Zend_View Object
(
[_useViewStream:Zend_View:private] => 1
[_useStreamWrapper:Zend_View:private] =>
[_path:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
[script] => Array
(
[0] => /srv/www/tl-www/website/application/layouts/scripts/
[1] => /srv/www/tl-www/website/application/layouts/scripts/
[2] => /srv/www/tl-www/website/application/modules/home/views/scripts/
[3] => ./views/scripts/
)
[helper] => Array
(
)
[filter] => Array
(
)
)
[_file:Zend_View_Abstract:private] => /srv/www/tl-www/website/application/layouts/scripts/home/bodyReports.phtml
[_helper:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
[HeadMeta] => Zend_View_Helper_HeadMeta Object
(
[_typeKeys:protected] => Array
(
[0] => name
[1] => http-equiv
[2] => charset
[3] => property
)
[_requiredKeys:protected] => Array
(
[0] => content
)
[_modifierKeys:protected] => Array
(
[0] => lang
[1] => scheme
)
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_HeadMeta
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Irak
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Irak
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[Doctype] => Zend_View_Helper_Doctype Object
(
[_defaultDoctype:protected] => HTML4_LOOSE
[_registry:protected] => ArrayObject Object
(
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[doctypes] => Array
(
[XHTML11] =>
[XHTML1_STRICT] =>
[XHTML1_TRANSITIONAL] =>
[XHTML1_FRAMESET] =>
[XHTML1_RDFA] =>
[XHTML_BASIC1] =>
[XHTML5] =>
[HTML4_STRICT] =>
[HTML4_LOOSE] =>
[HTML4_FRAMESET] =>
[HTML5] =>
)
[doctype] => HTML4_LOOSE
)
)
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_Doctype
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[HeadLink] => Zend_View_Helper_HeadLink Object
(
[_itemKeys:protected] => Array
(
[0] => charset
[1] => href
[2] => hreflang
[3] => id
[4] => media
[5] => rel
[6] => rev
[7] => type
[8] => title
[9] => extras
[10] => sizes
)
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_HeadLink
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Irak
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Irak
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[HeadScript] => Zend_View_Helper_HeadScript Object
(
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_HeadScript
[_arbitraryAttributes:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureScriptType:protected] =>
[_captureScriptAttrs:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_optionalAttributes:protected] => Array
(
[0] => charset
[1] => defer
[2] => language
[3] => src
)
[_requiredAttributes:protected] => Array
(
[0] => type
)
[useCdata] =>
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Irak
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Irak
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[InlineScript] => Zend_View_Helper_InlineScript Object
(
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_InlineScript
[_arbitraryAttributes:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureScriptType:protected] =>
[_captureScriptAttrs:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_optionalAttributes:protected] => Array
(
[0] => charset
[1] => defer
[2] => language
[3] => src
)
[_requiredAttributes:protected] => Array
(
[0] => type
)
[useCdata] =>
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Irak
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Irak
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[HeadTitle] => Zend_View_Helper_HeadTitle Object
(
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_HeadTitle
[_translate:protected] =>
[_translator:protected] =>
[_defaultAttachOrder:protected] =>
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Irak
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Irak
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Irak
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[PartialLoop] => Zend_View_Helper_PartialLoop Object
(
[partialCounter:protected] => 15
[_objectKey:protected] =>
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[PaginationControl] => Zend_View_Helper_PaginationControl Object
(
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[Partial] => Zend_View_Helper_Partial Object
(
[_objectKey:protected] =>
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[Url] => Zend_View_Helper_Url Object
(
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
)
[_helperLoaded:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_helperLoadedDir:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_filter:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_filterClass:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_filterLoaded:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_filterLoadedDir:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_escape:Zend_View_Abstract:private] => htmlspecialchars
[_encoding:Zend_View_Abstract:private] => UTF-8
[_lfiProtectionOn:Zend_View_Abstract:private] => 1
[_loaders:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
[filter] => Zend_Loader_PluginLoader Object
(
[_loadedPluginPaths:protected] => Array
(
)
[_loadedPlugins:protected] => Array
(
)
[_prefixToPaths:protected] => Array
(
[Zend_View_Filter_] => Array
(
[0] => Zend/View/Filter/
[1] => ./views/filters/
[2] => /srv/www/tl-www/website/application/modules/home/views/filters/
)
)
[_useStaticRegistry:protected] =>
)
[helper] => Zend_Loader_PluginLoader Object
(
[_loadedPluginPaths:protected] => Array
(
)
[_loadedPlugins:protected] => Array
(
[HeadMeta] => Zend_View_Helper_HeadMeta
[Doctype] => Zend_View_Helper_Doctype
[HeadLink] => Zend_View_Helper_HeadLink
[HeadScript] => Zend_View_Helper_HeadScript
[InlineScript] => Zend_View_Helper_InlineScript
[HeadTitle] => Zend_View_Helper_HeadTitle
[PartialLoop] => Zend_View_Helper_PartialLoop
[Slugify] => TravelLog\View\Helper\Slugify
[DateTime] => TravelLog\View\Helper\DateTime
[Url] => Zend_View_Helper_Url
[ClickTracking] => TravelLog\View\Helper\ClickTracking
[TruncateWords] => TravelLog\View\Helper\TruncateWords
[PaginationControl] => Zend_View_Helper_PaginationControl
[Partial] => Zend_View_Helper_Partial
)
[_prefixToPaths:protected] => Array
(
[Zend_View_Helper_] => Array
(
[0] => Zend/View/Helper/
[1] => ./views/helpers/
[2] => /srv/www/tl-www/website/application/modules/home/views/helpers/
)
[TravelLog\View\Helper\] => Array
(
[0] => /srv/www/tl-www/website/application/library/TravelLog/View/Helper/
)
)
[_useStaticRegistry:protected] =>
)
)
[_loaderTypes:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
[0] => filter
[1] => helper
)
[_strictVars:Zend_View_Abstract:private] =>
[module] => home
[controller] => irak
[action] => reisverslagen
[exception] => Zend_Controller_Dispatcher_Exception Object
(
[_previous:Zend_Exception:private] =>
[message:protected] => Invalid controller specified (irak)
[string:Exception:private] =>
[code:protected] => 0
[file:protected] => /opt/ZendFramework-1.12.0/library/Zend/Controller/Dispatcher/Standard.php
[line:protected] => 248
[trace:Exception:private] => Array
(
[0] => Array
(
[file] => /opt/ZendFramework-1.12.0/library/Zend/Controller/Front.php
[line] => 954
[function] => dispatch
[class] => Zend_Controller_Dispatcher_Standard
[type] => ->
[args] => Array
(
[0] => Zend_Controller_Request_Http Object
(
[_paramSources:protected] => Array
(
[0] => _GET
[1] => _POST
)
[_requestUri:protected] => /irak/reisverslagen/page/4
[_baseUrl:protected] =>
[_basePath:protected] =>
[_pathInfo:protected] => irak/reisverslagen/page/4
[_params:protected] => Array
(
[controller] => irak
[action] => reisverslagen
[page] => 4
[module] => home
[error_handler] => ArrayObject Object
(
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[exception] => Zend_Controller_Dispatcher_Exception Object
*RECURSION*
[type] => EXCEPTION_NO_CONTROLLER
[request] => Zend_Controller_Request_Http Object
(
[_paramSources:protected] => Array
(
[0] => _GET
[1] => _POST
)
[_requestUri:protected] => /irak/reisverslagen/page/4
[_baseUrl:protected] =>
[_basePath:protected] =>
[_pathInfo:protected] => irak/reisverslagen/page/4
[_params:protected] => Array
(
[controller] => irak
[action] => reisverslagen
[page] => 4
[module] => home
)
[_rawBody:protected] =>
[_aliases:protected] => Array
(
)
[_dispatched:protected] => 1
[_module:protected] => home
[_moduleKey:protected] => module
[_controller:protected] => irak
[_controllerKey:protected] => controller
[_action:protected] => reisverslagen
[_actionKey:protected] => action
)
)
)
[continentId] => 5
[countryId] => 90
)
[_rawBody:protected] =>
[_aliases:protected] => Array
(
)
[_dispatched:protected] => 1
[_module:protected] => home
[_moduleKey:protected] => module
[_controller:protected] => reports
[_controllerKey:protected] => controller
[_action:protected] => index
[_actionKey:protected] => action
)
[1] => Zend_Controller_Response_Http Object
(
[_body:protected] => Array
(
[default] =>
Recente reisverslagen uit Irak
)
[_exceptions:protected] => Array
(
[0] => Zend_Controller_Dispatcher_Exception Object
*RECURSION*
)
[_headers:protected] => Array
(
)
[_headersRaw:protected] => Array
(
)
[_httpResponseCode:protected] => 200
[_isRedirect:protected] =>
[_renderExceptions:protected] =>
[headersSentThrowsException] => 1
)
)
)
[1] => Array
(
[file] => /opt/ZendFramework-1.12.0/library/Zend/Application/Bootstrap/Bootstrap.php
[line] => 97
[function] => dispatch
[class] => Zend_Controller_Front
[type] => ->
[args] => Array
(
)
)
[2] => Array
(
[file] => /opt/ZendFramework-1.12.0/library/Zend/Application.php
[line] => 366
[function] => run
[class] => Zend_Application_Bootstrap_Bootstrap
[type] => ->
[args] => Array
(
)
)
[3] => Array
(
[file] => /srv/www/tl-www/website/public/index.php
[line] => 202
[function] => run
[class] => Zend_Application
[type] => ->
[args] => Array
(
)
)
)
[previous:Exception:private] =>
)
[currentUserId] => 0
[currentUserName] =>
[domainName] => waarbenjij.nu
[protocol] => https://
[cdnRoot] => https://cdn.easyapps.nl/
[cdn] => https://cdn.easyapps.nl/578/
[notificationWindow] =>
[customBannerParameters] => Array
(
)
[analyticsDomain] => .waarbenjij.nu
[analyticsCode] => UA-109425-7
[analyticsClickTracking] =>
[allContinents] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 1
[name] => Afrika
[nameSlugified] => afrika
[nameSlugifiedCrc32] => 1586791595
[info] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 2
[name] => Azië
[nameSlugified] => azie
[nameSlugifiedCrc32] => 1918887877
[info] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 3
[name] => Centraal-Amerika
[nameSlugified] => centraal-amerika
[nameSlugifiedCrc32] => 4250903019
[info] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 4
[name] => Europa
[nameSlugified] => europa
[nameSlugifiedCrc32] => 1342086343
[info] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 5
[name] => Midden Oosten
[nameSlugified] => midden-oosten
[nameSlugifiedCrc32] => 3432809701
[info] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 6
[name] => Noord-Amerika
[nameSlugified] => noord-amerika
[nameSlugifiedCrc32] => 20851603
[info] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 7
[name] => Oceanië
[nameSlugified] => oceanie
[nameSlugifiedCrc32] => 1997821390
[info] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 8
[name] => Rusland
[nameSlugified] => rusland
[nameSlugifiedCrc32] => 2319586005
[info] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 9
[name] => Zuid-Amerika
[nameSlugified] => zuid-amerika
[nameSlugifiedCrc32] => 2250637612
[info] =>
)
)
[allCountries] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[countryId] => 209
[isoCode] => af
[name] => Afghanistan
[nameSlugified] => afghanistan
[continentId] => 2
)
[1] => stdClass Object
(
[countryId] => 254
[isoCode] => ax
[name] => Åland
[nameSlugified] => aland
[continentId] => 4
)
[2] => stdClass Object
(
[countryId] => 242
[isoCode] => us
[name] => Alaska
[nameSlugified] => alaska
[continentId] => 6
)
[3] => stdClass Object
(
[countryId] => 1
[isoCode] => al
[name] => Albanië
[nameSlugified] => albanie
[continentId] => 4
)
[4] => stdClass Object
(
[countryId] => 2
[isoCode] => dz
[name] => Algerije
[nameSlugified] => algerije
[continentId] => 1
)
[5] => stdClass Object
(
[countryId] => 3
[isoCode] => as
[name] => Amerikaans Samoa
[nameSlugified] => amerikaans-samoa
[continentId] => 7
)
[6] => stdClass Object
(
[countryId] => 190
[isoCode] => vi
[name] => Amerikaanse maagdeneilanden
[nameSlugified] => amerikaanse-maagdeneilanden
[continentId] => 3
)
[7] => stdClass Object
(
[countryId] => 4
[isoCode] => ad
[name] => Andorra
[nameSlugified] => andorra
[continentId] => 4
)
[8] => stdClass Object
(
[countryId] => 5
[isoCode] => ao
[name] => Angola
[nameSlugified] => angola
[continentId] => 1
)
[9] => stdClass Object
(
[countryId] => 6
[isoCode] => ai
[name] => Anguilla
[nameSlugified] => anguilla
[continentId] => 3
)
[10] => stdClass Object
(
[countryId] => 212
[isoCode] => aq
[name] => Antarctica
[nameSlugified] => antarctica
[continentId] => 9
)
[11] => stdClass Object
(
[countryId] => 7
[isoCode] => ag
[name] => Antigua
[nameSlugified] => antigua
[continentId] => 3
)
[12] => stdClass Object
(
[countryId] => 8
[isoCode] => ar
[name] => Argentinië
[nameSlugified] => argentinie
[continentId] => 9
)
[13] => stdClass Object
(
[countryId] => 9
[isoCode] => am
[name] => Armenië
[nameSlugified] => armenie
[continentId] => 2
)
[14] => stdClass Object
(
[countryId] => 10
[isoCode] => aw
[name] => Aruba
[nameSlugified] => aruba
[continentId] => 3
)
[15] => stdClass Object
(
[countryId] => 11
[isoCode] => au
[name] => Australië
[nameSlugified] => australie
[continentId] => 7
)
[16] => stdClass Object
(
[countryId] => 13
[isoCode] => az
[name] => Azerbeidjan
[nameSlugified] => azerbeidjan
[continentId] => 2
)
[17] => stdClass Object
(
[countryId] => 14
[isoCode] => bs
[name] => Bahama's
[nameSlugified] => bahama-s
[continentId] => 3
)
[18] => stdClass Object
(
[countryId] => 15
[isoCode] => bh
[name] => Bahrain
[nameSlugified] => bahrain
[continentId] => 5
)
[19] => stdClass Object
(
[countryId] => 16
[isoCode] => bd
[name] => Bangladesh
[nameSlugified] => bangladesh
[continentId] => 2
)
[20] => stdClass Object
(
[countryId] => 17
[isoCode] => bb
[name] => Barbados
[nameSlugified] => barbados
[continentId] => 3
)
[21] => stdClass Object
(
[countryId] => 19
[isoCode] => be
[name] => België
[nameSlugified] => belgie
[continentId] => 4
)
[22] => stdClass Object
(
[countryId] => 20
[isoCode] => bz
[name] => Belize
[nameSlugified] => belize
[continentId] => 1
)
[23] => stdClass Object
(
[countryId] => 21
[isoCode] => bj
[name] => Benin
[nameSlugified] => benin
[continentId] => 1
)
[24] => stdClass Object
(
[countryId] => 22
[isoCode] => bm
[name] => Bermuda
[nameSlugified] => bermuda
[continentId] => 6
)
[25] => stdClass Object
(
[countryId] => 23
[isoCode] => bt
[name] => Bhutan
[nameSlugified] => bhutan
[continentId] => 2
)
[26] => stdClass Object
(
[countryId] => 24
[isoCode] => bo
[name] => Bolivia
[nameSlugified] => bolivia
[continentId] => 9
)
[27] => stdClass Object
(
[countryId] => 252
[isoCode] => bq
[name] => Bonaire
[nameSlugified] => bonaire
[continentId] => 9
)
[28] => stdClass Object
(
[countryId] => 217
[isoCode] => ba
[name] => Bosnië en Herzegovina
[nameSlugified] => bosnie-en-herzegovina
[continentId] => 4
)
[29] => stdClass Object
(
[countryId] => 25
[isoCode] => bw
[name] => Botswana
[nameSlugified] => botswana
[continentId] => 1
)
[30] => stdClass Object
(
[countryId] => 226
[isoCode] => bv
[name] => Bouve Eilanden
[nameSlugified] => bouve-eilanden
[continentId] => 7
)
[31] => stdClass Object
(
[countryId] => 26
[isoCode] => br
[name] => Brazilië
[nameSlugified] => brazilie
[continentId] => 9
)
[32] => stdClass Object
(
[countryId] => 229
[isoCode] => io
[name] => Brits Territorium
[nameSlugified] => brits-territorium
[continentId] => 2
)
[33] => stdClass Object
(
[countryId] => 27
[isoCode] => vg
[name] => Britse maagdeneilanden
[nameSlugified] => britse-maagdeneilanden
[continentId] => 7
)
[34] => stdClass Object
(
[countryId] => 28
[isoCode] => bn
[name] => Brunei
[nameSlugified] => brunei
[continentId] => 2
)
[35] => stdClass Object
(
[countryId] => 29
[isoCode] => bg
[name] => Bulgarije
[nameSlugified] => bulgarije
[continentId] => 4
)
[36] => stdClass Object
(
[countryId] => 30
[isoCode] => bf
[name] => Burkina Faso
[nameSlugified] => burkina-faso
[continentId] => 1
)
[37] => stdClass Object
(
[countryId] => 31
[isoCode] => bi
[name] => Burundi
[nameSlugified] => burundi
[continentId] => 1
)
[38] => stdClass Object
(
[countryId] => 32
[isoCode] => kh
[name] => Cambodja
[nameSlugified] => cambodja
[continentId] => 2
)
[39] => stdClass Object
(
[countryId] => 34
[isoCode] => ca
[name] => Canada
[nameSlugified] => canada
[continentId] => 6
)
[40] => stdClass Object
(
[countryId] => 36
[isoCode] => ky
[name] => Cayman Eilanden
[nameSlugified] => cayman-eilanden
[continentId] => 3
)
[41] => stdClass Object
(
[countryId] => 37
[isoCode] => cf
[name] => Centraal Afrikaanse Republiek
[nameSlugified] => centraal-afrikaanse-republiek
[continentId] => 1
)
[42] => stdClass Object
(
[countryId] => 40
[isoCode] => cl
[name] => Chili
[nameSlugified] => chili
[continentId] => 9
)
[43] => stdClass Object
(
[countryId] => 41
[isoCode] => cn
[name] => China
[nameSlugified] => china
[continentId] => 2
)
[44] => stdClass Object
(
[countryId] => 42
[isoCode] => co
[name] => Colombia
[nameSlugified] => colombia
[continentId] => 9
)
[45] => stdClass Object
(
[countryId] => 231
[isoCode] => km
[name] => Comoros
[nameSlugified] => comoros
[continentId] => 7
)
[46] => stdClass Object
(
[countryId] => 43
[isoCode] => cg
[name] => Congo - Brazzaville
[nameSlugified] => congo-brazzaville
[continentId] => 1
)
[47] => stdClass Object
(
[countryId] => 44
[isoCode] => cd
[name] => Congo, Democratische Republiek v
[nameSlugified] => congo-democratische-republiek-v
[continentId] => 1
)
[48] => stdClass Object
(
[countryId] => 45
[isoCode] => ck
[name] => Cook Eilanden
[nameSlugified] => cook-eilanden
[continentId] => 7
)
[49] => stdClass Object
(
[countryId] => 46
[isoCode] => cr
[name] => Costa Rica
[nameSlugified] => costa-rica
[continentId] => 3
)
[50] => stdClass Object
(
[countryId] => 208
[isoCode] => cu
[name] => Cuba
[nameSlugified] => cuba
[continentId] => 3
)
[51] => stdClass Object
(
[countryId] => 251
[isoCode] => cw
[name] => Curaçao
[nameSlugified] => curacao
[continentId] => 9
)
[52] => stdClass Object
(
[countryId] => 48
[isoCode] => cy
[name] => Cyprus
[nameSlugified] => cyprus
[continentId] => 5
)
[53] => stdClass Object
(
[countryId] => 249
[isoCode] => gx
[name] => De ruimte
[nameSlugified] => de-ruimte
[continentId] => 0
)
[54] => stdClass Object
(
[countryId] => 50
[isoCode] => dk
[name] => Denemarken
[nameSlugified] => denemarken
[continentId] => 4
)
[55] => stdClass Object
(
[countryId] => 51
[isoCode] => dj
[name] => Djibouti
[nameSlugified] => djibouti
[continentId] => 1
)
[56] => stdClass Object
(
[countryId] => 52
[isoCode] => dm
[name] => Dominica
[nameSlugified] => dominica
[continentId] => 3
)
[57] => stdClass Object
(
[countryId] => 53
[isoCode] => do
[name] => Dominicaanse Republiek
[nameSlugified] => dominicaanse-republiek
[continentId] => 3
)
[58] => stdClass Object
(
[countryId] => 70
[isoCode] => de
[name] => Duitsland
[nameSlugified] => duitsland
[continentId] => 4
)
[59] => stdClass Object
(
[countryId] => 54
[isoCode] => ec
[name] => Ecuador
[nameSlugified] => ecuador
[continentId] => 9
)
[60] => stdClass Object
(
[countryId] => 55
[isoCode] => eg
[name] => Egypte
[nameSlugified] => egypte
[continentId] => 1
)
[61] => stdClass Object
(
[countryId] => 56
[isoCode] => sv
[name] => El Salvador
[nameSlugified] => el-salvador
[continentId] => 3
)
[62] => stdClass Object
(
[countryId] => 57
[isoCode] => gq
[name] => Equatoriaal Guinea
[nameSlugified] => equatoriaal-guinea
[continentId] => 1
)
[63] => stdClass Object
(
[countryId] => 58
[isoCode] => er
[name] => Eritrea
[nameSlugified] => eritrea
[continentId] => 1
)
[64] => stdClass Object
(
[countryId] => 59
[isoCode] => ee
[name] => Estland
[nameSlugified] => estland
[continentId] => 4
)
[65] => stdClass Object
(
[countryId] => 60
[isoCode] => et
[name] => Ethiopië
[nameSlugified] => ethiopie
[continentId] => 1
)
[66] => stdClass Object
(
[countryId] => 219
[isoCode] => fk
[name] => Falkland Eilanden
[nameSlugified] => falkland-eilanden
[continentId] => 9
)
[67] => stdClass Object
(
[countryId] => 61
[isoCode] => fo
[name] => Faroe eilanden
[nameSlugified] => faroe-eilanden
[continentId] => 4
)
[68] => stdClass Object
(
[countryId] => 62
[isoCode] => fj
[name] => Fiji
[nameSlugified] => fiji
[continentId] => 7
)
[69] => stdClass Object
(
[countryId] => 148
[isoCode] => ph
[name] => Filipijnen
[nameSlugified] => filipijnen
[continentId] => 2
)
[70] => stdClass Object
(
[countryId] => 63
[isoCode] => fi
[name] => Finland
[nameSlugified] => finland
[continentId] => 4
)
[71] => stdClass Object
(
[countryId] => 64
[isoCode] => fr
[name] => Frankrijk
[nameSlugified] => frankrijk
[continentId] => 4
)
[72] => stdClass Object
(
[countryId] => 65
[isoCode] => gf
[name] => Frans Guiana
[nameSlugified] => frans-guiana
[continentId] => 9
)
[73] => stdClass Object
(
[countryId] => 66
[isoCode] => pf
[name] => Frans Polynesië
[nameSlugified] => frans-polynesie
[continentId] => 7
)
[74] => stdClass Object
(
[countryId] => 67
[isoCode] => ga
[name] => Gabon
[nameSlugified] => gabon
[continentId] => 1
)
[75] => stdClass Object
(
[countryId] => 68
[isoCode] => gm
[name] => Gambia
[nameSlugified] => gambia
[continentId] => 1
)
[76] => stdClass Object
(
[countryId] => 69
[isoCode] => ge
[name] => Georgië
[nameSlugified] => georgie
[continentId] => 2
)
[77] => stdClass Object
(
[countryId] => 71
[isoCode] => gh
[name] => Ghana
[nameSlugified] => ghana
[continentId] => 1
)
[78] => stdClass Object
(
[countryId] => 72
[isoCode] => gi
[name] => Gibraltar
[nameSlugified] => gibraltar
[continentId] => 4
)
[79] => stdClass Object
(
[countryId] => 73
[isoCode] => gd
[name] => Granada
[nameSlugified] => granada
[continentId] => 4
)
[80] => stdClass Object
(
[countryId] => 74
[isoCode] => gr
[name] => Griekenland
[nameSlugified] => griekenland
[continentId] => 4
)
[81] => stdClass Object
(
[countryId] => 75
[isoCode] => gl
[name] => Groenland
[nameSlugified] => groenland
[continentId] => 4
)
[82] => stdClass Object
(
[countryId] => 76
[isoCode] => gp
[name] => Guadeloupe
[nameSlugified] => guadeloupe
[continentId] => 3
)
[83] => stdClass Object
(
[countryId] => 77
[isoCode] => gu
[name] => Guam
[nameSlugified] => guam
[continentId] => 7
)
[84] => stdClass Object
(
[countryId] => 78
[isoCode] => gt
[name] => Guatemala
[nameSlugified] => guatemala
[continentId] => 3
)
[85] => stdClass Object
(
[countryId] => 80
[isoCode] => gn
[name] => Guinea
[nameSlugified] => guinea
[continentId] => 1
)
[86] => stdClass Object
(
[countryId] => 79
[isoCode] => gw
[name] => Guinea-Bissau
[nameSlugified] => guinea-bissau
[continentId] => 1
)
[87] => stdClass Object
(
[countryId] => 81
[isoCode] => gy
[name] => Guyana
[nameSlugified] => guyana
[continentId] => 9
)
[88] => stdClass Object
(
[countryId] => 82
[isoCode] => ht
[name] => Haïti
[nameSlugified] => haiti
[continentId] => 3
)
[89] => stdClass Object
(
[countryId] => 248
[isoCode] => hi
[name] => Hawaï
[nameSlugified] => hawai
[continentId] => 6
)
[90] => stdClass Object
(
[countryId] => 228
[isoCode] => hm
[name] => Heard en Mc Donald Eilanden
[nameSlugified] => heard-en-mc-donald-eilanden
[continentId] => 7
)
[91] => stdClass Object
(
[countryId] => 83
[isoCode] => hn
[name] => Honduras
[nameSlugified] => honduras
[continentId] => 3
)
[92] => stdClass Object
(
[countryId] => 84
[isoCode] => hk
[name] => Hong Kong
[nameSlugified] => hong-kong
[continentId] => 2
)
[93] => stdClass Object
(
[countryId] => 85
[isoCode] => hu
[name] => Hongarije
[nameSlugified] => hongarije
[continentId] => 4
)
[94] => stdClass Object
(
[countryId] => 91
[isoCode] => ie
[name] => Ierland
[nameSlugified] => ierland
[continentId] => 4
)
[95] => stdClass Object
(
[countryId] => 86
[isoCode] => is
[name] => IJsland
[nameSlugified] => ijsland
[continentId] => 4
)
[96] => stdClass Object
(
[countryId] => 87
[isoCode] => in
[name] => India
[nameSlugified] => india
[continentId] => 2
)
[97] => stdClass Object
(
[countryId] => 88
[isoCode] => id
[name] => Indonesië
[nameSlugified] => indonesie
[continentId] => 2
)
[98] => stdClass Object
(
[countryId] => 90
[isoCode] => iq
[name] => Irak
[nameSlugified] => irak
[continentId] => 5
)
[99] => stdClass Object
(
[countryId] => 89
[isoCode] => ir
[name] => Iran
[nameSlugified] => iran
[continentId] => 5
)
[100] => stdClass Object
(
[countryId] => 92
[isoCode] => il
[name] => Israel
[nameSlugified] => israel
[continentId] => 5
)
[101] => stdClass Object
(
[countryId] => 93
[isoCode] => it
[name] => Italië
[nameSlugified] => italie
[continentId] => 4
)
[102] => stdClass Object
(
[countryId] => 94
[isoCode] => ci
[name] => Ivoorkust
[nameSlugified] => ivoorkust
[continentId] => 1
)
[103] => stdClass Object
(
[countryId] => 95
[isoCode] => jm
[name] => Jamaica
[nameSlugified] => jamaica
[continentId] => 3
)
[104] => stdClass Object
(
[countryId] => 96
[isoCode] => jp
[name] => Japan
[nameSlugified] => japan
[continentId] => 2
)
[105] => stdClass Object
(
[countryId] => 203
[isoCode] => ye
[name] => Jemen
[nameSlugified] => jemen
[continentId] => 5
)
[106] => stdClass Object
(
[countryId] => 97
[isoCode] => jo
[name] => Jordanië
[nameSlugified] => jordanie
[continentId] => 5
)
[107] => stdClass Object
(
[countryId] => 35
[isoCode] => cv
[name] => Kaap Verdië
[nameSlugified] => kaap-verdie
[continentId] => 3
)
[108] => stdClass Object
(
[countryId] => 33
[isoCode] => cm
[name] => Kameroen
[nameSlugified] => kameroen
[continentId] => 1
)
[109] => stdClass Object
(
[countryId] => 39
[isoCode] => cs
[name] => Kanaaleilanden
[nameSlugified] => kanaaleilanden
[continentId] => 4
)
[110] => stdClass Object
(
[countryId] => 98
[isoCode] => kz
[name] => Kazachstan
[nameSlugified] => kazachstan
[continentId] => 2
)
[111] => stdClass Object
(
[countryId] => 99
[isoCode] => ke
[name] => Kenia
[nameSlugified] => kenia
[continentId] => 1
)
[112] => stdClass Object
(
[countryId] => 227
[isoCode] => cx
[name] => Kerst Eiland
[nameSlugified] => kerst-eiland
[continentId] => 7
)
[113] => stdClass Object
(
[countryId] => 230
[isoCode] => ki
[name] => Kiribati
[nameSlugified] => kiribati
[continentId] => 7
)
[114] => stdClass Object
(
[countryId] => 100
[isoCode] => kw
[name] => Koeweit
[nameSlugified] => koeweit
[continentId] => 5
)
[115] => stdClass Object
(
[countryId] => 243
[isoCode] => kx
[name] => Kosovo
[nameSlugified] => kosovo
[continentId] => 4
)
[116] => stdClass Object
(
[countryId] => 47
[isoCode] => hr
[name] => Kroatië
[nameSlugified] => kroatie
[continentId] => 4
)
[117] => stdClass Object
(
[countryId] => 101
[isoCode] => kg
[name] => Kyrgizië
[nameSlugified] => kyrgizie
[continentId] => 2
)
[118] => stdClass Object
(
[countryId] => 102
[isoCode] => la
[name] => Laos
[nameSlugified] => laos
[continentId] => 2
)
[119] => stdClass Object
(
[countryId] => 105
[isoCode] => ls
[name] => Lesotho
[nameSlugified] => lesotho
[continentId] => 1
)
[120] => stdClass Object
(
[countryId] => 103
[isoCode] => lv
[name] => Letland
[nameSlugified] => letland
[continentId] => 4
)
[121] => stdClass Object
(
[countryId] => 104
[isoCode] => lb
[name] => Libanon
[nameSlugified] => libanon
[continentId] => 5
)
[122] => stdClass Object
(
[countryId] => 106
[isoCode] => lr
[name] => Liberië
[nameSlugified] => liberie
[continentId] => 1
)
[123] => stdClass Object
(
[countryId] => 107
[isoCode] => ly
[name] => Libië
[nameSlugified] => libie
[continentId] => 1
)
[124] => stdClass Object
(
[countryId] => 108
[isoCode] => li
[name] => Liechtenstein
[nameSlugified] => liechtenstein
[continentId] => 4
)
[125] => stdClass Object
(
[countryId] => 109
[isoCode] => lt
[name] => Litouwen
[nameSlugified] => litouwen
[continentId] => 4
)
[126] => stdClass Object
(
[countryId] => 110
[isoCode] => lu
[name] => Luxemburg
[nameSlugified] => luxemburg
[continentId] => 4
)
[127] => stdClass Object
(
[countryId] => 111
[isoCode] => mo
[name] => Macau
[nameSlugified] => macau
[continentId] => 2
)
[128] => stdClass Object
(
[countryId] => 112
[isoCode] => mk
[name] => Macedonië
[nameSlugified] => macedonie
[continentId] => 4
)
[129] => stdClass Object
(
[countryId] => 113
[isoCode] => mg
[name] => Madagascar
[nameSlugified] => madagascar
[continentId] => 1
)
[130] => stdClass Object
(
[countryId] => 114
[isoCode] => mw
[name] => Malawi
[nameSlugified] => malawi
[continentId] => 1
)
[131] => stdClass Object
(
[countryId] => 221
[isoCode] => mv
[name] => Malediven
[nameSlugified] => malediven
[continentId] => 2
)
[132] => stdClass Object
(
[countryId] => 115
[isoCode] => my
[name] => Maleisië
[nameSlugified] => maleisie
[continentId] => 2
)
[133] => stdClass Object
(
[countryId] => 116
[isoCode] => ml
[name] => Mali
[nameSlugified] => mali
[continentId] => 1
)
[134] => stdClass Object
(
[countryId] => 117
[isoCode] => mt
[name] => Malta
[nameSlugified] => malta
[continentId] => 4
)
[135] => stdClass Object
(
[countryId] => 128
[isoCode] => ma
[name] => Marokko
[nameSlugified] => marokko
[continentId] => 1
)
[136] => stdClass Object
(
[countryId] => 118
[isoCode] => mh
[name] => Marshall eilanden
[nameSlugified] => marshall-eilanden
[continentId] => 7
)
[137] => stdClass Object
(
[countryId] => 119
[isoCode] => mq
[name] => Martinique
[nameSlugified] => martinique
[continentId] => 3
)
[138] => stdClass Object
(
[countryId] => 120
[isoCode] => mr
[name] => Mauritanië
[nameSlugified] => mauritanie
[continentId] => 1
)
[139] => stdClass Object
(
[countryId] => 121
[isoCode] => mu
[name] => Mauritius
[nameSlugified] => mauritius
[continentId] => 3
)
[140] => stdClass Object
(
[countryId] => 241
[isoCode] => yt
[name] => Mayotte
[nameSlugified] => mayotte
[continentId] => 7
)
[141] => stdClass Object
(
[countryId] => 122
[isoCode] => mx
[name] => Mexico
[nameSlugified] => mexico
[continentId] => 6
)
[142] => stdClass Object
(
[countryId] => 123
[isoCode] => fm
[name] => Micronesië
[nameSlugified] => micronesie
[continentId] => 7
)
[143] => stdClass Object
(
[countryId] => 124
[isoCode] => md
[name] => Moldavië
[nameSlugified] => moldavie
[continentId] => 4
)
[144] => stdClass Object
(
[countryId] => 125
[isoCode] => mc
[name] => Monaco
[nameSlugified] => monaco
[continentId] => 4
)
[145] => stdClass Object
(
[countryId] => 126
[isoCode] => mn
[name] => Mongolië
[nameSlugified] => mongolie
[continentId] => 2
)
[146] => stdClass Object
(
[countryId] => 244
[isoCode] => me
[name] => Montenegro
[nameSlugified] => montenegro
[continentId] => 4
)
[147] => stdClass Object
(
[countryId] => 127
[isoCode] => ms
[name] => Montserat
[nameSlugified] => montserat
[continentId] => 9
)
[148] => stdClass Object
(
[countryId] => 129
[isoCode] => mz
[name] => Mozambique
[nameSlugified] => mozambique
[continentId] => 1
)
[149] => stdClass Object
(
[countryId] => 130
[isoCode] => mm
[name] => Myanmar
[nameSlugified] => myanmar
[continentId] => 2
)
[150] => stdClass Object
(
[countryId] => 131
[isoCode] => na
[name] => Namibië
[nameSlugified] => namibie
[continentId] => 1
)
[151] => stdClass Object
(
[countryId] => 233
[isoCode] => nr
[name] => Nauru
[nameSlugified] => nauru
[continentId] => 7
)
[152] => stdClass Object
(
[countryId] => 134
[isoCode] => nl
[name] => Nederland
[nameSlugified] => nederland
[continentId] => 4
)
[153] => stdClass Object
(
[countryId] => 133
[isoCode] => cw
[name] => Nederlandse Antillen
[nameSlugified] => nederlandse-antillen
[continentId] => 3
)
[154] => stdClass Object
(
[countryId] => 132
[isoCode] => np
[name] => Nepal
[nameSlugified] => nepal
[continentId] => 2
)
[155] => stdClass Object
(
[countryId] => 137
[isoCode] => ni
[name] => Nicaragua
[nameSlugified] => nicaragua
[continentId] => 3
)
[156] => stdClass Object
(
[countryId] => 135
[isoCode] => nc
[name] => Nieuw Caledonië
[nameSlugified] => nieuw-caledonie
[continentId] => 7
)
[157] => stdClass Object
(
[countryId] => 136
[isoCode] => nz
[name] => Nieuw Zeeland
[nameSlugified] => nieuw-zeeland
[continentId] => 7
)
[158] => stdClass Object
(
[countryId] => 138
[isoCode] => ne
[name] => Niger
[nameSlugified] => niger
[continentId] => 1
)
[159] => stdClass Object
(
[countryId] => 139
[isoCode] => ng
[name] => Nigeria
[nameSlugified] => nigeria
[continentId] => 1
)
[160] => stdClass Object
(
[countryId] => 234
[isoCode] => nu
[name] => Niue
[nameSlugified] => niue
[continentId] => 7
)
[161] => stdClass Object
(
[countryId] => 210
[isoCode] => kp
[name] => Noord-Korea
[nameSlugified] => noord-korea
[continentId] => 2
)
[162] => stdClass Object
(
[countryId] => 216
[isoCode] => nt
[name] => Noordpool
[nameSlugified] => noordpool
[continentId] => 4
)
[163] => stdClass Object
(
[countryId] => 140
[isoCode] => no
[name] => Noorwegen
[nameSlugified] => noorwegen
[continentId] => 4
)
[164] => stdClass Object
(
[countryId] => 232
[isoCode] => nf
[name] => Norfolk Eilanden
[nameSlugified] => norfolk-eilanden
[continentId] => 7
)
[165] => stdClass Object
(
[countryId] => 191
[isoCode] => ug
[name] => Oeganda
[nameSlugified] => oeganda
[continentId] => 1
)
[166] => stdClass Object
(
[countryId] => 192
[isoCode] => ua
[name] => Oekraïne
[nameSlugified] => oekraine
[continentId] => 4
)
[167] => stdClass Object
(
[countryId] => 197
[isoCode] => uz
[name] => Oezbekistan
[nameSlugified] => oezbekistan
[continentId] => 2
)
[168] => stdClass Object
(
[countryId] => 141
[isoCode] => om
[name] => Oman
[nameSlugified] => oman
[continentId] => 5
)
[169] => stdClass Object
(
[countryId] => 218
[isoCode] => tl
[name] => Oost Timor
[nameSlugified] => oost-timor
[continentId] => 2
)
[170] => stdClass Object
(
[countryId] => 12
[isoCode] => at
[name] => Oostenrijk
[nameSlugified] => oostenrijk
[continentId] => 4
)
[171] => stdClass Object
(
[countryId] => 246
[isoCode] => rn
[name] => Paaseiland
[nameSlugified] => paaseiland
[continentId] => 7
)
[172] => stdClass Object
(
[countryId] => 142
[isoCode] => pk
[name] => Pakistan
[nameSlugified] => pakistan
[continentId] => 2
)
[173] => stdClass Object
(
[countryId] => 143
[isoCode] => pw
[name] => Palau
[nameSlugified] => palau
[continentId] => 7
)
[174] => stdClass Object
(
[countryId] => 214
[isoCode] => ps
[name] => Palestina
[nameSlugified] => palestina
[continentId] => 5
)
[175] => stdClass Object
(
[countryId] => 144
[isoCode] => pa
[name] => Panama
[nameSlugified] => panama
[continentId] => 3
)
[176] => stdClass Object
(
[countryId] => 145
[isoCode] => pg
[name] => Papua Nieuw Guinea
[nameSlugified] => papua-nieuw-guinea
[continentId] => 7
)
[177] => stdClass Object
(
[countryId] => 146
[isoCode] => py
[name] => Paraguay
[nameSlugified] => paraguay
[continentId] => 9
)
[178] => stdClass Object
(
[countryId] => 147
[isoCode] => pe
[name] => Peru
[nameSlugified] => peru
[continentId] => 9
)
[179] => stdClass Object
(
[countryId] => 236
[isoCode] => pn
[name] => Pitcairn
[nameSlugified] => pitcairn
[continentId] => 7
)
[180] => stdClass Object
(
[countryId] => 149
[isoCode] => pl
[name] => Polen
[nameSlugified] => polen
[continentId] => 4
)
[181] => stdClass Object
(
[countryId] => 150
[isoCode] => pt
[name] => Portugal
[nameSlugified] => portugal
[continentId] => 4
)
[182] => stdClass Object
(
[countryId] => 151
[isoCode] => pr
[name] => Puerto Rico
[nameSlugified] => puerto-rico
[continentId] => 3
)
[183] => stdClass Object
(
[countryId] => 152
[isoCode] => qa
[name] => Qatar
[nameSlugified] => qatar
[continentId] => 5
)
[184] => stdClass Object
(
[countryId] => 999
[isoCode] => rr
[name] => reisinspiratie
[nameSlugified] => reisinspiratie
[continentId] => 4
)
[185] => stdClass Object
(
[countryId] => 153
[isoCode] => re
[name] => Réunion
[nameSlugified] => reunion
[continentId] => 1
)
[186] => stdClass Object
(
[countryId] => 154
[isoCode] => ro
[name] => Roemenië
[nameSlugified] => roemenie
[continentId] => 4
)
[187] => stdClass Object
(
[countryId] => 155
[isoCode] => ru
[name] => Rusland
[nameSlugified] => rusland
[continentId] => 4
)
[188] => stdClass Object
(
[countryId] => 156
[isoCode] => rw
[name] => Rwanda
[nameSlugified] => rwanda
[continentId] => 1
)
[189] => stdClass Object
(
[countryId] => 157
[isoCode] => mp
[name] => Saipan
[nameSlugified] => saipan
[continentId] => 7
)
[190] => stdClass Object
(
[countryId] => 222
[isoCode] => ws
[name] => Samoa
[nameSlugified] => samoa
[continentId] => 7
)
[191] => stdClass Object
(
[countryId] => 158
[isoCode] => sm
[name] => San Marino
[nameSlugified] => san-marino
[continentId] => 4
)
[192] => stdClass Object
(
[countryId] => 239
[isoCode] => st
[name] => Sao Tome en Principe
[nameSlugified] => sao-tome-en-principe
[continentId] => 1
)
[193] => stdClass Object
(
[countryId] => 159
[isoCode] => sa
[name] => Saudi Arabië
[nameSlugified] => saudi-arabie
[continentId] => 5
)
[194] => stdClass Object
(
[countryId] => 160
[isoCode] => sn
[name] => Senegal
[nameSlugified] => senegal
[continentId] => 1
)
[195] => stdClass Object
(
[countryId] => 247
[isoCode] => rs
[name] => Servië
[nameSlugified] => servie
[continentId] => 4
)
[196] => stdClass Object
(
[countryId] => 207
[isoCode] => yu
[name] => Servie en Montenegro
[nameSlugified] => servie-en-montenegro
[continentId] => 4
)
[197] => stdClass Object
(
[countryId] => 161
[isoCode] => sc
[name] => Seychellen
[nameSlugified] => seychellen
[continentId] => 1
)
[198] => stdClass Object
(
[countryId] => 162
[isoCode] => sl
[name] => Sierra Leone
[nameSlugified] => sierra-leone
[continentId] => 1
)
[199] => stdClass Object
(
[countryId] => 163
[isoCode] => sg
[name] => Singapore
[nameSlugified] => singapore
[continentId] => 2
)
[200] => stdClass Object
(
[countryId] => 238
[isoCode] => sh
[name] => Sint Helena
[nameSlugified] => sint-helena
[continentId] => 7
)
[201] => stdClass Object
(
[countryId] => 253
[isoCode] => cx
[name] => Sint Maarten
[nameSlugified] => sint-maarten
[continentId] => 3
)
[202] => stdClass Object
(
[countryId] => 235
[isoCode] => pm
[name] => Sint Pierre en Miquelon
[nameSlugified] => sint-pierre-en-miquelon
[continentId] => 7
)
[203] => stdClass Object
(
[countryId] => 165
[isoCode] => si
[name] => Slovenië
[nameSlugified] => slovenie
[continentId] => 4
)
[204] => stdClass Object
(
[countryId] => 164
[isoCode] => sk
[name] => Slowaakse Republiek
[nameSlugified] => slowaakse-republiek
[continentId] => 4
)
[205] => stdClass Object
(
[countryId] => 175
[isoCode] => sd
[name] => Soedan
[nameSlugified] => soedan
[continentId] => 1
)
[206] => stdClass Object
(
[countryId] => 237
[isoCode] => sb
[name] => Solomon Eilanden
[nameSlugified] => solomon-eilanden
[continentId] => 7
)
[207] => stdClass Object
(
[countryId] => 166
[isoCode] => so
[name] => Somalië
[nameSlugified] => somalie
[continentId] => 1
)
[208] => stdClass Object
(
[countryId] => 250
[isoCode] => ss
[name] => South Sudan
[nameSlugified] => south-sudan
[continentId] => 1
)
[209] => stdClass Object
(
[countryId] => 169
[isoCode] => es
[name] => Spanje
[nameSlugified] => spanje
[continentId] => 4
)
[210] => stdClass Object
(
[countryId] => 211
[isoCode] => sj
[name] => Spitsbergen
[nameSlugified] => spitsbergen
[continentId] => 4
)
[211] => stdClass Object
(
[countryId] => 170
[isoCode] => lk
[name] => Sri Lanka
[nameSlugified] => sri-lanka
[continentId] => 2
)
[212] => stdClass Object
(
[countryId] => 172
[isoCode] => kn
[name] => St. Kitts and Nevis
[nameSlugified] => st-kitts-and-nevis
[continentId] => 3
)
[213] => stdClass Object
(
[countryId] => 173
[isoCode] => lc
[name] => St. Lucia
[nameSlugified] => st-lucia
[continentId] => 3
)
[214] => stdClass Object
(
[countryId] => 174
[isoCode] => vc
[name] => St. Vincent
[nameSlugified] => st-vincent
[continentId] => 3
)
[215] => stdClass Object
(
[countryId] => 176
[isoCode] => sr
[name] => Suriname
[nameSlugified] => suriname
[continentId] => 9
)
[216] => stdClass Object
(
[countryId] => 177
[isoCode] => sz
[name] => Swaziland
[nameSlugified] => swaziland
[continentId] => 1
)
[217] => stdClass Object
(
[countryId] => 180
[isoCode] => sy
[name] => Syrië
[nameSlugified] => syrie
[continentId] => 5
)
[218] => stdClass Object
(
[countryId] => 181
[isoCode] => tw
[name] => Taiwan
[nameSlugified] => taiwan
[continentId] => 2
)
[219] => stdClass Object
(
[countryId] => 213
[isoCode] => tj
[name] => Tajikistan
[nameSlugified] => tajikistan
[continentId] => 2
)
[220] => stdClass Object
(
[countryId] => 182
[isoCode] => tz
[name] => Tanzania
[nameSlugified] => tanzania
[continentId] => 1
)
[221] => stdClass Object
(
[countryId] => 183
[isoCode] => th
[name] => Thailand
[nameSlugified] => thailand
[continentId] => 2
)
[222] => stdClass Object
(
[countryId] => 220
[isoCode] => tb
[name] => Tibet
[nameSlugified] => tibet
[continentId] => 2
)
[223] => stdClass Object
(
[countryId] => 184
[isoCode] => tg
[name] => Togo
[nameSlugified] => togo
[continentId] => 1
)
[224] => stdClass Object
(
[countryId] => 240
[isoCode] => tk
[name] => Tokelau
[nameSlugified] => tokelau
[continentId] => 7
)
[225] => stdClass Object
(
[countryId] => 223
[isoCode] => to
[name] => Tonga
[nameSlugified] => tonga
[continentId] => 7
)
[226] => stdClass Object
(
[countryId] => 185
[isoCode] => tt
[name] => Trinidad en Tobago
[nameSlugified] => trinidad-en-tobago
[continentId] => 3
)
[227] => stdClass Object
(
[countryId] => 38
[isoCode] => td
[name] => Tsjaad
[nameSlugified] => tsjaad
[continentId] => 1
)
[228] => stdClass Object
(
[countryId] => 49
[isoCode] => cz
[name] => Tsjechische Republiek
[nameSlugified] => tsjechische-republiek
[continentId] => 4
)
[229] => stdClass Object
(
[countryId] => 186
[isoCode] => tn
[name] => Tunesië
[nameSlugified] => tunesie
[continentId] => 1
)
[230] => stdClass Object
(
[countryId] => 187
[isoCode] => tr
[name] => Turkije
[nameSlugified] => turkije
[continentId] => 5
)
[231] => stdClass Object
(
[countryId] => 188
[isoCode] => tm
[name] => Turkmenistan
[nameSlugified] => turkmenistan
[continentId] => 2
)
[232] => stdClass Object
(
[countryId] => 189
[isoCode] => tc
[name] => Turkse en Caicos Eilanden
[nameSlugified] => turkse-en-caicos-eilanden
[continentId] => 3
)
[233] => stdClass Object
(
[countryId] => 245
[isoCode] => tv
[name] => Tuvalu
[nameSlugified] => tuvalu
[continentId] => 7
)
[234] => stdClass Object
(
[countryId] => 195
[isoCode] => uy
[name] => Uruguay
[nameSlugified] => uruguay
[continentId] => 9
)
[235] => stdClass Object
(
[countryId] => 198
[isoCode] => vu
[name] => Vanuatu
[nameSlugified] => vanuatu
[continentId] => 7
)
[236] => stdClass Object
(
[countryId] => 199
[isoCode] => va
[name] => Vaticaanstad
[nameSlugified] => vaticaanstad
[continentId] => 4
)
[237] => stdClass Object
(
[countryId] => 200
[isoCode] => ve
[name] => Venezuela
[nameSlugified] => venezuela
[continentId] => 9
)
[238] => stdClass Object
(
[countryId] => 194
[isoCode] => gb
[name] => Verenigd Koninkrijk
[nameSlugified] => verenigd-koninkrijk
[continentId] => 4
)
[239] => stdClass Object
(
[countryId] => 193
[isoCode] => ae
[name] => Verenigde Arabische Emiraten
[nameSlugified] => verenigde-arabische-emiraten
[continentId] => 5
)
[240] => stdClass Object
(
[countryId] => 196
[isoCode] => us
[name] => Verenigde Staten
[nameSlugified] => verenigde-staten
[continentId] => 6
)
[241] => stdClass Object
(
[countryId] => 201
[isoCode] => vn
[name] => Vietnam
[nameSlugified] => vietnam
[continentId] => 2
)
[242] => stdClass Object
(
[countryId] => 202
[isoCode] => wf
[name] => Wallis & Futuna
[nameSlugified] => wallis-futuna
[continentId] => 7
)
[243] => stdClass Object
(
[countryId] => 215
[isoCode] => eh
[name] => Westelijke Sahara
[nameSlugified] => westelijke-sahara
[continentId] => 1
)
[244] => stdClass Object
(
[countryId] => 18
[isoCode] => by
[name] => Wit-Rusland
[nameSlugified] => wit-rusland
[continentId] => 4
)
[245] => stdClass Object
(
[countryId] => 204
[isoCode] => zm
[name] => Zambia
[nameSlugified] => zambia
[continentId] => 1
)
[246] => stdClass Object
(
[countryId] => 205
[isoCode] => zw
[name] => Zimbabwe
[nameSlugified] => zimbabwe
[continentId] => 1
)
[247] => stdClass Object
(
[countryId] => 171
[isoCode] => gs
[name] => Zuid Georgia
[nameSlugified] => zuid-georgia
[continentId] => 3
)
[248] => stdClass Object
(
[countryId] => 250
[isoCode] => ss
[name] => Zuid Sudan
[nameSlugified] => zuid-sudan
[continentId] => 1
)
[249] => stdClass Object
(
[countryId] => 167
[isoCode] => za
[name] => Zuid-Afrika
[nameSlugified] => zuid-afrika
[continentId] => 1
)
[250] => stdClass Object
(
[countryId] => 168
[isoCode] => kr
[name] => Zuid-Korea
[nameSlugified] => zuid-korea
[continentId] => 2
)
[251] => stdClass Object
(
[countryId] => 178
[isoCode] => se
[name] => Zweden
[nameSlugified] => zweden
[continentId] => 4
)
[252] => stdClass Object
(
[countryId] => 179
[isoCode] => ch
[name] => Zwitserland
[nameSlugified] => zwitserland
[continentId] => 4
)
)
[portalTicker] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[userId] => 147375
[username] => feikjeveenstra
[photoRevision] => 0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=0
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_105x105.jpg?r=0
[currentContinentId] => 5
[currentContinentName] => Midden Oosten
[currentContinentNameSlugified] => midden-oosten
[currentCountryNameSlugified] => irak
[currentCountryName] => Irak
[currentCountryIsoCode] => iq
[currentCountryId] => 90
[visitedCountries] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[countryId] => 90
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[1] => stdClass Object
(
[countryId] => 134
[countryName] => Nederland
[countryIsoCode] => nl
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
)
[name] => Feikje Veenstra
[firstName] => Feikje
[reportsCount] => 152
[travelsCount] => 1
)
[1] => stdClass Object
(
[userId] => 463913
[username] => feikjeinkoerdistan
[photoRevision] => 0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/default/profile_50x50.jpg
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/default/profile_105x105.jpg
[currentContinentId] => 5
[currentContinentName] => Midden Oosten
[currentContinentNameSlugified] => midden-oosten
[currentCountryNameSlugified] => irak
[currentCountryName] => Irak
[currentCountryIsoCode] => iq
[currentCountryId] => 90
[visitedCountries] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[countryId] => 90
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
)
[name] => Feikje Veenstra
[firstName] => Feikje
[reportsCount] => 3
[travelsCount] => 2
)
[2] => stdClass Object
(
[userId] => 148909
[username] => guidopng
[photoRevision] => 38
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/148/909_50x50.jpg?r=38
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/148/909_105x105.jpg?r=38
[currentContinentId] => 5
[currentContinentName] => Midden Oosten
[currentContinentNameSlugified] => midden-oosten
[currentCountryNameSlugified] => palestina
[currentCountryName] => Palestina
[currentCountryIsoCode] => ps
[currentCountryId] => 214
[visitedCountries] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[countryId] => 134
[countryName] => Nederland
[countryIsoCode] => nl
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[1] => stdClass Object
(
[countryId] => 179
[countryName] => Zwitserland
[countryIsoCode] => ch
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[2] => stdClass Object
(
[countryId] => 41
[countryName] => China
[countryIsoCode] => cn
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[3] => stdClass Object
(
[countryId] => 210
[countryName] => Noord-Korea
[countryIsoCode] => kp
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[4] => stdClass Object
(
[countryId] => 168
[countryName] => Zuid-Korea
[countryIsoCode] => kr
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[5] => stdClass Object
(
[countryId] => 183
[countryName] => Thailand
[countryIsoCode] => th
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[6] => stdClass Object
(
[countryId] => 201
[countryName] => Vietnam
[countryIsoCode] => vn
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[7] => stdClass Object
(
[countryId] => 32
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[8] => stdClass Object
(
[countryId] => 187
[countryName] => Turkije
[countryIsoCode] => tr
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[9] => stdClass Object
(
[countryId] => 97
[countryName] => Jordanië
[countryIsoCode] => jo
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[10] => stdClass Object
(
[countryId] => 180
[countryName] => Syrië
[countryIsoCode] => sy
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[11] => stdClass Object
(
[countryId] => 90
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[12] => stdClass Object
(
[countryId] => 250
[countryName] => Zuid Sudan
[countryIsoCode] => ss
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[13] => stdClass Object
(
[countryId] => 191
[countryName] => Oeganda
[countryIsoCode] => ug
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[14] => stdClass Object
(
[countryId] => 182
[countryName] => Tanzania
[countryIsoCode] => tz
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[15] => stdClass Object
(
[countryId] => 156
[countryName] => Rwanda
[countryIsoCode] => rw
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[16] => stdClass Object
(
[countryId] => 60
[countryName] => Ethiopië
[countryIsoCode] => et
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[17] => stdClass Object
(
[countryId] => 167
[countryName] => Zuid-Afrika
[countryIsoCode] => za
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[18] => stdClass Object
(
[countryId] => 129
[countryName] => Mozambique
[countryIsoCode] => mz
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[19] => stdClass Object
(
[countryId] => 193
[countryName] => Verenigde Arabische Emiraten
[countryIsoCode] => ae
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[20] => stdClass Object
(
[countryId] => 141
[countryName] => Oman
[countryIsoCode] => om
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[21] => stdClass Object
(
[countryId] => 131
[countryName] => Namibië
[countryIsoCode] => na
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[22] => stdClass Object
(
[countryId] => 205
[countryName] => Zimbabwe
[countryIsoCode] => zw
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[23] => stdClass Object
(
[countryId] => 99
[countryName] => Kenia
[countryIsoCode] => ke
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[24] => stdClass Object
(
[countryId] => 113
[countryName] => Madagascar
[countryIsoCode] => mg
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[25] => stdClass Object
(
[countryId] => 204
[countryName] => Zambia
[countryIsoCode] => zm
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[26] => stdClass Object
(
[countryId] => 142
[countryName] => Pakistan
[countryIsoCode] => pk
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[27] => stdClass Object
(
[countryId] => 87
[countryName] => India
[countryIsoCode] => in
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[28] => stdClass Object
(
[countryId] => 13
[countryName] => Azerbeidjan
[countryIsoCode] => az
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[29] => stdClass Object
(
[countryId] => 89
[countryName] => Iran
[countryIsoCode] => ir
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[30] => stdClass Object
(
[countryId] => 104
[countryName] => Libanon
[countryIsoCode] => lb
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[31] => stdClass Object
(
[countryId] => 192
[countryName] => Oekraïne
[countryIsoCode] => ua
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[32] => stdClass Object
(
[countryId] => 203
[countryName] => Jemen
[countryIsoCode] => ye
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
[33] => stdClass Object
(
[countryId] => 214
[countryName] => Palestina
[countryIsoCode] => ps
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
)
[name] => Guido Versloot
[firstName] => Guido
[reportsCount] => 118
[travelsCount] => 13
)
)
[latestNews] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[newsId] => 110
[date] => 2024-09-10
[title] => Vlucht geannuleerd of vertraagd? Hier heb je recht op
[text] =>
Wat een teleurstelling: je vlucht is vertraagd of geannuleerd. Dat is natuurlijk niet waar je op zit te wachten aan het begin van je vakantie. Hoe vervelend het ook is, het betekent niet gelijk dat je je geld kwijt bent of dat je niet meer op vakantie kunt. Je hebt namelijk in veel gevallen recht op compensatie en hulp. In dit artikel leggen we je uit hoe het werkt.Algemene regels en rechten
Ben je op het vliegveld en kom je erachter dat je vlucht vertraagd, geannuleerd of overboekt is? De luchtvaartmaatschappij is na 2 uur vertraging verplicht om je te helpen met het:
- Verzorgen van eten en drinken;
- Sturen van twee e-mails of het voeren van twee telefoongesprekken, mocht je zelf geen internet of bereik hebben;
- Organiseren van een overnachting of transfer als dit noodzakelijk is. Dit telt trouwens niet als de luchtvaartmaatschappij je 2 weken van tevoren op de hoogte heeft gebracht van de vertraging of annulering.
Duurt de vertraging langer dan 5 uur? Dan mag je afzien van de vlucht en de volledige ticketkosten terugvragen. Dit moet binnen 7 dagen terugbetaald worden door de luchtvaartmaatschappij.
Als de vlucht geannuleerd is, mag je kiezen tussen terugbetaling en een nieuw ticket voor een andere vlucht. Een andere vlucht is de eerstvolgende vlucht waar een plekje vrij is. Heb je op je vliegreis een tussenstop? Dan heb je ook recht op een transfer. Bijvoorbeeld als je naar verre landen zoals Thailand reist, waarbij je vaak een of twee tussenstops hebt.
Compensatie
In veel gevallen heb je bij vertraging of annulering recht op compensatie van de luchtvaartmaatschappij. Zij geven vaak zelf een termijn voor de terugbetaling. Bent u binnen deze termijn niet terugbetaald door de luchtvaartmaatschappij? Dan kunt u een claim indienen bij de kantonrechter. Doe dit wel binnen 2 jaar, aangezien het recht op compensatie hierna vaak verloopt.
Moet je door persoonlijke omstandigheden je vlucht annuleren? Dan zal de luchtvaartmaatschappij dit meestal niet vergoeden. Wel kan je eventueel gecompenseerd worden door je reisverzekering.
Hiervoor moet je een annuleringsverzekering hebben afgesloten, aangezien een normale reisverzekering annuleringen en vertragingen niet altijd standaard dekt. Ben je op zoek naar een passende verzekering voordat je op vakantie gaat? Je kan verschillende aanbieders van een reisverzekering vergelijken, om te zien welke het beste bij je wensen en voorkeuren past.
Wanneer heb je geen recht op een schadevergoeding?
Er zijn natuurlijk gevallen waarin de luchtvaartmaatschappij niet verantwoordelijk gehouden kan worden voor annulering of vertraging. Bijvoorbeeld wanneer u zelf te laat aankomt, of als het komt door slecht weer.
Veiligheidsredenen, zoals een bommelding of gevaar op de bestemming zelf, kunnen er ook voor zorgen dat de vlucht vertraagd of geannuleerd wordt zonder schadevergoeding. Medische noodgevallen (bijvoorbeeld als er tijdens het boarden iemand onwel wordt) vallen hier ook onder.
Loop je vakantie niet mis
Een vertraagde of geannuleerde vlucht is natuurlijk niet fijn. In veel gevallen kun je hiervoor wel gecompenseerd worden. Zo kom je hopelijk alsnog snel op je bestemming zodat je kunt genieten van een welverdiende vakantie. Check bij annulering of vertraging van je vlucht altijd wat je rechten zijn, zodat je geen compensatie of hulp misloopt.
[picture] => no
[pic1title] =>
[pic2title] =>
[pic3title] =>
[pic4title] =>
[pic5title] =>
[titleSlugified] => vlucht-geannuleerd-of-vertraagd-hier-heb-je-recht-op
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_105x105.jpg
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_50x50.png
[imageUrl] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/slideshow/reisinspiratie/110/110_1.jpg
)
[1] => stdClass Object
(
[newsId] => 109
[date] => 2024-08-29
[title] => Vakantie op de elektrische fiets
[text] =>
De fietsvakantie heeft een nieuwe dimensie gekregen nu de e-bike een belangrijke rol is gaan spelen. Dit maakt het voor veel meer mensen mogelijk om van de mooie tochten door de natuur en langs leuke plaatsjes te genieten. Die routes vind je zowel in binnen- als buitenland. Misschien is het voor jou ook wel ineens mogelijk geworden om eindelijk een fietsvakantie te boeken. Op deze plek delen we enkele tips zodat je de tocht met de elektrische fiets op een leuke, gemakkelijke en veilige manier kan ondernemen.
De juiste fiets kiezen
Dat je een goede elektrische fiets nodig hebt, dat is natuurlijk wel duidelijk. Een gewone fiets kies je ook op basis van wat bij jou past. Als het gaat om een elektrische fiets heb je echter natuurlijk wel meer punten van aandacht. Denk aan de motor en de batterij. Het is dan ook vaak het slimst om de modellen van specialisten zoals Amslod.nl te kiezen. Deze elektrische fietsen zijn niet voor niets zeer populair. Het gebruiksgemak is heel hoog en het fietscomfort is sterk aanwezig. Vooral wanneer je lange tochten op een vakantie gaat ondernemen, dan zijn dit belangrijke kenmerken.
Een leuke route uitkiezen
Wanneer je voor het eerst een fietsvakantie gaat ondernemen, dan is het wel aan te raden om niet te uitdagend van start te gaan. Je moet natuurlijk sowieso nog wennen aan je elektrische fiets voor dames. Daarom is het slim om op zoek te gaan naar een leuke route die je aanspreekt, maar die niet te lang of te zwaar is. Je begint niet met een tocht door de Ardennen bijvoorbeeld. Zelfs niet wanneer je e-bike je de trapondersteuning biedt om de heuvels goed over te komen. Kies een route op een mooie plek die je goed aankan.
Verdiep je in accessoires
Om een leuke fietsvakantie te beleven is niet alleen de fiets zelf van belang. Het is ook zaak dat je deze goed prepareert om de tochten nog leuker te maken. Zo heb je bijvoorbeeld goede fietstassen nodig om je benodigdheden mee te nemen. Een fietscomputer met navigatie is ook aan te raden. Je kan altijd de route kwijtraken of bewust willen afwijken. Daarnaast zijn simpele dingen als plaksetjes en fietspompen natuurlijk heel waardevol om te hebben. Ook hiervoor is het slim om je te laten voorlichten door een specialist. Als je alles bij de hand hebt, kan er niets misgaan.
