Op reis wil je maar één ding: vrijheid. Vrijheid om te verdwalen in een onbekende stad, om last minute een andere route te nemen, om die zonsondergang meteen te delen met vrienden thuis. Maar ja, zonder mobiel bereik of een stevige databundel is die vrijheid soms ver te zoeken. Gelukkig is er een oplossing die verrassend simpel én voordelig is: sim only

In dit artikel nemen we je mee in de wereld van sim only-abonnementen voor reizigers. Niet te technisch, gewoon handige tips waar je écht iets aan hebt als je binnenkort op pad gaat.

Wat is sim only ook alweer?

Een sim only-abonnement betekent dat je alleen betaalt voor je mobiele bundel: belminuten, sms en data. Je krijgt dus geen toestel, wat het abonnement meestal een stuk goedkoper maakt. Ideaal als je al een goede telefoon hebt en liever je geld uitgeeft aan leuke dingen – zoals een extra nachtje in dat charmante B&B in Toscane.

Waarom is sim only zo handig voor op reis?

Een sim only is voor buitenlandgebruik vooral aantrekkelijk vanwege de flexibiliteit en controle. Alle Nederlandse providers bieden sinds 2017 EU-roaming aan, wat betekent dat je in veel Europese landen gewoon je bundel kunt gebruiken zonder extra kosten.

Dat betekent: geen gedoe met lokale simkaarten, geen onverwachte roamingfacturen, en gewoon bereikbaar blijven met je eigen nummer. Even de weg zoeken op Google Maps, je hotel reserveren via Booking.com of een foto sturen via WhatsApp – allemaal zonder zorgen.

Waar moet je op letten voor vertrek?

Binnen de EU is dat meestal geen probleem. Je gebruikt daar gewoon je Nederlandse bundel. Buiten de EU is een ander verhaal. Dan betaal je vaak per MB en dat kan hard oplopen. Ga je bijvoorbeeld naar Turkije, Thailand of de VS? Check dan of je provider wereldbundels aanbiedt of koop ter plekke een lokale simkaart.

Een kleine instelling, groot verschil. Ga naar je netwerkinstellingen en zorg dat ‘roaming’ is ingeschakeld. Geen zorgen: zolang je binnen de EU blijft en je bundel geldig is, brengt dit geen extra kosten met zich mee. Buiten de EU kun je roaming juist beter uitzetten, tenzij je bewust een buitenbundeloptie hebt gekozen.

Weet je dat je op vakantie meer data verbruikt dan thuis (hallo, Instagramstories en Google Maps)? Kies dan tijdelijk voor een grotere databundel. Bij veel sim only-aanbieders kun je je bundel maandelijks aanpassen. Zo blijf je flexibel én binnen budget.

Slimme bespaartips voor onderweg

Zelfs met een goede bundel is het slim om spaarzaam met je data om te gaan. Je wilt tenslotte je MB’s gebruiken om je weg te vinden, niet om automatische updates te installeren.

Hoe zit het met bellen en voicemail?

Binnen de EU bel je ook gewoon uit je bundel. Maar let op: voicemail beluisteren in het buitenland kan extra kosten met zich meebrengen, vooral buiten Europa. Zet je voicemail dus uit als je die niet nodig hebt, of laat mensen via WhatsApp contact opnemen. Wel zo 2025.

En buiten Europa dan?

Ga je naar een land buiten de EU, dan is een sim only-abonnement minder vanzelfsprekend. Dan kun je kiezen uit:

Samenvattend

Met een beetje voorbereiding is voor buitenlandgebruik een sim only een uitstekende manier om tijdens je reis bereikbaar te blijven, zonder torenhoge kosten of eindeloos zoeken naar WiFi. Je behoudt controle over je verbruik, je eigen nummer én je vakantiebudget.

Kortom: ideaal voor iedereen die met een gerust hart wil reizen – van de spontane citytripper tot de digital nomad die morgen gewoon weer inlogt op een strand in Portugal.

Wil je flexibel je bundel aanpassen, profiteren van duidelijke tarieven en gebruikmaken van een betrouwbaar netwerk? Kijk dan eens naar Simyo’s sim only – of check eerst de roaminginformatie van KPN voor een compleet overzicht van je opties.

Die langgekoesterde droomreis naar de andere kant van de wereld, die perfect uitgeruste camper voor een onvergetelijke roadtrip, of die essentiële professionele duikuitrusting waarmee je nieuwe onderwaterwerelden kunt verkennen. Soms lijken onze grootste reisavonturen financieel (net) buiten bereik. Sparen is een optie, maar wat als je niet langer wilt wachten om je passie te volgen? Een persoonlijke lening kan dan een interessante mogelijkheid zijn om die dromen sneller te realiseren. Maar wat houdt zo'n lening precies in en is het wel een verstandige keuze voor jouw reisplannen?

Reizen kost (vaak veel) geld

Als reiziger komen er diverse kostenposten kijken bij het plannen en uitvoeren van je avontuur. Denk hierbij aan de transportkosten, zoals vliegtickets, treinkaartjes, busreizen of de aanschaf van een eigen vervoermiddel zoals een camper of motor. Daarnaast zijn er de kosten voor accommodatie, variërend van hotels en hostels tot vakantiehuizen of de inrichting van je camper. Ook de dagelijkse uitgaven zoals eten, drinken, lokale transportkosten en toegangsprijzen voor bezienswaardigheden zijn aanzienlijk. Verder moet je rekening houden met reisverzekeringen, vaccinaties en visa. En eventuele kosten voor reisbenodigdheden zoals outdoorkleding, rugzakken of specifieke apparatuur.

Je droomreis mogelijk maken

Wanneer je niet voldoende hebt kunnen sparen voor je vertrek en ook geen opties hebt om bijvoorbeeld bij familie extra geld te lenen, kan je reis potentieel gefinancierd worden met een persoonlijke lening. Dit is een geldbedrag dat je leent van een financiële instelling en dat je in een vooraf afgesproken periode terugbetaalt, inclusief rente. Het belangrijke kenmerk is dat je het geleende bedrag in één keer ontvangt en dat de rente en de maandelijkse aflossing gedurende de looptijd van de lening vaststaan. Dit zorgt voor financiële duidelijkheid: je weet precies waar je aan toe bent en wat je maandelijks kwijt bent. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een doorlopend krediet of een creditcard, waarbij het leenbedrag flexibel is, is een persoonlijke lening specifiek bedoeld voor een bepaald doel, zoals het financieren van een reis of de aanschaf van reisbenodigdheden.

De voordelen voor reizigers en avonturiers

Voor wie de wereld wil ontdekken, biedt een persoonlijke lening een aantal aantrekkelijke voordelen. Ten eerste stelt het je in staat om een grotere uitgave in één keer te doen. Denk aan de aankoop van een betrouwbare camper die je vrijheid op de weg vergroot, of het boeken van een langdurige wereldreis waar je anders jaren voor zou moeten sparen. Ten tweede zorgt de vaste maandelijkse last ervoor dat je de kosten van je droomreis over een langere periode kunt spreiden, waardoor het beter past binnen je budget. Je hebt vooraf inzicht in je financiële verplichtingen, wat helpt bij het plannen van je reis en je financiën daarna.

Aandachtspunten bij het afsluiten van een lening

Voordat je een persoonlijke lening afsluit voor je reisavontuur, zijn er een aantal belangrijke zaken om te overwegen. Ten eerste natuurlijk de kosten. De rente is een cruciale factor; dit zijn de kosten die je betaalt voor het lenen van het geld. Vergelijk verschillende aanbieders om de meest gunstige rente te vinden. Ook de looptijd van de lening is belangrijk. Een langere looptijd betekent lagere maandelijkse lasten, maar je betaalt over de gehele periode meer rente. Kies een looptijd die past bij je financiële situatie, zowel nu als in de toekomst. Let ook goed op de voorwaarden van de lening, zoals de mogelijkheden tot vervroegde aflossing.

