpen en we zien ook elk jaar dat er huishoudens van de lijft kunnen omdat het daar beter gaat. Bij de oude vrouw in Inggiri, waar we vorig jaar voor een nieuw dak haar huis hebben gezorgd, hebben we dit jaar ook de wanden aangepakt zodat het huis helemaal water en wind dicht wordt. De financiering van dit project staat onder druk doordat de Koninklijke Luchtmacht Veteranen hun sponsoring mogelijk stoppen. Deze groep mensen wordt steeds kleiner en ze zijn aan het kijken of ze hun activiteiten bij een andere veteranen vereniging kunnen onderbrengen. De veteranen sponsorden het rijst project voor ongeveer twee derde deel. We wachten af wat er uit de besprekingen komt die de KLu veteranen voeren met de andere veteranen vereniging. We hopen uiteraard dat we onze lange samenwerking met de KLu veteranen kunnen blijven doorzetten. Dit bericht leidde tot de actie Koffie voor Rijst, waarbij lokale koffie wordt verkocht om de financiering van de rijstpakketten te ondersteunen. We zijn uitverkocht dus dat is geslaagd.
Waterfilters voor scholen
In Nederland krijgen we contact met een bedrijf in Bandung dat waterfiltersystemen maakt. Deze waterfiltersystemen zijn geschikt om van onzuiver water door een zuiveringsproces drinkbaar water te maken. Het bedrijf verkoopt deze filtersystemen hier in Indonesië maar bijvoorbeeld ook in Afrika.
We hebben deze waterfiltersystemen besteld om te gaan gebruiken op scholen.
We hebben Irene, de vrouw die voor ons op Biak het scholingsproject behartigt, gevraagd om deze waterfilters te gaan testen op scholen. Irene weet wel een aantal scholen. Als de filters op Biak zijn aangekomen, zetten we een filter in elkaar bij Irene thuis. Irene zal thuis een aantal keren water filteren het gefilterde water daarna naar een laboratorium brengen. We gaan namelijk wel het gefilterde water laten testen in een laboratorium, voordat we de filters op scholen neergaan zetten.
In ons hotel zetten we zelf ook een filter in elkaar. Het in elkaar zetten is super eenvoudig. Dit is een heel simpel systeem waar bijna niks mis mee kan gaan. Iedereen zou dit moeten kunnen gebruiken. We vullen onze filter met water uit de douchekraan en het water hier is direct uit de kraan absoluut niet drinkbaar. Zelf hebben we het gefilterde water al gedronken.
Kleinschalige projecten
Naast de grotere water- en voedselprojecten werd ook aandacht besteed aan:
Naaicursus: De naaicursus voor vrouwen draait nog steeds goed. De dames hebben er plezier in. Ze kunnen hier kleren voor zichzelf, hun familie of voor de verkoop maken.
Hydrocultuur: In Sundey werd de voortgang van een hydrocultuursysteem bekeken. Dat draait nog steeds heel goed. De kinderen van de school worden er intensief bij betrokken en eten van de groenten als ze klaar zijn.
Kampong Mardori: Tijdens een bezoek aan Kampong Mardori werd een traditionele ceremonie voor ons gehouden. Hier hebben we gekeken naar de watervoorziening, omdat ze hier erg weinig waterdruk ervaren. We zagen al snel dat er heel veel lekken zijn in het leidingsysteem. We hebben de afspraak gemaakt dat ze die met behulp van ons gaan repareren. We verwachten dat er daarna weer voldoende waterdruk is in kampong Mardori. De school vroeg ons of we een printer konden bekostigen. Die printer inclusief scanner hebben we voor ze gekocht in Biak Stad en zal door Inge en Charles naar Mardori gebracht worden.
Deze reis zit erop! Bedankt voor jullie steun!
De afgelopen maand op Biak was weer intensief maar heel succesvol. Water in Amyamdam, het boren naar water in Nermnu. Het rijstproject dat zo belangrijk voor de mensen hier is. En al die andere grote en kleine projecten die we hebben gedaan om de lokale bevolking te proberen te ondersteunen.
Bedankt!!
Onze projecten gaan gewoon door en jullie steun blijft nodig!
We willen iedereen bedanken voor jullie reacties hier op deze website of naar ons persoonlijk. Onze allergrootste dank gaat natuurlijk naar degenen die ons financieel ondersteunen. Onze grote sponsoren, de sponsoren die elke maand bijdragen, iedereen die via de donatielink op deze website een bijdrage heeft overgemaakt en de koffiekopers. Hopelijk hebben we door onze verslagen laten zien dat met jullie steun het mogelijk is om mensen, die het beduidend minder hebben dan wij, een stukje verder te helpen.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 14
[visitorCount] => 964
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/759_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => onze-reis-zit-erop-bedankt-voor-jullie-steun
)
[3] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106497
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-13
[photoRevision] => 0
[title] => Water in Nermnu en Waterfilters
[message] =>
Boren naar water in Nermnu
Op de dag voor ons vertrek naar Nederland rijden we nog even naar Nermnu. Daar zijn ze nog altijd aan het boren naar water. We zijn er de afgelopen weken veel gaan kijken en onze belangstelling werd door de dorpsbewoners en de boorders erg gewaardeerd. Daarom willen we voordat we vertrekken afscheid nemen en natuurlijk nog even horen hoever ze met het boren zijn. Als we aan komen in Nermnu regent het heel hard. We schuilen even bij een gebouwtje, maar van afstand zien we de boorders en wat mensen van de kampong onder een zeiltje bij de boorinstallatie staan met grote glimlachen op hun gezicht! De duimen gaan om hoog. Dat nodigt toch uit om door de hevige regen toch naar ze toe te lopen. Onder het zeiltje aangekomen horen we dat ze water hebben aangeboord. Op de valreep van ons verblijf is het toch gelukt om water aan te boren! Wat een mooi resultaat! Hier zijn de kampongbewoners en wij heel erg blij mee. We horen dat de elektriciteitsvoorziening voor de pomp nog niet op orde is. Dus we dat hebben we terug in Biak stad direct geregeld bij het elektriciteitsbedrijf. En op Donderdag zal de pomp al in de bron worden geplaatst. Daarna zal de pomp aangesloten worden op de waterreservoirs die al in de kampong stonden. Charles zal zorgen dat het water verder de kampong in gedistribueerd zal worden.
Waterfilters
In Nederland krijgen we contact met een Nederlander die in Bandung woont en daar een bedrijf heeft dat waterfiltersystemen maakt. Deze waterfiltersystemen zijn geschikt om van onzuiver water, hier in Biak is dat kraanwater, maar ook regenwater en rivierwater te zuiveren naar drinkbaar water. Het bedrijf verkoopt deze filtersystemen hier in Indonesië maar bijvoorbeeld ook in Afrika.
We krijgen wat documentatie opgestuurd en zien dat het werkt met koolstoffilters. De waterfilters gaan ongeveer 3 jaar mee en kunnen in de tijd zo’n 7000 liter water filteren naar drinkwater. Het onderhoud aan dit filtersysteem is minimaal en uiterst simpel.
Dergelijke filters lijken ons heel zinvol op scholen hier op Biak. We vragen Irene, de vrouw die voor ons op Biak het scholingsproject behartigt wat zij van een dergelijk systeem vindt en of ze een aantal scholen weet waar we dit kunnen gaan testen. Irene weet wel een aantal scholen en wij vinden in Nederland een sponsor die een aantal filters wil bekostigen waarmee we kunnen gaan testen. We besluiten daarop de filters te bestellen. Vanuit Bandung horen we dat het ongeveer vier weken duurt voordat de filters op Biak aankomen. Dat komt mooi uit, want op het moment van bestellen zitten wij nog twee weken voor ons vertrek naar Biak. De filters moeten dus aankomen als wij er zijn.
Inmiddels zitten we in onze laatste dagen op Biak en we hebben nog geen filters gezien. We besluiten te informeren. De filters zouden in Jayapura zijn en dus bijna op Biak. We berichten dat aan Irene, want we hebben de filters naar haar laten versturen. Irene bericht ons dat de filters helemaal niet in Jayapura zijn, maar dat ze die net die middag heeft ontvangen. Mooier kan dus niet. We maken een afspraak met Irene om een filter op te halen voor onszelf om te testen en zetten een filter in elkaar bij Irene thuis. We gaan namelijk wel het gefilterde water laten testen in een laboratorium, voordat we de filters op scholen neergaan zetten. De testen zijn nog niet afgerond, dus het plaatsen op de scholen maken wij niet meer mee.
In ons hotel zetten we zelf ook een filter in elkaar. Het in elkaar zetten is super eenvoudig. Dit is een heel simpel systeem waar bijna niks mis mee kan gaan. Iedereen zou dit moeten kunnen gebruiken. We vullen onze filter met water uit de douchekraan en het water hier is direct uit de kraan absoluut niet drinkbaar. We hebben het water zelf ook gedronken nadat het gefilterd was. Prima drinkbaar water.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 5
[visitorCount] => 238
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/362_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => water-in-nermnu-en-waterfilters
)
[4] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106474
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-11
[photoRevision] => 0
[title] => Water op de tappunten in Amyamdam
[message] =>
Zoals we in een eerder verslag schreven is het gelukt om water uit de rivier naar kampong Amyamdam te krijgen. We hadden de dorpsbewoners gevraagd om een pomphuis te bouwen. Vanuit het pomphuis steekt een buis de rivier in. In deze buis hebben we een onderwaterpomp geplaatst. Doordat er al een tyleenbuis vanaf de rivier naar de kampong lag van een poging door een andere organisatie konden we die gebruiken om te kijken of we water 50 meter hoger bij de kampong konden krijgen. Dat lukte!
In kampong Amyamdam zijn de afgelopen jaren verschillende pogingen gedaan om water uit de rivier naar de kampong te krijgen. Er is voor veel geld aan tyleenleidingen en ander leiding werk aangelegd. Er zijn watertappunten gemaakt verspreid door de kampong. Kennelijk is de infrastructuur er eerst aangelegd en daarna is er geprobeerd om waterdruk op de leidingen te krijgen. Het bijzondere is dat het allemaal nooit gefunctioneerd heeft. Zonde van de investeringen en voor de bewoners een teleurstelling.
Maar nu het wel lukt om water vanuit de rivier naar de kampong te krijgen maken een plan om het water naar de tappunten in de kampong te krijgen.
Daarvoor bouwen de kampongbewoners een mini watertoren aan de kop van de kampong. Daarboven op een waterreservoir van 2,2 kuub water. Doordat het waterreservoir hoog staat geeft dat waterdruk op de leidingen beneden in de kampong. Het is een heuvelachtige kampong dus er moet genoeg druk zijn om het water over een heuvel te kunnen drukken.
Als wij zaterdag aankomen in Amyamdam zien we de watertoren al staan, met daarboven op het waterreservoir. De watertoren is nog niet helemaal klaar, er moeten nog verstevigingschoren in en een dak op. We zeggen gelijk toe dat we zullen zorgen voor extra balken zodat de toren verstevigd wordt. Het moet allemaal wel veilig uiteraard. Maar de basis staat en het is veilig genoeg om te testen.
Voordat we water in het reservoir kunnen krijgen moeten we eerst de oude tyleenleiding omleiden naar het nieuwe reservoir. Een deel van die leiding ligt onder de grond weggewerkt en moet dus opgezocht worden. Daarna gaan we met man en macht proberen de leiding vrij te maken zodat we die naar het reservoir kunnen leiden. Na een half uurtje graven en vrijmaken van de leiding lukt het ons met z’n allen om door aan de leiding te trekken hem uit de bebossing te krijgen. We leggen de leiding langs het pad naar het waterreservoir.
Bij de pomp in de rivier willen we ook een deel van de oude tyleenleidng vervangen. Daar zitten inmiddels zoveel koppelingen tussen die we de afgelopen tijd hebben geplaatst om lekken te dichten dat we daar liever een lang stuk goede leiding neerleggen. Als die leiding aan de pomp is aangesloten, zetten we de pomp aan. We lopen langs de leiding terug naar de kampong om te kijken of we nog lekken tegenkomen, zodat we die kunnen dichten. Gelukkig komen we die niet tegen en boven aangekomen in de kampong was het opgevallen dat er water uit de buis kwam. Toen we kwamen aanlopen stonden er al mensen onder te douchen. Wat een mooi gezicht! De blijdschap die we zagen dat er stromend water was is bijna niet te voor te stellen. Iets wat voor ons zo normaal is, dat maakt mensen hier zo blij. Prachtig om te zien.
Charles was vandaag ook meegekomen en die zorgde ervoor dat de aanvoer en afvoerleiding aan het waterreservoir in de toren werd gekoppeld. Daarna kon de pomp aan en het reservoir worden gevuld. Tijdens het vullen van het reservoir kwamen er al kampongbewoners aan met emmers en tankjes om met water te vullen. Ook werd er snel even gedoucht onder de uitlaat van de watertank, zo leuk om te zien. Maar we willen water op de tappunten, dus zoeken we samen met de kampongbewoners de leiding op die op de tappunten aangesloten zit. Daar gaan we onze leiding op aansluiten. Het is een heel gezoek en gekap in de koraalbodem om de leiding te vinden. Nadat de leiding gevonden is moet er ruimte genoeg rond de leiding gekapt worden om onze leiding erop aan te sluiten. Het is een gepruts, maar het lukt om onze leiding aan te sluiten. Het waterreservoir is inmiddels vol en aan Charles de eer om de afsluiter van het reservoir open te draaien en zo waterdruk te zetten op de leidingen in de kampong.
Bij de watertappunten horen we lucht uit de kranen komen en niet veel later komt daar voor het eerst water uit! Wat een mooi gezicht! Wij gaan de tappunten in de kampong bij langs. Bij sommigen zitten de kranen verstopt met rommel en nadat die schoon zin gemaakt loopt ook daar het water uit. Een aantal kranen zijn kapot en die vervangen we gelijk. We lopen nog tegen wat kleine problemen aan, zoals lekkende koppelingen. Dat zijn problemen die we in de komende tijd nog op gaan lossen. En als we weer in Nederland zijn zal Charles dat doen.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 9
[visitorCount] => 266
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/184_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => water-op-de-tappunten-in-amyamdam
)
[5] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106403
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-07
[photoRevision] => 0
[title] => Boren naar water in Nermnu
[message] =>
In januari zijn Jantinus en ik naar vrijwilligers van stichting Water is our World geweest. Deze Stichting richt zich op het realiseren, herstellen of verbeteren van de drinkwater- en sanitatievoorzieningen in kleine dorpen in ontwikkelingslanden. Deze stichting is onder andere actief geweest in Suriname, Senegal, Indonesië, Vietnam en Mozambique. Stichting Water is our World is wat omvang betreft vele malen groter dan onze kleine stichting, die zich richt op waterprojecten en algemene welzijnsprojecten op Biak.
Stichting Water is our World heeft ons al meerdere keren ondersteund met onze waterprojecten op Biak. Voor dit jaar wilden ze ons weer ondersteunen bij een waterproject dus zijn we naar Witharen in Overijssel gegaan om eens bij deze stichting te gaan kijken en om te bespreken wat ze dit jaar wellicht voor ons kunnen betekenen. Na een uitgebreide rondleiding op het terrein waar de stichting hun projecten voorbereiden leggen we uit dat we dit jaar op Biak naar een bron willen gaan boren. Wij maakten tot nu nooit gebruik van deze mogelijkheid om aan water te komen in kampongs omdat dit een erg duur middel is. Het boren naar een bron is wel een goede optie in kampongs waar geen natuurlijke bron in de buurt is. We maken de afspraak dat wij opzoek gaan naar een kampong die geschikt is om te gaan boren naar een bron en de kosten worden voor rekening genomen van stichting Water is our World.
Jantinus heeft vanuit Nederland al contact gekregen met de eigenaar van een bedrijf dat boringen naar waterbronnen doet. We zijn gelijk de eerste week toen we in Biak waren naar het bedrijf gegaan om kennis te maken en te bekijken wat hij voor ons kon betekenen. De eigenaar, leidde ons rond liet ons de technieken zien die hij gebruikt voor het boren naar water. Hij liet ons de boormachine, boorkoppen en lange buizen zien die door het koraal gaan om toegang te krijgen tot waterbronnen. Zodra er water gevonden wordt, wordt er een bronfilterbuis geplaatst, die door gaatjes het water naar binnen laat stromen. In deze buis wordt vervolgens een cilindervormige pomp geplaatst, die maar liefst 5 kuub water per uur naar boven kan pompen.
Op zoek naar een kampong die geschikt zou kunnen zijn om te gaan boren naar een waterbron wees Charles ons erop dat de school van kampong Nermnu geen water meer had. Bij aankomst bleek het probleem veel groter te zijn, want een groot deel van de kampong had geen water. Op zoek naar bron waar het water voor deze kampong vandaan moest komen, kwamen we na ongeveer 45 minuten klauteren door het oerwoud bij een kleine bak waar water in liep. Helaas bleek er veel te weinig water in deze bak te zitten om de hele kampong van water te voorzien, zelfs de school heeft niet genoeg aan dit beperkte aanbod. Bij de daadwerkelijke bron, waar het water uit de heuvel kwam bleek het wateraanbod veel te laag te zijn. Bovendien waren de goten die het water moesten vervoeren naar de bak, vuil en dichtgeslibd, wat de water toevoer verder bemoeilijkte. Deze bron is overduidelijk niet meer geschikt.
We gingen terug naar de kampong, waar we de reservoirs bekeken die ooit werden gebouwd om het water in op te slaan. Ze zagen er nog goed uit en we denken dat we hier een nieuwe bron kunnen boren, zodat de kampong en de school weer van voldoende water voorzien kunnen worden. Een dag of twee later gaan we daarom net de eigenaar van het boorbedrijf, de man heet Winsy, naar Nermnu om te kijken of hij daar mogelijkheden ziet om naar water te boren. Hij had een apparaatje meegenomen waarmee hij naar water kon zoeken. Het principe van een wiggelroede, maar dan versie 2.0. Wij hadden onze bedenkingen bij dit apparaat, maar Winsy liet ons weten dat er hier goed naar water te boren is. Hij schat in dat het water op deze plek op zo’n 70 meter diepte zit. Nadat we met de kampongbewoners hebben afgesproken dat we gaan proberen weer water naar de kampong te brengen en dat ze onderling moeten regelen dat er in de toekomst electra aanwezig is om een pomp kunnen laten draaien, besluiten we hier te gaan boren.
Wij zijn hier op Biak natuurlijk maar relatief kort en zijn heel nieuwsgierig hoe het boren gaat verlopen vragen we Winsy zo snel mogelijk te beginnen. Twee dagen later krijgen we al foto’s binnen dat de boorinstallatie al in Nermnu staat en dat hij de volgende kan beginnen. Dat betekent dat wij de volgende dag ook naar Nermnu gaan om te kijken hoe het boren in z’n werk gaat. In Nermnu aangekomen staat alles al klaar en er zijn veel dorpsbewoners uitgelopen om te komen kijken. Voordat het boren kan beginnen, spreekt de dominee een gebed uit. De mensen hier op Biak zijn erg kerkelijk, zonder de zegen van God kan een dergelijk project dan ook niet van start. Nadat het gebed is uitgesproken kan het boren echt gaan beginnen. Langzaam zien we de boorkop de harde koraalbodem in verdwijnen. Het boren naar een diepte van 70 meter kan 2 tot 3 weken duren. Dat is afhankelijk of er op harde grondlagen wordt gestuit. Nadat de eerste zes meter geboord zijn vertrekken we weer richting Biak-stad.
Onze andere projecten gaan ondertussen gewoon door, maar zodra we in de buurt zijn of in de mogelijkheid zijn om te gaan kijken rijden we richting Noord-Biak waar we even bij het boren gaan kijken. Met het schrijven van dit verslag hebben we dan ook even gewacht, want natuurlijk hoop je dat er tijdens ons verblijf hier water wordt aangeboord. Vandaag is het vrijdag 7 maart en de boor zit nu op 40 meter diepte. Bij het boren komt boorsel vrij en dat boorsel komt vrij lastig omhoog en blijft op de boorkop zitten. Daarom zijn ze nu tussendoor het boorgat ook aan het spoelen zodat al het boorsel (koraalgruis) naar boven komt. Het is ziet er dus niet naar uit dat het boren klaar is nog voordat wij weer naar Nederland vertrekken. Dat hoeft gelukkig ook niet, het boorbedrijf weet wat ze moet doen en Charles onze man van de waterprojecten hier op Biak weet wat er moet gebeuren zodra er water aangeboord wordt. En wij weten gelukkig dat we dat aan onze mensen hier over kunnen laten.
Hopelijk kunnen we komende week in één van onze verslagen nog melden dat er water is aangeboord.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
Vorige week schreven we al over het rijstproject dat inmiddels veertien jaar hier op Biak loopt. We ondersteunen de allerarmsten met basisbehoeften. Het rijstpakket bestaat uit een zak met rijst, handzeep, suiker, olie, thee, melk, wasmiddel en maandverband voor de vrouwen in het project.