Verzeker je fiets
Tot slot nog een belangrijke tip die je niet mag onderschatten. Als je op reis gaat is het altijd zaak om je goed te verzekeren. Of dit nu om een algemene reisverzekering gaat, een verzekering voor je motor op motorreis, of een verzekering voor je e-bike op je fietsvakantie. Juist wanneer je zoveel onderweg bent kan er van alles gebeuren. Dan is het dus ook belangrijk dat je daar goed tegen gedekt bent. De vakantie moet wel een zorgeloze tijd zijn. Aan de hand van de juiste verzekering kan je zeker zijn dat dit allemaal in orde komt.
[picture] => no
[pic1title] =>
[pic2title] =>
[pic3title] =>
[pic4title] =>
[pic5title] =>
[titleSlugified] => vakantie-op-de-elektrische-fiets
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_105x105.jpg
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_50x50.png
[imageUrl] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/slideshow/reisinspiratie/109/109_1.jpg
)
[2] => stdClass Object
(
[newsId] => 108
[date] => 2024-07-24
[title] => Koop een nieuwe auto of camper voor jouw volgende roadtrip
[text] =>
Staat er een roadtrip op de planning, of ben je voornemens deze de komende maanden uit te stippelen? Voor een dergelijke rondtocht wil je verzekerd zijn van voldoende ruimte in de auto. Waar de één kiest voor bijvoorbeeld een Toyota RAV4, gaat de ander voor een omgebouwde Volkswagen Transporter. Dit artikel helpt je op weg een geschikte auto te vinden voor dit avontuur. Bovenal wil je zeker weten dat de auto betrouwbaar is. Niets is vervelender dan pech onderweg!
Wacht niet te lang met het regelen van een auto voor je avontuur. Zo heb je de tijd om een geschikt model te vinden en een goede deal te sluiten met de verkoper. Zou je lang wachten, dan sluit je de deal zelden voor de beste prijs. Immers, je hebt de auto of bus domweg nodig! Vergeet ook de auto op naam zetten niet. Dit kan gelukkig altijd in de buurt, doordat er verspreid over heel Nederland kentekenloketten te vinden zijn.
Verschillende modellen SUV's voor een roadtrip
Bepalend voor de keuze die je maakt bij de aanschaf van een nieuwe auto voor je roadtrip is de wijze waarop je overnacht. Wil je in de auto zelf overnachten, dan heb je al snel een camper of bijvoorbeeld omgebouwde VW Transporter nodig. Kies je voor een overnachting op de camping of in hotels? In dat geval volstaat een SUV, die je voldoende ruimte biedt voor je tent en andere spullen. De Toyota RAV4 werd al als voorbeeld genoemd van zo'n SUV. De auto is niet goedkoop, maar wel ontzettend praktisch en degelijk. Dat laatste komt van pas, wanneer je onderweg onverhoopt geconfronteerd wordt met een stukjeoff-roadrijden. Soms is het noodzakelijk om de mooiste plekjes te kunnen bereiken! Je wilt ze niet over moeten slaan, omdat je auto niet krachtig genoeg is.
Voordelig geprijsde Citroën C5 Aircross
Een paar duizend euro goedkoper dan de Toyota RAV4 is de Citroën C5 Aircross. Het model is zeer comfortabel en daarmee uitermate geschikt voor langere stukken. Aan de binnenzijde is het model ruim genoeg om een tent mee te nemen. Veel mensen zullen bij het plannen van hun roadtrip niet direct denken aan een Citroën.
Naast de genoemde modellen zijn ook de Skoda Superb Combi en de Volvo V60 Cross Country voorbeelden van auto’s die zich uitstekend lenen voor een roadtrip door Europa.
Camper of een omgebouwde VW Transporter
De afgelopen jaren schaffen steeds meer Nederlanders een camper of een omgebouwd busje, vaak een Transporter van Volkswagen, aan. Een camper geeft je ontzettend veel vrijheid, omdat je onafhankelijk van een hotel, camping of appartement kunt overnachten. Er zijn in veel Europese landen camperplaatsen te vinden langs de belangrijkste wegen. Het voordeel van een VW Transporter is dat deze iets compacter is. Zeker wanneer je met z’n tweeën op reis gaat, volstaat dit model vaak. Niet alleen makkelijker met het parkeren van het voertuig, ook heb je er naast je reguliere autorijbewijs geen aanvullend rijbewijs voor nodig. Bij een camper is dat in sommige gevallen wel noodzakelijk.
Volkswagen Transporter vaak goedkoper dan een camper
Daarnaast geldt dat een omgebouwde VW Transporter over het algemeen fors goedkoper is dan een camper. Ben je zelf erg handig? In dat geval zou je een Volkswagen Transporter kunnen kopen om deze vervolgens zelf om te bouwen tot een volwaardige accommodatie voor je roadtrip. Dat bespaart veel geld! Een alternatief is het opknappen van een eerder omgebouwde bus. Op het internet vind je verschillende websites waar deze omgebouwde busjes te koop worden aangeboden. Kijk er eens rond, om te zien of jou dit trekt!
[picture] => no
[pic1title] =>
[pic2title] =>
[pic3title] =>
[pic4title] =>
[pic5title] =>
[titleSlugified] => koop-een-nieuwe-auto-of-camper-voor-jouw-volgende-roadtrip
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_105x105.jpg
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_50x50.png
[imageUrl] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/slideshow/reisinspiratie/108/108_1.jpg
)
)
[topCountries] => Array
(
)
[countryId] => 90
[countryName] => Irak
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
[countryPopulation] => 0
[countrySurface] => 0
[capitalCityLongitude] => 0.000000
[capitalCitylatitude] => 0.000000
[portalReports] => ArrayIterator Object
(
[storage:ArrayIterator:private] => Array
(
[45] => stdClass Object
(
[reportId] => 5043033
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-20
[photoRevision] => 1
[title] => Ronaks eerste rijles
[message] => Eergisteren hoorden we van Rebaz dat hij autorijles had geregeld voor Ronak. Ronak is nog maar 16 en ik was er zelf dan ook nog niet echt mee bezig geweest.
De rijinstructrice is een Koerdische vrouw uit Iran. Ik besloot mee te gaan. De meeste vrouwen hier in het verkeer zijn nogal gevaarlijk in de zin van dat ze een soort tunnelvisie ontwikkelen, zodra ze achter het stuur stappen. Ze kijken "immer gerade aus". Rijden rustig in een veel te laag tempo over de linkerbaan, terwijl er rechts in geen velden of wegen een andere auto te bekennen is. En daar rij je dan. Precies achter die auto waar (meestal) een vrouw achter het stuur zit, met een gevaarlijk laag tempo op de linkerrijbaan. Knipperlichten op vol of toeteren geeft ook lang niet altijd het gewenste effect en als je dan bij gebrek aan enige reactie van de bestuurster voor je, zo'n auto van rechts inhaalt en toch nog even naar links opzij kijkt, zie je in de meeste gevallen dat ze dan nog steeds recht vooruit kijken. Alsof je niet bestaat. Ik vond het dus fijn te weten hoe deze vrouw zou zijn. Maar daarnaast wilde ik ook mee, in verband met de taal.
Gelukkig viel het me allemaal behoorlijk mee. Ze sprak voor Ronak en mij duidelijk verstaanbaar Sorani en ook in haar manier van lesgeven heb ik wel vertrouwen. Er was zelfs nog een ander pluspunt. De vrouw had zelf 20 jaar geleden in Iran leren autorijden in een schakelauto. In Koerdistan rijden vrouwen vrijwel allemaal automaten en ook haar huidige lesauto is een automaat, maar, zo gaf ze later tijdens de rit aan, dacht ze er over om wel een schakellesauto aan te schaffen. Zelf heb ik ook in een schakelauto leren rijden en meer dan de helft van de auto's die we ooit gehad hebben, waren schakelauto's. Dus ja, ik vind het prettig als Ronak het ook leert. Bovendien is het veel gemakkelijker van een schakelauto naar een automaat over te gaan dan andersom.
De les begon zoals ik het destijds in Nederland ook leerde: controleer je banden en kijk of er geen dieren of kinderen rond je auto zitten. Vervolgens een uitleg van wat er onder de motorkap zit en waar alle "toeters en bellen" in de auto voor zijn. Gordel, hoe je de stoel en de spiegels in de gewenste positie zet, de versnellingspook, de kilometerteller, alarmlicht en al die andere functies op het dashboard.
Daar gingen we. Langzaam de steile heuvelweg voor ons huis af, scherpe bocht naar rechts, over hobbels en gaten in de heuvelweg en vervolgens de heuvel weer op, scherpe bocht naar links, langs een smal stukje weg waar je van beide kanten geen zicht hebt op wat er na de bocht komt en dan links de dorpsweg op door Mala Omar. Vier verkeersdrempels, het dorp weer uit en dan de autoweg richting Massif op. Je mag er 100, maar op verzoek van de rijinstructrice reed Ronak 40 a 50 half over de vluchtstrook. Sommige stukken reden we ook gewoon over de rechterrijbaan. Nog niet op vollesnelheid. 60 was het snelste voor vandaag. Auto's zoefden langs ons heen. Het bord boven op de auto, waarop onder andere het telefoonnummer staat, laat duidelijk zien dat het een lesauto betreft. Bij school namen we het viaduct en reden terug richting Erbil. Langs het check point en verderop keren op de autoweg. Dat laatste is overigens nog best spannend, want dan sta je dus stil op een keerpunt in de middenberm. Auto’s komen op hoge snelheid voor je langs rijden en dan mag jij ondertussen proberen in te voegen. Maar ze deed het netjes. Opnieuw kwamen we langs het check point en namen daar de dorpsweg naar Mala Omar. Terug naar huis. Een goed uur had ze gereden. En hoewel ze natuurlijk wat nerveus was, deed ze het heel netjes voor haar eerste keer, vind ik.
Morgen mag ze alweer.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 336
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => ronaks-eerste-rijles
)
[46] => stdClass Object
(
[reportId] => 5042187
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-10
[photoRevision] => 1
[title] => Aapjes en vissen
[message] => Meestal blijft Shayan het liefst gewoon thuis en dus zijn de momenten waarop hij en ik alleen van huis weg zijn, zeldzaam. Vanmiddag wil hij wel met mij mee, want ik had hem beloofd dat we vandaag visjes zouden kopen. Al maanden kijkt hij daarna uit.
Al ruim een jaar geleden hebben we van een vriendin een aquarium gekregen, maar omdat er toen zo vlakbij oorlog uitbrak en we zelf stand by moesten staan om eventueel te vluchten, leek het me niet handig destijds visjes te kopen. Daarna kwam het er gewoon niet van.
Omdat het vandaag Shayans verjaardag is, 8 is hij alweer, lijkt het me een leuke gelegenheid vissen te kopen.
"Weet je zeker dat je niet met de kinderen thuis wilt blijven spelen?" had ik hem gevraagd voor we vertrokken. De zus van onze oppas en haar vier kinderen zijn vandaag bij de oppas en haar man op bezoek gekomen. De oudste is een jongen van een jaar of 9, de rest zijn meisjes van ongeveer 8, 4 en 2 jaar oud. Shayan wil toch graag vandaag de vissen kopen.
Hij neemt plaats achter in de auto. "Waar wonen die kinderen?" wil Shayan weten. "In Makhmur," antwoord ik. "Waar is dat?" vraagt hij nu. "Ik denk een uurtje rijden bij ons vandaan, maar het ligt tegenwoordig in Irak." "Ira-ak?" Shayans ogen worden groot, "Daar moet je niet willen wonen, hoor. Daar is toch allemaal oorlog, mama?" "Volgens mij valt dat nu wel wat mee." "Ik denk niet dat het daar veilig is," gaat hij verder. "En wat denk je dan over Koerdistan?" wil ik weten. "Oh, hier is het wel veilig. Mama, ben jij wel eens in Irak geweest?" "Jaren geleden ben ik eens door Mosul gereden. Dat is denk ik het dichtste bij dat ik geweest ben," antwoord ik. Hij lijkt onder de indruk. Gevoelsmatig is Koerdistan gewoon Koerdistan. Irak voelt anders. Dat de wereldatlas andere landsgrenzen aangeeft, doet niks af aan ons gevoel.
Ik rij naar een van de bekendere dierenwinkels in de stad in de hoop dat ze daar ook visjes verkopen. Buiten zie ik een open kooitje staan met drie bruine jonge hondjes. Twee langharige van hetzelfde soort en een kortharige met een witte vlek op zijn voorhoofd. We aaien de hondjes op hun kopjes, kijken nog even bij de twee ara's en andere papegaaiensoorten die ook buiten in hun kooi staan en lopen dan de winkel binnen. Twee kleine aapjes in een kooitje in het begin van de winkel trekken meteen onze aandacht. De ene een slagje kleiner dan de andere, levendig door de kooi slingerend met zijn handjes om de tralies geklemd. Witte Dagobert Duck achtige baardjes sieren zijn wangen. De andere is rustiger en heeft beide armen uit de kooi gestrekt. Hij draagt een t-shirt. Ik hou mijn hand vlakbij, waarop hij zijn piepkleine vingertjes om mijn wijsvinger klemt. Ik aai zijn harige armpje, dat maar een beetje dikker is dan mijn vinger, en even later zie ik zijn ogen dichtvallen. Hij valt bijna in slaap. Zo schattig, die beestjes, maar tegelijkertijd betwijfel ik of ze uberhaupt wel apen zouden mogen verkopen en of je apen wel mag houden als huisdier.
Ze hebben ook kleine konijntjes. En nog meer hondjes. Een teef die met haar puppies in een andere kooi ligt. Twee piepkleine zwarte hondjes die wat mij betreft op labradors lijken. Nog vier katten: een grote witte Pers, een kleine witte Pers, een kortharige kitten en een andere kat. Ik moet eerlijk zeggen dat ik me erg moet bedwingen om niet de helft van de winkel leeg te kopen.
Ondertussen heb ik allang gezien dat deze dierenwinkel geen vissen verkoopt, maar Shayan en ik leven ons nog even uit tussen de dieren met het hoge knuffelgehalte.
Uiteindelijk moeten we toch op zoek naar een andere dierenwinkel, maar ik heb geen idee waar. Ik rij richting Qalat, de eeuwenoude stadsmuur. Iets van 5000 jaar oud moet die muur zijn, heb ik begrepen. Er omheen zijn veel kleinere winkels en ik heb ooit eens iemand daar visjes zien verkopen. Maar parkeren zo dichtbij de binnenstad is vrijwel niet te doen, dus ik zorg dat ik er dichterbij kom om eventueel het laatste stuk of lopend of met een taxi te doen.
De wirwar aan kleine straten en de enorme drukte in de binnenstad en het feit dat ik er niet uit ben waar ik precies moet zijn, zorgen ervoor dat ik een beetje verdwaal. Echt verdwalen kan bijna niet, want de stad Erbil bestaat uit Qalat en daaromheen rondwegen. Dus zolang je weet aan welke kant Qalat is, kun je altijd de andere kant opgaan en uiteindelijk terechtkomen op een van de rondwegen.
Het is geheel bij toeval dat ik ineens rechts van ons een winkel zie die alleen vissen verkoopt. Het is nog steeds lastig parkeren hier, maar vlakbij een man die buiten bij een gesloten winkeltje staat, is er een plekje voor mij. "Kan ik hier even parkeren?" vraag ik de man. "Hoe lang blijf je ongeveer?" wil hij weten. Ik vermoed dat hij bij het gesloten winkeltje hoort en dat deze wellicht snel zal opengaan, dus dat hij liever zijn plek voor de deur vrij houdt voor zijn klanten. "Als het lang duurt, denk ik 20 minuten," vertel ik de man. Hij kijkt op zijn horloge en knikt.
In de winkel verkopen ze vijver- en aquariumvissen. De winkel heeft een L-vorm, maar er is niemand te bekennen. Een autosleutel ligt wel op een bank die tegen de muur aanstaat.
We zijn al zo'n tien minuten in de winkel, maar de eigenaar is er nog steeds niet. Als ik zie dat er voor deze winkel een parkeerplaats vrij is gekomen, haal ik eerst de auto op en kom opnieuw terug. Het duurt nog iets van vijf minuten voor de eigenaar binnenkomt. Klaarblijkelijk is hij ook eigenaar van de vogeltjeswinkel die ernaast zit en was hij daar met klanten bezig.
Shayan heeft zijn oog laten vallen op vissen met een zilverachtige kleur en een felgekleurde streep bovenop de rug. Enkele hebben een gele streep op de rug, andere zijn blauw, groen, rood of oranje. Ik heb nog nooit zulke vissen gezien, maar kleurrijk is het wel en het is handig om de vissen uit elkaar te houden. Ik vraag de man 4 vissen met verschillende kleuren eruit te halen. Daarna koop ik 3 kilo aan gekleurde glasstenen voor onder in het aquarium, een potje voer dat meer op een soort stukjes gekleurd dun papier lijkt, een visnetje en twee van die kunstboompjes.
Pas als ik richting de 60meter weg rijd en naast een moskee tegenover het Dedeman hotel uitkom, weet ik weer waar ik ben.
Shayan is helemaal blij en helpt thuis het aquarium te vullen. Ronak, Shayda, Shayan en Kani hebben in no-time de vissen onder hen verdeeld. Ieder is nu eigenaar van een vis.
Het is ook wel leuk zo met een ingericht aquarium in de woonkamer.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 462
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => aapjes-en-vissen
)
[47] => stdClass Object
(
[reportId] => 5041921
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-06
[photoRevision] => 1
[title] => Bijna 20 jaar Koerdistan
[message] => Een week of 3 geleden moesten de tuinman en zijn vrouw (onze oppas) vanwege familieomstandigheden plotseling naar Iran. Rebaz is ook nog steeds in Nederland, dus de daaropvolgende vijf dagen en nachten was ik alleen thuis met de kinderen. "Ben je niet bang?" had mijn tweede zwager gevraagd toen ik het hem vertelde. "Nee," had ik geantwoord.
Nu Kani ook naar school gaat, ben ikzelf minder afhankelijk van een oppas, dus als de oppas en de tuinman een dag eerder of later terugkomen, maakt niet zoveel meer uit. Binnen houd ik het schoonmaakwerk aardig bij, maar buiten niet. Daarbij hebben we in de tussentijd ook nog een regenbui met oranje zand gehad, wat dus werkelijk alles vies achterlaat. De balkons, de terrassen, de auto, overal blijft na de regenbui oranje zand achter.
De auto wordt zelfs zo vies, dat ik bij het controlepunt van school, waar de peshmerga rond de auto lopen om te controleren, niet eens meer kan zien of de peshmerga al dan niet nog rond mijn auto loopt. De peshmerga en Asayish die verderop staan, wenken me dat ik moet doorrijden. Blijkbaar was mijn controlebeurt al klaar. Hoog tijd om de auto te wassen. Erbil kent voldoende auto wasserettes. Tegenover de kliniek zit toevallig nog een die niet al te lang geleden is gebouwd. Ik breng de auto daar, laat de sleutel achter, steek de weg over naar het werk en haal de auto een paar uur later als ik klaar ben met het werk, weer op. Makkelijker kan het niet.
Ondertussen kom ik momenteel zo'n twee keer per week bij mijn schoonouders thuis. Een keer in het weekend en dan neem ik zoveel als mogelijk de kinderen mee. Een andere keer ergens door de week waarbij de kinderen dan vaak thuis blijven, omdat ze toch al lange schooldagen hebben.
Gisteravond. Als ik voor het huis van mijn schoonouders parkeer, valt het me al op dat ze weer heel veel bezoek hebben. Ik zie al diverse auto's voor hun huis staan. Via de straatkant van hun huis kom je eerst in hun tuin. Hun poortdeur staat eigenlijk altijd open. Aan de linkerkant is de open garage/carport die onder het huis doorloopt. Aan de rechterkant is het terras waar ze een grote houten bank hebben staan. Bloemen en wat struikjes aan de zijkanten van het terras. Via het pad kun je via de voordeur naar binnen of via een trappetje naar de keuken gaan. Meestal ga ik door naar de keuken, maar aan de ongeveer twintig paar schoenen voor de voordeur te zien, is het meeste bezoek via deze kant gekomen. Er is geen bel bij de voordeur, wel bij de poort, maar die gebruik ik nooit. De voordeur kun je van buitenaf openen. Het halletje erachter leidt naar een toilet aan de rechterkant, de bezoekkamer rechtdoor of een extra zitkamer aan de linkerkant. Ik loop de zitkamer binnen, waar mijn schoonmoeder en enkele familieleden zitten. Ik hoor dat mijn schoonvader de nacht ervoor weer even in het ziekenhuis heeft gelegen. In de middag is hij weer thuis gekomen. Mijn schoonvader zit in de bezoekkamer, wordt me verteld. Ik besluit even de bezoekkamer in te gaan. De kamer met diverse twee- en driezitsbanken en losse fauteuils die allemaal tegen de muur staan met overal een bijzettafeltje ertussen, zit vol met mensen. Mijn schoonvader zit met een deken over zijn benen in een van de fauteuils. Dan zijn er mijn oudste zwager, zijn vrouw, mijn tweede schoonzus, een van haar dochters, enkele neven en nichten van Rebaz, twee tantes en een vrouw die ik niet ken. Zij kent mij ook niet, blijkbaar want even later hoor ik haar aan Rebaz' nicht naast haar vragen wie ik ben. Na een korte uitleg, richt de onbekende vrouw zich naar mij en zegt: "Aha, dus jij bent onze Nederlandse bruid uit Pendro?" Pendro is het dorp waar Rebaz geboren is en waar zijn familie vandaan komt. Bij Koerden blijft het familiedorp belangrijk. Ikzelf heb alleen iets van drie a vier keer Pendro bezocht voor een picknick, maar zelfs als mensen mij vragen waar Rebaz vandaan komt, antwoord ik "Pendro." Het is gewoon een gegeven. Mensen voelen die verbondenheid ook. Laatst op school vernam ik dat ook weer, toen ik even met een van de vrouwen van de Asayish bleef staan praten. "Hij komt ook uit Pendro," ze knikte met haar hoofd in de richting van haar collega die nu ook bij ons kwam staan. Van een van de andere mannen van de Asayish wist ik het wel, maar van hem nog niet. Ter plekke werd ik gebombardeerd tot zijn familie.
Mijn schoonmoeder weet dat ik door de week nooit lang kan blijven in verband met de kinderen die de volgende dag weer school hebben en dus staat ze erop dat ik vast wat ga eten. Mijn jongste schoonzus schept het eten voor me op, terwijl ik het eten opwarm in de magnetron.
Mijn tweede zwager is ook in de keuken. "Feikje, als jij straks weggaat, kun je me dan wegbrengen?" vraagt hij. "Tuurlijk, wanneer?" "Wanneer jij klaar bent." Even later neem ik afscheid van mijn schoonfamilie, krijg ik van mijn schoonmoeder twee a drie kilo kaki-fruit van de boom in hun voortuin mee en vertrekken mijn zwager en ik met de auto. Mijn zwager moet naar zijn winkel. Een halve week geleden heeft hij een supermarkt in Massif geopend. Tot een jaar of twee geleden had hij ook al een supermarkt, maar die had hij verkocht. Daarna kocht hij een winkel waar make-up en dergelijke werd verkocht, maar blijkbaar is hij toch weer overgestapt op een nieuwe supermarkt. Soz market heet het. Naar zijn tweede dochter. Helemaal aan het andere eind van Massif. Ik zet hem af en rij zelf richting huis. Eerst de weg terug naar het stoplicht op het midden van de berg. Daar rechtsaf richting Erbil. Hoewel het iets van half zeven in de avond is, is de zon allang onder en is het nacht. De bergweg, "loefe" zoals mijn schoonfamilie dat noemt, heeft dag en nacht een fantastisch uitzicht. Zeker als het helder weer is, kun je met gemak tot aan Erbil kijken. Nu is het nacht en terwijl ik de bergweg afrijd, zie ik gele en witte lichtjes uitgestrekt over het dal en op de heuvels die nog voor Erbil liggen. Meer naar links zijn alleen maar bergen. Rechts lijkt meer op een soort woestijn. De bergweg die later overgaat in de autoweg zie je vanaf de berg Pirmam, waarop Massif ligt, goed liggen. Beneden, als je net op de autoweg bent aangekomen, staat het kasteeltje Banaman eenzaam op een heuveltje. Onder de heuvel diverse huizen. Een klein dorpje. Ik heb ooit eens gehoord dat het kasteeltje een paar eeuwen oud is en dat er in ieder geval een invloedrijke vrouw in heeft gewoond. Met een neef van onze kinderen ben ik er tien jaar geleden eens binnen geweest. Ik herinner me nog de smalle trap zonder leuning in de centrale kamer. Heel knus allemaal. Ergens op een later moment moeten ze er elektriciteit in hebben aangebracht, want er was een meterkast in een van de muren geplaatst. Aan de achterkant van het kasteeltje ligt nog een deel van de vroegere weg tussen Massif en Erbil. Zelfs die weg heb ik vaak nog gereden. Niet zelf, want in die tijd kwamen we alleen op vakantie naar Koerdistan en durfde mijn schoonfamilie het niet aan dat ik zou autorijden in een land waar auto's van links, rechts en als het even tegenzit nog van boven je komen.
Tegenover het kasteeltje aan de andere kant van de autoweg ligt Shaedokhan volgens een bewegwijzeringbord. Als je nog iets verder kijkt op een andere heuvel in Khanzad, zie je het grote witte Khanzad hotel waar jaren geleden Amerikaanse militairen zaten. In die tijd heb ik nog wel helikopters op de heuvel bij het hotel zien staan. Tegenover het hotel, aan de linkerkant van de autoweg, zie je de school van de kinderen.
Mijn leven speelt zich al zo'n tien jaar hoofdzakelijk af tussen Erbil en Massif. En overal waar ik langs kom, heb ik herinneringen. Sinds mijn eerste komst naar Koerdistan in december 1998 en daarna elk jaar in de zomers, heb ik het land opgebouwd zien worden. Ik heb de tijd nog meegemaakt, waarin er twee a drie uur per dag stroom was, er geen generatoren waren en door de duisternis op de grond er ontelbare sterren en planeten en hier en daar een satelliet of vallende ster aan de hemel oplichten. Ik heb Massif zien uitgroeien van een plek waar in mijn beginjaren nog aan de linkerkant van de berg gejaagd mocht worden naar een plek waar nu een nieuw ziekenhuis en diverse winkeltjes en huizen staan. Ik heb nog betaald met het muntgeld, waar je voor 1 muntje (destijds te vergelijken met 10 guldencent) een softijsje kon kopen. Of waar je omgerekend voor een paar gulden je hele tank kon voltanken met benzine. Ik heb de tijd meegemaakt waarin Koerdistan en waarschijnlijk heel Irak niet was aangesloten op het internet en op het mobiele netwerk dat in de rest van de wereld wel gewoon bereik had. Dat Erbil niet toegankelijk was voor ons, omdat dat nog bezet gebied was, en dat we Erbil jaren later, destijds vele malen minder uitgestrekt dan nu, voor de eerste keren konden bezoeken. Ik heb de vrouwen zien leren autorijden, want daarvoor had praktisch geen enkele vrouw een rijbewijs. Ik heb de benzinestations, winkelcentra en diverse andere gebouwen uit de grond zien herrijzen en wegen zien worden aangelegd. Ik heb hier dingen gezien, meegemaakt die zelfs de lokale vrienden en vriendinnen van Ronak niet met eigen ogen hebben gezien, omdat ze "pas" in 2002 geboren zijn.
Koerdistan, zo'n bijzonder land waar ik alweer tien jaar van mijn leven woon en daarvoor ook al tien jaar op vakantie kwam. Volgende maand, december 2018, is het twintig jaar geleden dat ik mijn hart aan het land verloor.
Ik was 19 jaar. Een deel van mijn schoonfamilie kwam ons ophalen op de grens Ibrahim Khalil. Later begreep ik dat ik zelfs was binnen "gekocht". Er moest een bedrag betaald worden om mij het land in te krijgen. Destijds waren Koerdistan en Irak nog afgezonderd van de wereld. Alsof je op de maan belandde. Onderweg naar Massif stopten we af en toe om wat te rusten, foto's te maken. Hoewel mijn schoonfamilie zelf moslim is, vierden ze Kerst voor mij. Met een taart. Met Oud en Nieuw belde ik via een van de weinige vaste telefoonlijnen die in mijn familie waren naar mijn ouders, die natuurlijk wel wat bezorgd waren, gezien het feit dat er op bepaalde plekken nog bombardementen waren. Waarvan ik overigens nooit iets heb meegekregen. Destijds lag er bij elke rit die je maakte in de auto minimaal een groot vuurwapen. Twee weken na onze aankomst vertrokken we weer naar de grens. Ik moest afscheid nemen van mijn nieuwe, extra, familie. Met wat zonen van Rebaz' broers en zussen, zijn tweede broer en zijn vader reden we op hoog tempo door de bergen terug naar de grens. Gordels waren niet van belang, maar de deuren moesten op slot. Machinegeweren voor in de auto bij de passagierskant waar Rebaz zat, achterin de auto bij de mannen die bij mij achterin zaten.
Ik huilde ondertussen tranen met tuiten. Heb een hele tissuebox voor mij alleen volgesnotterd. Waarschijnlijk door de indrukwekkende ervaringen die ik in de twee weken daarvoor had gekregen, maar ook zeker door het afscheid van mijn schoonfamilie en met het besef dat ik het land voorlopig weer zou verlaten. Het was moeilijk om voor een eerste keer Koerdistan binnen te komen en ik vond het er zo geweldig, zo bijzonder. Maar als je niet beter wist, zou je denken dat ze me ontvoerd hadden daar in die auto, waarmee we met zo'n hoog tempo door de bergen reden met allemaal zwaar bewapende mannen en de deuren op slot en ik maar huilen.
De werkelijkheid was echter dat er in die tijd nog een lang stuk weg was waar overdag de PDK bescherming bood, maar 's nachts was het de PKK die de baas was. En dat boterde toen nog niet zo tussen die partijen. Verhalen werden verteld, dat als je op die weg autopech zou krijgen, je je leven niet zeker zou zijn als je van de PDK zou zijn. Jaren heeft die situatie nog bestaan in dat gebied, maar tegenwoordig is de PKK geen vijand meer.
Wat is er toch veel veranderd, maar het blijft een bijzonder land.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 469
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => bijna-20-jaar-koerdistan
)
[48] => stdClass Object
(
[reportId] => 5040524
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-21
[photoRevision] => 1
[title] => Schoten na schooltijd
[message] => Donderdagmiddag, eind van de schoolweek. Ik heb Shayan en Kani al opgehaald. Shayan mag zelf het schoolplein oplopen, Kani moet uit haar klas worden gehaald. Zij zijn altijd 45 minuten eerder vrij dan de hogere klassen, waar Ronak en Shayda in zitten en dus besteed ik deze extra tijd vrijwel altijd op het schoolplein, zodat de jongsten kunnen spelen. Genoeg speellokaties, alhoewel de supervisors die het schoolplein in de gaten houden vrij strikt zijn. Voetballen mag eigenlijk niet op het plein, dat er groot genoeg voor is. Het speelterrein van de onderbouw van de basisschool is wat meer in het midden van het schoolgebied gelegen, compleet afgezonderd van het schoolplein, en aangezien daar op dat tijdstip geen toezicht is, mogen de kinderen daar ook niet spelen. Het speelterrein van de kleuters is vaak afgesloten nadat de kleuterklassen vrij zijn en dus blijft alleen een speelterrein aan de voorzijde van het kleutergebouw open, waar ze mogen spelen.
Shayan is met zijn 7 jaar op een leeftijd dat hij niet elke keer in het klimrek wil hangen. Dat geldt ook voor zijn vriendjes. Dus spelen ze liever voetbal.
Samen met nog 2 moeders en de zus van een van hen zitten we op een bankje aan de rand van het schoolplein. Shayan en 5 vriendjes spelen hier voetbal.
Het is druk op het schoolplein. Veel ouders, chauffeurs en andere mensen die kinderen uit de hogere klassen moeten halen, zijn ook gearriveerd en de ouders met kinderen in de lagere en hogere klassen, zoals ik en de moeder van Shayans vriendje zijn al die tijd op het plein blijven wachten.
Plotseling horen we een schot. Kort achter elkaar meer schoten. Het geluid komt van dichtbij. Een pistool en een machinegeweer, zo klinkt het. Af en toe een enkel schot, maar ook 2 of 3 keer een serie aan schoten achter elkaar aan. Vogels op de daken van flatgebouwen die naast het schoolterrein staan, vliegen op. Het zijn er vele, zoals altijd.
Ik zie totaal geen paniek ontstaan bij de volwassenen en kinderen op het plein. De jongens spelen gewoon verder met hun voetbalspel. Kani speelt met 2 oudere meisjes in het speeltoestel.
Mede doordat er geen paniek ontstaat, vraag ik me af of de schoten alleen bedoelt zijn om de vogels van de daken te verjagen. Tegelijkertijd vind ik het nogal onverantwoordelijk om schoten te lossen. Zo vlak bij school ook nog. Kogels komen uiteindelijk ook nog ergens terecht.
Maar goed, ik heb sinds onze verhuizing naar Mazr3a Mala Omar eind december 2016 wel vaker schoten gehoord, eigenlijk hele kogelregens over en weer zien gaan, en we zijn het enigszins gewend geraakt.
De Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) die altijd de school bewaakt, is wel gealarmeerd. Ze rennen het schoolplein over richting de plaats waar de schoten vandaan komen.
Als Ronak en Shayda even later vrij zijn en naar me toe komen lopen, vraag ik hen of zij de schoten ook hebben gehoord. Shayda vertelt hoe de lerares hen naar aanleiding van deze schoten vroeg wat ze zouden moeten doen in geval van een schietpartij op school. "Zitten blijven en doorgaan met studeren," had een van haar klasgenoten geantwoord. Meteen daarna had de leerling gezegd: "School zou het niet waarderen als we onze laatste uren niet zouden besteden aan educatie." "Nee, jongens. De medestudenten zagen er de grap wel van in en begonnen te lachen. International School of Choueifat staat bekend om zijn enorme leerdruk. Veel huiswerk. Veel examens het hele jaar door. Zelfs in de vakanties, zomervakantie inclusief, geven ze huiswerk mee. Kinderen in de hogere klassen hoeven tijdens examenweken alleen tijdens hun toets naar school en zijn dus in de uren voorafgaand (en erna) vrij, maar als je de kinderen, bijvoorbeeld in verband met je eigen werktijden, eerder naar school brengt, worden ze met regelmaat van het schoolplein gehaald en achter extra huiswerk gezet in een vrij lokaal van school. Allemaal een beetje teveel van het goede vind ik ook en dus begrijp ik waar deze grap vandaan komt.
Als we terug naar huis rijden, zien we bij de ingang van American Village allemaal peshmerga staan. "Dit was overduidelijk meer dan alleen maar vogels van het dak schieten," merk ik op en we rijden door over de Old Massif's Road richting het dorp.
's Avonds op Facebook wordt er gezegd dat het, zoals gewoonlijk, een vete was tussen 2 bekende stammen die allebei in het dorp wonen, maar om de een of andere reden ruzie hebben.
De volgende dag horen we echter een ander verhaal, namelijk dat het niet ging om een vete tussen de bewuste stammen, maar dat een persoon van de ene stam zou hebben geschoten naast de auto van een persoon met een hoge functie. Zijn lijfwachten zouden hebben gereageerd door waarschuwingsschoten te lossen.
Voor zover mij bekend is, zijn er geen doden of gewonden gevallen.
Geen idee wat de juiste versie van het verhaal is, maar inmiddels is iedereen allang weer overgegaan tot de orde van de dag.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 633
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => schoten-na-schooltijd
)
[49] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039895
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-13
[photoRevision] => 1
[title] => Dankbaar
[message] => Als ik aan kom rijden in de straat waar mijn schoonouders wonen, zie ik twee neven van onze kinderen lopen. Ik stop en doe het raampje aan de passagierskant open. "Waar gaan jullie heen?" vraag ik hen. "We waren even aan het lopen, maar we gaan met jullie mee terug," antwoordt de neef die vroeger bij ons werkte. Ronak zit naast mij op de passagiersstoel, Kani zit op een stoel op de laatste rij. De neven nemen plaats op de middelste rij. Het is maar een meter of 100. "Niet parkeren. Wij nemen je auto even mee," zegt de ene neef. Ik stop voor het huis en Ronak, Kani en ik stappen uit, terwijl zij even later verder rijden.
Ik denk dat mijn schoonouders momenteel wel zo'n 50 mensen op een dag op bezoek krijgen. Misschien zelfs meer.
Mijn schoonmoeder hoeft zelf niets te doen. Eten wordt gebracht door haar kinderen. Grote pannen vol. Kleinkinderen brengen thee en fruit rond. Afwassen doe ik vaak en anders zijn er altijd nog wel dochters, andere schoondochters en kleindochters die de afwas doen.
Ronak gaat met haar schoolboeken in de keuken zitten. Ze heeft binnenkort zware toetsen. Ze is niet de enige die zit te studeren in de keuken. Een nicht en een neef zie ik ook al met boeken zitten.
Mijn schoonvader is nog steeds erg zwak en heeft zijn slechte en minder slechte dagen. Vooral na de eerste opname in het ziekenhuis ging hij met sprongen achteruit, maar dat zie je volgens mij wel vaker bij mensen die aan dementie lijden.
Hoe verdrietig de situatie ook is, omdat ik niet echte verbetering meer verwacht, vind ik het ontroerend om te zien hoe mijn schoonvader verzorgd wordt door de hele familie. Als hij van het bed naar de stoel moet lopen, ondersteunen volwassen kleinzonen of mijn tweede zwager hem aan weerszijden.
De neef van onze kinderen die voorheen bij ons bedrijf werkte, geeft hem meestal eten en drinken. Mijn schoonvader denkt dat de bidketting die hij in zijn handen heeft, ook eten is, en probeert deze steeds opnieuw in de mond te stoppen. "Niet die eten, papa. Eet dit maar. Ik heb nishk (soep) voor je," zegt deze neef geduldig tegen zijn opa, terwijl hij met zijn ene hand de handen van zijn opa voorzichtig wegdrukt en met zijn andere hand een lepel nishk voor zijn opa's mond houdt. In Koerdistan is het trouwens vrij gebruikelijk als ze hun opa gewoon papa noemen. Ondertussen heeft de neef de medicijnen verpulverd in een speciaal verpulverbakje en strooit elke keer iets op een volle lepel met soep. Zijn temperatuur wordt diverse malen gemeten. Een ander apparaatje dat op de vinger geklemd kan worden, meet het zuurstofgehalte in het lichaam. Bij onvoldoende zuurstof, pakken ze het zuurstofapparaat met masker erbij. Zelfs om speeksel af te zuigen uit de mond, hebben ze een apparaat aangeschaft. Alles is voor handen om mijn schoonvader zo goed mogelijk te kunnen verzorgen.
Een andere kleinzoon masseert zijn rug en benen als mijn schoonvader op de stoel zit. Mijn schoonvaders ogen vallen dicht, zie ik.
Als hij even later weer in zijn bed ligt, een ziekenhuisbed met verstelbare bodem, pakt een kleindochter zijn hand vast. Zijn handen en voeten zijn ijskoud, vertelt ze mij. Zijn hoofd daarentegen gloeit. Ik voel niet, want hij krijgt soms schrikreacties als iemand hem aanraakt. "Lig je lekker?" vraagt ze bezorgd. Even heeft hij een klein helder moment: "Zeker! Ik zweer op God!" antwoordt hij. De kleindochter en ik kijken elkaar aan en glimlachen even.
Soms lijkt het als hij je aankijkt, dat er ergens nog wel zijn oude ik is, maar alsnog hij in gevecht is met zichzelf om zijn herinneringen terug te krijgen. Andere momenten lijkt hij geestelijk totaal niet aanwezig. Zo jammer om een vrolijke, warme persoon zoals hij altijd is geweest, zo te zien. Maar de situatie zoals hij is, kunnen we niet veranderen en dan heb je het te accepteren. Maar wat is het dan mooi om te zien hoe hij verzorgd wordt.
Het zou te druk voor hem zijn als iedereen steeds in dezelfde kamer zou zitten, dus ligt hij op een aparte kamer en zonder schema wisselen we elkaar af. Als ik even weer om het hoekje kijk, zie ik dat de neef die vroeger bij ons bedrijf werkte, alleen is met zijn opa. "Kom maar binnen," zegt de neef tegen mij. Ik neem plaats op een wit kunststof krukje. Nadat ik een poosje zo samen met hen in de kamer zit, zeg ik tegen de neef: "Wat is dit mooi om te zien, hoe jullie hem zo verzorgen." "Natuurlijk, Feikje," zegt hij zacht, "Morgen zit ik er zo bij en dan wil ik ook dat anderen goed voor mij zorgen." De neef in kwestie is 25 jaar oud, volgende maand wordt hij 26, de rebel van onze familie. Hij lijkt het fijn te vinden tegen alle regels aan te schoppen. Zegt iemand "nee", dan doet hij altijd "ja". Zegt iemand "ja", dan kun je erop rekenen dat je met hem een "nee" op je bord krijgt. Maar diep van binnen weet hij prima wat de belangrijke dingen in het leven zijn. Hier zit hij dan: naast mij, tegenover zijn opa, zijn verantwoordelijkheden te nemen. Net als de rest van de familie hun verantwoordelijkheden neemt. Hoe liefdevol. Ik zou me geen mooiere oude dag kunnen bedenken.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 661
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => dankbaar
)
[50] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039809
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-12
[photoRevision] => 1
[title] => Een Koerdische bruiloft en culturele verschillen
[message] => Ik heb best wel even getwijfeld of ik al dan niet naar de bruiloft zou gaan. Het is van de vriend van de neven van onze kinderen. Ik ben zelf niet zo van de feesten. Zeker niet van niet-familieleden. Ik sta namelijk niet zo graag volop in de schijnwerpers. Ben liever een muurbloempje dat opgaat in de menigte, maar tussen alle Koerden val ik nogal op. Onze kinderen, die dan weliswaar halfbloed zijn, zien er ook alsnog anders uit. Met als gevolg dat als wij ergens binnen komen lopen, de meeste ogen meteen op ons gericht zijn. Vooral als de mensen ons nog niet kennen. Het is niet kwaad bedoeld, dat weet ik. Het is vooral nieuwsgierigheid, maar het blijft een feit dat we wel opvallen.
De bruidegom, die dus de vriend van de neven van onze kinderen is, is officieel geen familie, maar al sinds zoveel jaren zo close met onze familie, dat onze kinderen een tijdlang dachten dat hij ook hun neef was.
Uiteindelijk besluit ik toch te gaan. Shayan en Kani laat ik thuis. De kinderen waren net thuis van een hele schooldag en de jongsten waren moe. Het is woensdagmiddag, 10 oktober. Ik ga ervan uit dat het bruidspaar deze datum heeft uitgekozen om vooral niet te vergeten wanneer hun trouwdag is. Koerden vergeten zelfs met regelmaat hun eigen verjaardag (of ook niet zelden dat ze in beginsel nooit eens geweten hebben wanneer ze geboren zijn) en dan is 10-10 als trouwdag dus toch wat handiger.
Het feest zal om 3 uur beginnen, maar ten eerste red ik dat niet vanwege de school van de kinderen en ten tweede weet ik dat zeer waarschijnlijk het bruidspaar zelf pas veel later aanwezig zal zijn.
Rond een uur of 5 arriveer ik met Ronak en Shayda bij de Ashty Hall, de feestzaal aan de 100 meter street. Door de drukte zijn we genoodzaakt de auto een stuk verderop te parkeren. Met ons drietjes lopen we terug naar de feestzaal. Enkele mannen staan buiten vlakbij de ingang.
Eerst komen we door een vierkante hal, waar onder andere deuren naar de toiletten zijn. Door een andere deur bereiken we direct de feestzaal. Een witte loper over de vloer met aan weerszijden witte kunstbloemen aan een soort pergola-achtige hekjes. Voor het bruidspaar staat aan de linkerkant van de zaal een soort bankje met een salontafel ervoor op een podium van ongeveer 2 a 3 treden hoog. Alles sierlijk bedekt met wit satijn of iets dat er sterk op lijkt. Bloemen op de salontafel. Daar brengt het bruidspaar het grootste deel van de avond door. Voor- en achterin de zaal staan diverse tafels en stoelen, allemaal bekleed met witte stof. Voor een stuk of vijfhonderd gasten zal er zeker plaats zijn, schat ik zo in. Misschien zelfs veel meer. Ik heb tenslotte geen stoelen lopen tellen.
Aan de rechterkant van de zaal, tegenover het bruidspaar, staat op een ander podium de zanger met zijn band te zingen.
In het midden van de zaal in is de dansvloer. Voor de gasten. Het bruidspaar zelf danst eigenlijk niet, behalve bij het aansnijden van de taart die halverwege de avond in een met (natuurlijk witte) linten afgezet vierkant wordt gebracht. De gasten dansen aan de buitenkant van het afgezette deel, waar dan de bruid en bruidegom even dansen en elkaar een stukje cake te eten geven.
Voor de rest van de tijd is de dansvloer voor de gasten. Standaard Koerdische dansen. Dat wil zeggen dat mannen en vrouwen zij aan zij staan (soms ook achter elkaar, afhankelijk van de soort dans), elkaar met de pinken vasthouden, terwijl ze dansen. Schouders en handen bewegen ritmisch mee op de maat.
Het lijkt overigens prachtig om de mannen in nette pakken of Koerdische kleding en vrouwen in hun prachtige Koerdische jurken in allerlei kleuren en vaak een en al glinsters te zien dansen. De meesten hebben hun lange donkere haren bij een kapsalon laten doen. Op bruiloften zie je weinig vrouwen met hoofddoeken.
Dezelfde muziek leent zich blijkbaar prima voor verschillende dansen, want zelfs al danst iedereen in een lange rij, vaak zijn de mannen soms heel uitbundig een andere dans aan het uitvoeren, waarbij vooral veel met de voeten gestampt wordt, terwijl de vrouwen dan voor een rustigere versie gaan.
Als de dansende rij te lang wordt voor de danszaal in het midden, nemen ze de hele zaal in beslag door langs de wanden van de zaal te dansen.
Gelukkig hebben we mijn jongste zwager en zijn vrouw al vrij snel gespot. Ze zitten aan een tafel een beetje achterin de zaal. De kinderen en ik schuiven aan.
Later merken we nog wat neven van onze kinderen op die wat meer voorin zitten. Een neef komt af en toe bij onze tafel langs.
Zo rond 7 uur duwen jongens karretjes de zaal in. Op de karretjes liggen diverse witte wegwerpdoosjes met daarin een warme maaltijd voor iedereen. Deze keer is het rijst met donkerrode zure besjes en kip of vlees erbij. Een plastic lepel ligt op de rijst.
Ronak was eigenlijk net van plan haar boek uit de auto te halen, want de komende week heeft ze een examen waar ze flink voor moet studeren. Na het eten belt ze een van haar neven op om met haar en Shayda mee naar de auto te lopen. Hij is 18 jaar en direct bereid mee te lopen. Fijn, dat verantwoordelijkheidsgevoel van veel Koerdische jongens.
Het is al donker en hoewel ze het grootste deel langs drukbezochte winkels moeten lopen, weet ik zeker dat de familie het niet eens zou waarderen als ze geen jongen zouden laten meelopen. En dus lopen ze met hun drieën naar de auto om na ongeveer ruim een kwartier weer terug te zijn. Later op de avond als wij besluiten weg te gaan, neemt hij ongevraagd meteen de verantwoordelijkheid weer op zich en loopt opnieuw mee naar de auto.
De muziek in de feestzaal staat, zoals vrij gebruikelijk bij Koerdische bruiloften, veel te luid. Mijn stem is niet zo krachtig en zelfs aan onze tafel heb ik moeite me verstaanbaar te maken.
De hele avond wordt gefilmd door een man. Hij heeft een professionele camera aan een meterslange stalen constructie bevestigd. Aan de andere kant van waar de camera hangt, staat de man die de camera op afstand bedient. Grote zwarte gewichten, zoals je die ziet bij gewichtheffen, houden de constructie in evenwicht en maken het de filmende man makkelijker de constructie met de camera te besturen. De man draait handig de camera door de zaal. Dan weer vanuit de hoogte, dan weer lager. Iedereen wordt gefilmd, van het bruidspaar tot de zanger met de band en alle gasten.
Al vrij snel na onze binnenkomst begint het foto's maken. Ronak, Shayda en ik maken dan pas kennis met de bruid. Hoewel de bruidegom een close familievriend is, heb ik de bruid nooit gezien. Ik ken haar naam ook niet. Helemaal niet vreemd in Koerdische gebruiken, waar het niet gebruikelijk is als voor een verloving bekend wordt dat twee mensen een stel zijn.
Je aanstaande hou je simpelweg verborgen voor de rest van de wereld. Dat geldt voor beide partijen.
Als niet-Koerd weet ik natuurlijk heus niet alles van hoe dat dan allemaal gaat in de Koerdische cultuur qua relaties, juist omdat dit (in ogen van westerlingen) allemaal best stiekem gaat, maar in de afgelopen jaren heb ik wel een en ander mogen mee beleven of horen van neven van onze kinderen die me dan wel eens wat toevertrouwden. Dat de jongens daar eerder mee op de proppen komen dan de meiden, zal wellicht iets te maken hebben met dat zij zich als man zijnde wat meer kunnen veroorloven. Anderzijds heb ik met sommige van de jongens ook een extra goede band, zodat erover praten wat makkelijker wordt. Daarnaast weten ze dat ik als Nederlandse meer open ben over relaties. Voor mijzelf waren dit soort gesprekken met de jongens ook heel waardevol. Zodat ik de flirtende mannen makkelijker leerde herkennen, maar ook om onze eigen dochters in te lichten.
Ze vertelden me over hoe ze in contact komen met meisjes, bij welke meisjes ze serieus zijn en wat voor ons bijna onzichtbare signalen ze afgeven om te laten blijken wat ze willen. Een fractie van een seconde te lang naar een meisje kijken of een kleine aanraking. Telefoonnummers uitwisselen. Zeker die telefoongesprekken gebeuren heel stiekem. Maar voor hen de enige manier om elkaar wat beter te leren kennen.
Lokale middelbare scholen zijn gescheiden. Een huwelijkspartner vind je daar dus niet. Via werk kan het wel, maar lang niet alle meisjes hebben een baan. Bruiloften zijn overigens wel geschikt om een meisje te zoeken, maar ook daar is openlijk contact met een jongen die je niet kent niet gewenst.
Zo beging ik eens, een jaar of 14 geleden, een soort van culturele blunder. Rebaz en ik bezochten een Koerdische bruiloft in Nederland. Ik moet 24 zijn geweest. We hadden alleen Ronak nog maar. Zij was een jaar of 2 en had van die schattige donker blonde krulletjes. Kinderen lopen tijdens zo'n bruiloft altijd door de hele zaal en een jongen, die vlakbij de uitgang zat, nam Ronak op schoot. Ik kende de jongen in kwestie niet en hield hem vanaf de andere kant van de zaal in de gaten. Het is niet eens dat ik onafgebroken naar de jongen zat te kijken, maar wel had ik af en toe even geglimlacht, soms ter beantwoording van zijn glimlach naar mij, soms vanuit mezelf om hem niet al te oncomfortabel te laten voelen, omdat ik inderdaad hem (maar meer nog Ronak) in de gaten hield. Voor mij was er destijds geen haar op mijn hoofd die eraan gedacht had dat dit flirterig over zou komen. Nu begrijp ik de cultuur wel beter. Destijds had ik alleen Ronak in mijn gedachten. Blijkbaar was het een groepje vrouwen opgevallen dat ik naar de jongen zat te kijken. Helaas was de ware reden van mijn kijken en glimlachen richting de jongen ze even ontgaan en dus kreeg ik op mijn bordje dat ik "zat te flirten".
Foutje, bedankt.
Sinds we hier in Koerdistan wonen, is het wel makkelijker om de culturele verschillen beter te begrijpen, juist mede doordat ik de kans heb met verschillende familieleden erover te praten, maar het zal vast altijd wel een leerproces blijven.
Zo groette ik vroeger vrijwel iedereen die ik tegenkwam. Mannen en vrouwen. Feit is natuurlijk wel dat er meer mannen buiten lopen. Voor mij was het, als dorpsmeisje uit de provincie Groningen en zelfs later in de stad Groningen deed ik het nog buiten het winkelcentrum, heel normaal mensen te groeten. In mijn ogen was dat vriendelijkheid. In Koerdistan geef je dan per direct een fout beeld af. Daar waar relaties stiekem en zelfs uit een klein hoofdknikje of snelle knipoog wel kunnen ontstaan, schept het zichtbaar groeten van een onbekende man hier heel andere verwachtingen. Nu heb ik mijn draai wel gevonden. Onbekende mannen loop ik, als het een beetje kan, tegenwoordig met gebogen hoofd voorbij om geen oogcontact te maken. Mannen met wie ik vaker contact heb, zoals medewerkers van winkeltjes waar ik geregeld kom of mannen op de school van de kinderen, groet ik nog wel even vriendelijk als altijd. En in Nederland groet ik nog steeds zo'n beetje iedereen.
De bruiloft die ik hier trouwens beschreef, is een Bahdini bruiloft. Ik heb niet zoveel ervaring met andere bruiloften, maar het schijnt dat Sorani en Turkmeense bruiloften en dergelijke ieder zijn eigen gewoontes kennen. Wat de culturele verschillen aangaat, heb ik vooral te maken met de Mzuri-stam, die bij de Bahdini's horen. Sorani's zitten qua gebruiken wat meer tussen Bahdini's en westerlingen in.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 2635
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => een-koerdische-bruiloft-en-culturele-verschillen
)
[51] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039469
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-08
[photoRevision] => 1
[title] => Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) aan de deur
[message] => Pas rond vier uur in de middag ben ik weer thuis. Ik heb in de ochtend een patient gehad, wat administratie gedaan en net de kinderen weer opgehaald van school. De oppas komt ons tegemoet als we de poortdeur achter ons sluiten. "De Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) stond vandaag voor de deur," is zo ongeveer het eerste wat ze tegen me zegt. "Oh, wat wilden ze?" vraag ik haar. Ze vertelt dat ze niet alles begreep, omdat ze het Bahdini-dialect spraken, maar dat ze wel een pasfoto van Rebaz nodig hebben. En dat ik die morgenochtend om 9 uur naar hun toe moet brengen. "Nou, ik kan er zelf best staan om 9 uur morgenochtend, maar een pasfoto van Rebaz heb ik dan nog niet," denk ik hardop. "Maar het is wel beter als je even heen gaat," zegt de oppas nu, "want anders staan ze straks weer voor de deur."
"Heb je misschien een telefoonnummer van hen? Dan kan ik eerst vragen waarvoor ze precies langs zijn geweest." De oppas heeft geen nummer, maar haar man, onze tuinman, die momenteel in het buitenland zit, heeft het volgens haar wel. Probleem is wel dat hij vaak weinig internetbereik heeft. Ze zal haar man een bericht sturen en als hij heeft geantwoord, belooft ze mij het nummer te geven.
Ik vertrek eerst naar Massif. Naar het huis van mijn schoonouders, omdat ook mijn schoonvader gisteren weer thuis is gekomen uit het ziekenhuis. Ondertussen bel ik onze advocaat, omdat hij vaak wel wat extra pasfoto's van Rebaz heeft. "Als je naar de Asayish gaat en mij nodig hebt, laat het me weten," vertelt de advocaat mij. "Laat ik eerst gewoon eens morgenochtend kijken wat ze willen en dan hoor je het wel," beloof ik hem.
Twee jonge meiden zitten op het balkon voor de keuken. Het zijn de oudste dochter van mijn jongste schoonzus, zij is nu 13, en de oudste dochter van een van de dochters van mijn tweede schoonzus. Dit meisje is een jaar of 14, misschien 15. "Kan ik het beste via de keuken of via de voordeur binnengaan?" vraag ik de meiden. "Maakt niet zoveel uit. Ze zitten overal," antwoordt de oudste. Meestal ga ik bij de keuken naar binnen, maar vandaag kies ik de voordeur.
Bij mijn schoonouders in huis is het, zoals verwacht, druk. Bij veel bezoek delen de mannen en vrouwen zich meestal op. Deze scheiding van geslacht is meer van een praktische aard dan een religieuze. De kamers zijn simpelweg te klein om zoveel mensen in een kamer te proppen. Ik ga de zitkamer in waar de vrouwen zitten. De mannen zitten in de bezoekkamer. De jongeren (zowel de meiden als de jongens) tot een jaar of 18 helpen mee met het serveren van thee en fruit aan de gasten. Tussendoor blijven ze vaak in de keuken hangen, waarschijnlijk ook doordat de sfeer in de keuken net iets meer ongedwongen is dan in de andere kamers. Mijn schoonvader ligt op een ziekenhuisbed in zijn eigen slaapkamer, naast de bezoekkamer. Om het voor hem niet te druk te maken, gaat om beurten een groepje van 2 a 3 mensen even bij hem kijken. Het eerste half uur blijf ik bij de vrouwen zitten voor ik ook naar mijn schoonvader ga. Hij herkent me blijkbaar, want hij begint meteen te lachen. "Kijk, hij vindt het leuk dat je er bent," zegt mijn tweede schoonzus die ook naast zijn bed staat. Af en toe mompelt mijn schoonvader wel iets, maar ik begrijp niet wat hij zegt. Hij heeft zijn kunstgebit ook niet in. Volgens mij heeft zelfs zijn dochter moeite met hem te verstaan.
Tegen de tijd dat ik naar de keuken ga, is het meeste bezoek inmiddels weer vertrokken. Diverse familieleden willen dat ik blijf eten, maar ik sla het aanbod af. Ik heb twee uur daarvoor nog warm eten gehad en bovendien moeten de kinderen, die ik thuis heb gelaten, morgen weer naar school.
Mijn schoonouders wonen aan een zijstraat die naar Sari Blind leidt: de berg waar de Barzani-familie woont. Ik ben net deze hoofdstraat opgereden, als ik in mijn achteruitkijkspiegel al de blauwe en rode knipperende lichten van de auto achter mij zie. Daarachter diverse auto's en in de verte weer dezelfde knipperende lichten. Aangezien ze van de richting van Sari Blind komen, schat ik al in dat de hele stoet wel bij elkaar zal horen. En die voorste en laatste auto's kunnen nogal eens wat agressief overkomen in het verkeer. Ik besluit even aan de kant te wachten. Een hele rij auto's rijdt me met een aardig vaartje voorbij. De laatste auto wil inderdaad niet dat andere auto's te dichtbij komen. Hij slingert over de rijbaan. Eerst voor mijn auto, dan voor de andere personenauto die inmiddels mij van rechts probeert in te halen. Ik heb de boodschap al begrepen en bewaar afstand. De auto met de blauwe en rode knipperlichten blijft voor de andere burgerauto rijden. Al snel komen we bij het stoplicht, maar we mogen allemaal door. De stoet rijdt inmiddels in het donker op hoge snelheid de bergweg af. De rest van de rit naar huis zie ik ze niet meer terug.
Het is al bijna tien uur als ik een telefoontje krijg van de oppas. De kinderen liggen al op bed en zij heeft net het telefoonnummer van de Asayish van haar man gekregen. Even sta ik in tweestrijd: het is al laat op de avond. Zal ik toch nog bellen of stoor ik de man verschrikkelijk op dit late uur? Omdat Koerden als vrienden onder elkaar wel vaker laat in de avond bellen, waag ik het erop. "Hallo?" zegt de mannenstem die opneemt. "Ben jij meneer (en ik noem de naam die de oppas aan mij had doorgegeven)" "Ja, maar wie ben jij?" wil hij weten. Ik vertel hem dat ik de vrouw van Rebaz ben en hij weet direct wie ik bedoel. "Je werkt voor Asayish, toch en je was hier vandaag aan de deur?" vraag ik toch voor de zekerheid. "Ja, ja, dat klopt," hoor ik hem zeggen. Vervolgens steekt hij een heel verhaal af over onze camera's die bij ons aan de muur hangen. Daarvoor moet even een formulier worden ingevuld en hij heeft een pasfoto nodig. "Ik kan wel morgenochtend om 9 uur even langskomen voor het formulier, maar die pasfoto heb ik dan nog niet. Ik kan waarschijnlijk later op de dag wel een pasfoto brengen," laat ik hem weten. "Nou, weet je?" zegt hij nu, "Ik vind het zo goed van je dat je direct hebt gebeld. Ik ga dat formulier voor jou invullen en dan bel ik je later wel weer eens terug voor de pasfoto. En als je ooit voor het een of ander Asayish nodig hebt, dan kun je altijd bellen."
Eerlijk gezegd ben ik een beetje verrast. Ik had verwacht dat hij het misschien niet zo leuk zou vinden als ik hem om 10 uur in de avond nog even stoor met dingen voor zijn werk, maar de man klinkt zo enthousiast dat ik me bijna afvraag of ik de enige ben die iets van me laat horen als de Asayish aan de deur is geweest.
Hoe dan ook, morgen toch maar even eerst onze advocaat voor een pasfoto van Rebaz vragen, zodat ik bij het volgende telefoontje of bezoek van hen ben voorbereid.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 589
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => asayish-koerdische-veiligheidsdienst-aan-de-deur
)
[52] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039251
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-06
[photoRevision] => 1
[title] => Stemmen en gewoontes rondom ziekenhuisopname
[message] => Het topje van mijn rechterwijsvinger heeft pas sinds kort zijn normale kleur terug, maar mijn nagel vertoont nog allerlei sporen van de inkt.
30 september waren de verkiezingen. Peshmerga mochten al twee dagen eerder stemmen dan het "gewone" volk.
Onze namen waren opgegeven bij een basisschool in Massif, dus dat was de lokatie waar wij mochten stemmen. De school stond ergens tussen het huis van mijn schoonouders en mijn oudste zwager in. De straat was afgezet met vrachtauto's. Alleen lopend kon je er langs.
Een van de zonen van mijn tweede schoonzus wachtte ons aan de hoofdstraat op. Buiten hingen lijsten met namen op alfabetische volgorde (in het Koerdisch) geschreven. Rebaz en zijn neefje liepen de lijsten na en zochten onze namen op, waarna we de school binnen liepen. Bij de ingang werd mijn tas gecontroleerd en werden we gefouilleerd, zoals gebruikelijk is op belangrijke plaatsen.
De basisschool had een U vorm met in het midden een klein pleintje. Best knus eigenlijk en het viel me op dat ik de staat van het gebouw beter vond dan ik verwacht had. Elke gang had een stuk of drie deuren waarachter de lokalen zaten. Tafels en stoelen die waarschijnlijk eigenlijk in de klaslokalen hoorden te staan, stonden tegen de muren van de gangen aan.
Ik begreep niet precies waar de verdeling van in welk lokaal je moest stemmen, lag (man-vrouw of Koerd-niet Koerd), maar ik moest stemmen in een van de eerdere lokalen, Rebaz in een later lokaal. De zoon van mijn schoonzus liep met me mee naar binnen naar een plek in het lokaal waar enkele tafels tegen elkaar aangeschoven waren en drie mensen met namenlijsten achter zaten. Opnieuw werd mijn naam opgezocht. "Daar moet je even een handtekening zetten," stipte de man achter het bureau met een pen op de lijst voor me aan, toen hij mijn naam gevonden had. Ik zette mijn handtekening. "Kom," zei de zoon van mijn schoonzus en nam me mee naar een afgeschermd tafeltje, precies zoals ik me herinner van verkiezingen in Nederland waar ik ruim 10 jaar geleden aan heb meegedaan. Een soort stempelstift lag op het tafeltje. "Als je deze stift indrukt, laat hij een stempel achter," legde de zoon van mijn schoonzus uit en deed het voor op het tafeltje, "Op wie wilde je stemmen?" "Op de PDK natuurlijk," antwoordde ik. Hij wees een blanco vierkantje aan links van het gele plaatje van de PDK. Ik stempelde in het vierkant. En hieronder stempel je het nummer van de persoon binnen de partij aan. De zoon van de schoonzus wees naar de Koerdische cijfers op de lijst. Ik had pas kort daarvoor besloten op wie ik wilde stemmen. Binnen de familie had ik eerder nog wat rondvraag gedaan op wie zij hadden gestemd en er kwamen diverse antwoorden. "Zolang je maar op de partij (PDK) stemt, maakt de rest niet zoveel uit," was wel het unanieme antwoord.