Verstandig lenen voor je reisdroom

Een persoonlijke lening kan een waardevol instrument zijn om je reisdromen te realiseren, mits je er verstandig mee omgaat. Bepaal vooraf nauwkeurig hoeveel geld je nodig hebt en leen niet meer dan noodzakelijk. Maak een realistisch terugbetaalplan en zorg ervoor dat de maandelijkse lasten comfortabel binnen je budget passen, ook tijdens en na je reis. Overweeg of er wellicht andere spaarmogelijkheden zijn of dat je bepaalde uitgaven kunt uitstellen. Een weloverwogen beslissing zorgt ervoor dat je met een gerust hart op avontuur kunt gaan, zonder onnodige financiële zorgen achteraf.

Geld lenen bij familie of vrienden kan flexibeler zijn en minder kosten met zich meebrengen, maar het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de terugbetaling om relaties niet onder druk te zetten. Een goed gesprek en heldere afspraken kunnen veel financiële stress achteraf voorkomen.

Mountainbiken is de perfecte manier om de natuur te verkennen, je hoofd leeg te maken en jezelf fysiek uit te dagen. Of je nu houdt van technische trails vol boomwortels en rotsen of liever lange, glooiende bospaden rijdt, er is altijd wel een route die bij jouw niveau past. In Nederland en daarbuiten zijn er talloze geweldige mountainbikeroutes te vinden. Pak je fiets, trek je helm strak en ontdek deze toffe plekken om te rijden!

Mountainbikeroutes in Nederland

Je hoeft echt niet naar het buitenland om mooie trails te rijden. Nederland heeft verrassend veel gave MTB-routes, van snelle singletracks tot uitdagende klimmetjes. De Utrechtse Heuvelrug is bijvoorbeeld een hotspot voor mountainbikers. Denk aan routes zoals die van Amerongen en Leersum, die bekendstaan om hun technische secties en snelle afdalingen. Ook in het zuiden van het land vind je fantastische trails. Denk aan in Zuid-Limburg, waar je bijna een buitenlands gevoel krijgt door de steile hellingen en smalle paadjes. Liever iets minder uitdagend? Dan zijn de routes op de Veluwe perfect, met lange, goed onderhouden tracks door de bossen.

Mountainbiken in het buitenland

Heb je zin in een echt avontuur? In landen zoals Duitsland, België en Frankrijk vind je geweldige mountainbike gebieden. De Ardennen zijn bijvoorbeeld ideaal voor een weekendje weg, met routes die je langs ruige rotsen en diepe dalen voeren. Duitsland heeft de Eifel en het Zwarte Woud, waar je eindeloos kunt klimmen en afdalen. Voor wie echt een uitdaging zoekt, is de Alpenregio dé plek. In gebieden zoals de Franse Alpen of het Oostenrijkse Tirol vind je spectaculaire downhill-trails en bikeparks waar je je grenzen kunt verleggen.

De juiste uitrusting voor elke rit

Een goede mountainbike is natuurlijk essentieel, maar er is meer waar je aan moet denken. Draag altijd een stevige helm en, als je technische trails rijdt, kniebeschermers en handschoenen. Een comfortabele, ademende outfit maakt het fietsen een stuk fijner, vooral als je langere tochten maakt. Vergeet ook niet een basis reparatieset mee te nemen: een multitool, een reserve binnenband en een fietspomp kunnen je dag redden als je een lekke band krijgt. En water! Niets is zo vervelend als dorst krijgen midden op een lange route.

Mountainbike verzekeren: nodig of niet?

Een mountainbike kan een flinke investering zijn, zeker als je een high-end model rijdt. En helaas zijn mountainbikes ook populair bij dieven. Daarom kan het verzekeren van je mountainbike best slim zijn. De meeste verzekeringen dekken diefstal, maar je kunt vaak ook kiezen voor een uitgebreidere dekking die schade door vallen of transport meeneemt. Let goed op de voorwaarden: sommige verzekeraars eisen bijvoorbeeld dat je fiets in een afgesloten ruimte staat als je hem thuis bewaart. Als je regelmatig in het buitenland fietst, is een verzekering met internationale dekking een aanrader.

Techniek en vaardigheden verbeteren

Mountainbiken is meer dan gewoon fietsen over een bospad. Hoe beter je techniek, hoe soepeler je rijdt en hoe leuker de trails worden. Wil je sneller en veiliger afdalen? Oefen dan je lichaamspositie en leer hoe je remmen optimaal gebruikt zonder grip te verliezen. Bochtenwerk is ook belangrijk: kijk altijd vooruit, houd je gewicht laag en leer je fiets te "leunen" in plaats van te sturen. En niet vergeten: hoe beter je conditie, hoe makkelijker de beklimmingen worden!

Respect voor de natuur en medefietsers

Mountainbiken is fantastisch. Maar het is belangrijk om rekening te houden met andere gebruikers van de paden. Blijf op de aangegeven routes, voorkom onnodige erosie en geef wandelaars en andere fietsers de ruimte. Veel MTB-trails worden onderhouden door vrijwilligers. Dus respecteer het werk dat zij doen door netjes te rijden en geen rommel achter te laten. Hoe beter we met de natuur omgaan, hoe langer we kunnen genieten van mooie routes!

BYE TAMALE.................................Ieder boek heeft een laatste hoofdstuk..............!

Na 4 jaren maandelijks gerapporteerd te hebben over ons Ghanese wel en wee, lijkt ons het moment aangebroken om het dikke boek te sluiten. D.w.z. de maandelijkse updates zullen niet meer verschijnen, maar wel zullen we van tijd tot tijd een berichtje plaatsen over hoe het ons vergaat. Het is een goed gekozen moment, aangezien we op 1 oktober Tamale (Noord-Ghana) gaan verlaten en gaan verhuizen naar Takoradi (Zuid-West Ghana).

Zo af en toe plaatsen we dus nog enig nieuws op de homepage en verder is dit terug te vinden onder de link: Van de Northern Region naar de Western Region in Ghana.

Hierbij dus de laatste update in 'het oude jasje'; het verhaal van september 2010. Daar gaan we dan.....! Na 7 weken verlof in Nederland, stond onze retourvlucht naar Ghana gepland op 2 september. Iemand uit onze wijk was zo aardig om ons naar het station Venlo te brengen, waar we in alle vroegte met de trein vertrokken richting Schiphol. In het vliegtuig werden wij weer verblijd met KLM-huisjes. Onze verzameling groeit gestaag! Wij hadden heel veel zin om terug te keren naar het warme Ghana. Toen we 's avonds veilig in Accra waren geland, viel de hitte als een deken over ons heen en roken we Afrika weer! Welcome home!

De nacht werd doorgebracht in Accra en de volgende dag stond de busreis Accra-Takoradi gepland. In Accra werd nog even een felicitatie gepost richting de heer des huizes van ons vakantie-oppasadres in Zeist in 2008 en 2009. De reden dat wij via Takoradi reisden moge duidelijk zijn voor de trouwe lezer: Nog steeds hadden wij geen huisvesting gevonden in Takoradi en op 1 oktober 2010 liep de huur af van ons huis in Tamale. Wij hadden weliswaar in juli een appartement bekeken in Takoradi, maar hadden dit gecanceld. Onze contactpersoon in Takoradi, mister Robert, was van mening dat hij destijds passende huisvesting had gevonden, maar toen wij het op 12 juli zagen (net voor ons vertrek naar Nederland op 14 juli), moesten we constateren dat wij toch wel iets anders verstonden onder passende huisvesting. Het was vies, smerig en bedompt. Het was geen kwestie van schoonmaken en schilderen; de hele scene stond ons niet aan. Wij hadden mister Robert in juli dan ook opdracht gegeven om zijn huiswerk opnieuw te doen en we hadden tijdens onze verlofperiode in Nederland (15 juli-2 september 2010) veelvuldig contact met hem gehad. Zou het gaan lukken in de tijd? Telkens weer was er een excuus en had hij verschillende 'funerals', waardoor hij geen tijd had gehad om voor ons op huizenjacht te gaan. Iedere keer liet hij echter weten: 'Don't worry; we will succeed; it will be okay bij His grace'. Twee dagen voor ons vertrek richting Ghana, maakte hij ons blij met de opmerking: 'I have found 2 apartments'. Wij kregen weer hoop.

Op 4 september gingen we dus samen op pad. We hadden 2 overnachtingen geboekt in onze accomodatie in Takoradi, zodat we rustig konden gaan kijken naar een onderkomen. Wij waren dus in de veronderstellig dat hij 2 appartementen had gevonden. Later bleek echter dat het 3 huizen waren. Ach ja.......altijd weer flexibel zijn en bijstellen......dat zijn we wel gewend.