We zijn vorige week onder andere in kampong Sundey geweest daar zijn 7 gezinnen de rijst krijgen. Van het schoolhoofd van Sundey hoorden we toen al dat ze nog een aantal kandidaten hadden die voor het rijstproject in aanmerking komen. Toen hadden we nog geen ruimte in het project, maar naar evaluatie van onze bezoeken vorige week hebben we gezien dat er een aantal gezinnen van het project geschrapt kunnen worden. Dat geeft ruimte om nieuwe adressen toe te voegen. We zijn daarom afgelopen donderdag in Sundey gaan kijken bij de gezinnen die in aanmerking kunnen komen. We hebben drie adressen bezocht. Bij het eerste adres troffen we een vader met kinderen in een armoedig huis. De vrouw was naar de pasar. De man is niet in staat om te werken, hij is geestelijk niet helemaal in orde. Hij is wel instaat wat te verbouwen in de tuin. Daar gaan we zaden voor regelen en we nemen dit gezin voorlopig in het rijstproject op. Op het tweede adres waar we kwamen, woont een gezin met drie kinderen. Alle drie de kinderen zijn geestelijk en of lichamelijk gehandicapt. Ook hier was het een treurige bedoeling om te zien. Het is gewoon niet voor te stellen hoe mensen soms moeten leven. Bij het derde adres woont een moeder met 5 kinderen. De man van de vrouw zit in de gevangenis en draagt dus niks bij aan het gezin. Toen we binnenkwamen zagen we gelijk hoe armoedig dit gezin leeft. Serli heeft een aantal van deze kinderen op school vandaar dat ze van de situatie wist. Toen we binnen waren zagen we ook een jongen laveloos op bed liggen. Dit bleek een oudere zoon van de vrouw te zijn. Helaas is de vrouw niet tegen deze zoon opgewassen om hem te behoeden van de alcohol en hem aan het werk te laten gaan. Al met al een hele treurige situatie voor al voor de jonge kinderen die hier aanwezig waren. Ook dit adres gaat voorlopig in het rijksproject opgenomen worden. Afgelopen maandag hebben we de rijstpakketten bij deze adressen afgeleverd.
De sponsoring stopt helaas!
Aan het einde van het verslag schreven we al dat onze belangrijkste sponsor de Koninklijke Luchtmacht veteranen (KLu) een steeds kleinere club wordt. De KLu veteranen hebben ons vorige week laten weten dat ze niet weten of dit jaar hun jaarlijkse bijdrage nog gaan overmaken. De club wordt zoals gezegd steeds kleiner en ze zijn aan het kijken of ze hun activiteiten bij een andere veteranen vereniging kunnen onderbrengen. Dat bericht is voor ons een enorme tegenvaller, we hadden er wel rekening mee gehouden dat deze sponsoring een keer zou gaan stoppen, maar niet zo abrupt als nu. De veteranen sponsorden het rijst project voor ongeveer twee derde deel. We wachten af wat er uit de besprekingen komt die de KLu veteranen voeren met de andere veteranen vereniging. We hopen uiteraard dat we onze lange samenwerking met de KLu veteranen kunnen blijven doorzetten. Maar vooralsnog is er dit jaar geen sponsering en zullen we het rijstproject uit de middelen van de stichting moeten betalen. We zullen komend jaar hard op zoek gaan naar een mogelijk nieuwe sponsor voor dit belangrijke project. De jaarlijkse kosten zijn ongeveer 3750 euro.
Om de financiering van het rijstproject dit jaar gelijk te ondersteunen zijn we de actie Koffie voor Rijst gestart.
Koffie voor Rijst – Geniet van échte Papoea-koffie en help mee!
Met Koffie voor Rijst geniet je van heerlijke, ambachtelijke koffie uit Biak en Yapen (West-Papoea) én draag je bij aan ons rijstproject. Wij kopen de koffie rechtstreeks van Marthen, een lokale Barista, en ondersteunen hem op deze manier. De volledige opbrengst gebruiken we om rijstpakketten te financieren voor mensen die het hard nodig hebben.
Het afgelopen jaar hebben we in Amyamdam geprobeerd water in de kampong te krijgen. Jantinus was al in 2016 in Amyamdam en wist dat er in het verleden verschillende pogingen waren gedaan om water naar de kampong te brengen, maar deze waren zonder succes.
In Amyamdam staat een watertoren van ongeveer 10 meter hoog en is daar al in 2010 gebouwd verder zijn watertappunten in de kampong. In 2022 zijn er weliswaar twee pompen geïnstalleerd door een andere organisatie, maar of dit systeem ooit gewerkt heeft vragen wij ons af. Er is hier hoe dan ook al langere tijd geen water meer. De pompen stonden tussen de bron (een rivier) en de watertoren, waarbij de eerste pomp het water 35 meter omhoog perstte en de tweede pomp de resterende 15 meter naar het reservoir van de watertoren pompte.
We bedachten vorig een eenvoudige oplossing door een reservoir van 2 kuub te plaatsen bij de tussenpomp. Op deze manier zou de pomp bij de bron altijd water kunnen afvoeren, zelfs als de tussenpomp niet draaide. Als de tussenpomp niet werkte, zou het reservoir overstromen, maar de pomp bij de bron zou nog steeds kunnen blijven werken. Door een vlotter in het reservoir te plaatsen, zouden we ook de tussenpomp kunnen beschermen tegen droog draaien.
Helaas bleken de, door de andere organisatie aangeschafte pompen, na onze testen vorig jaar helemaal niet geschikt te zijn voor dit systeem. We zijn vorig jaar terug naar Nederland gegaan met de belofte dat we naar een andere oplossing zouden gaan zoeken. Die oplossing denken we te hebben gevonden in een onderwater pomp. Dit type pomp wordt ook gebruikt bij aangeboorde waterbronnen. Deze pompen hebben een opvoer hoogte van ongeveer 100 meter.
We zijn dit jaar teruggegaan naar Kampong Amyamdam en hebben de bewoners gevraagd om een pomphuis te bouwen naast de rivier. Hier komt de buis in te zitten die schuin uit het pomphuis de rivier in steekt. In deze buis gaan we de pomp plaatsen. De mensen in de kampong Amyamdam zijn heel bereid willend om te helpen. Het is een prettige gemeenschap om mee samen te werken. Als we een aantal dagen later terugkomen met de buis die in de rivier moet komen ligt de fundering van het pomphuis er al. We bespreken met de bewoners wat onze verdere bedoeling is en spreken af om aan het einde van de week de pomp te komen installeren en te testen.
Voor het installeren van de pomp nemen we Winsly mee. Winsly is voor ons een bron aan het boren in Nermnu. In deze bron komt een soortgelijke pomp als die in Amyamdam. We hebben de pomp bij Winlsy aangeschaft en hij is meer dan bereid om ons te helpen met de installatie. Op zaterdag gaan we samen met Charles en Winsly naar Amyamdam met de nieuwe pomp. In Amyamdam aangekomen bij de bron zien we een prachtig opgemetselde bak staan als pomphuis. De buis steekt er mooi schuin in en loopt tot de bodem van de rivier. Dat ziet er allemaal prachtig uit. De tyleenbuis van het oude systeem ligt er allemaal nog, dus die kunnen we gebruiken om het water richting de kampong te krijgen. De pomp wordt aangesloten, in het oude pomphuis zit de elektriciteitsaansluiting dus daar plaatsen we ook de regelunit voor onze pomp. Als alles aangesloten is wordt het spannend. Gaan we water boven in de kampong krijgen of niet. Zodra de pomp wordt ingeschakeld horen we gerommel aan het einde van de buis en niet lang daarna komt er water uit de buis! Eindelijk succes hier in Amyamdam. Nu de pomp loopt zien we een aantal lekken zitten in de buis die naar de kampong loopt. Deze herstellen we snel, zodat de druk boven in de kampong ook nog wat hoger wordt. Helaas valt dan de stroom in hele kampong uit en stopt de pomp ook. Dat geeft voor nu niks, we maken een plan om het water naar de tappunten te krijgen die al in het dorp staan. We gaan daarvoor niet meer gebruik maken van de watertoren van Amyamdam. Die staat aan de andere kant van een inmiddels nieuw geasfalteerde weg en de buizen die onder de weg doorlagen zijn kapot. We hebben geen mogelijkheden om onder de weg door te boren en daarbij hebben we dan waarschijnlijk nog steeds een tweede tussen pomp nodig en eigenlijk willen we het met 1 pomp gaan doen. Daarom gaan we een mini watertoren bouwen aan de kop van het dorp van 7 meter hoog met daarboven op een reservoir van 2,2 kuub water. Dat reservoir gaan we aansluiten op de bestaande tappunten in het dorp. De materialen en het reservoir hebben we toen we terug waren in Biak-stad gelijk gekocht. We hopen aan het einde van de komende week het reservoir te kunnen vullen en de tappunten aan te kunnen sluiten op het reservoir. Daarover in een later verslag meer!
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
We zijn inmiddels twee weken van huis en de tijd gaat hier snel. We zijn volop bezig met verschillende projecten en hebben al mooie resultaten geboekt. We werkten aan het rijstproject, zoals eerder gedeeld, en daarnaast zijn we druk geweest met het waterproject in Amyamdam en het boorproject voor water in Nermnu. Over deze projecten zullen we jullie later uitgebreider informeren.
Tegelijkertijd richten we ons op kleinere projecten en verkennen we het eiland Biak.
Naaicursus
Dertien jaar geleden begonnen Elly en Jantinus met een naaicursus voor Papua-vrouwen. Het doel is eenvoudig: door vrouwen te leren naaien kunnen ze zelf kleding maken en mogelijk verkopen, wat hen een goedkope en zelfstandige manier van kledingvoorziening biedt. In het verleden zijn naaimachines aangeschaft, variërend van klassieke modellen met trapmechanisme tot elektrische machines. De cursus wordt gegeven in een lokaal bij het huis van Chris en Martha, en wordt goed begeleid door een naailerares.
Voordat we naar de naaicursus gingen, haalden we durian bij TipTop, de aanvoerhaven vlak bij ons hotel. Durian is hier zeer populair. De kraampjes voor het hotel staan dagelijks vol met deze vruchten. Bij de cursus waren de vrouwen druk bezig met hun naaiprojecten. Martha sneed de durian open zodat iedereen er wat van kon nemen. De cursus heeft niet alleen een praktisch doel, maar heeft ook een sociaal element.
Houtsnijwerk van Anton
Tijdens het rondbrengen van rijst in Padwa Sup kwamen we Anton tegen, die vorig jaar van ons beitels had gekregen voor het houtsnijden. Anton was verrast ons weer te zien en nodigde ons uit om zijn werk te bekijken. Hij had een prachtig houtsnijwerk van een draak gemaakt, samen met enkele kleinere stukken. Anton wil zijn werk graag verkopen, dus mocht er interesse zijn in een houtsnijwerk, horen we dat graag. Helaas is de draak te groot om mee te nemen naar Nederland. We hadden vorig jaar ook zaden uit Nederland meegenomen voor zijn tuin, maar helaas zag deze er minder goed uit dan vorig jaar. We hebben hem wat tips gegeven over bemesting.
Hydrocultuur
In Sundey, waar we in 2022 een hydrocultuursysteem hebben geïnstalleerd, hebben we de voortgang bekeken. Er staan tafels met zowel ontkiemende als grotere planten. Serli, het schoolhoofd, houdt toezicht op het systeem, waarvan de opbrengst naar de leerlingen van de school gaat. Dit project heeft ook een educatief doel. Wij hebben de opzet en de materialen gefinancierd, en de gemeenschap is nu zelf verantwoordelijk voor nieuwe zaden en voedingsstoffen. Dit project verloopt goed, en we zouden het graag uitbreiden naar andere scholen. We zoeken echter nog een school met voldoende discipline om het systeem te onderhouden.
Warm ontvangst in Kampong Mardori
Op verzoek van Charles bezochten we Kampong Mardori, waar onvoldoende water uit de bron komt om de gemeenschap goed van water te voorzien. We werden verwelkomd door de leerlingen van de school op traditionele wijze. Dit omvat een Adat-ritueel, waarbij ons een hoofdtooi werd opgezet en onze voeten werden gewassen. Het was een bijzondere ervaring, zoals altijd bij dit ritueel. Vervolgens werden we naar een Barapen geleid, een traditionele oven, waar vis en groenten werden bereid. Na de maaltijd bespraken we samen met de mensen van de kampong mogelijke oplossingen voor de watertoevoer. Het bleek dat de leidingen op meerdere plekken lek waren, en we hebben afgesproken deze eerst te repareren. We verwachten dat daarna geen verdere maatregelen nodig zijn.
Zondag voor onszelf
We hebben afgesproken één dag per week voor onszelf te houden. Hoewel we hier zeven dagen per week zouden kunnen werken, is een dag rust ook belangrijk. Zondagen gebruiken we voor persoonlijke zaken, zoals het bijwerken van administratie of het schrijven van een verslag. Later in de dag bezochten we het monument in Mokmer ter herdenking van de verongelukte KLM-vlucht Neutron, die in 1957 voor de kust van Biak neerkwam. Het monument, opgericht door nabestaanden, herdenkt de 58 slachtoffers.
Daarna reden we door naar Kampong Ruar, waar we een mangrove bezochten met een looppad erdoorheen. Het pad is niet tot de zee doorgetrokken, maar het blijft een leuke wandeling. In dit gebied komen vrouwen soms hun was doen in de rivier de Ruar. We besloten verder te rijden naar de mangrove in Kampong Ruar, waar het pad wel tot de zee doorloopt en zelfs een overkapping met ligbedden is gebouwd. Dit gebied wordt niet door toeristen bezocht, maar de bewoners hebben het prachtig aangelegd.
Elly en Jantinus zijn inmiddels veertien jaar actief met hun rijstproject op Biak. Het doel van dit project is om de allerarmsten op het eiland te ondersteunen met basisbehoeften. In de afgelopen jaren is het project gestaag gegroeid en heeft al veel gezinnen geholpen. Het rijstpakket bestaat nu uit 15 kg rijst, handzeep, suiker, olie, thee, melk, wasmiddel en maandverband voor de vrouwen in het project. Er staan momenteel 33 gezinnen op de lijst die elke twee maanden een pakket ontvangen.
Inge is nog steeds degene die verantwoordelijk is voor de inkoop en distributie van de rijstpakketten. Ze wordt inmiddels geholpen door Rudy, die een auto heeft om de pakketten naar de kampongs ver buiten Biak-stad te brengen.
Als we op Biak aanwezig zijn, gaan we altijd mee om te zien hoe het met de gezinnen gaat die een pakket ontvangen. Het is belangrijk om te controleren of er gezinnen zijn die zich inmiddels zelf beter kunnen onderhouden. Het doel blijft om alleen de allerarmsten te blijven helpen. In de loop der tijd kunnen gezinnen zich verbeteren door bijvoorbeeld werk te vinden of door een partner te vinden die kan bijdragen aan het inkomen. Degenen die nu in staat zijn om zichzelf te onderhouden, zullen plaatsmaken voor andere gezinnen die meer hulp nodig hebben.
We hebben deze week het rijst pakket in drie dagen rondgebracht. De eerste dag zijn we in kampong Sundey geweest daar zijn 7 gezinnen de rijst krijgen. We zagen dat er hier helaas geen mensen van de lijst kunnen. Van het schoolhoofd van Sundey hoorden we wel dat ze nog twee gezinnen wilde aandragen voor het project. Helaas hebben we nu geen ruimte om ze bij in het project op te nemen. Als er ruimte komt dan gaan we zeker bij deze twee gezinnen kijken. Het is heel lastig om nee te zeggen in dit soort gevallen, we zijn ook maar niet gaan kijken hoe deze gezinnen erbij zitten. Hoe graag we ook willen, meer ruimte is er niet. Dat is de zakelijke conclusie, al voelt die als een knoop in je maag.
Op de tweede dag hebben we de gezinnen bezocht in kampong Yafdas. Hier staan 13 adressen op de lijst. Ook hier zijn we gaan kijken hoe de mensen erbij zitten. In deze kampong zien we toch wel op een aantal adressen verbeteringen. Hier kunnen zeker 3 adressen van de lijst. Hier viel het ook op dat er op een adres een jonge man en vrouw aanwezig was. Als we vroegen of ze werk hadden, bleek dat niet het geval te zijn. We hoorden van de mensen die bij ons waren dat ze ook niet actief op zoek waren naar werk, terwijl de man wel als timmerman aan het werk was geweest. Ook op Biak is er als timmerman werk genoeg te vinden. Dit voelt voor ons wat dubbel. Wij willen er echt zijn voor mensen die door wat voor omstandigheden dan ook niet kunnen rondkomen en daardoor te weinig eten hebben. Hier gaan we eens kritisch naar kijken en dit adres waarschijnlijk ook schrappen, zodat er een adres terug kan komen waar de bewoners het zelf niet bij elkaar kunnen verdienen.
Op dag drie gaan we naar kampong Inggiri, Adoki en Padwa sup geweest. De vorige twee keren dat we mee zijn geweest naar kampon Inggiri, zijn we bij een vrouw geweest die in een kort woonde en heel ziek was. We hebben haar de eerste keer voorzien van een matras, want ze sliep op de grond. Toen we er vorig jaar waren hebben besloten om het huis water en wind dicht te maken. Toen we deze keer aan kwamen lopen kwam de oude vrouw ons al tegemoet lopen. Een stuk fitter dan de de vorige twee keren dat we haar zagen. Het huis is inmiddels voorzien van een nieuw dak en de komende weken zullen de gaten en kieren in de muren die er nog zijn, ook nog gedicht worden. We hebben besloten om haar in het project te houden. We zijn daarnaast hebben we ook een gezin met vier weeskinderen bezocht dat zeker onze steun nodig heeft. De neef die hen in huis heeft, kan niet voor ze zorgen, en we zullen blijven ondersteunen.
In Padwa sup steunen we twee meisjes die in een krot wonen, naast het huis van hun opa. Hun opa kijkt niet naar ze om. We steunen deze meisjes al jaren. Toen we aan kwamen rijden zagen we een nieuwe dakconstructie om het krot staan. De meisjes zelf waren er niet, omdat ze op school waren. Er liep een jonge man rond, die de neef van de meisje bleek te zijn. Hij en een andere neef hadden het initiatief genomen om een nieuw huis om het krot heen te bouwen. Echt mooi om te zien. Ze Voor de volgende stap hadden ze cement nodig om stenen te kunnen maken voor de muren. Stenen persen ze hier zelf door gemalen koraal te vermengen met cement en portland. Wij gaan zorgen dat er cement komt, zodat ze verder kunnen. Voorlopig blijven de meisjes nog in het rijst project.
Met de steun van onze sponsors en de inzet van de mensen op Biak blijft dit een mooi en belangrijk project.
Ook hier op Biak stijgen de kosten net als bij ons in Nederland. De belangrijkste sponsor van het rijst project zijn de KLu veteranen. Deze groep wordt echter steeds kleiner. De financiering van het rijst project komt daardoor onder druk te staan.We zijn een idee aan het uitwerken om de financiering van het rijstproject te ondersteunen.
De kosten per rijstpakket bedragen ongeveer 25 euro.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 26
[visitorCount] => 299
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/214/269_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => rijst-rondbrengen
)
[10] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106220
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-02-19
[photoRevision] => 0
[title] => Boren naar water en lekken repareren in Wari
[message] =>
Vandaag begon de dag redelijk vroeg, met een bezoek aan een bedrijf dat gespecialiseerd is in het boren naar water. Het aanboren van een waterbron is erg kostbaar. Voor ons als stichting eigenlijk niet te betalen, maar met een bijdrage van stichting Water is our world gaan we nu kijken wat de mogelijkheden daarvoor zijn. We haalden eerst Charles op bij zijn huis en reden daarna samen naar het bedrijf. Bij aankomst werden we ontvangen door de eigenaar, die ons rondleidde en de technieken toonde die hij gebruikt voor het boren naar water. Hij liet ons de boormachine, boorkoppen en lange buizen zien die door het koraal gaan om toegang te krijgen tot waterbronnen. Zodra er water gevonden wordt, wordt er een bronfilterbuis geplaatst, die door gaatjes het water naar binnen laat stromen. In deze buis wordt vervolgens een cilindervormige pomp geplaatst, die maar liefst 5 kuub water per uur naar boven kan pompen. Bij het bedrijf zelf had de eigenaar ook een bron die gebruikt wordt om tankauto's vol water te vullen.
We spraken af dat we snel met hem naar een kampong zouden gaan waar we hopen dat een dergelijk systeem een oplossing kan bieden voor het waterprobleem daar.
We gaan door naar Noord-Biak om de voortgang van ons grote waterproject in Wari te bekijken, dat we daar vorig jaar hadden uitgevoerd. We namen Marthen van Kopi Aten, de koffiecorner waar we regelmatig koffie drinken, mee. Hij heeft koffieplanten in Noord-Biak, die we ook graag wilden zien.