Na het zetten van de stempel op het nummer, vouwde ik het papier op en liepen we naar een andere tafel waarop een grote plastic bak met bovenin een gleuf stond. Eerst moest ik mijn rechterwijsvinger dopen in een inktpot. Direct kreeg ik een tissue van de man achter de tafel om mijn vinger aan af te vegen. Tenslotte mocht ik het stembiljet door de gleuf van de plastic bak gooien. Mijn eerste keer stemmen in Koerdistan zat erop.
Enkele dagen later, Rebaz was inmiddels net terug naar Nederland, kreeg ik bericht dat zowel mijn vader als mijn schoonvader naar het ziekenhuis waren gebracht. Gelukkig hoefde mijn vader maar een nacht te blijven, maar mijn schoonvaders opname duurt ondertussen nog voort. De ochtend na de opname had ik de kinderen naar school gebracht en was ik direct door gereden naar Erbil. Het ziekenhuis (Paky Hospital) lag aan de andere kant van de stad. Gelukkig aan een straat waar ik wel enigszins bekend ben. Het was nog vroeg: half 10. Mijn schoonvader lag op een kamer met maar een bed. Op de tv aan de wand was een tekenfilm te zien, maar het beeld was wat onscherp. De oudste zoon van mijn oudste zwager lag in een deken op de grond te slapen. Mijn zwager en dezelfde zoon van mijn schoonzus, die mij had geholpen bij het stemmen, stonden in de kamer. Volgens mij draaiden zij een soort wisseldiensten. Met z'n drieën hadden ze de nacht bij hun (groot-)vader in het ziekenhuis doorgebracht. De slapende neef was de hele nacht tot 6 uur in de ochtend wakker gebleven. Toen was de zoon van mijn tweede schoonzus opgestaan.
Ik bleef iets van anderhalf uur en in de tussentijd kwamen diverse andere familieleden ook mijn schoonvader bezoeken. Zo nu en dan kwam een verpleger en verpleegster wat onderzoeken doen en op momenten dat ze de dekens moesten wegslaan, werden we gevraagd met ons allen op de gang te gaan staan. Daar stonden we dan met ons negenen: zes mannen en drie vrouwen, waaronder mijn oudste zwager, drie neven van onze kinderen, de vrouw van mijn oudste zwager, hun dochter en ik. De anderen spraken wat met elkaar. Ik zat niet echt te luisteren, maar af en toe kwam de jongste zoon van mijn oudste zwager naar me toe en herhaalde in het Engels waar ze het over hadden. Deze neef zat vroeger bij onze kinderen op school en sindsdien spreek ik met hem dan weer in het Engels dan weer in het Koerdisch.
Terug in de ziekenhuiskamer werd uitvoerig tussen de familieleden overlegd of ze hun vader diezelfde dag weer mee terug zouden nemen naar huis, dat ze hem daar zouden laten of wilden laten overplaatsen naar een ander ziekenhuis. Ik besloot te vertrekken nog voor het besluit was gevallen.
Gisteren had ik wel even een paar gebeld om te vragen hoe het met mijn schoonvader was, maar aangezien ze toch van plan waren geweest hem over te laten plaatsen naar een ander ziekenhuis, leek het me voor alle partijen onhandig als ik zou langskomen.
Vandaag waren Ronak en ik echter wel van de partij. Kani had haar schoolreisje (inderdaad op een vrije zaterdag) naar Fun Factory (een indoorspeeltuin) in Ainkawa, een christelijke wijk aan de rand van Erbil. Rond het middaguur vertrokken ze met de bus van school, maar ik zou haar later in de middag toch moeten ophalen van de indoorspeeltuin. "Naar welk ziekenhuis hebben jullie hem gebracht?" vroeg ik mijn tweede zwager. "CMC, vlakbij Majidi Mall," antwoordde hij. "Welke verdieping?" wilde ik weten. "De tweede, maar bij de receptie zul je de familie al zien." En inderdaad. Nadat ik de auto aan de straat had geparkeerd en we naar de hoofdingang van het CMC ziekenhuis liepen, zagen we door de glazen wanden de familie al zitten. We groetten iedereen en namen plaats op een van de vele bruine bankstellen die er stonden. De vrouw van mijn oudste zwager schonk thee in papieren wegwerpbekers. Iets verderop stonden wat neven en nichten van onze kinderen bij de koffiemachine. Ik voelde me direct thuis met alle familie zo in de buurt. "Hebben jullie al gegeten?" werd er gevraagd. "Er zijn nog wat laffabroodjes over." Eigenlijk hadden we geen honger, maar er werd min of meer verwacht dat we toch iets zouden eten en dus deelden Ronak en ik elk een broodje.
Na ongeveer een kwartier vroegen ze ons of we naar mijn schoonvader wilden. Mijn tweede schoonzus liep met ons mee. Eerst naar de liften, waarvan de eerste volgens mij meer voor patientenverkeer was en de andere twee voor bezoek. De deuren van de laatste lift werkten niet goed. Ik vermoed dat de oorzaak moest worden gezocht in de wisseling in elektriciteit, waar heel Koerdistan nog steeds mee te maken heeft. "Zijn jullie al lang hier?" vroeg ik mijn tweede schoonzus. "Sinds vanmorgen tien uur," was haar antwoord. Inmiddels was het na twee uur in de middag.
De jongste dochter van mijn derde schoonzus was blijkbaar nu degene die haar opa verzorgde. Ik groette mijn schoonvader en hij lachte vrolijk. Aan zijn blik kon ik zien dat hij ons niet echt wist te plaatsen, maar schijnbaar vond hij het leuk om wat mensen te zien. Ronak en ik namen plaats op een bankje dat in de hoek van de kamer stond. Mijn tweede schoonzus probeerde haar vader wat eten en drinken te geven, maar vandaag had hij niet zoveel trek en dorst gehad.
Na een minuut of tien werden een tante en een nicht van Rebaz binnen gebracht door de dochter van mijn oudste zwager en stonden wij weer op. Samen met de dochter van mijn zwager liepen we terug naar de familie bij de receptie. Inmiddels zat zo ongeveer de helft van de wachtruimte vol met bekende gezichten. Ik groette het groepje mannen dat later was binnengekomen en liep door naar andere familieleden.
Om half vier moest ik Kani ophalen van haar schoolreisje, dus om drie uur namen we afscheid van de familie.
Zodra een familielid in het ziekenhuis ligt, hebben ze er een dagtaak bij. Uren brengen ze door in het ziekenhuis en ook de nachtdiensten komen voor hun rekening. In Nederland val je dan natuurlijk terug op de verplegers en verpleegsters, maar toch heeft het ook wel iets om hier de saamhorigheid te zien. Gelukkig hebben mijn schoonouders met hun 10 (getrouwde) kinderen, 33 kleinkinderen, waarvan 6 getrouwd en als ik me niet vergis 13 achterkleinkinderen, voor een grote familie gezorgd. In principe kan de zorg verdeeld worden over een groot aantal mensen. Maar toch, als ik met mijn westerse ogen naar deze gewoonte kijk, is het voor mij bijna onvoorstelbaar dat mensen zo'n enorme taak op zich nemen. Dag en nacht. En ik heb het gevoel dat ze zelf niet eens inzien hoe bijzonder dat eigenlijk is.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 587
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => stemmen-en-gewoontes-rondom-ziekenhuisopname
)
[53] => stdClass Object
(
[reportId] => 5038360
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-27
[photoRevision] => 1
[title] => Etmaal zonder stroom en verkiezingen
[message] => Ruim een etmaal hebben we zonder stroom gezeten. Nadat ik de kinderen eergisteren van school had gehaald, was er al geen electriciteit meer tot gisteravond.
Twee steekvlammen uit de meterkast eergisteren gaven al niet bepaald een goede indruk. Het was nu de tweede keer in twee weken dat de meterkast een probleem had. De eerste keer was er een bakje die om de een of andere reden stuk was gegaan.
Na de eerste steekvlam eergistermiddag probeerde de tuinman de man te bellen die ons enkele weken geleden had aangesloten op het electriciteitsnetwerk van het dorp. Want de kans dat daar waarschijnlijk ergens iets fout was gegaan, was best groot. Ook nu was er in de meterkast voldoende storing om zelfs de hoofdstroom niet door te laten.
Na enkele uren had de tuinman nog steeds de electricien niet kunnen bereiken, maar na een rondje door het dorp op zoek naar een andere electricien, hoorde hij dat de eerste electricien in het ziekenhuis lag. Tijdens zijn werkzaamheden was hij door elektriciteit geraakt.
"Misschien is dit een goede reden om zijn telefoonnummer te verwijderen en een andere electricien te zoeken," zei ik tegen de tuinman, "dat hij zelf bijna geelectrocuteerd is, geeft mij niet veel vertrouwen in zijn kennis."
Een andere man werd in de avond erbij geroepen. Hij leek wat te twijfelen en korte tijd later zagen we de tweede steekvlam uit de meterkast komen. Gelukkig was de vlam niet groot genoeg om de tuinman en de electricien te raken.
"Streep zijn nummer ook maar door," vertelde ik de tuinman toen ook deze man onverrichter zake was vertrokken.
Op zich hebben we ons aardig gered zo zonder stroom. Je kan wel bij de pakken neer gaan zitten, maar uiteindelijk zul je toch moeten roeien met de riemen die je hebt. En het is ook wel fijn dat je even een momentje van rust kunt nemen. Electriciteit is fijn en nodig bij veel bezigheden, maar als dat wegvalt, heb je ineens veel meer tijd over voor iets anders. Een boek lezen, mijn puzzelboekjes tevoorschijn halen (de logische puzzels zijn mijn favoriet), de zolder opruimen. De kinderen speelden op de step in de tuin. Ik bedoel maar, zo erg is het allemaal niet als je even zonder stroom moet doen.
De volgende ochtend belde Rebaz met de man die alle bedrading in ons huis had aangelegd. Hij kwam pas in de avond kijken. Het was inmiddels al donker. Hij kon voorlopig eerst een tijdelijke oplossing regelen, waardoor we in bepaalde delen van het huis wel en andere delen geen stroom hadden.
Maar als je ruim 26 uur zonder stroom zit, dan is dit al een aardige oplossing. En zo kwam het dat de vriezer en de koelkast op de begane grond wel werkten, maar die op de eerste verdieping niet. Etenswaren die dreigden te ontdooien, werden overgeheveld naar beneden. Inmiddels ontdooide spullen werden weggegooid.
Ik had geluk met de wasmachine op de eerste verdieping. Die bleek wel stroom te hebben. De schooluniformen had ik al twee dagen met de hand uitgewassen, maar nu hoefde de overige was tenminste niet te blijven liggen. Enkele lampen konden aan, andere niet.
Vanmorgen was de electricien er weer. Hij had een bakje voor in de meterkast moeten kopen, die hij gisteravond niet meer kon halen. Inmiddels gaat het dus weer redelijk, maar ik begreep dat het laatste werk na zondag moet worden afgemaakt.
Zondag begint normaal gesproken de werkweek hier weer, maar deze zondag hebben we de verkiezingen voor het Koerdische parlement. Zelfs de scholen zijn vrij. Zaterdag is de dag voor de verkiezingen en Koerden zijn verzot op het bedenken van een extra vrije dag, dus laat "de dag ervoor" nu een goede reden zijn voor een extra vrije dag, volgens de mensen hier. Zaterdag is dus ook alles en iedereen vrij. Vrijdag is sowieso al de islamitische vrije dag, dus 3 dagen weekend.
Ik mag deze keer overigens ook meestemmen. Mensen die een verblijfsvergunning hebben, hebben de mogelijkheid mee te stemmen. Hoewel ik al jaren een verblijfsvergunning heb, zal dit mijn eerste keer stemmen in Koerdistan worden.
De partij waarop ik zal stemmen, daar is geen twijfel over mogelijk. De hele schoonfamilie is altijd al pro-KDP geweest en dat zal voorlopig ook wel zo blijven. Ik ga daarin niet afwijken. Maar qua persoon binnen de lijst zijn er voor mij 3 mogelijkheden. De eerste man op de lijst, Hemn Hawramy. Hij schijnt goed te kunnen praten, heb ik horen zeggen, maar wat hij zoal vertelt, geen idee. Ik kijk amper tv en ik vermoed dat als ik hem hoor spreken, hem niet zal kunnen verstaan. Hij is Hawramy. Bij mijn weten komen deze mensen van de regio onder Sulaimanya vandaan (ik denk zo ongeveer bij Halabja, maar zeker weet ik het niet). Ik had jaren geleden eens een patient die het Hawramy-dialect sprak en dat was voor mij met geen mogelijkheid te verstaan. En heel eerlijk: politiek boeit mij gewoon niet zo heel veel.
Dan is er nog nummer 30. Een vriend van ons die ik van Nederland ken. Ik ken hem al sinds mijn zestiende.
Een andere mogelijkheid is nummer 40, een dokter die tot een jaar of 2 geleden dagelijks naar school kwam om (zijn?) kinderen op te halen. Zodoende heb ik wel eens een paar keer met hem gesproken. Hij schijnt vooral te willen proberen betere medicijnen Koerdistan binnen te halen.
Overigens ken ik de eerste man van de PUK-lijst ook. Hij kwam ooit eens met zijn gezin ons bezoeken. Pas in de middag kwamen zijzelf langs, maar in de voorgaande uren stuurde hij tot 3 keer toe zijn lijfwachten om de boel even grondig te onderzoeken. Hoewel ik niet pro-PUK ben, moet ik wel eerlijk toegeven dat ze erg vriendelijk over kwamen. Het is dat ik wist wie ze waren, maar ik zag vooral een huisvader, zijn vrouw, die een bezorgde moeder leek en hun nog jonge kinderen die net als alle andere kinderen vrolijk rond huppelden.
Hoe dan ook, in Nederland ken ik nooit iemand persoonlijk die op de verkiezingsposters staan, maar hier zie ik al een aantal weken "bekende gezichten" prijken op de metershoge verkiezingsborden die aan bruggen hangen en in de middenberm van de grote wegen staan. Of die honderden borden zo in het midden van de berm veilig zijn, kun je grote vraagtekens bij zetten, want er waait hier en daar wel eens een om. Maar dat is weer een ander verhaal.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 782
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => etmaal-zonder-stroom-en-verkiezingen
)
[54] => stdClass Object
(
[reportId] => 5037624
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-20
[photoRevision] => 1
[title] => De eerste schoolweken en een rondje Erbil
[message] => Volgende week zondag start alweer de vierde schoolweek voor de kinderen. Ronak zit nu in de laatste klas, Grade 12 (zesde klas middelbaar) en bereidt zich dit jaar voor op de studie die ze graag wil volgen: tandheelkunde. En ja, dat is echt haar eigen keus, want toen ze enkele jaren geleden bij mij kwam en vertelde dat ze tandarts wilde worden, heb ik eerst met haar zitten praten. "Is het werkelijk iets wat je leuk lijkt of denk je dat je dezelfde richting als ons op moet," wilde ik weten. De tweede optie vind ik namelijk geen goede reden om een beroep te kiezen, maar na enige tijd nadenken, antwoordde ze dat tandheelkunde haar echt interessant leek.
We gaan voor Nederland. In Koerdistan zijn de opleidingen tandheelkunde nog steeds van een bijzonder matig niveau en hoewel ik, net als de meeste moeders, mijn kinderen het liefst dichtbij me heb, is het uiteindelijk belangrijker dat zij een kwalitatief goede opleiding krijgt. Een tussenjaar is nog wel nodig, omdat Nederland de Sabis opleiding niet wil herkennen op VWO niveau. HAVO is het volgens Nuffic. Als je de leerstof van HAVO en Sabis (tenminste van de International School of Choueifat in Erbil) met elkaar vergelijkt, dan is Choueifat toch echt veel verder. Ik heb verhalen gehoord van kinderen waarvan hun neven en nichten op een Nederlandse VWO zaten en toch achter waren op de lesstof van Choueifat. Maar uiteindelijk gaat het erom hoe het gewaardeerd wordt. HAVO niveau dus, volgens Nederland. Een of twee jaartjes certificaten behalen op VWO niveau plus een examen Nederlandse taal is daarom de volgende stap voor Ronak. Een universitair jaar hier in Koerdistan zou volgens de studiebegeleider van Ronak ook nog een mogelijkheid zijn. We zullen het zien.
Shayda is overgegaan naar Grade 9, derde klas middelbaar. Dit jaar veranderen voor haar de eisen om over te gaan: voor het eind van het jaar moet ze kiezen welke richting ze op wil gaan: Science of Arts. De voorwaarden voor de Science kant zijn dat ze minimaal 70 (van de 100) moet halen in Math, waarbij ze zowel Algebra als Geometry moet halen. En ze moet een cijfer boven de 60 halen voor Science. Voor de Arts richting moet ze minimaal een 60 halen voor Engels en Social Studies. Ongeacht of ze de ene of de andere richting kiezen, moet ze, zoals elk jaar, minimaal 60 halen in 5 vakken, waaronder Math, Engels, Science, Koerdisch en Humanities. Het Koerdisch, daar wringt het nogal bij haar. Het lessysteem van zowel het Koerdisch als het Arabisch is op Choueifat bijzonder zwak. Het systeem gaat ervanuit dat de kinderen ten eerste al Koerdisch beheersen, maar vreemd genoeg gaan de Koerdische kinderen zelfs achteruit in hun taal, zodra ze op deze school zitten. En ja, al meerdere keren gedurende de afgelopen jaren heb ik aan de bel getrokken en e-mails geschreven naar de directeur (er zitten tot 2500 leerlingen op deze lokatie, maar geloof me dat de directeur en vele anderen mij al heel goed kennen). Het komt erop neer dat de leerlingen voor Koerdisch eerst het Sorani leren (het dialect waarin veel boeken zijn geschreven, maar helaas niet het dialect van mijn schoonfamilie, hoewel mijn schoonfamilie wel Sorani beheerst), al snel leren ze gedichten (veel te hoog gegrepen vind ik, als je de taal nog niet goed beheerst) en de hoogste klassen leren Bahdini. Dat is dan wel het dialect van mijn schoonfamilie, maar jammer genoeg betreft dit het Oud-Bahdini, wat bijna niemand meer spreekt. Mijn schoonfamilie waarschijnlijk ook niet. Nu beheersen onze kinderen wel het Koerdisch (hoofdzakelijk Sorani, maar ook wat Bahdini en dan vooral lezen, schrijven en wat spreken en begrijpen), maar ik vind ze nog te onzeker in het spreken. Begrijpen blijft ook een hekel punt. En dat vind ik jammer. Nog steeds moet ik soms dingen voor hen vertalen. Hun Engels is overigens wel geweldig, veel beter dan het Engels dat ik spreek. Nederlands gaat ook prima.
Shayan zit nu in Grade 3, groep 5 basisschool. Het huiswerk begint nu wat meer te worden, maar meneer is daar nog niet echt zo mee bezig. Vooral de schrijfopdrachten van Engels heeft hij niet zoveel mee. "Snap ik niet," roept hij veel te snel zonder het te hebben geprobeerd. En zoveel "snapwerk" is het niet eens. Meer creativiteit. Hij moet bepaalde woorden leren (ook qua betekenis) en vervolgens een zin maken waar een of meer van die woorden in verwerkt zijn. Vaak wordt er dan een opdracht aan vooraf gegeven: "Schrijf een eerste zin die boeiend is voor een lezer" of "Beschrijf waar je naartoe ging en wat er gebeurde en gebruik woorden uit de woordenlijst". Nee, hij is er nog niet voor te porren.
Kani zit nu voor het eerst op school. Ze is in de tweede kleuterklas geplaatst. Daar mag je min of meer voor kiezen, mits het een beetje bij haar leeftijd en niveau past. Kinderen die starten, beginnen normaal gesproken in de eerste kleuterklas, maar haar Engels was al voldoende en ik ga ervanuit de ze de tweede kleuterklas ook prima kan doen. Met haar koppige karakter (goh, van wie zou ze dat nu hebben? ;P ) hebben we al een en ander te stellen gehad. Ze begon in KG2D. Een klas met, voor zover ik kon beoordelen, een aardige juf, leuke hulpjuf en een stuk of 28 kinderen. Kani was er wat minder over te spreken en ging huilen, verstopte zich onder haar tafel en ontsnapte tot een paar keer toe uit het lokaal en liep dan over de gang. Nu is er overtallig personeel daar, dus zijn er voldoende mensen, zoals de Supervisor van het kleutergebouw, door wie ze dan wel werd opgevangen. Het Hoofd van het kleutergebouw, een vrouw die als behoorlijk streng te boek staat, vertelde op een dag aan mij dat ze Kani niet zo goed aan kon. Ik denk dat het haar best wel zou zijn gelukt, als ze Kani wat beter had gekend, maar ze vroeg of ik er moeite mee zou hebben dat als Kani niet naar haar zou luisteren, ze het Hoofd van de Beveiliging van school erbij mocht halen. Een man die bij leerlingen (jong en oud) bekend staat als iemand met "popping eyes". Voor hem moet je respect hebben en de meesten hebben dat ook.
Ondertussen hebben ze Kani (in de tweede week al) overgeplaatst naar een andere klas. Een nieuwe klas met maar een handjevol kinderen. Dat ging overigens heel goed. Ze huilde veel minder en in de ochtenden als ik haar breng, loopt ze ook snel door de gang, maar dan juist richting haar nieuwe klas. Een goed teken, lijkt mij. Met afscheid nemen, heeft ze soms nog wel wat problemen, maar in die zin ben ik vrij hard, en wil ik het afscheid niet al te moeilijk maken. Ik kom, we knuffelen even en ik vertrek weer. Haar nieuwe juf, een meisje dat amper twintig jaar lijkt en uit Schotland komt (bijzonder schattig accent dat me doet denken aan dat roodharige meisje in de film Brave, ofzo) is enorm over Kani te spreken. Terwijl ik de eerste dag dat ze in de nieuwe klas zat, te horen had gekregen, dat Kani vanwege het vele huilen en weglopen achter lag op de rest van de klas, lag ze een of twee dagen later al voor op de rest. Ook schijnt ze het geweldig te vinden om de juf te helpen. Maar het Koerdisch wordt gegeven in het lokaal waar Kani de eerste week zat. En om de een of andere reden begint Kani dan weer te huilen en onder de tafel te verstoppen.
Het Hoofd van het kleutergebouw had daarom gisteren toch het Hoofd van de Beveiliging er even bijgehaald. Deze man had haar streng toegesproken, maar zoals ik later van de vrouw vernam, was Kani allerminst onder de indruk. "Ze is helemaal niet bang van hem, terwijl grotere leerlingen hem zelfs "eng" vinden," vertelde de vrouw mij. "Het klopt wel dat ze inderdaad niet zo bang is aangelegd," moest ik toegeven en ik vertelde haar over de keer in de afgelopen zomervakantie dat ik met haar in de trein had gezeten en ze binnen vijf minuten al dikke vrienden was met een totaal onbekende man. Vanzelfsprekend hoeft ze van mij niet overal bang voor te zijn, maar er zitten natuurlijk ook nadelen aan het feit dat ze niet snel bang is.
Ik stond zelf als kind mijn mannetje trouwens ook wel. Ik was een jaar of vier toen ik ruzie kreeg met een oudere jongen en hem achterna rende, zijn moeder voorbij, tot in zijn eigen keuken en hem daar heb geslagen. En dan de keren dat ik vocht voor mijn zus, die eigenlijk twee jaar ouder is dan ik. Zij was een zogenaamde "goedkoek", te goed voor de wereld. Tegenwoordig redt ze zich prima zonder mij.
Maar goed, Kani is dus een pittige tante met een eigen wil. Dat karakter gaan we dus hier en daar nog wat bij schuren.
Uit school weg moest ik eerst naar Erbil. De school vraagt dat kinderen van Kani's leeftijd zijn ingeënt tegen de mazelen en hoewel ze al diverse vaccinaties heeft gehad (enkele in Nederland, maar de meeste in Koerdistan), kan ik de aantekeningen in het Koerdische boekje niet lezen. En ik kan me niet herinneren of ze wel of niet dit vaccin heeft gehad. Mijn eerste rit ging dus naar het lokaal medische gebouw waar ik haar heb laten inenten. Officieel valt dat onder het Bakhtiyari district, maar aangezien ik geen andere weet, ben ik daar ook na onze verhuizing naar Mazra3a Mala Omar blijven hangen.
Het is in de middag en de kinderartsen zijn er alleen in de ochtenden. Dat weet ik ook wel, maar ik hoopte in ieder geval een arts te kunnen spreken die me wat meer informatie over de vaccinaties kon geven.
Ik loop een gang in, waar diverse mensen zitten te wachten. De kamers van de kinderartsen zijn op slot en ik vraag aan niemand speciaal in de menigte of ze weten waar iemand zit die mij verder kan helpen. Een jongeman van begin twintig loopt met me mee en brengt me naar de apotheek in het gebouw. Niet meer dan een kleine kamer met airco, een paar open kasten waar medicijnen in zijn opgeslagen en twee bureautjes waar twee mannen achter zitten. Ik leg hem mijn vraag uit en de man zegt dat er na een minuut of tien een arts zal zijn. Ik mag plaatsnemen op de houten banken in de ruime wachtkamer.
Een oudere vrouw in Koerdische kleding in het zwart met blauwe bloemen en een hoofddoek om haar haar gebonden neemt met een iets jongere man plaats op de andere kant van de houten bank. Ze kijkt mijn kant op en lacht even vriendelijk. Ik glimlach terug. "Kom maar even naast mij zitten," zegt ze, terwijl ze met haar hand op het hout naast haar klopt, "Dan kunnen we even praten." Natuurlijk vraagt ze me het hemd van mijn lijf. Of ik Koerdisch spreek, kom ik ook voor vaccinaties, werk ik, ben ik getrouwd, heb ik kinderen? Als ik aangeef dat ik werk en getrouwd ben met een Koerdische man, herhaalt ze het nieuws even voor de man die naast haar zit, haar oudste zoon van in totaal vijf zonen en vier dochters. Twee andere zonen zijn al overleden. "Dat heb je goed gedaan! Een Koerdische man getrouwd! Goed zo!" Ik heb haar goedkeuring blijkbaar.
Na een kleine twintig minuten, want ja, Koerden zijn nu eenmaal minder goed in het inschatten van tijd, komt de apotheker langs lopen en vraagt zonder al te veel woorden, maar meer met een kort gebaar, naar het vaccinatieboekje dat ik in mijn hand heb. Ik overhandig het boekje en de man loopt verder. "Wat is die man van jou?" wil de oudere vrouw weten. "Niets. Hij is de apotheker," antwoord ik.
Kort daarna gebaart de apotheker dat ik mee mag lopen, terug de gang in waar nog meer dan een klein half uur geleden mensen zitten te wachten. Hij vertelt me bij een deur te wachten (dezelfde als alle anderen) en roept naar de man die de deur bewaakt en patiënten doorlaat dat hij mij als eerste moet laten gaan. Het duurt enkele minuten voor de voorgaande patient eruit komt en ik naar binnen mag. De arts achter het bureau bekijkt mijn boekje even, maar kan me niet zo heel veel wijzer maken, behalve dat ik op een andere dag (normaal werken ze op zaterdagen tot en met donderdagen vanaf half 9) even moet terug komen en dan met een van de kinderartsen moet overleggen. Volgens hem hebben ze tegenwoordig ook dezelfde boekjes in het Engels, dus dan moet ik daar ook maar even naar vragen. Ik bedank de man en vertrek weer.
Ik moet nog enkele winkels bezoeken die op verschillende plekken in de stad zitten. Met de taxi is dat niet te doen, maar Rebaz is sinds een kleine week terug in Koerdistan (alleen voor zeer korte tijd) en heeft een auto meegebracht, zodat ik nu met de auto mijn boodschappen kan doen.
Als ik terugkom van ACE, een soort bouwmarkt aan de Mosul street rij ik langs de achterkant van het Sami Abdulrahmanpark richting de binnenstad. Twee normale helikopters en een militaire helikopter met twee propellors vliegen over het park. Het trekt automatisch mijn aandacht. Plots zie ik twee of drie lichtballen vanuit de militaire helikopter naar beneden vallen. De lichtballen doven al snel uit en lijken te verdwijnen. Geen idee wat het overigens is geweest en waarom ze die lichtballen lieten vallen.
Overigens deed het mij meteen denken aan de keer dat Ronak van school thuis kwam en hetzelfde had gezien. Boven de school hadden enkele militaire helikopters gevlogen, die ook lichtballen lieten vallen. Zij stonden er toevallig recht onder en schrokken zich wild. Vanuit hun oogpunt en hun eerste reactie dachten zij en haar vrienden dat de achterste helikopter de voorste wilde neerschieten of dat ze de school wilden bombarderen. Destijds had ik me geen beeld kunnen vormen bij hetgeen ze vertelde, tot gisteravond dus, toen ik bij toeval dezelfde ballen zag vallen.
Ik reed door naar de laatste winkel die op mijn lijstje stond, maar met de helft aan wat ik nodig had, ging ik uiteindelijk richting huis. In Koerdistan is het lastig om gericht naar specifieke produkten te zoeken en wil je alles bij elkaar krijgen, moet je meestal verschillende winkels aandoen. Het is zelfs zo erg dat ik al een poos in een Facebook groep zit waar veelal expats en teruggekeerde Koerden elkaar om advies vragen waar welk produkt te koop is in Erbil. Ik ben dus niet de enige die niet alles kan vinden.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1029
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => de-eerste-schoolweken-en-een-rondje-erbil
)
[55] => stdClass Object
(
[reportId] => 5036892
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-12
[photoRevision] => 1
[title] => Mijn "verboden" wandeling
[message] => Eigenlijk is het al de tweede dag wanneer het nichtje dat bij het bedrijf werkt, mij inlicht dat mijn schoonvader in het ziekenhuis ligt. De eerste nacht is hij geloof ik nogal laat er naartoe gebracht.
Vroeg in de avond, het is nog licht, nemen Ronak en ik een taxi naar het ziekenhuis in Erbil. Een typisch Koerdische inrichting met tegels aan de wand, maar met een betere hygiëne dan de gemiddelde ziekenhuizen. Onder het toeziend oog van diverse mensen die buiten bij de ingang en binnen bij de receptie ons zwijgend nakijken, lopen Ronak en ik door naar de lift. De tweede verdieping moet het zijn. Dat heeft het nichtje me al laten weten. Boven aan gekomen weten we niet direct of we links- of rechtsaf moeten, maar we gokken voor rechts en lopen al gauwachtig een andere hal in, waar we wat mannelijke familieleden treffen: mijn oudste zwager en drie neven van onze kinderen. We geven iedereen een hand en worden direct begeleid naar de kamer van mijn schoonvader. De mannen blijven buiten op een rij stoelen op de gang zitten. De ziekenhuiskamer is klein. Er staat een eenpersoonsbed, een kledingkast tegen de muur die de kamer van de badkamer scheidt, een tafelmodelkoelkast ernaast, een ligbankje tegen een andere muur en naast de deur nog een bankje. Van maximaal twee bezoekers per patient hebben we hier nooit gehoord. Mijn tweede schoonzus staat naast haar vaders bed en helpt hem met zijn lakens en kussens. Haar man, twee van hun dochters en een van hun zonen zitten op de bankjes evenals de vrouw van mijn oudste zwager en hun dochter. Ik neem plaats tussen hen in. Ronak gaat zitten op het bankje waar mijn jongste schoonzus, de zus van mijn schoonvader, mijn derde schoonzus en een van haar dochters op zitten. We krijgen meteen een bekertje water en een gebakje aangeboden. De twee andere dochters en de zoon van mijn derde schoonzus en het nichtje dat bij het bedrijf werkt, komen wat later binnen. Naast mij is net iemand opgestaan en de zoon van de derde schoonzus ploft naast mij neer. Twintig is hij nu. Sinds een jaar of twee studeert hij in Engeland. "Vanavond blijf ik hier slapen," bedenkt hij ineens. Familieleden nemen hier vaker de taken van de verplegers op zich. Een klein uurtje later zijn wat nieuwe familieleden gekomen en een ander deel vertrekt. Ronak en ik rijden met de nicht mee. Ze brengt ons naar huis.
De volgende middag mag mijn schoonvader terug naar huis. Ik besluit ook even langs te gaan. De kinderen laat ik thuis bij de oppas en de tuinman. Aangezien we nog geen auto hebben, begin ik het eerste stuk te lopen. Meestal kom ik onderweg wel taxi's tegen. Na de slingerweg vanaf ons huis in de heuvels, sla ik rechtsaf de dorpsweg op. Bij de achteringang van school blijf ik even praten met de peshmerga die die ingang beveiligt. Hij kent Rebaz, had hij me vorig jaar al eens verteld. Na een paar minuten loop ik verder richting de hoofdweg. Vlakbij American Village hou ik een taxi aan. De man wil een belachelijk hoog bedrag voor de rit, dus ik besluit verder te lopen. Langs de autoweg. Gewone auto's claxonneren wel, maar taxi's rijden gewoon verder. Misschien zien ze mij te laat of rijden ze te snel of op de linkerbaan. Of ze hebben al passagiers. Ondertussen ben ik zelfs de ingang van GreenLand voorbij gelopen en loop inmiddels langs het dorpje Okhsar. Iets meer dan een uur is het geleden dat ik van huis ben vertrokken. Dan stopt er een witte auto een paar meter verderop. Verreweg de meeste auto's hier zijn wit en ik herken vrijwel nooit auto's, dus pas als ik vlakbij loop, zie ik dat het de broer van de man van mijn derde schoonzus is, hun chauffeur.
Ik neem plaats op de passagiersstoel naast hem. Aan zijn gezicht zie ik dat hij het erg vindt dat ik daar loop. Zelf heb ik er absoluut geen problemen mee. "Waar ben je vandaan gelopen?" "Van huis." "Helemaal van huis? Waarom heb je me niet even gebeld? Dan was ik je komen halen!" Ongetwijfeld zal dat ook zo zijn, maar hoe lief de familie ook is, ik voel me vaak een beetje bezwaard om hen met mijn problemen op te zadelen. Dat ik geen auto heb, is tenslotte niet hun probleem en ik ga ervan uit dat ieder voor zich zijn eigen bezigheden ook wel heeft.
Hij zet me af bij mijn schoonouders' huis. Meestal kom ik bij hen binnen via de keukendeur, maar deze keer zijn mijn voeten helemaal zwart geworden van mijn wandeling door het stof. Ik besluit eerst naar de wc in de hal bij de voordeur te gaan. Koerdische wc's zijn als gaten in de grond en hebben een kraantje met slangetje eraan. Hier was ik eerst mijn voeten.
Mijn schoonvader is nog niet terug, maar mijn schoonmoeder zit op haar bed in de zitkamer. Mijn derde schoonzus, de zus van mijn schoonvader en een dochter van mijn tweede schoonzus zitten bij haar.
Nadat ik iedereen heb begroet en een hand heb gegeven, komt meteen de vraag of ik de kinderen niet heb meegenomen. Roddels verspreiden zich hier sneller dan vuur en ik besluit direct te vertellen van mijn wandeling aan de autoweg. Mijn derde schoonzus is verschrikt. Hoe kan ik dat toch doen? Zo lopen langs de autoweg. Ze vindt dat ik haar elke keer moet bellen als ik een auto nodig heb. Dan regelt zij wel dat iemand mij brengt en haalt. Deze schoonzus speelt een belangrijke rol in de familie en ik twijfel niet aan haar woorden, maar ik zie mezelf niet zo snel haar bellen voor elk wissewasje. Ze belt zelfs nog even met de man die mij heeft opgepikt om zo precies te achterhalen waar hij mij heeft zien lopen. De zus van mijn schoonvader is al even bezorgd. "Zo erg is het niet," wuif ik hun bezorgdheid weg, "Een beetje sporten kan ik wel gebruiken. Misschien val ik er nog wel van af."
De dochter van mijn tweede schoonzus en vooral mijn schoonmoeder zien er de humor wel van in. In al die jaren heb ik zelden mijn schoonmoeder zo breeduit zien lachen als gisteren op haar bed in de zitkamer.
Als mijn schoonvader terugkomt, vertrekken we met ons allen naar de bezoekkamer, waar een bed voor mijn schoonvader is neergezet. Met hem zijn meerdere familieleden binnengekomen. De bezoekkamer zit vol. Hoe en door wie mijn tweede zwager is ingelicht, is me even ontgaan, maar zonder mij aan te kijken, zegt hij heel rustig: "Feikje, ben je weer gaan lopen?" "Ja," antwoord ik glimlachend. Hij wil weten hoever en hoe lang ik heb gelopen en ik vertel hem dat ik ruim een uur liep en tot aan het dorpje met de moskee ben gekomen. Er klinkt wat gegrinnik door de bezoekkamer. Ze hebben in hun beleving vast heel wat te stellen met zo'n gekke westerse vrouw als ik in hun familie.
Als een vriend van Rebaz is gekomen en het meeste bezoek weg is, zitten mijn tweede zwager en de vriend nogmaals te praten over mijn "verboden" wandeling. "Het kan maar zo zijn dat iemand het heeft gefilmd en dat je morgen op Facebook staat," oppert de vriend. Dat zou natuurlijk zomaar kunnen, maar ik heb bij mijn weten niks geks gedaan, dus kan me er niet zoveel zorgen om maken.
Rond half zeven wordt ons verteld naar de keuken te komen. De familie gaat eten en wie op dat moment in huis is, eet vanzelfsprekend mee. De neef van onze kinderen, die tot enkele maanden geleden bij ons bedrijf werkte, heeft blijkbaar ook al meegekregen dat ik gelopen heb. "Feikje, ben jij gaan lopen naar Massif?" vraagt hij, "Hoe lang heb je gelopen?" "Iets meer dan een uur," antwoord ik. "Dan was je nog niet in Massif. Tot hoever ben je gekomen?" "Vlakbij dat dorpje Okhsar." "Heb je enig idee hoe lang het lopen is naar Massif vanaf jullie huis?" "Hm... geen idee. Vier of vijf uur?" antwoord ik nu. De neef kijkt mij aan. Zwijgend, maar ik ken hem. Hij heeft een dominant karakter, maar is ook grappig. Ik kan goed met hem opschieten. "Weet je wat?" zeg ik nu tegen hem, "Volgende keer ga ik helemaal tot aan Massif lopen en dan vertel ik je hoeveel uren ik erover gedaan heb." Ik knipoog naar mijn jongste schoonzus die ook in de keuken staat. Ze ziet er de grap wel van in en lacht terug. De neef schudt afkeurend zijn hoofd.
Na het eten, dat mijn vierde schoonzus heeft bereid, begin ik vast aan de afwas, terwijl andere meiden het kleed van de grond leegruimen en de vieze vaat naar mij toebrengen. Een van de dochters van mijn jongste schoonzus komt mij helpen met het afspoelen van de vaat die ik net gewassen heb. Afdrogen doen we niet. Gewassen en afgespoeld wordt het weggezet op het afdruiprek en als deze te vol raakt, verplaatsen ze het op een doek die iets verderop op de keukenkastjes is neergelegd.
Het is al rond half acht in de avond als ik met mijn tweede zwager, de neef die bij het bedrijf werkte en zijn vriend in de auto stap. De vriend neemt naast mij plaats op de achterbank. Deze vriend is als een soort familie. Een rustige en respectvolle jongen van een jaar of achtentwintig of dertig. Mijn zwager rijdt, de neef zit naast hem. Als mijn zwager voor een plaatselijke supermarkt stopt en uitstapt, maken de beide jongens toch nog even weer van de gelegenheid gebruik om mij op andere gedachten te brengen, zodat ik niet meer aan een of andere wandeling begin. Ik vertel hen van mijn taxiproblemen en uiteindelijk zijn ze het erover eens dat we maar snel een auto moeten regelen, want zo gaat het ook niet langer. Als mijn zwager weer terug in de auto is, rijdt hij eerst zichzelf naar huis. Vervolgens stapt de vriend achter het stuur en rijden hij en de neef mij naar huis. Ze zorgen er voor dat ik binnen de poortdeuren ben voor ze vertrekken. Die arme mannen in mijn schoonfamilie. Ze hebben weer hun handen vol gehad aan mijn fratsen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 956
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => mijn-verboden-wandeling
)
[56] => stdClass Object
(
[reportId] => 5036575
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-09
[photoRevision] => 1
[title] => Ongeveer 22/7 stroom en taxi drama's
[message] => Het belooft wat. Sinds een dag of 12 zijn we nu aangesloten op het elektriciteitsnetwerk van het dorp. Qua maandelijkse kosten gaan we er nu op vooruit. Onze eigen generator deden we niet eens altijd tijdens de uren zonder hoofdstroom aan, maar toch zaten we al gauw op zo'n 600 dollar vaste lasten per maand. Hoofdstroom is dan wel gratis. Het dorpsnetwerk werkt ook met een generator, maar hierbij worden de kosten gedeeld en hebben we bovendien geen extra kosten als hun generator onderhoud nodig heeft. We mochten zelf bepalen hoeveel ampere we wilden afnemen per maand. Omdat ik een wasmachine heb die sowieso moet kunnen draaien, kozen we voor 25 ampere. Voor deze hoeveelheid betalen we nu een vast bedrag per maand. Een bijkomend voordeel is dat we meerdere uren per dag stroom hebben. Geen 24 uur per dag, maar toch wel iets van 22 uur op het moment. Wat een luxe! Zoveel stroom per dag ben ik al een tijd niet meer gewend als je onze vakanties in Nederland niet meerekent.
Een klein nadeeltje, als ik dan toch even mag klagen, is dat ik momenteel nog niet altijd goed in de gaten heb of we hoofdstroom of 25-ampere stroom hebben. Voorheen luisterde ik gewoon of ik de generator hoorde, maar dat werkt niet meer, omdat deze generator ergens ver weg in het dorp staat. Een lampje of iets dergelijks dat het verschil aangeeft, hebben we ook niet. Er zijn wel wat manieren, namelijk als ik de airco aanzet, trekt de 25-ampere stroom dit niet en valt de elektriciteit uit. Nu is wel een zekering aan de binnenkant van de buitenmuur die dan weer omgezet kan worden, maar om nu elke keer het zo uit te proberen, lijkt me ook geen geweldig idee. Wel is het me opgevallen dat de lampen wat sterker schijnen bij hoofdstroom. Het is een subtiel verschil, maar toch.
Ondertussen hebben we nog steeds geen auto. School en andere dagelijkse verplichtingen zijn al wel weer begonnen en helaas ligt niet alles op loopafstand, zodat we weer geregeld gebruik moeten maken van taxi's. Voor school gebruik ik een redelijk vaste taxichauffeur. Als hij niet kan, heb ik nog een reserve.
De grap is dat ik nooit hoef te vertellen wie ik ben en waar ik woon. Zelfs niet toen ik met een nieuw telefoonnummer (ik heb er nu twee) begon te bellen. Als de kinderen op school zijn, ik heb nu alle vier kids op dezelfde school: Ronak in Grade 12 (zesde klas middelbaar), Shayda in Grade 9 (derde klas middelbaar), Shayan in Grade 3 (groep 5 basisschool) en Kani in KG2 (tweede kleuterklas), neem ik geen gebruik van de taxi. Ik loop naar huis en bij het ophalen, loop ik naar school. Tenzij ik eerst naar het werk ben geweest. Lopend naar Erbil is me nog net een stap te ver in eind dertig graden. Laatst had ik geluk. Ik was met de taxi naar school gegaan en wilde daarna door naar het werk in Erbil. De eerste taxi had ik zonder mij weg laten gaan, omdat ik in de eerste weken van school wat extra tijd kwijt ben bij het wegbrengen van Shayan, maar vooral Kani.
Ik stak de autoweg over om dan met het verkeer mee te lopen, zodat de taxi die ik dan zou vinden niet aan de verkeerde kant van de weg zou zijn. Het eerste stukje loop ik gewoon zonder al te veel moeite te doen voor het vinden van een taxi. Ik had net besloten dat ik een taxi zou aanhouden, toen er een witte personenauto naast me stopte. Bleek het het nichtje te zijn dat bij ons bedrijf werkt. In de ochtend had ze een examen en toevallig herkende ze me toen ik aan de kant van de weg liep. Nu is dat laatste overigens niet zo moeilijk, want zoveel mensen lopen er nu ook niet langs de autoweg. Zeker niet op dat stukje waar ik liep.
Met taxi's heb ik de laatste tijd wat minder geluk gehad. Een taxichauffeur wilde me voor 10.000 dinar wel van Erbil naar ons huis in Mazra3a Mala Omar brengen. Ik wilde niet, omdat 8.000 dinar vanaf dat stuk ook genoeg was. Hij vond het te weinig, dus ik liep weg op zoek naar een andere taxi. Ik was al een meter of wat verder gelopen, toen hij helemaal in de achteruit terug kwam en door het geopende raam aan de passagierskant riep dat hij me wel voor 8.000 dinar wilde brengen. Ik vertelde hem nog dat hij dan niet moest gaan klagen op het eind, maar dat zou hij zeker niet doen, beloofde hij. Ik stapte in. Onderweg vertelde hij me dat de benzinekosten omhoog waren gegaan. "Sinds wanneer dat dan?" wilde ik weten, "Ik was gisteren nog voor 8.000 dinar van Erbil naar huis gereden." "Gisteren is het verhoogd," vertelde de man mij. "Hoeveel kost een liter dan nu?" Sinds ik geen auto heb, ben ik niet wezen tanken en had eerlijk gezegd er ook niet op gelet. "1000 dinar per liter," informeerde de taxichauffeur me. Het had best waar kunnen zijn, maar ik besloot even op te letten bij Kurdnaft, een van de duurdere benzinestations, waar ikzelf altijd tank. "Normale benzine 810 dinar, Super 1000 nog iets dinar," las ik. Ik geloof dat er 1034 dinar stond. Vanaf een maand of twee voor ons vertrek naar Nederland, misschien zelfs wat langer, was de prijs bij Kurdnaft al 810 dinar geweest voor normale benzine. Ik begon te vermoeden dat hij had gelogen en noemde dat de prijs bij Kurdnaft in ieder geval niet veranderd was. Toen we eenmaal in Mala Omar waren aangekomen, begon de man te zuchten: "Mazra3a Mala Omar is zo ver. Ik rij alleen voor de benzinekosten te dekken. Ik dacht dat het Mazra3a naast Sher benzinestation was." "Mala Omar is hier en niet bij Sher benzinestation, meneer," ik was de flauwe leugentjes allang zat. Vlakbij huis op het slingerweggetje liet ik hem stoppen. Ik gaf hem 10.000 dinar, waarop hij mij 2.000 dinar terug had moeten geven. Hij weigerde en werd boos. Misschien was het om mij te laten schrikken, maar hij had zijn auto inmiddels gekeerd en begon met mij nog in de auto weg te rijden. Boos riep ik dat als hij nu niet zou stoppen, ik de Asayish zou bellen (de Koerdische Veiligheidsdienst). Hij stopte de auto en ik stapte uit. Het wisselgeld heeft hij me nooit teruggegeven.
Eerder was ik eens met Ronak naar de bazaar bij de Citadel (het eeuwenoude stadscentrum) geweest. Ronak wilde daar een wit shirtje voor school kopen. Op de terugweg wilden we een taxi naar Shoresh nemen. Zelf hadden we al bedacht dat het 4.000 dinar zou moeten zijn vanaf dat punt. Ik sprak een taxichauffeur aan die buiten zijn auto stond te praten met een groepje collega's. 5.000 dinar wilde hij hebben, vertelde hij mij. Een paar seconden keek ik hem aan zonder iets te zeggen. Tot een van zijn collega's op de man afkomt en hem zonder pardon een tik in zijn gezicht geeft. "4.000 dinar is het!" zei de man tegen zowel mij als tegen de taxichauffeur die extra geld dacht te kunnen verdienen. "Je laat die arme dames niet meer betalen dan 4.000!" Ronak en ik begonnen te grinniken. Zelfs de chauffeur die een tik had gekregen, begon te lachen. We stapten in bij deze man en betaalden aan het einde van de rit zonder problemen 4.000 dinar.
De taxi die erna kwam, was van een oudere man. We hadden wat boodschappen gehaald bij de supermarkt aan Shoresh en hadden daarna een stuk gelopen tot we zover waren dat we met 4.000 dinar prima tot aan Mazra3a Mala Omar moesten kunnen komen. De schemertijd duurt hier veel korter dan in Nederland en hoewel het nog niet laat op de avond was, was het toch al net donker geworden. Ik hield een taxi aan, die dus zoals gezegd van de oudere man was. Hij wilde 5.000 dinar. Ik wilde 4.000 betalen. Hij ging akkoord. Schoorvoetend, zo bleek, want eenmaal in de auto was de man niet te genieten. Hij mopperde op elke automobilist die hij tegen kwam. "Dat je maar niet oud mag worden! Tuf!" hoorden we hem een paar keer foeteren. (Tuf is wat ze gebruiken voor spugen naar iemand en dus beledigend bedoeld is). Ronak en ik hadden moeite ons lachen in te houden en zo zaten we met gebogen hoofden op de achterbank. Eenmaal in Mala Omar begon de man zijn gemopper op ons te richten. Het was te ver en de prijs te laag. "Ach," dacht ik, "ik laat hem aan de dorpsweg stoppen, dan lopen wij de laatste 6 minuten wel naar huis en dan kan hij direct verder." Op mijn aanwijzing stopte hij de taxi. Ik gaf hem een briefje van 5.000 dinar. "Heb je niet kleiner?" mopperde hij nu. "Nee." Hij mompelde nog wat verder. "Weet je wat? Rij dan nog maar een stukje door," vertelde ik hem. "Ik dacht dat je langs de dorpsweg wilde uitstappen." "Dat wilde ik ook, maar jij hebt geen wisselgeld, dus dan kunnen we ook nog een stukje verder." Desondanks had ik geen behoefte zo'n chagrijnige man te laten weten waar we woonden en liet hem stoppen op een smal stukje op de slingerweg. Het was lastig keren daar. Dat geef ik toe, maar ongelooflijk wat was dit een chagrijn, dus eerlijk gezegd had ik hem wel met opzet precies daar laten stoppen.
Of dan een andere dag, waarop ik in de taxi naar huis zat en deze man ook beweerde dat Mazra3a Mala Omar achter het Sher benzinestation moest liggen. "Nee, daar ligt het niet. En niet lopen klagen, want Mazra3a Mala Omar ligt bij Mala Omar en niet bij Sher benzinestation," had ik best wel bitcherig geantwoord. "Ik wist niet dat het zo ver was," klaagde hij. "Dan weet je het nu, meneer," antwoordde ik.
Op een andere dag wilde een andere taxichauffeur me wel voor 7.000 dinar naar huis brengen, maar als ik naar Choueifat zou gaan, zou ik 9.000 moeten betalen. Ik legde hem uit dat Choueifat tegenover het Khanzad hotel staat en dus dichterbij was, maar hij beweerde dat het Khanzad hotel wel een kwartier rijden was vanaf het check point in Erbil. "Meneer, mij geen onzin vertellen. Ik woon hier nu 10 jaar en ik heb zelf een rijbewijs. Khanzad hotel is geen kwartier rijden, maar drie minuten vanaf het checkpoint. Met een kwartier ben je op de bergweg naar Massif."
Of de taxi die ik laatst op weg naar school tegenkwam. Ik was al halverwege en normaal gesproken zou ik op dat punt niet snel meer een taxi aanhouden, maar ik had verkeerde schoenen aan die me inmiddels al drie blaren hadden bezorgd. Ik vroeg hem naar zijn prijs, die hij noemde, terwijl hij met zijn hand op de passagiersstoel naast hem klopte. Ik mocht daar wel zitten. "Je bedoelt de achterbank," vroeg ik. "Nee, nee, kom maar hier zitten." Hij klopte nogmaals op de stoel naast hem, terwijl hij me aankeek. Boos liep ik weg: "Laat maar. Ik ga niet met jou mee." Vrouwen horen in een taxi niet op de passagiersstoel. Dat hij zo uitdrukkelijk mij daar uitnodigde, was niet goed. Laat ik het zo zeggen: reële kans dat hij dan zijn handen niet thuis zou hebben gehouden.
En dan de taxi waar ik gisteren met Ronak in zat. We moesten eerst langs onze kliniek in Bakhtiyari. Voor 7.000 dinar mochten we mee. Halverwege hoorde ik hem wel een telefoongesprek voeren, waarbij ik het woord Bakhtiyari hoorde vallen, maar ik ging ervan uit dat hij een volgende klant liet weten dat hij eerst naar Bakhtiyari zou gaan. Ik was dan ook met Ronak in gesprek en had verder totaal geen aandacht gehad bij zijn gesprek. Langs de 60meter straat, waar hij rechtdoor zou moeten gaan bij het stoplicht, boog hij af, onder het viaduct door, naar links. Richting het oude stadscentrum. "Waar ga je heen? Je had hier rechtdoor gemoeten!" zei ik tegen hem. "Oh, dat wist ik niet," beweerde hij. Geloof me. Als hij de waarheid sprak, dan zou hij de enige taxichauffeur zijn geweest die niet zou weten waar Bakhtiyari was. "Ik had ook nog iemand gevraagd en die zei dat ik deze kant op moest," verontschuldigde hij zich. "Twee mensen die niet weten waar Bakhtiyari is?" vroeg ik me af, maar tegen hem zei ik: "Waarom had je mij dan niet gevraagd?" En meteen daarna: "Nu niet meer verkeerd rijden." Ik wilde dat hij begreep dat hij ons niet zomaar even op een andere route mee kon nemen.
Inmiddels zorg ik overigens dat ik voldoende briefjes van 1.000 bij me heb, zodat ik iedereen gepast kan betalen, maar na de zoveelste zeurende taxichauffeur heb ik mezelf ook beloofd niet meer in te stappen in taxi's als de beginprijs belachelijk hoog is.
Ook niet als ze later toch hun prijs naar beneden halen. En zo is het al twee keer voorgekomen dat ik voor Family Mall stond en naar huis moest en een taxichauffeur me 10.000 dinar wilde laten betalen voor een stukje dat 6.000 hooguit 7.000 hoeft te kosten. Beide keren liep ik resoluut weg, waarna de prijs ineens naar 8.000 ging. "Nee!" riep ik, terwijl ik doorliep zonder om te kijken.
Met 40.000 taxi's in Erbil zijn er trouwens ook heus wel normale mensen bij, maar de vervelende momenten blijven toch even wat langer hangen. En tot we weer een auto hebben, zal ik het er even mee moeten doen. Vandaar dat als het even niet hoeft, ik liever gewoon even wandel.
Vandaag had ik overigens wat meer geluk. Ik was net aan mijn wandeling van een half uur naar school begonnen, toen een donkerbruine personenauto naast me afremde. Ik had het aan het geluid allang opgemerkt, maar kijk meestal niet om. De man opende zijn raampje en riep: "Ik ben een chauffeur van Choueifat. Je mag wel meerijden." Hij hield een batch omhoog die inderdaad verdacht veel weg had van een pasje van Choueifat, maar er zijn ook kortingpasjes van Choueifat in omloop bij de ouders, dus ik liep naar hem toe en nam het pasje uit zijn handen. Ik bekeek beide kanten en las inderdaad dat hij een chauffeur van de school was. Ik waagde het erop. Ik stapte achterin zijn auto. Hij reed direct naar de achterkant van de school die aan deze dorpsweg ligt, waar hij parkeerde op een stuk droog grasland vlak naast de checkpoint van school. We stapten uit, ik bedankte hem en liep verder. Al snel kwam een lege schoolbus langs, die ook toeterde. Terwijl ik iets opzij keek, gebaarde de buschauffeur dat ik kon instappen. De deuren had hij al openstaan. Ik stapte in en hij reed ons naar de parkeergarage voor bussen onder het schoolplein. Wel fijn dat ik zonder problemen op school aankwam.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 923
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => ongeveer-22-7-stroom-en-taxi-drama-s
)
[57] => stdClass Object
(
[reportId] => 5035587
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-08-29
[photoRevision] => 1
[title] => De kleermaker en handen schudden
[message] => Volgend schooljaar zit Ronak in de laatste klas: Grade 12. Zesde klas middelbaar onderwijs, zeg maar. Dan is ze een Senior en bij deze klas hoort een compleet nieuw schooluniform, dat elk jaar door de nieuwe Seniors zelf wordt uitgekozen. Een auberginekleurige kostuum jasvoor zowel de jongens als de meiden. Daaronder mogen ze huiskleding dragen, maar dan wel in de vorm van een wit shirt of een witte blouse of iets dergelijks en een zwarte broek of rok. Meiden hoeven niet per se voor een rok te gaan en de rok mag ook tot de knieen komen.
Het nadeel van dit schooluniform is dat de leerlingen in de zomervakantie naar de kleermaker moeten, zodat deze hun jas op maat kan maken. De eerste metingen werden op school gedaan voor de vakantie begon, maar het definitieve maatwerk is dus bij de kleermaker in zijn zaak, die "ergens rond de Citadel" zat. Met deze vage beschrijving en gelukkig nog wel zijn telefoonnummer, gingen Ronak en ik eergisteren op weg naar de kleermaker. Aangezien we (weer/nog) geen auto hebben, liepen we met ons beiden richting het dorp om een taxi te vinden.
Op de dorpsstraat stopte een man, die ergens bij ons in de buurt woont, want ik zie hem geregeld hetzij op een scootertje hetzij in een auto voorbij ons huis komen. Hij bood ons een lift aan en gezien de hitte nam ik die aan; nog steeds zitten we overdag op zo'n 38 tot en met 40 graden en kun je niet langer dan een kwartier buiten lopen zonder buitensporig te gaan zweten. Zijn zoon van een jaar of tien zat voorin op de passagiersstoel. Ronak en ik namen op de achterbank plaats.
De buurman stopte bij de taxi-standplaats in het dorp. Ik zag een stuk of twee taxi's staan, maar zonder chauffeur. Een groepje mannen zat, in de schaduw, met hun rug tegen de muur van een gebouw. "We hebben een taxi nodig," kondigde ik de mannen van grote afstand aan. "Ga met hem," hoorde ik ze zeggen wijzend in de richting van een man die in mijn beleving vanuit het niets achter ons was opgedoken. "We hebben een taxi nodig," herhaalde ik tegen de man. "Stap maar in," nodigde hij uit. "Ik wil graag eerst weten hoeveel je vraagt." "8.000" Omgerekend is dat ongeveer 5,50 euro. Ik weet niet of dat de lokale prijs was of ietsje verhoogd vanwege het feit dat we niet lokaal zijn, maar voor een rit van zo'n twintig minuten naar de drukke binnenstad vond ik de prijs redelijk. Ik zag dat de man verder liep naar een donkerbruine, aftandse Opel Vectra. Taxi's in Koerdistan zijn tegenwoordig allemaal cremekleurig en hebben een rood kenteken. Vroeger waren de taxi's wit met oranje vlakken aan de zijkanten voor en achter. Dat deze donkerbruine auto met wit kenteken geen taxi was, zag elk ongeoefend oog in Koerdistan. "Je hebt niet eens een taxi," zei ik tegen de man. Hij mompelde iets van dat hij wel vaker als een taxi werkte. "Dat gaat mijn schoonfamilie niet fijn vinden als ik bij jou in de auto stap." "Stap maar in,"hoor ik van het groepje mannen komen dat nog steeds tegen de muur zit, "Hij is betrouwbaar." Ik keek nog even om me heen, maar ik zag geen taxi's met een chauffeur achter het stuur en als we verder zouden lopen, zou het nog zeker een klein uur kosten voor we de grote weg zouden bereiken waar meer taxi's rijden. Ik besloot in te stappen, maar niet voordat ik een foto van zijn kenteken had gemaakt.
In de auto stuurde ik eerst maar even voor de zekerheid een sms naar mijn tweede zwager. Ik vermeldde direct het kenteken. Voor het geval dat.
"We moeten ergens vlakbij de Citadel zijn," vertelde ik de man, "maar ik heb geen idee waar precies. Als ik nu iemand ga bellen, kun je dan vragen waar we moeten zijn?" De man ging akkoord. Ik belde de kleermaker en vroeg hem de man uit te leggen waar we moesten zijn, waarop ik mijn telefoon aan de man gaf.
Zonder problemen arriveerden we enige tijd later voor een van de vele smalle uitgangen die de bazaar in de binnenstad heeft. Het is een doolhof aan steegjes daar binnen met honderden kleine winkeltjes. In mijn eentje had ik het nooit kunnen vinden. De kleermaker stond aan de straat ons op te wachten. Hij liep ons voor dieper het steegje in, tot we aan de rechterkant een apparaat dat koude lucht blaast (een soort van eenvoudige airco), half voor een deuropening zagen staan. We liepen naar binnen. Het was een kleine ruimte. Zo'n 10m2. Voorin aan de linkerkant stond een bank. Aan de rechterwand hing een gordijnbuis, waar de kleermakers half afgemaakte kleding op kleerhangers had hangen. Naast de bank en half voor de kleding aan de gordijnrails stonden twee tafels met naaimachines tegenover elkaar. Achterin stond nog een eenvoudig donkerbruin bureau. Achter de linker naaimachine zat een andere man te naaien. "Welkom," zei de man toen hij opkeek van zijn werk. We groetten hem en namen plaats op de driepersoonsbank. De tv die voor het raam helemaal voorin de zaak stond, stond aan op een of ander nieuwsprogramma. "Koffie of thee?" vroeg de kleermaker die ons had opgehaald meteen. "Thee, graag," antwoordden Ronak en ik. Binnen no time had de man een theejongen uit het steegje geplukt, werden wat boekjes die op tafel lagen opzij geschoven en stonden er twee istikan kopjes met thee en twee water voor ons. Een dikke laag suiker op de bodem van elk kopje. "Hebben jullie al ontbeten? Anders laat ik brood en yoghurt en kaas voor jullie halen." "We hebben al ontbeten. Dank je wel."
Ondertussen werd Ronaks jas van de gordijnbuis gehaald en mocht ze even passen. Op verzoek van haar maakten ze de taille nog een klein beetje in, terwijl wij op de bank bleven wachten en een Turkse koffie kregen voorgeschoteld. Sterke koffie zonder suiker of melk.
De eerstvolgende poging dat Ronak weer mocht passen, was ongeveer een half uur later, maar Ronak was meteen enthousiast. We kregen de jas mee in een papieren geschenktas.
Die middag zou ik vier patienten hebben, maar we waren vroeger dan ik verwacht had klaar bij de kleermaker en dus besloten we wat te gaan eten bij een van de vele restaurantjes in de bazaar. Bij een klein restaurantje dat onder andere kebab serveerde, liepen we naar binnen. Er stonden niet meer dan vijf tafels met wat stoelen. Er waren alleen mannen in de zaak, zowel het personeel als hun klanten. Iedereen keek op toen we binnenkwamen. Buitenlanders vallen nog altijd op in Koerdistan, maar zeker in plaatsen als de binnenstad. We namen plaats aan de tafel die het dichtst bij het raam stond. Een airco die op een koelstand van 29 graden was gezet, stond tussen de ingang en onze tafel in. Vrijwel meteen stond een man aan onze tafel om onze bestelling op te nemen. We vroegen om twee kebab en twee cola's, die enkele minuten later al werden geserveerd. Bovenop de kebab lag een stuk lokaal plat brood, waarmee je de kebab kunt eten. Om de kebab lagen halve schijven tomaat, wat peterselie, gebarbecuede tomaten, in azijn aangemaakte augurken en stukjes rauwe ui. Een maaltijd die voor ons beiden niet meer dan 5,50 euro was. In de binnenstad is het eten nog bijzonder goedkoop. Iets dat je in de buitenwijken steeds zeldzamer ziet, omdat je daar vooral dure restaurants tegenkomt.
Met een taxi reden we naar de kliniek, waar ik in de middag patienten moest behandelen. In de avond bracht het nichtje dat in het bedrijf werkt, ons terug naar huis.
Het is een beetje behelpen zo weer zonder auto, maar je moet nu eenmaal roeien met de riemen die je hebt.
Gisteren was ik opnieuw in de kliniek en wilde net een taxi nemen naar een supermarkt waar ik normaal gesproken naartoe loop, maar in de hitte van overdag nog even niet, toen de labmanager naar mij zwaaide. Hij is een Fely Koerd uit Bagdad. "Waar ga je heen?" vroeg hij en ik vertelde waar ik naartoe moest. "Ik breng je even," bood hij aan. Hij haalde zijn auto op en samen met de tandarts die bij hem werkt, reden we naar de supermarkt. Onderweg vertelde ik hem over de personenauto waar ik de dag ervoor in was gestapt. "Oh, Feikje, waarom doe je dat nou?" vroeg hij, "Een dag nemen ze je gewoon mee." "Dan laten ze mij vast ook direct weer gaan. Ik denk niet dat iemand mij wil houden," lachte ik. "En dan moeten wij zeker nog naar het Par Hospital of Rezgari Ziekenhuis," ging hij verder. "Voor mij?" vroeg ik. "Nee, natuurlijk niet voor jou! Voor de arme man met wie jij dan was. Jij bent zo sterk dat je zo iemand direct halfdood slaat," grapte de labmanager.