Huis nummer 1 lag op een heuvel in een mooie groene omgeving, dichtbij de zee, de haven en de stad. De omgeving was dus erg goed. Het gebied heet Chapel Hill.

Het huis zelf werd bewoond door de 'landlady', die zich voorstelde met de naam Rosamond. Deze landlady woont boven en de benedenverdieping werd verhuurd. Hoewel wij niet zo gecharmeerd waren van een 'sharing compound', liet Rosamond weten dat zij een groot gedeelte van het jaar niet in Takoradi woonde, maar voor haar werk in Australië verbleef. In de maanden dat zij dus niet in Ghana woonde, hadden wij de compound voor ons alleen. Verder liet de vrouw des huizes weten dat er 24 uur per dag een 'watchman' was. Deze jongen, die Wilson bleek te heten, was afkomstig uit Liberia en deed niet alleen dienst als 'securityman', maar ook als 'compound-boy'. Hij onderhield o.a. de tuin. Dit alles was inbegrepen in de prijs. De benedenverdieping werd gemeubileerd verhuurd. Aangezien wij onze eigen spullen van Tamale willen laten transporteren naar Takoradi, was Rosamond bereid om het leeg op te leveren. Wij vroegen ons af of wij onze spullen wel kwijt zouden kunnen in de relatief kleine benedenverdieping. Dat zou wellicht passen en meten worden. En dan was er nog een hond......! Daar hadden we het beiden ook niet zo op gemunt. Maar Rosamond verzekerde ons dat hond Rosky en wij snel aan elkaar gewend zouden raken. Onze eerste gedachte was: Goed dat we een nieuwe rabiës vaccinatie bij de GGD in Nederland hebben laten zetten. Het was opmerkelijk dat we ons zo lieten leiden door die hond. In onze eerste 2 jaren in Tamale woonden we ook op een sharing compound en wel in Gurugu bij het gezin van mister Jacob. Daar waren niet alleen 2 honden, maar ook nog katten en nog veel meer vee en dat was nooit een probleem geweest. Misschien kwam het omdat we de afgelopen 2 jaren in Zagyuri geen honden hadden gehad. Wie zal het zeggen! Kortom: Nadelen: Sharing compound; hond; kleine woonruimte en relatief duur. Voordelen: Een mooie omgeving en een veilige omgeving en vlakbij zee, haven en stad. Bovendien was Rosamond bereid om het voor een half jaar te verhuren en dat is heel erg uitzonderlijk in Ghana. Meestal moet je meteen voor 2 jaar huren. Na dat half jaar zouden we kunnen verlengen. De manier van denken van Rosamond is bijna West-Europees. Of om met haar eigen woorden te spreken: 'Van buiten ben ik zwart, maar van binnen ben ik wit!'

Op naar huis 2. Dit huis lag in de wijk Namibia. Qua wijk iets minder dan Chapel Hill en ver verwijderd van zee en stad. Het was wel een mooi groot huis, dat op het moment dat wij het bezochten, werd geschilderd. De compound was ommuurd, maar er was geen 'security'. Huis 3 viel meteen af toen we het zagen. (Zowel qua huis als qua locatie). In huis 2 en 3 troffen we geen 'landlord of landlady' aan. Tsja......wat moesten we nu doen? De knoop doorhakken? Huis 1 of huis 2 nemen? Of toch nog wachten en verder kijken? De tijd begon echter te dringen. Het was 4 september en over enkele dagen zouden we in Tamale zijn. We zouden dan geen tijd meer hebben om wederom af te reizen naar Takoradi (een busrit van enkel ongeveer 13 uur). De datum 1 oktober naderde ook met rasse schreden! We besloten om nog een dagdeel met een makelaar op pad te gaan. Toen hij ons zag (wit = geld), schoten de prijzen omhoog, totdat.....mister Robert opdook. Uiteindelijk tuften we samen naar een appartement op de benedenverdieping. Weliswaar mooi, maar de locatie was verre van aangenaam. Nee dus.........! Wij zetten er een punt achter en trokken ons terug in onze accomodatie, waar wij samen de knoop doorhakten: Het wordt huis 1 van Rosamond! Voor de tweede keer gingen we er kijken en bespraken veel praktische dingetjes met Rosamond.

Zij liet ons weten dat wij slechts 14 dagen 'last' van haar zouden hebben, aangezien zij omstreeks 15 oktober voor enkele maanden zou afreizen naar Australië. Welnu, we zullen dit half jaar gaan gebruiken om te ervaren of we willen wonen in de Western Region van Ghana. Zullen we ons er thuis gaan voelen? Zullen we Tamale missen? In Takoradi is een ander klimaat; een andere cultuur etc.

In ieder geval geeft het ons de mogelijkheid om straks een goede keuze te maken: Gaan we tóch bouwen in Axim, blijven we huren in Takoradi, of keren we terug naar Nederland?

Wordt het de Ghanese zee of de Nederlandse zee? Vooralsnog geven we de Ghanese zee een eerlijke kans en kijken dan wel weer verder. Feit is wel dat je heel anders over bouwen in Ghana denkt als je in Nederland bent (moeilijk, moeilijk, moeilijk, je ziet alleen maar beren op de weg), dan dat je in Ghana bent (waarom zouden we het niet doen?)

Op 5 september reisden we per bus van Takoradi naar Kumasi en op 6 september begonnen we aan het laatste stukje van de reis, namelijk: Kumasi-Tamale. Later zou blijken dat dit laatste stukje het moeilijkste gedeelte van de hele reis was. Je kunt beter vliegen van Amsterdam naar Accra, dan met de STC-bus reizen van Kumasi naar Tamale. Hahahaha!!! Wat gebeurde er? De bus vanuit Kumasi naar Tamale zou moeten vertrekken om 10.00 uur, maar vertrok pas om 14.00 uur. Nadat we dus 4 uur hadden gewacht op de STC-terminal van Kumasi, konden we dan eindelijk vertrekken. De wachttijd werd o.a. opgevuld met socializen met de dames van een stalletje, waar wij al jaren komen als wij aan het reizen zijn. Het is onze plek geworden om een ontbijtje te scoren.......sandwich fried egg! Nadat we een uur en een kwartier gereden hadden, begaf de bus het om 15.15. uur en moesten we wachten op een andere bus. Dit betekende wederom zo'n 4 uur wachten! Omstreeks 19.00 uur 's avonds kwam er pas een andere bus om ons naar Tamale te brengen. In de bus maakten we kennis met een Engels meisje, dat slechts 14 dagen vrijwilligerswerk zou gaan doen in Tamale en zich erg had verheugd op de busreis naar Tamale. Dat viel dus tegen voor haar, want de reis werd in het donker afgelegd. De setting is onvoorstelbaar: Er wordt niets uitgelegd; de chauffeur verlaat de bus en laat alle passagiers achter......zwart accepteert gelaten; wit reageert gestresst.........Hoe het ook zij: Iedereen in het ongewisse! De radio wordt keihard aangezet en de chauffeur gaat gewoon een kilometer verderop rustig in het gras zitten en wacht.......Eindelijk konden we dus om 19.00 uur onze reis vervolgen en arriveerden we midden in de nacht (1.30 uur) in Tamale. (Normaal gesproken hadden we er omstreeks 17.00 uur moeten zijn). Met de taxi gingen we naar huis en even voor 2.00 uur arriveerden we in ons huis in Zagyuri, waar onze compound-boy Hudu al die tijd op ons had gewacht. Wij hadden hem uiteraard telefonisch verscheidene keren op de hoogte gebracht van de vertragingen en iedere keer liet hij aan Ben weten: 'No problem master, I wait for you'! Toen hij ons dan eindelijk zag straalde hij over zijn hele gezicht en stamelde: 'We thank God that you are back!!!'

En dat zinnetje.....'We thank God that you are back', kregen we nog heel vaak te horen in de dagen die volgden. Vaak kregen we telefoontjes van vrienden en bekenden die lieten weten: 'We saw your car; are you back in Tamale?' Als we daar dan bevestigend op reageerden, luidde steevast het antwoord: 'Oh I am happy; we thank God that you are back!'