Onderweg naar Wari, kwamen we door kampong Nermnu. Charles wees ons erop dat de school daar geen water meer had. Bij aankomst bleek het probleem veel groter te zijn, want een groot deel van de kampong had geen water. We vroegen waar de bron voor deze kampong zich bevond en werden naar een paadje achter de school geleid. Daar aangekomen, bleek er een soort meertje te zijn. In dit meertje zit brak water, aangezien het zo goed als op zeeniveau ligt en we in de buurt van de zee zijn. Brak water is uiteraard niet geschikt. Dit was dus niet de bron die de kampong van water voorzag.
Waar was de bron dan wel? We werden gevraagd om in de auto te stappen en volgden het schoolhoofd en enkele leraren naar de werkelijke bron. Na een rit van ongeveer tien minuten liepen we met een groep van 8 mensen het oerwoud in. Na zo’n 45 minuten kwamen we bij een kleine bak waar water in liep. Helaas bleek er veel te weinig water in deze bak te zitten om de hele kampong van water te voorzien, zelfs de school heeft niet genoeg aan dit beperkte aanbod. Ik klom verder omhoog om de daadwerkelijke bron te vinden, waar water uit de heuvel kwam. Ook hier bleek het wateraanbod veel te laag te zijn. Bovendien waren de goten die het water moesten vervoeren naar de bak, vuil en dichtgeslibd, wat de water toevoer verder bemoeilijkte. Het was duidelijk dat deze bron niet meer geschikt is. De leiding die van de bron naar de kampong loopt is op verschillende plaatsen lek en zal vervangen moeten worden over de volledige lengte van 3 km en dat kost duizenden euro's. Al met al niet ideaal.
We gingen uiteindelijk terug naar de kampong, waar we de reservoirs bekeken die ooit werden gebouwd om het water in op te slaan. Ze zagen er nog goed uit en we denken dat we hier misschien een nieuwe bron kunnen boren, zodat de kampong en de school weer van voldoende water voorzien kunnen worden. We plannen deze week een afspraak met de booreigenaar om te kijken of hij ons hierbij kan helpen.
Daarna reden we door naar Wari, waar we het waterproject van vorig jaar inspecteerden. We zagen een lek in de leiding die direct bij de bron vandaan komt, die we probeerden te dichten, maar helaas hadden we het juiste materiaal niet bij ons. We komen hier tijdens ons verblijf nog terug met de benodigde spullen. We reden verder naar de andere kant van de rivier de Wari, waar de school van Wari staat. Charles wist dat daar twee lekken waren en gelukkig had hij de materialen meegebracht om ze te repareren. We zagen dat er nog steeds waterdruk is, wat geweldig nieuws is, aangezien dat jaren niet het geval is geweest. Bij de reparaties werden we geholpen door een vrouw uit de kampong, die het doorzagen van de buis gelijk overnam toen Charles even pauze nam. Ze stopte pas toen de buis volledig doorgezaagd was. We waren ontzettend blij met haar hulp.
Na de reparaties keerden we terug naar Biak stad. Onderweg stopten we nog bij de koffieplanten van Marthen, maar daar kom ik in een later verslag op terug. Terug in Biak stad gingen we nog even koffie drinken bij Marthen’s koffietentje en toen het was tijd om de dag af te sluiten.
We gingen naar ons hotel om een welverdiende douche te nemen, maar bij aankomst bleek er geen stroom te zijn. Geen stroom komt hier wel vaker voor, maar dat is normaal gesproken voor een uurtje. Nu hoorden al snel dat het hotel de elektriciteitsrekening niet had betaald, wat betekende dat we vanavond geen stroom meer konden verwachten. Geen stroom betekende ook geen water om te douchen, geen airco, en geen koelkast.
Snel samen de opties doorgenomen en toen hebben we besloten we om voor de nacht naar een ander hotel te gaan en we kozen voor Hotel Asana, het voormalige KLM-hotel. Hotel Asana heeft een wat luxere uitstraling, het heeft en zwembad en mooi aangelegde tuinen. Maar schijn bedriegt…. De kamer die we kregen was meer dan twee keer zo duur als de kamer in ons eigen hotel. We waren allang blij dat we konden douchen en het leek erop dat de airco werkte, dus wij waren blij. Maar nadat de airco twee uur had gedraaid was de kamer nog steeds niet koeler. We vroegen om een andere kamer, die we kregen. Op deze kamer deed de airco het wel, maar halverwege de nacht moest ik hem uitzetten vanwege het lawaai. De volgende ochtend bleek de douche niet te werken, maar gelukkig hadden we de avond ervoor al gedoucht in de kamer waarvan de airco niet werkte.
Na het ontbijt in het Asana hotel waar nog 1 plakje brood lag, hoorden we van de medewerkers van het Intsia hotel dat er weer stroom was. We besloten terug te gaan naar het Intsia hotel, waar alles weer werkte nu de elektriciteitsrekening betaald was. En hebben daar een lekker ontbijt gehad.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
Vliegveld Port Vila zondagochtend. En zondag betekende ook je mooiste eiland jurk aan voor de kerk. Één hele familie in jurken van hetzelfde motief, vaders in gestreken overhemden en altijd de rieten heuptas. Een rouwende familie in de wachtruimte. De kist was voor vertrek naar Tanna net gesloten. Grote kerels die elkaar troostend op de schouder sloegen. Een ‘broer’ was veel te jong heen gegaan. Soms weet men niet eens de doodsoorzaak. Medische zorg staat hier op een heel laag pitje. Als men al naar een dokter gaat want de meeste mensen vertrouwen hier op ‘de medicijnen’ uit het bos. Op het vliegveld ook 3 bekende YouTubers die speciaal voor de vulkaan naar Tanna wilde. Verwend als zij waren probeerden zij met geld mensen te verleiden hun ticket te verkopen en blijkbaar werkte dat want later zat ‘The vulcano men’ bij ons in het vliegtuigje. Onze kleine propeller kist landde een klein uur later op Tanna. Het eiland wat wereld bekendheid kreeg door de gelijknamige film.
Met een bloemenslinger werden we opgewacht door 2 tienermeisjes waarvan één ons contact persoon bleek. Haar hadden wij dus blind vertrouwd als onze touroperator vóór de aardbeving toen daarna in letterlijk één klap alle communicatie stopte. Nu stond zij hier met haar nichtje als een wonder op deze zondagochtend op ons te wachten! Onze tassen gingen achterin de pick-up van haar oom en we reden naar onze slaapplek die zij geregeld had bij haar tante. Hier werkt Booking.com niet maar ben je letterlijk overgeleverd aan de zorgen van de lieve goedlachse bevolking. Onze lunch genoten wij achter de rietenmatten van het enige restaurant op heel Tanna. Buiten op een houtvuur werd gekookt. Vis met rijst of kip met rijst. Maar als de kip gevlogen was kon je ook nog kiezen uit rijst met omelet. Kunnen we ook naar toilet? No sorry antwoordde de dame: “Het is zondag dus gisterenavond heeft de burgemeester de sleutel van onze toilet ingenomen?” De beste smoes die wij ooit hebben gehoord. Rondkijkend was er ook geen toilet te bekennen wel een bush toilet. We hebben nog lang geschaterd om deze goeie mop.
Het was een behoorlijke overgang van Nakatumble naar ons basic huisje in de tuin op Tanna. Een bed met klamboe en jawel…verse bloemen decoratie, stenen waterbak om te wassen een toilet die je handmatig moest doorspoelen met de mandibak en verder in het badderhok op opzichtige plekken een verse bloem, een stukje zeep, 2 handdoeken. Een kleine buiten veranda met 2 doorgezakte campingstoelen waarvan 1 met 3 poten die als je hem strategisch neerzette nog enigszins dienst kon doen. Deze veredelde boomhut stond in een fraai aangelegde tuin wat voorheen jungle was en met heel veel arbeid en liefde was omgetoverd tot een waar paradijs. Wij zaten direct aan zee. De ankerplaats van de boot naar Efate net aan het zicht onttrokken door een netjes geschoren heg. Mocht het ons niet lukken op één van de twee vliegtuigjes terug te keren was de boot dichtbij. En die ervaring van 20 uur op een schip hadden wij inmiddels in Indonesië opgedaan. Maar nee…liever niet.
Vanmorgen kwam de boot aan. En dat was een dag vullend spektakel. Het ruim moest gelost met de enige dienstdoende heftruck op het eiland. Wiebelende containers werden op de vrachtwagens geladen. Daar waren er twee van dus die reden de hele dag af en aan. Langs de heg een bonte stoet van vrolijk zwaaiende eilandbewoners die elkaar weer in de armen konden sluiten.
Niet alleen bij aankomst en vertrek van de boot werden er uitbundig handen geschud en dik geknuffeld ook op de markt kon je zomaar twee vriendinnen tegenkomen die elkaar dik in de armen vlogen alsof men elkaar heel lang gemist had. Iedereen lacht hard en dan bedoel ik echt hard! Met enthousiaste luide, bijna gillende, uithalen zowel mannen als vrouwen. Echt een blij en gelukkig volk.
In de pick-up met de beste Elvis country gospel hits gingen we op pad voor onze eerste excursie. Onderweg eerst een chief opgepikt. Hij ging met de 2 nichtjes in de achterbak. De nieuwe weg aangelegd door de Chinezen is uitstekend. Ook al wordt er zeer weinig gebruikt van gemaakt want iedereen loopt hier. Voor ons was het na de gatenkaas weg op Efate een zegen. Vrij snel regen de dorpjes die vrijwel allemaal langs de enige kustweg liggen zich aaneen.
Wij maakten ons op voor een hartelijke ontvangst in een dorp, dans optreden een rondje langs een handjevol stenen overheids gebouwen met fraai gazon. In de tuin wapperde het rood, groen, geel, zwart van Vanuatu. en bezochten wij de vrouwen in hun groene jurken op de lokale markt. ‘s middag vertrok het schip dus was er vanaf onze veranda genoeg te beleven.
S nachts regen in overdrive. Het valt in één keer recht uit de hemel en schakelt heel snel naar de 3e versnelling en als je denk na een paar minuten dit is echt veel water wat er valt. Schrik dan niet want dan schakelt de regen door in ‘overdrive’. Met enorm kabaal stortte het op ons golfplaten dak. We zaten in één klap rechtop in bed.
De volgende ochtend brak een stralende dag aan. Het picknick kleed ging achterin de wagen met een grote lunchbox, de nichtjes en een handjevol kleine kinderen. Onze gastvrouw heeft naast haar eigen kinderen een aantal kleine jongetjes geadopteerd. De meisjes zijn welkom in de grote gezinnen voor de eventuele bruidsschat (varkens) en jongetjes worden weg gegeven. Onze lieve kleine gastvrouw met haar grote hart heeft op sommige dagen 16 monden te voeden.
Onze eerste stop was een klein traditioneel dorpje. We werden binnen geleid alsof wij het nieuwe chief echtpaar waren. De vriendelijkheid en gastvrijheid was enorm. Iedereen stak zijn hand naar ons uit en in het kleine beetje Bislama wat ik machtig ben probeerde ik de dankbaarheid te beantwoorden. Als hartelijk welkom kregen wij schmink op ons gezicht en werden we langs de twee statige oude banyan bomen geleid. Het hart van het dorp. De plek waar de stam samen komt, vergaderingen houdt de maaltijden deelt, danst en feest viert. Nederig begaven wij ons achter de chief aan over de kleine paadjes. Gadegeslagen door vrouwen in grote zware rieten rokken, scharrelende varkens en nieuwsgierige kinderen.
Daarna over het laatste stuk Chinese weg naar de vulkaan. Vanaf een flink aantal kilometers is de vuurspuwende actieve vulkaan al waar te nemen. Een grijze rookpluim steeg op vanaf de top. Langs de route ligt alles onder een laagje zwart grafiet. De werkende vulkaan is angstaanjagend soms diep grommend en neemt af een toe een leven. Tot een grote uitbarsting is het echter nog nooit gekomen. Maar men wordt hier al niet gespaard door het natuurgeweld met tientallen cyclonen per jaar en onlangs dus de aardbeving. We reden een onwaarschijnlijke zwarte vlakte op waar rechts de majestueuze vulkaan onverzettelijk opdoemde. Men loopt hier op blote voeten naar de top. En een spoor van brede voetstappen lag nog als een verse afdruk in het zwarte zand en slingerde zich naar de top. Vanaf de andere kant kun je de vulkaan oprijden. Dan is de klim naar de top nog zo’n 5 minuten. Het was werkelijk een adembenemend mooi landschap en bovendien werd de top die dag geflankeerd door een staalblauwe lucht en grote witte wolken. We voelden ons werkelijk twee grote geluksvogels.
Na de picknick op een groene plek in het bos. Waar moeder zeug met haar vier kleine biggetjes ook bleek rond te scharrelen! werden we een uurtje later ‘gevangen genomen’ door een groep kannibalen kinderen. Het hoorde allemaal bij het spel wat zij voor ons opvoerden. Nadat ze ons flink bang hadden gemaakt met hun woeste uitdossing , hun zwarte gezichten en hun speren en knuppels. Werd uiteindelijk luid zingend en zwaaiend vrede sloten. En niet alleen de kinderen ook wij genoten van dit toneelstuk.
De dag had nog meer spektakel voor ons in petto o.a. Wat dacht je van de grootste Banyan boom ter grootte van een voetbalveld? Hij (de boom was van het mannelijke soort) bestaat echt! Hier op Tanna en is werkelijk Indrukwekkend!!
Vol indrukken doken wij die avond na een eenvoudige maaltijd onder onze klamboe.
De volgende stralende dag brachten wij een bezoek aan het dorpje Yakel. Het dorp van de film Tanna. Een bezoek waar ik reeds in Nederland ontzettend naar had uitgekeken. En voor mij één van de hoogtepunten van de reis! Het feit dat we zo’n lange reis hiervoor gemaakt hadden en nu op de ‘drempel’ stonden maakten het nóg bijzonderder. Omdat onze gastvrouw Isabel 3 kindjes uit Yakel heeft geadopteerd mochten wij met de 2 meegebrachte vredes palm takken van de chief het traditionele dorp betreden. Een grote eer!
Vrolijk werd ons een zeer krachtige hand gereikt. Vervolgens leidde de kleine grote baas, ik schat hem hooguit 1.60m, ons trots rond in zijn dorp waar de traditionele kledij voor mannen de penis koker en voor vrouwen de zware rieten rok nog de norm is. Kinderen liepen rond met katapult en speren. De jacht werd hun al van jongs af aan bijgebracht. Hier maakt men vuur door twee houtjes op elkaar te wrijven en er wat kokos gras in te blazen. Trots liet de chief het veldje cava planten zien, waarvan men traditiegetrouw de eigen cava van brouwt. Een sterk bitter drankje wat bij iedere gelegenheid overvloedig wordt gedronken. OEPS! Het leek verdacht veel op de bladeren waar ik samen met Wallie bij aankomst de toiletstop had gemaakt en mijn eigen ‘cava’ had afgegeven sorry! Het was een compleet andere wereld een wereld die niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk heel ver van ons bed is. Gelukkig is de nieuwe chief iets moderner en is het de kinderen van zijn dorp sinds kort toegestaan om naar school te gaan. En het zal niet lang meer duren totdat de mobiele telefoon hier zijn intrede zal doen.
Om iets terug te doen voor de lieve familie waar we zo gastvrij zijn ontvangen gingen we eind van de dag mee naar hun kerkje om de dienst bij te wonen. Ik was alvast voor uit gegaan om de boel rustig gade te slaan. Al aan het begin van het pad werd mijn hand stevig beet gepakt door een oudere dame. Mijn nieuwe ‘vriendin’ heette Sarah, haar dochter was piloot in Maleisië zij schaterde het uit bij het filmpje wat zij mij liet zien waarin haar dochter het grote vliegtuig veilig aan de grond zette. Een compleet andere wereld dan haar wereld. in haar paarse seventh day advent t-shirt 2019 en bloem achter haar oor liepen wij samen kinderlijk hand in hand het pad weer af want ik moest beslist mijn husband gaan halen. Na de dienst stonden wij buiten in een onwaarschijnlijke setting. Het had het meeste weg van een gezellig verjaardagsfeest. Onder een grote partytent was iedereen uitgenodigd de maaltijd te nuttigen. De glazen werden gevuld en de avondzon kleurde de lucht purper en vlammend oranje.Alsof de hemel ons ook iets te zeggen had.
Op onze vrije dag wat gewandeld langs de weg, veel hello’s en handen geschud, in de tuin gezeten, starend naar de kip die met haar kuikens statig door de tuin paradeert.
Kindjes houden vergadering bij ons vóór in de boom of spelen met hun katapult, hun hengel, of ‘rijden’ in hun denkbeeldige auto, gemaakt van een stevige boomtak met wieltje aan het uiteinde gemaakt van een deksel van een concerven blik. Bovenaan op borst hoogte een dwarstak als stuur.
We hoorden het klappen van de wasvrouwen aan de rivier beneden aan ons huisje en s middags hadden de buurkinderen ons ontdekt op ons terras van onze boomhut. Wij kregen een paar uur! gratis entertainment. De kinderen maakten hoofdtooien van lianen en van cava blad werden rokjes gemaakt daarna traden ze op met een geïmproviseerd dansje sierlijk zwaaiend met een bosje bladeren. Het was werkelijk tè schattig allemaal! Ons laatste diner aan de tafel van Isabel en haar lieve familie. Ons laatste nachtje in onze veredelde boomhut. Laatste gevecht met de klamboe en…net toen wij onze zaklampen doofden kwam er nóg een ‘nieuwe vriend’ op de proppen en bleek er als afscheid een krekel in de rieten wand van onze hut te zitten.
Na een hartelijk afscheid van Elly en Trea op het station in Assen, vertrokken we met de trein richting Schiphol. Het had de hele dag gesneeuwd dus het contrast kon niet groter zijn. Weg in de kou en op naar de snikhete warmte van Biak. Aangekomen op Schiphol, ging het allemaal soepel. We vlogen met Qatar Airways.
De vlucht naar Doha was comfortabel, en na een korte tussenstop van een paar uur, stapten we weer het vliegtuig in, op weg naar Jakarta. Omdat we een E-visum voor Indonesië al van tevoren hadden geregeld en de douanevragen online hadden ingevuld, gingen de formaliteiten in Jakarta snel. Na het ophalen van onze koffers gingen we direct door naar Terminal 2, waar onze vervolgvlucht met Batik Air naar Jayapura zou vertrekken.
Normaliter zou er een Shuttletrein naar Terminal 2 rijden, maar helaas was deze buiten werking. Geen probleem, want een Shuttlebus bracht ons snel naar de terminal. Aangekomen bij Batik Air, leverden we onze koffers opnieuw in en hadden we nog ongeveer anderhalf uur voor onze vlucht naar Jayapura. Daar maakten we even gebruik van om even rustig een kopje koffie te drinken.
De vlucht naar Jayapura duurde vijf uur en verliep verder rustig. Twee weken voor vertrek kregen we te horen dat onze aansluitende vlucht van Jayapura naar Biak gecanceld was. De eerstvolgende vlucht waarop we naar Biak konden was een dag later. Het liefste waren we ineen keer naar Biak gevlogen, maar het is niet anders. Daarom daar in de buurt een hotel opgezocht waar we konden uitrusten. Het was een mooi hotel, echt heel anders dan het hotel waar we zitten op Biak. Op Biak zitten we in het Instia hotel en dat is extreem eenvoudig. De rest van de dag in Jayapura hebben we besteed aan bijkomen van de lange reis, lekker eten en slapen.
Zaterdag 15 februari - Aankomst in Biak
Na een rustige nacht in het hotel werden we zaterdagochtend 15 februari door het hotelpersoneel naar de luchthaven gebracht. Het inchecken ging vlot en om 10:00 uur zaten we eindelijk in het vliegtuig naar Biak. Na een korte vlucht landden we net na 11:00 uur op Biak.
Na de vlucht van Jayapura naar Biak werden we hartelijk verwelkomd door Inge en Chris. Ook de man van de autohuur was er om ons de autosleutel te overhandigen. Nadat we onze koffers hadden opgehaald, liepen we samen met Inge en Chris naar de auto en gingen we naar Hotel Intsia, waar we vriendelijk werden ontvangen door het personeel. De airco op onze kamer had nog wat aandacht nodig, maar gelukkig werd die snel gerepareerd en werkt die nu prima.
We dronken een lekker kopje thee bij de kamer en bespraken onze reis tot nu toe. Natuurlijk vroegen we ook naar hoe het met Inge en Chris ging, en het was fijn om bij te praten. Daarna brachten Chris eerst thuis en toen we bij Inge’s huis kwamen, troffen we toevallig Charles aan, dus ook hem begroetten we meteen. Charles zou later die avond nog even langskomen bij ons.
Na het afscheid van Inge reden we terug naar het hotel om te lunchen. Mark had 2 kg kaas meegenomen uit Nederland, dus we hadden lekker brood met kaas. Na de lunch besloten we naar Kopi Athen te rijden, waar Marthen zijn eigen koffiehuis heeft. Hier dronken we de beste koffie van Biak. Marthen heeft ook een koffieplantage op Biak, en binnenkort zullen we die samen met hem een bezoek brengen.