Omdat ik een vrij stevige handdruk heb, wat ongebruikelijk is voor vrouwen hier, maken ze er wel vaker grapjes over. Maar sommigen zijn ook serieus. Zo ging Ronak eens met haar vriendinnen eten in een restaurant met twee klasgenoten. De klasgenoten waren jongens. Natuurlijk had Ronak het mij gewoon eerlijk verteld, maar de jongens waren behoorlijk geschrokken toen ze mij nog bij Ronak en haar vriendinnen zagen staan en bogen "opvallend onopvallend" af naar de toiletten. Hoewel ik de jongens toen niet kende, had ik hen door hun gedrag wel herkend en ik zag er de humor wel van in. Ik nam afscheid van Ronak en haar vriendinnen en vertrok. Toen het bijna tijd was Ronak op te halen, was ik het restaurant binnen gegaan en naar hun tafel gelopen. Hoewel ze doodnormaal zaten te eten en te praten, verschoten de jongens van kleur en wisten niet waar ze moesten kijken. Zoals gebruikelijk in de cultuur gingen de jongens en meiden allemaal staan. Ik schudde hen de hand. De laatste die ik de hand gaf, was een fors gebouwde jongen. Nadat hij al had opgemerkt dat ik een stevige handdruk had, gaf hij een stevige handdruk terug. Dat was me al opgevallen, omdat mannen en vrouwen onderling vaak ook geen stevige handdruk geven, maar ik had er verder niet bij stilgestaan, tot Ronak me later die avond lachend vertelde dat hij haar had gevraagd of ik misschien aan bodybuilding deed.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1047
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => de-kleermaker-en-handen-schudden
)
[58] => stdClass Object
(
[reportId] => 5035166
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-08-23
[photoRevision] => 1
[title] => Terug naar Koerdistan
[message] => Door mijn slechte ervaring van de vliegreis vorig jaar, keek ik er enorm tegenop om ook dit jaar opnieuw met het vliegtuig terug te moeten. Ik rij liever 2 weken in de auto van Nederland naar Koerdistan dan dat ik 4 uurtjes in het vliegtuig zit. Vooral met kinderen.
Helaas bleek een autoreis terug niet haalbaar deze keer. Sinds onze emigratie heb ik mijn naam in Nederland laten uitschrijven, omdat ik af wilde van alle verzekeringen en andere verplichtingen. De kinderen lieten we in verband met de leerplicht uitschrijven. Maar niet ingezetenen mogen alleen exportauto's op naam laten schrijven, is ons verteld. In Koerdistan geldt sinds enige tijd dat je alleen exportauto's van hooguit 2 jaar oud mag invoeren. Jammer genoeg vonden we niet op tijd een geschikte auto voor ons. Rebaz mag wel auto's op zijn naam hebben staan, maar hij zou veel tijd verliezen door eerst met ons mee terug te gaan naar Koerdistan en vervolgens weer naar Nederland te moeten vliegen. Daardoor viel ook die optie af.
Een poosje heb ik zelfs nog gekeken naar de mogelijkheden om met de trein en bus naar Koerdistan te gaan. Ik heb niet alles heel precies uitgeplozen, maar tot aan Edirne (een kilometer of 200 voor Istanbul in Turkije) zijn er in ieder geval (auto-)treinen beschikbaar. Vanaf Istanbul reizen er sowieso bussen tot aan de grens en er zijn ook bussen tot aan Erbil. De mogelijkheid bestond dus redelijk, maar met vier kids in de leeftijden van 16, 13, 7 en 4 jaar toch een hele onderneming. Hoe dan ook, het zou wel prima bij mij passen om die optie alsnog eens te doen, maar deze keer werd het dan toch het vliegtuig. Met een overstap in Istanbul.
We hadden behoorlijk wat bagage: een doos met een canvasfoto van onze kinderen erop en een autostoel voor Kani, omdat de andere mee terug was gekomen naar Nederland en nog drie grote kartonnen dozen die allemaal naar de "afwijkende bagage" op Schiphol moesten worden gebracht. Verder vier koffers die we wel gewoon konden inchecken en drie boodschappentassen als handbagage met onze zomerjassen, wat extra kleding voor Shayan en Kani, appels, komkommers en wat cakejes voor als er iemand trek zou krijgen en vooral wat speelgoed en leesboekjes voor in het vliegtuig.
Rebaz, Ronak en ik moesten eerst naar een afspraak in Amsterdam en reden vast vooruit. Mijn ouders namen Shayda, Shayan en Kani mee in een gehuurd busje.
Eigenlijk vond ik het best wel raar dat de mevrouw achter de incheckbalie blijkbaar wel moest controleren of ik een visum had voor Irak, maar ondertussen niet weet dat Irak en Koerdistan twee verschillende dingen zijn. Bij mijn weten, moet een Irakees visum van tevoren worden aangevraagd in Den Haag, maar een Koerdisch visum krijg je bij aankomst op het vliegveld. Gratis en tegenwoordig geldig voor 30 dagen.
Zoals gewoonlijk had ik alle benodigde documenten netjes bij mij. Gezagsformulieren en geboorteaktes van onze kinderen, ons huwelijksbewijs zowel origineel als vertaald naar het Nederlands en een kopie van Rebaz' paspoort met zijn toestemmingsbewijs dat ik mag reizen met de kinderen. Normaal gesproken word ik altijd gevraagd naar het toestemmingsbewijs, maar deze keer geloofden de mensen van de douane op Schiphol me blijkbaar op mijn blauwe ogen. We mochten doorlopen na een korte controle van onze paspoorten.
Op het vliegveld waren vooral Shayan en Kani behoorlijk druk, wat mij nog meer deed opkijken tegen de vliegreis. Op het vliegveld konden de kinderen tenminste nog even rennen, maar in het vliegtuig hebben ze die mogelijkheid niet.
Gelukkig hadden we deze keer een geweldig vliegtuig: een touchscreen bij elke stoel met een enorme keuze aan films voor volwassenen, kinderen, muziek, nieuws, nieuws, spelletjes, e-book verhalen en het beeld van een soort dashcam voor het vliegtuig. Er waren twee gangpaden, diverse stoelen bleven leeg en er was tenminste wat beenruimte. En van de steward kregen de jongsten ook nog eens een leuk kadootje: een vliegeniersmuts met een vliegtuigje en poppetje van hout. Het eten was ook nog lekker van smaak. Heerlijk, wat een verademing! De kinderen waren in de uren tijdens het vliegen vrijwel continu bezig met het touchscreen en het speelgoed dat ze hadden gekregen.
Met ongeveer een half uur vertraging in totaal landden we rond half 8 in de avond op Istanbul Ataturk. We volgden de bordjes naar de "International flights" en kwamen door een korte controle waar we onze vliegtickets moesten laten zien en namen plaats op een rij stoelen. Onze vlucht naar Erbil zou pas om vijf voor twaalf in de nacht zijn, zodat het eventjes duurde voor we het nummer van onze gate wisten.
Gate 223 bleek nog een aardig eindje lopen. Volgens mij waren we zeker een kwartier onderweg, maar we kwamen als een van de eersten aan.
Het tweede vliegtuig bleek "maar" een gangpad te hebben, verder hadden we exact dezelfde voordelen. Opnieuw was iedereen vrijwel constant bezig met het touchscreen (geloof me, wat een uitkomst voor reizende kinderen!). Pas zo ongeveer het laatste half uur viel Kani in slaap.
Om kwart over twee in de nacht landden we in Erbil. Ik had mijn tweede zwager al gevraagd om iemand ons van de VIP op te laten halen. Normaalgesproken kan het me niet veel schelen of we bij de VIP worden opgehaald of eerst met de bus naar de "Meet en Greet" moeten, maar gezien de hoeveelheid bagage die we hadden meegenomen, leek de VIP me nu veel praktischer.
Mijn zwager had twee neven van onze kinderen naar het vliegveld gestuurd. Ze stonden ons op te wachten bij de VIP direct na de bagagebanden. Met drie karretjes vol bagage liepen we naar de jongens toe. Zij namen twee karren van ons over. De ene neef haalde samen met Shayan de auto van de parkeerplaats en reed voor. Het was wat gepuzzel om alle bagage erin te krijgen en de grote kofferbak zat tot aan de nok toevol. Ronak, Shayda, Shayan, Kani en ik namen achterin plaats. Tussen de handbagage, het canvas en de autostoel, waarvan ik de rugleuning van de zitting had gehaald. Toen de beide jongens voorin plaatsnamen, keken ze tegelijkertijd om naar ons en begonnen te lachen. “Dat gaat niet werken. Jullie hebben totaal geen ruimte!” zei degene die autoreed. Hij stapte weer uit en liep naar de achterdeur waar Shayan tegenaan zat. “Neef, zie je dat?” lachte hij nu en opende voorzichtig de autodeur, “die arme jongen heeft maar zo’n klein plekje!" Zijn handen hield hij zo'n 15 cm uit elkaar. "Maar goed dat hij de gordel om had. Anders was hij naar buiten gevallen!”
De neef drukte Shayans gordel los en vertelde hem om naar voren te komen op de stoel van de andere neef.
Het was zeker na half vier in de ochtend toen we het vliegveld verlieten. Het volume van de radio werd omhoog gedraaid. We luisterden naar Koerdische en Perzische muziek en een Frans liedje. "Heb je nog iets nodig?" vroeg de neef die autoreed. "Beltegoed en wat flesjes water," antwoordde ik. Hij reed naar een klein winkeltje aan de kant van de weg, die blijkbaar dag en nacht open is. Ik gaf hem wat geld en hij stapte uit om de spullen te kopen.
"Hebben jullie het leuk gehad in Nederland, Feikje?" vroeg de neef die op de passagiersstoel zat. De andere jongen draaide zich direct om naar zijn neef en zei: "Het heeft geen nut haar te vragen. Zij zal altijd terugkomen naar Koerdistan." Vervolgens draaide hij zich om naar onze kinderen en vroeg: "Hoe was jullie vakantie?" Ik moest lachen. Deze neef is altijd heel direct in zijn uitspraken, maar het klopte wel wat hij zei.
"Wil je dat ik beneden of boven de auto parkeer?" vroeg de neef mij toen we thuis arriveerden. Ons huis staat op een heuvel, zodat de twee onderste verdiepingen via een normale oprit te bereiken zijn. "Doe maar boven. De spullen moeten toch naar boven," antwoordde ik. "Ga je de tuinman niet wakker maken?" vroeg de andere neef. "Nee, hoeft niet," zei ik, "beetje zielig om hem wakker te maken om de bagage naar binnen te sjouwen. Dat kan ikzelf ook wel." "De tuinman en de oppas zijn heel goed getraind. Ze horen ons vast van verre al aankomen," grapte de neef die autoreed. "Hoe weet jij dat nu weer of ze al dan niet goed getraind zijn?" vroeg ik hem. De neef draaide zich om naar mij: "Geloof me maar. Dat kun je horen en zien." Ik lachte en stapte uit.
Beide jongens hielpen met het uitpakken van de auto en gooiden de bagage het trappetje op onze hal in, waar Ronak en ik ze aan het eind van de hal neerzetten. Ik haalde Shayan en Kani, die inmiddels in slaap waren gevallen, uit de auto en bracht ze naar bed. De jongens verdwenen weer in de nacht.
Twintig voor vijf keek ik op het klokje van mijn telefoon. Alle kinderen lagen op bed. Ik spoelde mezelf snel af onder de douche en viel al gauw in slaap.
De volgende ochtend besteedde ik volledig aan het uitpakken van alle bagage. Op wat flesjes water, drie pakken melk, twee pakken beschuit en een volle pan met verse dolma en yaprax (gevulde druivenbladeren en gevulde groenten) hadden we verder niet zoveel in huis. Brood konden ze niet kopen, vanwege Eid (Offerfeest, dat hier drie dagen duurt). Maar het was meer dan voldoende.
Vandaag was het de derde dag van Eid en ik stuurde een berichtje naar de neef die ons van het vliegveld had opgehaald: "Ik wil graag naar Massif komen. Is er iemand die ons kan halen of zal ik met de taxi?" vroeg ik hem. Ik had hem met opzet niet gebeld, want hij slaapt altijd tot laat. Hij is een nachtmens. Houdt van de duisternis en slaapt pas meestal tegen de tijd dat het weer licht begint te worden. Rond een uur in de middag kreeg ik bericht terug en nog even later belde hij mij om te zeggen dat hij ons zou halen.
Halverwege vroeg ik hem: "Volgens mij is het niet echt warm geweest deze zomer, of wel?" "Niet warm?" antwoordde hij, "We hebben een paar dagen 53 graden gehad. In die tijd zijn er meerdere auto's verbrand door de hitte." "Verbrand in de zin van echt afbranden of gewoon een verbrande motor?" vroeg ik hem. "Nee, echt verbrand, bedoel ik," antwoordde hij en hij noemde aantallen en de plaatsen waar het gebeurd was. Hij vertelde dat hij gedurende die tijd alleen 's nachts naar buiten was gegaan.
Bij mijn schoonouders was het rustig. Mijn tweede zwager was er en mijn schoonouders zelf. Het echtpaar dat bij hen werkt, was voor de feestdagen naar hun familie gegaan. Mijn zwager en de neef zorgden voor mijn schoonouders. Mijn schoonvader is door zijn dementie soms behoorlijk onrustig en loopt dan door het huis of probeert naar buiten te gaan.
Mijn schoonmoeder lag op haar bed in een andere zitkamer. Ik was even bij haar geweest en was daarna teruggegaan naar de keuken om haar te laten rusten.
Op een gegeven moment was mijn zwager even weggegaan en stond de neef onder de douche. De kinderen zaten in de gastenkamer. Mijn schoonvader stond op en begon rondjes door de keuken te lopen. Ik vertrouwde het niet echt, omdat hij vandaag slechter liep dan anders. Veel te ver achterover gebogen. Ik was bang dat hij zou vallen en bleef wat in zijn buurt, zodat ik hem op zijn minst kon ondersteunen of in het ergste geval opvangen. Ondertussen probeerde ik hem terug op zijn stoel te krijgen, maar hij begrijpt niet alle woorden meer of zijn lichaam kan niet altijd even goed reageren op wat mensen zeggen. Ik liep al iets van een kwartier vlak bij hem door de keuken en had hem inderdaad al een keer even moeten opvangen, toen ik de neef smste: "Waar ben je? Je opa wil niet gaan zitten en ik ben bang dat hij gaat vallen." Het duurde even voor de neef terug de keuken in kwam. "Waar is mijn oom?" "Geen idee. Volgens mij is hij even weggegaan." "Loopt mijn opa al lang rond?" "Ongeveer een kwartier. Zijn benen beginnen moe te worden, denk ik." Het was me opgevallen dat zijn benen af en toe vanzelf leken te knikken. De neef pakte zijn opa bij de hand. "Kom met mij mee. Ga nu even zitten," zei hij. Zonder al teveel moeite lukte het hem om mijn schoonvader in ieder geval voor de stoel te laten staan, maar daadwerkelijk zitten, leek hem niet te lukken. De neef pakte hem nu onder de armen en trok hem zachtjes naar beneden. Zijn opa hing achterover, maar hij boog zijn knieen niet. De neef liet zijn opa nog wat verder zakken, tot hij toch in de stoel terecht kwam.
Het is wat als mensen beginnen te dementeren. Een nare ziekte. Maar mijn schoonvader is op een paar boze momenten na (vooral als iemand lawaai maakt) er gelukkig heel vrolijk onder. En gelukkig heeft hij meerdere mensen die voor hem kunnen zorgen.
Later in de middag kwamen mijn tweede schoonzus en haar man met twee van hun dochters langs (ze hebben vijf dochters en vier zonen. Hun oudste is ongeveer 42 jaar, hun jongste een jaar of 22). Ook een broer van de man van mijn derde schoonzus en zijn vrouw kwamen op bezoek en de zus van mijn schoonvader met een van haar zonen.
Natuurlijk informeerde iedereen ook even naar Rebaz en naar zijn plannen in Nederland. "Ieder ander zou in Nederland zijn gebleven, maar jij bent teruggekomen naar ons," lachte de broer van de man van mijn derde schoonzus. "Ja," zei mijn schoonmoeder trots, "Ik vroeg haar voor ze naar Nederland ging of ze terug zou komen of daar zou blijven, maar ze wil niet weg van Koerdistan."
Het is niet eens dat ik het voor mijn schoonfamilie doe, maar het is wel waar dat ik echt graag in Koerdistan zit.
Tijdens mijn verblijf in Nederland had ik nog via Viber contact gehad met mijn tweede zwager. Zijn eigen gezin woont in Engeland en hij had me gevraagd of ik het niet veiliger vond om in Nederland te blijven voorlopig. "Wil je me weg hebben uit Koerdistan?" had ik hem gevraagd. "Nee, maar we verwachten nog wel een oorlog tussen Iran en Amerika." Hij dacht niet dat we er direct in Koerdistan iets van zouden vernemen, maar hij sloot een onverwachte oorlog ook niet uit. Ik bedankte hem voor zijn zorgen, maar vertelde hem dat ik me meer thuis voel in Koerdistan. Ook al is deze regio niet altijd stabiel, toch heb ik me nooit onveilig gevoeld. En uiteindelijk leef je nergens zonder risico's. Ik bedoel: iedereen die leeft, heeft de enige zekerheid dat hij ooit ook zal sterven. Dan kun je maar beter in de tussentijd je dagen vullen door volledig te genieten van je leven. Mijn zwager moest lachen om mijn antwoord en zei: "Dan is het goed." We wensten elkaar een goede nacht en namen afscheid.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1064
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => terug-naar-koerdistan
)
[59] => stdClass Object
(
[reportId] => 5029431
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-07-07
[photoRevision] => 1
[title] => Zwemmen en schoonfamilie
[message] => De afgelopen dagen is de temperatuur nog wat meer opgelopen. Een paar dagen geleden werd het 46 graden. Persoonlijk kan ik wel wat warmte hebben, dus ik geniet alleen maar. Een neef van onze kinderen zou samen met zijn vrouw en de 2 kinderen van zijn broer bij ons komen zwemmen en eten.
Het was rond 2 uur in de middag dat hij mij belde. Ik was nog op het werk. Had net een patient behandeld, die zo enthousiast was dat hij zowel voor als na mijn behandeling telefonisch contact opnam met bekenden van hem om hen naar mij door te sturen. "Ze komt uit Nederland en ze is de beste," hoorde ik hem door zijn telefoon tegen iemand zeggen. Ik probeerde mijn glimlach te onderdrukken. Hij was naar mij gestuurd door een andere patient die al heel veel mensen naar ons heeft doorgestuurd. Vervolgens kreeg ik de telefoon in handen gedrukt. "Hij is een rechter. Praat met hem," zei mijn patient tegen mij. Prachtig, toch, als je mensen blij kunt maken.
Tegen de tijd dat mijn eigen telefoon overging, had mijn patient net de kliniek verlaten. Het was de neef van onze kinderen: "Weet je, Feikje, het waait nogal vandaag." "Ja, en?" "Misschien is het wel te koud om te zwemmen," vervolgde de neef zijn verhaal. "Nou, volgens mij is het vandaag zo'n 46 graden buiten," vertelde ik hem. "Ja," ging de neef verder, "dat klopt wel. En ik zag dat het soms in Erbil ook 50 graden was. Maar die wind, he? Dat maakt het wel koud straks als we gaan zwemmen." "Ik denk dat dat wel wat meevalt, hoor. Die wind voelt aan als een fohn die in je gezicht waait," lachte ik, "maar weet je wat? Kom in ieder geval langs om te eten en kijk maar of het niet te koud is om te zwemmen." Glimlachend verbrak ik de verbinding. Als het met 46 graden nog te koud is om te zwemmen, zouden mensen in Nederland nooit meer de mogelijkheid hebben een openluchtbad te bezoeken.
Later die middag stond hun auto binnen onze poortmuren en lagen we met ons allen in het zwembad. Op Ronak na, want zij had wat koorts.
Hoewel we een open zwembad hebben, hebben we aardig wat privacy en dus zwem ik normaal gesproken in een badpak. Afhankelijk van wie ons bezoek is, trek ik eventueel extra kleding er overheen aan. Maar dat is meer iets dat ik uit mezelf doe. Alleen een zwempak is ook goed.
Uiteindelijk zaten we 4 uur lang achtereen in het water. Ons water is niet verwarmd, maar was door de hitte precies op temperatuur. Geen spatje kou. We deden waterspelletjes als Marco Polo, waarbij een persoon met gesloten ogen moet zwemmen en een van de anderen moet proberen te vangen door "Marco" te roepen, waarop de rest "Polo" antwoordt. Op het geluid afgaan dus. Degene die gepakt wordt, moet dan zijn ogen sluiten en iemand van de anderen pakken.
Vervolgens deden we een balspel in het water. De jongens tegen de meiden. De neef en Shayan samen tegen de vrouw van de neef, Shayda en ik. Een kwestie van bal overgooien, proberen te vangen of gewoonweg afpakken van degene die hem heeft. Ik ben maar wat vaak kopje onder geweest. De rest overigens niet minder. Ik ben meestal niet zo dapper dat ik echt met mijn hoofd onder water ga. Onder water raak ik vaak een beetje in paniek en vergeet spontaan mijn ademhaling te regelen. Ik probeerde dan ook steeds boven water te blijven, wat me zo ongeveer de helft van de tijd lukte, maar door het getrek en gedruk had ik de volgende ochtend dus wel wat spierpijn. Het mag de pret niet drukken, want wat hadden we een lol.
Zelfs de kleintjes hadden pret voor tien. Kani vordert inmiddels ook al aardig in haar zwemmen. Ze heeft geen les gehad, maar ik zie dat Shayan haar grote voorbeeld is. Shayan springt van de kant af en duikt het water in. Vervolgens zwemt hij onder water verder. En dus doet Kani dat nu ook, hoewel haar duiken nog wat meer op springen lijkt. Hoe dan ook. Ze doet het prima voor een kind van 4. Zonder bandjes of andere hulpmiddelen kan ze nu door het hele bad. Haar en Shayan leren zwemmen, was een van mijn prioriteiten toen we hier kwamen wonen. Shayan lukte het vorig jaar al, maar kreeg pas dit jaar voldoende uithoudingsvermogen. Kani leerde deze zomer pas zwemmen en we werken nog aan haar uithoudingsvermogen.
Pas iets voor achten die avond verlieten we het zwembad, douchten we ons en schoven aan aan tafel. De oppas (ja, ze zijn er gelukkig weer na hun vakantie van bijna 3 week!) had dolma gemaakt. Zo fijn dat die extra taken weer door haar en haar man, de tuinman, zijn overgenomen.
Ondertussen is onze auto al weer een paar dagen bij de monteur. Van alles is eraan vernieuwd, maar ineens raakte de auto oververhit en komt er nu een andere motor in. Rebaz had laatst even de auto van een vriend van hem geleend en om 6 uur in de avond moest ik de auto terug brengen naar het huis van de vriend. Ik kreeg wat vage aanwijzingen over hun woonplaats mee, maar gelukkig lukte het me uiteindelijk ergens achteraf in de middle of nowhere, hun huis te vinden. Ze hebben een stuk of 7 kinderen. Twee van zijn dochters brachten me terug naar de snelweg, zodat ik daar vandaan een taxi naar huis kon regelen. Precies op dat moment belde de neef van Rebaz, die toch van plan was naar ons huis te komen, zodat we samen naar Rebaz' ouders konden gaan.
Het moest nog even duren, want hij was in Erbil, maar hij zou me onderweg oppikken. Ik stak beide rijbanen van de snelweg over en liep een paar meter verder in de berm over de losliggende stenen. Het kostte me een minuut of 20 voor ik het check point bereikte. De neef was er nog niet, dus sloeg ik de straat naar Mala Omar in. Zeven minuten later was hij gearriveerd, stopte hij met zijn auto aan de zijkant van de straat en stapte ik in. "Jij loopt snel," zei hij verbaasd, "maar eigenlijk is het nog veel te warm buiten." "Maakt niet uit," antwoordde ik, "ik hou wel van lopen. En zo in de avond is het redelijk te doen." We reden door het dorp naar ons huis.
Ik nam een snelle douche en ongeveer een half uur later zaten we in de auto op weg naar Massif. De neef, Rebaz, Ronak en ik. De rest had ik thuis gelaten bij de oppas. Het was druk bij mijn schoonouders. Naast ons vieren waren er nog 17 andere mensen in huis. Mijn schoonmoeder was een beetje ziek, dus waren twee van haar kleindochters daar om wat te helpen. Samen met de kleinzoon die bij hen inwoont, waren ze het bed van hun oma dat in de zitkamer staat, aan het opmaken. Het is mooi om te zien hoe ze verantwoordelijkheden nemen en hoe ze voor elkaar zorgen en elkaar helpen. Iets wat ik altijd heb gewaardeerd in de Koerdische cultuur.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1501
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => zwemmen-en-schoonfamilie
)
)
)
[reportsPaginator] => Zend_Paginator Object
(
[_cacheEnabled:protected] => 1
[_adapter:protected] => TravelLog\PaginatorAdapter Object
(
[_count:protected] => 60
[_array:protected] => Array
(
[45] => stdClass Object
(
[reportId] => 5043033
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-20
[photoRevision] => 1
[title] => Ronaks eerste rijles
[message] => Eergisteren hoorden we van Rebaz dat hij autorijles had geregeld voor Ronak. Ronak is nog maar 16 en ik was er zelf dan ook nog niet echt mee bezig geweest.
De rijinstructrice is een Koerdische vrouw uit Iran. Ik besloot mee te gaan. De meeste vrouwen hier in het verkeer zijn nogal gevaarlijk in de zin van dat ze een soort tunnelvisie ontwikkelen, zodra ze achter het stuur stappen. Ze kijken "immer gerade aus". Rijden rustig in een veel te laag tempo over de linkerbaan, terwijl er rechts in geen velden of wegen een andere auto te bekennen is. En daar rij je dan. Precies achter die auto waar (meestal) een vrouw achter het stuur zit, met een gevaarlijk laag tempo op de linkerrijbaan. Knipperlichten op vol of toeteren geeft ook lang niet altijd het gewenste effect en als je dan bij gebrek aan enige reactie van de bestuurster voor je, zo'n auto van rechts inhaalt en toch nog even naar links opzij kijkt, zie je in de meeste gevallen dat ze dan nog steeds recht vooruit kijken. Alsof je niet bestaat. Ik vond het dus fijn te weten hoe deze vrouw zou zijn. Maar daarnaast wilde ik ook mee, in verband met de taal.
Gelukkig viel het me allemaal behoorlijk mee. Ze sprak voor Ronak en mij duidelijk verstaanbaar Sorani en ook in haar manier van lesgeven heb ik wel vertrouwen. Er was zelfs nog een ander pluspunt. De vrouw had zelf 20 jaar geleden in Iran leren autorijden in een schakelauto. In Koerdistan rijden vrouwen vrijwel allemaal automaten en ook haar huidige lesauto is een automaat, maar, zo gaf ze later tijdens de rit aan, dacht ze er over om wel een schakellesauto aan te schaffen. Zelf heb ik ook in een schakelauto leren rijden en meer dan de helft van de auto's die we ooit gehad hebben, waren schakelauto's. Dus ja, ik vind het prettig als Ronak het ook leert. Bovendien is het veel gemakkelijker van een schakelauto naar een automaat over te gaan dan andersom.
De les begon zoals ik het destijds in Nederland ook leerde: controleer je banden en kijk of er geen dieren of kinderen rond je auto zitten. Vervolgens een uitleg van wat er onder de motorkap zit en waar alle "toeters en bellen" in de auto voor zijn. Gordel, hoe je de stoel en de spiegels in de gewenste positie zet, de versnellingspook, de kilometerteller, alarmlicht en al die andere functies op het dashboard.
Daar gingen we. Langzaam de steile heuvelweg voor ons huis af, scherpe bocht naar rechts, over hobbels en gaten in de heuvelweg en vervolgens de heuvel weer op, scherpe bocht naar links, langs een smal stukje weg waar je van beide kanten geen zicht hebt op wat er na de bocht komt en dan links de dorpsweg op door Mala Omar. Vier verkeersdrempels, het dorp weer uit en dan de autoweg richting Massif op. Je mag er 100, maar op verzoek van de rijinstructrice reed Ronak 40 a 50 half over de vluchtstrook. Sommige stukken reden we ook gewoon over de rechterrijbaan. Nog niet op vollesnelheid. 60 was het snelste voor vandaag. Auto's zoefden langs ons heen. Het bord boven op de auto, waarop onder andere het telefoonnummer staat, laat duidelijk zien dat het een lesauto betreft. Bij school namen we het viaduct en reden terug richting Erbil. Langs het check point en verderop keren op de autoweg. Dat laatste is overigens nog best spannend, want dan sta je dus stil op een keerpunt in de middenberm. Auto’s komen op hoge snelheid voor je langs rijden en dan mag jij ondertussen proberen in te voegen. Maar ze deed het netjes. Opnieuw kwamen we langs het check point en namen daar de dorpsweg naar Mala Omar. Terug naar huis. Een goed uur had ze gereden. En hoewel ze natuurlijk wat nerveus was, deed ze het heel netjes voor haar eerste keer, vind ik.
Morgen mag ze alweer.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 336
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => ronaks-eerste-rijles
)
[46] => stdClass Object
(
[reportId] => 5042187
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-10
[photoRevision] => 1
[title] => Aapjes en vissen
[message] => Meestal blijft Shayan het liefst gewoon thuis en dus zijn de momenten waarop hij en ik alleen van huis weg zijn, zeldzaam. Vanmiddag wil hij wel met mij mee, want ik had hem beloofd dat we vandaag visjes zouden kopen. Al maanden kijkt hij daarna uit.
Al ruim een jaar geleden hebben we van een vriendin een aquarium gekregen, maar omdat er toen zo vlakbij oorlog uitbrak en we zelf stand by moesten staan om eventueel te vluchten, leek het me niet handig destijds visjes te kopen. Daarna kwam het er gewoon niet van.
Omdat het vandaag Shayans verjaardag is, 8 is hij alweer, lijkt het me een leuke gelegenheid vissen te kopen.
"Weet je zeker dat je niet met de kinderen thuis wilt blijven spelen?" had ik hem gevraagd voor we vertrokken. De zus van onze oppas en haar vier kinderen zijn vandaag bij de oppas en haar man op bezoek gekomen. De oudste is een jongen van een jaar of 9, de rest zijn meisjes van ongeveer 8, 4 en 2 jaar oud. Shayan wil toch graag vandaag de vissen kopen.
Hij neemt plaats achter in de auto. "Waar wonen die kinderen?" wil Shayan weten. "In Makhmur," antwoord ik. "Waar is dat?" vraagt hij nu. "Ik denk een uurtje rijden bij ons vandaan, maar het ligt tegenwoordig in Irak." "Ira-ak?" Shayans ogen worden groot, "Daar moet je niet willen wonen, hoor. Daar is toch allemaal oorlog, mama?" "Volgens mij valt dat nu wel wat mee." "Ik denk niet dat het daar veilig is," gaat hij verder. "En wat denk je dan over Koerdistan?" wil ik weten. "Oh, hier is het wel veilig. Mama, ben jij wel eens in Irak geweest?" "Jaren geleden ben ik eens door Mosul gereden. Dat is denk ik het dichtste bij dat ik geweest ben," antwoord ik. Hij lijkt onder de indruk. Gevoelsmatig is Koerdistan gewoon Koerdistan. Irak voelt anders. Dat de wereldatlas andere landsgrenzen aangeeft, doet niks af aan ons gevoel.
Ik rij naar een van de bekendere dierenwinkels in de stad in de hoop dat ze daar ook visjes verkopen. Buiten zie ik een open kooitje staan met drie bruine jonge hondjes. Twee langharige van hetzelfde soort en een kortharige met een witte vlek op zijn voorhoofd. We aaien de hondjes op hun kopjes, kijken nog even bij de twee ara's en andere papegaaiensoorten die ook buiten in hun kooi staan en lopen dan de winkel binnen. Twee kleine aapjes in een kooitje in het begin van de winkel trekken meteen onze aandacht. De ene een slagje kleiner dan de andere, levendig door de kooi slingerend met zijn handjes om de tralies geklemd. Witte Dagobert Duck achtige baardjes sieren zijn wangen. De andere is rustiger en heeft beide armen uit de kooi gestrekt. Hij draagt een t-shirt. Ik hou mijn hand vlakbij, waarop hij zijn piepkleine vingertjes om mijn wijsvinger klemt. Ik aai zijn harige armpje, dat maar een beetje dikker is dan mijn vinger, en even later zie ik zijn ogen dichtvallen. Hij valt bijna in slaap. Zo schattig, die beestjes, maar tegelijkertijd betwijfel ik of ze uberhaupt wel apen zouden mogen verkopen en of je apen wel mag houden als huisdier.
Ze hebben ook kleine konijntjes. En nog meer hondjes. Een teef die met haar puppies in een andere kooi ligt. Twee piepkleine zwarte hondjes die wat mij betreft op labradors lijken. Nog vier katten: een grote witte Pers, een kleine witte Pers, een kortharige kitten en een andere kat. Ik moet eerlijk zeggen dat ik me erg moet bedwingen om niet de helft van de winkel leeg te kopen.
Ondertussen heb ik allang gezien dat deze dierenwinkel geen vissen verkoopt, maar Shayan en ik leven ons nog even uit tussen de dieren met het hoge knuffelgehalte.
Uiteindelijk moeten we toch op zoek naar een andere dierenwinkel, maar ik heb geen idee waar. Ik rij richting Qalat, de eeuwenoude stadsmuur. Iets van 5000 jaar oud moet die muur zijn, heb ik begrepen. Er omheen zijn veel kleinere winkels en ik heb ooit eens iemand daar visjes zien verkopen. Maar parkeren zo dichtbij de binnenstad is vrijwel niet te doen, dus ik zorg dat ik er dichterbij kom om eventueel het laatste stuk of lopend of met een taxi te doen.
De wirwar aan kleine straten en de enorme drukte in de binnenstad en het feit dat ik er niet uit ben waar ik precies moet zijn, zorgen ervoor dat ik een beetje verdwaal. Echt verdwalen kan bijna niet, want de stad Erbil bestaat uit Qalat en daaromheen rondwegen. Dus zolang je weet aan welke kant Qalat is, kun je altijd de andere kant opgaan en uiteindelijk terechtkomen op een van de rondwegen.
Het is geheel bij toeval dat ik ineens rechts van ons een winkel zie die alleen vissen verkoopt. Het is nog steeds lastig parkeren hier, maar vlakbij een man die buiten bij een gesloten winkeltje staat, is er een plekje voor mij. "Kan ik hier even parkeren?" vraag ik de man. "Hoe lang blijf je ongeveer?" wil hij weten. Ik vermoed dat hij bij het gesloten winkeltje hoort en dat deze wellicht snel zal opengaan, dus dat hij liever zijn plek voor de deur vrij houdt voor zijn klanten. "Als het lang duurt, denk ik 20 minuten," vertel ik de man. Hij kijkt op zijn horloge en knikt.
In de winkel verkopen ze vijver- en aquariumvissen. De winkel heeft een L-vorm, maar er is niemand te bekennen. Een autosleutel ligt wel op een bank die tegen de muur aanstaat.
We zijn al zo'n tien minuten in de winkel, maar de eigenaar is er nog steeds niet. Als ik zie dat er voor deze winkel een parkeerplaats vrij is gekomen, haal ik eerst de auto op en kom opnieuw terug. Het duurt nog iets van vijf minuten voor de eigenaar binnenkomt. Klaarblijkelijk is hij ook eigenaar van de vogeltjeswinkel die ernaast zit en was hij daar met klanten bezig.
Shayan heeft zijn oog laten vallen op vissen met een zilverachtige kleur en een felgekleurde streep bovenop de rug. Enkele hebben een gele streep op de rug, andere zijn blauw, groen, rood of oranje. Ik heb nog nooit zulke vissen gezien, maar kleurrijk is het wel en het is handig om de vissen uit elkaar te houden. Ik vraag de man 4 vissen met verschillende kleuren eruit te halen. Daarna koop ik 3 kilo aan gekleurde glasstenen voor onder in het aquarium, een potje voer dat meer op een soort stukjes gekleurd dun papier lijkt, een visnetje en twee van die kunstboompjes.
Pas als ik richting de 60meter weg rijd en naast een moskee tegenover het Dedeman hotel uitkom, weet ik weer waar ik ben.
Shayan is helemaal blij en helpt thuis het aquarium te vullen. Ronak, Shayda, Shayan en Kani hebben in no-time de vissen onder hen verdeeld. Ieder is nu eigenaar van een vis.
Het is ook wel leuk zo met een ingericht aquarium in de woonkamer.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 462
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => aapjes-en-vissen
)
[47] => stdClass Object
(
[reportId] => 5041921
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-06
[photoRevision] => 1
[title] => Bijna 20 jaar Koerdistan
[message] => Een week of 3 geleden moesten de tuinman en zijn vrouw (onze oppas) vanwege familieomstandigheden plotseling naar Iran. Rebaz is ook nog steeds in Nederland, dus de daaropvolgende vijf dagen en nachten was ik alleen thuis met de kinderen. "Ben je niet bang?" had mijn tweede zwager gevraagd toen ik het hem vertelde. "Nee," had ik geantwoord.
Nu Kani ook naar school gaat, ben ikzelf minder afhankelijk van een oppas, dus als de oppas en de tuinman een dag eerder of later terugkomen, maakt niet zoveel meer uit. Binnen houd ik het schoonmaakwerk aardig bij, maar buiten niet. Daarbij hebben we in de tussentijd ook nog een regenbui met oranje zand gehad, wat dus werkelijk alles vies achterlaat. De balkons, de terrassen, de auto, overal blijft na de regenbui oranje zand achter.
De auto wordt zelfs zo vies, dat ik bij het controlepunt van school, waar de peshmerga rond de auto lopen om te controleren, niet eens meer kan zien of de peshmerga al dan niet nog rond mijn auto loopt. De peshmerga en Asayish die verderop staan, wenken me dat ik moet doorrijden. Blijkbaar was mijn controlebeurt al klaar. Hoog tijd om de auto te wassen. Erbil kent voldoende auto wasserettes. Tegenover de kliniek zit toevallig nog een die niet al te lang geleden is gebouwd. Ik breng de auto daar, laat de sleutel achter, steek de weg over naar het werk en haal de auto een paar uur later als ik klaar ben met het werk, weer op. Makkelijker kan het niet.
Ondertussen kom ik momenteel zo'n twee keer per week bij mijn schoonouders thuis. Een keer in het weekend en dan neem ik zoveel als mogelijk de kinderen mee. Een andere keer ergens door de week waarbij de kinderen dan vaak thuis blijven, omdat ze toch al lange schooldagen hebben.
Gisteravond. Als ik voor het huis van mijn schoonouders parkeer, valt het me al op dat ze weer heel veel bezoek hebben. Ik zie al diverse auto's voor hun huis staan. Via de straatkant van hun huis kom je eerst in hun tuin. Hun poortdeur staat eigenlijk altijd open. Aan de linkerkant is de open garage/carport die onder het huis doorloopt. Aan de rechterkant is het terras waar ze een grote houten bank hebben staan. Bloemen en wat struikjes aan de zijkanten van het terras. Via het pad kun je via de voordeur naar binnen of via een trappetje naar de keuken gaan. Meestal ga ik door naar de keuken, maar aan de ongeveer twintig paar schoenen voor de voordeur te zien, is het meeste bezoek via deze kant gekomen. Er is geen bel bij de voordeur, wel bij de poort, maar die gebruik ik nooit. De voordeur kun je van buitenaf openen. Het halletje erachter leidt naar een toilet aan de rechterkant, de bezoekkamer rechtdoor of een extra zitkamer aan de linkerkant. Ik loop de zitkamer binnen, waar mijn schoonmoeder en enkele familieleden zitten. Ik hoor dat mijn schoonvader de nacht ervoor weer even in het ziekenhuis heeft gelegen. In de middag is hij weer thuis gekomen. Mijn schoonvader zit in de bezoekkamer, wordt me verteld. Ik besluit even de bezoekkamer in te gaan. De kamer met diverse twee- en driezitsbanken en losse fauteuils die allemaal tegen de muur staan met overal een bijzettafeltje ertussen, zit vol met mensen. Mijn schoonvader zit met een deken over zijn benen in een van de fauteuils. Dan zijn er mijn oudste zwager, zijn vrouw, mijn tweede schoonzus, een van haar dochters, enkele neven en nichten van Rebaz, twee tantes en een vrouw die ik niet ken. Zij kent mij ook niet, blijkbaar want even later hoor ik haar aan Rebaz' nicht naast haar vragen wie ik ben. Na een korte uitleg, richt de onbekende vrouw zich naar mij en zegt: "Aha, dus jij bent onze Nederlandse bruid uit Pendro?" Pendro is het dorp waar Rebaz geboren is en waar zijn familie vandaan komt. Bij Koerden blijft het familiedorp belangrijk. Ikzelf heb alleen iets van drie a vier keer Pendro bezocht voor een picknick, maar zelfs als mensen mij vragen waar Rebaz vandaan komt, antwoord ik "Pendro." Het is gewoon een gegeven. Mensen voelen die verbondenheid ook. Laatst op school vernam ik dat ook weer, toen ik even met een van de vrouwen van de Asayish bleef staan praten. "Hij komt ook uit Pendro," ze knikte met haar hoofd in de richting van haar collega die nu ook bij ons kwam staan. Van een van de andere mannen van de Asayish wist ik het wel, maar van hem nog niet. Ter plekke werd ik gebombardeerd tot zijn familie.
Mijn schoonmoeder weet dat ik door de week nooit lang kan blijven in verband met de kinderen die de volgende dag weer school hebben en dus staat ze erop dat ik vast wat ga eten. Mijn jongste schoonzus schept het eten voor me op, terwijl ik het eten opwarm in de magnetron.
Mijn tweede zwager is ook in de keuken. "Feikje, als jij straks weggaat, kun je me dan wegbrengen?" vraagt hij. "Tuurlijk, wanneer?" "Wanneer jij klaar bent." Even later neem ik afscheid van mijn schoonfamilie, krijg ik van mijn schoonmoeder twee a drie kilo kaki-fruit van de boom in hun voortuin mee en vertrekken mijn zwager en ik met de auto. Mijn zwager moet naar zijn winkel. Een halve week geleden heeft hij een supermarkt in Massif geopend. Tot een jaar of twee geleden had hij ook al een supermarkt, maar die had hij verkocht. Daarna kocht hij een winkel waar make-up en dergelijke werd verkocht, maar blijkbaar is hij toch weer overgestapt op een nieuwe supermarkt. Soz market heet het. Naar zijn tweede dochter. Helemaal aan het andere eind van Massif. Ik zet hem af en rij zelf richting huis. Eerst de weg terug naar het stoplicht op het midden van de berg. Daar rechtsaf richting Erbil. Hoewel het iets van half zeven in de avond is, is de zon allang onder en is het nacht. De bergweg, "loefe" zoals mijn schoonfamilie dat noemt, heeft dag en nacht een fantastisch uitzicht. Zeker als het helder weer is, kun je met gemak tot aan Erbil kijken. Nu is het nacht en terwijl ik de bergweg afrijd, zie ik gele en witte lichtjes uitgestrekt over het dal en op de heuvels die nog voor Erbil liggen. Meer naar links zijn alleen maar bergen. Rechts lijkt meer op een soort woestijn. De bergweg die later overgaat in de autoweg zie je vanaf de berg Pirmam, waarop Massif ligt, goed liggen. Beneden, als je net op de autoweg bent aangekomen, staat het kasteeltje Banaman eenzaam op een heuveltje. Onder de heuvel diverse huizen. Een klein dorpje. Ik heb ooit eens gehoord dat het kasteeltje een paar eeuwen oud is en dat er in ieder geval een invloedrijke vrouw in heeft gewoond. Met een neef van onze kinderen ben ik er tien jaar geleden eens binnen geweest. Ik herinner me nog de smalle trap zonder leuning in de centrale kamer. Heel knus allemaal. Ergens op een later moment moeten ze er elektriciteit in hebben aangebracht, want er was een meterkast in een van de muren geplaatst. Aan de achterkant van het kasteeltje ligt nog een deel van de vroegere weg tussen Massif en Erbil. Zelfs die weg heb ik vaak nog gereden. Niet zelf, want in die tijd kwamen we alleen op vakantie naar Koerdistan en durfde mijn schoonfamilie het niet aan dat ik zou autorijden in een land waar auto's van links, rechts en als het even tegenzit nog van boven je komen.
Tegenover het kasteeltje aan de andere kant van de autoweg ligt Shaedokhan volgens een bewegwijzeringbord. Als je nog iets verder kijkt op een andere heuvel in Khanzad, zie je het grote witte Khanzad hotel waar jaren geleden Amerikaanse militairen zaten. In die tijd heb ik nog wel helikopters op de heuvel bij het hotel zien staan. Tegenover het hotel, aan de linkerkant van de autoweg, zie je de school van de kinderen.
Mijn leven speelt zich al zo'n tien jaar hoofdzakelijk af tussen Erbil en Massif. En overal waar ik langs kom, heb ik herinneringen. Sinds mijn eerste komst naar Koerdistan in december 1998 en daarna elk jaar in de zomers, heb ik het land opgebouwd zien worden. Ik heb de tijd nog meegemaakt, waarin er twee a drie uur per dag stroom was, er geen generatoren waren en door de duisternis op de grond er ontelbare sterren en planeten en hier en daar een satelliet of vallende ster aan de hemel oplichten. Ik heb Massif zien uitgroeien van een plek waar in mijn beginjaren nog aan de linkerkant van de berg gejaagd mocht worden naar een plek waar nu een nieuw ziekenhuis en diverse winkeltjes en huizen staan. Ik heb nog betaald met het muntgeld, waar je voor 1 muntje (destijds te vergelijken met 10 guldencent) een softijsje kon kopen. Of waar je omgerekend voor een paar gulden je hele tank kon voltanken met benzine. Ik heb de tijd meegemaakt waarin Koerdistan en waarschijnlijk heel Irak niet was aangesloten op het internet en op het mobiele netwerk dat in de rest van de wereld wel gewoon bereik had. Dat Erbil niet toegankelijk was voor ons, omdat dat nog bezet gebied was, en dat we Erbil jaren later, destijds vele malen minder uitgestrekt dan nu, voor de eerste keren konden bezoeken. Ik heb de vrouwen zien leren autorijden, want daarvoor had praktisch geen enkele vrouw een rijbewijs. Ik heb de benzinestations, winkelcentra en diverse andere gebouwen uit de grond zien herrijzen en wegen zien worden aangelegd. Ik heb hier dingen gezien, meegemaakt die zelfs de lokale vrienden en vriendinnen van Ronak niet met eigen ogen hebben gezien, omdat ze "pas" in 2002 geboren zijn.
Koerdistan, zo'n bijzonder land waar ik alweer tien jaar van mijn leven woon en daarvoor ook al tien jaar op vakantie kwam. Volgende maand, december 2018, is het twintig jaar geleden dat ik mijn hart aan het land verloor.
Ik was 19 jaar. Een deel van mijn schoonfamilie kwam ons ophalen op de grens Ibrahim Khalil. Later begreep ik dat ik zelfs was binnen "gekocht". Er moest een bedrag betaald worden om mij het land in te krijgen. Destijds waren Koerdistan en Irak nog afgezonderd van de wereld. Alsof je op de maan belandde. Onderweg naar Massif stopten we af en toe om wat te rusten, foto's te maken. Hoewel mijn schoonfamilie zelf moslim is, vierden ze Kerst voor mij. Met een taart. Met Oud en Nieuw belde ik via een van de weinige vaste telefoonlijnen die in mijn familie waren naar mijn ouders, die natuurlijk wel wat bezorgd waren, gezien het feit dat er op bepaalde plekken nog bombardementen waren. Waarvan ik overigens nooit iets heb meegekregen. Destijds lag er bij elke rit die je maakte in de auto minimaal een groot vuurwapen. Twee weken na onze aankomst vertrokken we weer naar de grens. Ik moest afscheid nemen van mijn nieuwe, extra, familie. Met wat zonen van Rebaz' broers en zussen, zijn tweede broer en zijn vader reden we op hoog tempo door de bergen terug naar de grens. Gordels waren niet van belang, maar de deuren moesten op slot. Machinegeweren voor in de auto bij de passagierskant waar Rebaz zat, achterin de auto bij de mannen die bij mij achterin zaten.
Ik huilde ondertussen tranen met tuiten. Heb een hele tissuebox voor mij alleen volgesnotterd. Waarschijnlijk door de indrukwekkende ervaringen die ik in de twee weken daarvoor had gekregen, maar ook zeker door het afscheid van mijn schoonfamilie en met het besef dat ik het land voorlopig weer zou verlaten. Het was moeilijk om voor een eerste keer Koerdistan binnen te komen en ik vond het er zo geweldig, zo bijzonder. Maar als je niet beter wist, zou je denken dat ze me ontvoerd hadden daar in die auto, waarmee we met zo'n hoog tempo door de bergen reden met allemaal zwaar bewapende mannen en de deuren op slot en ik maar huilen.
De werkelijkheid was echter dat er in die tijd nog een lang stuk weg was waar overdag de PDK bescherming bood, maar 's nachts was het de PKK die de baas was. En dat boterde toen nog niet zo tussen die partijen. Verhalen werden verteld, dat als je op die weg autopech zou krijgen, je je leven niet zeker zou zijn als je van de PDK zou zijn. Jaren heeft die situatie nog bestaan in dat gebied, maar tegenwoordig is de PKK geen vijand meer.
Wat is er toch veel veranderd, maar het blijft een bijzonder land.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 469
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => bijna-20-jaar-koerdistan
)
[48] => stdClass Object
(
[reportId] => 5040524
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-21
[photoRevision] => 1
[title] => Schoten na schooltijd
[message] => Donderdagmiddag, eind van de schoolweek. Ik heb Shayan en Kani al opgehaald. Shayan mag zelf het schoolplein oplopen, Kani moet uit haar klas worden gehaald. Zij zijn altijd 45 minuten eerder vrij dan de hogere klassen, waar Ronak en Shayda in zitten en dus besteed ik deze extra tijd vrijwel altijd op het schoolplein, zodat de jongsten kunnen spelen. Genoeg speellokaties, alhoewel de supervisors die het schoolplein in de gaten houden vrij strikt zijn. Voetballen mag eigenlijk niet op het plein, dat er groot genoeg voor is. Het speelterrein van de onderbouw van de basisschool is wat meer in het midden van het schoolgebied gelegen, compleet afgezonderd van het schoolplein, en aangezien daar op dat tijdstip geen toezicht is, mogen de kinderen daar ook niet spelen. Het speelterrein van de kleuters is vaak afgesloten nadat de kleuterklassen vrij zijn en dus blijft alleen een speelterrein aan de voorzijde van het kleutergebouw open, waar ze mogen spelen.
Shayan is met zijn 7 jaar op een leeftijd dat hij niet elke keer in het klimrek wil hangen. Dat geldt ook voor zijn vriendjes. Dus spelen ze liever voetbal.
Samen met nog 2 moeders en de zus van een van hen zitten we op een bankje aan de rand van het schoolplein. Shayan en 5 vriendjes spelen hier voetbal.
Het is druk op het schoolplein. Veel ouders, chauffeurs en andere mensen die kinderen uit de hogere klassen moeten halen, zijn ook gearriveerd en de ouders met kinderen in de lagere en hogere klassen, zoals ik en de moeder van Shayans vriendje zijn al die tijd op het plein blijven wachten.
Plotseling horen we een schot. Kort achter elkaar meer schoten. Het geluid komt van dichtbij. Een pistool en een machinegeweer, zo klinkt het. Af en toe een enkel schot, maar ook 2 of 3 keer een serie aan schoten achter elkaar aan. Vogels op de daken van flatgebouwen die naast het schoolterrein staan, vliegen op. Het zijn er vele, zoals altijd.
Ik zie totaal geen paniek ontstaan bij de volwassenen en kinderen op het plein. De jongens spelen gewoon verder met hun voetbalspel. Kani speelt met 2 oudere meisjes in het speeltoestel.
Mede doordat er geen paniek ontstaat, vraag ik me af of de schoten alleen bedoelt zijn om de vogels van de daken te verjagen. Tegelijkertijd vind ik het nogal onverantwoordelijk om schoten te lossen. Zo vlak bij school ook nog. Kogels komen uiteindelijk ook nog ergens terecht.
Maar goed, ik heb sinds onze verhuizing naar Mazr3a Mala Omar eind december 2016 wel vaker schoten gehoord, eigenlijk hele kogelregens over en weer zien gaan, en we zijn het enigszins gewend geraakt.
De Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) die altijd de school bewaakt, is wel gealarmeerd. Ze rennen het schoolplein over richting de plaats waar de schoten vandaan komen.
Als Ronak en Shayda even later vrij zijn en naar me toe komen lopen, vraag ik hen of zij de schoten ook hebben gehoord. Shayda vertelt hoe de lerares hen naar aanleiding van deze schoten vroeg wat ze zouden moeten doen in geval van een schietpartij op school. "Zitten blijven en doorgaan met studeren," had een van haar klasgenoten geantwoord. Meteen daarna had de leerling gezegd: "School zou het niet waarderen als we onze laatste uren niet zouden besteden aan educatie." "Nee, jongens. De medestudenten zagen er de grap wel van in en begonnen te lachen. International School of Choueifat staat bekend om zijn enorme leerdruk. Veel huiswerk. Veel examens het hele jaar door. Zelfs in de vakanties, zomervakantie inclusief, geven ze huiswerk mee. Kinderen in de hogere klassen hoeven tijdens examenweken alleen tijdens hun toets naar school en zijn dus in de uren voorafgaand (en erna) vrij, maar als je de kinderen, bijvoorbeeld in verband met je eigen werktijden, eerder naar school brengt, worden ze met regelmaat van het schoolplein gehaald en achter extra huiswerk gezet in een vrij lokaal van school. Allemaal een beetje teveel van het goede vind ik ook en dus begrijp ik waar deze grap vandaan komt.
Als we terug naar huis rijden, zien we bij de ingang van American Village allemaal peshmerga staan. "Dit was overduidelijk meer dan alleen maar vogels van het dak schieten," merk ik op en we rijden door over de Old Massif's Road richting het dorp.
's Avonds op Facebook wordt er gezegd dat het, zoals gewoonlijk, een vete was tussen 2 bekende stammen die allebei in het dorp wonen, maar om de een of andere reden ruzie hebben.
De volgende dag horen we echter een ander verhaal, namelijk dat het niet ging om een vete tussen de bewuste stammen, maar dat een persoon van de ene stam zou hebben geschoten naast de auto van een persoon met een hoge functie. Zijn lijfwachten zouden hebben gereageerd door waarschuwingsschoten te lossen.
Voor zover mij bekend is, zijn er geen doden of gewonden gevallen.
Geen idee wat de juiste versie van het verhaal is, maar inmiddels is iedereen allang weer overgegaan tot de orde van de dag.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 633
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => schoten-na-schooltijd
)
[49] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039895
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-13
[photoRevision] => 1
[title] => Dankbaar
[message] => Als ik aan kom rijden in de straat waar mijn schoonouders wonen, zie ik twee neven van onze kinderen lopen. Ik stop en doe het raampje aan de passagierskant open. "Waar gaan jullie heen?" vraag ik hen. "We waren even aan het lopen, maar we gaan met jullie mee terug," antwoordt de neef die vroeger bij ons werkte. Ronak zit naast mij op de passagiersstoel, Kani zit op een stoel op de laatste rij. De neven nemen plaats op de middelste rij. Het is maar een meter of 100. "Niet parkeren. Wij nemen je auto even mee," zegt de ene neef. Ik stop voor het huis en Ronak, Kani en ik stappen uit, terwijl zij even later verder rijden.
Ik denk dat mijn schoonouders momenteel wel zo'n 50 mensen op een dag op bezoek krijgen. Misschien zelfs meer.
Mijn schoonmoeder hoeft zelf niets te doen. Eten wordt gebracht door haar kinderen. Grote pannen vol. Kleinkinderen brengen thee en fruit rond. Afwassen doe ik vaak en anders zijn er altijd nog wel dochters, andere schoondochters en kleindochters die de afwas doen.
Ronak gaat met haar schoolboeken in de keuken zitten. Ze heeft binnenkort zware toetsen. Ze is niet de enige die zit te studeren in de keuken. Een nicht en een neef zie ik ook al met boeken zitten.
Mijn schoonvader is nog steeds erg zwak en heeft zijn slechte en minder slechte dagen. Vooral na de eerste opname in het ziekenhuis ging hij met sprongen achteruit, maar dat zie je volgens mij wel vaker bij mensen die aan dementie lijden.
Hoe verdrietig de situatie ook is, omdat ik niet echte verbetering meer verwacht, vind ik het ontroerend om te zien hoe mijn schoonvader verzorgd wordt door de hele familie. Als hij van het bed naar de stoel moet lopen, ondersteunen volwassen kleinzonen of mijn tweede zwager hem aan weerszijden.
De neef van onze kinderen die voorheen bij ons bedrijf werkte, geeft hem meestal eten en drinken. Mijn schoonvader denkt dat de bidketting die hij in zijn handen heeft, ook eten is, en probeert deze steeds opnieuw in de mond te stoppen. "Niet die eten, papa. Eet dit maar. Ik heb nishk (soep) voor je," zegt deze neef geduldig tegen zijn opa, terwijl hij met zijn ene hand de handen van zijn opa voorzichtig wegdrukt en met zijn andere hand een lepel nishk voor zijn opa's mond houdt. In Koerdistan is het trouwens vrij gebruikelijk als ze hun opa gewoon papa noemen. Ondertussen heeft de neef de medicijnen verpulverd in een speciaal verpulverbakje en strooit elke keer iets op een volle lepel met soep. Zijn temperatuur wordt diverse malen gemeten. Een ander apparaatje dat op de vinger geklemd kan worden, meet het zuurstofgehalte in het lichaam. Bij onvoldoende zuurstof, pakken ze het zuurstofapparaat met masker erbij. Zelfs om speeksel af te zuigen uit de mond, hebben ze een apparaat aangeschaft. Alles is voor handen om mijn schoonvader zo goed mogelijk te kunnen verzorgen.
Een andere kleinzoon masseert zijn rug en benen als mijn schoonvader op de stoel zit. Mijn schoonvaders ogen vallen dicht, zie ik.
Als hij even later weer in zijn bed ligt, een ziekenhuisbed met verstelbare bodem, pakt een kleindochter zijn hand vast. Zijn handen en voeten zijn ijskoud, vertelt ze mij. Zijn hoofd daarentegen gloeit. Ik voel niet, want hij krijgt soms schrikreacties als iemand hem aanraakt. "Lig je lekker?" vraagt ze bezorgd. Even heeft hij een klein helder moment: "Zeker! Ik zweer op God!" antwoordt hij. De kleindochter en ik kijken elkaar aan en glimlachen even.
Soms lijkt het als hij je aankijkt, dat er ergens nog wel zijn oude ik is, maar alsnog hij in gevecht is met zichzelf om zijn herinneringen terug te krijgen. Andere momenten lijkt hij geestelijk totaal niet aanwezig. Zo jammer om een vrolijke, warme persoon zoals hij altijd is geweest, zo te zien. Maar de situatie zoals hij is, kunnen we niet veranderen en dan heb je het te accepteren. Maar wat is het dan mooi om te zien hoe hij verzorgd wordt.
Het zou te druk voor hem zijn als iedereen steeds in dezelfde kamer zou zitten, dus ligt hij op een aparte kamer en zonder schema wisselen we elkaar af. Als ik even weer om het hoekje kijk, zie ik dat de neef die vroeger bij ons bedrijf werkte, alleen is met zijn opa. "Kom maar binnen," zegt de neef tegen mij. Ik neem plaats op een wit kunststof krukje. Nadat ik een poosje zo samen met hen in de kamer zit, zeg ik tegen de neef: "Wat is dit mooi om te zien, hoe jullie hem zo verzorgen." "Natuurlijk, Feikje," zegt hij zacht, "Morgen zit ik er zo bij en dan wil ik ook dat anderen goed voor mij zorgen." De neef in kwestie is 25 jaar oud, volgende maand wordt hij 26, de rebel van onze familie. Hij lijkt het fijn te vinden tegen alle regels aan te schoppen. Zegt iemand "nee", dan doet hij altijd "ja". Zegt iemand "ja", dan kun je erop rekenen dat je met hem een "nee" op je bord krijgt. Maar diep van binnen weet hij prima wat de belangrijke dingen in het leven zijn. Hier zit hij dan: naast mij, tegenover zijn opa, zijn verantwoordelijkheden te nemen. Net als de rest van de familie hun verantwoordelijkheden neemt. Hoe liefdevol. Ik zou me geen mooiere oude dag kunnen bedenken.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 661
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => dankbaar
)
[50] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039809
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-12
[photoRevision] => 1
[title] => Een Koerdische bruiloft en culturele verschillen
[message] => Ik heb best wel even getwijfeld of ik al dan niet naar de bruiloft zou gaan. Het is van de vriend van de neven van onze kinderen. Ik ben zelf niet zo van de feesten. Zeker niet van niet-familieleden. Ik sta namelijk niet zo graag volop in de schijnwerpers. Ben liever een muurbloempje dat opgaat in de menigte, maar tussen alle Koerden val ik nogal op. Onze kinderen, die dan weliswaar halfbloed zijn, zien er ook alsnog anders uit. Met als gevolg dat als wij ergens binnen komen lopen, de meeste ogen meteen op ons gericht zijn. Vooral als de mensen ons nog niet kennen. Het is niet kwaad bedoeld, dat weet ik. Het is vooral nieuwsgierigheid, maar het blijft een feit dat we wel opvallen.
De bruidegom, die dus de vriend van de neven van onze kinderen is, is officieel geen familie, maar al sinds zoveel jaren zo close met onze familie, dat onze kinderen een tijdlang dachten dat hij ook hun neef was.
Uiteindelijk besluit ik toch te gaan. Shayan en Kani laat ik thuis. De kinderen waren net thuis van een hele schooldag en de jongsten waren moe. Het is woensdagmiddag, 10 oktober. Ik ga ervan uit dat het bruidspaar deze datum heeft uitgekozen om vooral niet te vergeten wanneer hun trouwdag is. Koerden vergeten zelfs met regelmaat hun eigen verjaardag (of ook niet zelden dat ze in beginsel nooit eens geweten hebben wanneer ze geboren zijn) en dan is 10-10 als trouwdag dus toch wat handiger.
Het feest zal om 3 uur beginnen, maar ten eerste red ik dat niet vanwege de school van de kinderen en ten tweede weet ik dat zeer waarschijnlijk het bruidspaar zelf pas veel later aanwezig zal zijn.
Rond een uur of 5 arriveer ik met Ronak en Shayda bij de Ashty Hall, de feestzaal aan de 100 meter street. Door de drukte zijn we genoodzaakt de auto een stuk verderop te parkeren. Met ons drietjes lopen we terug naar de feestzaal. Enkele mannen staan buiten vlakbij de ingang.
Eerst komen we door een vierkante hal, waar onder andere deuren naar de toiletten zijn. Door een andere deur bereiken we direct de feestzaal. Een witte loper over de vloer met aan weerszijden witte kunstbloemen aan een soort pergola-achtige hekjes. Voor het bruidspaar staat aan de linkerkant van de zaal een soort bankje met een salontafel ervoor op een podium van ongeveer 2 a 3 treden hoog. Alles sierlijk bedekt met wit satijn of iets dat er sterk op lijkt. Bloemen op de salontafel. Daar brengt het bruidspaar het grootste deel van de avond door. Voor- en achterin de zaal staan diverse tafels en stoelen, allemaal bekleed met witte stof. Voor een stuk of vijfhonderd gasten zal er zeker plaats zijn, schat ik zo in. Misschien zelfs veel meer. Ik heb tenslotte geen stoelen lopen tellen.
Aan de rechterkant van de zaal, tegenover het bruidspaar, staat op een ander podium de zanger met zijn band te zingen.
In het midden van de zaal in is de dansvloer. Voor de gasten. Het bruidspaar zelf danst eigenlijk niet, behalve bij het aansnijden van de taart die halverwege de avond in een met (natuurlijk witte) linten afgezet vierkant wordt gebracht. De gasten dansen aan de buitenkant van het afgezette deel, waar dan de bruid en bruidegom even dansen en elkaar een stukje cake te eten geven.
Voor de rest van de tijd is de dansvloer voor de gasten. Standaard Koerdische dansen. Dat wil zeggen dat mannen en vrouwen zij aan zij staan (soms ook achter elkaar, afhankelijk van de soort dans), elkaar met de pinken vasthouden, terwijl ze dansen. Schouders en handen bewegen ritmisch mee op de maat.