Onze compound-boy Hudu had ons tijdens onze verlofperiode in Nederland laten weten dat er een boom was omgewaaid op ons terrein bij de ingang van de 'main gate'. Verder had hij ons toen verteld dat hij - samen met 2 gentlemen - bezig was geweest met 'trimming the trees'.

Bomen snoeien oké, maar wij hadden geen toestemming gegeven om 2 'gentlemen' op de compound te laten. Wij zagen het lijk al drijven......deze 2 gentlemen zouden ongetwijfeld geld willen zien. Maar hoe verrassend kan het zijn? Onze bange vermoedens verdwenen als sneeuw voor de zon, toen Hudu ons mededeelde dat hij in opdracht van onze 'landlord' Boye Bandie had gehandeld. Laatstgenoemde had aan Hudu gevraagd om samen met een paar anderen de bomen te snoeien en onze huisbaas had dus gewoon alles betaald. Opgelost dus! Het snoeien van de bomen verdiende echter niet de schoonheidsprijs! De ongeveer 30 prachtige bomen op ons terrein waren foeilelijk gekortwiekt. Hoe het ook zij: Het zal onze tijd wel duren. Wij waren begonnen aan onze laatste weekjes in Zagyuri. Toen wij Hudu betaalden voor bijna 2 maanden'watchman' zijn, reageerde hij met: 'Thank you; I am very grateful!' Wij waren nauwelijks een dag terug of enkele van onze meiden stonden al op de stoep........'Mister Ben and Madam Dies, it was too long, we missed you too much' waren hun eerste woorden...........

Tsja......even schakelen (in positieve zin) na 7 weken Nederland................!

Wat deden we zoal die eerste weken? Nadat de eerste verlof-bagage was opgeruimd, de Euro's weer waren omgezet in Cedi's en we weer enigszins onze Tamale-draad hadden opgepakt, begon er een divers programma.

Onze huisbaas had opdracht gegeven om de mangobomen te laten sprayen (vanwege insekten). Zelf regelden wij een elektriciën, aangezien er kortsluiting was ontstaan ten gevolge van zware regenval. Tevens maakten we een 'rondje huis' om alle elektriciteit te laten checken en lampen te vervangen. Ook werd de gekochte laptop in Nederland door onze Ghanese vriend Reginald geïnstalleerd. Reginald heeft een internetcafé en we brachten menig uurtje bij hem door. Aangezien het een geavanceerde laptop is, kostte het ons behoorlijk veel tijd om alles onder de knie te krijgen. Gegevens van de oude laptop werden overgebracht naar de nieuwe laptop en foto's werden op de nieuwe laptop en op de nieuwe memorystick geplaatst. (En Windows 7 was ook even wennen)! We gaan nu mobiel internetten en niet meer via de telefoon. Onze computer-vriend Reginald is erg kundig en adviseert ons altijd het neusje van de zalm. Hij heeft echter te maken met mensen die dit neusje van de zalm vaak helemaal niet willen, omdat het voor ons niet relevant is. Zo had hij ons ook bijvoorbeeld geadviseerd om in Nederland een booster te kopen. Hij had namelijk het plan om deze booster samen met een router te komen installeren in ons huis in Takoradi. Dit zou o.a. nodig zijn om het signaal te versterken. Echter.....ook dit is voor ons 'een maatje te groot', aangezien we ook met een modem kunnen werken. Er werd dan ook besloten om een modem van Zain (een Ghanese provider) te kopen. Aangezien een booster niet separaat gebruikt kan worden, hadden wij deze booster dus over. Gelukkig konden we dit verkopen aan Reginald. In een eerdere update werd waarschijnlijk melding gemaakt van de aanschaf van een universeel modem, meerdere telefoonkaartjes, UPS e.d., maar dit alles werd door ons gecanceld. Al deze ideeën schreven we maar toe aan het enthousiasme van Reginald. Wél zullen we waarschijnlijk in Takoradi een 'stabilizer' gaan aanschaffen.

Verder werd er een nieuwe mobi gekocht (dezelfde originele Nokia als aangeschaft in juni j.l.; alleen in een andere kleur). Via 'bluetooth' brachten we alle contactgegevens over van de eerste naar de tweede mobi. Ook op deze telefoons kunnen we nu internetten. De configuratie werd geregeld. Ja, we leren heel wat bij op dit gebied en dat nog wel in Ghana!!!

Onze meegebrachte cadeautjes uit Nederland vielen behoorlijk in de smaak bij onze vrienden en bij de meiden. We kregen veel bezoek (Hudu, Azara, Suhayini, Steven, Paul etc.) en iedereen wilde horen hoe het leven in Nederland eruit zag. Op een gegeven moment werd Suhayini moe en wat doe je dan? Je gaat gewoon languit liggen!

Een leuke anekdote: Wij hadden enkele plaatjes van Nederlands eten laten zien en dat vond men toch maar vreemd.....geen fufu, banku of TZ, maar bijvoorbeeld aardappelen, sperziebonen en slavink (om maar iets te noemen......). Toen Hudu het plaatje van een slavink zag, riep hij uit: 'It looks like a rubber!!!!!' Inderdaad.....hij heeft gelijk! Uiteraard konden wij niet voor iedereen cadeautjes meebrengen. Soms werd ons dat onder de neus gewreven. Zo liet de overbuurvrouw ons weten: 'Where is my bread?' Dit betekent: Je hebt niets voor mij meegebracht. Soms valt dit verkeerd bij ons. We lieten haar dan ook duidelijk weten dat wij al 4 jaar als vrijwilliger in Ghana werken en dat 'some of your people' het ons niet gemakkelijk hadden gemaakt. Wij gaven het voorbeeld van de afbraak van ons trainingscentrum, betaald door Nederland en afgebroken door Ghana; de strijd van een jaar die we hebben gevoerd om het sponsorgeld terug te krijgen, zodat we de containers weer op een andere plek konden opbouwen; de moeizame terugbetalingen van de microkredieten; het gemak waarmee gevraagd wordt; de mentaliteit van het Noorden die slechts bestaat uit één ding en dat is 'receiving'. Toen vroeg ze niet meer langer en mompelde alleen nog maar:¨'Sorry'.

Dochter-lief durfde toen ook niet meer te vragen voor onze oude laptop, maar stelde voor om deze te kopen. Wij lieten haar weten dat we deze al hadden beloofd aan één van 'our friends'.(Tahiru). Ook Hudu heeft er soms een handje van om alleen maar te vragen. Zeker nu hij weet dat we gaan verhuizen naar Takoradi, probeert hij zijn slag te slaan. Zo had hij bedacht dat we wellicht ons bed aan hem konden geven en de waterton en hij kon ook nog wel enkele borden gebruiken. Niet te geloven! En dan te bedenken dat hij al zóveel van ons heeft gekregen! Onze auto is ook een gewild object. Natuurlijk wil iedereen deze hebben of kopen, maar de auto gaat gewoon mee naar Takoradi.

Toen we tegen onze vriend Tahiru vertelden dat wij moeite hebben met deze mentaliteit (altijd maar vragen en alles 'for free' willen hebben), reageerde hij als volgt: 'It's very bad; they are fools, but master……do you have some plastic chairs for me?'!!!! Tsja…..hier in het Noorden heeft men vaak 'een klein lampje'……..

Verder maakten wij stapeltjes met foto's, bestemd voor onze vrienden, meiden, huisbazen, stagebegeleiders, school enz. enz. Gedurende de Tamale-jaren waren er zo'n 2000 foto's gemaakt en een gedeelte daarvan hadden we ooit tijdens eerdere verlofperiodes in Nederland laten afdrukken. Aangezien wij alles op schijf /op de computer en op de memorystick hebben staan, besloten we om deze 'prints' af te geven aan onze mensen in de Tamale-kring. Men is gek op afdrukken van foto's.

Het was leuk om deze foto's af te geven op het moment dat we de mensen daadwerkelijk gedag gingen zeggen. Uiteraard brachten we ook een bezoek aan mister Halilahi op ons trainingscentrum op Lamashegu. Sinds kort heeft hij daar elektriciteit en dat komt het werken weer ten goede.