Na de koffie gingen we naar het Asana Hotel, wat het voormalige KLM-hotel is. Dit hotel is een stuk luxer dan ons eigen hotel, dus drinken we hier vaak aan het einde van de dag een drankje. Het personeel verwelkomde ons ook hier hartelijk.
Na het drankje bij Asana, reden we terug naar ons hotel, waar we dachten dat er voor ons gekookt zou worden. Helaas bleek dat niet het geval, dus besloten we naar het Swiss-Bell Hotel in Biak Stad te gaan, waar elke zaterdagavond een buffet wordt geserveerd. We hebben lekker gegeten van het buffet.
De komende vier weken zullen we moeten zoeken naar goede eetgelegenheden die zowel lekker als veilig zijn, maar dat gaat vast goed komen!
Na het eten gingen we nog langs bij Koffie Kitong in het centrum van Biak voor een lekkere kop koffie. Het is een beetje een traditie geworden, en we werden herkend door de man achter de balie. Hij wist nog precies wat we wilden: 1 Americano en 1 cappuccino!
Toen we weer bij ons hotel waren zat Charles op ons te wachten. Met hem nog even snel een planning voor de komende tijd gemaakt. Daarna was het wel klaar voor ons…
Vanuatu kent geen dodelijke of gevaarlijk dieren. Het meeste gevaar loop je hier door vallende kokosnoten…t is maar dat jullie het weten.
Het eerste licht door de open luiken kondigd weer een zonnige dag aan.
Geen wekker. Als hier een zwaar blad van de boom valt ben je ook wakker! Het breken van de golfslag op de rotsen klonk bij aankomst nog zo luid. Nu is het onze achtergrond muziek geworden. We gingen op pad met Harrison. Onze super relaxte en aardige chauffeur. Hij gaat met een sukkel gangetje over de dramatische weg doet er wel heel lang over maar met zijn evenzo relaxte lievelings muziek een aangename bumpy rit. De zon stond fel aan de hemel en het was warm! We zochten de koelte op van het overhangend groen tijdens onze kayak tocht. En terug lieten we ons stroomafwaarts zakken. Wat geen moeite kostte. Daarna een lunch bij een strandbar en een verkoelende dip in de turqoise oceaan.
Hier nergens zwerfafval of plastic. De enige plagen die ze hier kennen is de zgn “One day plant” meegenomen door de soldaten tijdens de 2e Wereldoorlog. Deze plant overwoekerd het hele eiland en slingert zich om de grote woudreuzen die als overdekte groene mammoeten in het landschap staan. En de ‘schimmel’ die de cruiseschepen hebben overgebracht en alle palmbomen ziek maakt. Eerst dacht ik dat de vele cyclonen die Vanuatu jaarlijks teistert alle kruinen uit de hoge palmen had gerukt maar nee een schimmel tast langzaam ieder bladerdak van de palmbomen aan zodat uiteindelijk alleen nog de dunne stammen als om hulp vragende dunne lange armen omhoog steken. Triest. Maar het schijnt dat men onlangs een natuurlijke remedie heeft gevonden de schimmel te bestrijden.
In de achterbak van de pick up staan de mannen tijdens de rit het laatste nieuws uit te wisselen want met alle gaten in de weg kan men hier toch alleen voetstaps rijden. De taal bestaande uit meer dan 200 dialecten en Engels, Bislama genaamd. Het klink uit de monden van het vriendelijke volk als een soort vrolijke straattaal met lange klingers en rollende R, Men begroet elkaar met een lange Yooo! En dankjewel is tank you to mas, ok is straight, we reden langs De supa value stora, en je koopt daar nambra wan wota.
Hun sportheldinnen zijn het dames beach volleybal team The golden girls genoemd.
Hier geen gevelborden of schreeuwerige reclame, op de spaarzame winkeltjes. Wat je verkoopt beeld je af als een vrolijk schilderij op je gevel het liefst in primaire kleuren.
Als gevolg van de aardbeving is het centrum van Port Vila nog steeds afgesloten. Met de enige graafmachine is men hier bezig met het opruimen van ingestorte gebouwen. Er is een weg omlegging gemaakt om het centrum iedereen staat hierdoor even 3 min in de file niet noemenswaardig maar hier noemen ze het een verkeersinfarct. Ook wij moesten langs de omleiding maar 3 minuten meer of minder schudden maakten wij ons niet druk om. Wel om de korte opschudding van de aarde. De zoveelste naschok sinds half december. Onze dag bestond uit een bezoek aan een cultureel dorp, waar we alles leerden over het leven van de inlandse bevolking. We bekeken Een dans voorstelling. Verder slingerden we aan een touw om met een koele plons uit te komen in de de blue lagoon. Jullie kunnen je wellicht een voorstelling van deze activiteit voor de geest halen? En daarna door naar de volgende verkoelende plek alwaar we weer in onze zwemkleding het water in sprongen. Dit maal onder de straal van een grote waterval. Eind van de middag een serieuze opdracht. Onze vlucht naar Tanna bevestigd krijgen. Een Godsonmogelijke opdracht, maar wie niet waagt? Op het vliegveld, dit klinkt enorm maar denk aan 2 loketten. Kon ik nog net vóór sluitingstijd mijn IPhone onder het luikje doorschuiven zodat de vriendelijke meneer ons kon vertellen of we over 2 dagen twee van de 9 stoelen in het vliegtuigje hadden weten te bemachtigen. Het scheen zo te zijn alleen de vertrektijd was anders geworden? Wie vertelt je dat dan als er geen internet is? Geen telefoon en geen computer? Mij een raadsel …maar wij zullen het zien? Het luikje ging met een klap dicht en wij maakten ons op voor de enige echte ‘wereldberoemde Vuurshow hier in Vanuatu. In de net zo wereldberoemde de Beach bar. We hadden het beste tafeltje gekregen en moesten eerst nog een paar uur de tijd doden met gouwe ouwe hits uit de speakers, australisch bier, poolen en eten. De tribunes rondom de op het strand opgebouwde stellage liepen langzaam vol met bezoekers. De meesten uit Australië maar ook veel locale. Op het tijdstip van aanvang opende de hemel zich voor een gigantische tropische regenbui. Het publiek vluchtte snel naar de grote opgeblazen party tent. De stereo bleef gewoon werken. Er werd nog een cocktail geschud en wij zaten droog aan het beste tafeltje. We moesten nog maar even 15 min geduld hebben.
Iets later dan gepland waren wij dan alsnog getuigen van het ‘wereldberoemde’ spektakel in Vanuatu. Bijna een uur lang werd er ritmisch geslingerd met vuurpotten.Maar de show werd vlak voor het einde ruw geblust door weer een tropische regenbui.
Ditmaal bleef iedereen op de tribune zitten en liet zich in een mum van tijd kletsnat regenen. Omdat de opblaasbare party tent het ook had opgegeven, verplaatsten iedereen zich naar het strand waar uitgelaten werd gedanst op de hit: “It is raining halleluja! Als verzopen katten stond jong en oud met een big smile in een grote plas te springen. De hilariteit was compleet. Dit was voor velen het summum van de wereldberoemde vuurshow en ook wij zullen deze avond nog lang heugen ware het niet om het feit dat wij nog minstens 1,5 terug moesten rijden over de gatenkaas weg die op somme plaatsen was veranderd in een kleine snelstromende rivier. Dat werd weer schudden.
Vandaag beginnen we met ons nieuwe verslag! Woensdag 12 februari vertrekken mijn vader en ik (Jantinus en Mark) weer naar Biak. Degenen die deze site al jaren volgen, weten dat Jantinus al jaren op Biak komt, in het verleden samen met Elly (mijn moeder) en nu voor de derde keer samen met mij (Mark). Jantinus kwam ooit via zijn werk bij de WMD (Waterleidingmaatschappij Drenthe) op Biak, en na zijn pensioen is hij blijven gaan. In de tijd dat Jantinus en Elly daar waren voor zijn werk, hebben ze zelf hulpprojecten opgestart. Dit zijn onder andere waterprojecten (het voorzien van dorpen en scholen van water), rijstprojecten (voedselhulp voor arme gezinnen), schoolgeldprojecten, hydrocultuur (zelf groenten verbouwen), naaicursussen (kleding maken voor persoonlijk gebruik of verkoop). Deze projecten worden financieel ondersteund door sponsoren. Dat zijn particulieren, vrienden en familie, veteranen, enkele hulporganisaties en mensen die wat voor manier dan ook een relatie hebben met Biak.
Terugblik op 2024
In 2024 hadden we zoals elke keer een vol programma. We bekeken verschillende lopende projecten, waarvan sommige met onze komst een laatste zet nodig hadden om afgerond te worden.
We hebben het rijstproject goed bekeken. We gingen langs bij de deelnemers om te zien hoe het met hen ging. We zagen dat veel gezinnen nog steeds afhankelijk waren van het rijstpakket, vooral gezinnen waar één of beide ouders waren overleden. Het is elke keer weer confronterend om zoveel armoede te zien. Gelukkig waren er ook deelnemers bij wie we de hulp konden stopzetten, zodat we ruimte hadden om nieuwe gezinnen op te nemen.
Daarnaast hebben we in Kampong Sundey de kas met hydrocultuursysteem bekeken die inmiddels daar draait. Op een koraaleiland als Biak is het lastig om groenten te verbouwen, dus dit is een waardevolle aanvulling. We waren aanwezig bij een voorlichting door het schoolhoofd van Kampong Sunday over de hydrocultuur aan bewoners van een andere kampong.
In Kampong Wari hebben we de hele kampong weer van water kunnen voorzien. De helft van deze kampong, waaronder de school, had geen water meer uit de bron die aan de andere kant van de rivier ligt. We hebben daarvoor de volledige kampong van nieuwe leidingen voorzien en stopkranen aangebracht. Nu heeft de hele kampong inclusief de school weer water. Bij de school hebben we ook het toiletgebouw gerenoveerd, zodat die weer gebruikt kan worden.
In kampong Ayamdam hebben we gepoogd om de bestaande watervoorziening weer werkend te krijgen. Door gebrek aan de juiste middelen is dat vorig jaar niet gelukt. Dit jaar gaan we doormiddel van een ander type pomp dit alsnog proberen te realiseren.
Wat we dit jaar gaan doen
Dit jaar hebben we weer een druk programma voor onze reis naar Biak. In de 30 dagen die we daar zullen zijn, gaan we de lopende projecten bekijken en nieuwe projecten starten.
Water blijft de basis van al onze projecten. Dit jaar gaan we kijken bij de eerder ondersteunde projecten om te zien hoe het gaat, en uiteraard zoeken we altijd naar nieuwe mogelijkheden om dorpen of scholen van water te voorzien. Ook het waterbedrijf van Biak bezoeken we, om te zien of alles nog goed functioneert. Gelukkig gaat het al een aantal jaren goed. Dit jaar gaan we ook een filtersysteem testen die het mogelijk maakt om van bron-, rivier- of regenwater drinkwater te maken. Dit systeem willen we op scholen gaan testen. Voor onze waterprojecten in Kampongs maken we gebruik van nabijgelegen bronnen zoals riviertjes of makkelijk toegankelijke bronnen. Dit jaar willen we de mogelijkheden bekijken om te boren naar een waterbron bij kampongs die geen andere waterbron in de buurt hebben liggen. Boren naar water is een kostbaar proces en voor ons als stichting eigenlijk niet te financieren. Met behulp van een financiële bijdrage van stichting Water is our World kunnen we dit jaar dit toch gaan realiseren. We hebben al een afspraak met het boorbedrijf staan om te gaan kijken hoe ze dat doen en we hopen tijdens onze komende reis zo al een kampong van watertappunten te kunnen voorzien.
Water is ook van belang bij toiletvoorzieningen. Ook dit jaar gaan we kijken of we bij scholen kunnen helpen om oude buiten gebruik geraakte toiletvoorzieningen kunnen renoveren. Dit is vooral voor meisjes van belang, zodat die ook op school op een veilige en schone manier naar het toilet kunnen.
Het rijstproject: We gaan ook dit jaar kijken of er gezinnen zijn waar we de hulp kunnen stopzetten, zodat we nieuwe gezinnen kunnen gaan ondersteunen.
Het hydrocultuurproject dat we in 2022 zijn gestart, is een succes in kampong Sunday. Vorig jaar is het niet gelukt om de hydrocultuur in andere kampongs te realiseren. We gaan proberen omdat het dit jaar wel te doen.
Het project met de naaicursus, waar mensen leren om kleding te maken voor eigen gebruik of voor verkoop, blijft van groot belang. Het geeft voornamelijk vrouwen de kans om zelf geld te verdienen of kosten te besparen. We zullen dit project zeker weer bezoeken en kijken of we verder kunnen ondersteunen.
We gaan ook het schoolgeldproject bekijken, om nieuwe leerlingen te ondersteunen en te zien hoe het gaat met de leerlingen die we de afgelopen jaren hebben geholpen. Helaas komt het vaak voor dat meisjes op Biak al rond hun vijftiende zwanger raken en daardoor hun school niet kunnen afmaken. Het is belangrijk om te blijven helpen waar mogelijk.
Ondersteuning van vrijwilligers op Biak
Op Biak hebben we gelukkig de steun van mensen die daar wonen, zoals Inge. Inge is voor ons een onmisbare steunpilaar, maar ze wordt ook ouder. Vorig jaar hebben we Tanty en Irene gevraagd om te ondersteunen en dat loopt gelukkig goed. Charles is een oud-collega van Jantinus bij het waterbedrijf van Biak. Hij heeft daar een leidinggevende positie en houdt de waterprojecten op Biak in de gaten als we er niet zijn. Hij draagt ook nieuwe projecten aan en attendeert ons op vervallen toiletten bij scholen die nodig aan een opknapbeurt toe zijn, zodat meisjes op die scholen ook weer naar het toilet kunnen. Op deze manier zorgen we ervoor dat de projecten ook doorgaan als wij niet op Biak zijn.
Stichting Hati Bersatu
Onze projecten hebben we ondergebracht in Stichting Hati Bersatu. Deze stichting hebben we twee jaar geleden voortgezet, nadat de oorspronkelijke oprichters opvolging zochten voor hun projecten op Biak.
Als je wilt bijdragen aan onze projecten, kun je een bijdrage doen via rekening: NL27 RABO 0394857178 t.n.v. Stichting Hati Bersatu.
Jantinus en Mark
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 9
[visitorCount] => 361
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/209/412_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => 12-februari-gaan-we-weer-naar-biak
)
)
)
[_currentItemCount:protected] => 15
[_currentItems:protected] => ArrayIterator Object
(
[storage:ArrayIterator:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[reportId] => 5107314
[userId] => 205429
[countryId] => 88
[username] => binapurwaka
[datePublication] => 2025-05-11
[photoRevision] => 0
[title] => gaat alles wel goed met de verslagen?
[message] =>
Beste lezers,
Van mijn vriend Marcel v/d Velden hoor ik dat ons verslag dat hem door waarbenjij.nu is toegestuurd genaamd "en dan is het alweer mei' hele vreemde fouten en misplaatste woorden bevat. Het verslag ziet er anders uit dan hetgeen ik heb aangeleverd en ook als de back-up die ik heb teruggekregen. Ook de reacties onder het verslag bevatten fouten, zo wordt bij mijn reactie mij naam Ad veranderd in Advertentie en waar ik zwager schrijf staat bij Marcel "zwaar". Komt dit bij 1 van jullie die het verslag ook via de mail krijgen toegestuurd bekend voor dat er zeker 6 zinnen of meer helemaal niet lopen en onlogische woorden bevatten? Zo ja, laat het ons even weten in een reactie, zo nee laat het dan ook even weten in een reactie. Als het om een fout in de instellingen van Marcels apparatuur gaat is dat vervelend maar te overzien. Als iedereen dit zo te zien krijgt, moet ik waarbenjij.nu gaan benaderen om e.e.a. op te lossen. Alvast bedankt voor jullie medewerking.
groetjes,
Ad
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-10-07 06:45:00
[totalVisitorCount] => 194588
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 132
[author] => ad
[cityName] => Amlapura
[travelId] => 220213
[travelTitle] => help de school
[travelTitleSlugified] => help-de-school
[dateDepart] => 2009-10-17
[dateReturn] => 2023-12-04
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/indonesi,amlapura
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/205/429_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => gaat-alles-wel-goed-met-de-verslagen
)
[1] => stdClass Object
(
[reportId] => 5107292
[userId] => 205429
[countryId] => 88
[username] => binapurwaka
[datePublication] => 2025-05-10
[photoRevision] => 0
[title] => en dan is het alweer mei
[message] =>
Beste lezers en vrienden van Bina Purwaka,
We zijn al weer sinds eind februari hier op Bali en voordat je het weet is het dan gewoon alweer mei. In de tussenliggende periode waren er een paar schoolvakanties van ieder zo'n 10 dagen. De 1e vanwege de stilte dag op Bali (Nyepi) die zowat samenviel met idul fitre dus dat was een gecombineerde vakantie van 2 godsdiensten en niet lang daarna was er de vakantie vanwege de Balinese Hindoe feestdagen Galungan en Kuningan. Nu blijft de school open tot half juni wat het einde van het schooljaar 2024/2025 is en half juli zal het nieuwe schooljaar zijn aanvang hebben. Inmiddels is het inschrijven voor het nieuwe schooljaar weer begonnen. De afgelopen 2 schooljaren hebben we voor alle leerlingen de helft van het schoolgeld betaald en voor de kinderen die het niet kunnen betalen hun uniformen, inschrijfgeld en boekengeld. Met voor iedereen een lager maandbedrag aan schoolgeld wordt het kleuteronderwijs voor iedereen toegankelijker en ik denk dat we het het volgende schooljaar weer op dezelfde manier gaan doen.
Het is mooi om te zien dat het team van onderwijzeressen in al die jaren haast niet van samenstelling is gewijzigd en de huidige samenstelling is denk ik al zeker 7 schooljaren ongewijzigd. Betekent dat de juffen het dus naar hun zin hebben en dat merk je ook als je op school bent, de sfeer is goed, er wordt samen ook lol gemaakt maar ook samen aangepakt als het nodig is. Dat geeft ook vertrouwen voor de aankomende schooljaren waarvan ik hoop dat wij de kleuterschool met jullie hulp en donaties kunnen blijven ondersteunen.
Het is iedere keer weer erg leuk om op de school te zijn en te zien hoeveel lol de kinderen hebben maar ook hoe serieus ze met opdrachten en/of vragen in de klas omgaan. We hebben het al eerder gezegd maar kinderen die naar de kleuterschool kunnen gaan hebben echt een stapje voor op de kinderen die vanuit het niets naar de lagere school gaan. Die 1 of 2 kleuterschooljaren bereidt ze goed voor op de lagere school.
Wat nieuw is dit schooljaar, is dat er door de landelijke overheid op 5 dagen per week een goede maaltijd wordt verstrekt aan alle kinderen op de kleuterschool. Alleen op zaterdag krijgen ze dat niet. De kinderen gaan hier 6 dagen per week naar school en zijn alleen op zondag vrij.
Wij zijn heel benieuwd hoeveel inschrijvingen er voor het nieuwe schooljaar gaan binnenkomen en we hopen dat we met jullie hulp de school ook in het nieuwe schooljaar kunnen ondersteunen.
Met dit laatste verslag sluiten we onze reis naar Biak in 2025 af. We zijn weer thuis en kijken terug op een mooie reis waar we weer heel veel hebben kunnen doen.
Op 12 februari vertrokken we naar Biak om diverse projecten te bezoeken en uit te voeren. Na een lange reis via Jakarta en Jayapura, kwamen we op 15 februari aan in Biak. Daar werden we verwelkomd door bekenden en begon de voorbereiding op de geplande projecten.
Waterprojecten
Waterproject in Amyamdam
In Amyamdam is na jaren van mislukte pogingen eindelijk een werkend watersysteem gerealiseerd. Vorig jaar hebben wij gepoogd met de pompen die er door een andere organisatie waren geplaatst water in kampong Amyamdam te krijgen. Na veel testen lukte ons dat niet, omdat de pompen niet geschikt bleken te zijn. We ging zelf teleurgesteld terug naar Nederland en deden de belofte dat we zouden gaan nadenken over een wel werkende oplossing.
Dit jaar hebben we door de aanleg van een onderwaterpomp en een mini-watertoren met een reservoir van 2,2 kuub, stromend water naar de kampong gebracht. Tijdens het aanleggen zagen we al hoe blij mensen kunnen zijn met stromend water dichtbij huis. Het project is succesvol afgerond en er stroomt water uit de tappunten in de kampong. De resterende kleine aanpassingen worden door Charles opgepakt.