Het lijkt overigens prachtig om de mannen in nette pakken of Koerdische kleding en vrouwen in hun prachtige Koerdische jurken in allerlei kleuren en vaak een en al glinsters te zien dansen. De meesten hebben hun lange donkere haren bij een kapsalon laten doen. Op bruiloften zie je weinig vrouwen met hoofddoeken.
Dezelfde muziek leent zich blijkbaar prima voor verschillende dansen, want zelfs al danst iedereen in een lange rij, vaak zijn de mannen soms heel uitbundig een andere dans aan het uitvoeren, waarbij vooral veel met de voeten gestampt wordt, terwijl de vrouwen dan voor een rustigere versie gaan.
Als de dansende rij te lang wordt voor de danszaal in het midden, nemen ze de hele zaal in beslag door langs de wanden van de zaal te dansen.
Gelukkig hebben we mijn jongste zwager en zijn vrouw al vrij snel gespot. Ze zitten aan een tafel een beetje achterin de zaal. De kinderen en ik schuiven aan.
Later merken we nog wat neven van onze kinderen op die wat meer voorin zitten. Een neef komt af en toe bij onze tafel langs.
Zo rond 7 uur duwen jongens karretjes de zaal in. Op de karretjes liggen diverse witte wegwerpdoosjes met daarin een warme maaltijd voor iedereen. Deze keer is het rijst met donkerrode zure besjes en kip of vlees erbij. Een plastic lepel ligt op de rijst.
Ronak was eigenlijk net van plan haar boek uit de auto te halen, want de komende week heeft ze een examen waar ze flink voor moet studeren. Na het eten belt ze een van haar neven op om met haar en Shayda mee naar de auto te lopen. Hij is 18 jaar en direct bereid mee te lopen. Fijn, dat verantwoordelijkheidsgevoel van veel Koerdische jongens.
Het is al donker en hoewel ze het grootste deel langs drukbezochte winkels moeten lopen, weet ik zeker dat de familie het niet eens zou waarderen als ze geen jongen zouden laten meelopen. En dus lopen ze met hun drieën naar de auto om na ongeveer ruim een kwartier weer terug te zijn. Later op de avond als wij besluiten weg te gaan, neemt hij ongevraagd meteen de verantwoordelijkheid weer op zich en loopt opnieuw mee naar de auto.
De muziek in de feestzaal staat, zoals vrij gebruikelijk bij Koerdische bruiloften, veel te luid. Mijn stem is niet zo krachtig en zelfs aan onze tafel heb ik moeite me verstaanbaar te maken.
De hele avond wordt gefilmd door een man. Hij heeft een professionele camera aan een meterslange stalen constructie bevestigd. Aan de andere kant van waar de camera hangt, staat de man die de camera op afstand bedient. Grote zwarte gewichten, zoals je die ziet bij gewichtheffen, houden de constructie in evenwicht en maken het de filmende man makkelijker de constructie met de camera te besturen. De man draait handig de camera door de zaal. Dan weer vanuit de hoogte, dan weer lager. Iedereen wordt gefilmd, van het bruidspaar tot de zanger met de band en alle gasten.
Al vrij snel na onze binnenkomst begint het foto's maken. Ronak, Shayda en ik maken dan pas kennis met de bruid. Hoewel de bruidegom een close familievriend is, heb ik de bruid nooit gezien. Ik ken haar naam ook niet. Helemaal niet vreemd in Koerdische gebruiken, waar het niet gebruikelijk is als voor een verloving bekend wordt dat twee mensen een stel zijn.
Je aanstaande hou je simpelweg verborgen voor de rest van de wereld. Dat geldt voor beide partijen.
Als niet-Koerd weet ik natuurlijk heus niet alles van hoe dat dan allemaal gaat in de Koerdische cultuur qua relaties, juist omdat dit (in ogen van westerlingen) allemaal best stiekem gaat, maar in de afgelopen jaren heb ik wel een en ander mogen mee beleven of horen van neven van onze kinderen die me dan wel eens wat toevertrouwden. Dat de jongens daar eerder mee op de proppen komen dan de meiden, zal wellicht iets te maken hebben met dat zij zich als man zijnde wat meer kunnen veroorloven. Anderzijds heb ik met sommige van de jongens ook een extra goede band, zodat erover praten wat makkelijker wordt. Daarnaast weten ze dat ik als Nederlandse meer open ben over relaties. Voor mijzelf waren dit soort gesprekken met de jongens ook heel waardevol. Zodat ik de flirtende mannen makkelijker leerde herkennen, maar ook om onze eigen dochters in te lichten.
Ze vertelden me over hoe ze in contact komen met meisjes, bij welke meisjes ze serieus zijn en wat voor ons bijna onzichtbare signalen ze afgeven om te laten blijken wat ze willen. Een fractie van een seconde te lang naar een meisje kijken of een kleine aanraking. Telefoonnummers uitwisselen. Zeker die telefoongesprekken gebeuren heel stiekem. Maar voor hen de enige manier om elkaar wat beter te leren kennen.
Lokale middelbare scholen zijn gescheiden. Een huwelijkspartner vind je daar dus niet. Via werk kan het wel, maar lang niet alle meisjes hebben een baan. Bruiloften zijn overigens wel geschikt om een meisje te zoeken, maar ook daar is openlijk contact met een jongen die je niet kent niet gewenst.
Zo beging ik eens, een jaar of 14 geleden, een soort van culturele blunder. Rebaz en ik bezochten een Koerdische bruiloft in Nederland. Ik moet 24 zijn geweest. We hadden alleen Ronak nog maar. Zij was een jaar of 2 en had van die schattige donker blonde krulletjes. Kinderen lopen tijdens zo'n bruiloft altijd door de hele zaal en een jongen, die vlakbij de uitgang zat, nam Ronak op schoot. Ik kende de jongen in kwestie niet en hield hem vanaf de andere kant van de zaal in de gaten. Het is niet eens dat ik onafgebroken naar de jongen zat te kijken, maar wel had ik af en toe even geglimlacht, soms ter beantwoording van zijn glimlach naar mij, soms vanuit mezelf om hem niet al te oncomfortabel te laten voelen, omdat ik inderdaad hem (maar meer nog Ronak) in de gaten hield. Voor mij was er destijds geen haar op mijn hoofd die eraan gedacht had dat dit flirterig over zou komen. Nu begrijp ik de cultuur wel beter. Destijds had ik alleen Ronak in mijn gedachten. Blijkbaar was het een groepje vrouwen opgevallen dat ik naar de jongen zat te kijken. Helaas was de ware reden van mijn kijken en glimlachen richting de jongen ze even ontgaan en dus kreeg ik op mijn bordje dat ik "zat te flirten".
Foutje, bedankt.
Sinds we hier in Koerdistan wonen, is het wel makkelijker om de culturele verschillen beter te begrijpen, juist mede doordat ik de kans heb met verschillende familieleden erover te praten, maar het zal vast altijd wel een leerproces blijven.
Zo groette ik vroeger vrijwel iedereen die ik tegenkwam. Mannen en vrouwen. Feit is natuurlijk wel dat er meer mannen buiten lopen. Voor mij was het, als dorpsmeisje uit de provincie Groningen en zelfs later in de stad Groningen deed ik het nog buiten het winkelcentrum, heel normaal mensen te groeten. In mijn ogen was dat vriendelijkheid. In Koerdistan geef je dan per direct een fout beeld af. Daar waar relaties stiekem en zelfs uit een klein hoofdknikje of snelle knipoog wel kunnen ontstaan, schept het zichtbaar groeten van een onbekende man hier heel andere verwachtingen. Nu heb ik mijn draai wel gevonden. Onbekende mannen loop ik, als het een beetje kan, tegenwoordig met gebogen hoofd voorbij om geen oogcontact te maken. Mannen met wie ik vaker contact heb, zoals medewerkers van winkeltjes waar ik geregeld kom of mannen op de school van de kinderen, groet ik nog wel even vriendelijk als altijd. En in Nederland groet ik nog steeds zo'n beetje iedereen.
De bruiloft die ik hier trouwens beschreef, is een Bahdini bruiloft. Ik heb niet zoveel ervaring met andere bruiloften, maar het schijnt dat Sorani en Turkmeense bruiloften en dergelijke ieder zijn eigen gewoontes kennen. Wat de culturele verschillen aangaat, heb ik vooral te maken met de Mzuri-stam, die bij de Bahdini's horen. Sorani's zitten qua gebruiken wat meer tussen Bahdini's en westerlingen in.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 2635
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => een-koerdische-bruiloft-en-culturele-verschillen
)
[51] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039469
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-08
[photoRevision] => 1
[title] => Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) aan de deur
[message] => Pas rond vier uur in de middag ben ik weer thuis. Ik heb in de ochtend een patient gehad, wat administratie gedaan en net de kinderen weer opgehaald van school. De oppas komt ons tegemoet als we de poortdeur achter ons sluiten. "De Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) stond vandaag voor de deur," is zo ongeveer het eerste wat ze tegen me zegt. "Oh, wat wilden ze?" vraag ik haar. Ze vertelt dat ze niet alles begreep, omdat ze het Bahdini-dialect spraken, maar dat ze wel een pasfoto van Rebaz nodig hebben. En dat ik die morgenochtend om 9 uur naar hun toe moet brengen. "Nou, ik kan er zelf best staan om 9 uur morgenochtend, maar een pasfoto van Rebaz heb ik dan nog niet," denk ik hardop. "Maar het is wel beter als je even heen gaat," zegt de oppas nu, "want anders staan ze straks weer voor de deur."
"Heb je misschien een telefoonnummer van hen? Dan kan ik eerst vragen waarvoor ze precies langs zijn geweest." De oppas heeft geen nummer, maar haar man, onze tuinman, die momenteel in het buitenland zit, heeft het volgens haar wel. Probleem is wel dat hij vaak weinig internetbereik heeft. Ze zal haar man een bericht sturen en als hij heeft geantwoord, belooft ze mij het nummer te geven.
Ik vertrek eerst naar Massif. Naar het huis van mijn schoonouders, omdat ook mijn schoonvader gisteren weer thuis is gekomen uit het ziekenhuis. Ondertussen bel ik onze advocaat, omdat hij vaak wel wat extra pasfoto's van Rebaz heeft. "Als je naar de Asayish gaat en mij nodig hebt, laat het me weten," vertelt de advocaat mij. "Laat ik eerst gewoon eens morgenochtend kijken wat ze willen en dan hoor je het wel," beloof ik hem.
Twee jonge meiden zitten op het balkon voor de keuken. Het zijn de oudste dochter van mijn jongste schoonzus, zij is nu 13, en de oudste dochter van een van de dochters van mijn tweede schoonzus. Dit meisje is een jaar of 14, misschien 15. "Kan ik het beste via de keuken of via de voordeur binnengaan?" vraag ik de meiden. "Maakt niet zoveel uit. Ze zitten overal," antwoordt de oudste. Meestal ga ik bij de keuken naar binnen, maar vandaag kies ik de voordeur.
Bij mijn schoonouders in huis is het, zoals verwacht, druk. Bij veel bezoek delen de mannen en vrouwen zich meestal op. Deze scheiding van geslacht is meer van een praktische aard dan een religieuze. De kamers zijn simpelweg te klein om zoveel mensen in een kamer te proppen. Ik ga de zitkamer in waar de vrouwen zitten. De mannen zitten in de bezoekkamer. De jongeren (zowel de meiden als de jongens) tot een jaar of 18 helpen mee met het serveren van thee en fruit aan de gasten. Tussendoor blijven ze vaak in de keuken hangen, waarschijnlijk ook doordat de sfeer in de keuken net iets meer ongedwongen is dan in de andere kamers. Mijn schoonvader ligt op een ziekenhuisbed in zijn eigen slaapkamer, naast de bezoekkamer. Om het voor hem niet te druk te maken, gaat om beurten een groepje van 2 a 3 mensen even bij hem kijken. Het eerste half uur blijf ik bij de vrouwen zitten voor ik ook naar mijn schoonvader ga. Hij herkent me blijkbaar, want hij begint meteen te lachen. "Kijk, hij vindt het leuk dat je er bent," zegt mijn tweede schoonzus die ook naast zijn bed staat. Af en toe mompelt mijn schoonvader wel iets, maar ik begrijp niet wat hij zegt. Hij heeft zijn kunstgebit ook niet in. Volgens mij heeft zelfs zijn dochter moeite met hem te verstaan.
Tegen de tijd dat ik naar de keuken ga, is het meeste bezoek inmiddels weer vertrokken. Diverse familieleden willen dat ik blijf eten, maar ik sla het aanbod af. Ik heb twee uur daarvoor nog warm eten gehad en bovendien moeten de kinderen, die ik thuis heb gelaten, morgen weer naar school.
Mijn schoonouders wonen aan een zijstraat die naar Sari Blind leidt: de berg waar de Barzani-familie woont. Ik ben net deze hoofdstraat opgereden, als ik in mijn achteruitkijkspiegel al de blauwe en rode knipperende lichten van de auto achter mij zie. Daarachter diverse auto's en in de verte weer dezelfde knipperende lichten. Aangezien ze van de richting van Sari Blind komen, schat ik al in dat de hele stoet wel bij elkaar zal horen. En die voorste en laatste auto's kunnen nogal eens wat agressief overkomen in het verkeer. Ik besluit even aan de kant te wachten. Een hele rij auto's rijdt me met een aardig vaartje voorbij. De laatste auto wil inderdaad niet dat andere auto's te dichtbij komen. Hij slingert over de rijbaan. Eerst voor mijn auto, dan voor de andere personenauto die inmiddels mij van rechts probeert in te halen. Ik heb de boodschap al begrepen en bewaar afstand. De auto met de blauwe en rode knipperlichten blijft voor de andere burgerauto rijden. Al snel komen we bij het stoplicht, maar we mogen allemaal door. De stoet rijdt inmiddels in het donker op hoge snelheid de bergweg af. De rest van de rit naar huis zie ik ze niet meer terug.
Het is al bijna tien uur als ik een telefoontje krijg van de oppas. De kinderen liggen al op bed en zij heeft net het telefoonnummer van de Asayish van haar man gekregen. Even sta ik in tweestrijd: het is al laat op de avond. Zal ik toch nog bellen of stoor ik de man verschrikkelijk op dit late uur? Omdat Koerden als vrienden onder elkaar wel vaker laat in de avond bellen, waag ik het erop. "Hallo?" zegt de mannenstem die opneemt. "Ben jij meneer (en ik noem de naam die de oppas aan mij had doorgegeven)" "Ja, maar wie ben jij?" wil hij weten. Ik vertel hem dat ik de vrouw van Rebaz ben en hij weet direct wie ik bedoel. "Je werkt voor Asayish, toch en je was hier vandaag aan de deur?" vraag ik toch voor de zekerheid. "Ja, ja, dat klopt," hoor ik hem zeggen. Vervolgens steekt hij een heel verhaal af over onze camera's die bij ons aan de muur hangen. Daarvoor moet even een formulier worden ingevuld en hij heeft een pasfoto nodig. "Ik kan wel morgenochtend om 9 uur even langskomen voor het formulier, maar die pasfoto heb ik dan nog niet. Ik kan waarschijnlijk later op de dag wel een pasfoto brengen," laat ik hem weten. "Nou, weet je?" zegt hij nu, "Ik vind het zo goed van je dat je direct hebt gebeld. Ik ga dat formulier voor jou invullen en dan bel ik je later wel weer eens terug voor de pasfoto. En als je ooit voor het een of ander Asayish nodig hebt, dan kun je altijd bellen."
Eerlijk gezegd ben ik een beetje verrast. Ik had verwacht dat hij het misschien niet zo leuk zou vinden als ik hem om 10 uur in de avond nog even stoor met dingen voor zijn werk, maar de man klinkt zo enthousiast dat ik me bijna afvraag of ik de enige ben die iets van me laat horen als de Asayish aan de deur is geweest.
Hoe dan ook, morgen toch maar even eerst onze advocaat voor een pasfoto van Rebaz vragen, zodat ik bij het volgende telefoontje of bezoek van hen ben voorbereid.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 589
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => asayish-koerdische-veiligheidsdienst-aan-de-deur
)
[52] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039251
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-06
[photoRevision] => 1
[title] => Stemmen en gewoontes rondom ziekenhuisopname
[message] => Het topje van mijn rechterwijsvinger heeft pas sinds kort zijn normale kleur terug, maar mijn nagel vertoont nog allerlei sporen van de inkt.
30 september waren de verkiezingen. Peshmerga mochten al twee dagen eerder stemmen dan het "gewone" volk.
Onze namen waren opgegeven bij een basisschool in Massif, dus dat was de lokatie waar wij mochten stemmen. De school stond ergens tussen het huis van mijn schoonouders en mijn oudste zwager in. De straat was afgezet met vrachtauto's. Alleen lopend kon je er langs.
Een van de zonen van mijn tweede schoonzus wachtte ons aan de hoofdstraat op. Buiten hingen lijsten met namen op alfabetische volgorde (in het Koerdisch) geschreven. Rebaz en zijn neefje liepen de lijsten na en zochten onze namen op, waarna we de school binnen liepen. Bij de ingang werd mijn tas gecontroleerd en werden we gefouilleerd, zoals gebruikelijk is op belangrijke plaatsen.
De basisschool had een U vorm met in het midden een klein pleintje. Best knus eigenlijk en het viel me op dat ik de staat van het gebouw beter vond dan ik verwacht had. Elke gang had een stuk of drie deuren waarachter de lokalen zaten. Tafels en stoelen die waarschijnlijk eigenlijk in de klaslokalen hoorden te staan, stonden tegen de muren van de gangen aan.
Ik begreep niet precies waar de verdeling van in welk lokaal je moest stemmen, lag (man-vrouw of Koerd-niet Koerd), maar ik moest stemmen in een van de eerdere lokalen, Rebaz in een later lokaal. De zoon van mijn schoonzus liep met me mee naar binnen naar een plek in het lokaal waar enkele tafels tegen elkaar aangeschoven waren en drie mensen met namenlijsten achter zaten. Opnieuw werd mijn naam opgezocht. "Daar moet je even een handtekening zetten," stipte de man achter het bureau met een pen op de lijst voor me aan, toen hij mijn naam gevonden had. Ik zette mijn handtekening. "Kom," zei de zoon van mijn schoonzus en nam me mee naar een afgeschermd tafeltje, precies zoals ik me herinner van verkiezingen in Nederland waar ik ruim 10 jaar geleden aan heb meegedaan. Een soort stempelstift lag op het tafeltje. "Als je deze stift indrukt, laat hij een stempel achter," legde de zoon van mijn schoonzus uit en deed het voor op het tafeltje, "Op wie wilde je stemmen?" "Op de PDK natuurlijk," antwoordde ik. Hij wees een blanco vierkantje aan links van het gele plaatje van de PDK. Ik stempelde in het vierkant. En hieronder stempel je het nummer van de persoon binnen de partij aan. De zoon van de schoonzus wees naar de Koerdische cijfers op de lijst. Ik had pas kort daarvoor besloten op wie ik wilde stemmen. Binnen de familie had ik eerder nog wat rondvraag gedaan op wie zij hadden gestemd en er kwamen diverse antwoorden. "Zolang je maar op de partij (PDK) stemt, maakt de rest niet zoveel uit," was wel het unanieme antwoord.
Na het zetten van de stempel op het nummer, vouwde ik het papier op en liepen we naar een andere tafel waarop een grote plastic bak met bovenin een gleuf stond. Eerst moest ik mijn rechterwijsvinger dopen in een inktpot. Direct kreeg ik een tissue van de man achter de tafel om mijn vinger aan af te vegen. Tenslotte mocht ik het stembiljet door de gleuf van de plastic bak gooien. Mijn eerste keer stemmen in Koerdistan zat erop.
Enkele dagen later, Rebaz was inmiddels net terug naar Nederland, kreeg ik bericht dat zowel mijn vader als mijn schoonvader naar het ziekenhuis waren gebracht. Gelukkig hoefde mijn vader maar een nacht te blijven, maar mijn schoonvaders opname duurt ondertussen nog voort. De ochtend na de opname had ik de kinderen naar school gebracht en was ik direct door gereden naar Erbil. Het ziekenhuis (Paky Hospital) lag aan de andere kant van de stad. Gelukkig aan een straat waar ik wel enigszins bekend ben. Het was nog vroeg: half 10. Mijn schoonvader lag op een kamer met maar een bed. Op de tv aan de wand was een tekenfilm te zien, maar het beeld was wat onscherp. De oudste zoon van mijn oudste zwager lag in een deken op de grond te slapen. Mijn zwager en dezelfde zoon van mijn schoonzus, die mij had geholpen bij het stemmen, stonden in de kamer. Volgens mij draaiden zij een soort wisseldiensten. Met z'n drieën hadden ze de nacht bij hun (groot-)vader in het ziekenhuis doorgebracht. De slapende neef was de hele nacht tot 6 uur in de ochtend wakker gebleven. Toen was de zoon van mijn tweede schoonzus opgestaan.
Ik bleef iets van anderhalf uur en in de tussentijd kwamen diverse andere familieleden ook mijn schoonvader bezoeken. Zo nu en dan kwam een verpleger en verpleegster wat onderzoeken doen en op momenten dat ze de dekens moesten wegslaan, werden we gevraagd met ons allen op de gang te gaan staan. Daar stonden we dan met ons negenen: zes mannen en drie vrouwen, waaronder mijn oudste zwager, drie neven van onze kinderen, de vrouw van mijn oudste zwager, hun dochter en ik. De anderen spraken wat met elkaar. Ik zat niet echt te luisteren, maar af en toe kwam de jongste zoon van mijn oudste zwager naar me toe en herhaalde in het Engels waar ze het over hadden. Deze neef zat vroeger bij onze kinderen op school en sindsdien spreek ik met hem dan weer in het Engels dan weer in het Koerdisch.
Terug in de ziekenhuiskamer werd uitvoerig tussen de familieleden overlegd of ze hun vader diezelfde dag weer mee terug zouden nemen naar huis, dat ze hem daar zouden laten of wilden laten overplaatsen naar een ander ziekenhuis. Ik besloot te vertrekken nog voor het besluit was gevallen.
Gisteren had ik wel even een paar gebeld om te vragen hoe het met mijn schoonvader was, maar aangezien ze toch van plan waren geweest hem over te laten plaatsen naar een ander ziekenhuis, leek het me voor alle partijen onhandig als ik zou langskomen.
Vandaag waren Ronak en ik echter wel van de partij. Kani had haar schoolreisje (inderdaad op een vrije zaterdag) naar Fun Factory (een indoorspeeltuin) in Ainkawa, een christelijke wijk aan de rand van Erbil. Rond het middaguur vertrokken ze met de bus van school, maar ik zou haar later in de middag toch moeten ophalen van de indoorspeeltuin. "Naar welk ziekenhuis hebben jullie hem gebracht?" vroeg ik mijn tweede zwager. "CMC, vlakbij Majidi Mall," antwoordde hij. "Welke verdieping?" wilde ik weten. "De tweede, maar bij de receptie zul je de familie al zien." En inderdaad. Nadat ik de auto aan de straat had geparkeerd en we naar de hoofdingang van het CMC ziekenhuis liepen, zagen we door de glazen wanden de familie al zitten. We groetten iedereen en namen plaats op een van de vele bruine bankstellen die er stonden. De vrouw van mijn oudste zwager schonk thee in papieren wegwerpbekers. Iets verderop stonden wat neven en nichten van onze kinderen bij de koffiemachine. Ik voelde me direct thuis met alle familie zo in de buurt. "Hebben jullie al gegeten?" werd er gevraagd. "Er zijn nog wat laffabroodjes over." Eigenlijk hadden we geen honger, maar er werd min of meer verwacht dat we toch iets zouden eten en dus deelden Ronak en ik elk een broodje.
Na ongeveer een kwartier vroegen ze ons of we naar mijn schoonvader wilden. Mijn tweede schoonzus liep met ons mee. Eerst naar de liften, waarvan de eerste volgens mij meer voor patientenverkeer was en de andere twee voor bezoek. De deuren van de laatste lift werkten niet goed. Ik vermoed dat de oorzaak moest worden gezocht in de wisseling in elektriciteit, waar heel Koerdistan nog steeds mee te maken heeft. "Zijn jullie al lang hier?" vroeg ik mijn tweede schoonzus. "Sinds vanmorgen tien uur," was haar antwoord. Inmiddels was het na twee uur in de middag.
De jongste dochter van mijn derde schoonzus was blijkbaar nu degene die haar opa verzorgde. Ik groette mijn schoonvader en hij lachte vrolijk. Aan zijn blik kon ik zien dat hij ons niet echt wist te plaatsen, maar schijnbaar vond hij het leuk om wat mensen te zien. Ronak en ik namen plaats op een bankje dat in de hoek van de kamer stond. Mijn tweede schoonzus probeerde haar vader wat eten en drinken te geven, maar vandaag had hij niet zoveel trek en dorst gehad.
Na een minuut of tien werden een tante en een nicht van Rebaz binnen gebracht door de dochter van mijn oudste zwager en stonden wij weer op. Samen met de dochter van mijn zwager liepen we terug naar de familie bij de receptie. Inmiddels zat zo ongeveer de helft van de wachtruimte vol met bekende gezichten. Ik groette het groepje mannen dat later was binnengekomen en liep door naar andere familieleden.
Om half vier moest ik Kani ophalen van haar schoolreisje, dus om drie uur namen we afscheid van de familie.
Zodra een familielid in het ziekenhuis ligt, hebben ze er een dagtaak bij. Uren brengen ze door in het ziekenhuis en ook de nachtdiensten komen voor hun rekening. In Nederland val je dan natuurlijk terug op de verplegers en verpleegsters, maar toch heeft het ook wel iets om hier de saamhorigheid te zien. Gelukkig hebben mijn schoonouders met hun 10 (getrouwde) kinderen, 33 kleinkinderen, waarvan 6 getrouwd en als ik me niet vergis 13 achterkleinkinderen, voor een grote familie gezorgd. In principe kan de zorg verdeeld worden over een groot aantal mensen. Maar toch, als ik met mijn westerse ogen naar deze gewoonte kijk, is het voor mij bijna onvoorstelbaar dat mensen zo'n enorme taak op zich nemen. Dag en nacht. En ik heb het gevoel dat ze zelf niet eens inzien hoe bijzonder dat eigenlijk is.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 587
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => stemmen-en-gewoontes-rondom-ziekenhuisopname
)
[53] => stdClass Object
(
[reportId] => 5038360
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-27
[photoRevision] => 1
[title] => Etmaal zonder stroom en verkiezingen
[message] => Ruim een etmaal hebben we zonder stroom gezeten. Nadat ik de kinderen eergisteren van school had gehaald, was er al geen electriciteit meer tot gisteravond.
Twee steekvlammen uit de meterkast eergisteren gaven al niet bepaald een goede indruk. Het was nu de tweede keer in twee weken dat de meterkast een probleem had. De eerste keer was er een bakje die om de een of andere reden stuk was gegaan.
Na de eerste steekvlam eergistermiddag probeerde de tuinman de man te bellen die ons enkele weken geleden had aangesloten op het electriciteitsnetwerk van het dorp. Want de kans dat daar waarschijnlijk ergens iets fout was gegaan, was best groot. Ook nu was er in de meterkast voldoende storing om zelfs de hoofdstroom niet door te laten.
Na enkele uren had de tuinman nog steeds de electricien niet kunnen bereiken, maar na een rondje door het dorp op zoek naar een andere electricien, hoorde hij dat de eerste electricien in het ziekenhuis lag. Tijdens zijn werkzaamheden was hij door elektriciteit geraakt.
"Misschien is dit een goede reden om zijn telefoonnummer te verwijderen en een andere electricien te zoeken," zei ik tegen de tuinman, "dat hij zelf bijna geelectrocuteerd is, geeft mij niet veel vertrouwen in zijn kennis."
Een andere man werd in de avond erbij geroepen. Hij leek wat te twijfelen en korte tijd later zagen we de tweede steekvlam uit de meterkast komen. Gelukkig was de vlam niet groot genoeg om de tuinman en de electricien te raken.
"Streep zijn nummer ook maar door," vertelde ik de tuinman toen ook deze man onverrichter zake was vertrokken.
Op zich hebben we ons aardig gered zo zonder stroom. Je kan wel bij de pakken neer gaan zitten, maar uiteindelijk zul je toch moeten roeien met de riemen die je hebt. En het is ook wel fijn dat je even een momentje van rust kunt nemen. Electriciteit is fijn en nodig bij veel bezigheden, maar als dat wegvalt, heb je ineens veel meer tijd over voor iets anders. Een boek lezen, mijn puzzelboekjes tevoorschijn halen (de logische puzzels zijn mijn favoriet), de zolder opruimen. De kinderen speelden op de step in de tuin. Ik bedoel maar, zo erg is het allemaal niet als je even zonder stroom moet doen.
De volgende ochtend belde Rebaz met de man die alle bedrading in ons huis had aangelegd. Hij kwam pas in de avond kijken. Het was inmiddels al donker. Hij kon voorlopig eerst een tijdelijke oplossing regelen, waardoor we in bepaalde delen van het huis wel en andere delen geen stroom hadden.
Maar als je ruim 26 uur zonder stroom zit, dan is dit al een aardige oplossing. En zo kwam het dat de vriezer en de koelkast op de begane grond wel werkten, maar die op de eerste verdieping niet. Etenswaren die dreigden te ontdooien, werden overgeheveld naar beneden. Inmiddels ontdooide spullen werden weggegooid.
Ik had geluk met de wasmachine op de eerste verdieping. Die bleek wel stroom te hebben. De schooluniformen had ik al twee dagen met de hand uitgewassen, maar nu hoefde de overige was tenminste niet te blijven liggen. Enkele lampen konden aan, andere niet.
Vanmorgen was de electricien er weer. Hij had een bakje voor in de meterkast moeten kopen, die hij gisteravond niet meer kon halen. Inmiddels gaat het dus weer redelijk, maar ik begreep dat het laatste werk na zondag moet worden afgemaakt.
Zondag begint normaal gesproken de werkweek hier weer, maar deze zondag hebben we de verkiezingen voor het Koerdische parlement. Zelfs de scholen zijn vrij. Zaterdag is de dag voor de verkiezingen en Koerden zijn verzot op het bedenken van een extra vrije dag, dus laat "de dag ervoor" nu een goede reden zijn voor een extra vrije dag, volgens de mensen hier. Zaterdag is dus ook alles en iedereen vrij. Vrijdag is sowieso al de islamitische vrije dag, dus 3 dagen weekend.
Ik mag deze keer overigens ook meestemmen. Mensen die een verblijfsvergunning hebben, hebben de mogelijkheid mee te stemmen. Hoewel ik al jaren een verblijfsvergunning heb, zal dit mijn eerste keer stemmen in Koerdistan worden.
De partij waarop ik zal stemmen, daar is geen twijfel over mogelijk. De hele schoonfamilie is altijd al pro-KDP geweest en dat zal voorlopig ook wel zo blijven. Ik ga daarin niet afwijken. Maar qua persoon binnen de lijst zijn er voor mij 3 mogelijkheden. De eerste man op de lijst, Hemn Hawramy. Hij schijnt goed te kunnen praten, heb ik horen zeggen, maar wat hij zoal vertelt, geen idee. Ik kijk amper tv en ik vermoed dat als ik hem hoor spreken, hem niet zal kunnen verstaan. Hij is Hawramy. Bij mijn weten komen deze mensen van de regio onder Sulaimanya vandaan (ik denk zo ongeveer bij Halabja, maar zeker weet ik het niet). Ik had jaren geleden eens een patient die het Hawramy-dialect sprak en dat was voor mij met geen mogelijkheid te verstaan. En heel eerlijk: politiek boeit mij gewoon niet zo heel veel.
Dan is er nog nummer 30. Een vriend van ons die ik van Nederland ken. Ik ken hem al sinds mijn zestiende.
Een andere mogelijkheid is nummer 40, een dokter die tot een jaar of 2 geleden dagelijks naar school kwam om (zijn?) kinderen op te halen. Zodoende heb ik wel eens een paar keer met hem gesproken. Hij schijnt vooral te willen proberen betere medicijnen Koerdistan binnen te halen.
Overigens ken ik de eerste man van de PUK-lijst ook. Hij kwam ooit eens met zijn gezin ons bezoeken. Pas in de middag kwamen zijzelf langs, maar in de voorgaande uren stuurde hij tot 3 keer toe zijn lijfwachten om de boel even grondig te onderzoeken. Hoewel ik niet pro-PUK ben, moet ik wel eerlijk toegeven dat ze erg vriendelijk over kwamen. Het is dat ik wist wie ze waren, maar ik zag vooral een huisvader, zijn vrouw, die een bezorgde moeder leek en hun nog jonge kinderen die net als alle andere kinderen vrolijk rond huppelden.
Hoe dan ook, in Nederland ken ik nooit iemand persoonlijk die op de verkiezingsposters staan, maar hier zie ik al een aantal weken "bekende gezichten" prijken op de metershoge verkiezingsborden die aan bruggen hangen en in de middenberm van de grote wegen staan. Of die honderden borden zo in het midden van de berm veilig zijn, kun je grote vraagtekens bij zetten, want er waait hier en daar wel eens een om. Maar dat is weer een ander verhaal.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 782
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => etmaal-zonder-stroom-en-verkiezingen
)
[54] => stdClass Object
(
[reportId] => 5037624
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-20
[photoRevision] => 1
[title] => De eerste schoolweken en een rondje Erbil
[message] => Volgende week zondag start alweer de vierde schoolweek voor de kinderen. Ronak zit nu in de laatste klas, Grade 12 (zesde klas middelbaar) en bereidt zich dit jaar voor op de studie die ze graag wil volgen: tandheelkunde. En ja, dat is echt haar eigen keus, want toen ze enkele jaren geleden bij mij kwam en vertelde dat ze tandarts wilde worden, heb ik eerst met haar zitten praten. "Is het werkelijk iets wat je leuk lijkt of denk je dat je dezelfde richting als ons op moet," wilde ik weten. De tweede optie vind ik namelijk geen goede reden om een beroep te kiezen, maar na enige tijd nadenken, antwoordde ze dat tandheelkunde haar echt interessant leek.
We gaan voor Nederland. In Koerdistan zijn de opleidingen tandheelkunde nog steeds van een bijzonder matig niveau en hoewel ik, net als de meeste moeders, mijn kinderen het liefst dichtbij me heb, is het uiteindelijk belangrijker dat zij een kwalitatief goede opleiding krijgt. Een tussenjaar is nog wel nodig, omdat Nederland de Sabis opleiding niet wil herkennen op VWO niveau. HAVO is het volgens Nuffic. Als je de leerstof van HAVO en Sabis (tenminste van de International School of Choueifat in Erbil) met elkaar vergelijkt, dan is Choueifat toch echt veel verder. Ik heb verhalen gehoord van kinderen waarvan hun neven en nichten op een Nederlandse VWO zaten en toch achter waren op de lesstof van Choueifat. Maar uiteindelijk gaat het erom hoe het gewaardeerd wordt. HAVO niveau dus, volgens Nederland. Een of twee jaartjes certificaten behalen op VWO niveau plus een examen Nederlandse taal is daarom de volgende stap voor Ronak. Een universitair jaar hier in Koerdistan zou volgens de studiebegeleider van Ronak ook nog een mogelijkheid zijn. We zullen het zien.
Shayda is overgegaan naar Grade 9, derde klas middelbaar. Dit jaar veranderen voor haar de eisen om over te gaan: voor het eind van het jaar moet ze kiezen welke richting ze op wil gaan: Science of Arts. De voorwaarden voor de Science kant zijn dat ze minimaal 70 (van de 100) moet halen in Math, waarbij ze zowel Algebra als Geometry moet halen. En ze moet een cijfer boven de 60 halen voor Science. Voor de Arts richting moet ze minimaal een 60 halen voor Engels en Social Studies. Ongeacht of ze de ene of de andere richting kiezen, moet ze, zoals elk jaar, minimaal 60 halen in 5 vakken, waaronder Math, Engels, Science, Koerdisch en Humanities. Het Koerdisch, daar wringt het nogal bij haar. Het lessysteem van zowel het Koerdisch als het Arabisch is op Choueifat bijzonder zwak. Het systeem gaat ervanuit dat de kinderen ten eerste al Koerdisch beheersen, maar vreemd genoeg gaan de Koerdische kinderen zelfs achteruit in hun taal, zodra ze op deze school zitten. En ja, al meerdere keren gedurende de afgelopen jaren heb ik aan de bel getrokken en e-mails geschreven naar de directeur (er zitten tot 2500 leerlingen op deze lokatie, maar geloof me dat de directeur en vele anderen mij al heel goed kennen). Het komt erop neer dat de leerlingen voor Koerdisch eerst het Sorani leren (het dialect waarin veel boeken zijn geschreven, maar helaas niet het dialect van mijn schoonfamilie, hoewel mijn schoonfamilie wel Sorani beheerst), al snel leren ze gedichten (veel te hoog gegrepen vind ik, als je de taal nog niet goed beheerst) en de hoogste klassen leren Bahdini. Dat is dan wel het dialect van mijn schoonfamilie, maar jammer genoeg betreft dit het Oud-Bahdini, wat bijna niemand meer spreekt. Mijn schoonfamilie waarschijnlijk ook niet. Nu beheersen onze kinderen wel het Koerdisch (hoofdzakelijk Sorani, maar ook wat Bahdini en dan vooral lezen, schrijven en wat spreken en begrijpen), maar ik vind ze nog te onzeker in het spreken. Begrijpen blijft ook een hekel punt. En dat vind ik jammer. Nog steeds moet ik soms dingen voor hen vertalen. Hun Engels is overigens wel geweldig, veel beter dan het Engels dat ik spreek. Nederlands gaat ook prima.
Shayan zit nu in Grade 3, groep 5 basisschool. Het huiswerk begint nu wat meer te worden, maar meneer is daar nog niet echt zo mee bezig. Vooral de schrijfopdrachten van Engels heeft hij niet zoveel mee. "Snap ik niet," roept hij veel te snel zonder het te hebben geprobeerd. En zoveel "snapwerk" is het niet eens. Meer creativiteit. Hij moet bepaalde woorden leren (ook qua betekenis) en vervolgens een zin maken waar een of meer van die woorden in verwerkt zijn. Vaak wordt er dan een opdracht aan vooraf gegeven: "Schrijf een eerste zin die boeiend is voor een lezer" of "Beschrijf waar je naartoe ging en wat er gebeurde en gebruik woorden uit de woordenlijst". Nee, hij is er nog niet voor te porren.
Kani zit nu voor het eerst op school. Ze is in de tweede kleuterklas geplaatst. Daar mag je min of meer voor kiezen, mits het een beetje bij haar leeftijd en niveau past. Kinderen die starten, beginnen normaal gesproken in de eerste kleuterklas, maar haar Engels was al voldoende en ik ga ervanuit de ze de tweede kleuterklas ook prima kan doen. Met haar koppige karakter (goh, van wie zou ze dat nu hebben? ;P ) hebben we al een en ander te stellen gehad. Ze begon in KG2D. Een klas met, voor zover ik kon beoordelen, een aardige juf, leuke hulpjuf en een stuk of 28 kinderen. Kani was er wat minder over te spreken en ging huilen, verstopte zich onder haar tafel en ontsnapte tot een paar keer toe uit het lokaal en liep dan over de gang. Nu is er overtallig personeel daar, dus zijn er voldoende mensen, zoals de Supervisor van het kleutergebouw, door wie ze dan wel werd opgevangen. Het Hoofd van het kleutergebouw, een vrouw die als behoorlijk streng te boek staat, vertelde op een dag aan mij dat ze Kani niet zo goed aan kon. Ik denk dat het haar best wel zou zijn gelukt, als ze Kani wat beter had gekend, maar ze vroeg of ik er moeite mee zou hebben dat als Kani niet naar haar zou luisteren, ze het Hoofd van de Beveiliging van school erbij mocht halen. Een man die bij leerlingen (jong en oud) bekend staat als iemand met "popping eyes". Voor hem moet je respect hebben en de meesten hebben dat ook.
Ondertussen hebben ze Kani (in de tweede week al) overgeplaatst naar een andere klas. Een nieuwe klas met maar een handjevol kinderen. Dat ging overigens heel goed. Ze huilde veel minder en in de ochtenden als ik haar breng, loopt ze ook snel door de gang, maar dan juist richting haar nieuwe klas. Een goed teken, lijkt mij. Met afscheid nemen, heeft ze soms nog wel wat problemen, maar in die zin ben ik vrij hard, en wil ik het afscheid niet al te moeilijk maken. Ik kom, we knuffelen even en ik vertrek weer. Haar nieuwe juf, een meisje dat amper twintig jaar lijkt en uit Schotland komt (bijzonder schattig accent dat me doet denken aan dat roodharige meisje in de film Brave, ofzo) is enorm over Kani te spreken. Terwijl ik de eerste dag dat ze in de nieuwe klas zat, te horen had gekregen, dat Kani vanwege het vele huilen en weglopen achter lag op de rest van de klas, lag ze een of twee dagen later al voor op de rest. Ook schijnt ze het geweldig te vinden om de juf te helpen. Maar het Koerdisch wordt gegeven in het lokaal waar Kani de eerste week zat. En om de een of andere reden begint Kani dan weer te huilen en onder de tafel te verstoppen.
Het Hoofd van het kleutergebouw had daarom gisteren toch het Hoofd van de Beveiliging er even bijgehaald. Deze man had haar streng toegesproken, maar zoals ik later van de vrouw vernam, was Kani allerminst onder de indruk. "Ze is helemaal niet bang van hem, terwijl grotere leerlingen hem zelfs "eng" vinden," vertelde de vrouw mij. "Het klopt wel dat ze inderdaad niet zo bang is aangelegd," moest ik toegeven en ik vertelde haar over de keer in de afgelopen zomervakantie dat ik met haar in de trein had gezeten en ze binnen vijf minuten al dikke vrienden was met een totaal onbekende man. Vanzelfsprekend hoeft ze van mij niet overal bang voor te zijn, maar er zitten natuurlijk ook nadelen aan het feit dat ze niet snel bang is.
Ik stond zelf als kind mijn mannetje trouwens ook wel. Ik was een jaar of vier toen ik ruzie kreeg met een oudere jongen en hem achterna rende, zijn moeder voorbij, tot in zijn eigen keuken en hem daar heb geslagen. En dan de keren dat ik vocht voor mijn zus, die eigenlijk twee jaar ouder is dan ik. Zij was een zogenaamde "goedkoek", te goed voor de wereld. Tegenwoordig redt ze zich prima zonder mij.
Maar goed, Kani is dus een pittige tante met een eigen wil. Dat karakter gaan we dus hier en daar nog wat bij schuren.
Uit school weg moest ik eerst naar Erbil. De school vraagt dat kinderen van Kani's leeftijd zijn ingeënt tegen de mazelen en hoewel ze al diverse vaccinaties heeft gehad (enkele in Nederland, maar de meeste in Koerdistan), kan ik de aantekeningen in het Koerdische boekje niet lezen. En ik kan me niet herinneren of ze wel of niet dit vaccin heeft gehad. Mijn eerste rit ging dus naar het lokaal medische gebouw waar ik haar heb laten inenten. Officieel valt dat onder het Bakhtiyari district, maar aangezien ik geen andere weet, ben ik daar ook na onze verhuizing naar Mazra3a Mala Omar blijven hangen.
Het is in de middag en de kinderartsen zijn er alleen in de ochtenden. Dat weet ik ook wel, maar ik hoopte in ieder geval een arts te kunnen spreken die me wat meer informatie over de vaccinaties kon geven.
Ik loop een gang in, waar diverse mensen zitten te wachten. De kamers van de kinderartsen zijn op slot en ik vraag aan niemand speciaal in de menigte of ze weten waar iemand zit die mij verder kan helpen. Een jongeman van begin twintig loopt met me mee en brengt me naar de apotheek in het gebouw. Niet meer dan een kleine kamer met airco, een paar open kasten waar medicijnen in zijn opgeslagen en twee bureautjes waar twee mannen achter zitten. Ik leg hem mijn vraag uit en de man zegt dat er na een minuut of tien een arts zal zijn. Ik mag plaatsnemen op de houten banken in de ruime wachtkamer.
Een oudere vrouw in Koerdische kleding in het zwart met blauwe bloemen en een hoofddoek om haar haar gebonden neemt met een iets jongere man plaats op de andere kant van de houten bank. Ze kijkt mijn kant op en lacht even vriendelijk. Ik glimlach terug. "Kom maar even naast mij zitten," zegt ze, terwijl ze met haar hand op het hout naast haar klopt, "Dan kunnen we even praten." Natuurlijk vraagt ze me het hemd van mijn lijf. Of ik Koerdisch spreek, kom ik ook voor vaccinaties, werk ik, ben ik getrouwd, heb ik kinderen? Als ik aangeef dat ik werk en getrouwd ben met een Koerdische man, herhaalt ze het nieuws even voor de man die naast haar zit, haar oudste zoon van in totaal vijf zonen en vier dochters. Twee andere zonen zijn al overleden. "Dat heb je goed gedaan! Een Koerdische man getrouwd! Goed zo!" Ik heb haar goedkeuring blijkbaar.
Na een kleine twintig minuten, want ja, Koerden zijn nu eenmaal minder goed in het inschatten van tijd, komt de apotheker langs lopen en vraagt zonder al te veel woorden, maar meer met een kort gebaar, naar het vaccinatieboekje dat ik in mijn hand heb. Ik overhandig het boekje en de man loopt verder. "Wat is die man van jou?" wil de oudere vrouw weten. "Niets. Hij is de apotheker," antwoord ik.
Kort daarna gebaart de apotheker dat ik mee mag lopen, terug de gang in waar nog meer dan een klein half uur geleden mensen zitten te wachten. Hij vertelt me bij een deur te wachten (dezelfde als alle anderen) en roept naar de man die de deur bewaakt en patiënten doorlaat dat hij mij als eerste moet laten gaan. Het duurt enkele minuten voor de voorgaande patient eruit komt en ik naar binnen mag. De arts achter het bureau bekijkt mijn boekje even, maar kan me niet zo heel veel wijzer maken, behalve dat ik op een andere dag (normaal werken ze op zaterdagen tot en met donderdagen vanaf half 9) even moet terug komen en dan met een van de kinderartsen moet overleggen. Volgens hem hebben ze tegenwoordig ook dezelfde boekjes in het Engels, dus dan moet ik daar ook maar even naar vragen. Ik bedank de man en vertrek weer.
Ik moet nog enkele winkels bezoeken die op verschillende plekken in de stad zitten. Met de taxi is dat niet te doen, maar Rebaz is sinds een kleine week terug in Koerdistan (alleen voor zeer korte tijd) en heeft een auto meegebracht, zodat ik nu met de auto mijn boodschappen kan doen.
Als ik terugkom van ACE, een soort bouwmarkt aan de Mosul street rij ik langs de achterkant van het Sami Abdulrahmanpark richting de binnenstad. Twee normale helikopters en een militaire helikopter met twee propellors vliegen over het park. Het trekt automatisch mijn aandacht. Plots zie ik twee of drie lichtballen vanuit de militaire helikopter naar beneden vallen. De lichtballen doven al snel uit en lijken te verdwijnen. Geen idee wat het overigens is geweest en waarom ze die lichtballen lieten vallen.
Overigens deed het mij meteen denken aan de keer dat Ronak van school thuis kwam en hetzelfde had gezien. Boven de school hadden enkele militaire helikopters gevlogen, die ook lichtballen lieten vallen. Zij stonden er toevallig recht onder en schrokken zich wild. Vanuit hun oogpunt en hun eerste reactie dachten zij en haar vrienden dat de achterste helikopter de voorste wilde neerschieten of dat ze de school wilden bombarderen. Destijds had ik me geen beeld kunnen vormen bij hetgeen ze vertelde, tot gisteravond dus, toen ik bij toeval dezelfde ballen zag vallen.
Ik reed door naar de laatste winkel die op mijn lijstje stond, maar met de helft aan wat ik nodig had, ging ik uiteindelijk richting huis. In Koerdistan is het lastig om gericht naar specifieke produkten te zoeken en wil je alles bij elkaar krijgen, moet je meestal verschillende winkels aandoen. Het is zelfs zo erg dat ik al een poos in een Facebook groep zit waar veelal expats en teruggekeerde Koerden elkaar om advies vragen waar welk produkt te koop is in Erbil. Ik ben dus niet de enige die niet alles kan vinden.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1029
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => de-eerste-schoolweken-en-een-rondje-erbil
)
[55] => stdClass Object
(
[reportId] => 5036892
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-12
[photoRevision] => 1
[title] => Mijn "verboden" wandeling
[message] => Eigenlijk is het al de tweede dag wanneer het nichtje dat bij het bedrijf werkt, mij inlicht dat mijn schoonvader in het ziekenhuis ligt. De eerste nacht is hij geloof ik nogal laat er naartoe gebracht.
Vroeg in de avond, het is nog licht, nemen Ronak en ik een taxi naar het ziekenhuis in Erbil. Een typisch Koerdische inrichting met tegels aan de wand, maar met een betere hygiëne dan de gemiddelde ziekenhuizen. Onder het toeziend oog van diverse mensen die buiten bij de ingang en binnen bij de receptie ons zwijgend nakijken, lopen Ronak en ik door naar de lift. De tweede verdieping moet het zijn. Dat heeft het nichtje me al laten weten. Boven aan gekomen weten we niet direct of we links- of rechtsaf moeten, maar we gokken voor rechts en lopen al gauwachtig een andere hal in, waar we wat mannelijke familieleden treffen: mijn oudste zwager en drie neven van onze kinderen. We geven iedereen een hand en worden direct begeleid naar de kamer van mijn schoonvader. De mannen blijven buiten op een rij stoelen op de gang zitten. De ziekenhuiskamer is klein. Er staat een eenpersoonsbed, een kledingkast tegen de muur die de kamer van de badkamer scheidt, een tafelmodelkoelkast ernaast, een ligbankje tegen een andere muur en naast de deur nog een bankje. Van maximaal twee bezoekers per patient hebben we hier nooit gehoord. Mijn tweede schoonzus staat naast haar vaders bed en helpt hem met zijn lakens en kussens. Haar man, twee van hun dochters en een van hun zonen zitten op de bankjes evenals de vrouw van mijn oudste zwager en hun dochter. Ik neem plaats tussen hen in. Ronak gaat zitten op het bankje waar mijn jongste schoonzus, de zus van mijn schoonvader, mijn derde schoonzus en een van haar dochters op zitten. We krijgen meteen een bekertje water en een gebakje aangeboden. De twee andere dochters en de zoon van mijn derde schoonzus en het nichtje dat bij het bedrijf werkt, komen wat later binnen. Naast mij is net iemand opgestaan en de zoon van de derde schoonzus ploft naast mij neer. Twintig is hij nu. Sinds een jaar of twee studeert hij in Engeland. "Vanavond blijf ik hier slapen," bedenkt hij ineens. Familieleden nemen hier vaker de taken van de verplegers op zich. Een klein uurtje later zijn wat nieuwe familieleden gekomen en een ander deel vertrekt. Ronak en ik rijden met de nicht mee. Ze brengt ons naar huis.
De volgende middag mag mijn schoonvader terug naar huis. Ik besluit ook even langs te gaan. De kinderen laat ik thuis bij de oppas en de tuinman. Aangezien we nog geen auto hebben, begin ik het eerste stuk te lopen. Meestal kom ik onderweg wel taxi's tegen. Na de slingerweg vanaf ons huis in de heuvels, sla ik rechtsaf de dorpsweg op. Bij de achteringang van school blijf ik even praten met de peshmerga die die ingang beveiligt. Hij kent Rebaz, had hij me vorig jaar al eens verteld. Na een paar minuten loop ik verder richting de hoofdweg. Vlakbij American Village hou ik een taxi aan. De man wil een belachelijk hoog bedrag voor de rit, dus ik besluit verder te lopen. Langs de autoweg. Gewone auto's claxonneren wel, maar taxi's rijden gewoon verder. Misschien zien ze mij te laat of rijden ze te snel of op de linkerbaan. Of ze hebben al passagiers. Ondertussen ben ik zelfs de ingang van GreenLand voorbij gelopen en loop inmiddels langs het dorpje Okhsar. Iets meer dan een uur is het geleden dat ik van huis ben vertrokken. Dan stopt er een witte auto een paar meter verderop. Verreweg de meeste auto's hier zijn wit en ik herken vrijwel nooit auto's, dus pas als ik vlakbij loop, zie ik dat het de broer van de man van mijn derde schoonzus is, hun chauffeur.
Ik neem plaats op de passagiersstoel naast hem. Aan zijn gezicht zie ik dat hij het erg vindt dat ik daar loop. Zelf heb ik er absoluut geen problemen mee. "Waar ben je vandaan gelopen?" "Van huis." "Helemaal van huis? Waarom heb je me niet even gebeld? Dan was ik je komen halen!" Ongetwijfeld zal dat ook zo zijn, maar hoe lief de familie ook is, ik voel me vaak een beetje bezwaard om hen met mijn problemen op te zadelen. Dat ik geen auto heb, is tenslotte niet hun probleem en ik ga ervan uit dat ieder voor zich zijn eigen bezigheden ook wel heeft.
Hij zet me af bij mijn schoonouders' huis. Meestal kom ik bij hen binnen via de keukendeur, maar deze keer zijn mijn voeten helemaal zwart geworden van mijn wandeling door het stof. Ik besluit eerst naar de wc in de hal bij de voordeur te gaan. Koerdische wc's zijn als gaten in de grond en hebben een kraantje met slangetje eraan. Hier was ik eerst mijn voeten.
Mijn schoonvader is nog niet terug, maar mijn schoonmoeder zit op haar bed in de zitkamer. Mijn derde schoonzus, de zus van mijn schoonvader en een dochter van mijn tweede schoonzus zitten bij haar.
Nadat ik iedereen heb begroet en een hand heb gegeven, komt meteen de vraag of ik de kinderen niet heb meegenomen. Roddels verspreiden zich hier sneller dan vuur en ik besluit direct te vertellen van mijn wandeling aan de autoweg. Mijn derde schoonzus is verschrikt. Hoe kan ik dat toch doen? Zo lopen langs de autoweg. Ze vindt dat ik haar elke keer moet bellen als ik een auto nodig heb. Dan regelt zij wel dat iemand mij brengt en haalt. Deze schoonzus speelt een belangrijke rol in de familie en ik twijfel niet aan haar woorden, maar ik zie mezelf niet zo snel haar bellen voor elk wissewasje. Ze belt zelfs nog even met de man die mij heeft opgepikt om zo precies te achterhalen waar hij mij heeft zien lopen. De zus van mijn schoonvader is al even bezorgd. "Zo erg is het niet," wuif ik hun bezorgdheid weg, "Een beetje sporten kan ik wel gebruiken. Misschien val ik er nog wel van af."
De dochter van mijn tweede schoonzus en vooral mijn schoonmoeder zien er de humor wel van in. In al die jaren heb ik zelden mijn schoonmoeder zo breeduit zien lachen als gisteren op haar bed in de zitkamer.
Als mijn schoonvader terugkomt, vertrekken we met ons allen naar de bezoekkamer, waar een bed voor mijn schoonvader is neergezet. Met hem zijn meerdere familieleden binnengekomen. De bezoekkamer zit vol. Hoe en door wie mijn tweede zwager is ingelicht, is me even ontgaan, maar zonder mij aan te kijken, zegt hij heel rustig: "Feikje, ben je weer gaan lopen?" "Ja," antwoord ik glimlachend. Hij wil weten hoever en hoe lang ik heb gelopen en ik vertel hem dat ik ruim een uur liep en tot aan het dorpje met de moskee ben gekomen. Er klinkt wat gegrinnik door de bezoekkamer. Ze hebben in hun beleving vast heel wat te stellen met zo'n gekke westerse vrouw als ik in hun familie.
Als een vriend van Rebaz is gekomen en het meeste bezoek weg is, zitten mijn tweede zwager en de vriend nogmaals te praten over mijn "verboden" wandeling. "Het kan maar zo zijn dat iemand het heeft gefilmd en dat je morgen op Facebook staat," oppert de vriend. Dat zou natuurlijk zomaar kunnen, maar ik heb bij mijn weten niks geks gedaan, dus kan me er niet zoveel zorgen om maken.
Rond half zeven wordt ons verteld naar de keuken te komen. De familie gaat eten en wie op dat moment in huis is, eet vanzelfsprekend mee. De neef van onze kinderen, die tot enkele maanden geleden bij ons bedrijf werkte, heeft blijkbaar ook al meegekregen dat ik gelopen heb. "Feikje, ben jij gaan lopen naar Massif?" vraagt hij, "Hoe lang heb je gelopen?" "Iets meer dan een uur," antwoord ik. "Dan was je nog niet in Massif. Tot hoever ben je gekomen?" "Vlakbij dat dorpje Okhsar." "Heb je enig idee hoe lang het lopen is naar Massif vanaf jullie huis?" "Hm... geen idee. Vier of vijf uur?" antwoord ik nu. De neef kijkt mij aan. Zwijgend, maar ik ken hem. Hij heeft een dominant karakter, maar is ook grappig. Ik kan goed met hem opschieten. "Weet je wat?" zeg ik nu tegen hem, "Volgende keer ga ik helemaal tot aan Massif lopen en dan vertel ik je hoeveel uren ik erover gedaan heb." Ik knipoog naar mijn jongste schoonzus die ook in de keuken staat. Ze ziet er de grap wel van in en lacht terug. De neef schudt afkeurend zijn hoofd.
Na het eten, dat mijn vierde schoonzus heeft bereid, begin ik vast aan de afwas, terwijl andere meiden het kleed van de grond leegruimen en de vieze vaat naar mij toebrengen. Een van de dochters van mijn jongste schoonzus komt mij helpen met het afspoelen van de vaat die ik net gewassen heb. Afdrogen doen we niet. Gewassen en afgespoeld wordt het weggezet op het afdruiprek en als deze te vol raakt, verplaatsen ze het op een doek die iets verderop op de keukenkastjes is neergelegd.
Het is al rond half acht in de avond als ik met mijn tweede zwager, de neef die bij het bedrijf werkte en zijn vriend in de auto stap. De vriend neemt naast mij plaats op de achterbank. Deze vriend is als een soort familie. Een rustige en respectvolle jongen van een jaar of achtentwintig of dertig. Mijn zwager rijdt, de neef zit naast hem. Als mijn zwager voor een plaatselijke supermarkt stopt en uitstapt, maken de beide jongens toch nog even weer van de gelegenheid gebruik om mij op andere gedachten te brengen, zodat ik niet meer aan een of andere wandeling begin. Ik vertel hen van mijn taxiproblemen en uiteindelijk zijn ze het erover eens dat we maar snel een auto moeten regelen, want zo gaat het ook niet langer. Als mijn zwager weer terug in de auto is, rijdt hij eerst zichzelf naar huis. Vervolgens stapt de vriend achter het stuur en rijden hij en de neef mij naar huis. Ze zorgen er voor dat ik binnen de poortdeuren ben voor ze vertrekken. Die arme mannen in mijn schoonfamilie. Ze hebben weer hun handen vol gehad aan mijn fratsen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 956
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => mijn-verboden-wandeling
)
[56] => stdClass Object
(
[reportId] => 5036575
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-09
[photoRevision] => 1
[title] => Ongeveer 22/7 stroom en taxi drama's
[message] => Het belooft wat. Sinds een dag of 12 zijn we nu aangesloten op het elektriciteitsnetwerk van het dorp. Qua maandelijkse kosten gaan we er nu op vooruit. Onze eigen generator deden we niet eens altijd tijdens de uren zonder hoofdstroom aan, maar toch zaten we al gauw op zo'n 600 dollar vaste lasten per maand. Hoofdstroom is dan wel gratis. Het dorpsnetwerk werkt ook met een generator, maar hierbij worden de kosten gedeeld en hebben we bovendien geen extra kosten als hun generator onderhoud nodig heeft. We mochten zelf bepalen hoeveel ampere we wilden afnemen per maand. Omdat ik een wasmachine heb die sowieso moet kunnen draaien, kozen we voor 25 ampere. Voor deze hoeveelheid betalen we nu een vast bedrag per maand. Een bijkomend voordeel is dat we meerdere uren per dag stroom hebben. Geen 24 uur per dag, maar toch wel iets van 22 uur op het moment. Wat een luxe! Zoveel stroom per dag ben ik al een tijd niet meer gewend als je onze vakanties in Nederland niet meerekent.
Een klein nadeeltje, als ik dan toch even mag klagen, is dat ik momenteel nog niet altijd goed in de gaten heb of we hoofdstroom of 25-ampere stroom hebben. Voorheen luisterde ik gewoon of ik de generator hoorde, maar dat werkt niet meer, omdat deze generator ergens ver weg in het dorp staat. Een lampje of iets dergelijks dat het verschil aangeeft, hebben we ook niet. Er zijn wel wat manieren, namelijk als ik de airco aanzet, trekt de 25-ampere stroom dit niet en valt de elektriciteit uit. Nu is wel een zekering aan de binnenkant van de buitenmuur die dan weer omgezet kan worden, maar om nu elke keer het zo uit te proberen, lijkt me ook geen geweldig idee. Wel is het me opgevallen dat de lampen wat sterker schijnen bij hoofdstroom. Het is een subtiel verschil, maar toch.
Ondertussen hebben we nog steeds geen auto. School en andere dagelijkse verplichtingen zijn al wel weer begonnen en helaas ligt niet alles op loopafstand, zodat we weer geregeld gebruik moeten maken van taxi's. Voor school gebruik ik een redelijk vaste taxichauffeur. Als hij niet kan, heb ik nog een reserve.
De grap is dat ik nooit hoef te vertellen wie ik ben en waar ik woon. Zelfs niet toen ik met een nieuw telefoonnummer (ik heb er nu twee) begon te bellen. Als de kinderen op school zijn, ik heb nu alle vier kids op dezelfde school: Ronak in Grade 12 (zesde klas middelbaar), Shayda in Grade 9 (derde klas middelbaar), Shayan in Grade 3 (groep 5 basisschool) en Kani in KG2 (tweede kleuterklas), neem ik geen gebruik van de taxi. Ik loop naar huis en bij het ophalen, loop ik naar school. Tenzij ik eerst naar het werk ben geweest. Lopend naar Erbil is me nog net een stap te ver in eind dertig graden. Laatst had ik geluk. Ik was met de taxi naar school gegaan en wilde daarna door naar het werk in Erbil. De eerste taxi had ik zonder mij weg laten gaan, omdat ik in de eerste weken van school wat extra tijd kwijt ben bij het wegbrengen van Shayan, maar vooral Kani.
Ik stak de autoweg over om dan met het verkeer mee te lopen, zodat de taxi die ik dan zou vinden niet aan de verkeerde kant van de weg zou zijn. Het eerste stukje loop ik gewoon zonder al te veel moeite te doen voor het vinden van een taxi. Ik had net besloten dat ik een taxi zou aanhouden, toen er een witte personenauto naast me stopte. Bleek het het nichtje te zijn dat bij ons bedrijf werkt. In de ochtend had ze een examen en toevallig herkende ze me toen ik aan de kant van de weg liep. Nu is dat laatste overigens niet zo moeilijk, want zoveel mensen lopen er nu ook niet langs de autoweg. Zeker niet op dat stukje waar ik liep.
Met taxi's heb ik de laatste tijd wat minder geluk gehad. Een taxichauffeur wilde me voor 10.000 dinar wel van Erbil naar ons huis in Mazra3a Mala Omar brengen. Ik wilde niet, omdat 8.000 dinar vanaf dat stuk ook genoeg was. Hij vond het te weinig, dus ik liep weg op zoek naar een andere taxi. Ik was al een meter of wat verder gelopen, toen hij helemaal in de achteruit terug kwam en door het geopende raam aan de passagierskant riep dat hij me wel voor 8.000 dinar wilde brengen. Ik vertelde hem nog dat hij dan niet moest gaan klagen op het eind, maar dat zou hij zeker niet doen, beloofde hij. Ik stapte in. Onderweg vertelde hij me dat de benzinekosten omhoog waren gegaan. "Sinds wanneer dat dan?" wilde ik weten, "Ik was gisteren nog voor 8.000 dinar van Erbil naar huis gereden." "Gisteren is het verhoogd," vertelde de man mij. "Hoeveel kost een liter dan nu?" Sinds ik geen auto heb, ben ik niet wezen tanken en had eerlijk gezegd er ook niet op gelet. "1000 dinar per liter," informeerde de taxichauffeur me. Het had best waar kunnen zijn, maar ik besloot even op te letten bij Kurdnaft, een van de duurdere benzinestations, waar ikzelf altijd tank. "Normale benzine 810 dinar, Super 1000 nog iets dinar," las ik. Ik geloof dat er 1034 dinar stond. Vanaf een maand of twee voor ons vertrek naar Nederland, misschien zelfs wat langer, was de prijs bij Kurdnaft al 810 dinar geweest voor normale benzine. Ik begon te vermoeden dat hij had gelogen en noemde dat de prijs bij Kurdnaft in ieder geval niet veranderd was. Toen we eenmaal in Mala Omar waren aangekomen, begon de man te zuchten: "Mazra3a Mala Omar is zo ver. Ik rij alleen voor de benzinekosten te dekken. Ik dacht dat het Mazra3a naast Sher benzinestation was." "Mala Omar is hier en niet bij Sher benzinestation, meneer," ik was de flauwe leugentjes allang zat. Vlakbij huis op het slingerweggetje liet ik hem stoppen. Ik gaf hem 10.000 dinar, waarop hij mij 2.000 dinar terug had moeten geven. Hij weigerde en werd boos. Misschien was het om mij te laten schrikken, maar hij had zijn auto inmiddels gekeerd en begon met mij nog in de auto weg te rijden. Boos riep ik dat als hij nu niet zou stoppen, ik de Asayish zou bellen (de Koerdische Veiligheidsdienst). Hij stopte de auto en ik stapte uit. Het wisselgeld heeft hij me nooit teruggegeven.