Verder gingen we nog even naar het ziekenhuis voor een extra hoeveelheid nieuwe medicatie (met het oog op onze verhuizing) en gaven we veel oudere medicijnen af aan een kliniek voor de allerarmsten, hier in Tamale. Ook kochten we een nieuw muskietennet en bezochten we naaisters langs de kant van de weg voor enig verstelwerk. Voor wat betreft die naaisters: Toen we vroegen wat we moesten betalen, luidde het antwoord: 'We can't charge you, because you are my father and mother!!!!' Dit zit diep geworteld bij de mensen hier: Als je wit bent en - in hun beleving - ook nog oud, dan vindt men het moeilijk om je te laten betalen.

Voor de zoveelste keer probeerden wij uit te leggen dat zij een dienst hadden geleverd voor ons en dat het dan normaal is dat je voor die dienst betaalt.......otherwise your business will not grow...........er werd verlegen gelachen, maar nog steeds werd er geen prijs genoemd. Men kwam niet verder dan: 'Anything you give, is okay'. Toen we in hun ogen extra veel betaalden, werden we uitgebreid bedankt.

Op 10 september was het 'Public Holiday', i.v.m. de viering van Eid al Fitr; het einde van de Ramadan-periode. Sommige moslims plakken er echter nog een aantal dagen aan vast. Zo ook onze Hudu. Toen wij naar het 'waarom' vroegen van deze verlenging, luidde het antwoord: 'To get some extra credits!'

Terug zijn in Tamale betekende ook weer stroomuitval en watertekorten. De stroomuitval was weliswaar geregeld aan de orde, maar duurde telkens maar heel even. Was de prijs van elektriciteit een paar maanden geleden verhoogd met bijna 100%, nu kregen we te horen dat dit zou worden teruggedraaid. Voorlopig wordt een korting toegepast van 1%. Dat schiet dus niet echt op! Voor wat betreft het water: Er zijn problemen in het hele gebied waar wij wonen (Zagyuri). Natuurlijk zijn we blij dat we een polytank van 2000 liter water hebben, maar half september was er nog slechts een bodempje gevuld. Hudu klom geregeld in de 'tower' en liet weten dat het 'almost finished' was, maar.....'don't worry, the water enters small small' (ja, dankzij de pomp die het water omhoog pompt).

Het zou jammer zijn als wij voor de laatste weken nog het dure water moesten kopen van de waterleverancier. Regenwater werd dus opgevangen om te kunnen douchen, maar ook om te gebruiken als toiletspoeling. Willem Alexander zou trots op ons zijn, als het gaat om water-management! In het hele gebied zagen we vrouwen en kinderen sjouwen met jerrycans water. Iedereen was bezig met 'fetching water'. De overbuurvrouw kwam naar ons toe met een hele schare kinders achter haar aan. Ieder kleintje droeg wel een emmer of een jerrycan. Aangezien wij ook nog maar slechts een bodempje in de polytank hadden, konden we haar alleen maar de inhoud van een waterton geven. Maar ja.....alle kleine beetjes helpen en ze konden weer even vooruit. Men ging weg en liet ons weten: 'May God bless you!' Regelmatig belde Ben naar de Watercompany. Hij heeft de telefoonnummers van o.a. de 'complaint officer' en van degene die belast is met ons gebied. Vaak kreeg hij te horen: 'We are working on it'. Maar ja......voor de mensen hier is het 'sufferen'; zij hadden al 3 weken geen water meer. Er werd gezegd dat er ergens een lek zou zijn. Toch is het vreemd.

De Nederlandse company BiWater is vertrokken nadat men in Tamale de hele watervoorziening op peil had gebracht. Waarom werkt het dan niet in Zagyuri? Volgens insiders is de oorzaak gelegen in het feit dat dit gebied jarenlang geen water heeft gehad. Het netwerk is dus heel erg slecht.

Nu stroomt er wel water door heen, maar op de een of andere manier bereikt het niet de huizen van de mensen. Dit waarschijnlijk ten gevolge van breuken in de leidingen.

De telefoontjes die werden gepleegd richting Watercompany waren niet meer te tellen. Op een gegeven moment beloofde men naar ons huis te komen. Aldus geschiedde. Een delegatie van 4 personen verscheen ten tonele. Tientallen keren hadden wij gecheckt of er water was en steeds kwam er geen druppel uit de buitenkraan. Zelfs nog 20 minuten voor de komst van de 4 heren had Ben gecontroleerd. Geen water! En toen gebeurde er iets wonderbaarlijks.......In aanwezigheid van de hele delegatie draaide Ben demonstratief de kraan open en.........ja hoor.......water! Men moest erg lachen om het verbaasde gezicht van Ben en men nam het hele verhaal sportief op. Echter.....De heren hadden de hielen nog niet gelicht, of......wederom geen water! Nadien bleek dat op de plek waar de pompen van de Watercompany staan (enkele kilometers verwijderd van ons huis), 'lights off' was. Door de stroomuitval was de druk van het water te laag om het water op te pompen richting ons huis. Ook dit euvel werd weer opgelost. Tsja.....Je valt hier vaak van het één in het ander.......

Ongeveer een week hebben we in spanning gezeten als het gaat om het schilderwerk dat wij als huurders zouden moeten verrichten voordat wij het huis in Zagyuri zouden gaan verlaten. Wat was namelijk het geval? In de 'tenancy agreement' stond vermeld dat huurders voor hun vertrek het huis (en de dienstwoning) aan de binnenkant moeten schilderen. Natuurlijk waren wij hiervan op de hoogte en wij wisten dat dit onze plicht was. Daar hadden we tenslotte 2 jaar geleden voor getekend.

Dat was dan ook geen enkel probleem voor ons, alleen onze 'landlord' mister Boye Bandie wilde absoluut zijn eigen schilder hebben en zijn eigen uitgekozen, dure verf. Wij daarentegen hadden ook ons huiswerk gedaan en hadden inmiddels de broer van onze elektriciën (die schilder is) bereid gevonden om de klus te klaren. Wij hadden hem gevraagd om de 'estimates' op papier te zetten. Voor de materialen vroeg hij 570 GHc en voor het arbeidsloon 200 GHc. Totaal: 770 GHc (415 Euro). Dat was heel redelijk en we waren dan ook blij met deze schilder. Maar......op 10 september stond om 6.30 uur 's ochtends de vrouw van de huisbaas met hun eigen schilder op onze poort te bonken. Wij werden wakker van het kabaal. De huisbaas zelf was er niet bij. Hij is vaak niet in Tamale, maar is voor zijn werk in Wa (Upper West Region). De reden van het bezoekje: De landlady wilde de schilder laten zien wat er precies geschilderd moest worden, zodat de schilder de rekening bij ons kon indienen. Achteraf zou blijken dat het goed was geweest dat wij het onaangekondigde bezoek slaperig en in onze pyama moesten begroeten. Aangezien de afstand tussen ons huis en de poort groot is, moest het bezoek dus even wachten. Waarschijnlijk duurde dit te lang, want plotseling ging de telefoon. Het was de landlord zelf, die ons vanuit Wa opbelde (zijn vrouw had ons telefoonnummer niet). Hij begon meteen te bulderen...iets in de trant van: 'Mijn vrouw en mijn schilder staan voor de poort en er wordt niet opengemaakt'.

Heel rustig liet ik (Dees) hem weten: 'Good morning mister Boye Bandie, how are you? Sorry, we were still sleeping, but Ben is opening the gate now'. Hij bond meteen in en bood zijn excuses aan. Tegen de landlady vertelden we dat het niet 'our culture' was om onaangekondigd 's morgens in alle vroegte bij mensen op de stoep te staan. Nu konden wij eens een keertje met 'our culture' schermen!!!

Wij lieten weten dat iedereen altijd welkom was, maar dat het handiger zou zijn als er even een afspraak zou worden gemaakt. Dan konden we in alle rust de dingen bespreken.