Boren naar water in Nermnu
Een belangrijk nieuw initiatief was het boren naar een waterbron in kampong Nermnu. Door de financiering van stichting Water is our World is het mogelijk geworden om naar water te boren. Het aanboren van waterbronnen is erg duur en hebben we daarom niet eerder gedaan. In Nermnu ligt al een heel leidingen systeem, maar de waterbron een behoorlijk eind uit de kampong levert niet genoeg water meer. We zijn er zelf gaan kijken en dat zag er inderdaad niet goed meer uit. Omdat er in deze kampong al een leiding netwerk is, kunnen we met een nieuw te boren bron, vrij snel weer water krijgen voor deze kampong. Samen met een lokaal boorbedrijf werd begonnen aan een boring tot 70 meter diepte. Het boren in het keiharde koraal gaat erg langzaam. Er werd ons voordat de boring startte een schatting gegeven dat het makkelijk twee tot drie weken zou kunnen duren. De eigenaar van het boorbedrijf, Winsy, houdt ons goed op de hoogte van de vorderingen. Op de dag voor ons vertrek naar Nederland rijden we nog even naar Nermnu. Als we aan komen in Nermnu zien we de boorders en wat mensen van de kampong onder een zeiltje bij de boorinstallatie staan met grote glimlachen op hun gezicht! De duimen gaan om hoog. Ze hebben water aangeboord!Wat een mooi resultaat! Hier zijn de kampongbewoners en wij heel erg blij mee. Tijdens onze reis terug naar Nederland ontvangen we van Winsy verschillende filmpjes dat het water uit de bron komt. De bewoners van de kampong staan onder de straal te genieten van het water. Ze zijn er duidelijk heel blij mee! Dat maakt ons ook heel blij. We kijken de filmpjes tijdens onze tussenstop in Makassar. Wat fantastisch en wat hadden we daar graag bij willen zijn. De pomp zal nu worden aangesloten op de waterreservoirs die al in de kampong zijn. Charles zal zorgen dat het water verder de kampong in gedistribueerd zal worden.
Reparaties en inspecties in Wari
Vorig jaar hebben we in kampong Wari 3,5 km nieuw leiding gelegd. Deze kampong is opgedeeld in tweeën door de Wari rivier. De kant waar de waterbron van de kampong ligt had water. Doordat de leiding die over de rivier lag naar de andere kant van de kampong door een storm kapot was geslagen had die kant geen water meer. De school had ook al jaren geen water meer. Tijdens dit grote waterproject vorig jaar hebben we een nieuwe leiding over de brug naar kant van de kampong gebracht waar geen water meer was. Dit was een van onze kostbaarste projecten hier op Biak en werd mede door de steun van stichting Water is our World mogelijk gemaakt. Een groot deel van het werk was al verricht tijdens onze aanwezigheid in 2024. Het project werd in 2024 helemaal afgerond toen wij alweer in Nederland waren. Daarom zijn we samen met Charels dit jaar in Wari gaan kijken. We zag inderdaad waterdruk in het deel van de kampong waar voorheen geen water was. Mooi om te zien. We hebben een aantal lekken gerepareerd, zodat de druk optimaal blijft. Tijdens ons verblijf werd Jantinus via facebook benaderd door een kampongbewoner die klaagde dat ze al sinds december geen water meer hadden. Daar zijn we gaan kijken en constateerden we dat ongeveer 5 huizen geen water meer hadden. Na onderzoek bleek dat er een afsluiter kapot was. Die hebben we twee dagen later laten repareren en via facebook hoorden we dat er weer water op de adressen was. Charles zal de komende tijd nog zo’n 30 meter buis vervangen bij de aanvoer van de bron naar de kampong, zodat de druk verder omhoog kan. Een mooi succes!
Rijstproject
Het rijstproject, dat al 14 jaar loopt, hebben we ook dit jaar weer bekeken. De gezinnen in kampong Sundey, Yafdas en Inggiri zijn bezocht en enkele huishoudens zijn vervangen door nieuwe arme huishoudens. Het blijft elke keer weer heel confronterend om armoede te zien die echt niet voor te stellen is. Ouderen en kinderen die ziek zijn. Geen fatsoenlijk bed hebben om op te slapen. Geen stoelen om op te zitten en koken op hout. Huishoudens waar oude mensen voor kleine kinderen zorgen omdat de ouders overleden zijn. Gelukkig kunnen we met ons rijstproject een aantal van deze mensen een beetje helpen en we zien ook elk jaar dat er huishoudens van de lijft kunnen omdat het daar beter gaat. Bij de oude vrouw in Inggiri, waar we vorig jaar voor een nieuw dak haar huis hebben gezorgd, hebben we dit jaar ook de wanden aangepakt zodat het huis helemaal water en wind dicht wordt. De financiering van dit project staat onder druk doordat de Koninklijke Luchtmacht Veteranen hun sponsoring mogelijk stoppen. Deze groep mensen wordt steeds kleiner en ze zijn aan het kijken of ze hun activiteiten bij een andere veteranen vereniging kunnen onderbrengen. De veteranen sponsorden het rijst project voor ongeveer twee derde deel. We wachten af wat er uit de besprekingen komt die de KLu veteranen voeren met de andere veteranen vereniging. We hopen uiteraard dat we onze lange samenwerking met de KLu veteranen kunnen blijven doorzetten. Dit bericht leidde tot de actie Koffie voor Rijst, waarbij lokale koffie wordt verkocht om de financiering van de rijstpakketten te ondersteunen. We zijn uitverkocht dus dat is geslaagd.
Waterfilters voor scholen
In Nederland krijgen we contact met een bedrijf in Bandung dat waterfiltersystemen maakt. Deze waterfiltersystemen zijn geschikt om van onzuiver water door een zuiveringsproces drinkbaar water te maken. Het bedrijf verkoopt deze filtersystemen hier in Indonesië maar bijvoorbeeld ook in Afrika.
We hebben deze waterfiltersystemen besteld om te gaan gebruiken op scholen.
We hebben Irene, de vrouw die voor ons op Biak het scholingsproject behartigt, gevraagd om deze waterfilters te gaan testen op scholen. Irene weet wel een aantal scholen. Als de filters op Biak zijn aangekomen, zetten we een filter in elkaar bij Irene thuis. Irene zal thuis een aantal keren water filteren het gefilterde water daarna naar een laboratorium brengen. We gaan namelijk wel het gefilterde water laten testen in een laboratorium, voordat we de filters op scholen neergaan zetten.
In ons hotel zetten we zelf ook een filter in elkaar. Het in elkaar zetten is super eenvoudig. Dit is een heel simpel systeem waar bijna niks mis mee kan gaan. Iedereen zou dit moeten kunnen gebruiken. We vullen onze filter met water uit de douchekraan en het water hier is direct uit de kraan absoluut niet drinkbaar. Zelf hebben we het gefilterde water al gedronken.
Kleinschalige projecten
Naast de grotere water- en voedselprojecten werd ook aandacht besteed aan:
Naaicursus: De naaicursus voor vrouwen draait nog steeds goed. De dames hebben er plezier in. Ze kunnen hier kleren voor zichzelf, hun familie of voor de verkoop maken.
Hydrocultuur: In Sundey werd de voortgang van een hydrocultuursysteem bekeken. Dat draait nog steeds heel goed. De kinderen van de school worden er intensief bij betrokken en eten van de groenten als ze klaar zijn.
Kampong Mardori: Tijdens een bezoek aan Kampong Mardori werd een traditionele ceremonie voor ons gehouden. Hier hebben we gekeken naar de watervoorziening, omdat ze hier erg weinig waterdruk ervaren. We zagen al snel dat er heel veel lekken zijn in het leidingsysteem. We hebben de afspraak gemaakt dat ze die met behulp van ons gaan repareren. We verwachten dat er daarna weer voldoende waterdruk is in kampong Mardori. De school vroeg ons of we een printer konden bekostigen. Die printer inclusief scanner hebben we voor ze gekocht in Biak Stad en zal door Inge en Charles naar Mardori gebracht worden.
Deze reis zit erop! Bedankt voor jullie steun!
De afgelopen maand op Biak was weer intensief maar heel succesvol. Water in Amyamdam, het boren naar water in Nermnu. Het rijstproject dat zo belangrijk voor de mensen hier is. En al die andere grote en kleine projecten die we hebben gedaan om de lokale bevolking te proberen te ondersteunen.
Bedankt!!
Onze projecten gaan gewoon door en jullie steun blijft nodig!
We willen iedereen bedanken voor jullie reacties hier op deze website of naar ons persoonlijk. Onze allergrootste dank gaat natuurlijk naar degenen die ons financieel ondersteunen. Onze grote sponsoren, de sponsoren die elke maand bijdragen, iedereen die via de donatielink op deze website een bijdrage heeft overgemaakt en de koffiekopers. Hopelijk hebben we door onze verslagen laten zien dat met jullie steun het mogelijk is om mensen, die het beduidend minder hebben dan wij, een stukje verder te helpen.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 14
[visitorCount] => 964
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/759_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => onze-reis-zit-erop-bedankt-voor-jullie-steun
)
[3] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106497
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-13
[photoRevision] => 0
[title] => Water in Nermnu en Waterfilters
[message] =>
Boren naar water in Nermnu
Op de dag voor ons vertrek naar Nederland rijden we nog even naar Nermnu. Daar zijn ze nog altijd aan het boren naar water. We zijn er de afgelopen weken veel gaan kijken en onze belangstelling werd door de dorpsbewoners en de boorders erg gewaardeerd. Daarom willen we voordat we vertrekken afscheid nemen en natuurlijk nog even horen hoever ze met het boren zijn. Als we aan komen in Nermnu regent het heel hard. We schuilen even bij een gebouwtje, maar van afstand zien we de boorders en wat mensen van de kampong onder een zeiltje bij de boorinstallatie staan met grote glimlachen op hun gezicht! De duimen gaan om hoog. Dat nodigt toch uit om door de hevige regen toch naar ze toe te lopen. Onder het zeiltje aangekomen horen we dat ze water hebben aangeboord. Op de valreep van ons verblijf is het toch gelukt om water aan te boren! Wat een mooi resultaat! Hier zijn de kampongbewoners en wij heel erg blij mee. We horen dat de elektriciteitsvoorziening voor de pomp nog niet op orde is. Dus we dat hebben we terug in Biak stad direct geregeld bij het elektriciteitsbedrijf. En op Donderdag zal de pomp al in de bron worden geplaatst. Daarna zal de pomp aangesloten worden op de waterreservoirs die al in de kampong stonden. Charles zal zorgen dat het water verder de kampong in gedistribueerd zal worden.
Waterfilters
In Nederland krijgen we contact met een Nederlander die in Bandung woont en daar een bedrijf heeft dat waterfiltersystemen maakt. Deze waterfiltersystemen zijn geschikt om van onzuiver water, hier in Biak is dat kraanwater, maar ook regenwater en rivierwater te zuiveren naar drinkbaar water. Het bedrijf verkoopt deze filtersystemen hier in Indonesië maar bijvoorbeeld ook in Afrika.
We krijgen wat documentatie opgestuurd en zien dat het werkt met koolstoffilters. De waterfilters gaan ongeveer 3 jaar mee en kunnen in de tijd zo’n 7000 liter water filteren naar drinkwater. Het onderhoud aan dit filtersysteem is minimaal en uiterst simpel.
Dergelijke filters lijken ons heel zinvol op scholen hier op Biak. We vragen Irene, de vrouw die voor ons op Biak het scholingsproject behartigt wat zij van een dergelijk systeem vindt en of ze een aantal scholen weet waar we dit kunnen gaan testen. Irene weet wel een aantal scholen en wij vinden in Nederland een sponsor die een aantal filters wil bekostigen waarmee we kunnen gaan testen. We besluiten daarop de filters te bestellen. Vanuit Bandung horen we dat het ongeveer vier weken duurt voordat de filters op Biak aankomen. Dat komt mooi uit, want op het moment van bestellen zitten wij nog twee weken voor ons vertrek naar Biak. De filters moeten dus aankomen als wij er zijn.
Inmiddels zitten we in onze laatste dagen op Biak en we hebben nog geen filters gezien. We besluiten te informeren. De filters zouden in Jayapura zijn en dus bijna op Biak. We berichten dat aan Irene, want we hebben de filters naar haar laten versturen. Irene bericht ons dat de filters helemaal niet in Jayapura zijn, maar dat ze die net die middag heeft ontvangen. Mooier kan dus niet. We maken een afspraak met Irene om een filter op te halen voor onszelf om te testen en zetten een filter in elkaar bij Irene thuis. We gaan namelijk wel het gefilterde water laten testen in een laboratorium, voordat we de filters op scholen neergaan zetten. De testen zijn nog niet afgerond, dus het plaatsen op de scholen maken wij niet meer mee.
In ons hotel zetten we zelf ook een filter in elkaar. Het in elkaar zetten is super eenvoudig. Dit is een heel simpel systeem waar bijna niks mis mee kan gaan. Iedereen zou dit moeten kunnen gebruiken. We vullen onze filter met water uit de douchekraan en het water hier is direct uit de kraan absoluut niet drinkbaar. We hebben het water zelf ook gedronken nadat het gefilterd was. Prima drinkbaar water.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 5
[visitorCount] => 238
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/362_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => water-in-nermnu-en-waterfilters
)
[4] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106474
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-11
[photoRevision] => 0
[title] => Water op de tappunten in Amyamdam
[message] =>
Zoals we in een eerder verslag schreven is het gelukt om water uit de rivier naar kampong Amyamdam te krijgen. We hadden de dorpsbewoners gevraagd om een pomphuis te bouwen. Vanuit het pomphuis steekt een buis de rivier in. In deze buis hebben we een onderwaterpomp geplaatst. Doordat er al een tyleenbuis vanaf de rivier naar de kampong lag van een poging door een andere organisatie konden we die gebruiken om te kijken of we water 50 meter hoger bij de kampong konden krijgen. Dat lukte!
In kampong Amyamdam zijn de afgelopen jaren verschillende pogingen gedaan om water uit de rivier naar de kampong te krijgen. Er is voor veel geld aan tyleenleidingen en ander leiding werk aangelegd. Er zijn watertappunten gemaakt verspreid door de kampong. Kennelijk is de infrastructuur er eerst aangelegd en daarna is er geprobeerd om waterdruk op de leidingen te krijgen. Het bijzondere is dat het allemaal nooit gefunctioneerd heeft. Zonde van de investeringen en voor de bewoners een teleurstelling.
Maar nu het wel lukt om water vanuit de rivier naar de kampong te krijgen maken een plan om het water naar de tappunten in de kampong te krijgen.
Daarvoor bouwen de kampongbewoners een mini watertoren aan de kop van de kampong. Daarboven op een waterreservoir van 2,2 kuub water. Doordat het waterreservoir hoog staat geeft dat waterdruk op de leidingen beneden in de kampong. Het is een heuvelachtige kampong dus er moet genoeg druk zijn om het water over een heuvel te kunnen drukken.
Als wij zaterdag aankomen in Amyamdam zien we de watertoren al staan, met daarboven op het waterreservoir. De watertoren is nog niet helemaal klaar, er moeten nog verstevigingschoren in en een dak op. We zeggen gelijk toe dat we zullen zorgen voor extra balken zodat de toren verstevigd wordt. Het moet allemaal wel veilig uiteraard. Maar de basis staat en het is veilig genoeg om te testen.
Voordat we water in het reservoir kunnen krijgen moeten we eerst de oude tyleenleiding omleiden naar het nieuwe reservoir. Een deel van die leiding ligt onder de grond weggewerkt en moet dus opgezocht worden. Daarna gaan we met man en macht proberen de leiding vrij te maken zodat we die naar het reservoir kunnen leiden. Na een half uurtje graven en vrijmaken van de leiding lukt het ons met z’n allen om door aan de leiding te trekken hem uit de bebossing te krijgen. We leggen de leiding langs het pad naar het waterreservoir.
Bij de pomp in de rivier willen we ook een deel van de oude tyleenleidng vervangen. Daar zitten inmiddels zoveel koppelingen tussen die we de afgelopen tijd hebben geplaatst om lekken te dichten dat we daar liever een lang stuk goede leiding neerleggen. Als die leiding aan de pomp is aangesloten, zetten we de pomp aan. We lopen langs de leiding terug naar de kampong om te kijken of we nog lekken tegenkomen, zodat we die kunnen dichten. Gelukkig komen we die niet tegen en boven aangekomen in de kampong was het opgevallen dat er water uit de buis kwam. Toen we kwamen aanlopen stonden er al mensen onder te douchen. Wat een mooi gezicht! De blijdschap die we zagen dat er stromend water was is bijna niet te voor te stellen. Iets wat voor ons zo normaal is, dat maakt mensen hier zo blij. Prachtig om te zien.
Charles was vandaag ook meegekomen en die zorgde ervoor dat de aanvoer en afvoerleiding aan het waterreservoir in de toren werd gekoppeld. Daarna kon de pomp aan en het reservoir worden gevuld. Tijdens het vullen van het reservoir kwamen er al kampongbewoners aan met emmers en tankjes om met water te vullen. Ook werd er snel even gedoucht onder de uitlaat van de watertank, zo leuk om te zien. Maar we willen water op de tappunten, dus zoeken we samen met de kampongbewoners de leiding op die op de tappunten aangesloten zit. Daar gaan we onze leiding op aansluiten. Het is een heel gezoek en gekap in de koraalbodem om de leiding te vinden. Nadat de leiding gevonden is moet er ruimte genoeg rond de leiding gekapt worden om onze leiding erop aan te sluiten. Het is een gepruts, maar het lukt om onze leiding aan te sluiten. Het waterreservoir is inmiddels vol en aan Charles de eer om de afsluiter van het reservoir open te draaien en zo waterdruk te zetten op de leidingen in de kampong.
Bij de watertappunten horen we lucht uit de kranen komen en niet veel later komt daar voor het eerst water uit! Wat een mooi gezicht! Wij gaan de tappunten in de kampong bij langs. Bij sommigen zitten de kranen verstopt met rommel en nadat die schoon zin gemaakt loopt ook daar het water uit. Een aantal kranen zijn kapot en die vervangen we gelijk. We lopen nog tegen wat kleine problemen aan, zoals lekkende koppelingen. Dat zijn problemen die we in de komende tijd nog op gaan lossen. En als we weer in Nederland zijn zal Charles dat doen.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 9
[visitorCount] => 266
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/216/184_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => water-op-de-tappunten-in-amyamdam
)
[5] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106403
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-03-07
[photoRevision] => 0
[title] => Boren naar water in Nermnu
[message] =>
In januari zijn Jantinus en ik naar vrijwilligers van stichting Water is our World geweest. Deze Stichting richt zich op het realiseren, herstellen of verbeteren van de drinkwater- en sanitatievoorzieningen in kleine dorpen in ontwikkelingslanden. Deze stichting is onder andere actief geweest in Suriname, Senegal, Indonesië, Vietnam en Mozambique. Stichting Water is our World is wat omvang betreft vele malen groter dan onze kleine stichting, die zich richt op waterprojecten en algemene welzijnsprojecten op Biak.
Stichting Water is our World heeft ons al meerdere keren ondersteund met onze waterprojecten op Biak. Voor dit jaar wilden ze ons weer ondersteunen bij een waterproject dus zijn we naar Witharen in Overijssel gegaan om eens bij deze stichting te gaan kijken en om te bespreken wat ze dit jaar wellicht voor ons kunnen betekenen. Na een uitgebreide rondleiding op het terrein waar de stichting hun projecten voorbereiden leggen we uit dat we dit jaar op Biak naar een bron willen gaan boren. Wij maakten tot nu nooit gebruik van deze mogelijkheid om aan water te komen in kampongs omdat dit een erg duur middel is. Het boren naar een bron is wel een goede optie in kampongs waar geen natuurlijke bron in de buurt is. We maken de afspraak dat wij opzoek gaan naar een kampong die geschikt is om te gaan boren naar een bron en de kosten worden voor rekening genomen van stichting Water is our World.
Jantinus heeft vanuit Nederland al contact gekregen met de eigenaar van een bedrijf dat boringen naar waterbronnen doet. We zijn gelijk de eerste week toen we in Biak waren naar het bedrijf gegaan om kennis te maken en te bekijken wat hij voor ons kon betekenen. De eigenaar, leidde ons rond liet ons de technieken zien die hij gebruikt voor het boren naar water. Hij liet ons de boormachine, boorkoppen en lange buizen zien die door het koraal gaan om toegang te krijgen tot waterbronnen. Zodra er water gevonden wordt, wordt er een bronfilterbuis geplaatst, die door gaatjes het water naar binnen laat stromen. In deze buis wordt vervolgens een cilindervormige pomp geplaatst, die maar liefst 5 kuub water per uur naar boven kan pompen.
Op zoek naar een kampong die geschikt zou kunnen zijn om te gaan boren naar een waterbron wees Charles ons erop dat de school van kampong Nermnu geen water meer had. Bij aankomst bleek het probleem veel groter te zijn, want een groot deel van de kampong had geen water. Op zoek naar bron waar het water voor deze kampong vandaan moest komen, kwamen we na ongeveer 45 minuten klauteren door het oerwoud bij een kleine bak waar water in liep. Helaas bleek er veel te weinig water in deze bak te zitten om de hele kampong van water te voorzien, zelfs de school heeft niet genoeg aan dit beperkte aanbod. Bij de daadwerkelijke bron, waar het water uit de heuvel kwam bleek het wateraanbod veel te laag te zijn. Bovendien waren de goten die het water moesten vervoeren naar de bak, vuil en dichtgeslibd, wat de water toevoer verder bemoeilijkte. Deze bron is overduidelijk niet meer geschikt.