Eerder was ik eens met Ronak naar de bazaar bij de Citadel (het eeuwenoude stadscentrum) geweest. Ronak wilde daar een wit shirtje voor school kopen. Op de terugweg wilden we een taxi naar Shoresh nemen. Zelf hadden we al bedacht dat het 4.000 dinar zou moeten zijn vanaf dat punt. Ik sprak een taxichauffeur aan die buiten zijn auto stond te praten met een groepje collega's. 5.000 dinar wilde hij hebben, vertelde hij mij. Een paar seconden keek ik hem aan zonder iets te zeggen. Tot een van zijn collega's op de man afkomt en hem zonder pardon een tik in zijn gezicht geeft. "4.000 dinar is het!" zei de man tegen zowel mij als tegen de taxichauffeur die extra geld dacht te kunnen verdienen. "Je laat die arme dames niet meer betalen dan 4.000!" Ronak en ik begonnen te grinniken. Zelfs de chauffeur die een tik had gekregen, begon te lachen. We stapten in bij deze man en betaalden aan het einde van de rit zonder problemen 4.000 dinar.
De taxi die erna kwam, was van een oudere man. We hadden wat boodschappen gehaald bij de supermarkt aan Shoresh en hadden daarna een stuk gelopen tot we zover waren dat we met 4.000 dinar prima tot aan Mazra3a Mala Omar moesten kunnen komen. De schemertijd duurt hier veel korter dan in Nederland en hoewel het nog niet laat op de avond was, was het toch al net donker geworden. Ik hield een taxi aan, die dus zoals gezegd van de oudere man was. Hij wilde 5.000 dinar. Ik wilde 4.000 betalen. Hij ging akkoord. Schoorvoetend, zo bleek, want eenmaal in de auto was de man niet te genieten. Hij mopperde op elke automobilist die hij tegen kwam. "Dat je maar niet oud mag worden! Tuf!" hoorden we hem een paar keer foeteren. (Tuf is wat ze gebruiken voor spugen naar iemand en dus beledigend bedoeld is). Ronak en ik hadden moeite ons lachen in te houden en zo zaten we met gebogen hoofden op de achterbank. Eenmaal in Mala Omar begon de man zijn gemopper op ons te richten. Het was te ver en de prijs te laag. "Ach," dacht ik, "ik laat hem aan de dorpsweg stoppen, dan lopen wij de laatste 6 minuten wel naar huis en dan kan hij direct verder." Op mijn aanwijzing stopte hij de taxi. Ik gaf hem een briefje van 5.000 dinar. "Heb je niet kleiner?" mopperde hij nu. "Nee." Hij mompelde nog wat verder. "Weet je wat? Rij dan nog maar een stukje door," vertelde ik hem. "Ik dacht dat je langs de dorpsweg wilde uitstappen." "Dat wilde ik ook, maar jij hebt geen wisselgeld, dus dan kunnen we ook nog een stukje verder." Desondanks had ik geen behoefte zo'n chagrijnige man te laten weten waar we woonden en liet hem stoppen op een smal stukje op de slingerweg. Het was lastig keren daar. Dat geef ik toe, maar ongelooflijk wat was dit een chagrijn, dus eerlijk gezegd had ik hem wel met opzet precies daar laten stoppen.
Of dan een andere dag, waarop ik in de taxi naar huis zat en deze man ook beweerde dat Mazra3a Mala Omar achter het Sher benzinestation moest liggen. "Nee, daar ligt het niet. En niet lopen klagen, want Mazra3a Mala Omar ligt bij Mala Omar en niet bij Sher benzinestation," had ik best wel bitcherig geantwoord. "Ik wist niet dat het zo ver was," klaagde hij. "Dan weet je het nu, meneer," antwoordde ik.
Op een andere dag wilde een andere taxichauffeur me wel voor 7.000 dinar naar huis brengen, maar als ik naar Choueifat zou gaan, zou ik 9.000 moeten betalen. Ik legde hem uit dat Choueifat tegenover het Khanzad hotel staat en dus dichterbij was, maar hij beweerde dat het Khanzad hotel wel een kwartier rijden was vanaf het check point in Erbil. "Meneer, mij geen onzin vertellen. Ik woon hier nu 10 jaar en ik heb zelf een rijbewijs. Khanzad hotel is geen kwartier rijden, maar drie minuten vanaf het checkpoint. Met een kwartier ben je op de bergweg naar Massif."
Of de taxi die ik laatst op weg naar school tegenkwam. Ik was al halverwege en normaal gesproken zou ik op dat punt niet snel meer een taxi aanhouden, maar ik had verkeerde schoenen aan die me inmiddels al drie blaren hadden bezorgd. Ik vroeg hem naar zijn prijs, die hij noemde, terwijl hij met zijn hand op de passagiersstoel naast hem klopte. Ik mocht daar wel zitten. "Je bedoelt de achterbank," vroeg ik. "Nee, nee, kom maar hier zitten." Hij klopte nogmaals op de stoel naast hem, terwijl hij me aankeek. Boos liep ik weg: "Laat maar. Ik ga niet met jou mee." Vrouwen horen in een taxi niet op de passagiersstoel. Dat hij zo uitdrukkelijk mij daar uitnodigde, was niet goed. Laat ik het zo zeggen: reële kans dat hij dan zijn handen niet thuis zou hebben gehouden.
En dan de taxi waar ik gisteren met Ronak in zat. We moesten eerst langs onze kliniek in Bakhtiyari. Voor 7.000 dinar mochten we mee. Halverwege hoorde ik hem wel een telefoongesprek voeren, waarbij ik het woord Bakhtiyari hoorde vallen, maar ik ging ervan uit dat hij een volgende klant liet weten dat hij eerst naar Bakhtiyari zou gaan. Ik was dan ook met Ronak in gesprek en had verder totaal geen aandacht gehad bij zijn gesprek. Langs de 60meter straat, waar hij rechtdoor zou moeten gaan bij het stoplicht, boog hij af, onder het viaduct door, naar links. Richting het oude stadscentrum. "Waar ga je heen? Je had hier rechtdoor gemoeten!" zei ik tegen hem. "Oh, dat wist ik niet," beweerde hij. Geloof me. Als hij de waarheid sprak, dan zou hij de enige taxichauffeur zijn geweest die niet zou weten waar Bakhtiyari was. "Ik had ook nog iemand gevraagd en die zei dat ik deze kant op moest," verontschuldigde hij zich. "Twee mensen die niet weten waar Bakhtiyari is?" vroeg ik me af, maar tegen hem zei ik: "Waarom had je mij dan niet gevraagd?" En meteen daarna: "Nu niet meer verkeerd rijden." Ik wilde dat hij begreep dat hij ons niet zomaar even op een andere route mee kon nemen.
Inmiddels zorg ik overigens dat ik voldoende briefjes van 1.000 bij me heb, zodat ik iedereen gepast kan betalen, maar na de zoveelste zeurende taxichauffeur heb ik mezelf ook beloofd niet meer in te stappen in taxi's als de beginprijs belachelijk hoog is.
Ook niet als ze later toch hun prijs naar beneden halen. En zo is het al twee keer voorgekomen dat ik voor Family Mall stond en naar huis moest en een taxichauffeur me 10.000 dinar wilde laten betalen voor een stukje dat 6.000 hooguit 7.000 hoeft te kosten. Beide keren liep ik resoluut weg, waarna de prijs ineens naar 8.000 ging. "Nee!" riep ik, terwijl ik doorliep zonder om te kijken.
Met 40.000 taxi's in Erbil zijn er trouwens ook heus wel normale mensen bij, maar de vervelende momenten blijven toch even wat langer hangen. En tot we weer een auto hebben, zal ik het er even mee moeten doen. Vandaar dat als het even niet hoeft, ik liever gewoon even wandel.
Vandaag had ik overigens wat meer geluk. Ik was net aan mijn wandeling van een half uur naar school begonnen, toen een donkerbruine personenauto naast me afremde. Ik had het aan het geluid allang opgemerkt, maar kijk meestal niet om. De man opende zijn raampje en riep: "Ik ben een chauffeur van Choueifat. Je mag wel meerijden." Hij hield een batch omhoog die inderdaad verdacht veel weg had van een pasje van Choueifat, maar er zijn ook kortingpasjes van Choueifat in omloop bij de ouders, dus ik liep naar hem toe en nam het pasje uit zijn handen. Ik bekeek beide kanten en las inderdaad dat hij een chauffeur van de school was. Ik waagde het erop. Ik stapte achterin zijn auto. Hij reed direct naar de achterkant van de school die aan deze dorpsweg ligt, waar hij parkeerde op een stuk droog grasland vlak naast de checkpoint van school. We stapten uit, ik bedankte hem en liep verder. Al snel kwam een lege schoolbus langs, die ook toeterde. Terwijl ik iets opzij keek, gebaarde de buschauffeur dat ik kon instappen. De deuren had hij al openstaan. Ik stapte in en hij reed ons naar de parkeergarage voor bussen onder het schoolplein. Wel fijn dat ik zonder problemen op school aankwam.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 923
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => ongeveer-22-7-stroom-en-taxi-drama-s
)
[57] => stdClass Object
(
[reportId] => 5035587
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-08-29
[photoRevision] => 1
[title] => De kleermaker en handen schudden
[message] => Volgend schooljaar zit Ronak in de laatste klas: Grade 12. Zesde klas middelbaar onderwijs, zeg maar. Dan is ze een Senior en bij deze klas hoort een compleet nieuw schooluniform, dat elk jaar door de nieuwe Seniors zelf wordt uitgekozen. Een auberginekleurige kostuum jasvoor zowel de jongens als de meiden. Daaronder mogen ze huiskleding dragen, maar dan wel in de vorm van een wit shirt of een witte blouse of iets dergelijks en een zwarte broek of rok. Meiden hoeven niet per se voor een rok te gaan en de rok mag ook tot de knieen komen.
Het nadeel van dit schooluniform is dat de leerlingen in de zomervakantie naar de kleermaker moeten, zodat deze hun jas op maat kan maken. De eerste metingen werden op school gedaan voor de vakantie begon, maar het definitieve maatwerk is dus bij de kleermaker in zijn zaak, die "ergens rond de Citadel" zat. Met deze vage beschrijving en gelukkig nog wel zijn telefoonnummer, gingen Ronak en ik eergisteren op weg naar de kleermaker. Aangezien we (weer/nog) geen auto hebben, liepen we met ons beiden richting het dorp om een taxi te vinden.
Op de dorpsstraat stopte een man, die ergens bij ons in de buurt woont, want ik zie hem geregeld hetzij op een scootertje hetzij in een auto voorbij ons huis komen. Hij bood ons een lift aan en gezien de hitte nam ik die aan; nog steeds zitten we overdag op zo'n 38 tot en met 40 graden en kun je niet langer dan een kwartier buiten lopen zonder buitensporig te gaan zweten. Zijn zoon van een jaar of tien zat voorin op de passagiersstoel. Ronak en ik namen op de achterbank plaats.
De buurman stopte bij de taxi-standplaats in het dorp. Ik zag een stuk of twee taxi's staan, maar zonder chauffeur. Een groepje mannen zat, in de schaduw, met hun rug tegen de muur van een gebouw. "We hebben een taxi nodig," kondigde ik de mannen van grote afstand aan. "Ga met hem," hoorde ik ze zeggen wijzend in de richting van een man die in mijn beleving vanuit het niets achter ons was opgedoken. "We hebben een taxi nodig," herhaalde ik tegen de man. "Stap maar in," nodigde hij uit. "Ik wil graag eerst weten hoeveel je vraagt." "8.000" Omgerekend is dat ongeveer 5,50 euro. Ik weet niet of dat de lokale prijs was of ietsje verhoogd vanwege het feit dat we niet lokaal zijn, maar voor een rit van zo'n twintig minuten naar de drukke binnenstad vond ik de prijs redelijk. Ik zag dat de man verder liep naar een donkerbruine, aftandse Opel Vectra. Taxi's in Koerdistan zijn tegenwoordig allemaal cremekleurig en hebben een rood kenteken. Vroeger waren de taxi's wit met oranje vlakken aan de zijkanten voor en achter. Dat deze donkerbruine auto met wit kenteken geen taxi was, zag elk ongeoefend oog in Koerdistan. "Je hebt niet eens een taxi," zei ik tegen de man. Hij mompelde iets van dat hij wel vaker als een taxi werkte. "Dat gaat mijn schoonfamilie niet fijn vinden als ik bij jou in de auto stap." "Stap maar in,"hoor ik van het groepje mannen komen dat nog steeds tegen de muur zit, "Hij is betrouwbaar." Ik keek nog even om me heen, maar ik zag geen taxi's met een chauffeur achter het stuur en als we verder zouden lopen, zou het nog zeker een klein uur kosten voor we de grote weg zouden bereiken waar meer taxi's rijden. Ik besloot in te stappen, maar niet voordat ik een foto van zijn kenteken had gemaakt.
In de auto stuurde ik eerst maar even voor de zekerheid een sms naar mijn tweede zwager. Ik vermeldde direct het kenteken. Voor het geval dat.
"We moeten ergens vlakbij de Citadel zijn," vertelde ik de man, "maar ik heb geen idee waar precies. Als ik nu iemand ga bellen, kun je dan vragen waar we moeten zijn?" De man ging akkoord. Ik belde de kleermaker en vroeg hem de man uit te leggen waar we moesten zijn, waarop ik mijn telefoon aan de man gaf.
Zonder problemen arriveerden we enige tijd later voor een van de vele smalle uitgangen die de bazaar in de binnenstad heeft. Het is een doolhof aan steegjes daar binnen met honderden kleine winkeltjes. In mijn eentje had ik het nooit kunnen vinden. De kleermaker stond aan de straat ons op te wachten. Hij liep ons voor dieper het steegje in, tot we aan de rechterkant een apparaat dat koude lucht blaast (een soort van eenvoudige airco), half voor een deuropening zagen staan. We liepen naar binnen. Het was een kleine ruimte. Zo'n 10m2. Voorin aan de linkerkant stond een bank. Aan de rechterwand hing een gordijnbuis, waar de kleermakers half afgemaakte kleding op kleerhangers had hangen. Naast de bank en half voor de kleding aan de gordijnrails stonden twee tafels met naaimachines tegenover elkaar. Achterin stond nog een eenvoudig donkerbruin bureau. Achter de linker naaimachine zat een andere man te naaien. "Welkom," zei de man toen hij opkeek van zijn werk. We groetten hem en namen plaats op de driepersoonsbank. De tv die voor het raam helemaal voorin de zaak stond, stond aan op een of ander nieuwsprogramma. "Koffie of thee?" vroeg de kleermaker die ons had opgehaald meteen. "Thee, graag," antwoordden Ronak en ik. Binnen no time had de man een theejongen uit het steegje geplukt, werden wat boekjes die op tafel lagen opzij geschoven en stonden er twee istikan kopjes met thee en twee water voor ons. Een dikke laag suiker op de bodem van elk kopje. "Hebben jullie al ontbeten? Anders laat ik brood en yoghurt en kaas voor jullie halen." "We hebben al ontbeten. Dank je wel."
Ondertussen werd Ronaks jas van de gordijnbuis gehaald en mocht ze even passen. Op verzoek van haar maakten ze de taille nog een klein beetje in, terwijl wij op de bank bleven wachten en een Turkse koffie kregen voorgeschoteld. Sterke koffie zonder suiker of melk.
De eerstvolgende poging dat Ronak weer mocht passen, was ongeveer een half uur later, maar Ronak was meteen enthousiast. We kregen de jas mee in een papieren geschenktas.
Die middag zou ik vier patienten hebben, maar we waren vroeger dan ik verwacht had klaar bij de kleermaker en dus besloten we wat te gaan eten bij een van de vele restaurantjes in de bazaar. Bij een klein restaurantje dat onder andere kebab serveerde, liepen we naar binnen. Er stonden niet meer dan vijf tafels met wat stoelen. Er waren alleen mannen in de zaak, zowel het personeel als hun klanten. Iedereen keek op toen we binnenkwamen. Buitenlanders vallen nog altijd op in Koerdistan, maar zeker in plaatsen als de binnenstad. We namen plaats aan de tafel die het dichtst bij het raam stond. Een airco die op een koelstand van 29 graden was gezet, stond tussen de ingang en onze tafel in. Vrijwel meteen stond een man aan onze tafel om onze bestelling op te nemen. We vroegen om twee kebab en twee cola's, die enkele minuten later al werden geserveerd. Bovenop de kebab lag een stuk lokaal plat brood, waarmee je de kebab kunt eten. Om de kebab lagen halve schijven tomaat, wat peterselie, gebarbecuede tomaten, in azijn aangemaakte augurken en stukjes rauwe ui. Een maaltijd die voor ons beiden niet meer dan 5,50 euro was. In de binnenstad is het eten nog bijzonder goedkoop. Iets dat je in de buitenwijken steeds zeldzamer ziet, omdat je daar vooral dure restaurants tegenkomt.
Met een taxi reden we naar de kliniek, waar ik in de middag patienten moest behandelen. In de avond bracht het nichtje dat in het bedrijf werkt, ons terug naar huis.
Het is een beetje behelpen zo weer zonder auto, maar je moet nu eenmaal roeien met de riemen die je hebt.
Gisteren was ik opnieuw in de kliniek en wilde net een taxi nemen naar een supermarkt waar ik normaal gesproken naartoe loop, maar in de hitte van overdag nog even niet, toen de labmanager naar mij zwaaide. Hij is een Fely Koerd uit Bagdad. "Waar ga je heen?" vroeg hij en ik vertelde waar ik naartoe moest. "Ik breng je even," bood hij aan. Hij haalde zijn auto op en samen met de tandarts die bij hem werkt, reden we naar de supermarkt. Onderweg vertelde ik hem over de personenauto waar ik de dag ervoor in was gestapt. "Oh, Feikje, waarom doe je dat nou?" vroeg hij, "Een dag nemen ze je gewoon mee." "Dan laten ze mij vast ook direct weer gaan. Ik denk niet dat iemand mij wil houden," lachte ik. "En dan moeten wij zeker nog naar het Par Hospital of Rezgari Ziekenhuis," ging hij verder. "Voor mij?" vroeg ik. "Nee, natuurlijk niet voor jou! Voor de arme man met wie jij dan was. Jij bent zo sterk dat je zo iemand direct halfdood slaat," grapte de labmanager.
Omdat ik een vrij stevige handdruk heb, wat ongebruikelijk is voor vrouwen hier, maken ze er wel vaker grapjes over. Maar sommigen zijn ook serieus. Zo ging Ronak eens met haar vriendinnen eten in een restaurant met twee klasgenoten. De klasgenoten waren jongens. Natuurlijk had Ronak het mij gewoon eerlijk verteld, maar de jongens waren behoorlijk geschrokken toen ze mij nog bij Ronak en haar vriendinnen zagen staan en bogen "opvallend onopvallend" af naar de toiletten. Hoewel ik de jongens toen niet kende, had ik hen door hun gedrag wel herkend en ik zag er de humor wel van in. Ik nam afscheid van Ronak en haar vriendinnen en vertrok. Toen het bijna tijd was Ronak op te halen, was ik het restaurant binnen gegaan en naar hun tafel gelopen. Hoewel ze doodnormaal zaten te eten en te praten, verschoten de jongens van kleur en wisten niet waar ze moesten kijken. Zoals gebruikelijk in de cultuur gingen de jongens en meiden allemaal staan. Ik schudde hen de hand. De laatste die ik de hand gaf, was een fors gebouwde jongen. Nadat hij al had opgemerkt dat ik een stevige handdruk had, gaf hij een stevige handdruk terug. Dat was me al opgevallen, omdat mannen en vrouwen onderling vaak ook geen stevige handdruk geven, maar ik had er verder niet bij stilgestaan, tot Ronak me later die avond lachend vertelde dat hij haar had gevraagd of ik misschien aan bodybuilding deed.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1047
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => de-kleermaker-en-handen-schudden
)
[58] => stdClass Object
(
[reportId] => 5035166
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-08-23
[photoRevision] => 1
[title] => Terug naar Koerdistan
[message] => Door mijn slechte ervaring van de vliegreis vorig jaar, keek ik er enorm tegenop om ook dit jaar opnieuw met het vliegtuig terug te moeten. Ik rij liever 2 weken in de auto van Nederland naar Koerdistan dan dat ik 4 uurtjes in het vliegtuig zit. Vooral met kinderen.
Helaas bleek een autoreis terug niet haalbaar deze keer. Sinds onze emigratie heb ik mijn naam in Nederland laten uitschrijven, omdat ik af wilde van alle verzekeringen en andere verplichtingen. De kinderen lieten we in verband met de leerplicht uitschrijven. Maar niet ingezetenen mogen alleen exportauto's op naam laten schrijven, is ons verteld. In Koerdistan geldt sinds enige tijd dat je alleen exportauto's van hooguit 2 jaar oud mag invoeren. Jammer genoeg vonden we niet op tijd een geschikte auto voor ons. Rebaz mag wel auto's op zijn naam hebben staan, maar hij zou veel tijd verliezen door eerst met ons mee terug te gaan naar Koerdistan en vervolgens weer naar Nederland te moeten vliegen. Daardoor viel ook die optie af.
Een poosje heb ik zelfs nog gekeken naar de mogelijkheden om met de trein en bus naar Koerdistan te gaan. Ik heb niet alles heel precies uitgeplozen, maar tot aan Edirne (een kilometer of 200 voor Istanbul in Turkije) zijn er in ieder geval (auto-)treinen beschikbaar. Vanaf Istanbul reizen er sowieso bussen tot aan de grens en er zijn ook bussen tot aan Erbil. De mogelijkheid bestond dus redelijk, maar met vier kids in de leeftijden van 16, 13, 7 en 4 jaar toch een hele onderneming. Hoe dan ook, het zou wel prima bij mij passen om die optie alsnog eens te doen, maar deze keer werd het dan toch het vliegtuig. Met een overstap in Istanbul.
We hadden behoorlijk wat bagage: een doos met een canvasfoto van onze kinderen erop en een autostoel voor Kani, omdat de andere mee terug was gekomen naar Nederland en nog drie grote kartonnen dozen die allemaal naar de "afwijkende bagage" op Schiphol moesten worden gebracht. Verder vier koffers die we wel gewoon konden inchecken en drie boodschappentassen als handbagage met onze zomerjassen, wat extra kleding voor Shayan en Kani, appels, komkommers en wat cakejes voor als er iemand trek zou krijgen en vooral wat speelgoed en leesboekjes voor in het vliegtuig.
Rebaz, Ronak en ik moesten eerst naar een afspraak in Amsterdam en reden vast vooruit. Mijn ouders namen Shayda, Shayan en Kani mee in een gehuurd busje.
Eigenlijk vond ik het best wel raar dat de mevrouw achter de incheckbalie blijkbaar wel moest controleren of ik een visum had voor Irak, maar ondertussen niet weet dat Irak en Koerdistan twee verschillende dingen zijn. Bij mijn weten, moet een Irakees visum van tevoren worden aangevraagd in Den Haag, maar een Koerdisch visum krijg je bij aankomst op het vliegveld. Gratis en tegenwoordig geldig voor 30 dagen.
Zoals gewoonlijk had ik alle benodigde documenten netjes bij mij. Gezagsformulieren en geboorteaktes van onze kinderen, ons huwelijksbewijs zowel origineel als vertaald naar het Nederlands en een kopie van Rebaz' paspoort met zijn toestemmingsbewijs dat ik mag reizen met de kinderen. Normaal gesproken word ik altijd gevraagd naar het toestemmingsbewijs, maar deze keer geloofden de mensen van de douane op Schiphol me blijkbaar op mijn blauwe ogen. We mochten doorlopen na een korte controle van onze paspoorten.
Op het vliegveld waren vooral Shayan en Kani behoorlijk druk, wat mij nog meer deed opkijken tegen de vliegreis. Op het vliegveld konden de kinderen tenminste nog even rennen, maar in het vliegtuig hebben ze die mogelijkheid niet.
Gelukkig hadden we deze keer een geweldig vliegtuig: een touchscreen bij elke stoel met een enorme keuze aan films voor volwassenen, kinderen, muziek, nieuws, nieuws, spelletjes, e-book verhalen en het beeld van een soort dashcam voor het vliegtuig. Er waren twee gangpaden, diverse stoelen bleven leeg en er was tenminste wat beenruimte. En van de steward kregen de jongsten ook nog eens een leuk kadootje: een vliegeniersmuts met een vliegtuigje en poppetje van hout. Het eten was ook nog lekker van smaak. Heerlijk, wat een verademing! De kinderen waren in de uren tijdens het vliegen vrijwel continu bezig met het touchscreen en het speelgoed dat ze hadden gekregen.
Met ongeveer een half uur vertraging in totaal landden we rond half 8 in de avond op Istanbul Ataturk. We volgden de bordjes naar de "International flights" en kwamen door een korte controle waar we onze vliegtickets moesten laten zien en namen plaats op een rij stoelen. Onze vlucht naar Erbil zou pas om vijf voor twaalf in de nacht zijn, zodat het eventjes duurde voor we het nummer van onze gate wisten.
Gate 223 bleek nog een aardig eindje lopen. Volgens mij waren we zeker een kwartier onderweg, maar we kwamen als een van de eersten aan.
Het tweede vliegtuig bleek "maar" een gangpad te hebben, verder hadden we exact dezelfde voordelen. Opnieuw was iedereen vrijwel constant bezig met het touchscreen (geloof me, wat een uitkomst voor reizende kinderen!). Pas zo ongeveer het laatste half uur viel Kani in slaap.
Om kwart over twee in de nacht landden we in Erbil. Ik had mijn tweede zwager al gevraagd om iemand ons van de VIP op te laten halen. Normaalgesproken kan het me niet veel schelen of we bij de VIP worden opgehaald of eerst met de bus naar de "Meet en Greet" moeten, maar gezien de hoeveelheid bagage die we hadden meegenomen, leek de VIP me nu veel praktischer.
Mijn zwager had twee neven van onze kinderen naar het vliegveld gestuurd. Ze stonden ons op te wachten bij de VIP direct na de bagagebanden. Met drie karretjes vol bagage liepen we naar de jongens toe. Zij namen twee karren van ons over. De ene neef haalde samen met Shayan de auto van de parkeerplaats en reed voor. Het was wat gepuzzel om alle bagage erin te krijgen en de grote kofferbak zat tot aan de nok toevol. Ronak, Shayda, Shayan, Kani en ik namen achterin plaats. Tussen de handbagage, het canvas en de autostoel, waarvan ik de rugleuning van de zitting had gehaald. Toen de beide jongens voorin plaatsnamen, keken ze tegelijkertijd om naar ons en begonnen te lachen. “Dat gaat niet werken. Jullie hebben totaal geen ruimte!” zei degene die autoreed. Hij stapte weer uit en liep naar de achterdeur waar Shayan tegenaan zat. “Neef, zie je dat?” lachte hij nu en opende voorzichtig de autodeur, “die arme jongen heeft maar zo’n klein plekje!" Zijn handen hield hij zo'n 15 cm uit elkaar. "Maar goed dat hij de gordel om had. Anders was hij naar buiten gevallen!”
De neef drukte Shayans gordel los en vertelde hem om naar voren te komen op de stoel van de andere neef.
Het was zeker na half vier in de ochtend toen we het vliegveld verlieten. Het volume van de radio werd omhoog gedraaid. We luisterden naar Koerdische en Perzische muziek en een Frans liedje. "Heb je nog iets nodig?" vroeg de neef die autoreed. "Beltegoed en wat flesjes water," antwoordde ik. Hij reed naar een klein winkeltje aan de kant van de weg, die blijkbaar dag en nacht open is. Ik gaf hem wat geld en hij stapte uit om de spullen te kopen.
"Hebben jullie het leuk gehad in Nederland, Feikje?" vroeg de neef die op de passagiersstoel zat. De andere jongen draaide zich direct om naar zijn neef en zei: "Het heeft geen nut haar te vragen. Zij zal altijd terugkomen naar Koerdistan." Vervolgens draaide hij zich om naar onze kinderen en vroeg: "Hoe was jullie vakantie?" Ik moest lachen. Deze neef is altijd heel direct in zijn uitspraken, maar het klopte wel wat hij zei.
"Wil je dat ik beneden of boven de auto parkeer?" vroeg de neef mij toen we thuis arriveerden. Ons huis staat op een heuvel, zodat de twee onderste verdiepingen via een normale oprit te bereiken zijn. "Doe maar boven. De spullen moeten toch naar boven," antwoordde ik. "Ga je de tuinman niet wakker maken?" vroeg de andere neef. "Nee, hoeft niet," zei ik, "beetje zielig om hem wakker te maken om de bagage naar binnen te sjouwen. Dat kan ikzelf ook wel." "De tuinman en de oppas zijn heel goed getraind. Ze horen ons vast van verre al aankomen," grapte de neef die autoreed. "Hoe weet jij dat nu weer of ze al dan niet goed getraind zijn?" vroeg ik hem. De neef draaide zich om naar mij: "Geloof me maar. Dat kun je horen en zien." Ik lachte en stapte uit.
Beide jongens hielpen met het uitpakken van de auto en gooiden de bagage het trappetje op onze hal in, waar Ronak en ik ze aan het eind van de hal neerzetten. Ik haalde Shayan en Kani, die inmiddels in slaap waren gevallen, uit de auto en bracht ze naar bed. De jongens verdwenen weer in de nacht.
Twintig voor vijf keek ik op het klokje van mijn telefoon. Alle kinderen lagen op bed. Ik spoelde mezelf snel af onder de douche en viel al gauw in slaap.
De volgende ochtend besteedde ik volledig aan het uitpakken van alle bagage. Op wat flesjes water, drie pakken melk, twee pakken beschuit en een volle pan met verse dolma en yaprax (gevulde druivenbladeren en gevulde groenten) hadden we verder niet zoveel in huis. Brood konden ze niet kopen, vanwege Eid (Offerfeest, dat hier drie dagen duurt). Maar het was meer dan voldoende.
Vandaag was het de derde dag van Eid en ik stuurde een berichtje naar de neef die ons van het vliegveld had opgehaald: "Ik wil graag naar Massif komen. Is er iemand die ons kan halen of zal ik met de taxi?" vroeg ik hem. Ik had hem met opzet niet gebeld, want hij slaapt altijd tot laat. Hij is een nachtmens. Houdt van de duisternis en slaapt pas meestal tegen de tijd dat het weer licht begint te worden. Rond een uur in de middag kreeg ik bericht terug en nog even later belde hij mij om te zeggen dat hij ons zou halen.
Halverwege vroeg ik hem: "Volgens mij is het niet echt warm geweest deze zomer, of wel?" "Niet warm?" antwoordde hij, "We hebben een paar dagen 53 graden gehad. In die tijd zijn er meerdere auto's verbrand door de hitte." "Verbrand in de zin van echt afbranden of gewoon een verbrande motor?" vroeg ik hem. "Nee, echt verbrand, bedoel ik," antwoordde hij en hij noemde aantallen en de plaatsen waar het gebeurd was. Hij vertelde dat hij gedurende die tijd alleen 's nachts naar buiten was gegaan.
Bij mijn schoonouders was het rustig. Mijn tweede zwager was er en mijn schoonouders zelf. Het echtpaar dat bij hen werkt, was voor de feestdagen naar hun familie gegaan. Mijn zwager en de neef zorgden voor mijn schoonouders. Mijn schoonvader is door zijn dementie soms behoorlijk onrustig en loopt dan door het huis of probeert naar buiten te gaan.
Mijn schoonmoeder lag op haar bed in een andere zitkamer. Ik was even bij haar geweest en was daarna teruggegaan naar de keuken om haar te laten rusten.
Op een gegeven moment was mijn zwager even weggegaan en stond de neef onder de douche. De kinderen zaten in de gastenkamer. Mijn schoonvader stond op en begon rondjes door de keuken te lopen. Ik vertrouwde het niet echt, omdat hij vandaag slechter liep dan anders. Veel te ver achterover gebogen. Ik was bang dat hij zou vallen en bleef wat in zijn buurt, zodat ik hem op zijn minst kon ondersteunen of in het ergste geval opvangen. Ondertussen probeerde ik hem terug op zijn stoel te krijgen, maar hij begrijpt niet alle woorden meer of zijn lichaam kan niet altijd even goed reageren op wat mensen zeggen. Ik liep al iets van een kwartier vlak bij hem door de keuken en had hem inderdaad al een keer even moeten opvangen, toen ik de neef smste: "Waar ben je? Je opa wil niet gaan zitten en ik ben bang dat hij gaat vallen." Het duurde even voor de neef terug de keuken in kwam. "Waar is mijn oom?" "Geen idee. Volgens mij is hij even weggegaan." "Loopt mijn opa al lang rond?" "Ongeveer een kwartier. Zijn benen beginnen moe te worden, denk ik." Het was me opgevallen dat zijn benen af en toe vanzelf leken te knikken. De neef pakte zijn opa bij de hand. "Kom met mij mee. Ga nu even zitten," zei hij. Zonder al teveel moeite lukte het hem om mijn schoonvader in ieder geval voor de stoel te laten staan, maar daadwerkelijk zitten, leek hem niet te lukken. De neef pakte hem nu onder de armen en trok hem zachtjes naar beneden. Zijn opa hing achterover, maar hij boog zijn knieen niet. De neef liet zijn opa nog wat verder zakken, tot hij toch in de stoel terecht kwam.
Het is wat als mensen beginnen te dementeren. Een nare ziekte. Maar mijn schoonvader is op een paar boze momenten na (vooral als iemand lawaai maakt) er gelukkig heel vrolijk onder. En gelukkig heeft hij meerdere mensen die voor hem kunnen zorgen.
Later in de middag kwamen mijn tweede schoonzus en haar man met twee van hun dochters langs (ze hebben vijf dochters en vier zonen. Hun oudste is ongeveer 42 jaar, hun jongste een jaar of 22). Ook een broer van de man van mijn derde schoonzus en zijn vrouw kwamen op bezoek en de zus van mijn schoonvader met een van haar zonen.
Natuurlijk informeerde iedereen ook even naar Rebaz en naar zijn plannen in Nederland. "Ieder ander zou in Nederland zijn gebleven, maar jij bent teruggekomen naar ons," lachte de broer van de man van mijn derde schoonzus. "Ja," zei mijn schoonmoeder trots, "Ik vroeg haar voor ze naar Nederland ging of ze terug zou komen of daar zou blijven, maar ze wil niet weg van Koerdistan."
Het is niet eens dat ik het voor mijn schoonfamilie doe, maar het is wel waar dat ik echt graag in Koerdistan zit.
Tijdens mijn verblijf in Nederland had ik nog via Viber contact gehad met mijn tweede zwager. Zijn eigen gezin woont in Engeland en hij had me gevraagd of ik het niet veiliger vond om in Nederland te blijven voorlopig. "Wil je me weg hebben uit Koerdistan?" had ik hem gevraagd. "Nee, maar we verwachten nog wel een oorlog tussen Iran en Amerika." Hij dacht niet dat we er direct in Koerdistan iets van zouden vernemen, maar hij sloot een onverwachte oorlog ook niet uit. Ik bedankte hem voor zijn zorgen, maar vertelde hem dat ik me meer thuis voel in Koerdistan. Ook al is deze regio niet altijd stabiel, toch heb ik me nooit onveilig gevoeld. En uiteindelijk leef je nergens zonder risico's. Ik bedoel: iedereen die leeft, heeft de enige zekerheid dat hij ooit ook zal sterven. Dan kun je maar beter in de tussentijd je dagen vullen door volledig te genieten van je leven. Mijn zwager moest lachen om mijn antwoord en zei: "Dan is het goed." We wensten elkaar een goede nacht en namen afscheid.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1064
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => terug-naar-koerdistan
)
[59] => stdClass Object
(
[reportId] => 5029431
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-07-07
[photoRevision] => 1
[title] => Zwemmen en schoonfamilie
[message] => De afgelopen dagen is de temperatuur nog wat meer opgelopen. Een paar dagen geleden werd het 46 graden. Persoonlijk kan ik wel wat warmte hebben, dus ik geniet alleen maar. Een neef van onze kinderen zou samen met zijn vrouw en de 2 kinderen van zijn broer bij ons komen zwemmen en eten.
Het was rond 2 uur in de middag dat hij mij belde. Ik was nog op het werk. Had net een patient behandeld, die zo enthousiast was dat hij zowel voor als na mijn behandeling telefonisch contact opnam met bekenden van hem om hen naar mij door te sturen. "Ze komt uit Nederland en ze is de beste," hoorde ik hem door zijn telefoon tegen iemand zeggen. Ik probeerde mijn glimlach te onderdrukken. Hij was naar mij gestuurd door een andere patient die al heel veel mensen naar ons heeft doorgestuurd. Vervolgens kreeg ik de telefoon in handen gedrukt. "Hij is een rechter. Praat met hem," zei mijn patient tegen mij. Prachtig, toch, als je mensen blij kunt maken.
Tegen de tijd dat mijn eigen telefoon overging, had mijn patient net de kliniek verlaten. Het was de neef van onze kinderen: "Weet je, Feikje, het waait nogal vandaag." "Ja, en?" "Misschien is het wel te koud om te zwemmen," vervolgde de neef zijn verhaal. "Nou, volgens mij is het vandaag zo'n 46 graden buiten," vertelde ik hem. "Ja," ging de neef verder, "dat klopt wel. En ik zag dat het soms in Erbil ook 50 graden was. Maar die wind, he? Dat maakt het wel koud straks als we gaan zwemmen." "Ik denk dat dat wel wat meevalt, hoor. Die wind voelt aan als een fohn die in je gezicht waait," lachte ik, "maar weet je wat? Kom in ieder geval langs om te eten en kijk maar of het niet te koud is om te zwemmen." Glimlachend verbrak ik de verbinding. Als het met 46 graden nog te koud is om te zwemmen, zouden mensen in Nederland nooit meer de mogelijkheid hebben een openluchtbad te bezoeken.
Later die middag stond hun auto binnen onze poortmuren en lagen we met ons allen in het zwembad. Op Ronak na, want zij had wat koorts.
Hoewel we een open zwembad hebben, hebben we aardig wat privacy en dus zwem ik normaal gesproken in een badpak. Afhankelijk van wie ons bezoek is, trek ik eventueel extra kleding er overheen aan. Maar dat is meer iets dat ik uit mezelf doe. Alleen een zwempak is ook goed.
Uiteindelijk zaten we 4 uur lang achtereen in het water. Ons water is niet verwarmd, maar was door de hitte precies op temperatuur. Geen spatje kou. We deden waterspelletjes als Marco Polo, waarbij een persoon met gesloten ogen moet zwemmen en een van de anderen moet proberen te vangen door "Marco" te roepen, waarop de rest "Polo" antwoordt. Op het geluid afgaan dus. Degene die gepakt wordt, moet dan zijn ogen sluiten en iemand van de anderen pakken.
Vervolgens deden we een balspel in het water. De jongens tegen de meiden. De neef en Shayan samen tegen de vrouw van de neef, Shayda en ik. Een kwestie van bal overgooien, proberen te vangen of gewoonweg afpakken van degene die hem heeft. Ik ben maar wat vaak kopje onder geweest. De rest overigens niet minder. Ik ben meestal niet zo dapper dat ik echt met mijn hoofd onder water ga. Onder water raak ik vaak een beetje in paniek en vergeet spontaan mijn ademhaling te regelen. Ik probeerde dan ook steeds boven water te blijven, wat me zo ongeveer de helft van de tijd lukte, maar door het getrek en gedruk had ik de volgende ochtend dus wel wat spierpijn. Het mag de pret niet drukken, want wat hadden we een lol.
Zelfs de kleintjes hadden pret voor tien. Kani vordert inmiddels ook al aardig in haar zwemmen. Ze heeft geen les gehad, maar ik zie dat Shayan haar grote voorbeeld is. Shayan springt van de kant af en duikt het water in. Vervolgens zwemt hij onder water verder. En dus doet Kani dat nu ook, hoewel haar duiken nog wat meer op springen lijkt. Hoe dan ook. Ze doet het prima voor een kind van 4. Zonder bandjes of andere hulpmiddelen kan ze nu door het hele bad. Haar en Shayan leren zwemmen, was een van mijn prioriteiten toen we hier kwamen wonen. Shayan lukte het vorig jaar al, maar kreeg pas dit jaar voldoende uithoudingsvermogen. Kani leerde deze zomer pas zwemmen en we werken nog aan haar uithoudingsvermogen.
Pas iets voor achten die avond verlieten we het zwembad, douchten we ons en schoven aan aan tafel. De oppas (ja, ze zijn er gelukkig weer na hun vakantie van bijna 3 week!) had dolma gemaakt. Zo fijn dat die extra taken weer door haar en haar man, de tuinman, zijn overgenomen.
Ondertussen is onze auto al weer een paar dagen bij de monteur. Van alles is eraan vernieuwd, maar ineens raakte de auto oververhit en komt er nu een andere motor in. Rebaz had laatst even de auto van een vriend van hem geleend en om 6 uur in de avond moest ik de auto terug brengen naar het huis van de vriend. Ik kreeg wat vage aanwijzingen over hun woonplaats mee, maar gelukkig lukte het me uiteindelijk ergens achteraf in de middle of nowhere, hun huis te vinden. Ze hebben een stuk of 7 kinderen. Twee van zijn dochters brachten me terug naar de snelweg, zodat ik daar vandaan een taxi naar huis kon regelen. Precies op dat moment belde de neef van Rebaz, die toch van plan was naar ons huis te komen, zodat we samen naar Rebaz' ouders konden gaan.
Het moest nog even duren, want hij was in Erbil, maar hij zou me onderweg oppikken. Ik stak beide rijbanen van de snelweg over en liep een paar meter verder in de berm over de losliggende stenen. Het kostte me een minuut of 20 voor ik het check point bereikte. De neef was er nog niet, dus sloeg ik de straat naar Mala Omar in. Zeven minuten later was hij gearriveerd, stopte hij met zijn auto aan de zijkant van de straat en stapte ik in. "Jij loopt snel," zei hij verbaasd, "maar eigenlijk is het nog veel te warm buiten." "Maakt niet uit," antwoordde ik, "ik hou wel van lopen. En zo in de avond is het redelijk te doen." We reden door het dorp naar ons huis.
Ik nam een snelle douche en ongeveer een half uur later zaten we in de auto op weg naar Massif. De neef, Rebaz, Ronak en ik. De rest had ik thuis gelaten bij de oppas. Het was druk bij mijn schoonouders. Naast ons vieren waren er nog 17 andere mensen in huis. Mijn schoonmoeder was een beetje ziek, dus waren twee van haar kleindochters daar om wat te helpen. Samen met de kleinzoon die bij hen inwoont, waren ze het bed van hun oma dat in de zitkamer staat, aan het opmaken. Het is mooi om te zien hoe ze verantwoordelijkheden nemen en hoe ze voor elkaar zorgen en elkaar helpen. Iets wat ik altijd heb gewaardeerd in de Koerdische cultuur.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1501
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => zwemmen-en-schoonfamilie
)
)
)
[_currentItemCount:protected] => 15
[_currentItems:protected] => ArrayIterator Object
(
[storage:ArrayIterator:private] => Array
(
[45] => stdClass Object
(
[reportId] => 5043033
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-20
[photoRevision] => 1
[title] => Ronaks eerste rijles
[message] => Eergisteren hoorden we van Rebaz dat hij autorijles had geregeld voor Ronak. Ronak is nog maar 16 en ik was er zelf dan ook nog niet echt mee bezig geweest.
De rijinstructrice is een Koerdische vrouw uit Iran. Ik besloot mee te gaan. De meeste vrouwen hier in het verkeer zijn nogal gevaarlijk in de zin van dat ze een soort tunnelvisie ontwikkelen, zodra ze achter het stuur stappen. Ze kijken "immer gerade aus". Rijden rustig in een veel te laag tempo over de linkerbaan, terwijl er rechts in geen velden of wegen een andere auto te bekennen is. En daar rij je dan. Precies achter die auto waar (meestal) een vrouw achter het stuur zit, met een gevaarlijk laag tempo op de linkerrijbaan. Knipperlichten op vol of toeteren geeft ook lang niet altijd het gewenste effect en als je dan bij gebrek aan enige reactie van de bestuurster voor je, zo'n auto van rechts inhaalt en toch nog even naar links opzij kijkt, zie je in de meeste gevallen dat ze dan nog steeds recht vooruit kijken. Alsof je niet bestaat. Ik vond het dus fijn te weten hoe deze vrouw zou zijn. Maar daarnaast wilde ik ook mee, in verband met de taal.
Gelukkig viel het me allemaal behoorlijk mee. Ze sprak voor Ronak en mij duidelijk verstaanbaar Sorani en ook in haar manier van lesgeven heb ik wel vertrouwen. Er was zelfs nog een ander pluspunt. De vrouw had zelf 20 jaar geleden in Iran leren autorijden in een schakelauto. In Koerdistan rijden vrouwen vrijwel allemaal automaten en ook haar huidige lesauto is een automaat, maar, zo gaf ze later tijdens de rit aan, dacht ze er over om wel een schakellesauto aan te schaffen. Zelf heb ik ook in een schakelauto leren rijden en meer dan de helft van de auto's die we ooit gehad hebben, waren schakelauto's. Dus ja, ik vind het prettig als Ronak het ook leert. Bovendien is het veel gemakkelijker van een schakelauto naar een automaat over te gaan dan andersom.
De les begon zoals ik het destijds in Nederland ook leerde: controleer je banden en kijk of er geen dieren of kinderen rond je auto zitten. Vervolgens een uitleg van wat er onder de motorkap zit en waar alle "toeters en bellen" in de auto voor zijn. Gordel, hoe je de stoel en de spiegels in de gewenste positie zet, de versnellingspook, de kilometerteller, alarmlicht en al die andere functies op het dashboard.
Daar gingen we. Langzaam de steile heuvelweg voor ons huis af, scherpe bocht naar rechts, over hobbels en gaten in de heuvelweg en vervolgens de heuvel weer op, scherpe bocht naar links, langs een smal stukje weg waar je van beide kanten geen zicht hebt op wat er na de bocht komt en dan links de dorpsweg op door Mala Omar. Vier verkeersdrempels, het dorp weer uit en dan de autoweg richting Massif op. Je mag er 100, maar op verzoek van de rijinstructrice reed Ronak 40 a 50 half over de vluchtstrook. Sommige stukken reden we ook gewoon over de rechterrijbaan. Nog niet op vollesnelheid. 60 was het snelste voor vandaag. Auto's zoefden langs ons heen. Het bord boven op de auto, waarop onder andere het telefoonnummer staat, laat duidelijk zien dat het een lesauto betreft. Bij school namen we het viaduct en reden terug richting Erbil. Langs het check point en verderop keren op de autoweg. Dat laatste is overigens nog best spannend, want dan sta je dus stil op een keerpunt in de middenberm. Auto’s komen op hoge snelheid voor je langs rijden en dan mag jij ondertussen proberen in te voegen. Maar ze deed het netjes. Opnieuw kwamen we langs het check point en namen daar de dorpsweg naar Mala Omar. Terug naar huis. Een goed uur had ze gereden. En hoewel ze natuurlijk wat nerveus was, deed ze het heel netjes voor haar eerste keer, vind ik.
Morgen mag ze alweer.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 336
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => ronaks-eerste-rijles
)
[46] => stdClass Object
(
[reportId] => 5042187
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-10
[photoRevision] => 1
[title] => Aapjes en vissen
[message] => Meestal blijft Shayan het liefst gewoon thuis en dus zijn de momenten waarop hij en ik alleen van huis weg zijn, zeldzaam. Vanmiddag wil hij wel met mij mee, want ik had hem beloofd dat we vandaag visjes zouden kopen. Al maanden kijkt hij daarna uit.
Al ruim een jaar geleden hebben we van een vriendin een aquarium gekregen, maar omdat er toen zo vlakbij oorlog uitbrak en we zelf stand by moesten staan om eventueel te vluchten, leek het me niet handig destijds visjes te kopen. Daarna kwam het er gewoon niet van.
Omdat het vandaag Shayans verjaardag is, 8 is hij alweer, lijkt het me een leuke gelegenheid vissen te kopen.
"Weet je zeker dat je niet met de kinderen thuis wilt blijven spelen?" had ik hem gevraagd voor we vertrokken. De zus van onze oppas en haar vier kinderen zijn vandaag bij de oppas en haar man op bezoek gekomen. De oudste is een jongen van een jaar of 9, de rest zijn meisjes van ongeveer 8, 4 en 2 jaar oud. Shayan wil toch graag vandaag de vissen kopen.
Hij neemt plaats achter in de auto. "Waar wonen die kinderen?" wil Shayan weten. "In Makhmur," antwoord ik. "Waar is dat?" vraagt hij nu. "Ik denk een uurtje rijden bij ons vandaan, maar het ligt tegenwoordig in Irak." "Ira-ak?" Shayans ogen worden groot, "Daar moet je niet willen wonen, hoor. Daar is toch allemaal oorlog, mama?" "Volgens mij valt dat nu wel wat mee." "Ik denk niet dat het daar veilig is," gaat hij verder. "En wat denk je dan over Koerdistan?" wil ik weten. "Oh, hier is het wel veilig. Mama, ben jij wel eens in Irak geweest?" "Jaren geleden ben ik eens door Mosul gereden. Dat is denk ik het dichtste bij dat ik geweest ben," antwoord ik. Hij lijkt onder de indruk. Gevoelsmatig is Koerdistan gewoon Koerdistan. Irak voelt anders. Dat de wereldatlas andere landsgrenzen aangeeft, doet niks af aan ons gevoel.
Ik rij naar een van de bekendere dierenwinkels in de stad in de hoop dat ze daar ook visjes verkopen. Buiten zie ik een open kooitje staan met drie bruine jonge hondjes. Twee langharige van hetzelfde soort en een kortharige met een witte vlek op zijn voorhoofd. We aaien de hondjes op hun kopjes, kijken nog even bij de twee ara's en andere papegaaiensoorten die ook buiten in hun kooi staan en lopen dan de winkel binnen. Twee kleine aapjes in een kooitje in het begin van de winkel trekken meteen onze aandacht. De ene een slagje kleiner dan de andere, levendig door de kooi slingerend met zijn handjes om de tralies geklemd. Witte Dagobert Duck achtige baardjes sieren zijn wangen. De andere is rustiger en heeft beide armen uit de kooi gestrekt. Hij draagt een t-shirt. Ik hou mijn hand vlakbij, waarop hij zijn piepkleine vingertjes om mijn wijsvinger klemt. Ik aai zijn harige armpje, dat maar een beetje dikker is dan mijn vinger, en even later zie ik zijn ogen dichtvallen. Hij valt bijna in slaap. Zo schattig, die beestjes, maar tegelijkertijd betwijfel ik of ze uberhaupt wel apen zouden mogen verkopen en of je apen wel mag houden als huisdier.
Ze hebben ook kleine konijntjes. En nog meer hondjes. Een teef die met haar puppies in een andere kooi ligt. Twee piepkleine zwarte hondjes die wat mij betreft op labradors lijken. Nog vier katten: een grote witte Pers, een kleine witte Pers, een kortharige kitten en een andere kat. Ik moet eerlijk zeggen dat ik me erg moet bedwingen om niet de helft van de winkel leeg te kopen.
Ondertussen heb ik allang gezien dat deze dierenwinkel geen vissen verkoopt, maar Shayan en ik leven ons nog even uit tussen de dieren met het hoge knuffelgehalte.
Uiteindelijk moeten we toch op zoek naar een andere dierenwinkel, maar ik heb geen idee waar. Ik rij richting Qalat, de eeuwenoude stadsmuur. Iets van 5000 jaar oud moet die muur zijn, heb ik begrepen. Er omheen zijn veel kleinere winkels en ik heb ooit eens iemand daar visjes zien verkopen. Maar parkeren zo dichtbij de binnenstad is vrijwel niet te doen, dus ik zorg dat ik er dichterbij kom om eventueel het laatste stuk of lopend of met een taxi te doen.
De wirwar aan kleine straten en de enorme drukte in de binnenstad en het feit dat ik er niet uit ben waar ik precies moet zijn, zorgen ervoor dat ik een beetje verdwaal. Echt verdwalen kan bijna niet, want de stad Erbil bestaat uit Qalat en daaromheen rondwegen. Dus zolang je weet aan welke kant Qalat is, kun je altijd de andere kant opgaan en uiteindelijk terechtkomen op een van de rondwegen.
Het is geheel bij toeval dat ik ineens rechts van ons een winkel zie die alleen vissen verkoopt. Het is nog steeds lastig parkeren hier, maar vlakbij een man die buiten bij een gesloten winkeltje staat, is er een plekje voor mij. "Kan ik hier even parkeren?" vraag ik de man. "Hoe lang blijf je ongeveer?" wil hij weten. Ik vermoed dat hij bij het gesloten winkeltje hoort en dat deze wellicht snel zal opengaan, dus dat hij liever zijn plek voor de deur vrij houdt voor zijn klanten. "Als het lang duurt, denk ik 20 minuten," vertel ik de man. Hij kijkt op zijn horloge en knikt.
In de winkel verkopen ze vijver- en aquariumvissen. De winkel heeft een L-vorm, maar er is niemand te bekennen. Een autosleutel ligt wel op een bank die tegen de muur aanstaat.
We zijn al zo'n tien minuten in de winkel, maar de eigenaar is er nog steeds niet. Als ik zie dat er voor deze winkel een parkeerplaats vrij is gekomen, haal ik eerst de auto op en kom opnieuw terug. Het duurt nog iets van vijf minuten voor de eigenaar binnenkomt. Klaarblijkelijk is hij ook eigenaar van de vogeltjeswinkel die ernaast zit en was hij daar met klanten bezig.
Shayan heeft zijn oog laten vallen op vissen met een zilverachtige kleur en een felgekleurde streep bovenop de rug. Enkele hebben een gele streep op de rug, andere zijn blauw, groen, rood of oranje. Ik heb nog nooit zulke vissen gezien, maar kleurrijk is het wel en het is handig om de vissen uit elkaar te houden. Ik vraag de man 4 vissen met verschillende kleuren eruit te halen. Daarna koop ik 3 kilo aan gekleurde glasstenen voor onder in het aquarium, een potje voer dat meer op een soort stukjes gekleurd dun papier lijkt, een visnetje en twee van die kunstboompjes.
Pas als ik richting de 60meter weg rijd en naast een moskee tegenover het Dedeman hotel uitkom, weet ik weer waar ik ben.
Shayan is helemaal blij en helpt thuis het aquarium te vullen. Ronak, Shayda, Shayan en Kani hebben in no-time de vissen onder hen verdeeld. Ieder is nu eigenaar van een vis.
Het is ook wel leuk zo met een ingericht aquarium in de woonkamer.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 462
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => aapjes-en-vissen
)
[47] => stdClass Object
(
[reportId] => 5041921
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-11-06
[photoRevision] => 1
[title] => Bijna 20 jaar Koerdistan
[message] => Een week of 3 geleden moesten de tuinman en zijn vrouw (onze oppas) vanwege familieomstandigheden plotseling naar Iran. Rebaz is ook nog steeds in Nederland, dus de daaropvolgende vijf dagen en nachten was ik alleen thuis met de kinderen. "Ben je niet bang?" had mijn tweede zwager gevraagd toen ik het hem vertelde. "Nee," had ik geantwoord.
Nu Kani ook naar school gaat, ben ikzelf minder afhankelijk van een oppas, dus als de oppas en de tuinman een dag eerder of later terugkomen, maakt niet zoveel meer uit. Binnen houd ik het schoonmaakwerk aardig bij, maar buiten niet. Daarbij hebben we in de tussentijd ook nog een regenbui met oranje zand gehad, wat dus werkelijk alles vies achterlaat. De balkons, de terrassen, de auto, overal blijft na de regenbui oranje zand achter.
De auto wordt zelfs zo vies, dat ik bij het controlepunt van school, waar de peshmerga rond de auto lopen om te controleren, niet eens meer kan zien of de peshmerga al dan niet nog rond mijn auto loopt. De peshmerga en Asayish die verderop staan, wenken me dat ik moet doorrijden. Blijkbaar was mijn controlebeurt al klaar. Hoog tijd om de auto te wassen. Erbil kent voldoende auto wasserettes. Tegenover de kliniek zit toevallig nog een die niet al te lang geleden is gebouwd. Ik breng de auto daar, laat de sleutel achter, steek de weg over naar het werk en haal de auto een paar uur later als ik klaar ben met het werk, weer op. Makkelijker kan het niet.
Ondertussen kom ik momenteel zo'n twee keer per week bij mijn schoonouders thuis. Een keer in het weekend en dan neem ik zoveel als mogelijk de kinderen mee. Een andere keer ergens door de week waarbij de kinderen dan vaak thuis blijven, omdat ze toch al lange schooldagen hebben.
Gisteravond. Als ik voor het huis van mijn schoonouders parkeer, valt het me al op dat ze weer heel veel bezoek hebben. Ik zie al diverse auto's voor hun huis staan. Via de straatkant van hun huis kom je eerst in hun tuin. Hun poortdeur staat eigenlijk altijd open. Aan de linkerkant is de open garage/carport die onder het huis doorloopt. Aan de rechterkant is het terras waar ze een grote houten bank hebben staan. Bloemen en wat struikjes aan de zijkanten van het terras. Via het pad kun je via de voordeur naar binnen of via een trappetje naar de keuken gaan. Meestal ga ik door naar de keuken, maar aan de ongeveer twintig paar schoenen voor de voordeur te zien, is het meeste bezoek via deze kant gekomen. Er is geen bel bij de voordeur, wel bij de poort, maar die gebruik ik nooit. De voordeur kun je van buitenaf openen. Het halletje erachter leidt naar een toilet aan de rechterkant, de bezoekkamer rechtdoor of een extra zitkamer aan de linkerkant. Ik loop de zitkamer binnen, waar mijn schoonmoeder en enkele familieleden zitten. Ik hoor dat mijn schoonvader de nacht ervoor weer even in het ziekenhuis heeft gelegen. In de middag is hij weer thuis gekomen. Mijn schoonvader zit in de bezoekkamer, wordt me verteld. Ik besluit even de bezoekkamer in te gaan. De kamer met diverse twee- en driezitsbanken en losse fauteuils die allemaal tegen de muur staan met overal een bijzettafeltje ertussen, zit vol met mensen. Mijn schoonvader zit met een deken over zijn benen in een van de fauteuils. Dan zijn er mijn oudste zwager, zijn vrouw, mijn tweede schoonzus, een van haar dochters, enkele neven en nichten van Rebaz, twee tantes en een vrouw die ik niet ken. Zij kent mij ook niet, blijkbaar want even later hoor ik haar aan Rebaz' nicht naast haar vragen wie ik ben. Na een korte uitleg, richt de onbekende vrouw zich naar mij en zegt: "Aha, dus jij bent onze Nederlandse bruid uit Pendro?" Pendro is het dorp waar Rebaz geboren is en waar zijn familie vandaan komt. Bij Koerden blijft het familiedorp belangrijk. Ikzelf heb alleen iets van drie a vier keer Pendro bezocht voor een picknick, maar zelfs als mensen mij vragen waar Rebaz vandaan komt, antwoord ik "Pendro." Het is gewoon een gegeven. Mensen voelen die verbondenheid ook. Laatst op school vernam ik dat ook weer, toen ik even met een van de vrouwen van de Asayish bleef staan praten. "Hij komt ook uit Pendro," ze knikte met haar hoofd in de richting van haar collega die nu ook bij ons kwam staan. Van een van de andere mannen van de Asayish wist ik het wel, maar van hem nog niet. Ter plekke werd ik gebombardeerd tot zijn familie.
Mijn schoonmoeder weet dat ik door de week nooit lang kan blijven in verband met de kinderen die de volgende dag weer school hebben en dus staat ze erop dat ik vast wat ga eten. Mijn jongste schoonzus schept het eten voor me op, terwijl ik het eten opwarm in de magnetron.
Mijn tweede zwager is ook in de keuken. "Feikje, als jij straks weggaat, kun je me dan wegbrengen?" vraagt hij. "Tuurlijk, wanneer?" "Wanneer jij klaar bent." Even later neem ik afscheid van mijn schoonfamilie, krijg ik van mijn schoonmoeder twee a drie kilo kaki-fruit van de boom in hun voortuin mee en vertrekken mijn zwager en ik met de auto. Mijn zwager moet naar zijn winkel. Een halve week geleden heeft hij een supermarkt in Massif geopend. Tot een jaar of twee geleden had hij ook al een supermarkt, maar die had hij verkocht. Daarna kocht hij een winkel waar make-up en dergelijke werd verkocht, maar blijkbaar is hij toch weer overgestapt op een nieuwe supermarkt. Soz market heet het. Naar zijn tweede dochter. Helemaal aan het andere eind van Massif. Ik zet hem af en rij zelf richting huis. Eerst de weg terug naar het stoplicht op het midden van de berg. Daar rechtsaf richting Erbil. Hoewel het iets van half zeven in de avond is, is de zon allang onder en is het nacht. De bergweg, "loefe" zoals mijn schoonfamilie dat noemt, heeft dag en nacht een fantastisch uitzicht. Zeker als het helder weer is, kun je met gemak tot aan Erbil kijken. Nu is het nacht en terwijl ik de bergweg afrijd, zie ik gele en witte lichtjes uitgestrekt over het dal en op de heuvels die nog voor Erbil liggen. Meer naar links zijn alleen maar bergen. Rechts lijkt meer op een soort woestijn. De bergweg die later overgaat in de autoweg zie je vanaf de berg Pirmam, waarop Massif ligt, goed liggen. Beneden, als je net op de autoweg bent aangekomen, staat het kasteeltje Banaman eenzaam op een heuveltje. Onder de heuvel diverse huizen. Een klein dorpje. Ik heb ooit eens gehoord dat het kasteeltje een paar eeuwen oud is en dat er in ieder geval een invloedrijke vrouw in heeft gewoond. Met een neef van onze kinderen ben ik er tien jaar geleden eens binnen geweest. Ik herinner me nog de smalle trap zonder leuning in de centrale kamer. Heel knus allemaal. Ergens op een later moment moeten ze er elektriciteit in hebben aangebracht, want er was een meterkast in een van de muren geplaatst. Aan de achterkant van het kasteeltje ligt nog een deel van de vroegere weg tussen Massif en Erbil. Zelfs die weg heb ik vaak nog gereden. Niet zelf, want in die tijd kwamen we alleen op vakantie naar Koerdistan en durfde mijn schoonfamilie het niet aan dat ik zou autorijden in een land waar auto's van links, rechts en als het even tegenzit nog van boven je komen.
Tegenover het kasteeltje aan de andere kant van de autoweg ligt Shaedokhan volgens een bewegwijzeringbord. Als je nog iets verder kijkt op een andere heuvel in Khanzad, zie je het grote witte Khanzad hotel waar jaren geleden Amerikaanse militairen zaten. In die tijd heb ik nog wel helikopters op de heuvel bij het hotel zien staan. Tegenover het hotel, aan de linkerkant van de autoweg, zie je de school van de kinderen.