Ook de landlady bood haar excuses aan. (1-0 voor ons dus). Aangezien wij een zeer hoge rekening vreesden, moesten we tactisch te werk gaan. Zo hadden wij inmiddels zowel Boye Bandie als zijn vrouw al laten weten dat wij 90 GHc hadden uitgegeven aan werkzaamheden voor de elektriciën. Dit konden zij erg waarderen en we werden uitgebreid bedankt. (2-0 voor ons). Toen de vrouw des huizes informeerde naar ons werk en o.a. de afbraak van ons trainingscentrum ter sprake kwam, zagen we haar schrikken. Haar reactie: 'That is too bad........you worked for free for Ghana for 4 years and our people destroyed it'. (3-0 voor ons). We voerden echt een leuk gesprek met de landlady en we voelden dat zij aan onze kant stond. Dat was altijd al zo geweest. Wij hadden veel liever te doen met de landlady dan met de landlord. (Boye Bandie kon ook niet tippen aan onze eerste huisbaas in Gurugu; die lieve, wijze mister Jacob Iddrisu). Hoe het ook zij: De schilder van Boye Bandie kwam op een gegeven moment op de proppen met zijn 'estimates' en wat wij al hadden gevreesd, stond nu zwart op wit. Voor 'the materials' werd ongeveer 2310 GHc gevraagd en voor 'the workmanship'werd 450 GHc geteld. Totaal: 2760 GHc (1490 Euro). Wij pakten de huurovereenkomst erbij en daar stond - voor wat betreft het schilderwerk- slechts de volgende zin vermeld: 'The Tenant hereby agrees with the Landlord to paint the interior of the premises upon the expiration of the tenancy'. Hoera! Wij waren dus inderdaad alleen maar verplicht om de binnenkant van het huis te schilderen voor 1 oktober. Er werd geen melding gemaakt van het feit dat wij de schilder van de huisbaas moesten nemen, noch dat wij zijn dure verf moesten kopen. Wij hadden onze strategie paraat. Wij zouden hem met bovenstaande feiten om de oren slaan. Het was waterdicht.

Het stond zwart op wit. Wij besloten dan ook om hem het volgende voor te leggen:..........Natuurlijk zullen wij de binnenkant van het huis laten schilderen. Dat is afgesproken in de huurovereenkomst en dat is onze plicht en is geen enkel probleem voor ons, maar we nemen wel onze eigen uitgekozen schilder en zijn verf. In de huurovereenkomst staat namelijk niet vermeld dat we uw schilder en uw verf moeten nemen. Wilt u echter uw eigen schilder en uw eigen verf hebben, prima, maar dan moet u het verschil bijbetalen. Wij betalen 770 GHc, maar geen 2760 GHc............ Wij bespraken dit issue met enkele vrienden en iedereen was het erover eens dat de huisbaas geen poot had om op te staan. Telefonisch brachten wij Boye Bandie op de hoogte van bovenstaande argumenten en toen kreeg het hele verhaal een verrassende wending......Tot onze verbazing liet hij weten:...... 'There is no need to explain all these items; You people want to do everything legal (ja, natuurlijk!);You are volunteers; I don't want your money; you give us back the keys on October first, we say bye bye and then you can go'.........Wauw! Hoe is het mogelijk? Wat is het toch een rare man! Nu zijn we plotseling verlost van het schilderwerk en hoeven zelfs niets te betalen! Waarschijnlijk hebben we dit weer te danken aan zijn vrouw; zij heeft een goede invloed op hem! Hahahaha!!! Wij brachten in ieder geval een toast uit op de goede afloop!

Op 13 september werd gestart met het schoonmaken van het huis. We kregen hulp van velen.

Onze Azara kwam samen met vriendinnetje Rachida (zusje van onze kapster Akiti); Suhayini kwam samen met haar nichtje Rama en ook compound-boy Hudu was van de partij. Azara en Rachida bogen zich over de wastobbe en Suhayini en Rama begonnen de boy-quarters (dienstwoning) schoon te maken en hielpen tevens met de was.

Bovenstaand: Azara en Rachida hangen de was op en gaan vervolgens verder met hun was-activiteiten.Bovenstaand: Suhayini en Rama steken ook de helpende hand toe........vele handen maken licht werk!

Onze meiden zijn natuurlijk niets gewend als het gaat om huisvesting. Zij hebben bijvoorbeeld ook helemaal geen toilet. Zij zijn gewend om hun behoeften buiten in de open lucht te doen. Voor Rachida was het dus een hele normale vraag, toen ze me vroeg: 'Madam Dies, where can I shit?' Ik besloot om de middenweg te kiezen. Het leek me niet nodig om haar te verwijzen naar één van onze toiletten in het huis; maar ook buiten de compound leek me geen goed plan. Ik verwees haar dan ook naar het toilet in de dienstwoning. Na Rachida verdween Azara in die toiletruimte. Zij vond het blijkbaar ook wel eens fijn om gebruik te kunnen maken van een echte toilet.

Met Hudu was afgesproken dat hij de regie een beetje in handen zou nemen. Hoewel daar in de praktijk niet veel van terecht kwam, klaarden we samen toch min of meer alle klussen. Als de meiden dorst hadden, konden ze in de keuken zakjes 'pure water' pakken en ze kregen ook geld om eten te kopen. Suhayini die van ver moest komen (en vanwege pijn aan haar benen niet kon fietsen), kreeg geld voor de taxi.

Bovenstaand: Na gedane arbeid is het goed rusten. Op de mat zit Azara. Van links naar rechts: Hudu, Rama, Suhayini, Rachida en Dees.

Aangezien Azara, Rachida en Rama een dag later niet meer konden komen (2 van hen moesten weer naar school), kwam ons weefmeisje Asia helpen. Samen met Suhayini en Hudu en wij waren we nog 2 dagen bezig om het hoofdgebouw onder handen te nemen.

Bovenstaand: : Asia 'mopt' de vloer.Bovenstaand: Hudu maakt de 'ramen' schoon, d.w.z. de 'louvers'; de ventilatie-openingen die voor het muskietengaas zitten.Bovenstaand: Suhayini veegt de slaapkamervloer.Bovenstaand: Asia en Ben in aktie in de huiskamer.Bovenstaand: Hudu poetst 'op hoog niveau'.

Tussen de bedrijven door pakten wij ook al veel spullen in en parkeerden alle spullen voor Takoradi op één kamer. Op 14 september stond ook nog Salis gepland. Deze meubelmaker had op ons verzoek enkele van zijn knechten gestuurd om onze meubels opnieuw te schuren en te lakken. Ben kocht samen met de knapen de materialen en trakteerden op 'fried yam'. De 4 jongens vonden het leuk om in het huis van de 'Siliminga's' te werken en zij vonden het interessant als wij vertelden over onze ervaringen als 'witten' in Ghana.

Bovenstaand: Onze meubels werden geschuurd en gelakt door de boys van meubelmaker Salis.

Toen het werk klaar was, moesten zij wachten totdat de 'polish' droog was en deze wachttijd werd opgevuld met.....bidden. De moslim-boys gingen op het kleed in de kamer liggen en begonnen te bidden. Tot onze verbazing pakten zij een lamp van ons en deze werd voor het kleed gezet. Dit diende als een soort afbakening, als wij zouden moeten passeren.......'Otherwise you will spoil our prayers'......Oké prima, het is maar dat we het weten!

Op verzoek van de jongens had Hudu een oud verfblik bij de overburen geregeld om de 'polish' te mengen. Een dag later vroegen de overburen het verfblik terug, maar het was verdwenen. Wij hadden nog wel gezien dat één van de boys dit blik als stoeltje had gebruikt tijdens het eten, maar waar het daarna was gebleven was ons een raadsel.

Wij belden met 'master' Salis en togen naar de werkplaats van Salis, waar wij de jongens vroegen naar het blik. Zij lieten ons weten: 'It's in your garden'. Hadden wij dan zó slecht gekeken? Een rondje compound leverde echter niets op. Het blik was weg en bleef weg.

Later lieten de jongens een tweede variant horen: .....Zij zouden het blik hebben weggegooid....... Voor Hudu was het echter duidelijk: 'They have stolen it, but.....Ben and Dees don't worry, I will explain it to the neighbours!'

Het feit dat er veel bomen zijn gesnoeid op onze compound, in combinatie met veel regen, heeft er voor gezorgd dat de compound op sommige stukken erg glad is. Daardoor gleed Ben op 18 september uit en viel in de goot. Mijn taak om Ben uit de goot te halen.......!!!!!!! Gelukkig was slechts zijn teen ietwat geschaafd. Het werd schoongemaakt, ontsmet en verbonden.