We gingen terug naar de kampong, waar we de reservoirs bekeken die ooit werden gebouwd om het water in op te slaan. Ze zagen er nog goed uit en we denken dat we hier een nieuwe bron kunnen boren, zodat de kampong en de school weer van voldoende water voorzien kunnen worden. Een dag of twee later gaan we daarom net de eigenaar van het boorbedrijf, de man heet Winsy, naar Nermnu om te kijken of hij daar mogelijkheden ziet om naar water te boren. Hij had een apparaatje meegenomen waarmee hij naar water kon zoeken. Het principe van een wiggelroede, maar dan versie 2.0. Wij hadden onze bedenkingen bij dit apparaat, maar Winsy liet ons weten dat er hier goed naar water te boren is. Hij schat in dat het water op deze plek op zo’n 70 meter diepte zit. Nadat we met de kampongbewoners hebben afgesproken dat we gaan proberen weer water naar de kampong te brengen en dat ze onderling moeten regelen dat er in de toekomst electra aanwezig is om een pomp kunnen laten draaien, besluiten we hier te gaan boren.
Wij zijn hier op Biak natuurlijk maar relatief kort en zijn heel nieuwsgierig hoe het boren gaat verlopen vragen we Winsy zo snel mogelijk te beginnen. Twee dagen later krijgen we al foto’s binnen dat de boorinstallatie al in Nermnu staat en dat hij de volgende kan beginnen. Dat betekent dat wij de volgende dag ook naar Nermnu gaan om te kijken hoe het boren in z’n werk gaat. In Nermnu aangekomen staat alles al klaar en er zijn veel dorpsbewoners uitgelopen om te komen kijken. Voordat het boren kan beginnen, spreekt de dominee een gebed uit. De mensen hier op Biak zijn erg kerkelijk, zonder de zegen van God kan een dergelijk project dan ook niet van start. Nadat het gebed is uitgesproken kan het boren echt gaan beginnen. Langzaam zien we de boorkop de harde koraalbodem in verdwijnen. Het boren naar een diepte van 70 meter kan 2 tot 3 weken duren. Dat is afhankelijk of er op harde grondlagen wordt gestuit. Nadat de eerste zes meter geboord zijn vertrekken we weer richting Biak-stad.
Onze andere projecten gaan ondertussen gewoon door, maar zodra we in de buurt zijn of in de mogelijkheid zijn om te gaan kijken rijden we richting Noord-Biak waar we even bij het boren gaan kijken. Met het schrijven van dit verslag hebben we dan ook even gewacht, want natuurlijk hoop je dat er tijdens ons verblijf hier water wordt aangeboord. Vandaag is het vrijdag 7 maart en de boor zit nu op 40 meter diepte. Bij het boren komt boorsel vrij en dat boorsel komt vrij lastig omhoog en blijft op de boorkop zitten. Daarom zijn ze nu tussendoor het boorgat ook aan het spoelen zodat al het boorsel (koraalgruis) naar boven komt. Het is ziet er dus niet naar uit dat het boren klaar is nog voordat wij weer naar Nederland vertrekken. Dat hoeft gelukkig ook niet, het boorbedrijf weet wat ze moet doen en Charles onze man van de waterprojecten hier op Biak weet wat er moet gebeuren zodra er water aangeboord wordt. En wij weten gelukkig dat we dat aan onze mensen hier over kunnen laten.
Hopelijk kunnen we komende week in één van onze verslagen nog melden dat er water is aangeboord.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
Vorige week schreven we al over het rijstproject dat inmiddels veertien jaar hier op Biak loopt. We ondersteunen de allerarmsten met basisbehoeften. Het rijstpakket bestaat uit een zak met rijst, handzeep, suiker, olie, thee, melk, wasmiddel en maandverband voor de vrouwen in het project.
We zijn vorige week onder andere in kampong Sundey geweest daar zijn 7 gezinnen de rijst krijgen. Van het schoolhoofd van Sundey hoorden we toen al dat ze nog een aantal kandidaten hadden die voor het rijstproject in aanmerking komen. Toen hadden we nog geen ruimte in het project, maar naar evaluatie van onze bezoeken vorige week hebben we gezien dat er een aantal gezinnen van het project geschrapt kunnen worden. Dat geeft ruimte om nieuwe adressen toe te voegen. We zijn daarom afgelopen donderdag in Sundey gaan kijken bij de gezinnen die in aanmerking kunnen komen. We hebben drie adressen bezocht. Bij het eerste adres troffen we een vader met kinderen in een armoedig huis. De vrouw was naar de pasar. De man is niet in staat om te werken, hij is geestelijk niet helemaal in orde. Hij is wel instaat wat te verbouwen in de tuin. Daar gaan we zaden voor regelen en we nemen dit gezin voorlopig in het rijstproject op. Op het tweede adres waar we kwamen, woont een gezin met drie kinderen. Alle drie de kinderen zijn geestelijk en of lichamelijk gehandicapt. Ook hier was het een treurige bedoeling om te zien. Het is gewoon niet voor te stellen hoe mensen soms moeten leven. Bij het derde adres woont een moeder met 5 kinderen. De man van de vrouw zit in de gevangenis en draagt dus niks bij aan het gezin. Toen we binnenkwamen zagen we gelijk hoe armoedig dit gezin leeft. Serli heeft een aantal van deze kinderen op school vandaar dat ze van de situatie wist. Toen we binnen waren zagen we ook een jongen laveloos op bed liggen. Dit bleek een oudere zoon van de vrouw te zijn. Helaas is de vrouw niet tegen deze zoon opgewassen om hem te behoeden van de alcohol en hem aan het werk te laten gaan. Al met al een hele treurige situatie voor al voor de jonge kinderen die hier aanwezig waren. Ook dit adres gaat voorlopig in het rijksproject opgenomen worden. Afgelopen maandag hebben we de rijstpakketten bij deze adressen afgeleverd.
De sponsoring stopt helaas!
Aan het einde van het verslag schreven we al dat onze belangrijkste sponsor de Koninklijke Luchtmacht veteranen (KLu) een steeds kleinere club wordt. De KLu veteranen hebben ons vorige week laten weten dat ze niet weten of dit jaar hun jaarlijkse bijdrage nog gaan overmaken. De club wordt zoals gezegd steeds kleiner en ze zijn aan het kijken of ze hun activiteiten bij een andere veteranen vereniging kunnen onderbrengen. Dat bericht is voor ons een enorme tegenvaller, we hadden er wel rekening mee gehouden dat deze sponsoring een keer zou gaan stoppen, maar niet zo abrupt als nu. De veteranen sponsorden het rijst project voor ongeveer twee derde deel. We wachten af wat er uit de besprekingen komt die de KLu veteranen voeren met de andere veteranen vereniging. We hopen uiteraard dat we onze lange samenwerking met de KLu veteranen kunnen blijven doorzetten. Maar vooralsnog is er dit jaar geen sponsering en zullen we het rijstproject uit de middelen van de stichting moeten betalen. We zullen komend jaar hard op zoek gaan naar een mogelijk nieuwe sponsor voor dit belangrijke project. De jaarlijkse kosten zijn ongeveer 3750 euro.
Om de financiering van het rijstproject dit jaar gelijk te ondersteunen zijn we de actie Koffie voor Rijst gestart.
Koffie voor Rijst – Geniet van échte Papoea-koffie en help mee!
Met Koffie voor Rijst geniet je van heerlijke, ambachtelijke koffie uit Biak en Yapen (West-Papoea) én draag je bij aan ons rijstproject. Wij kopen de koffie rechtstreeks van Marthen, een lokale Barista, en ondersteunen hem op deze manier. De volledige opbrengst gebruiken we om rijstpakketten te financieren voor mensen die het hard nodig hebben.
Het afgelopen jaar hebben we in Amyamdam geprobeerd water in de kampong te krijgen. Jantinus was al in 2016 in Amyamdam en wist dat er in het verleden verschillende pogingen waren gedaan om water naar de kampong te brengen, maar deze waren zonder succes.
In Amyamdam staat een watertoren van ongeveer 10 meter hoog en is daar al in 2010 gebouwd verder zijn watertappunten in de kampong. In 2022 zijn er weliswaar twee pompen geïnstalleerd door een andere organisatie, maar of dit systeem ooit gewerkt heeft vragen wij ons af. Er is hier hoe dan ook al langere tijd geen water meer. De pompen stonden tussen de bron (een rivier) en de watertoren, waarbij de eerste pomp het water 35 meter omhoog perstte en de tweede pomp de resterende 15 meter naar het reservoir van de watertoren pompte.
We bedachten vorig een eenvoudige oplossing door een reservoir van 2 kuub te plaatsen bij de tussenpomp. Op deze manier zou de pomp bij de bron altijd water kunnen afvoeren, zelfs als de tussenpomp niet draaide. Als de tussenpomp niet werkte, zou het reservoir overstromen, maar de pomp bij de bron zou nog steeds kunnen blijven werken. Door een vlotter in het reservoir te plaatsen, zouden we ook de tussenpomp kunnen beschermen tegen droog draaien.
Helaas bleken de, door de andere organisatie aangeschafte pompen, na onze testen vorig jaar helemaal niet geschikt te zijn voor dit systeem. We zijn vorig jaar terug naar Nederland gegaan met de belofte dat we naar een andere oplossing zouden gaan zoeken. Die oplossing denken we te hebben gevonden in een onderwater pomp. Dit type pomp wordt ook gebruikt bij aangeboorde waterbronnen. Deze pompen hebben een opvoer hoogte van ongeveer 100 meter.
We zijn dit jaar teruggegaan naar Kampong Amyamdam en hebben de bewoners gevraagd om een pomphuis te bouwen naast de rivier. Hier komt de buis in te zitten die schuin uit het pomphuis de rivier in steekt. In deze buis gaan we de pomp plaatsen. De mensen in de kampong Amyamdam zijn heel bereid willend om te helpen. Het is een prettige gemeenschap om mee samen te werken. Als we een aantal dagen later terugkomen met de buis die in de rivier moet komen ligt de fundering van het pomphuis er al. We bespreken met de bewoners wat onze verdere bedoeling is en spreken af om aan het einde van de week de pomp te komen installeren en te testen.
Voor het installeren van de pomp nemen we Winsly mee. Winsly is voor ons een bron aan het boren in Nermnu. In deze bron komt een soortgelijke pomp als die in Amyamdam. We hebben de pomp bij Winlsy aangeschaft en hij is meer dan bereid om ons te helpen met de installatie. Op zaterdag gaan we samen met Charles en Winsly naar Amyamdam met de nieuwe pomp. In Amyamdam aangekomen bij de bron zien we een prachtig opgemetselde bak staan als pomphuis. De buis steekt er mooi schuin in en loopt tot de bodem van de rivier. Dat ziet er allemaal prachtig uit. De tyleenbuis van het oude systeem ligt er allemaal nog, dus die kunnen we gebruiken om het water richting de kampong te krijgen. De pomp wordt aangesloten, in het oude pomphuis zit de elektriciteitsaansluiting dus daar plaatsen we ook de regelunit voor onze pomp. Als alles aangesloten is wordt het spannend. Gaan we water boven in de kampong krijgen of niet. Zodra de pomp wordt ingeschakeld horen we gerommel aan het einde van de buis en niet lang daarna komt er water uit de buis! Eindelijk succes hier in Amyamdam. Nu de pomp loopt zien we een aantal lekken zitten in de buis die naar de kampong loopt. Deze herstellen we snel, zodat de druk boven in de kampong ook nog wat hoger wordt. Helaas valt dan de stroom in hele kampong uit en stopt de pomp ook. Dat geeft voor nu niks, we maken een plan om het water naar de tappunten te krijgen die al in het dorp staan. We gaan daarvoor niet meer gebruik maken van de watertoren van Amyamdam. Die staat aan de andere kant van een inmiddels nieuw geasfalteerde weg en de buizen die onder de weg doorlagen zijn kapot. We hebben geen mogelijkheden om onder de weg door te boren en daarbij hebben we dan waarschijnlijk nog steeds een tweede tussen pomp nodig en eigenlijk willen we het met 1 pomp gaan doen. Daarom gaan we een mini watertoren bouwen aan de kop van het dorp van 7 meter hoog met daarboven op een reservoir van 2,2 kuub water. Dat reservoir gaan we aansluiten op de bestaande tappunten in het dorp. De materialen en het reservoir hebben we toen we terug waren in Biak-stad gelijk gekocht. We hopen aan het einde van de komende week het reservoir te kunnen vullen en de tappunten aan te kunnen sluiten op het reservoir. Daarover in een later verslag meer!
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
We zijn inmiddels twee weken van huis en de tijd gaat hier snel. We zijn volop bezig met verschillende projecten en hebben al mooie resultaten geboekt. We werkten aan het rijstproject, zoals eerder gedeeld, en daarnaast zijn we druk geweest met het waterproject in Amyamdam en het boorproject voor water in Nermnu. Over deze projecten zullen we jullie later uitgebreider informeren.
Tegelijkertijd richten we ons op kleinere projecten en verkennen we het eiland Biak.
Naaicursus
Dertien jaar geleden begonnen Elly en Jantinus met een naaicursus voor Papua-vrouwen. Het doel is eenvoudig: door vrouwen te leren naaien kunnen ze zelf kleding maken en mogelijk verkopen, wat hen een goedkope en zelfstandige manier van kledingvoorziening biedt. In het verleden zijn naaimachines aangeschaft, variërend van klassieke modellen met trapmechanisme tot elektrische machines. De cursus wordt gegeven in een lokaal bij het huis van Chris en Martha, en wordt goed begeleid door een naailerares.
Voordat we naar de naaicursus gingen, haalden we durian bij TipTop, de aanvoerhaven vlak bij ons hotel. Durian is hier zeer populair. De kraampjes voor het hotel staan dagelijks vol met deze vruchten. Bij de cursus waren de vrouwen druk bezig met hun naaiprojecten. Martha sneed de durian open zodat iedereen er wat van kon nemen. De cursus heeft niet alleen een praktisch doel, maar heeft ook een sociaal element.
Houtsnijwerk van Anton
Tijdens het rondbrengen van rijst in Padwa Sup kwamen we Anton tegen, die vorig jaar van ons beitels had gekregen voor het houtsnijden. Anton was verrast ons weer te zien en nodigde ons uit om zijn werk te bekijken. Hij had een prachtig houtsnijwerk van een draak gemaakt, samen met enkele kleinere stukken. Anton wil zijn werk graag verkopen, dus mocht er interesse zijn in een houtsnijwerk, horen we dat graag. Helaas is de draak te groot om mee te nemen naar Nederland. We hadden vorig jaar ook zaden uit Nederland meegenomen voor zijn tuin, maar helaas zag deze er minder goed uit dan vorig jaar. We hebben hem wat tips gegeven over bemesting.
Hydrocultuur
In Sundey, waar we in 2022 een hydrocultuursysteem hebben geïnstalleerd, hebben we de voortgang bekeken. Er staan tafels met zowel ontkiemende als grotere planten. Serli, het schoolhoofd, houdt toezicht op het systeem, waarvan de opbrengst naar de leerlingen van de school gaat. Dit project heeft ook een educatief doel. Wij hebben de opzet en de materialen gefinancierd, en de gemeenschap is nu zelf verantwoordelijk voor nieuwe zaden en voedingsstoffen. Dit project verloopt goed, en we zouden het graag uitbreiden naar andere scholen. We zoeken echter nog een school met voldoende discipline om het systeem te onderhouden.
Warm ontvangst in Kampong Mardori
Op verzoek van Charles bezochten we Kampong Mardori, waar onvoldoende water uit de bron komt om de gemeenschap goed van water te voorzien. We werden verwelkomd door de leerlingen van de school op traditionele wijze. Dit omvat een Adat-ritueel, waarbij ons een hoofdtooi werd opgezet en onze voeten werden gewassen. Het was een bijzondere ervaring, zoals altijd bij dit ritueel. Vervolgens werden we naar een Barapen geleid, een traditionele oven, waar vis en groenten werden bereid. Na de maaltijd bespraken we samen met de mensen van de kampong mogelijke oplossingen voor de watertoevoer. Het bleek dat de leidingen op meerdere plekken lek waren, en we hebben afgesproken deze eerst te repareren. We verwachten dat daarna geen verdere maatregelen nodig zijn.
Zondag voor onszelf
We hebben afgesproken één dag per week voor onszelf te houden. Hoewel we hier zeven dagen per week zouden kunnen werken, is een dag rust ook belangrijk. Zondagen gebruiken we voor persoonlijke zaken, zoals het bijwerken van administratie of het schrijven van een verslag. Later in de dag bezochten we het monument in Mokmer ter herdenking van de verongelukte KLM-vlucht Neutron, die in 1957 voor de kust van Biak neerkwam. Het monument, opgericht door nabestaanden, herdenkt de 58 slachtoffers.
Daarna reden we door naar Kampong Ruar, waar we een mangrove bezochten met een looppad erdoorheen. Het pad is niet tot de zee doorgetrokken, maar het blijft een leuke wandeling. In dit gebied komen vrouwen soms hun was doen in de rivier de Ruar. We besloten verder te rijden naar de mangrove in Kampong Ruar, waar het pad wel tot de zee doorloopt en zelfs een overkapping met ligbedden is gebouwd. Dit gebied wordt niet door toeristen bezocht, maar de bewoners hebben het prachtig aangelegd.
Elly en Jantinus zijn inmiddels veertien jaar actief met hun rijstproject op Biak. Het doel van dit project is om de allerarmsten op het eiland te ondersteunen met basisbehoeften. In de afgelopen jaren is het project gestaag gegroeid en heeft al veel gezinnen geholpen. Het rijstpakket bestaat nu uit 15 kg rijst, handzeep, suiker, olie, thee, melk, wasmiddel en maandverband voor de vrouwen in het project. Er staan momenteel 33 gezinnen op de lijst die elke twee maanden een pakket ontvangen.
Inge is nog steeds degene die verantwoordelijk is voor de inkoop en distributie van de rijstpakketten. Ze wordt inmiddels geholpen door Rudy, die een auto heeft om de pakketten naar de kampongs ver buiten Biak-stad te brengen.
Als we op Biak aanwezig zijn, gaan we altijd mee om te zien hoe het met de gezinnen gaat die een pakket ontvangen. Het is belangrijk om te controleren of er gezinnen zijn die zich inmiddels zelf beter kunnen onderhouden. Het doel blijft om alleen de allerarmsten te blijven helpen. In de loop der tijd kunnen gezinnen zich verbeteren door bijvoorbeeld werk te vinden of door een partner te vinden die kan bijdragen aan het inkomen. Degenen die nu in staat zijn om zichzelf te onderhouden, zullen plaatsmaken voor andere gezinnen die meer hulp nodig hebben.
We hebben deze week het rijst pakket in drie dagen rondgebracht. De eerste dag zijn we in kampong Sundey geweest daar zijn 7 gezinnen de rijst krijgen. We zagen dat er hier helaas geen mensen van de lijst kunnen. Van het schoolhoofd van Sundey hoorden we wel dat ze nog twee gezinnen wilde aandragen voor het project. Helaas hebben we nu geen ruimte om ze bij in het project op te nemen. Als er ruimte komt dan gaan we zeker bij deze twee gezinnen kijken. Het is heel lastig om nee te zeggen in dit soort gevallen, we zijn ook maar niet gaan kijken hoe deze gezinnen erbij zitten. Hoe graag we ook willen, meer ruimte is er niet. Dat is de zakelijke conclusie, al voelt die als een knoop in je maag.
Op de tweede dag hebben we de gezinnen bezocht in kampong Yafdas. Hier staan 13 adressen op de lijst. Ook hier zijn we gaan kijken hoe de mensen erbij zitten. In deze kampong zien we toch wel op een aantal adressen verbeteringen. Hier kunnen zeker 3 adressen van de lijst. Hier viel het ook op dat er op een adres een jonge man en vrouw aanwezig was. Als we vroegen of ze werk hadden, bleek dat niet het geval te zijn. We hoorden van de mensen die bij ons waren dat ze ook niet actief op zoek waren naar werk, terwijl de man wel als timmerman aan het werk was geweest. Ook op Biak is er als timmerman werk genoeg te vinden. Dit voelt voor ons wat dubbel. Wij willen er echt zijn voor mensen die door wat voor omstandigheden dan ook niet kunnen rondkomen en daardoor te weinig eten hebben. Hier gaan we eens kritisch naar kijken en dit adres waarschijnlijk ook schrappen, zodat er een adres terug kan komen waar de bewoners het zelf niet bij elkaar kunnen verdienen.