Mijn leven speelt zich al zo'n tien jaar hoofdzakelijk af tussen Erbil en Massif. En overal waar ik langs kom, heb ik herinneringen. Sinds mijn eerste komst naar Koerdistan in december 1998 en daarna elk jaar in de zomers, heb ik het land opgebouwd zien worden. Ik heb de tijd nog meegemaakt, waarin er twee a drie uur per dag stroom was, er geen generatoren waren en door de duisternis op de grond er ontelbare sterren en planeten en hier en daar een satelliet of vallende ster aan de hemel oplichten. Ik heb Massif zien uitgroeien van een plek waar in mijn beginjaren nog aan de linkerkant van de berg gejaagd mocht worden naar een plek waar nu een nieuw ziekenhuis en diverse winkeltjes en huizen staan. Ik heb nog betaald met het muntgeld, waar je voor 1 muntje (destijds te vergelijken met 10 guldencent) een softijsje kon kopen. Of waar je omgerekend voor een paar gulden je hele tank kon voltanken met benzine. Ik heb de tijd meegemaakt waarin Koerdistan en waarschijnlijk heel Irak niet was aangesloten op het internet en op het mobiele netwerk dat in de rest van de wereld wel gewoon bereik had. Dat Erbil niet toegankelijk was voor ons, omdat dat nog bezet gebied was, en dat we Erbil jaren later, destijds vele malen minder uitgestrekt dan nu, voor de eerste keren konden bezoeken. Ik heb de vrouwen zien leren autorijden, want daarvoor had praktisch geen enkele vrouw een rijbewijs. Ik heb de benzinestations, winkelcentra en diverse andere gebouwen uit de grond zien herrijzen en wegen zien worden aangelegd. Ik heb hier dingen gezien, meegemaakt die zelfs de lokale vrienden en vriendinnen van Ronak niet met eigen ogen hebben gezien, omdat ze "pas" in 2002 geboren zijn.
Koerdistan, zo'n bijzonder land waar ik alweer tien jaar van mijn leven woon en daarvoor ook al tien jaar op vakantie kwam. Volgende maand, december 2018, is het twintig jaar geleden dat ik mijn hart aan het land verloor.
Ik was 19 jaar. Een deel van mijn schoonfamilie kwam ons ophalen op de grens Ibrahim Khalil. Later begreep ik dat ik zelfs was binnen "gekocht". Er moest een bedrag betaald worden om mij het land in te krijgen. Destijds waren Koerdistan en Irak nog afgezonderd van de wereld. Alsof je op de maan belandde. Onderweg naar Massif stopten we af en toe om wat te rusten, foto's te maken. Hoewel mijn schoonfamilie zelf moslim is, vierden ze Kerst voor mij. Met een taart. Met Oud en Nieuw belde ik via een van de weinige vaste telefoonlijnen die in mijn familie waren naar mijn ouders, die natuurlijk wel wat bezorgd waren, gezien het feit dat er op bepaalde plekken nog bombardementen waren. Waarvan ik overigens nooit iets heb meegekregen. Destijds lag er bij elke rit die je maakte in de auto minimaal een groot vuurwapen. Twee weken na onze aankomst vertrokken we weer naar de grens. Ik moest afscheid nemen van mijn nieuwe, extra, familie. Met wat zonen van Rebaz' broers en zussen, zijn tweede broer en zijn vader reden we op hoog tempo door de bergen terug naar de grens. Gordels waren niet van belang, maar de deuren moesten op slot. Machinegeweren voor in de auto bij de passagierskant waar Rebaz zat, achterin de auto bij de mannen die bij mij achterin zaten.
Ik huilde ondertussen tranen met tuiten. Heb een hele tissuebox voor mij alleen volgesnotterd. Waarschijnlijk door de indrukwekkende ervaringen die ik in de twee weken daarvoor had gekregen, maar ook zeker door het afscheid van mijn schoonfamilie en met het besef dat ik het land voorlopig weer zou verlaten. Het was moeilijk om voor een eerste keer Koerdistan binnen te komen en ik vond het er zo geweldig, zo bijzonder. Maar als je niet beter wist, zou je denken dat ze me ontvoerd hadden daar in die auto, waarmee we met zo'n hoog tempo door de bergen reden met allemaal zwaar bewapende mannen en de deuren op slot en ik maar huilen.
De werkelijkheid was echter dat er in die tijd nog een lang stuk weg was waar overdag de PDK bescherming bood, maar 's nachts was het de PKK die de baas was. En dat boterde toen nog niet zo tussen die partijen. Verhalen werden verteld, dat als je op die weg autopech zou krijgen, je je leven niet zeker zou zijn als je van de PDK zou zijn. Jaren heeft die situatie nog bestaan in dat gebied, maar tegenwoordig is de PKK geen vijand meer.
Wat is er toch veel veranderd, maar het blijft een bijzonder land.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 469
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => bijna-20-jaar-koerdistan
)
[48] => stdClass Object
(
[reportId] => 5040524
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-21
[photoRevision] => 1
[title] => Schoten na schooltijd
[message] => Donderdagmiddag, eind van de schoolweek. Ik heb Shayan en Kani al opgehaald. Shayan mag zelf het schoolplein oplopen, Kani moet uit haar klas worden gehaald. Zij zijn altijd 45 minuten eerder vrij dan de hogere klassen, waar Ronak en Shayda in zitten en dus besteed ik deze extra tijd vrijwel altijd op het schoolplein, zodat de jongsten kunnen spelen. Genoeg speellokaties, alhoewel de supervisors die het schoolplein in de gaten houden vrij strikt zijn. Voetballen mag eigenlijk niet op het plein, dat er groot genoeg voor is. Het speelterrein van de onderbouw van de basisschool is wat meer in het midden van het schoolgebied gelegen, compleet afgezonderd van het schoolplein, en aangezien daar op dat tijdstip geen toezicht is, mogen de kinderen daar ook niet spelen. Het speelterrein van de kleuters is vaak afgesloten nadat de kleuterklassen vrij zijn en dus blijft alleen een speelterrein aan de voorzijde van het kleutergebouw open, waar ze mogen spelen.
Shayan is met zijn 7 jaar op een leeftijd dat hij niet elke keer in het klimrek wil hangen. Dat geldt ook voor zijn vriendjes. Dus spelen ze liever voetbal.
Samen met nog 2 moeders en de zus van een van hen zitten we op een bankje aan de rand van het schoolplein. Shayan en 5 vriendjes spelen hier voetbal.
Het is druk op het schoolplein. Veel ouders, chauffeurs en andere mensen die kinderen uit de hogere klassen moeten halen, zijn ook gearriveerd en de ouders met kinderen in de lagere en hogere klassen, zoals ik en de moeder van Shayans vriendje zijn al die tijd op het plein blijven wachten.
Plotseling horen we een schot. Kort achter elkaar meer schoten. Het geluid komt van dichtbij. Een pistool en een machinegeweer, zo klinkt het. Af en toe een enkel schot, maar ook 2 of 3 keer een serie aan schoten achter elkaar aan. Vogels op de daken van flatgebouwen die naast het schoolterrein staan, vliegen op. Het zijn er vele, zoals altijd.
Ik zie totaal geen paniek ontstaan bij de volwassenen en kinderen op het plein. De jongens spelen gewoon verder met hun voetbalspel. Kani speelt met 2 oudere meisjes in het speeltoestel.
Mede doordat er geen paniek ontstaat, vraag ik me af of de schoten alleen bedoelt zijn om de vogels van de daken te verjagen. Tegelijkertijd vind ik het nogal onverantwoordelijk om schoten te lossen. Zo vlak bij school ook nog. Kogels komen uiteindelijk ook nog ergens terecht.
Maar goed, ik heb sinds onze verhuizing naar Mazr3a Mala Omar eind december 2016 wel vaker schoten gehoord, eigenlijk hele kogelregens over en weer zien gaan, en we zijn het enigszins gewend geraakt.
De Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) die altijd de school bewaakt, is wel gealarmeerd. Ze rennen het schoolplein over richting de plaats waar de schoten vandaan komen.
Als Ronak en Shayda even later vrij zijn en naar me toe komen lopen, vraag ik hen of zij de schoten ook hebben gehoord. Shayda vertelt hoe de lerares hen naar aanleiding van deze schoten vroeg wat ze zouden moeten doen in geval van een schietpartij op school. "Zitten blijven en doorgaan met studeren," had een van haar klasgenoten geantwoord. Meteen daarna had de leerling gezegd: "School zou het niet waarderen als we onze laatste uren niet zouden besteden aan educatie." "Nee, jongens. De medestudenten zagen er de grap wel van in en begonnen te lachen. International School of Choueifat staat bekend om zijn enorme leerdruk. Veel huiswerk. Veel examens het hele jaar door. Zelfs in de vakanties, zomervakantie inclusief, geven ze huiswerk mee. Kinderen in de hogere klassen hoeven tijdens examenweken alleen tijdens hun toets naar school en zijn dus in de uren voorafgaand (en erna) vrij, maar als je de kinderen, bijvoorbeeld in verband met je eigen werktijden, eerder naar school brengt, worden ze met regelmaat van het schoolplein gehaald en achter extra huiswerk gezet in een vrij lokaal van school. Allemaal een beetje teveel van het goede vind ik ook en dus begrijp ik waar deze grap vandaan komt.
Als we terug naar huis rijden, zien we bij de ingang van American Village allemaal peshmerga staan. "Dit was overduidelijk meer dan alleen maar vogels van het dak schieten," merk ik op en we rijden door over de Old Massif's Road richting het dorp.
's Avonds op Facebook wordt er gezegd dat het, zoals gewoonlijk, een vete was tussen 2 bekende stammen die allebei in het dorp wonen, maar om de een of andere reden ruzie hebben.
De volgende dag horen we echter een ander verhaal, namelijk dat het niet ging om een vete tussen de bewuste stammen, maar dat een persoon van de ene stam zou hebben geschoten naast de auto van een persoon met een hoge functie. Zijn lijfwachten zouden hebben gereageerd door waarschuwingsschoten te lossen.
Voor zover mij bekend is, zijn er geen doden of gewonden gevallen.
Geen idee wat de juiste versie van het verhaal is, maar inmiddels is iedereen allang weer overgegaan tot de orde van de dag.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 633
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => schoten-na-schooltijd
)
[49] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039895
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-13
[photoRevision] => 1
[title] => Dankbaar
[message] => Als ik aan kom rijden in de straat waar mijn schoonouders wonen, zie ik twee neven van onze kinderen lopen. Ik stop en doe het raampje aan de passagierskant open. "Waar gaan jullie heen?" vraag ik hen. "We waren even aan het lopen, maar we gaan met jullie mee terug," antwoordt de neef die vroeger bij ons werkte. Ronak zit naast mij op de passagiersstoel, Kani zit op een stoel op de laatste rij. De neven nemen plaats op de middelste rij. Het is maar een meter of 100. "Niet parkeren. Wij nemen je auto even mee," zegt de ene neef. Ik stop voor het huis en Ronak, Kani en ik stappen uit, terwijl zij even later verder rijden.
Ik denk dat mijn schoonouders momenteel wel zo'n 50 mensen op een dag op bezoek krijgen. Misschien zelfs meer.
Mijn schoonmoeder hoeft zelf niets te doen. Eten wordt gebracht door haar kinderen. Grote pannen vol. Kleinkinderen brengen thee en fruit rond. Afwassen doe ik vaak en anders zijn er altijd nog wel dochters, andere schoondochters en kleindochters die de afwas doen.
Ronak gaat met haar schoolboeken in de keuken zitten. Ze heeft binnenkort zware toetsen. Ze is niet de enige die zit te studeren in de keuken. Een nicht en een neef zie ik ook al met boeken zitten.
Mijn schoonvader is nog steeds erg zwak en heeft zijn slechte en minder slechte dagen. Vooral na de eerste opname in het ziekenhuis ging hij met sprongen achteruit, maar dat zie je volgens mij wel vaker bij mensen die aan dementie lijden.
Hoe verdrietig de situatie ook is, omdat ik niet echte verbetering meer verwacht, vind ik het ontroerend om te zien hoe mijn schoonvader verzorgd wordt door de hele familie. Als hij van het bed naar de stoel moet lopen, ondersteunen volwassen kleinzonen of mijn tweede zwager hem aan weerszijden.
De neef van onze kinderen die voorheen bij ons bedrijf werkte, geeft hem meestal eten en drinken. Mijn schoonvader denkt dat de bidketting die hij in zijn handen heeft, ook eten is, en probeert deze steeds opnieuw in de mond te stoppen. "Niet die eten, papa. Eet dit maar. Ik heb nishk (soep) voor je," zegt deze neef geduldig tegen zijn opa, terwijl hij met zijn ene hand de handen van zijn opa voorzichtig wegdrukt en met zijn andere hand een lepel nishk voor zijn opa's mond houdt. In Koerdistan is het trouwens vrij gebruikelijk als ze hun opa gewoon papa noemen. Ondertussen heeft de neef de medicijnen verpulverd in een speciaal verpulverbakje en strooit elke keer iets op een volle lepel met soep. Zijn temperatuur wordt diverse malen gemeten. Een ander apparaatje dat op de vinger geklemd kan worden, meet het zuurstofgehalte in het lichaam. Bij onvoldoende zuurstof, pakken ze het zuurstofapparaat met masker erbij. Zelfs om speeksel af te zuigen uit de mond, hebben ze een apparaat aangeschaft. Alles is voor handen om mijn schoonvader zo goed mogelijk te kunnen verzorgen.
Een andere kleinzoon masseert zijn rug en benen als mijn schoonvader op de stoel zit. Mijn schoonvaders ogen vallen dicht, zie ik.
Als hij even later weer in zijn bed ligt, een ziekenhuisbed met verstelbare bodem, pakt een kleindochter zijn hand vast. Zijn handen en voeten zijn ijskoud, vertelt ze mij. Zijn hoofd daarentegen gloeit. Ik voel niet, want hij krijgt soms schrikreacties als iemand hem aanraakt. "Lig je lekker?" vraagt ze bezorgd. Even heeft hij een klein helder moment: "Zeker! Ik zweer op God!" antwoordt hij. De kleindochter en ik kijken elkaar aan en glimlachen even.
Soms lijkt het als hij je aankijkt, dat er ergens nog wel zijn oude ik is, maar alsnog hij in gevecht is met zichzelf om zijn herinneringen terug te krijgen. Andere momenten lijkt hij geestelijk totaal niet aanwezig. Zo jammer om een vrolijke, warme persoon zoals hij altijd is geweest, zo te zien. Maar de situatie zoals hij is, kunnen we niet veranderen en dan heb je het te accepteren. Maar wat is het dan mooi om te zien hoe hij verzorgd wordt.
Het zou te druk voor hem zijn als iedereen steeds in dezelfde kamer zou zitten, dus ligt hij op een aparte kamer en zonder schema wisselen we elkaar af. Als ik even weer om het hoekje kijk, zie ik dat de neef die vroeger bij ons bedrijf werkte, alleen is met zijn opa. "Kom maar binnen," zegt de neef tegen mij. Ik neem plaats op een wit kunststof krukje. Nadat ik een poosje zo samen met hen in de kamer zit, zeg ik tegen de neef: "Wat is dit mooi om te zien, hoe jullie hem zo verzorgen." "Natuurlijk, Feikje," zegt hij zacht, "Morgen zit ik er zo bij en dan wil ik ook dat anderen goed voor mij zorgen." De neef in kwestie is 25 jaar oud, volgende maand wordt hij 26, de rebel van onze familie. Hij lijkt het fijn te vinden tegen alle regels aan te schoppen. Zegt iemand "nee", dan doet hij altijd "ja". Zegt iemand "ja", dan kun je erop rekenen dat je met hem een "nee" op je bord krijgt. Maar diep van binnen weet hij prima wat de belangrijke dingen in het leven zijn. Hier zit hij dan: naast mij, tegenover zijn opa, zijn verantwoordelijkheden te nemen. Net als de rest van de familie hun verantwoordelijkheden neemt. Hoe liefdevol. Ik zou me geen mooiere oude dag kunnen bedenken.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 661
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => dankbaar
)
[50] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039809
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-12
[photoRevision] => 1
[title] => Een Koerdische bruiloft en culturele verschillen
[message] => Ik heb best wel even getwijfeld of ik al dan niet naar de bruiloft zou gaan. Het is van de vriend van de neven van onze kinderen. Ik ben zelf niet zo van de feesten. Zeker niet van niet-familieleden. Ik sta namelijk niet zo graag volop in de schijnwerpers. Ben liever een muurbloempje dat opgaat in de menigte, maar tussen alle Koerden val ik nogal op. Onze kinderen, die dan weliswaar halfbloed zijn, zien er ook alsnog anders uit. Met als gevolg dat als wij ergens binnen komen lopen, de meeste ogen meteen op ons gericht zijn. Vooral als de mensen ons nog niet kennen. Het is niet kwaad bedoeld, dat weet ik. Het is vooral nieuwsgierigheid, maar het blijft een feit dat we wel opvallen.
De bruidegom, die dus de vriend van de neven van onze kinderen is, is officieel geen familie, maar al sinds zoveel jaren zo close met onze familie, dat onze kinderen een tijdlang dachten dat hij ook hun neef was.
Uiteindelijk besluit ik toch te gaan. Shayan en Kani laat ik thuis. De kinderen waren net thuis van een hele schooldag en de jongsten waren moe. Het is woensdagmiddag, 10 oktober. Ik ga ervan uit dat het bruidspaar deze datum heeft uitgekozen om vooral niet te vergeten wanneer hun trouwdag is. Koerden vergeten zelfs met regelmaat hun eigen verjaardag (of ook niet zelden dat ze in beginsel nooit eens geweten hebben wanneer ze geboren zijn) en dan is 10-10 als trouwdag dus toch wat handiger.
Het feest zal om 3 uur beginnen, maar ten eerste red ik dat niet vanwege de school van de kinderen en ten tweede weet ik dat zeer waarschijnlijk het bruidspaar zelf pas veel later aanwezig zal zijn.
Rond een uur of 5 arriveer ik met Ronak en Shayda bij de Ashty Hall, de feestzaal aan de 100 meter street. Door de drukte zijn we genoodzaakt de auto een stuk verderop te parkeren. Met ons drietjes lopen we terug naar de feestzaal. Enkele mannen staan buiten vlakbij de ingang.
Eerst komen we door een vierkante hal, waar onder andere deuren naar de toiletten zijn. Door een andere deur bereiken we direct de feestzaal. Een witte loper over de vloer met aan weerszijden witte kunstbloemen aan een soort pergola-achtige hekjes. Voor het bruidspaar staat aan de linkerkant van de zaal een soort bankje met een salontafel ervoor op een podium van ongeveer 2 a 3 treden hoog. Alles sierlijk bedekt met wit satijn of iets dat er sterk op lijkt. Bloemen op de salontafel. Daar brengt het bruidspaar het grootste deel van de avond door. Voor- en achterin de zaal staan diverse tafels en stoelen, allemaal bekleed met witte stof. Voor een stuk of vijfhonderd gasten zal er zeker plaats zijn, schat ik zo in. Misschien zelfs veel meer. Ik heb tenslotte geen stoelen lopen tellen.
Aan de rechterkant van de zaal, tegenover het bruidspaar, staat op een ander podium de zanger met zijn band te zingen.
In het midden van de zaal in is de dansvloer. Voor de gasten. Het bruidspaar zelf danst eigenlijk niet, behalve bij het aansnijden van de taart die halverwege de avond in een met (natuurlijk witte) linten afgezet vierkant wordt gebracht. De gasten dansen aan de buitenkant van het afgezette deel, waar dan de bruid en bruidegom even dansen en elkaar een stukje cake te eten geven.
Voor de rest van de tijd is de dansvloer voor de gasten. Standaard Koerdische dansen. Dat wil zeggen dat mannen en vrouwen zij aan zij staan (soms ook achter elkaar, afhankelijk van de soort dans), elkaar met de pinken vasthouden, terwijl ze dansen. Schouders en handen bewegen ritmisch mee op de maat.
Het lijkt overigens prachtig om de mannen in nette pakken of Koerdische kleding en vrouwen in hun prachtige Koerdische jurken in allerlei kleuren en vaak een en al glinsters te zien dansen. De meesten hebben hun lange donkere haren bij een kapsalon laten doen. Op bruiloften zie je weinig vrouwen met hoofddoeken.
Dezelfde muziek leent zich blijkbaar prima voor verschillende dansen, want zelfs al danst iedereen in een lange rij, vaak zijn de mannen soms heel uitbundig een andere dans aan het uitvoeren, waarbij vooral veel met de voeten gestampt wordt, terwijl de vrouwen dan voor een rustigere versie gaan.
Als de dansende rij te lang wordt voor de danszaal in het midden, nemen ze de hele zaal in beslag door langs de wanden van de zaal te dansen.
Gelukkig hebben we mijn jongste zwager en zijn vrouw al vrij snel gespot. Ze zitten aan een tafel een beetje achterin de zaal. De kinderen en ik schuiven aan.
Later merken we nog wat neven van onze kinderen op die wat meer voorin zitten. Een neef komt af en toe bij onze tafel langs.
Zo rond 7 uur duwen jongens karretjes de zaal in. Op de karretjes liggen diverse witte wegwerpdoosjes met daarin een warme maaltijd voor iedereen. Deze keer is het rijst met donkerrode zure besjes en kip of vlees erbij. Een plastic lepel ligt op de rijst.
Ronak was eigenlijk net van plan haar boek uit de auto te halen, want de komende week heeft ze een examen waar ze flink voor moet studeren. Na het eten belt ze een van haar neven op om met haar en Shayda mee naar de auto te lopen. Hij is 18 jaar en direct bereid mee te lopen. Fijn, dat verantwoordelijkheidsgevoel van veel Koerdische jongens.
Het is al donker en hoewel ze het grootste deel langs drukbezochte winkels moeten lopen, weet ik zeker dat de familie het niet eens zou waarderen als ze geen jongen zouden laten meelopen. En dus lopen ze met hun drieën naar de auto om na ongeveer ruim een kwartier weer terug te zijn. Later op de avond als wij besluiten weg te gaan, neemt hij ongevraagd meteen de verantwoordelijkheid weer op zich en loopt opnieuw mee naar de auto.
De muziek in de feestzaal staat, zoals vrij gebruikelijk bij Koerdische bruiloften, veel te luid. Mijn stem is niet zo krachtig en zelfs aan onze tafel heb ik moeite me verstaanbaar te maken.
De hele avond wordt gefilmd door een man. Hij heeft een professionele camera aan een meterslange stalen constructie bevestigd. Aan de andere kant van waar de camera hangt, staat de man die de camera op afstand bedient. Grote zwarte gewichten, zoals je die ziet bij gewichtheffen, houden de constructie in evenwicht en maken het de filmende man makkelijker de constructie met de camera te besturen. De man draait handig de camera door de zaal. Dan weer vanuit de hoogte, dan weer lager. Iedereen wordt gefilmd, van het bruidspaar tot de zanger met de band en alle gasten.
Al vrij snel na onze binnenkomst begint het foto's maken. Ronak, Shayda en ik maken dan pas kennis met de bruid. Hoewel de bruidegom een close familievriend is, heb ik de bruid nooit gezien. Ik ken haar naam ook niet. Helemaal niet vreemd in Koerdische gebruiken, waar het niet gebruikelijk is als voor een verloving bekend wordt dat twee mensen een stel zijn.
Je aanstaande hou je simpelweg verborgen voor de rest van de wereld. Dat geldt voor beide partijen.
Als niet-Koerd weet ik natuurlijk heus niet alles van hoe dat dan allemaal gaat in de Koerdische cultuur qua relaties, juist omdat dit (in ogen van westerlingen) allemaal best stiekem gaat, maar in de afgelopen jaren heb ik wel een en ander mogen mee beleven of horen van neven van onze kinderen die me dan wel eens wat toevertrouwden. Dat de jongens daar eerder mee op de proppen komen dan de meiden, zal wellicht iets te maken hebben met dat zij zich als man zijnde wat meer kunnen veroorloven. Anderzijds heb ik met sommige van de jongens ook een extra goede band, zodat erover praten wat makkelijker wordt. Daarnaast weten ze dat ik als Nederlandse meer open ben over relaties. Voor mijzelf waren dit soort gesprekken met de jongens ook heel waardevol. Zodat ik de flirtende mannen makkelijker leerde herkennen, maar ook om onze eigen dochters in te lichten.
Ze vertelden me over hoe ze in contact komen met meisjes, bij welke meisjes ze serieus zijn en wat voor ons bijna onzichtbare signalen ze afgeven om te laten blijken wat ze willen. Een fractie van een seconde te lang naar een meisje kijken of een kleine aanraking. Telefoonnummers uitwisselen. Zeker die telefoongesprekken gebeuren heel stiekem. Maar voor hen de enige manier om elkaar wat beter te leren kennen.
Lokale middelbare scholen zijn gescheiden. Een huwelijkspartner vind je daar dus niet. Via werk kan het wel, maar lang niet alle meisjes hebben een baan. Bruiloften zijn overigens wel geschikt om een meisje te zoeken, maar ook daar is openlijk contact met een jongen die je niet kent niet gewenst.
Zo beging ik eens, een jaar of 14 geleden, een soort van culturele blunder. Rebaz en ik bezochten een Koerdische bruiloft in Nederland. Ik moet 24 zijn geweest. We hadden alleen Ronak nog maar. Zij was een jaar of 2 en had van die schattige donker blonde krulletjes. Kinderen lopen tijdens zo'n bruiloft altijd door de hele zaal en een jongen, die vlakbij de uitgang zat, nam Ronak op schoot. Ik kende de jongen in kwestie niet en hield hem vanaf de andere kant van de zaal in de gaten. Het is niet eens dat ik onafgebroken naar de jongen zat te kijken, maar wel had ik af en toe even geglimlacht, soms ter beantwoording van zijn glimlach naar mij, soms vanuit mezelf om hem niet al te oncomfortabel te laten voelen, omdat ik inderdaad hem (maar meer nog Ronak) in de gaten hield. Voor mij was er destijds geen haar op mijn hoofd die eraan gedacht had dat dit flirterig over zou komen. Nu begrijp ik de cultuur wel beter. Destijds had ik alleen Ronak in mijn gedachten. Blijkbaar was het een groepje vrouwen opgevallen dat ik naar de jongen zat te kijken. Helaas was de ware reden van mijn kijken en glimlachen richting de jongen ze even ontgaan en dus kreeg ik op mijn bordje dat ik "zat te flirten".
Foutje, bedankt.
Sinds we hier in Koerdistan wonen, is het wel makkelijker om de culturele verschillen beter te begrijpen, juist mede doordat ik de kans heb met verschillende familieleden erover te praten, maar het zal vast altijd wel een leerproces blijven.
Zo groette ik vroeger vrijwel iedereen die ik tegenkwam. Mannen en vrouwen. Feit is natuurlijk wel dat er meer mannen buiten lopen. Voor mij was het, als dorpsmeisje uit de provincie Groningen en zelfs later in de stad Groningen deed ik het nog buiten het winkelcentrum, heel normaal mensen te groeten. In mijn ogen was dat vriendelijkheid. In Koerdistan geef je dan per direct een fout beeld af. Daar waar relaties stiekem en zelfs uit een klein hoofdknikje of snelle knipoog wel kunnen ontstaan, schept het zichtbaar groeten van een onbekende man hier heel andere verwachtingen. Nu heb ik mijn draai wel gevonden. Onbekende mannen loop ik, als het een beetje kan, tegenwoordig met gebogen hoofd voorbij om geen oogcontact te maken. Mannen met wie ik vaker contact heb, zoals medewerkers van winkeltjes waar ik geregeld kom of mannen op de school van de kinderen, groet ik nog wel even vriendelijk als altijd. En in Nederland groet ik nog steeds zo'n beetje iedereen.
De bruiloft die ik hier trouwens beschreef, is een Bahdini bruiloft. Ik heb niet zoveel ervaring met andere bruiloften, maar het schijnt dat Sorani en Turkmeense bruiloften en dergelijke ieder zijn eigen gewoontes kennen. Wat de culturele verschillen aangaat, heb ik vooral te maken met de Mzuri-stam, die bij de Bahdini's horen. Sorani's zitten qua gebruiken wat meer tussen Bahdini's en westerlingen in.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 2635
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => een-koerdische-bruiloft-en-culturele-verschillen
)
[51] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039469
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-08
[photoRevision] => 1
[title] => Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) aan de deur
[message] => Pas rond vier uur in de middag ben ik weer thuis. Ik heb in de ochtend een patient gehad, wat administratie gedaan en net de kinderen weer opgehaald van school. De oppas komt ons tegemoet als we de poortdeur achter ons sluiten. "De Asayish (Koerdische Veiligheidsdienst) stond vandaag voor de deur," is zo ongeveer het eerste wat ze tegen me zegt. "Oh, wat wilden ze?" vraag ik haar. Ze vertelt dat ze niet alles begreep, omdat ze het Bahdini-dialect spraken, maar dat ze wel een pasfoto van Rebaz nodig hebben. En dat ik die morgenochtend om 9 uur naar hun toe moet brengen. "Nou, ik kan er zelf best staan om 9 uur morgenochtend, maar een pasfoto van Rebaz heb ik dan nog niet," denk ik hardop. "Maar het is wel beter als je even heen gaat," zegt de oppas nu, "want anders staan ze straks weer voor de deur."
"Heb je misschien een telefoonnummer van hen? Dan kan ik eerst vragen waarvoor ze precies langs zijn geweest." De oppas heeft geen nummer, maar haar man, onze tuinman, die momenteel in het buitenland zit, heeft het volgens haar wel. Probleem is wel dat hij vaak weinig internetbereik heeft. Ze zal haar man een bericht sturen en als hij heeft geantwoord, belooft ze mij het nummer te geven.
Ik vertrek eerst naar Massif. Naar het huis van mijn schoonouders, omdat ook mijn schoonvader gisteren weer thuis is gekomen uit het ziekenhuis. Ondertussen bel ik onze advocaat, omdat hij vaak wel wat extra pasfoto's van Rebaz heeft. "Als je naar de Asayish gaat en mij nodig hebt, laat het me weten," vertelt de advocaat mij. "Laat ik eerst gewoon eens morgenochtend kijken wat ze willen en dan hoor je het wel," beloof ik hem.
Twee jonge meiden zitten op het balkon voor de keuken. Het zijn de oudste dochter van mijn jongste schoonzus, zij is nu 13, en de oudste dochter van een van de dochters van mijn tweede schoonzus. Dit meisje is een jaar of 14, misschien 15. "Kan ik het beste via de keuken of via de voordeur binnengaan?" vraag ik de meiden. "Maakt niet zoveel uit. Ze zitten overal," antwoordt de oudste. Meestal ga ik bij de keuken naar binnen, maar vandaag kies ik de voordeur.
Bij mijn schoonouders in huis is het, zoals verwacht, druk. Bij veel bezoek delen de mannen en vrouwen zich meestal op. Deze scheiding van geslacht is meer van een praktische aard dan een religieuze. De kamers zijn simpelweg te klein om zoveel mensen in een kamer te proppen. Ik ga de zitkamer in waar de vrouwen zitten. De mannen zitten in de bezoekkamer. De jongeren (zowel de meiden als de jongens) tot een jaar of 18 helpen mee met het serveren van thee en fruit aan de gasten. Tussendoor blijven ze vaak in de keuken hangen, waarschijnlijk ook doordat de sfeer in de keuken net iets meer ongedwongen is dan in de andere kamers. Mijn schoonvader ligt op een ziekenhuisbed in zijn eigen slaapkamer, naast de bezoekkamer. Om het voor hem niet te druk te maken, gaat om beurten een groepje van 2 a 3 mensen even bij hem kijken. Het eerste half uur blijf ik bij de vrouwen zitten voor ik ook naar mijn schoonvader ga. Hij herkent me blijkbaar, want hij begint meteen te lachen. "Kijk, hij vindt het leuk dat je er bent," zegt mijn tweede schoonzus die ook naast zijn bed staat. Af en toe mompelt mijn schoonvader wel iets, maar ik begrijp niet wat hij zegt. Hij heeft zijn kunstgebit ook niet in. Volgens mij heeft zelfs zijn dochter moeite met hem te verstaan.
Tegen de tijd dat ik naar de keuken ga, is het meeste bezoek inmiddels weer vertrokken. Diverse familieleden willen dat ik blijf eten, maar ik sla het aanbod af. Ik heb twee uur daarvoor nog warm eten gehad en bovendien moeten de kinderen, die ik thuis heb gelaten, morgen weer naar school.
Mijn schoonouders wonen aan een zijstraat die naar Sari Blind leidt: de berg waar de Barzani-familie woont. Ik ben net deze hoofdstraat opgereden, als ik in mijn achteruitkijkspiegel al de blauwe en rode knipperende lichten van de auto achter mij zie. Daarachter diverse auto's en in de verte weer dezelfde knipperende lichten. Aangezien ze van de richting van Sari Blind komen, schat ik al in dat de hele stoet wel bij elkaar zal horen. En die voorste en laatste auto's kunnen nogal eens wat agressief overkomen in het verkeer. Ik besluit even aan de kant te wachten. Een hele rij auto's rijdt me met een aardig vaartje voorbij. De laatste auto wil inderdaad niet dat andere auto's te dichtbij komen. Hij slingert over de rijbaan. Eerst voor mijn auto, dan voor de andere personenauto die inmiddels mij van rechts probeert in te halen. Ik heb de boodschap al begrepen en bewaar afstand. De auto met de blauwe en rode knipperlichten blijft voor de andere burgerauto rijden. Al snel komen we bij het stoplicht, maar we mogen allemaal door. De stoet rijdt inmiddels in het donker op hoge snelheid de bergweg af. De rest van de rit naar huis zie ik ze niet meer terug.
Het is al bijna tien uur als ik een telefoontje krijg van de oppas. De kinderen liggen al op bed en zij heeft net het telefoonnummer van de Asayish van haar man gekregen. Even sta ik in tweestrijd: het is al laat op de avond. Zal ik toch nog bellen of stoor ik de man verschrikkelijk op dit late uur? Omdat Koerden als vrienden onder elkaar wel vaker laat in de avond bellen, waag ik het erop. "Hallo?" zegt de mannenstem die opneemt. "Ben jij meneer (en ik noem de naam die de oppas aan mij had doorgegeven)" "Ja, maar wie ben jij?" wil hij weten. Ik vertel hem dat ik de vrouw van Rebaz ben en hij weet direct wie ik bedoel. "Je werkt voor Asayish, toch en je was hier vandaag aan de deur?" vraag ik toch voor de zekerheid. "Ja, ja, dat klopt," hoor ik hem zeggen. Vervolgens steekt hij een heel verhaal af over onze camera's die bij ons aan de muur hangen. Daarvoor moet even een formulier worden ingevuld en hij heeft een pasfoto nodig. "Ik kan wel morgenochtend om 9 uur even langskomen voor het formulier, maar die pasfoto heb ik dan nog niet. Ik kan waarschijnlijk later op de dag wel een pasfoto brengen," laat ik hem weten. "Nou, weet je?" zegt hij nu, "Ik vind het zo goed van je dat je direct hebt gebeld. Ik ga dat formulier voor jou invullen en dan bel ik je later wel weer eens terug voor de pasfoto. En als je ooit voor het een of ander Asayish nodig hebt, dan kun je altijd bellen."
Eerlijk gezegd ben ik een beetje verrast. Ik had verwacht dat hij het misschien niet zo leuk zou vinden als ik hem om 10 uur in de avond nog even stoor met dingen voor zijn werk, maar de man klinkt zo enthousiast dat ik me bijna afvraag of ik de enige ben die iets van me laat horen als de Asayish aan de deur is geweest.
Hoe dan ook, morgen toch maar even eerst onze advocaat voor een pasfoto van Rebaz vragen, zodat ik bij het volgende telefoontje of bezoek van hen ben voorbereid.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 589
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => asayish-koerdische-veiligheidsdienst-aan-de-deur
)
[52] => stdClass Object
(
[reportId] => 5039251
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-10-06
[photoRevision] => 1
[title] => Stemmen en gewoontes rondom ziekenhuisopname
[message] => Het topje van mijn rechterwijsvinger heeft pas sinds kort zijn normale kleur terug, maar mijn nagel vertoont nog allerlei sporen van de inkt.
30 september waren de verkiezingen. Peshmerga mochten al twee dagen eerder stemmen dan het "gewone" volk.
Onze namen waren opgegeven bij een basisschool in Massif, dus dat was de lokatie waar wij mochten stemmen. De school stond ergens tussen het huis van mijn schoonouders en mijn oudste zwager in. De straat was afgezet met vrachtauto's. Alleen lopend kon je er langs.
Een van de zonen van mijn tweede schoonzus wachtte ons aan de hoofdstraat op. Buiten hingen lijsten met namen op alfabetische volgorde (in het Koerdisch) geschreven. Rebaz en zijn neefje liepen de lijsten na en zochten onze namen op, waarna we de school binnen liepen. Bij de ingang werd mijn tas gecontroleerd en werden we gefouilleerd, zoals gebruikelijk is op belangrijke plaatsen.
De basisschool had een U vorm met in het midden een klein pleintje. Best knus eigenlijk en het viel me op dat ik de staat van het gebouw beter vond dan ik verwacht had. Elke gang had een stuk of drie deuren waarachter de lokalen zaten. Tafels en stoelen die waarschijnlijk eigenlijk in de klaslokalen hoorden te staan, stonden tegen de muren van de gangen aan.
Ik begreep niet precies waar de verdeling van in welk lokaal je moest stemmen, lag (man-vrouw of Koerd-niet Koerd), maar ik moest stemmen in een van de eerdere lokalen, Rebaz in een later lokaal. De zoon van mijn schoonzus liep met me mee naar binnen naar een plek in het lokaal waar enkele tafels tegen elkaar aangeschoven waren en drie mensen met namenlijsten achter zaten. Opnieuw werd mijn naam opgezocht. "Daar moet je even een handtekening zetten," stipte de man achter het bureau met een pen op de lijst voor me aan, toen hij mijn naam gevonden had. Ik zette mijn handtekening. "Kom," zei de zoon van mijn schoonzus en nam me mee naar een afgeschermd tafeltje, precies zoals ik me herinner van verkiezingen in Nederland waar ik ruim 10 jaar geleden aan heb meegedaan. Een soort stempelstift lag op het tafeltje. "Als je deze stift indrukt, laat hij een stempel achter," legde de zoon van mijn schoonzus uit en deed het voor op het tafeltje, "Op wie wilde je stemmen?" "Op de PDK natuurlijk," antwoordde ik. Hij wees een blanco vierkantje aan links van het gele plaatje van de PDK. Ik stempelde in het vierkant. En hieronder stempel je het nummer van de persoon binnen de partij aan. De zoon van de schoonzus wees naar de Koerdische cijfers op de lijst. Ik had pas kort daarvoor besloten op wie ik wilde stemmen. Binnen de familie had ik eerder nog wat rondvraag gedaan op wie zij hadden gestemd en er kwamen diverse antwoorden. "Zolang je maar op de partij (PDK) stemt, maakt de rest niet zoveel uit," was wel het unanieme antwoord.
Na het zetten van de stempel op het nummer, vouwde ik het papier op en liepen we naar een andere tafel waarop een grote plastic bak met bovenin een gleuf stond. Eerst moest ik mijn rechterwijsvinger dopen in een inktpot. Direct kreeg ik een tissue van de man achter de tafel om mijn vinger aan af te vegen. Tenslotte mocht ik het stembiljet door de gleuf van de plastic bak gooien. Mijn eerste keer stemmen in Koerdistan zat erop.
Enkele dagen later, Rebaz was inmiddels net terug naar Nederland, kreeg ik bericht dat zowel mijn vader als mijn schoonvader naar het ziekenhuis waren gebracht. Gelukkig hoefde mijn vader maar een nacht te blijven, maar mijn schoonvaders opname duurt ondertussen nog voort. De ochtend na de opname had ik de kinderen naar school gebracht en was ik direct door gereden naar Erbil. Het ziekenhuis (Paky Hospital) lag aan de andere kant van de stad. Gelukkig aan een straat waar ik wel enigszins bekend ben. Het was nog vroeg: half 10. Mijn schoonvader lag op een kamer met maar een bed. Op de tv aan de wand was een tekenfilm te zien, maar het beeld was wat onscherp. De oudste zoon van mijn oudste zwager lag in een deken op de grond te slapen. Mijn zwager en dezelfde zoon van mijn schoonzus, die mij had geholpen bij het stemmen, stonden in de kamer. Volgens mij draaiden zij een soort wisseldiensten. Met z'n drieën hadden ze de nacht bij hun (groot-)vader in het ziekenhuis doorgebracht. De slapende neef was de hele nacht tot 6 uur in de ochtend wakker gebleven. Toen was de zoon van mijn tweede schoonzus opgestaan.
Ik bleef iets van anderhalf uur en in de tussentijd kwamen diverse andere familieleden ook mijn schoonvader bezoeken. Zo nu en dan kwam een verpleger en verpleegster wat onderzoeken doen en op momenten dat ze de dekens moesten wegslaan, werden we gevraagd met ons allen op de gang te gaan staan. Daar stonden we dan met ons negenen: zes mannen en drie vrouwen, waaronder mijn oudste zwager, drie neven van onze kinderen, de vrouw van mijn oudste zwager, hun dochter en ik. De anderen spraken wat met elkaar. Ik zat niet echt te luisteren, maar af en toe kwam de jongste zoon van mijn oudste zwager naar me toe en herhaalde in het Engels waar ze het over hadden. Deze neef zat vroeger bij onze kinderen op school en sindsdien spreek ik met hem dan weer in het Engels dan weer in het Koerdisch.
Terug in de ziekenhuiskamer werd uitvoerig tussen de familieleden overlegd of ze hun vader diezelfde dag weer mee terug zouden nemen naar huis, dat ze hem daar zouden laten of wilden laten overplaatsen naar een ander ziekenhuis. Ik besloot te vertrekken nog voor het besluit was gevallen.
Gisteren had ik wel even een paar gebeld om te vragen hoe het met mijn schoonvader was, maar aangezien ze toch van plan waren geweest hem over te laten plaatsen naar een ander ziekenhuis, leek het me voor alle partijen onhandig als ik zou langskomen.
Vandaag waren Ronak en ik echter wel van de partij. Kani had haar schoolreisje (inderdaad op een vrije zaterdag) naar Fun Factory (een indoorspeeltuin) in Ainkawa, een christelijke wijk aan de rand van Erbil. Rond het middaguur vertrokken ze met de bus van school, maar ik zou haar later in de middag toch moeten ophalen van de indoorspeeltuin. "Naar welk ziekenhuis hebben jullie hem gebracht?" vroeg ik mijn tweede zwager. "CMC, vlakbij Majidi Mall," antwoordde hij. "Welke verdieping?" wilde ik weten. "De tweede, maar bij de receptie zul je de familie al zien." En inderdaad. Nadat ik de auto aan de straat had geparkeerd en we naar de hoofdingang van het CMC ziekenhuis liepen, zagen we door de glazen wanden de familie al zitten. We groetten iedereen en namen plaats op een van de vele bruine bankstellen die er stonden. De vrouw van mijn oudste zwager schonk thee in papieren wegwerpbekers. Iets verderop stonden wat neven en nichten van onze kinderen bij de koffiemachine. Ik voelde me direct thuis met alle familie zo in de buurt. "Hebben jullie al gegeten?" werd er gevraagd. "Er zijn nog wat laffabroodjes over." Eigenlijk hadden we geen honger, maar er werd min of meer verwacht dat we toch iets zouden eten en dus deelden Ronak en ik elk een broodje.
Na ongeveer een kwartier vroegen ze ons of we naar mijn schoonvader wilden. Mijn tweede schoonzus liep met ons mee. Eerst naar de liften, waarvan de eerste volgens mij meer voor patientenverkeer was en de andere twee voor bezoek. De deuren van de laatste lift werkten niet goed. Ik vermoed dat de oorzaak moest worden gezocht in de wisseling in elektriciteit, waar heel Koerdistan nog steeds mee te maken heeft. "Zijn jullie al lang hier?" vroeg ik mijn tweede schoonzus. "Sinds vanmorgen tien uur," was haar antwoord. Inmiddels was het na twee uur in de middag.
De jongste dochter van mijn derde schoonzus was blijkbaar nu degene die haar opa verzorgde. Ik groette mijn schoonvader en hij lachte vrolijk. Aan zijn blik kon ik zien dat hij ons niet echt wist te plaatsen, maar schijnbaar vond hij het leuk om wat mensen te zien. Ronak en ik namen plaats op een bankje dat in de hoek van de kamer stond. Mijn tweede schoonzus probeerde haar vader wat eten en drinken te geven, maar vandaag had hij niet zoveel trek en dorst gehad.
Na een minuut of tien werden een tante en een nicht van Rebaz binnen gebracht door de dochter van mijn oudste zwager en stonden wij weer op. Samen met de dochter van mijn zwager liepen we terug naar de familie bij de receptie. Inmiddels zat zo ongeveer de helft van de wachtruimte vol met bekende gezichten. Ik groette het groepje mannen dat later was binnengekomen en liep door naar andere familieleden.
Om half vier moest ik Kani ophalen van haar schoolreisje, dus om drie uur namen we afscheid van de familie.
Zodra een familielid in het ziekenhuis ligt, hebben ze er een dagtaak bij. Uren brengen ze door in het ziekenhuis en ook de nachtdiensten komen voor hun rekening. In Nederland val je dan natuurlijk terug op de verplegers en verpleegsters, maar toch heeft het ook wel iets om hier de saamhorigheid te zien. Gelukkig hebben mijn schoonouders met hun 10 (getrouwde) kinderen, 33 kleinkinderen, waarvan 6 getrouwd en als ik me niet vergis 13 achterkleinkinderen, voor een grote familie gezorgd. In principe kan de zorg verdeeld worden over een groot aantal mensen. Maar toch, als ik met mijn westerse ogen naar deze gewoonte kijk, is het voor mij bijna onvoorstelbaar dat mensen zo'n enorme taak op zich nemen. Dag en nacht. En ik heb het gevoel dat ze zelf niet eens inzien hoe bijzonder dat eigenlijk is.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 587
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => stemmen-en-gewoontes-rondom-ziekenhuisopname
)
[53] => stdClass Object
(
[reportId] => 5038360
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-27
[photoRevision] => 1
[title] => Etmaal zonder stroom en verkiezingen
[message] => Ruim een etmaal hebben we zonder stroom gezeten. Nadat ik de kinderen eergisteren van school had gehaald, was er al geen electriciteit meer tot gisteravond.
Twee steekvlammen uit de meterkast eergisteren gaven al niet bepaald een goede indruk. Het was nu de tweede keer in twee weken dat de meterkast een probleem had. De eerste keer was er een bakje die om de een of andere reden stuk was gegaan.
Na de eerste steekvlam eergistermiddag probeerde de tuinman de man te bellen die ons enkele weken geleden had aangesloten op het electriciteitsnetwerk van het dorp. Want de kans dat daar waarschijnlijk ergens iets fout was gegaan, was best groot. Ook nu was er in de meterkast voldoende storing om zelfs de hoofdstroom niet door te laten.
Na enkele uren had de tuinman nog steeds de electricien niet kunnen bereiken, maar na een rondje door het dorp op zoek naar een andere electricien, hoorde hij dat de eerste electricien in het ziekenhuis lag. Tijdens zijn werkzaamheden was hij door elektriciteit geraakt.
"Misschien is dit een goede reden om zijn telefoonnummer te verwijderen en een andere electricien te zoeken," zei ik tegen de tuinman, "dat hij zelf bijna geelectrocuteerd is, geeft mij niet veel vertrouwen in zijn kennis."
Een andere man werd in de avond erbij geroepen. Hij leek wat te twijfelen en korte tijd later zagen we de tweede steekvlam uit de meterkast komen. Gelukkig was de vlam niet groot genoeg om de tuinman en de electricien te raken.
"Streep zijn nummer ook maar door," vertelde ik de tuinman toen ook deze man onverrichter zake was vertrokken.
Op zich hebben we ons aardig gered zo zonder stroom. Je kan wel bij de pakken neer gaan zitten, maar uiteindelijk zul je toch moeten roeien met de riemen die je hebt. En het is ook wel fijn dat je even een momentje van rust kunt nemen. Electriciteit is fijn en nodig bij veel bezigheden, maar als dat wegvalt, heb je ineens veel meer tijd over voor iets anders. Een boek lezen, mijn puzzelboekjes tevoorschijn halen (de logische puzzels zijn mijn favoriet), de zolder opruimen. De kinderen speelden op de step in de tuin. Ik bedoel maar, zo erg is het allemaal niet als je even zonder stroom moet doen.
De volgende ochtend belde Rebaz met de man die alle bedrading in ons huis had aangelegd. Hij kwam pas in de avond kijken. Het was inmiddels al donker. Hij kon voorlopig eerst een tijdelijke oplossing regelen, waardoor we in bepaalde delen van het huis wel en andere delen geen stroom hadden.
Maar als je ruim 26 uur zonder stroom zit, dan is dit al een aardige oplossing. En zo kwam het dat de vriezer en de koelkast op de begane grond wel werkten, maar die op de eerste verdieping niet. Etenswaren die dreigden te ontdooien, werden overgeheveld naar beneden. Inmiddels ontdooide spullen werden weggegooid.
Ik had geluk met de wasmachine op de eerste verdieping. Die bleek wel stroom te hebben. De schooluniformen had ik al twee dagen met de hand uitgewassen, maar nu hoefde de overige was tenminste niet te blijven liggen. Enkele lampen konden aan, andere niet.
Vanmorgen was de electricien er weer. Hij had een bakje voor in de meterkast moeten kopen, die hij gisteravond niet meer kon halen. Inmiddels gaat het dus weer redelijk, maar ik begreep dat het laatste werk na zondag moet worden afgemaakt.
Zondag begint normaal gesproken de werkweek hier weer, maar deze zondag hebben we de verkiezingen voor het Koerdische parlement. Zelfs de scholen zijn vrij. Zaterdag is de dag voor de verkiezingen en Koerden zijn verzot op het bedenken van een extra vrije dag, dus laat "de dag ervoor" nu een goede reden zijn voor een extra vrije dag, volgens de mensen hier. Zaterdag is dus ook alles en iedereen vrij. Vrijdag is sowieso al de islamitische vrije dag, dus 3 dagen weekend.
Ik mag deze keer overigens ook meestemmen. Mensen die een verblijfsvergunning hebben, hebben de mogelijkheid mee te stemmen. Hoewel ik al jaren een verblijfsvergunning heb, zal dit mijn eerste keer stemmen in Koerdistan worden.
De partij waarop ik zal stemmen, daar is geen twijfel over mogelijk. De hele schoonfamilie is altijd al pro-KDP geweest en dat zal voorlopig ook wel zo blijven. Ik ga daarin niet afwijken. Maar qua persoon binnen de lijst zijn er voor mij 3 mogelijkheden. De eerste man op de lijst, Hemn Hawramy. Hij schijnt goed te kunnen praten, heb ik horen zeggen, maar wat hij zoal vertelt, geen idee. Ik kijk amper tv en ik vermoed dat als ik hem hoor spreken, hem niet zal kunnen verstaan. Hij is Hawramy. Bij mijn weten komen deze mensen van de regio onder Sulaimanya vandaan (ik denk zo ongeveer bij Halabja, maar zeker weet ik het niet). Ik had jaren geleden eens een patient die het Hawramy-dialect sprak en dat was voor mij met geen mogelijkheid te verstaan. En heel eerlijk: politiek boeit mij gewoon niet zo heel veel.
Dan is er nog nummer 30. Een vriend van ons die ik van Nederland ken. Ik ken hem al sinds mijn zestiende.
Een andere mogelijkheid is nummer 40, een dokter die tot een jaar of 2 geleden dagelijks naar school kwam om (zijn?) kinderen op te halen. Zodoende heb ik wel eens een paar keer met hem gesproken. Hij schijnt vooral te willen proberen betere medicijnen Koerdistan binnen te halen.
Overigens ken ik de eerste man van de PUK-lijst ook. Hij kwam ooit eens met zijn gezin ons bezoeken. Pas in de middag kwamen zijzelf langs, maar in de voorgaande uren stuurde hij tot 3 keer toe zijn lijfwachten om de boel even grondig te onderzoeken. Hoewel ik niet pro-PUK ben, moet ik wel eerlijk toegeven dat ze erg vriendelijk over kwamen. Het is dat ik wist wie ze waren, maar ik zag vooral een huisvader, zijn vrouw, die een bezorgde moeder leek en hun nog jonge kinderen die net als alle andere kinderen vrolijk rond huppelden.
Hoe dan ook, in Nederland ken ik nooit iemand persoonlijk die op de verkiezingsposters staan, maar hier zie ik al een aantal weken "bekende gezichten" prijken op de metershoge verkiezingsborden die aan bruggen hangen en in de middenberm van de grote wegen staan. Of die honderden borden zo in het midden van de berm veilig zijn, kun je grote vraagtekens bij zetten, want er waait hier en daar wel eens een om. Maar dat is weer een ander verhaal.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 782
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => etmaal-zonder-stroom-en-verkiezingen
)
[54] => stdClass Object
(
[reportId] => 5037624
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-20
[photoRevision] => 1
[title] => De eerste schoolweken en een rondje Erbil
[message] => Volgende week zondag start alweer de vierde schoolweek voor de kinderen. Ronak zit nu in de laatste klas, Grade 12 (zesde klas middelbaar) en bereidt zich dit jaar voor op de studie die ze graag wil volgen: tandheelkunde. En ja, dat is echt haar eigen keus, want toen ze enkele jaren geleden bij mij kwam en vertelde dat ze tandarts wilde worden, heb ik eerst met haar zitten praten. "Is het werkelijk iets wat je leuk lijkt of denk je dat je dezelfde richting als ons op moet," wilde ik weten. De tweede optie vind ik namelijk geen goede reden om een beroep te kiezen, maar na enige tijd nadenken, antwoordde ze dat tandheelkunde haar echt interessant leek.
We gaan voor Nederland. In Koerdistan zijn de opleidingen tandheelkunde nog steeds van een bijzonder matig niveau en hoewel ik, net als de meeste moeders, mijn kinderen het liefst dichtbij me heb, is het uiteindelijk belangrijker dat zij een kwalitatief goede opleiding krijgt. Een tussenjaar is nog wel nodig, omdat Nederland de Sabis opleiding niet wil herkennen op VWO niveau. HAVO is het volgens Nuffic. Als je de leerstof van HAVO en Sabis (tenminste van de International School of Choueifat in Erbil) met elkaar vergelijkt, dan is Choueifat toch echt veel verder. Ik heb verhalen gehoord van kinderen waarvan hun neven en nichten op een Nederlandse VWO zaten en toch achter waren op de lesstof van Choueifat. Maar uiteindelijk gaat het erom hoe het gewaardeerd wordt. HAVO niveau dus, volgens Nederland. Een of twee jaartjes certificaten behalen op VWO niveau plus een examen Nederlandse taal is daarom de volgende stap voor Ronak. Een universitair jaar hier in Koerdistan zou volgens de studiebegeleider van Ronak ook nog een mogelijkheid zijn. We zullen het zien.
Shayda is overgegaan naar Grade 9, derde klas middelbaar. Dit jaar veranderen voor haar de eisen om over te gaan: voor het eind van het jaar moet ze kiezen welke richting ze op wil gaan: Science of Arts. De voorwaarden voor de Science kant zijn dat ze minimaal 70 (van de 100) moet halen in Math, waarbij ze zowel Algebra als Geometry moet halen. En ze moet een cijfer boven de 60 halen voor Science. Voor de Arts richting moet ze minimaal een 60 halen voor Engels en Social Studies. Ongeacht of ze de ene of de andere richting kiezen, moet ze, zoals elk jaar, minimaal 60 halen in 5 vakken, waaronder Math, Engels, Science, Koerdisch en Humanities. Het Koerdisch, daar wringt het nogal bij haar. Het lessysteem van zowel het Koerdisch als het Arabisch is op Choueifat bijzonder zwak. Het systeem gaat ervanuit dat de kinderen ten eerste al Koerdisch beheersen, maar vreemd genoeg gaan de Koerdische kinderen zelfs achteruit in hun taal, zodra ze op deze school zitten. En ja, al meerdere keren gedurende de afgelopen jaren heb ik aan de bel getrokken en e-mails geschreven naar de directeur (er zitten tot 2500 leerlingen op deze lokatie, maar geloof me dat de directeur en vele anderen mij al heel goed kennen). Het komt erop neer dat de leerlingen voor Koerdisch eerst het Sorani leren (het dialect waarin veel boeken zijn geschreven, maar helaas niet het dialect van mijn schoonfamilie, hoewel mijn schoonfamilie wel Sorani beheerst), al snel leren ze gedichten (veel te hoog gegrepen vind ik, als je de taal nog niet goed beheerst) en de hoogste klassen leren Bahdini. Dat is dan wel het dialect van mijn schoonfamilie, maar jammer genoeg betreft dit het Oud-Bahdini, wat bijna niemand meer spreekt. Mijn schoonfamilie waarschijnlijk ook niet. Nu beheersen onze kinderen wel het Koerdisch (hoofdzakelijk Sorani, maar ook wat Bahdini en dan vooral lezen, schrijven en wat spreken en begrijpen), maar ik vind ze nog te onzeker in het spreken. Begrijpen blijft ook een hekel punt. En dat vind ik jammer. Nog steeds moet ik soms dingen voor hen vertalen. Hun Engels is overigens wel geweldig, veel beter dan het Engels dat ik spreek. Nederlands gaat ook prima.
Shayan zit nu in Grade 3, groep 5 basisschool. Het huiswerk begint nu wat meer te worden, maar meneer is daar nog niet echt zo mee bezig. Vooral de schrijfopdrachten van Engels heeft hij niet zoveel mee. "Snap ik niet," roept hij veel te snel zonder het te hebben geprobeerd. En zoveel "snapwerk" is het niet eens. Meer creativiteit. Hij moet bepaalde woorden leren (ook qua betekenis) en vervolgens een zin maken waar een of meer van die woorden in verwerkt zijn. Vaak wordt er dan een opdracht aan vooraf gegeven: "Schrijf een eerste zin die boeiend is voor een lezer" of "Beschrijf waar je naartoe ging en wat er gebeurde en gebruik woorden uit de woordenlijst". Nee, hij is er nog niet voor te porren.
Kani zit nu voor het eerst op school. Ze is in de tweede kleuterklas geplaatst. Daar mag je min of meer voor kiezen, mits het een beetje bij haar leeftijd en niveau past. Kinderen die starten, beginnen normaal gesproken in de eerste kleuterklas, maar haar Engels was al voldoende en ik ga ervanuit de ze de tweede kleuterklas ook prima kan doen. Met haar koppige karakter (goh, van wie zou ze dat nu hebben? ;P ) hebben we al een en ander te stellen gehad. Ze begon in KG2D. Een klas met, voor zover ik kon beoordelen, een aardige juf, leuke hulpjuf en een stuk of 28 kinderen. Kani was er wat minder over te spreken en ging huilen, verstopte zich onder haar tafel en ontsnapte tot een paar keer toe uit het lokaal en liep dan over de gang. Nu is er overtallig personeel daar, dus zijn er voldoende mensen, zoals de Supervisor van het kleutergebouw, door wie ze dan wel werd opgevangen. Het Hoofd van het kleutergebouw, een vrouw die als behoorlijk streng te boek staat, vertelde op een dag aan mij dat ze Kani niet zo goed aan kon. Ik denk dat het haar best wel zou zijn gelukt, als ze Kani wat beter had gekend, maar ze vroeg of ik er moeite mee zou hebben dat als Kani niet naar haar zou luisteren, ze het Hoofd van de Beveiliging van school erbij mocht halen. Een man die bij leerlingen (jong en oud) bekend staat als iemand met "popping eyes". Voor hem moet je respect hebben en de meesten hebben dat ook.
Ondertussen hebben ze Kani (in de tweede week al) overgeplaatst naar een andere klas. Een nieuwe klas met maar een handjevol kinderen. Dat ging overigens heel goed. Ze huilde veel minder en in de ochtenden als ik haar breng, loopt ze ook snel door de gang, maar dan juist richting haar nieuwe klas. Een goed teken, lijkt mij. Met afscheid nemen, heeft ze soms nog wel wat problemen, maar in die zin ben ik vrij hard, en wil ik het afscheid niet al te moeilijk maken. Ik kom, we knuffelen even en ik vertrek weer. Haar nieuwe juf, een meisje dat amper twintig jaar lijkt en uit Schotland komt (bijzonder schattig accent dat me doet denken aan dat roodharige meisje in de film Brave, ofzo) is enorm over Kani te spreken. Terwijl ik de eerste dag dat ze in de nieuwe klas zat, te horen had gekregen, dat Kani vanwege het vele huilen en weglopen achter lag op de rest van de klas, lag ze een of twee dagen later al voor op de rest. Ook schijnt ze het geweldig te vinden om de juf te helpen. Maar het Koerdisch wordt gegeven in het lokaal waar Kani de eerste week zat. En om de een of andere reden begint Kani dan weer te huilen en onder de tafel te verstoppen.
Het Hoofd van het kleutergebouw had daarom gisteren toch het Hoofd van de Beveiliging er even bijgehaald. Deze man had haar streng toegesproken, maar zoals ik later van de vrouw vernam, was Kani allerminst onder de indruk. "Ze is helemaal niet bang van hem, terwijl grotere leerlingen hem zelfs "eng" vinden," vertelde de vrouw mij. "Het klopt wel dat ze inderdaad niet zo bang is aangelegd," moest ik toegeven en ik vertelde haar over de keer in de afgelopen zomervakantie dat ik met haar in de trein had gezeten en ze binnen vijf minuten al dikke vrienden was met een totaal onbekende man. Vanzelfsprekend hoeft ze van mij niet overal bang voor te zijn, maar er zitten natuurlijk ook nadelen aan het feit dat ze niet snel bang is.
Ik stond zelf als kind mijn mannetje trouwens ook wel. Ik was een jaar of vier toen ik ruzie kreeg met een oudere jongen en hem achterna rende, zijn moeder voorbij, tot in zijn eigen keuken en hem daar heb geslagen. En dan de keren dat ik vocht voor mijn zus, die eigenlijk twee jaar ouder is dan ik. Zij was een zogenaamde "goedkoek", te goed voor de wereld. Tegenwoordig redt ze zich prima zonder mij.
Maar goed, Kani is dus een pittige tante met een eigen wil. Dat karakter gaan we dus hier en daar nog wat bij schuren.
Uit school weg moest ik eerst naar Erbil. De school vraagt dat kinderen van Kani's leeftijd zijn ingeënt tegen de mazelen en hoewel ze al diverse vaccinaties heeft gehad (enkele in Nederland, maar de meeste in Koerdistan), kan ik de aantekeningen in het Koerdische boekje niet lezen. En ik kan me niet herinneren of ze wel of niet dit vaccin heeft gehad. Mijn eerste rit ging dus naar het lokaal medische gebouw waar ik haar heb laten inenten. Officieel valt dat onder het Bakhtiyari district, maar aangezien ik geen andere weet, ben ik daar ook na onze verhuizing naar Mazra3a Mala Omar blijven hangen.
Het is in de middag en de kinderartsen zijn er alleen in de ochtenden. Dat weet ik ook wel, maar ik hoopte in ieder geval een arts te kunnen spreken die me wat meer informatie over de vaccinaties kon geven.
Ik loop een gang in, waar diverse mensen zitten te wachten. De kamers van de kinderartsen zijn op slot en ik vraag aan niemand speciaal in de menigte of ze weten waar iemand zit die mij verder kan helpen. Een jongeman van begin twintig loopt met me mee en brengt me naar de apotheek in het gebouw. Niet meer dan een kleine kamer met airco, een paar open kasten waar medicijnen in zijn opgeslagen en twee bureautjes waar twee mannen achter zitten. Ik leg hem mijn vraag uit en de man zegt dat er na een minuut of tien een arts zal zijn. Ik mag plaatsnemen op de houten banken in de ruime wachtkamer.
Een oudere vrouw in Koerdische kleding in het zwart met blauwe bloemen en een hoofddoek om haar haar gebonden neemt met een iets jongere man plaats op de andere kant van de houten bank. Ze kijkt mijn kant op en lacht even vriendelijk. Ik glimlach terug. "Kom maar even naast mij zitten," zegt ze, terwijl ze met haar hand op het hout naast haar klopt, "Dan kunnen we even praten." Natuurlijk vraagt ze me het hemd van mijn lijf. Of ik Koerdisch spreek, kom ik ook voor vaccinaties, werk ik, ben ik getrouwd, heb ik kinderen? Als ik aangeef dat ik werk en getrouwd ben met een Koerdische man, herhaalt ze het nieuws even voor de man die naast haar zit, haar oudste zoon van in totaal vijf zonen en vier dochters. Twee andere zonen zijn al overleden. "Dat heb je goed gedaan! Een Koerdische man getrouwd! Goed zo!" Ik heb haar goedkeuring blijkbaar.
Na een kleine twintig minuten, want ja, Koerden zijn nu eenmaal minder goed in het inschatten van tijd, komt de apotheker langs lopen en vraagt zonder al te veel woorden, maar meer met een kort gebaar, naar het vaccinatieboekje dat ik in mijn hand heb. Ik overhandig het boekje en de man loopt verder. "Wat is die man van jou?" wil de oudere vrouw weten. "Niets. Hij is de apotheker," antwoord ik.