Op 18 september vond er in onze woonplaats Zagyuri een vreselijk verkeersongeluk plaats: Een open truck waar meer dan honderd mensen bovenop zaten, raakte door een foutieve inhaalmanoeuvre van de weg af en belandde in de 'gutter'. Trieste balans: 30 doden en 80 zwaargewonden. Wij lazen op internet dat men vreesde voor meer doden. De zwaargewonden die naar het ziekenhuis waren overgebracht konden waarschijnlijk niet rekenen op adequate hulp......er waren te weinig doktoren beschikbaar. Bij dergelijke calamiteiten ontbreekt het aan voldoende ambulances, waardoor de gewonden gewoon achter op een motorbike of op een pickup worden weggebracht naar het ziekenhuis. In dit geval was dit zo'n 10 km. verderop. En dan te bedenken dat al die mensen op weg waren naar......een begrafenis!

Onze vriend Paul en zijn vrouw Abena hopen binnenkort hun tweede kindje te kunnen verwelkomen. Voor ons verlof had Paul ons laten weten dat de baby waarschijnlijk in de 3e week van september geboren zou worden; nu meldde hij dat het omstreeks 7 oktober zou gaan geschieden. Jammer, want dat zou betekenen dat we net in Takoradi zullen zijn.

Toen Paul ons op een avond bezocht, vertelde hij dat Ghana op dit moment doende was met een nationale volkstelling. Dit gebeurt 1x in de 10 jaar.

Het onderwijzend personeel van de overheidsscholen wordt o.a. hierbij ingeschakeld. Zo ook dus Paul. (Maar ook bijvoorbeeld onze vriend Ishmel en hij is niet meer werkzaam in het onderwijs). In totaal zijn er 60.000 veldwerkers bij betrokken. Alvorens hij met dit werk kan beginnen, moet hij enkele examens afleggen. Het schijnt dat de overheid ook niet capabele mensen naar voren heeft geschoven (vriendjespolitiek) voor deze job. Ook deze kandidaten moeten gelukkig een examen afleggen en hopelijk wordt op deze manier het kaf van het koren gescheiden. Iedere teller moet minimaal beschikken over een HND-diploma (Higher National Degree). De totale kosten van deze operatie bedragen 50 miljoen dollar. 90% van dit bedrag is gesponsord door het buitenland.

Teacher Paul klaagde: Aan de veldwerkers was beloofd: een regenpak, een rugzak om de papieren in op te bergen, stevige schoenen, een ID-card enz. Maar…..het bleef bij beloftes; de veldwerkers konden naar deze spullen fluiten.

Volgens Paul was het bestemde geld voor de zoveelste keer weer verdwenen in de zakken van 'the big men' in Accra. In z'n algemeenheid kun je je afvragen of de hele operatie wel zin heeft. Het zou beter zijn geweest als een deugdelijke, adequate bevolkingsadministratie (GBA) zouden worden opgezet, maar ja…..dat is nog een brug te ver voor Ghana. Verder is de telling 'an sich' ook niet betrouwbaar, aangezien mensen gewoon dubbel worden geteld. Ghanezen zijn een reislustig volkje en dat betekent dat de kans op dubbel tellen natuurlijk erg groot is. Voorbeeld: Meneer Alhassan wordt in z'n hutje in Tamale geteld en reist vervolgens naar zijn vriend in Yendi en wordt daar wederom meegeteld als de veldwerker in Yendi voor de deur staat. Soms is het voor de tellers moeilijk om de juiste antwoorden op de gestelde vragen te krijgen. Men vertikt het bijvoorbeeld om te zeggen hoeveel vrouwen men heeft. Ieder huis is gemarkeerd met een nummer/code. Op deze manier wordt de looproute van de veldwerkers in kaart gebracht. Ook de niet-Ghanezen moeten worden geteld. (Wij dus ook). De peildatum was 26 september. Formeel moeten wij dus worden geteld in Tamale. Wij vertrekken echter op 1 oktober naar Takoradi. Mocht er dan niemand aan de deur zijn geweest, dan kan dit betekenen dat we óf onderweg worden geteld (als we Tamale verlaten bij de 'barrier'), óf dat we in Takoradi worden geteld, óf dat we helemaal niet worden geteld, óf…Aangezien het erg onduidelijk voor ons is, informeren we bij deze en gene. Ons overbuurmeisje liet weten: 'If they come to your house, I will tell them that you have lived here'. Als je vraagt of je een bewijsstukje krijgt (nadat je geteld bent), zegt nummer één ja en nummer twee zegt nee. Weer iemand anders vertelde dat het bewijsstukje bestond uit het blauw maken van je duim! Kortom: Het is verre van waterdicht. Aangezien Paul dus aktief is bij de volkstelling en dus geen les kan geven op zijn school, kreeg hij toestemming om 2 weken later te beginnen met zijn werk als onderwijzer.

Paul is en blijft altijd een druk baasje. Hij werd gevraagd om uitvaartpolissen te verkopen. Hoe komt dit nou toch zo uit de lucht vallen? In de krant hadden we al gelezen dat een uitvaartpolis in Ghana erg ongebruikelijk is. Familie betaalt altijd de kosten van een 'funeral'. Deze kosten lopen echter behoorlijk op en de familieleden komen daardoor vaak in financiële problemen.

Een verzekeringsmaatschappij is dan ook op dit moment druk bezig om uitvaartpolissen te verkopen en de mensen ervan te overtuigen dat het beter is om je te verzekeren tegen uitvaartkosten. Op het moment dat Paul voor zichzelf en zijn gezin en ouders een verzekering afsloot, werd hem gevraagd of hij ook niet zelf genegen was om uitvaartpolissen te gaan verkopen. Paul neemt een en ander in overweging.

Hoewel niemand nooit meer iets hoort of ziet van Hawa (zij zou op een andere plek verder zijn gegaan met NFD), zagen wij dat de oude locatie werd opgeknapt. De buitenkant was geschilderd; de naam NFD prijkte er weer op en er was een nieuw 'signboard' geplaatst. Laatste nieuws: Zij heeft weer 2 witte vrijwilligers aan de haak geslagen. Nog meer nieuws: Zij zou momenteel in Oostenrijk zitten!

Op het Cultureel Centrum in Tamale waar veel shops zijn gesitueerd waar je Afrikaanse spulletjes kunt kopen, kennen wij veel mensen, o.a. Yahlove en zijn broer. Beiden hebben ook een kiosk op deze plek. Yahlove had triest nieuws te melden: Zijn broer was gestorven (pas in de twintig). Hij had maagproblemen gehad.

Deze broer had ons in ons eerste jaar nog Djembé-les gegeven. Toen we het Cultureel Centrum bezochten, spraken we met zijn vrienden en collega's. Iedereen was in shock.

De shop was gesloten……..Reacties: 'Sometimes life is too short'; 'We will sit together and pray for him'!

Wij overwogen om ook nog een bezoekje te brengen aan de Immigratiedienst in Tamale. Onder het mom van 'gedag zeggen', zouden we kunnen proberen om nu al een 'long term residence permit' te verkrijgen. Nu waren we immers nog op bekend en vertrouwd terrein; over een tijdje moeten we voor dit soort dingen naar de Immigratiedienst in Takoradi/Sekondi. Wij belden dan ook met de 'Regional commander', maar deze zat in Accra. Mocht het niet meer lukken voor ons vertrek naar Takoradi, dan moeten we het t.z.t. maar regelen. In ieder geval hebben we onze bedoeling al telefonisch uitgelegd aan de 'Regional Commander', dus hij is al op de hoogte.

Voor wat betreft de verkoop van ons huis in Venlo: Een Sint Jozefbeeldje is inmiddels in onze voortuin begraven (door de zus van Ben). Dit zou verkoop-bevorderend werken. Laten we het hopen!