Op dag drie gaan we naar kampong Inggiri, Adoki en Padwa sup geweest. De vorige twee keren dat we mee zijn geweest naar kampon Inggiri, zijn we bij een vrouw geweest die in een kort woonde en heel ziek was. We hebben haar de eerste keer voorzien van een matras, want ze sliep op de grond. Toen we er vorig jaar waren hebben besloten om het huis water en wind dicht te maken. Toen we deze keer aan kwamen lopen kwam de oude vrouw ons al tegemoet lopen. Een stuk fitter dan de de vorige twee keren dat we haar zagen. Het huis is inmiddels voorzien van een nieuw dak en de komende weken zullen de gaten en kieren in de muren die er nog zijn, ook nog gedicht worden. We hebben besloten om haar in het project te houden. We zijn daarnaast hebben we ook een gezin met vier weeskinderen bezocht dat zeker onze steun nodig heeft. De neef die hen in huis heeft, kan niet voor ze zorgen, en we zullen blijven ondersteunen.
In Padwa sup steunen we twee meisjes die in een krot wonen, naast het huis van hun opa. Hun opa kijkt niet naar ze om. We steunen deze meisjes al jaren. Toen we aan kwamen rijden zagen we een nieuwe dakconstructie om het krot staan. De meisjes zelf waren er niet, omdat ze op school waren. Er liep een jonge man rond, die de neef van de meisje bleek te zijn. Hij en een andere neef hadden het initiatief genomen om een nieuw huis om het krot heen te bouwen. Echt mooi om te zien. Ze Voor de volgende stap hadden ze cement nodig om stenen te kunnen maken voor de muren. Stenen persen ze hier zelf door gemalen koraal te vermengen met cement en portland. Wij gaan zorgen dat er cement komt, zodat ze verder kunnen. Voorlopig blijven de meisjes nog in het rijst project.
Met de steun van onze sponsors en de inzet van de mensen op Biak blijft dit een mooi en belangrijk project.
Ook hier op Biak stijgen de kosten net als bij ons in Nederland. De belangrijkste sponsor van het rijst project zijn de KLu veteranen. Deze groep wordt echter steeds kleiner. De financiering van het rijst project komt daardoor onder druk te staan.We zijn een idee aan het uitwerken om de financiering van het rijstproject te ondersteunen.
De kosten per rijstpakket bedragen ongeveer 25 euro.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2009-01-11 07:41:11
[totalVisitorCount] => 627260
[pictureCount] => 26
[visitorCount] => 299
[author] => Jantinus en Mark
[cityName] => Biak
[travelId] => 530395
[travelTitle] => Biak 2025
[travelTitleSlugified] => biak-2025
[dateDepart] => 2025-02-12
[dateReturn] => 2025-03-13
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => id
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/214/269_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/174/380_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => rijst-rondbrengen
)
[10] => stdClass Object
(
[reportId] => 5106220
[userId] => 174380
[countryId] => 88
[username] => ellyenjantinus
[datePublication] => 2025-02-19
[photoRevision] => 0
[title] => Boren naar water en lekken repareren in Wari
[message] =>
Vandaag begon de dag redelijk vroeg, met een bezoek aan een bedrijf dat gespecialiseerd is in het boren naar water. Het aanboren van een waterbron is erg kostbaar. Voor ons als stichting eigenlijk niet te betalen, maar met een bijdrage van stichting Water is our world gaan we nu kijken wat de mogelijkheden daarvoor zijn. We haalden eerst Charles op bij zijn huis en reden daarna samen naar het bedrijf. Bij aankomst werden we ontvangen door de eigenaar, die ons rondleidde en de technieken toonde die hij gebruikt voor het boren naar water. Hij liet ons de boormachine, boorkoppen en lange buizen zien die door het koraal gaan om toegang te krijgen tot waterbronnen. Zodra er water gevonden wordt, wordt er een bronfilterbuis geplaatst, die door gaatjes het water naar binnen laat stromen. In deze buis wordt vervolgens een cilindervormige pomp geplaatst, die maar liefst 5 kuub water per uur naar boven kan pompen. Bij het bedrijf zelf had de eigenaar ook een bron die gebruikt wordt om tankauto's vol water te vullen.
We spraken af dat we snel met hem naar een kampong zouden gaan waar we hopen dat een dergelijk systeem een oplossing kan bieden voor het waterprobleem daar.
We gaan door naar Noord-Biak om de voortgang van ons grote waterproject in Wari te bekijken, dat we daar vorig jaar hadden uitgevoerd. We namen Marthen van Kopi Aten, de koffiecorner waar we regelmatig koffie drinken, mee. Hij heeft koffieplanten in Noord-Biak, die we ook graag wilden zien.
Onderweg naar Wari, kwamen we door kampong Nermnu. Charles wees ons erop dat de school daar geen water meer had. Bij aankomst bleek het probleem veel groter te zijn, want een groot deel van de kampong had geen water. We vroegen waar de bron voor deze kampong zich bevond en werden naar een paadje achter de school geleid. Daar aangekomen, bleek er een soort meertje te zijn. In dit meertje zit brak water, aangezien het zo goed als op zeeniveau ligt en we in de buurt van de zee zijn. Brak water is uiteraard niet geschikt. Dit was dus niet de bron die de kampong van water voorzag.
Waar was de bron dan wel? We werden gevraagd om in de auto te stappen en volgden het schoolhoofd en enkele leraren naar de werkelijke bron. Na een rit van ongeveer tien minuten liepen we met een groep van 8 mensen het oerwoud in. Na zo’n 45 minuten kwamen we bij een kleine bak waar water in liep. Helaas bleek er veel te weinig water in deze bak te zitten om de hele kampong van water te voorzien, zelfs de school heeft niet genoeg aan dit beperkte aanbod. Ik klom verder omhoog om de daadwerkelijke bron te vinden, waar water uit de heuvel kwam. Ook hier bleek het wateraanbod veel te laag te zijn. Bovendien waren de goten die het water moesten vervoeren naar de bak, vuil en dichtgeslibd, wat de water toevoer verder bemoeilijkte. Het was duidelijk dat deze bron niet meer geschikt is. De leiding die van de bron naar de kampong loopt is op verschillende plaatsen lek en zal vervangen moeten worden over de volledige lengte van 3 km en dat kost duizenden euro's. Al met al niet ideaal.
We gingen uiteindelijk terug naar de kampong, waar we de reservoirs bekeken die ooit werden gebouwd om het water in op te slaan. Ze zagen er nog goed uit en we denken dat we hier misschien een nieuwe bron kunnen boren, zodat de kampong en de school weer van voldoende water voorzien kunnen worden. We plannen deze week een afspraak met de booreigenaar om te kijken of hij ons hierbij kan helpen.
Daarna reden we door naar Wari, waar we het waterproject van vorig jaar inspecteerden. We zagen een lek in de leiding die direct bij de bron vandaan komt, die we probeerden te dichten, maar helaas hadden we het juiste materiaal niet bij ons. We komen hier tijdens ons verblijf nog terug met de benodigde spullen. We reden verder naar de andere kant van de rivier de Wari, waar de school van Wari staat. Charles wist dat daar twee lekken waren en gelukkig had hij de materialen meegebracht om ze te repareren. We zagen dat er nog steeds waterdruk is, wat geweldig nieuws is, aangezien dat jaren niet het geval is geweest. Bij de reparaties werden we geholpen door een vrouw uit de kampong, die het doorzagen van de buis gelijk overnam toen Charles even pauze nam. Ze stopte pas toen de buis volledig doorgezaagd was. We waren ontzettend blij met haar hulp.
Na de reparaties keerden we terug naar Biak stad. Onderweg stopten we nog bij de koffieplanten van Marthen, maar daar kom ik in een later verslag op terug. Terug in Biak stad gingen we nog even koffie drinken bij Marthen’s koffietentje en toen het was tijd om de dag af te sluiten.
We gingen naar ons hotel om een welverdiende douche te nemen, maar bij aankomst bleek er geen stroom te zijn. Geen stroom komt hier wel vaker voor, maar dat is normaal gesproken voor een uurtje. Nu hoorden al snel dat het hotel de elektriciteitsrekening niet had betaald, wat betekende dat we vanavond geen stroom meer konden verwachten. Geen stroom betekende ook geen water om te douchen, geen airco, en geen koelkast.
Snel samen de opties doorgenomen en toen hebben we besloten we om voor de nacht naar een ander hotel te gaan en we kozen voor Hotel Asana, het voormalige KLM-hotel. Hotel Asana heeft een wat luxere uitstraling, het heeft en zwembad en mooi aangelegde tuinen. Maar schijn bedriegt…. De kamer die we kregen was meer dan twee keer zo duur als de kamer in ons eigen hotel. We waren allang blij dat we konden douchen en het leek erop dat de airco werkte, dus wij waren blij. Maar nadat de airco twee uur had gedraaid was de kamer nog steeds niet koeler. We vroegen om een andere kamer, die we kregen. Op deze kamer deed de airco het wel, maar halverwege de nacht moest ik hem uitzetten vanwege het lawaai. De volgende ochtend bleek de douche niet te werken, maar gelukkig hadden we de avond ervoor al gedoucht in de kamer waarvan de airco niet werkte.
Na het ontbijt in het Asana hotel waar nog 1 plakje brood lag, hoorden we van de medewerkers van het Intsia hotel dat er weer stroom was. We besloten terug te gaan naar het Intsia hotel, waar alles weer werkte nu de elektriciteitsrekening betaald was. En hebben daar een lekker ontbijt gehad.
Jantinus en Mark
Wil je ook bijdragen dat kan! Gebruik daarvoor de donatie link. Je kan zelf een bedrag invullen.
Vliegveld Port Vila zondagochtend. En zondag betekende ook je mooiste eiland jurk aan voor de kerk. Één hele familie in jurken van hetzelfde motief, vaders in gestreken overhemden en altijd de rieten heuptas. Een rouwende familie in de wachtruimte. De kist was voor vertrek naar Tanna net gesloten. Grote kerels die elkaar troostend op de schouder sloegen. Een ‘broer’ was veel te jong heen gegaan. Soms weet men niet eens de doodsoorzaak. Medische zorg staat hier op een heel laag pitje. Als men al naar een dokter gaat want de meeste mensen vertrouwen hier op ‘de medicijnen’ uit het bos. Op het vliegveld ook 3 bekende YouTubers die speciaal voor de vulkaan naar Tanna wilde. Verwend als zij waren probeerden zij met geld mensen te verleiden hun ticket te verkopen en blijkbaar werkte dat want later zat ‘The vulcano men’ bij ons in het vliegtuigje. Onze kleine propeller kist landde een klein uur later op Tanna. Het eiland wat wereld bekendheid kreeg door de gelijknamige film.
Met een bloemenslinger werden we opgewacht door 2 tienermeisjes waarvan één ons contact persoon bleek. Haar hadden wij dus blind vertrouwd als onze touroperator vóór de aardbeving toen daarna in letterlijk één klap alle communicatie stopte. Nu stond zij hier met haar nichtje als een wonder op deze zondagochtend op ons te wachten! Onze tassen gingen achterin de pick-up van haar oom en we reden naar onze slaapplek die zij geregeld had bij haar tante. Hier werkt Booking.com niet maar ben je letterlijk overgeleverd aan de zorgen van de lieve goedlachse bevolking. Onze lunch genoten wij achter de rietenmatten van het enige restaurant op heel Tanna. Buiten op een houtvuur werd gekookt. Vis met rijst of kip met rijst. Maar als de kip gevlogen was kon je ook nog kiezen uit rijst met omelet. Kunnen we ook naar toilet? No sorry antwoordde de dame: “Het is zondag dus gisterenavond heeft de burgemeester de sleutel van onze toilet ingenomen?” De beste smoes die wij ooit hebben gehoord. Rondkijkend was er ook geen toilet te bekennen wel een bush toilet. We hebben nog lang geschaterd om deze goeie mop.
Het was een behoorlijke overgang van Nakatumble naar ons basic huisje in de tuin op Tanna. Een bed met klamboe en jawel…verse bloemen decoratie, stenen waterbak om te wassen een toilet die je handmatig moest doorspoelen met de mandibak en verder in het badderhok op opzichtige plekken een verse bloem, een stukje zeep, 2 handdoeken. Een kleine buiten veranda met 2 doorgezakte campingstoelen waarvan 1 met 3 poten die als je hem strategisch neerzette nog enigszins dienst kon doen. Deze veredelde boomhut stond in een fraai aangelegde tuin wat voorheen jungle was en met heel veel arbeid en liefde was omgetoverd tot een waar paradijs. Wij zaten direct aan zee. De ankerplaats van de boot naar Efate net aan het zicht onttrokken door een netjes geschoren heg. Mocht het ons niet lukken op één van de twee vliegtuigjes terug te keren was de boot dichtbij. En die ervaring van 20 uur op een schip hadden wij inmiddels in Indonesië opgedaan. Maar nee…liever niet.
Vanmorgen kwam de boot aan. En dat was een dag vullend spektakel. Het ruim moest gelost met de enige dienstdoende heftruck op het eiland. Wiebelende containers werden op de vrachtwagens geladen. Daar waren er twee van dus die reden de hele dag af en aan. Langs de heg een bonte stoet van vrolijk zwaaiende eilandbewoners die elkaar weer in de armen konden sluiten.
Niet alleen bij aankomst en vertrek van de boot werden er uitbundig handen geschud en dik geknuffeld ook op de markt kon je zomaar twee vriendinnen tegenkomen die elkaar dik in de armen vlogen alsof men elkaar heel lang gemist had. Iedereen lacht hard en dan bedoel ik echt hard! Met enthousiaste luide, bijna gillende, uithalen zowel mannen als vrouwen. Echt een blij en gelukkig volk.
In de pick-up met de beste Elvis country gospel hits gingen we op pad voor onze eerste excursie. Onderweg eerst een chief opgepikt. Hij ging met de 2 nichtjes in de achterbak. De nieuwe weg aangelegd door de Chinezen is uitstekend. Ook al wordt er zeer weinig gebruikt van gemaakt want iedereen loopt hier. Voor ons was het na de gatenkaas weg op Efate een zegen. Vrij snel regen de dorpjes die vrijwel allemaal langs de enige kustweg liggen zich aaneen.
Wij maakten ons op voor een hartelijke ontvangst in een dorp, dans optreden een rondje langs een handjevol stenen overheids gebouwen met fraai gazon. In de tuin wapperde het rood, groen, geel, zwart van Vanuatu. en bezochten wij de vrouwen in hun groene jurken op de lokale markt. ‘s middag vertrok het schip dus was er vanaf onze veranda genoeg te beleven.
S nachts regen in overdrive. Het valt in één keer recht uit de hemel en schakelt heel snel naar de 3e versnelling en als je denk na een paar minuten dit is echt veel water wat er valt. Schrik dan niet want dan schakelt de regen door in ‘overdrive’. Met enorm kabaal stortte het op ons golfplaten dak. We zaten in één klap rechtop in bed.
De volgende ochtend brak een stralende dag aan. Het picknick kleed ging achterin de wagen met een grote lunchbox, de nichtjes en een handjevol kleine kinderen. Onze gastvrouw heeft naast haar eigen kinderen een aantal kleine jongetjes geadopteerd. De meisjes zijn welkom in de grote gezinnen voor de eventuele bruidsschat (varkens) en jongetjes worden weg gegeven. Onze lieve kleine gastvrouw met haar grote hart heeft op sommige dagen 16 monden te voeden.
Onze eerste stop was een klein traditioneel dorpje. We werden binnen geleid alsof wij het nieuwe chief echtpaar waren. De vriendelijkheid en gastvrijheid was enorm. Iedereen stak zijn hand naar ons uit en in het kleine beetje Bislama wat ik machtig ben probeerde ik de dankbaarheid te beantwoorden. Als hartelijk welkom kregen wij schmink op ons gezicht en werden we langs de twee statige oude banyan bomen geleid. Het hart van het dorp. De plek waar de stam samen komt, vergaderingen houdt de maaltijden deelt, danst en feest viert. Nederig begaven wij ons achter de chief aan over de kleine paadjes. Gadegeslagen door vrouwen in grote zware rieten rokken, scharrelende varkens en nieuwsgierige kinderen.
Daarna over het laatste stuk Chinese weg naar de vulkaan. Vanaf een flink aantal kilometers is de vuurspuwende actieve vulkaan al waar te nemen. Een grijze rookpluim steeg op vanaf de top. Langs de route ligt alles onder een laagje zwart grafiet. De werkende vulkaan is angstaanjagend soms diep grommend en neemt af een toe een leven. Tot een grote uitbarsting is het echter nog nooit gekomen. Maar men wordt hier al niet gespaard door het natuurgeweld met tientallen cyclonen per jaar en onlangs dus de aardbeving. We reden een onwaarschijnlijke zwarte vlakte op waar rechts de majestueuze vulkaan onverzettelijk opdoemde. Men loopt hier op blote voeten naar de top. En een spoor van brede voetstappen lag nog als een verse afdruk in het zwarte zand en slingerde zich naar de top. Vanaf de andere kant kun je de vulkaan oprijden. Dan is de klim naar de top nog zo’n 5 minuten. Het was werkelijk een adembenemend mooi landschap en bovendien werd de top die dag geflankeerd door een staalblauwe lucht en grote witte wolken. We voelden ons werkelijk twee grote geluksvogels.
Na de picknick op een groene plek in het bos. Waar moeder zeug met haar vier kleine biggetjes ook bleek rond te scharrelen! werden we een uurtje later ‘gevangen genomen’ door een groep kannibalen kinderen. Het hoorde allemaal bij het spel wat zij voor ons opvoerden. Nadat ze ons flink bang hadden gemaakt met hun woeste uitdossing , hun zwarte gezichten en hun speren en knuppels. Werd uiteindelijk luid zingend en zwaaiend vrede sloten. En niet alleen de kinderen ook wij genoten van dit toneelstuk.
De dag had nog meer spektakel voor ons in petto o.a. Wat dacht je van de grootste Banyan boom ter grootte van een voetbalveld? Hij (de boom was van het mannelijke soort) bestaat echt! Hier op Tanna en is werkelijk Indrukwekkend!!
Vol indrukken doken wij die avond na een eenvoudige maaltijd onder onze klamboe.
De volgende stralende dag brachten wij een bezoek aan het dorpje Yakel. Het dorp van de film Tanna. Een bezoek waar ik reeds in Nederland ontzettend naar had uitgekeken. En voor mij één van de hoogtepunten van de reis! Het feit dat we zo’n lange reis hiervoor gemaakt hadden en nu op de ‘drempel’ stonden maakten het nóg bijzonderder. Omdat onze gastvrouw Isabel 3 kindjes uit Yakel heeft geadopteerd mochten wij met de 2 meegebrachte vredes palm takken van de chief het traditionele dorp betreden. Een grote eer!
Vrolijk werd ons een zeer krachtige hand gereikt. Vervolgens leidde de kleine grote baas, ik schat hem hooguit 1.60m, ons trots rond in zijn dorp waar de traditionele kledij voor mannen de penis koker en voor vrouwen de zware rieten rok nog de norm is. Kinderen liepen rond met katapult en speren. De jacht werd hun al van jongs af aan bijgebracht. Hier maakt men vuur door twee houtjes op elkaar te wrijven en er wat kokos gras in te blazen. Trots liet de chief het veldje cava planten zien, waarvan men traditiegetrouw de eigen cava van brouwt. Een sterk bitter drankje wat bij iedere gelegenheid overvloedig wordt gedronken. OEPS! Het leek verdacht veel op de bladeren waar ik samen met Wallie bij aankomst de toiletstop had gemaakt en mijn eigen ‘cava’ had afgegeven sorry! Het was een compleet andere wereld een wereld die niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk heel ver van ons bed is. Gelukkig is de nieuwe chief iets moderner en is het de kinderen van zijn dorp sinds kort toegestaan om naar school te gaan. En het zal niet lang meer duren totdat de mobiele telefoon hier zijn intrede zal doen.
Om iets terug te doen voor de lieve familie waar we zo gastvrij zijn ontvangen gingen we eind van de dag mee naar hun kerkje om de dienst bij te wonen. Ik was alvast voor uit gegaan om de boel rustig gade te slaan. Al aan het begin van het pad werd mijn hand stevig beet gepakt door een oudere dame. Mijn nieuwe ‘vriendin’ heette Sarah, haar dochter was piloot in Maleisië zij schaterde het uit bij het filmpje wat zij mij liet zien waarin haar dochter het grote vliegtuig veilig aan de grond zette. Een compleet andere wereld dan haar wereld. in haar paarse seventh day advent t-shirt 2019 en bloem achter haar oor liepen wij samen kinderlijk hand in hand het pad weer af want ik moest beslist mijn husband gaan halen. Na de dienst stonden wij buiten in een onwaarschijnlijke setting. Het had het meeste weg van een gezellig verjaardagsfeest. Onder een grote partytent was iedereen uitgenodigd de maaltijd te nuttigen. De glazen werden gevuld en de avondzon kleurde de lucht purper en vlammend oranje.Alsof de hemel ons ook iets te zeggen had.
Op onze vrije dag wat gewandeld langs de weg, veel hello’s en handen geschud, in de tuin gezeten, starend naar de kip die met haar kuikens statig door de tuin paradeert.