Kort daarna gebaart de apotheker dat ik mee mag lopen, terug de gang in waar nog meer dan een klein half uur geleden mensen zitten te wachten. Hij vertelt me bij een deur te wachten (dezelfde als alle anderen) en roept naar de man die de deur bewaakt en patiënten doorlaat dat hij mij als eerste moet laten gaan. Het duurt enkele minuten voor de voorgaande patient eruit komt en ik naar binnen mag. De arts achter het bureau bekijkt mijn boekje even, maar kan me niet zo heel veel wijzer maken, behalve dat ik op een andere dag (normaal werken ze op zaterdagen tot en met donderdagen vanaf half 9) even moet terug komen en dan met een van de kinderartsen moet overleggen. Volgens hem hebben ze tegenwoordig ook dezelfde boekjes in het Engels, dus dan moet ik daar ook maar even naar vragen. Ik bedank de man en vertrek weer.
Ik moet nog enkele winkels bezoeken die op verschillende plekken in de stad zitten. Met de taxi is dat niet te doen, maar Rebaz is sinds een kleine week terug in Koerdistan (alleen voor zeer korte tijd) en heeft een auto meegebracht, zodat ik nu met de auto mijn boodschappen kan doen.
Als ik terugkom van ACE, een soort bouwmarkt aan de Mosul street rij ik langs de achterkant van het Sami Abdulrahmanpark richting de binnenstad. Twee normale helikopters en een militaire helikopter met twee propellors vliegen over het park. Het trekt automatisch mijn aandacht. Plots zie ik twee of drie lichtballen vanuit de militaire helikopter naar beneden vallen. De lichtballen doven al snel uit en lijken te verdwijnen. Geen idee wat het overigens is geweest en waarom ze die lichtballen lieten vallen.
Overigens deed het mij meteen denken aan de keer dat Ronak van school thuis kwam en hetzelfde had gezien. Boven de school hadden enkele militaire helikopters gevlogen, die ook lichtballen lieten vallen. Zij stonden er toevallig recht onder en schrokken zich wild. Vanuit hun oogpunt en hun eerste reactie dachten zij en haar vrienden dat de achterste helikopter de voorste wilde neerschieten of dat ze de school wilden bombarderen. Destijds had ik me geen beeld kunnen vormen bij hetgeen ze vertelde, tot gisteravond dus, toen ik bij toeval dezelfde ballen zag vallen.
Ik reed door naar de laatste winkel die op mijn lijstje stond, maar met de helft aan wat ik nodig had, ging ik uiteindelijk richting huis. In Koerdistan is het lastig om gericht naar specifieke produkten te zoeken en wil je alles bij elkaar krijgen, moet je meestal verschillende winkels aandoen. Het is zelfs zo erg dat ik al een poos in een Facebook groep zit waar veelal expats en teruggekeerde Koerden elkaar om advies vragen waar welk produkt te koop is in Erbil. Ik ben dus niet de enige die niet alles kan vinden.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1029
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => de-eerste-schoolweken-en-een-rondje-erbil
)
[55] => stdClass Object
(
[reportId] => 5036892
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-12
[photoRevision] => 1
[title] => Mijn "verboden" wandeling
[message] => Eigenlijk is het al de tweede dag wanneer het nichtje dat bij het bedrijf werkt, mij inlicht dat mijn schoonvader in het ziekenhuis ligt. De eerste nacht is hij geloof ik nogal laat er naartoe gebracht.
Vroeg in de avond, het is nog licht, nemen Ronak en ik een taxi naar het ziekenhuis in Erbil. Een typisch Koerdische inrichting met tegels aan de wand, maar met een betere hygiëne dan de gemiddelde ziekenhuizen. Onder het toeziend oog van diverse mensen die buiten bij de ingang en binnen bij de receptie ons zwijgend nakijken, lopen Ronak en ik door naar de lift. De tweede verdieping moet het zijn. Dat heeft het nichtje me al laten weten. Boven aan gekomen weten we niet direct of we links- of rechtsaf moeten, maar we gokken voor rechts en lopen al gauwachtig een andere hal in, waar we wat mannelijke familieleden treffen: mijn oudste zwager en drie neven van onze kinderen. We geven iedereen een hand en worden direct begeleid naar de kamer van mijn schoonvader. De mannen blijven buiten op een rij stoelen op de gang zitten. De ziekenhuiskamer is klein. Er staat een eenpersoonsbed, een kledingkast tegen de muur die de kamer van de badkamer scheidt, een tafelmodelkoelkast ernaast, een ligbankje tegen een andere muur en naast de deur nog een bankje. Van maximaal twee bezoekers per patient hebben we hier nooit gehoord. Mijn tweede schoonzus staat naast haar vaders bed en helpt hem met zijn lakens en kussens. Haar man, twee van hun dochters en een van hun zonen zitten op de bankjes evenals de vrouw van mijn oudste zwager en hun dochter. Ik neem plaats tussen hen in. Ronak gaat zitten op het bankje waar mijn jongste schoonzus, de zus van mijn schoonvader, mijn derde schoonzus en een van haar dochters op zitten. We krijgen meteen een bekertje water en een gebakje aangeboden. De twee andere dochters en de zoon van mijn derde schoonzus en het nichtje dat bij het bedrijf werkt, komen wat later binnen. Naast mij is net iemand opgestaan en de zoon van de derde schoonzus ploft naast mij neer. Twintig is hij nu. Sinds een jaar of twee studeert hij in Engeland. "Vanavond blijf ik hier slapen," bedenkt hij ineens. Familieleden nemen hier vaker de taken van de verplegers op zich. Een klein uurtje later zijn wat nieuwe familieleden gekomen en een ander deel vertrekt. Ronak en ik rijden met de nicht mee. Ze brengt ons naar huis.
De volgende middag mag mijn schoonvader terug naar huis. Ik besluit ook even langs te gaan. De kinderen laat ik thuis bij de oppas en de tuinman. Aangezien we nog geen auto hebben, begin ik het eerste stuk te lopen. Meestal kom ik onderweg wel taxi's tegen. Na de slingerweg vanaf ons huis in de heuvels, sla ik rechtsaf de dorpsweg op. Bij de achteringang van school blijf ik even praten met de peshmerga die die ingang beveiligt. Hij kent Rebaz, had hij me vorig jaar al eens verteld. Na een paar minuten loop ik verder richting de hoofdweg. Vlakbij American Village hou ik een taxi aan. De man wil een belachelijk hoog bedrag voor de rit, dus ik besluit verder te lopen. Langs de autoweg. Gewone auto's claxonneren wel, maar taxi's rijden gewoon verder. Misschien zien ze mij te laat of rijden ze te snel of op de linkerbaan. Of ze hebben al passagiers. Ondertussen ben ik zelfs de ingang van GreenLand voorbij gelopen en loop inmiddels langs het dorpje Okhsar. Iets meer dan een uur is het geleden dat ik van huis ben vertrokken. Dan stopt er een witte auto een paar meter verderop. Verreweg de meeste auto's hier zijn wit en ik herken vrijwel nooit auto's, dus pas als ik vlakbij loop, zie ik dat het de broer van de man van mijn derde schoonzus is, hun chauffeur.
Ik neem plaats op de passagiersstoel naast hem. Aan zijn gezicht zie ik dat hij het erg vindt dat ik daar loop. Zelf heb ik er absoluut geen problemen mee. "Waar ben je vandaan gelopen?" "Van huis." "Helemaal van huis? Waarom heb je me niet even gebeld? Dan was ik je komen halen!" Ongetwijfeld zal dat ook zo zijn, maar hoe lief de familie ook is, ik voel me vaak een beetje bezwaard om hen met mijn problemen op te zadelen. Dat ik geen auto heb, is tenslotte niet hun probleem en ik ga ervan uit dat ieder voor zich zijn eigen bezigheden ook wel heeft.
Hij zet me af bij mijn schoonouders' huis. Meestal kom ik bij hen binnen via de keukendeur, maar deze keer zijn mijn voeten helemaal zwart geworden van mijn wandeling door het stof. Ik besluit eerst naar de wc in de hal bij de voordeur te gaan. Koerdische wc's zijn als gaten in de grond en hebben een kraantje met slangetje eraan. Hier was ik eerst mijn voeten.
Mijn schoonvader is nog niet terug, maar mijn schoonmoeder zit op haar bed in de zitkamer. Mijn derde schoonzus, de zus van mijn schoonvader en een dochter van mijn tweede schoonzus zitten bij haar.
Nadat ik iedereen heb begroet en een hand heb gegeven, komt meteen de vraag of ik de kinderen niet heb meegenomen. Roddels verspreiden zich hier sneller dan vuur en ik besluit direct te vertellen van mijn wandeling aan de autoweg. Mijn derde schoonzus is verschrikt. Hoe kan ik dat toch doen? Zo lopen langs de autoweg. Ze vindt dat ik haar elke keer moet bellen als ik een auto nodig heb. Dan regelt zij wel dat iemand mij brengt en haalt. Deze schoonzus speelt een belangrijke rol in de familie en ik twijfel niet aan haar woorden, maar ik zie mezelf niet zo snel haar bellen voor elk wissewasje. Ze belt zelfs nog even met de man die mij heeft opgepikt om zo precies te achterhalen waar hij mij heeft zien lopen. De zus van mijn schoonvader is al even bezorgd. "Zo erg is het niet," wuif ik hun bezorgdheid weg, "Een beetje sporten kan ik wel gebruiken. Misschien val ik er nog wel van af."
De dochter van mijn tweede schoonzus en vooral mijn schoonmoeder zien er de humor wel van in. In al die jaren heb ik zelden mijn schoonmoeder zo breeduit zien lachen als gisteren op haar bed in de zitkamer.
Als mijn schoonvader terugkomt, vertrekken we met ons allen naar de bezoekkamer, waar een bed voor mijn schoonvader is neergezet. Met hem zijn meerdere familieleden binnengekomen. De bezoekkamer zit vol. Hoe en door wie mijn tweede zwager is ingelicht, is me even ontgaan, maar zonder mij aan te kijken, zegt hij heel rustig: "Feikje, ben je weer gaan lopen?" "Ja," antwoord ik glimlachend. Hij wil weten hoever en hoe lang ik heb gelopen en ik vertel hem dat ik ruim een uur liep en tot aan het dorpje met de moskee ben gekomen. Er klinkt wat gegrinnik door de bezoekkamer. Ze hebben in hun beleving vast heel wat te stellen met zo'n gekke westerse vrouw als ik in hun familie.
Als een vriend van Rebaz is gekomen en het meeste bezoek weg is, zitten mijn tweede zwager en de vriend nogmaals te praten over mijn "verboden" wandeling. "Het kan maar zo zijn dat iemand het heeft gefilmd en dat je morgen op Facebook staat," oppert de vriend. Dat zou natuurlijk zomaar kunnen, maar ik heb bij mijn weten niks geks gedaan, dus kan me er niet zoveel zorgen om maken.
Rond half zeven wordt ons verteld naar de keuken te komen. De familie gaat eten en wie op dat moment in huis is, eet vanzelfsprekend mee. De neef van onze kinderen, die tot enkele maanden geleden bij ons bedrijf werkte, heeft blijkbaar ook al meegekregen dat ik gelopen heb. "Feikje, ben jij gaan lopen naar Massif?" vraagt hij, "Hoe lang heb je gelopen?" "Iets meer dan een uur," antwoord ik. "Dan was je nog niet in Massif. Tot hoever ben je gekomen?" "Vlakbij dat dorpje Okhsar." "Heb je enig idee hoe lang het lopen is naar Massif vanaf jullie huis?" "Hm... geen idee. Vier of vijf uur?" antwoord ik nu. De neef kijkt mij aan. Zwijgend, maar ik ken hem. Hij heeft een dominant karakter, maar is ook grappig. Ik kan goed met hem opschieten. "Weet je wat?" zeg ik nu tegen hem, "Volgende keer ga ik helemaal tot aan Massif lopen en dan vertel ik je hoeveel uren ik erover gedaan heb." Ik knipoog naar mijn jongste schoonzus die ook in de keuken staat. Ze ziet er de grap wel van in en lacht terug. De neef schudt afkeurend zijn hoofd.
Na het eten, dat mijn vierde schoonzus heeft bereid, begin ik vast aan de afwas, terwijl andere meiden het kleed van de grond leegruimen en de vieze vaat naar mij toebrengen. Een van de dochters van mijn jongste schoonzus komt mij helpen met het afspoelen van de vaat die ik net gewassen heb. Afdrogen doen we niet. Gewassen en afgespoeld wordt het weggezet op het afdruiprek en als deze te vol raakt, verplaatsen ze het op een doek die iets verderop op de keukenkastjes is neergelegd.
Het is al rond half acht in de avond als ik met mijn tweede zwager, de neef die bij het bedrijf werkte en zijn vriend in de auto stap. De vriend neemt naast mij plaats op de achterbank. Deze vriend is als een soort familie. Een rustige en respectvolle jongen van een jaar of achtentwintig of dertig. Mijn zwager rijdt, de neef zit naast hem. Als mijn zwager voor een plaatselijke supermarkt stopt en uitstapt, maken de beide jongens toch nog even weer van de gelegenheid gebruik om mij op andere gedachten te brengen, zodat ik niet meer aan een of andere wandeling begin. Ik vertel hen van mijn taxiproblemen en uiteindelijk zijn ze het erover eens dat we maar snel een auto moeten regelen, want zo gaat het ook niet langer. Als mijn zwager weer terug in de auto is, rijdt hij eerst zichzelf naar huis. Vervolgens stapt de vriend achter het stuur en rijden hij en de neef mij naar huis. Ze zorgen er voor dat ik binnen de poortdeuren ben voor ze vertrekken. Die arme mannen in mijn schoonfamilie. Ze hebben weer hun handen vol gehad aan mijn fratsen.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 956
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => mijn-verboden-wandeling
)
[56] => stdClass Object
(
[reportId] => 5036575
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-09-09
[photoRevision] => 1
[title] => Ongeveer 22/7 stroom en taxi drama's
[message] => Het belooft wat. Sinds een dag of 12 zijn we nu aangesloten op het elektriciteitsnetwerk van het dorp. Qua maandelijkse kosten gaan we er nu op vooruit. Onze eigen generator deden we niet eens altijd tijdens de uren zonder hoofdstroom aan, maar toch zaten we al gauw op zo'n 600 dollar vaste lasten per maand. Hoofdstroom is dan wel gratis. Het dorpsnetwerk werkt ook met een generator, maar hierbij worden de kosten gedeeld en hebben we bovendien geen extra kosten als hun generator onderhoud nodig heeft. We mochten zelf bepalen hoeveel ampere we wilden afnemen per maand. Omdat ik een wasmachine heb die sowieso moet kunnen draaien, kozen we voor 25 ampere. Voor deze hoeveelheid betalen we nu een vast bedrag per maand. Een bijkomend voordeel is dat we meerdere uren per dag stroom hebben. Geen 24 uur per dag, maar toch wel iets van 22 uur op het moment. Wat een luxe! Zoveel stroom per dag ben ik al een tijd niet meer gewend als je onze vakanties in Nederland niet meerekent.
Een klein nadeeltje, als ik dan toch even mag klagen, is dat ik momenteel nog niet altijd goed in de gaten heb of we hoofdstroom of 25-ampere stroom hebben. Voorheen luisterde ik gewoon of ik de generator hoorde, maar dat werkt niet meer, omdat deze generator ergens ver weg in het dorp staat. Een lampje of iets dergelijks dat het verschil aangeeft, hebben we ook niet. Er zijn wel wat manieren, namelijk als ik de airco aanzet, trekt de 25-ampere stroom dit niet en valt de elektriciteit uit. Nu is wel een zekering aan de binnenkant van de buitenmuur die dan weer omgezet kan worden, maar om nu elke keer het zo uit te proberen, lijkt me ook geen geweldig idee. Wel is het me opgevallen dat de lampen wat sterker schijnen bij hoofdstroom. Het is een subtiel verschil, maar toch.
Ondertussen hebben we nog steeds geen auto. School en andere dagelijkse verplichtingen zijn al wel weer begonnen en helaas ligt niet alles op loopafstand, zodat we weer geregeld gebruik moeten maken van taxi's. Voor school gebruik ik een redelijk vaste taxichauffeur. Als hij niet kan, heb ik nog een reserve.
De grap is dat ik nooit hoef te vertellen wie ik ben en waar ik woon. Zelfs niet toen ik met een nieuw telefoonnummer (ik heb er nu twee) begon te bellen. Als de kinderen op school zijn, ik heb nu alle vier kids op dezelfde school: Ronak in Grade 12 (zesde klas middelbaar), Shayda in Grade 9 (derde klas middelbaar), Shayan in Grade 3 (groep 5 basisschool) en Kani in KG2 (tweede kleuterklas), neem ik geen gebruik van de taxi. Ik loop naar huis en bij het ophalen, loop ik naar school. Tenzij ik eerst naar het werk ben geweest. Lopend naar Erbil is me nog net een stap te ver in eind dertig graden. Laatst had ik geluk. Ik was met de taxi naar school gegaan en wilde daarna door naar het werk in Erbil. De eerste taxi had ik zonder mij weg laten gaan, omdat ik in de eerste weken van school wat extra tijd kwijt ben bij het wegbrengen van Shayan, maar vooral Kani.
Ik stak de autoweg over om dan met het verkeer mee te lopen, zodat de taxi die ik dan zou vinden niet aan de verkeerde kant van de weg zou zijn. Het eerste stukje loop ik gewoon zonder al te veel moeite te doen voor het vinden van een taxi. Ik had net besloten dat ik een taxi zou aanhouden, toen er een witte personenauto naast me stopte. Bleek het het nichtje te zijn dat bij ons bedrijf werkt. In de ochtend had ze een examen en toevallig herkende ze me toen ik aan de kant van de weg liep. Nu is dat laatste overigens niet zo moeilijk, want zoveel mensen lopen er nu ook niet langs de autoweg. Zeker niet op dat stukje waar ik liep.
Met taxi's heb ik de laatste tijd wat minder geluk gehad. Een taxichauffeur wilde me voor 10.000 dinar wel van Erbil naar ons huis in Mazra3a Mala Omar brengen. Ik wilde niet, omdat 8.000 dinar vanaf dat stuk ook genoeg was. Hij vond het te weinig, dus ik liep weg op zoek naar een andere taxi. Ik was al een meter of wat verder gelopen, toen hij helemaal in de achteruit terug kwam en door het geopende raam aan de passagierskant riep dat hij me wel voor 8.000 dinar wilde brengen. Ik vertelde hem nog dat hij dan niet moest gaan klagen op het eind, maar dat zou hij zeker niet doen, beloofde hij. Ik stapte in. Onderweg vertelde hij me dat de benzinekosten omhoog waren gegaan. "Sinds wanneer dat dan?" wilde ik weten, "Ik was gisteren nog voor 8.000 dinar van Erbil naar huis gereden." "Gisteren is het verhoogd," vertelde de man mij. "Hoeveel kost een liter dan nu?" Sinds ik geen auto heb, ben ik niet wezen tanken en had eerlijk gezegd er ook niet op gelet. "1000 dinar per liter," informeerde de taxichauffeur me. Het had best waar kunnen zijn, maar ik besloot even op te letten bij Kurdnaft, een van de duurdere benzinestations, waar ikzelf altijd tank. "Normale benzine 810 dinar, Super 1000 nog iets dinar," las ik. Ik geloof dat er 1034 dinar stond. Vanaf een maand of twee voor ons vertrek naar Nederland, misschien zelfs wat langer, was de prijs bij Kurdnaft al 810 dinar geweest voor normale benzine. Ik begon te vermoeden dat hij had gelogen en noemde dat de prijs bij Kurdnaft in ieder geval niet veranderd was. Toen we eenmaal in Mala Omar waren aangekomen, begon de man te zuchten: "Mazra3a Mala Omar is zo ver. Ik rij alleen voor de benzinekosten te dekken. Ik dacht dat het Mazra3a naast Sher benzinestation was." "Mala Omar is hier en niet bij Sher benzinestation, meneer," ik was de flauwe leugentjes allang zat. Vlakbij huis op het slingerweggetje liet ik hem stoppen. Ik gaf hem 10.000 dinar, waarop hij mij 2.000 dinar terug had moeten geven. Hij weigerde en werd boos. Misschien was het om mij te laten schrikken, maar hij had zijn auto inmiddels gekeerd en begon met mij nog in de auto weg te rijden. Boos riep ik dat als hij nu niet zou stoppen, ik de Asayish zou bellen (de Koerdische Veiligheidsdienst). Hij stopte de auto en ik stapte uit. Het wisselgeld heeft hij me nooit teruggegeven.
Eerder was ik eens met Ronak naar de bazaar bij de Citadel (het eeuwenoude stadscentrum) geweest. Ronak wilde daar een wit shirtje voor school kopen. Op de terugweg wilden we een taxi naar Shoresh nemen. Zelf hadden we al bedacht dat het 4.000 dinar zou moeten zijn vanaf dat punt. Ik sprak een taxichauffeur aan die buiten zijn auto stond te praten met een groepje collega's. 5.000 dinar wilde hij hebben, vertelde hij mij. Een paar seconden keek ik hem aan zonder iets te zeggen. Tot een van zijn collega's op de man afkomt en hem zonder pardon een tik in zijn gezicht geeft. "4.000 dinar is het!" zei de man tegen zowel mij als tegen de taxichauffeur die extra geld dacht te kunnen verdienen. "Je laat die arme dames niet meer betalen dan 4.000!" Ronak en ik begonnen te grinniken. Zelfs de chauffeur die een tik had gekregen, begon te lachen. We stapten in bij deze man en betaalden aan het einde van de rit zonder problemen 4.000 dinar.
De taxi die erna kwam, was van een oudere man. We hadden wat boodschappen gehaald bij de supermarkt aan Shoresh en hadden daarna een stuk gelopen tot we zover waren dat we met 4.000 dinar prima tot aan Mazra3a Mala Omar moesten kunnen komen. De schemertijd duurt hier veel korter dan in Nederland en hoewel het nog niet laat op de avond was, was het toch al net donker geworden. Ik hield een taxi aan, die dus zoals gezegd van de oudere man was. Hij wilde 5.000 dinar. Ik wilde 4.000 betalen. Hij ging akkoord. Schoorvoetend, zo bleek, want eenmaal in de auto was de man niet te genieten. Hij mopperde op elke automobilist die hij tegen kwam. "Dat je maar niet oud mag worden! Tuf!" hoorden we hem een paar keer foeteren. (Tuf is wat ze gebruiken voor spugen naar iemand en dus beledigend bedoeld is). Ronak en ik hadden moeite ons lachen in te houden en zo zaten we met gebogen hoofden op de achterbank. Eenmaal in Mala Omar begon de man zijn gemopper op ons te richten. Het was te ver en de prijs te laag. "Ach," dacht ik, "ik laat hem aan de dorpsweg stoppen, dan lopen wij de laatste 6 minuten wel naar huis en dan kan hij direct verder." Op mijn aanwijzing stopte hij de taxi. Ik gaf hem een briefje van 5.000 dinar. "Heb je niet kleiner?" mopperde hij nu. "Nee." Hij mompelde nog wat verder. "Weet je wat? Rij dan nog maar een stukje door," vertelde ik hem. "Ik dacht dat je langs de dorpsweg wilde uitstappen." "Dat wilde ik ook, maar jij hebt geen wisselgeld, dus dan kunnen we ook nog een stukje verder." Desondanks had ik geen behoefte zo'n chagrijnige man te laten weten waar we woonden en liet hem stoppen op een smal stukje op de slingerweg. Het was lastig keren daar. Dat geef ik toe, maar ongelooflijk wat was dit een chagrijn, dus eerlijk gezegd had ik hem wel met opzet precies daar laten stoppen.
Of dan een andere dag, waarop ik in de taxi naar huis zat en deze man ook beweerde dat Mazra3a Mala Omar achter het Sher benzinestation moest liggen. "Nee, daar ligt het niet. En niet lopen klagen, want Mazra3a Mala Omar ligt bij Mala Omar en niet bij Sher benzinestation," had ik best wel bitcherig geantwoord. "Ik wist niet dat het zo ver was," klaagde hij. "Dan weet je het nu, meneer," antwoordde ik.
Op een andere dag wilde een andere taxichauffeur me wel voor 7.000 dinar naar huis brengen, maar als ik naar Choueifat zou gaan, zou ik 9.000 moeten betalen. Ik legde hem uit dat Choueifat tegenover het Khanzad hotel staat en dus dichterbij was, maar hij beweerde dat het Khanzad hotel wel een kwartier rijden was vanaf het check point in Erbil. "Meneer, mij geen onzin vertellen. Ik woon hier nu 10 jaar en ik heb zelf een rijbewijs. Khanzad hotel is geen kwartier rijden, maar drie minuten vanaf het checkpoint. Met een kwartier ben je op de bergweg naar Massif."
Of de taxi die ik laatst op weg naar school tegenkwam. Ik was al halverwege en normaal gesproken zou ik op dat punt niet snel meer een taxi aanhouden, maar ik had verkeerde schoenen aan die me inmiddels al drie blaren hadden bezorgd. Ik vroeg hem naar zijn prijs, die hij noemde, terwijl hij met zijn hand op de passagiersstoel naast hem klopte. Ik mocht daar wel zitten. "Je bedoelt de achterbank," vroeg ik. "Nee, nee, kom maar hier zitten." Hij klopte nogmaals op de stoel naast hem, terwijl hij me aankeek. Boos liep ik weg: "Laat maar. Ik ga niet met jou mee." Vrouwen horen in een taxi niet op de passagiersstoel. Dat hij zo uitdrukkelijk mij daar uitnodigde, was niet goed. Laat ik het zo zeggen: reële kans dat hij dan zijn handen niet thuis zou hebben gehouden.
En dan de taxi waar ik gisteren met Ronak in zat. We moesten eerst langs onze kliniek in Bakhtiyari. Voor 7.000 dinar mochten we mee. Halverwege hoorde ik hem wel een telefoongesprek voeren, waarbij ik het woord Bakhtiyari hoorde vallen, maar ik ging ervan uit dat hij een volgende klant liet weten dat hij eerst naar Bakhtiyari zou gaan. Ik was dan ook met Ronak in gesprek en had verder totaal geen aandacht gehad bij zijn gesprek. Langs de 60meter straat, waar hij rechtdoor zou moeten gaan bij het stoplicht, boog hij af, onder het viaduct door, naar links. Richting het oude stadscentrum. "Waar ga je heen? Je had hier rechtdoor gemoeten!" zei ik tegen hem. "Oh, dat wist ik niet," beweerde hij. Geloof me. Als hij de waarheid sprak, dan zou hij de enige taxichauffeur zijn geweest die niet zou weten waar Bakhtiyari was. "Ik had ook nog iemand gevraagd en die zei dat ik deze kant op moest," verontschuldigde hij zich. "Twee mensen die niet weten waar Bakhtiyari is?" vroeg ik me af, maar tegen hem zei ik: "Waarom had je mij dan niet gevraagd?" En meteen daarna: "Nu niet meer verkeerd rijden." Ik wilde dat hij begreep dat hij ons niet zomaar even op een andere route mee kon nemen.
Inmiddels zorg ik overigens dat ik voldoende briefjes van 1.000 bij me heb, zodat ik iedereen gepast kan betalen, maar na de zoveelste zeurende taxichauffeur heb ik mezelf ook beloofd niet meer in te stappen in taxi's als de beginprijs belachelijk hoog is.
Ook niet als ze later toch hun prijs naar beneden halen. En zo is het al twee keer voorgekomen dat ik voor Family Mall stond en naar huis moest en een taxichauffeur me 10.000 dinar wilde laten betalen voor een stukje dat 6.000 hooguit 7.000 hoeft te kosten. Beide keren liep ik resoluut weg, waarna de prijs ineens naar 8.000 ging. "Nee!" riep ik, terwijl ik doorliep zonder om te kijken.
Met 40.000 taxi's in Erbil zijn er trouwens ook heus wel normale mensen bij, maar de vervelende momenten blijven toch even wat langer hangen. En tot we weer een auto hebben, zal ik het er even mee moeten doen. Vandaar dat als het even niet hoeft, ik liever gewoon even wandel.
Vandaag had ik overigens wat meer geluk. Ik was net aan mijn wandeling van een half uur naar school begonnen, toen een donkerbruine personenauto naast me afremde. Ik had het aan het geluid allang opgemerkt, maar kijk meestal niet om. De man opende zijn raampje en riep: "Ik ben een chauffeur van Choueifat. Je mag wel meerijden." Hij hield een batch omhoog die inderdaad verdacht veel weg had van een pasje van Choueifat, maar er zijn ook kortingpasjes van Choueifat in omloop bij de ouders, dus ik liep naar hem toe en nam het pasje uit zijn handen. Ik bekeek beide kanten en las inderdaad dat hij een chauffeur van de school was. Ik waagde het erop. Ik stapte achterin zijn auto. Hij reed direct naar de achterkant van de school die aan deze dorpsweg ligt, waar hij parkeerde op een stuk droog grasland vlak naast de checkpoint van school. We stapten uit, ik bedankte hem en liep verder. Al snel kwam een lege schoolbus langs, die ook toeterde. Terwijl ik iets opzij keek, gebaarde de buschauffeur dat ik kon instappen. De deuren had hij al openstaan. Ik stapte in en hij reed ons naar de parkeergarage voor bussen onder het schoolplein. Wel fijn dat ik zonder problemen op school aankwam.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 923
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => ongeveer-22-7-stroom-en-taxi-drama-s
)
[57] => stdClass Object
(
[reportId] => 5035587
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-08-29
[photoRevision] => 1
[title] => De kleermaker en handen schudden
[message] => Volgend schooljaar zit Ronak in de laatste klas: Grade 12. Zesde klas middelbaar onderwijs, zeg maar. Dan is ze een Senior en bij deze klas hoort een compleet nieuw schooluniform, dat elk jaar door de nieuwe Seniors zelf wordt uitgekozen. Een auberginekleurige kostuum jasvoor zowel de jongens als de meiden. Daaronder mogen ze huiskleding dragen, maar dan wel in de vorm van een wit shirt of een witte blouse of iets dergelijks en een zwarte broek of rok. Meiden hoeven niet per se voor een rok te gaan en de rok mag ook tot de knieen komen.
Het nadeel van dit schooluniform is dat de leerlingen in de zomervakantie naar de kleermaker moeten, zodat deze hun jas op maat kan maken. De eerste metingen werden op school gedaan voor de vakantie begon, maar het definitieve maatwerk is dus bij de kleermaker in zijn zaak, die "ergens rond de Citadel" zat. Met deze vage beschrijving en gelukkig nog wel zijn telefoonnummer, gingen Ronak en ik eergisteren op weg naar de kleermaker. Aangezien we (weer/nog) geen auto hebben, liepen we met ons beiden richting het dorp om een taxi te vinden.
Op de dorpsstraat stopte een man, die ergens bij ons in de buurt woont, want ik zie hem geregeld hetzij op een scootertje hetzij in een auto voorbij ons huis komen. Hij bood ons een lift aan en gezien de hitte nam ik die aan; nog steeds zitten we overdag op zo'n 38 tot en met 40 graden en kun je niet langer dan een kwartier buiten lopen zonder buitensporig te gaan zweten. Zijn zoon van een jaar of tien zat voorin op de passagiersstoel. Ronak en ik namen op de achterbank plaats.
De buurman stopte bij de taxi-standplaats in het dorp. Ik zag een stuk of twee taxi's staan, maar zonder chauffeur. Een groepje mannen zat, in de schaduw, met hun rug tegen de muur van een gebouw. "We hebben een taxi nodig," kondigde ik de mannen van grote afstand aan. "Ga met hem," hoorde ik ze zeggen wijzend in de richting van een man die in mijn beleving vanuit het niets achter ons was opgedoken. "We hebben een taxi nodig," herhaalde ik tegen de man. "Stap maar in," nodigde hij uit. "Ik wil graag eerst weten hoeveel je vraagt." "8.000" Omgerekend is dat ongeveer 5,50 euro. Ik weet niet of dat de lokale prijs was of ietsje verhoogd vanwege het feit dat we niet lokaal zijn, maar voor een rit van zo'n twintig minuten naar de drukke binnenstad vond ik de prijs redelijk. Ik zag dat de man verder liep naar een donkerbruine, aftandse Opel Vectra. Taxi's in Koerdistan zijn tegenwoordig allemaal cremekleurig en hebben een rood kenteken. Vroeger waren de taxi's wit met oranje vlakken aan de zijkanten voor en achter. Dat deze donkerbruine auto met wit kenteken geen taxi was, zag elk ongeoefend oog in Koerdistan. "Je hebt niet eens een taxi," zei ik tegen de man. Hij mompelde iets van dat hij wel vaker als een taxi werkte. "Dat gaat mijn schoonfamilie niet fijn vinden als ik bij jou in de auto stap." "Stap maar in,"hoor ik van het groepje mannen komen dat nog steeds tegen de muur zit, "Hij is betrouwbaar." Ik keek nog even om me heen, maar ik zag geen taxi's met een chauffeur achter het stuur en als we verder zouden lopen, zou het nog zeker een klein uur kosten voor we de grote weg zouden bereiken waar meer taxi's rijden. Ik besloot in te stappen, maar niet voordat ik een foto van zijn kenteken had gemaakt.
In de auto stuurde ik eerst maar even voor de zekerheid een sms naar mijn tweede zwager. Ik vermeldde direct het kenteken. Voor het geval dat.
"We moeten ergens vlakbij de Citadel zijn," vertelde ik de man, "maar ik heb geen idee waar precies. Als ik nu iemand ga bellen, kun je dan vragen waar we moeten zijn?" De man ging akkoord. Ik belde de kleermaker en vroeg hem de man uit te leggen waar we moesten zijn, waarop ik mijn telefoon aan de man gaf.
Zonder problemen arriveerden we enige tijd later voor een van de vele smalle uitgangen die de bazaar in de binnenstad heeft. Het is een doolhof aan steegjes daar binnen met honderden kleine winkeltjes. In mijn eentje had ik het nooit kunnen vinden. De kleermaker stond aan de straat ons op te wachten. Hij liep ons voor dieper het steegje in, tot we aan de rechterkant een apparaat dat koude lucht blaast (een soort van eenvoudige airco), half voor een deuropening zagen staan. We liepen naar binnen. Het was een kleine ruimte. Zo'n 10m2. Voorin aan de linkerkant stond een bank. Aan de rechterwand hing een gordijnbuis, waar de kleermakers half afgemaakte kleding op kleerhangers had hangen. Naast de bank en half voor de kleding aan de gordijnrails stonden twee tafels met naaimachines tegenover elkaar. Achterin stond nog een eenvoudig donkerbruin bureau. Achter de linker naaimachine zat een andere man te naaien. "Welkom," zei de man toen hij opkeek van zijn werk. We groetten hem en namen plaats op de driepersoonsbank. De tv die voor het raam helemaal voorin de zaak stond, stond aan op een of ander nieuwsprogramma. "Koffie of thee?" vroeg de kleermaker die ons had opgehaald meteen. "Thee, graag," antwoordden Ronak en ik. Binnen no time had de man een theejongen uit het steegje geplukt, werden wat boekjes die op tafel lagen opzij geschoven en stonden er twee istikan kopjes met thee en twee water voor ons. Een dikke laag suiker op de bodem van elk kopje. "Hebben jullie al ontbeten? Anders laat ik brood en yoghurt en kaas voor jullie halen." "We hebben al ontbeten. Dank je wel."
Ondertussen werd Ronaks jas van de gordijnbuis gehaald en mocht ze even passen. Op verzoek van haar maakten ze de taille nog een klein beetje in, terwijl wij op de bank bleven wachten en een Turkse koffie kregen voorgeschoteld. Sterke koffie zonder suiker of melk.
De eerstvolgende poging dat Ronak weer mocht passen, was ongeveer een half uur later, maar Ronak was meteen enthousiast. We kregen de jas mee in een papieren geschenktas.
Die middag zou ik vier patienten hebben, maar we waren vroeger dan ik verwacht had klaar bij de kleermaker en dus besloten we wat te gaan eten bij een van de vele restaurantjes in de bazaar. Bij een klein restaurantje dat onder andere kebab serveerde, liepen we naar binnen. Er stonden niet meer dan vijf tafels met wat stoelen. Er waren alleen mannen in de zaak, zowel het personeel als hun klanten. Iedereen keek op toen we binnenkwamen. Buitenlanders vallen nog altijd op in Koerdistan, maar zeker in plaatsen als de binnenstad. We namen plaats aan de tafel die het dichtst bij het raam stond. Een airco die op een koelstand van 29 graden was gezet, stond tussen de ingang en onze tafel in. Vrijwel meteen stond een man aan onze tafel om onze bestelling op te nemen. We vroegen om twee kebab en twee cola's, die enkele minuten later al werden geserveerd. Bovenop de kebab lag een stuk lokaal plat brood, waarmee je de kebab kunt eten. Om de kebab lagen halve schijven tomaat, wat peterselie, gebarbecuede tomaten, in azijn aangemaakte augurken en stukjes rauwe ui. Een maaltijd die voor ons beiden niet meer dan 5,50 euro was. In de binnenstad is het eten nog bijzonder goedkoop. Iets dat je in de buitenwijken steeds zeldzamer ziet, omdat je daar vooral dure restaurants tegenkomt.
Met een taxi reden we naar de kliniek, waar ik in de middag patienten moest behandelen. In de avond bracht het nichtje dat in het bedrijf werkt, ons terug naar huis.
Het is een beetje behelpen zo weer zonder auto, maar je moet nu eenmaal roeien met de riemen die je hebt.
Gisteren was ik opnieuw in de kliniek en wilde net een taxi nemen naar een supermarkt waar ik normaal gesproken naartoe loop, maar in de hitte van overdag nog even niet, toen de labmanager naar mij zwaaide. Hij is een Fely Koerd uit Bagdad. "Waar ga je heen?" vroeg hij en ik vertelde waar ik naartoe moest. "Ik breng je even," bood hij aan. Hij haalde zijn auto op en samen met de tandarts die bij hem werkt, reden we naar de supermarkt. Onderweg vertelde ik hem over de personenauto waar ik de dag ervoor in was gestapt. "Oh, Feikje, waarom doe je dat nou?" vroeg hij, "Een dag nemen ze je gewoon mee." "Dan laten ze mij vast ook direct weer gaan. Ik denk niet dat iemand mij wil houden," lachte ik. "En dan moeten wij zeker nog naar het Par Hospital of Rezgari Ziekenhuis," ging hij verder. "Voor mij?" vroeg ik. "Nee, natuurlijk niet voor jou! Voor de arme man met wie jij dan was. Jij bent zo sterk dat je zo iemand direct halfdood slaat," grapte de labmanager.
Omdat ik een vrij stevige handdruk heb, wat ongebruikelijk is voor vrouwen hier, maken ze er wel vaker grapjes over. Maar sommigen zijn ook serieus. Zo ging Ronak eens met haar vriendinnen eten in een restaurant met twee klasgenoten. De klasgenoten waren jongens. Natuurlijk had Ronak het mij gewoon eerlijk verteld, maar de jongens waren behoorlijk geschrokken toen ze mij nog bij Ronak en haar vriendinnen zagen staan en bogen "opvallend onopvallend" af naar de toiletten. Hoewel ik de jongens toen niet kende, had ik hen door hun gedrag wel herkend en ik zag er de humor wel van in. Ik nam afscheid van Ronak en haar vriendinnen en vertrok. Toen het bijna tijd was Ronak op te halen, was ik het restaurant binnen gegaan en naar hun tafel gelopen. Hoewel ze doodnormaal zaten te eten en te praten, verschoten de jongens van kleur en wisten niet waar ze moesten kijken. Zoals gebruikelijk in de cultuur gingen de jongens en meiden allemaal staan. Ik schudde hen de hand. De laatste die ik de hand gaf, was een fors gebouwde jongen. Nadat hij al had opgemerkt dat ik een stevige handdruk had, gaf hij een stevige handdruk terug. Dat was me al opgevallen, omdat mannen en vrouwen onderling vaak ook geen stevige handdruk geven, maar ik had er verder niet bij stilgestaan, tot Ronak me later die avond lachend vertelde dat hij haar had gevraagd of ik misschien aan bodybuilding deed.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1047
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => de-kleermaker-en-handen-schudden
)
[58] => stdClass Object
(
[reportId] => 5035166
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-08-23
[photoRevision] => 1
[title] => Terug naar Koerdistan
[message] => Door mijn slechte ervaring van de vliegreis vorig jaar, keek ik er enorm tegenop om ook dit jaar opnieuw met het vliegtuig terug te moeten. Ik rij liever 2 weken in de auto van Nederland naar Koerdistan dan dat ik 4 uurtjes in het vliegtuig zit. Vooral met kinderen.
Helaas bleek een autoreis terug niet haalbaar deze keer. Sinds onze emigratie heb ik mijn naam in Nederland laten uitschrijven, omdat ik af wilde van alle verzekeringen en andere verplichtingen. De kinderen lieten we in verband met de leerplicht uitschrijven. Maar niet ingezetenen mogen alleen exportauto's op naam laten schrijven, is ons verteld. In Koerdistan geldt sinds enige tijd dat je alleen exportauto's van hooguit 2 jaar oud mag invoeren. Jammer genoeg vonden we niet op tijd een geschikte auto voor ons. Rebaz mag wel auto's op zijn naam hebben staan, maar hij zou veel tijd verliezen door eerst met ons mee terug te gaan naar Koerdistan en vervolgens weer naar Nederland te moeten vliegen. Daardoor viel ook die optie af.
Een poosje heb ik zelfs nog gekeken naar de mogelijkheden om met de trein en bus naar Koerdistan te gaan. Ik heb niet alles heel precies uitgeplozen, maar tot aan Edirne (een kilometer of 200 voor Istanbul in Turkije) zijn er in ieder geval (auto-)treinen beschikbaar. Vanaf Istanbul reizen er sowieso bussen tot aan de grens en er zijn ook bussen tot aan Erbil. De mogelijkheid bestond dus redelijk, maar met vier kids in de leeftijden van 16, 13, 7 en 4 jaar toch een hele onderneming. Hoe dan ook, het zou wel prima bij mij passen om die optie alsnog eens te doen, maar deze keer werd het dan toch het vliegtuig. Met een overstap in Istanbul.
We hadden behoorlijk wat bagage: een doos met een canvasfoto van onze kinderen erop en een autostoel voor Kani, omdat de andere mee terug was gekomen naar Nederland en nog drie grote kartonnen dozen die allemaal naar de "afwijkende bagage" op Schiphol moesten worden gebracht. Verder vier koffers die we wel gewoon konden inchecken en drie boodschappentassen als handbagage met onze zomerjassen, wat extra kleding voor Shayan en Kani, appels, komkommers en wat cakejes voor als er iemand trek zou krijgen en vooral wat speelgoed en leesboekjes voor in het vliegtuig.
Rebaz, Ronak en ik moesten eerst naar een afspraak in Amsterdam en reden vast vooruit. Mijn ouders namen Shayda, Shayan en Kani mee in een gehuurd busje.
Eigenlijk vond ik het best wel raar dat de mevrouw achter de incheckbalie blijkbaar wel moest controleren of ik een visum had voor Irak, maar ondertussen niet weet dat Irak en Koerdistan twee verschillende dingen zijn. Bij mijn weten, moet een Irakees visum van tevoren worden aangevraagd in Den Haag, maar een Koerdisch visum krijg je bij aankomst op het vliegveld. Gratis en tegenwoordig geldig voor 30 dagen.
Zoals gewoonlijk had ik alle benodigde documenten netjes bij mij. Gezagsformulieren en geboorteaktes van onze kinderen, ons huwelijksbewijs zowel origineel als vertaald naar het Nederlands en een kopie van Rebaz' paspoort met zijn toestemmingsbewijs dat ik mag reizen met de kinderen. Normaal gesproken word ik altijd gevraagd naar het toestemmingsbewijs, maar deze keer geloofden de mensen van de douane op Schiphol me blijkbaar op mijn blauwe ogen. We mochten doorlopen na een korte controle van onze paspoorten.
Op het vliegveld waren vooral Shayan en Kani behoorlijk druk, wat mij nog meer deed opkijken tegen de vliegreis. Op het vliegveld konden de kinderen tenminste nog even rennen, maar in het vliegtuig hebben ze die mogelijkheid niet.
Gelukkig hadden we deze keer een geweldig vliegtuig: een touchscreen bij elke stoel met een enorme keuze aan films voor volwassenen, kinderen, muziek, nieuws, nieuws, spelletjes, e-book verhalen en het beeld van een soort dashcam voor het vliegtuig. Er waren twee gangpaden, diverse stoelen bleven leeg en er was tenminste wat beenruimte. En van de steward kregen de jongsten ook nog eens een leuk kadootje: een vliegeniersmuts met een vliegtuigje en poppetje van hout. Het eten was ook nog lekker van smaak. Heerlijk, wat een verademing! De kinderen waren in de uren tijdens het vliegen vrijwel continu bezig met het touchscreen en het speelgoed dat ze hadden gekregen.
Met ongeveer een half uur vertraging in totaal landden we rond half 8 in de avond op Istanbul Ataturk. We volgden de bordjes naar de "International flights" en kwamen door een korte controle waar we onze vliegtickets moesten laten zien en namen plaats op een rij stoelen. Onze vlucht naar Erbil zou pas om vijf voor twaalf in de nacht zijn, zodat het eventjes duurde voor we het nummer van onze gate wisten.
Gate 223 bleek nog een aardig eindje lopen. Volgens mij waren we zeker een kwartier onderweg, maar we kwamen als een van de eersten aan.
Het tweede vliegtuig bleek "maar" een gangpad te hebben, verder hadden we exact dezelfde voordelen. Opnieuw was iedereen vrijwel constant bezig met het touchscreen (geloof me, wat een uitkomst voor reizende kinderen!). Pas zo ongeveer het laatste half uur viel Kani in slaap.
Om kwart over twee in de nacht landden we in Erbil. Ik had mijn tweede zwager al gevraagd om iemand ons van de VIP op te laten halen. Normaalgesproken kan het me niet veel schelen of we bij de VIP worden opgehaald of eerst met de bus naar de "Meet en Greet" moeten, maar gezien de hoeveelheid bagage die we hadden meegenomen, leek de VIP me nu veel praktischer.
Mijn zwager had twee neven van onze kinderen naar het vliegveld gestuurd. Ze stonden ons op te wachten bij de VIP direct na de bagagebanden. Met drie karretjes vol bagage liepen we naar de jongens toe. Zij namen twee karren van ons over. De ene neef haalde samen met Shayan de auto van de parkeerplaats en reed voor. Het was wat gepuzzel om alle bagage erin te krijgen en de grote kofferbak zat tot aan de nok toevol. Ronak, Shayda, Shayan, Kani en ik namen achterin plaats. Tussen de handbagage, het canvas en de autostoel, waarvan ik de rugleuning van de zitting had gehaald. Toen de beide jongens voorin plaatsnamen, keken ze tegelijkertijd om naar ons en begonnen te lachen. “Dat gaat niet werken. Jullie hebben totaal geen ruimte!” zei degene die autoreed. Hij stapte weer uit en liep naar de achterdeur waar Shayan tegenaan zat. “Neef, zie je dat?” lachte hij nu en opende voorzichtig de autodeur, “die arme jongen heeft maar zo’n klein plekje!" Zijn handen hield hij zo'n 15 cm uit elkaar. "Maar goed dat hij de gordel om had. Anders was hij naar buiten gevallen!”
De neef drukte Shayans gordel los en vertelde hem om naar voren te komen op de stoel van de andere neef.
Het was zeker na half vier in de ochtend toen we het vliegveld verlieten. Het volume van de radio werd omhoog gedraaid. We luisterden naar Koerdische en Perzische muziek en een Frans liedje. "Heb je nog iets nodig?" vroeg de neef die autoreed. "Beltegoed en wat flesjes water," antwoordde ik. Hij reed naar een klein winkeltje aan de kant van de weg, die blijkbaar dag en nacht open is. Ik gaf hem wat geld en hij stapte uit om de spullen te kopen.
"Hebben jullie het leuk gehad in Nederland, Feikje?" vroeg de neef die op de passagiersstoel zat. De andere jongen draaide zich direct om naar zijn neef en zei: "Het heeft geen nut haar te vragen. Zij zal altijd terugkomen naar Koerdistan." Vervolgens draaide hij zich om naar onze kinderen en vroeg: "Hoe was jullie vakantie?" Ik moest lachen. Deze neef is altijd heel direct in zijn uitspraken, maar het klopte wel wat hij zei.
"Wil je dat ik beneden of boven de auto parkeer?" vroeg de neef mij toen we thuis arriveerden. Ons huis staat op een heuvel, zodat de twee onderste verdiepingen via een normale oprit te bereiken zijn. "Doe maar boven. De spullen moeten toch naar boven," antwoordde ik. "Ga je de tuinman niet wakker maken?" vroeg de andere neef. "Nee, hoeft niet," zei ik, "beetje zielig om hem wakker te maken om de bagage naar binnen te sjouwen. Dat kan ikzelf ook wel." "De tuinman en de oppas zijn heel goed getraind. Ze horen ons vast van verre al aankomen," grapte de neef die autoreed. "Hoe weet jij dat nu weer of ze al dan niet goed getraind zijn?" vroeg ik hem. De neef draaide zich om naar mij: "Geloof me maar. Dat kun je horen en zien." Ik lachte en stapte uit.
Beide jongens hielpen met het uitpakken van de auto en gooiden de bagage het trappetje op onze hal in, waar Ronak en ik ze aan het eind van de hal neerzetten. Ik haalde Shayan en Kani, die inmiddels in slaap waren gevallen, uit de auto en bracht ze naar bed. De jongens verdwenen weer in de nacht.
Twintig voor vijf keek ik op het klokje van mijn telefoon. Alle kinderen lagen op bed. Ik spoelde mezelf snel af onder de douche en viel al gauw in slaap.
De volgende ochtend besteedde ik volledig aan het uitpakken van alle bagage. Op wat flesjes water, drie pakken melk, twee pakken beschuit en een volle pan met verse dolma en yaprax (gevulde druivenbladeren en gevulde groenten) hadden we verder niet zoveel in huis. Brood konden ze niet kopen, vanwege Eid (Offerfeest, dat hier drie dagen duurt). Maar het was meer dan voldoende.
Vandaag was het de derde dag van Eid en ik stuurde een berichtje naar de neef die ons van het vliegveld had opgehaald: "Ik wil graag naar Massif komen. Is er iemand die ons kan halen of zal ik met de taxi?" vroeg ik hem. Ik had hem met opzet niet gebeld, want hij slaapt altijd tot laat. Hij is een nachtmens. Houdt van de duisternis en slaapt pas meestal tegen de tijd dat het weer licht begint te worden. Rond een uur in de middag kreeg ik bericht terug en nog even later belde hij mij om te zeggen dat hij ons zou halen.
Halverwege vroeg ik hem: "Volgens mij is het niet echt warm geweest deze zomer, of wel?" "Niet warm?" antwoordde hij, "We hebben een paar dagen 53 graden gehad. In die tijd zijn er meerdere auto's verbrand door de hitte." "Verbrand in de zin van echt afbranden of gewoon een verbrande motor?" vroeg ik hem. "Nee, echt verbrand, bedoel ik," antwoordde hij en hij noemde aantallen en de plaatsen waar het gebeurd was. Hij vertelde dat hij gedurende die tijd alleen 's nachts naar buiten was gegaan.
Bij mijn schoonouders was het rustig. Mijn tweede zwager was er en mijn schoonouders zelf. Het echtpaar dat bij hen werkt, was voor de feestdagen naar hun familie gegaan. Mijn zwager en de neef zorgden voor mijn schoonouders. Mijn schoonvader is door zijn dementie soms behoorlijk onrustig en loopt dan door het huis of probeert naar buiten te gaan.
Mijn schoonmoeder lag op haar bed in een andere zitkamer. Ik was even bij haar geweest en was daarna teruggegaan naar de keuken om haar te laten rusten.
Op een gegeven moment was mijn zwager even weggegaan en stond de neef onder de douche. De kinderen zaten in de gastenkamer. Mijn schoonvader stond op en begon rondjes door de keuken te lopen. Ik vertrouwde het niet echt, omdat hij vandaag slechter liep dan anders. Veel te ver achterover gebogen. Ik was bang dat hij zou vallen en bleef wat in zijn buurt, zodat ik hem op zijn minst kon ondersteunen of in het ergste geval opvangen. Ondertussen probeerde ik hem terug op zijn stoel te krijgen, maar hij begrijpt niet alle woorden meer of zijn lichaam kan niet altijd even goed reageren op wat mensen zeggen. Ik liep al iets van een kwartier vlak bij hem door de keuken en had hem inderdaad al een keer even moeten opvangen, toen ik de neef smste: "Waar ben je? Je opa wil niet gaan zitten en ik ben bang dat hij gaat vallen." Het duurde even voor de neef terug de keuken in kwam. "Waar is mijn oom?" "Geen idee. Volgens mij is hij even weggegaan." "Loopt mijn opa al lang rond?" "Ongeveer een kwartier. Zijn benen beginnen moe te worden, denk ik." Het was me opgevallen dat zijn benen af en toe vanzelf leken te knikken. De neef pakte zijn opa bij de hand. "Kom met mij mee. Ga nu even zitten," zei hij. Zonder al teveel moeite lukte het hem om mijn schoonvader in ieder geval voor de stoel te laten staan, maar daadwerkelijk zitten, leek hem niet te lukken. De neef pakte hem nu onder de armen en trok hem zachtjes naar beneden. Zijn opa hing achterover, maar hij boog zijn knieen niet. De neef liet zijn opa nog wat verder zakken, tot hij toch in de stoel terecht kwam.
Het is wat als mensen beginnen te dementeren. Een nare ziekte. Maar mijn schoonvader is op een paar boze momenten na (vooral als iemand lawaai maakt) er gelukkig heel vrolijk onder. En gelukkig heeft hij meerdere mensen die voor hem kunnen zorgen.
Later in de middag kwamen mijn tweede schoonzus en haar man met twee van hun dochters langs (ze hebben vijf dochters en vier zonen. Hun oudste is ongeveer 42 jaar, hun jongste een jaar of 22). Ook een broer van de man van mijn derde schoonzus en zijn vrouw kwamen op bezoek en de zus van mijn schoonvader met een van haar zonen.
Natuurlijk informeerde iedereen ook even naar Rebaz en naar zijn plannen in Nederland. "Ieder ander zou in Nederland zijn gebleven, maar jij bent teruggekomen naar ons," lachte de broer van de man van mijn derde schoonzus. "Ja," zei mijn schoonmoeder trots, "Ik vroeg haar voor ze naar Nederland ging of ze terug zou komen of daar zou blijven, maar ze wil niet weg van Koerdistan."
Het is niet eens dat ik het voor mijn schoonfamilie doe, maar het is wel waar dat ik echt graag in Koerdistan zit.
Tijdens mijn verblijf in Nederland had ik nog via Viber contact gehad met mijn tweede zwager. Zijn eigen gezin woont in Engeland en hij had me gevraagd of ik het niet veiliger vond om in Nederland te blijven voorlopig. "Wil je me weg hebben uit Koerdistan?" had ik hem gevraagd. "Nee, maar we verwachten nog wel een oorlog tussen Iran en Amerika." Hij dacht niet dat we er direct in Koerdistan iets van zouden vernemen, maar hij sloot een onverwachte oorlog ook niet uit. Ik bedankte hem voor zijn zorgen, maar vertelde hem dat ik me meer thuis voel in Koerdistan. Ook al is deze regio niet altijd stabiel, toch heb ik me nooit onveilig gevoeld. En uiteindelijk leef je nergens zonder risico's. Ik bedoel: iedereen die leeft, heeft de enige zekerheid dat hij ooit ook zal sterven. Dan kun je maar beter in de tussentijd je dagen vullen door volledig te genieten van je leven. Mijn zwager moest lachen om mijn antwoord en zei: "Dan is het goed." We wensten elkaar een goede nacht en namen afscheid.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1064
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => terug-naar-koerdistan
)
[59] => stdClass Object
(
[reportId] => 5029431
[userId] => 147375
[countryId] => 90
[username] => feikjeveenstra
[datePublication] => 2018-07-07
[photoRevision] => 1
[title] => Zwemmen en schoonfamilie
[message] => De afgelopen dagen is de temperatuur nog wat meer opgelopen. Een paar dagen geleden werd het 46 graden. Persoonlijk kan ik wel wat warmte hebben, dus ik geniet alleen maar. Een neef van onze kinderen zou samen met zijn vrouw en de 2 kinderen van zijn broer bij ons komen zwemmen en eten.
Het was rond 2 uur in de middag dat hij mij belde. Ik was nog op het werk. Had net een patient behandeld, die zo enthousiast was dat hij zowel voor als na mijn behandeling telefonisch contact opnam met bekenden van hem om hen naar mij door te sturen. "Ze komt uit Nederland en ze is de beste," hoorde ik hem door zijn telefoon tegen iemand zeggen. Ik probeerde mijn glimlach te onderdrukken. Hij was naar mij gestuurd door een andere patient die al heel veel mensen naar ons heeft doorgestuurd. Vervolgens kreeg ik de telefoon in handen gedrukt. "Hij is een rechter. Praat met hem," zei mijn patient tegen mij. Prachtig, toch, als je mensen blij kunt maken.
Tegen de tijd dat mijn eigen telefoon overging, had mijn patient net de kliniek verlaten. Het was de neef van onze kinderen: "Weet je, Feikje, het waait nogal vandaag." "Ja, en?" "Misschien is het wel te koud om te zwemmen," vervolgde de neef zijn verhaal. "Nou, volgens mij is het vandaag zo'n 46 graden buiten," vertelde ik hem. "Ja," ging de neef verder, "dat klopt wel. En ik zag dat het soms in Erbil ook 50 graden was. Maar die wind, he? Dat maakt het wel koud straks als we gaan zwemmen." "Ik denk dat dat wel wat meevalt, hoor. Die wind voelt aan als een fohn die in je gezicht waait," lachte ik, "maar weet je wat? Kom in ieder geval langs om te eten en kijk maar of het niet te koud is om te zwemmen." Glimlachend verbrak ik de verbinding. Als het met 46 graden nog te koud is om te zwemmen, zouden mensen in Nederland nooit meer de mogelijkheid hebben een openluchtbad te bezoeken.
Later die middag stond hun auto binnen onze poortmuren en lagen we met ons allen in het zwembad. Op Ronak na, want zij had wat koorts.
Hoewel we een open zwembad hebben, hebben we aardig wat privacy en dus zwem ik normaal gesproken in een badpak. Afhankelijk van wie ons bezoek is, trek ik eventueel extra kleding er overheen aan. Maar dat is meer iets dat ik uit mezelf doe. Alleen een zwempak is ook goed.
Uiteindelijk zaten we 4 uur lang achtereen in het water. Ons water is niet verwarmd, maar was door de hitte precies op temperatuur. Geen spatje kou. We deden waterspelletjes als Marco Polo, waarbij een persoon met gesloten ogen moet zwemmen en een van de anderen moet proberen te vangen door "Marco" te roepen, waarop de rest "Polo" antwoordt. Op het geluid afgaan dus. Degene die gepakt wordt, moet dan zijn ogen sluiten en iemand van de anderen pakken.
Vervolgens deden we een balspel in het water. De jongens tegen de meiden. De neef en Shayan samen tegen de vrouw van de neef, Shayda en ik. Een kwestie van bal overgooien, proberen te vangen of gewoonweg afpakken van degene die hem heeft. Ik ben maar wat vaak kopje onder geweest. De rest overigens niet minder. Ik ben meestal niet zo dapper dat ik echt met mijn hoofd onder water ga. Onder water raak ik vaak een beetje in paniek en vergeet spontaan mijn ademhaling te regelen. Ik probeerde dan ook steeds boven water te blijven, wat me zo ongeveer de helft van de tijd lukte, maar door het getrek en gedruk had ik de volgende ochtend dus wel wat spierpijn. Het mag de pret niet drukken, want wat hadden we een lol.
Zelfs de kleintjes hadden pret voor tien. Kani vordert inmiddels ook al aardig in haar zwemmen. Ze heeft geen les gehad, maar ik zie dat Shayan haar grote voorbeeld is. Shayan springt van de kant af en duikt het water in. Vervolgens zwemt hij onder water verder. En dus doet Kani dat nu ook, hoewel haar duiken nog wat meer op springen lijkt. Hoe dan ook. Ze doet het prima voor een kind van 4. Zonder bandjes of andere hulpmiddelen kan ze nu door het hele bad. Haar en Shayan leren zwemmen, was een van mijn prioriteiten toen we hier kwamen wonen. Shayan lukte het vorig jaar al, maar kreeg pas dit jaar voldoende uithoudingsvermogen. Kani leerde deze zomer pas zwemmen en we werken nog aan haar uithoudingsvermogen.
Pas iets voor achten die avond verlieten we het zwembad, douchten we ons en schoven aan aan tafel. De oppas (ja, ze zijn er gelukkig weer na hun vakantie van bijna 3 week!) had dolma gemaakt. Zo fijn dat die extra taken weer door haar en haar man, de tuinman, zijn overgenomen.
Ondertussen is onze auto al weer een paar dagen bij de monteur. Van alles is eraan vernieuwd, maar ineens raakte de auto oververhit en komt er nu een andere motor in. Rebaz had laatst even de auto van een vriend van hem geleend en om 6 uur in de avond moest ik de auto terug brengen naar het huis van de vriend. Ik kreeg wat vage aanwijzingen over hun woonplaats mee, maar gelukkig lukte het me uiteindelijk ergens achteraf in de middle of nowhere, hun huis te vinden. Ze hebben een stuk of 7 kinderen. Twee van zijn dochters brachten me terug naar de snelweg, zodat ik daar vandaan een taxi naar huis kon regelen. Precies op dat moment belde de neef van Rebaz, die toch van plan was naar ons huis te komen, zodat we samen naar Rebaz' ouders konden gaan.
Het moest nog even duren, want hij was in Erbil, maar hij zou me onderweg oppikken. Ik stak beide rijbanen van de snelweg over en liep een paar meter verder in de berm over de losliggende stenen. Het kostte me een minuut of 20 voor ik het check point bereikte. De neef was er nog niet, dus sloeg ik de straat naar Mala Omar in. Zeven minuten later was hij gearriveerd, stopte hij met zijn auto aan de zijkant van de straat en stapte ik in. "Jij loopt snel," zei hij verbaasd, "maar eigenlijk is het nog veel te warm buiten." "Maakt niet uit," antwoordde ik, "ik hou wel van lopen. En zo in de avond is het redelijk te doen." We reden door het dorp naar ons huis.
Ik nam een snelle douche en ongeveer een half uur later zaten we in de auto op weg naar Massif. De neef, Rebaz, Ronak en ik. De rest had ik thuis gelaten bij de oppas. Het was druk bij mijn schoonouders. Naast ons vieren waren er nog 17 andere mensen in huis. Mijn schoonmoeder was een beetje ziek, dus waren twee van haar kleindochters daar om wat te helpen. Samen met de kleinzoon die bij hen inwoont, waren ze het bed van hun oma dat in de zitkamer staat, aan het opmaken. Het is mooi om te zien hoe ze verantwoordelijkheden nemen en hoe ze voor elkaar zorgen en elkaar helpen. Iets wat ik altijd heb gewaardeerd in de Koerdische cultuur.
[vip] =>
[userRegistrationDate] => 2008-06-08 17:39:53
[totalVisitorCount] => 369735
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 1501
[author] => Feikje Veenstra
[cityName] => Erbil
[travelId] => 147375
[travelTitle] => Mijn leven in Koerdistan-Irak
[travelTitleSlugified] => mijn-leven-in-koerdistan-irak
[dateDepart] => 2008-06-14
[dateReturn] => 2079-04-03
[showDate] => yes
[goalId] => 10
[goalName] => Emigreren
[countryName] => Irak
[countryIsoCode] => iq
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/irak,erbil
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/147/375_50x50.jpg?r=1
[titleSlugified] => zwemmen-en-schoonfamilie
)
)
)
[_currentPageNumber:protected] => 4
[_filter:protected] =>
[_itemCountPerPage:protected] => 15
[_pageCount:protected] => 4
[_pageRange:protected] => 10
[_pages:protected] => stdClass Object
(
[pageCount] => 4
[itemCountPerPage] => 15
[first] => 1
[current] => 4
[last] => 4
[previous] => 3
[pagesInRange] => Array
(
[1] => 1
[2] => 2
[3] => 3
[4] => 4
)
[firstPageInRange] => 1
[lastPageInRange] => 4
[currentItemCount] => 15
[totalItemCount] => 60
[firstItemNumber] => 46
[lastItemNumber] => 60
)
[_view:protected] =>
)
[breadcrumb] =>
>
Reisverslagen
[styleSheet] => https://cdn.easyapps.nl/578/css/style.css
)
Erbil - Irak