Kindjes houden vergadering bij ons vóór in de boom of spelen met hun katapult, hun hengel, of ‘rijden’ in hun denkbeeldige auto, gemaakt van een stevige boomtak met wieltje aan het uiteinde gemaakt van een deksel van een concerven blik. Bovenaan op borst hoogte een dwarstak als stuur.
We hoorden het klappen van de wasvrouwen aan de rivier beneden aan ons huisje en s middags hadden de buurkinderen ons ontdekt op ons terras van onze boomhut. Wij kregen een paar uur! gratis entertainment. De kinderen maakten hoofdtooien van lianen en van cava blad werden rokjes gemaakt daarna traden ze op met een geïmproviseerd dansje sierlijk zwaaiend met een bosje bladeren. Het was werkelijk tè schattig allemaal! Ons laatste diner aan de tafel van Isabel en haar lieve familie. Ons laatste nachtje in onze veredelde boomhut. Laatste gevecht met de klamboe en…net toen wij onze zaklampen doofden kwam er nóg een ‘nieuwe vriend’ op de proppen en bleek er als afscheid een krekel in de rieten wand van onze hut te zitten.
Na een hartelijk afscheid van Elly en Trea op het station in Assen, vertrokken we met de trein richting Schiphol. Het had de hele dag gesneeuwd dus het contrast kon niet groter zijn. Weg in de kou en op naar de snikhete warmte van Biak. Aangekomen op Schiphol, ging het allemaal soepel. We vlogen met Qatar Airways.
De vlucht naar Doha was comfortabel, en na een korte tussenstop van een paar uur, stapten we weer het vliegtuig in, op weg naar Jakarta. Omdat we een E-visum voor Indonesië al van tevoren hadden geregeld en de douanevragen online hadden ingevuld, gingen de formaliteiten in Jakarta snel. Na het ophalen van onze koffers gingen we direct door naar Terminal 2, waar onze vervolgvlucht met Batik Air naar Jayapura zou vertrekken.
Normaliter zou er een Shuttletrein naar Terminal 2 rijden, maar helaas was deze buiten werking. Geen probleem, want een Shuttlebus bracht ons snel naar de terminal. Aangekomen bij Batik Air, leverden we onze koffers opnieuw in en hadden we nog ongeveer anderhalf uur voor onze vlucht naar Jayapura. Daar maakten we even gebruik van om even rustig een kopje koffie te drinken.
De vlucht naar Jayapura duurde vijf uur en verliep verder rustig. Twee weken voor vertrek kregen we te horen dat onze aansluitende vlucht van Jayapura naar Biak gecanceld was. De eerstvolgende vlucht waarop we naar Biak konden was een dag later. Het liefste waren we ineen keer naar Biak gevlogen, maar het is niet anders. Daarom daar in de buurt een hotel opgezocht waar we konden uitrusten. Het was een mooi hotel, echt heel anders dan het hotel waar we zitten op Biak. Op Biak zitten we in het Instia hotel en dat is extreem eenvoudig. De rest van de dag in Jayapura hebben we besteed aan bijkomen van de lange reis, lekker eten en slapen.
Zaterdag 15 februari - Aankomst in Biak
Na een rustige nacht in het hotel werden we zaterdagochtend 15 februari door het hotelpersoneel naar de luchthaven gebracht. Het inchecken ging vlot en om 10:00 uur zaten we eindelijk in het vliegtuig naar Biak. Na een korte vlucht landden we net na 11:00 uur op Biak.
Na de vlucht van Jayapura naar Biak werden we hartelijk verwelkomd door Inge en Chris. Ook de man van de autohuur was er om ons de autosleutel te overhandigen. Nadat we onze koffers hadden opgehaald, liepen we samen met Inge en Chris naar de auto en gingen we naar Hotel Intsia, waar we vriendelijk werden ontvangen door het personeel. De airco op onze kamer had nog wat aandacht nodig, maar gelukkig werd die snel gerepareerd en werkt die nu prima.
We dronken een lekker kopje thee bij de kamer en bespraken onze reis tot nu toe. Natuurlijk vroegen we ook naar hoe het met Inge en Chris ging, en het was fijn om bij te praten. Daarna brachten Chris eerst thuis en toen we bij Inge’s huis kwamen, troffen we toevallig Charles aan, dus ook hem begroetten we meteen. Charles zou later die avond nog even langskomen bij ons.
Na het afscheid van Inge reden we terug naar het hotel om te lunchen. Mark had 2 kg kaas meegenomen uit Nederland, dus we hadden lekker brood met kaas. Na de lunch besloten we naar Kopi Athen te rijden, waar Marthen zijn eigen koffiehuis heeft. Hier dronken we de beste koffie van Biak. Marthen heeft ook een koffieplantage op Biak, en binnenkort zullen we die samen met hem een bezoek brengen.
Na de koffie gingen we naar het Asana Hotel, wat het voormalige KLM-hotel is. Dit hotel is een stuk luxer dan ons eigen hotel, dus drinken we hier vaak aan het einde van de dag een drankje. Het personeel verwelkomde ons ook hier hartelijk.
Na het drankje bij Asana, reden we terug naar ons hotel, waar we dachten dat er voor ons gekookt zou worden. Helaas bleek dat niet het geval, dus besloten we naar het Swiss-Bell Hotel in Biak Stad te gaan, waar elke zaterdagavond een buffet wordt geserveerd. We hebben lekker gegeten van het buffet.
De komende vier weken zullen we moeten zoeken naar goede eetgelegenheden die zowel lekker als veilig zijn, maar dat gaat vast goed komen!
Na het eten gingen we nog langs bij Koffie Kitong in het centrum van Biak voor een lekkere kop koffie. Het is een beetje een traditie geworden, en we werden herkend door de man achter de balie. Hij wist nog precies wat we wilden: 1 Americano en 1 cappuccino!
Toen we weer bij ons hotel waren zat Charles op ons te wachten. Met hem nog even snel een planning voor de komende tijd gemaakt. Daarna was het wel klaar voor ons…
Vanuatu kent geen dodelijke of gevaarlijk dieren. Het meeste gevaar loop je hier door vallende kokosnoten…t is maar dat jullie het weten.
Het eerste licht door de open luiken kondigd weer een zonnige dag aan.
Geen wekker. Als hier een zwaar blad van de boom valt ben je ook wakker! Het breken van de golfslag op de rotsen klonk bij aankomst nog zo luid. Nu is het onze achtergrond muziek geworden. We gingen op pad met Harrison. Onze super relaxte en aardige chauffeur. Hij gaat met een sukkel gangetje over de dramatische weg doet er wel heel lang over maar met zijn evenzo relaxte lievelings muziek een aangename bumpy rit. De zon stond fel aan de hemel en het was warm! We zochten de koelte op van het overhangend groen tijdens onze kayak tocht. En terug lieten we ons stroomafwaarts zakken. Wat geen moeite kostte. Daarna een lunch bij een strandbar en een verkoelende dip in de turqoise oceaan.
Hier nergens zwerfafval of plastic. De enige plagen die ze hier kennen is de zgn “One day plant” meegenomen door de soldaten tijdens de 2e Wereldoorlog. Deze plant overwoekerd het hele eiland en slingert zich om de grote woudreuzen die als overdekte groene mammoeten in het landschap staan. En de ‘schimmel’ die de cruiseschepen hebben overgebracht en alle palmbomen ziek maakt. Eerst dacht ik dat de vele cyclonen die Vanuatu jaarlijks teistert alle kruinen uit de hoge palmen had gerukt maar nee een schimmel tast langzaam ieder bladerdak van de palmbomen aan zodat uiteindelijk alleen nog de dunne stammen als om hulp vragende dunne lange armen omhoog steken. Triest. Maar het schijnt dat men onlangs een natuurlijke remedie heeft gevonden de schimmel te bestrijden.
In de achterbak van de pick up staan de mannen tijdens de rit het laatste nieuws uit te wisselen want met alle gaten in de weg kan men hier toch alleen voetstaps rijden. De taal bestaande uit meer dan 200 dialecten en Engels, Bislama genaamd. Het klink uit de monden van het vriendelijke volk als een soort vrolijke straattaal met lange klingers en rollende R, Men begroet elkaar met een lange Yooo! En dankjewel is tank you to mas, ok is straight, we reden langs De supa value stora, en je koopt daar nambra wan wota.
Hun sportheldinnen zijn het dames beach volleybal team The golden girls genoemd.
Hier geen gevelborden of schreeuwerige reclame, op de spaarzame winkeltjes. Wat je verkoopt beeld je af als een vrolijk schilderij op je gevel het liefst in primaire kleuren.
Als gevolg van de aardbeving is het centrum van Port Vila nog steeds afgesloten. Met de enige graafmachine is men hier bezig met het opruimen van ingestorte gebouwen. Er is een weg omlegging gemaakt om het centrum iedereen staat hierdoor even 3 min in de file niet noemenswaardig maar hier noemen ze het een verkeersinfarct. Ook wij moesten langs de omleiding maar 3 minuten meer of minder schudden maakten wij ons niet druk om. Wel om de korte opschudding van de aarde. De zoveelste naschok sinds half december. Onze dag bestond uit een bezoek aan een cultureel dorp, waar we alles leerden over het leven van de inlandse bevolking. We bekeken Een dans voorstelling. Verder slingerden we aan een touw om met een koele plons uit te komen in de de blue lagoon. Jullie kunnen je wellicht een voorstelling van deze activiteit voor de geest halen? En daarna door naar de volgende verkoelende plek alwaar we weer in onze zwemkleding het water in sprongen. Dit maal onder de straal van een grote waterval. Eind van de middag een serieuze opdracht. Onze vlucht naar Tanna bevestigd krijgen. Een Godsonmogelijke opdracht, maar wie niet waagt? Op het vliegveld, dit klinkt enorm maar denk aan 2 loketten. Kon ik nog net vóór sluitingstijd mijn IPhone onder het luikje doorschuiven zodat de vriendelijke meneer ons kon vertellen of we over 2 dagen twee van de 9 stoelen in het vliegtuigje hadden weten te bemachtigen. Het scheen zo te zijn alleen de vertrektijd was anders geworden? Wie vertelt je dat dan als er geen internet is? Geen telefoon en geen computer? Mij een raadsel …maar wij zullen het zien? Het luikje ging met een klap dicht en wij maakten ons op voor de enige echte ‘wereldberoemde Vuurshow hier in Vanuatu. In de net zo wereldberoemde de Beach bar. We hadden het beste tafeltje gekregen en moesten eerst nog een paar uur de tijd doden met gouwe ouwe hits uit de speakers, australisch bier, poolen en eten. De tribunes rondom de op het strand opgebouwde stellage liepen langzaam vol met bezoekers. De meesten uit Australië maar ook veel locale. Op het tijdstip van aanvang opende de hemel zich voor een gigantische tropische regenbui. Het publiek vluchtte snel naar de grote opgeblazen party tent. De stereo bleef gewoon werken. Er werd nog een cocktail geschud en wij zaten droog aan het beste tafeltje. We moesten nog maar even 15 min geduld hebben.
Iets later dan gepland waren wij dan alsnog getuigen van het ‘wereldberoemde’ spektakel in Vanuatu. Bijna een uur lang werd er ritmisch geslingerd met vuurpotten.Maar de show werd vlak voor het einde ruw geblust door weer een tropische regenbui.
Ditmaal bleef iedereen op de tribune zitten en liet zich in een mum van tijd kletsnat regenen. Omdat de opblaasbare party tent het ook had opgegeven, verplaatsten iedereen zich naar het strand waar uitgelaten werd gedanst op de hit: “It is raining halleluja! Als verzopen katten stond jong en oud met een big smile in een grote plas te springen. De hilariteit was compleet. Dit was voor velen het summum van de wereldberoemde vuurshow en ook wij zullen deze avond nog lang heugen ware het niet om het feit dat wij nog minstens 1,5 terug moesten rijden over de gatenkaas weg die op somme plaatsen was veranderd in een kleine snelstromende rivier. Dat werd weer schudden.
Vandaag beginnen we met ons nieuwe verslag! Woensdag 12 februari vertrekken mijn vader en ik (Jantinus en Mark) weer naar Biak. Degenen die deze site al jaren volgen, weten dat Jantinus al jaren op Biak komt, in het verleden samen met Elly (mijn moeder) en nu voor de derde keer samen met mij (Mark). Jantinus kwam ooit via zijn werk bij de WMD (Waterleidingmaatschappij Drenthe) op Biak, en na zijn pensioen is hij blijven gaan. In de tijd dat Jantinus en Elly daar waren voor zijn werk, hebben ze zelf hulpprojecten opgestart. Dit zijn onder andere waterprojecten (het voorzien van dorpen en scholen van water), rijstprojecten (voedselhulp voor arme gezinnen), schoolgeldprojecten, hydrocultuur (zelf groenten verbouwen), naaicursussen (kleding maken voor persoonlijk gebruik of verkoop). Deze projecten worden financieel ondersteund door sponsoren. Dat zijn particulieren, vrienden en familie, veteranen, enkele hulporganisaties en mensen die wat voor manier dan ook een relatie hebben met Biak.
Terugblik op 2024
In 2024 hadden we zoals elke keer een vol programma. We bekeken verschillende lopende projecten, waarvan sommige met onze komst een laatste zet nodig hadden om afgerond te worden.
We hebben het rijstproject goed bekeken. We gingen langs bij de deelnemers om te zien hoe het met hen ging. We zagen dat veel gezinnen nog steeds afhankelijk waren van het rijstpakket, vooral gezinnen waar één of beide ouders waren overleden. Het is elke keer weer confronterend om zoveel armoede te zien. Gelukkig waren er ook deelnemers bij wie we de hulp konden stopzetten, zodat we ruimte hadden om nieuwe gezinnen op te nemen.
Daarnaast hebben we in Kampong Sundey de kas met hydrocultuursysteem bekeken die inmiddels daar draait. Op een koraaleiland als Biak is het lastig om groenten te verbouwen, dus dit is een waardevolle aanvulling. We waren aanwezig bij een voorlichting door het schoolhoofd van Kampong Sunday over de hydrocultuur aan bewoners van een andere kampong.
In Kampong Wari hebben we de hele kampong weer van water kunnen voorzien. De helft van deze kampong, waaronder de school, had geen water meer uit de bron die aan de andere kant van de rivier ligt. We hebben daarvoor de volledige kampong van nieuwe leidingen voorzien en stopkranen aangebracht. Nu heeft de hele kampong inclusief de school weer water. Bij de school hebben we ook het toiletgebouw gerenoveerd, zodat die weer gebruikt kan worden.
In kampong Ayamdam hebben we gepoogd om de bestaande watervoorziening weer werkend te krijgen. Door gebrek aan de juiste middelen is dat vorig jaar niet gelukt. Dit jaar gaan we doormiddel van een ander type pomp dit alsnog proberen te realiseren.
Wat we dit jaar gaan doen
Dit jaar hebben we weer een druk programma voor onze reis naar Biak. In de 30 dagen die we daar zullen zijn, gaan we de lopende projecten bekijken en nieuwe projecten starten.
Water blijft de basis van al onze projecten. Dit jaar gaan we kijken bij de eerder ondersteunde projecten om te zien hoe het gaat, en uiteraard zoeken we altijd naar nieuwe mogelijkheden om dorpen of scholen van water te voorzien. Ook het waterbedrijf van Biak bezoeken we, om te zien of alles nog goed functioneert. Gelukkig gaat het al een aantal jaren goed. Dit jaar gaan we ook een filtersysteem testen die het mogelijk maakt om van bron-, rivier- of regenwater drinkwater te maken. Dit systeem willen we op scholen gaan testen. Voor onze waterprojecten in Kampongs maken we gebruik van nabijgelegen bronnen zoals riviertjes of makkelijk toegankelijke bronnen. Dit jaar willen we de mogelijkheden bekijken om te boren naar een waterbron bij kampongs die geen andere waterbron in de buurt hebben liggen. Boren naar water is een kostbaar proces en voor ons als stichting eigenlijk niet te financieren. Met behulp van een financiële bijdrage van stichting Water is our World kunnen we dit jaar dit toch gaan realiseren. We hebben al een afspraak met het boorbedrijf staan om te gaan kijken hoe ze dat doen en we hopen tijdens onze komende reis zo al een kampong van watertappunten te kunnen voorzien.
Water is ook van belang bij toiletvoorzieningen. Ook dit jaar gaan we kijken of we bij scholen kunnen helpen om oude buiten gebruik geraakte toiletvoorzieningen kunnen renoveren. Dit is vooral voor meisjes van belang, zodat die ook op school op een veilige en schone manier naar het toilet kunnen.
Het rijstproject: We gaan ook dit jaar kijken of er gezinnen zijn waar we de hulp kunnen stopzetten, zodat we nieuwe gezinnen kunnen gaan ondersteunen.
Het hydrocultuurproject dat we in 2022 zijn gestart, is een succes in kampong Sunday. Vorig jaar is het niet gelukt om de hydrocultuur in andere kampongs te realiseren. We gaan proberen omdat het dit jaar wel te doen.
Het project met de naaicursus, waar mensen leren om kleding te maken voor eigen gebruik of voor verkoop, blijft van groot belang. Het geeft voornamelijk vrouwen de kans om zelf geld te verdienen of kosten te besparen. We zullen dit project zeker weer bezoeken en kijken of we verder kunnen ondersteunen.
We gaan ook het schoolgeldproject bekijken, om nieuwe leerlingen te ondersteunen en te zien hoe het gaat met de leerlingen die we de afgelopen jaren hebben geholpen. Helaas komt het vaak voor dat meisjes op Biak al rond hun vijftiende zwanger raken en daardoor hun school niet kunnen afmaken. Het is belangrijk om te blijven helpen waar mogelijk.
Ondersteuning van vrijwilligers op Biak
Op Biak hebben we gelukkig de steun van mensen die daar wonen, zoals Inge. Inge is voor ons een onmisbare steunpilaar, maar ze wordt ook ouder. Vorig jaar hebben we Tanty en Irene gevraagd om te ondersteunen en dat loopt gelukkig goed. Charles is een oud-collega van Jantinus bij het waterbedrijf van Biak. Hij heeft daar een leidinggevende positie en houdt de waterprojecten op Biak in de gaten als we er niet zijn. Hij draagt ook nieuwe projecten aan en attendeert ons op vervallen toiletten bij scholen die nodig aan een opknapbeurt toe zijn, zodat meisjes op die scholen ook weer naar het toilet kunnen. Op deze manier zorgen we ervoor dat de projecten ook doorgaan als wij niet op Biak zijn.
Stichting Hati Bersatu
Onze projecten hebben we ondergebracht in Stichting Hati Bersatu. Deze stichting hebben we twee jaar geleden voortgezet, nadat de oorspronkelijke oprichters opvolging zochten voor hun projecten op Biak.
Als je wilt bijdragen aan onze projecten, kun je een bijdrage doen via rekening: NL27 RABO 0394857178 t.n.v. Stichting Hati Bersatu.
Wij leveren de mooiste reis albums af. Koffietafel boeken van 29 bij 29 cm. Als je de bestelling plaatst ontvang je vrijblijvend een offerte met een preview. Wijzigingen zijn eenvoudig door te voeren. Het boek is een geweldig aandenken aan je onvergetelijke reis. Probeer het uit!.
10 bespaartips voor een weekendje weg
Even een paar dagen eruit – wie houdt er niet van? Maar eerlijk is eerlijk: een weekendje weg kan flink in de papieren lopen. Gelukkig zijn er genoeg slimme manieren om te besparen zonder in te leveren op plezier. Of je nu een romantisch uitje ...
Zo gebruik je je sim only-abonnement zonder zorgen in het buitenland
Op reis wil je maar één ding: vrijheid. Vrijheid om te verdwalen in een onbekende stad, om last minute een andere route te nemen, om die zonsondergang meteen te delen met vrienden thuis. Maar ja, zonder mobiel bereik of een stevige ...
Droomreis financieren? Zo beslis je of een lening de juiste oplossing is
Die langgekoesterde droomreis naar de andere kant van de wereld, die perfect uitgeruste camper voor een onvergetelijke roadtrip, of die essentiële professionele duikuitrusting waarmee je nieuwe onderwaterwerelden kunt verkennen. Soms lijken ...
Momenteel maken wij geen gebruik van advertenties. Dit willen wij graag zo houden maar helaas kost het onderhoud van deze site veel geld. Wij hopen dan ook dat dagboekhouders snel overstappen naar een VIP abonnement of dat vaste lezers een VIP abonnement cadeau doen aan hun favoriete reizigers.
Als VIP steun je WaarBenJij.nu en krijg je als dank 25% korting op een foto-album. Deze korting is bij een uitgebreid boek veelal groter dan de kosten van een VIP-abonnement dus alleen hierdoor is het al de moeite waard
Wij leveren de mooiste fotoalbums met persoonlijke aandacht. Bundel je verslagen en foto's en maak een tastbare herinnering van een onvergetelijk avontuur.
Amlapura - Indonesië 