Op 20 september werd gestart met onze 'afscheidstournee' door Tamale, die maar liefst 10 dagen in beslag nam! We hadden een lijstje gemaakt van personen die we gedag wilden zeggen, maar toen we al meer dan 125 mensen hadden genoteerd, zijn we maar gestopt. Hoewel we velen gingen bezoeken, moesten we er ook een aantal per telefoon of mail gedag zeggen. It was too much! Maar ja.....In 4 jaar Tamale hebben we nu eenmaal een groot netwerk opgebouwd! De reacties van de mensen zijn grappig. Als je vertelt dat je Tamale gaat verlaten, reageert men vaak met: 'But you come back he'? Tegen beter weten in wil men gewoon horen dat je terug zult keren naar Tamale. Als je dan zegt dat Tamale écht voorbij is, zeggen ze: 'But you have to visit us; just to say hello.....!' Overal waar we kwamen, kregen we een hartverwarmend welkom; soms kregen we een aandenken mee (sieraden met een speciale betekenis) of men wilde met ons op de foto!!!! Iedereen kon het enorm waarderen dat we persoonlijk gedag kwamen zeggen: De mensen van Kukuomarket, de meiden en/of hun verzorgers en/of familieleden, instanties, organisaties, ziekenhuis, school, andere projecten, collega's, vrienden, stagebegeleiders, huisbazen, klusjesmannen, shops , internetcafé's, 'hoge pieten' enz. enz. enz. Madam Mariam (attachment hairdressing) liet weten dat zij tóch besloten had om met de helft van haar leerlingen naar ons trainingscentrum op Lamashegu te komen. Tegen dokter Kabir van het Kabsad hospital liet ik weten: 'If I look to my toes, I will always remember you'. Hij moest erom lachen en liet weten: 'We all will miss you!'Aangezien wij ons allebei niet helemaal fit voelden, lieten we prikken op malaria, maar….niets aan de hand. Op Kpaluu Junction in Gurugu (de plek waar wij de eerste 2 jaren in Tamale hebben gewoond) namen we afscheid van Job, Batischu, Eddy en Evelyn. Mister Jacob en Suzy waren er niet. Jacob stond op het punt om terug te keren van een bezoek aan Nederland/Duitsland en Suzy was in Kumasi, vanwege haar studie en werk.

Wel troffen we 2 nieuwe Nederlandse vrijwilligers (Moniek en Christie). Aangezien hun start erg zwaar was, kwamen wij op een goed moment om de dames een hart onder de riem te steken.

En verder….Drie van onze meiden konden we nog verblijden met een donatie uit Nederland. Wij hadden daar de meest serieuze dames voor uitgekozen, namelijk: Kapster Adam Rafia, naaister Suhayini en weefster Asia. Het laatste bezoek van ons aan de community van Asia was erg leuk. Familieleden en tientallen kinderen waren aanwezig. Toen ik al het grut een Nederlandse kauwgombal gaf, reageerden zij met: 'Oh, it's very soft and sweet; we like it!' Een oude zieke oma werd er ook bij betrokken en ook zij knabbelde op een kauwgombal. Haar pretoogjes blonken……

Toen we de 'caretaker' van Hawa en Hadidja gedag gingen zeggen, besloten we om het laatste stuk met een taxi af te leggen……The road was too bad…….Sommige meiden troffen we niet thuis aan……she has a wedding……or…..she is in the husband's house……or……she travelled to the village……of……nou ja…..al die bekende uitspraken….Het was een heel bijzonder afscheid......Suhayini pinkte traantjes weg…..Op Cambridge Garden Academy en NCCELP riepen de kinderen: 'Madam Dies is back' en ze vlogen op me af. Maar… spijtig voor deze kids, want madam Dies kwam slechts afscheid nemen. Toen ik informeerde naar de Franse les van de nieuwe teacher op Cambridge, betrokken de gezichten…..NCCELP wacht nog steeds op een nieuwe vrijwilliger……..(Bij 'Meet Africa' hebben we nog een goed woordje gedaan voor dit project). Bij de organisatie 'Voluntary Africa'had een wisseling van de wacht plaatsgevonden: De Nederlandse Marieke had het stokje overgenomen van de Nederlandse Marij. Laatstgenoemde was weer teruggekeerd naar haar oude stek, namelijk: De internationale school.

Voor wat betreft onze eigen organisatie: NorGhaVo Ghana werd per mail gedag gezegd. Wij voelden niet de behoefte 'to shake hands' met mensen die zó weinig daadkracht hadden laten zien en zó weinig voor ons hadden betekend. Ben die altijd wel in is voor een geintje, besloot om ook naar het politiebureau te gaan om gedag te zeggen. Vanwege de Hawa-perikelen in het verleden was hij daar een trouwe klant geweest! In eerste instantie was de 'officer' (die Ben wilde zien) niet aanwezig. Plotseling hoorde hij echter achter zijn rug iemand zeggen: 'Hawa, Hawa, Hawa' en daar stond de officer die altijd had bemiddeld in de Hawa-case. Hij ging er dan ook vanuit dat er weer 'problems' waren. Toen dit niet het geval bleek te zijn, liet hij weten: 'I appreciate that you come to say bye to me'. En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan met leuke voorbeelden van onze afscheidstournee: Onze Togolese vriend ging voor ons koken; meubelmaker Salis wilde graag dat wij 'Kayayoo-boys' vanuit Takoradi zouden sturen naar zijn werkplaats; 'sandelmaker' mister Slim zei ons gedag al rijdend en zwaaiend op zijn motorbike (want hij was onderweg naar een 'big funeral'); de kapper deed extra zijn best voor Ben, want 'daddy' ging nu naar Takoradi en iedereen kon dan zien dat 'mister white' goed was geknipt in Tamale; toen we 'our friend' Hubeida bezochten, kregen we te horen: 'She is not there; she has given birth; she delivered a baby-girl' (nummer 3); bij het streetgirls-project Gigdev (waar de meeste oud-medewerkers waren vertrokken), stelde men het op prijs als wij de oprichtster (madam Stella) nog even wilden bezoeken. Echter….she was bathing!; zoontje Ausbert van Paul en Abena was eindelijk na twee en een half jaar niet meer bang voor onze witte kleur enz. enz.

Bij de elektriciteitsmaatschappij VRA vertelden we dat 'the white men'- die zo vaak hadden gebeld als er weer eens geen stroom was - gingen vertrekken.

De 'complaint-officer' en de andere aanwezigen begonnen te lachen en iedereen sloeg elkaar op de handen. Het was dolle pret!

Typisch Ghanees: Als je op maandag vertelt dat je op vrijdag gaat vertrekken, reageert men met: 'Oh, but then I will see you; we have plenty time; I come to your house!'

De ervaring heeft inmiddels geleerd dat het bij die belofte blijft. Velen reageren met: 'We will miss you; I will pray for you; one day we will meet again; I come to Takoradi to visit you; your black brother will never forget you' enz. enz. De Ghanese omhelzingen waren niet meer te tellen!

Op de valreep kregen we echter ook nog veel slecht nieuws te horen over enkele oud NFD-meisjes: De vader van naaister Fozia was overleden; weefmeisje Rohana zou zwanger zijn; kapster Azara 1 zou als Kayayoo-girl/meat-seller vertrokken zijn naar Accra enz.

Toen we afscheid namen op Lamashegu, werd geprobeerd om geld los te krijgen voor Rama. Dit weeskind hebben wij destijds een kans gegeven op het naai-atelier bij mister Halilahi. Het was de verzorgers ter ore gekomen dat wij gingen vertrekken en via via hoorden wij hun boodschap: 'We want to see money from the 2 Siliminga's'. Erg teleurstellend! Wij vroegen dan ook aan mister Halilahi en aan Hamdja (de overbuurman van het trainingscentrum, die zich ook over Rama ontfermt) om tegen de verzorgers te vertellen dat dit niet aan de orde was. Het gaat om 'knowledge' en niet om 'cash'!

Ook belde Hudu ons in paniek om te vertellen dat hij naar Yendi moest (busreis van 3 uur). Wat bleek?

Zijn moeder was ernstig ziek (maagproblemen) en had Hudu gesmeekt voor een ziekenhuisopname in Yendi. Hudu had haar laten weten dat hij geen geld had, maar dat hij terug zou keren naar Tamale om daar te proberen 90 Cedis bij elkaar te sprokkelen. (50 Euro). Het was hem gelukt om 40 Cedis te regelen, maar hij bleef zitten met een tekort van 50 Cedis. Toen wij dit bedrag aanvulden, liet hij weten: 'We thank God; now I go back to Yendi to pay for the operation'. Kortom: Allemaal bijzondere ervaringen! Wel lieten we Hudu weten dat hij en zijn moeder een health insurance card moesten regelen: Voor omgerekend 10 Cedis ben je voor 2 jaar 'onder de pannen'.

In onze voorbereiding naar Takoradi, werd er dus veel werk verzet en er werden nog enkele dingetjes aangeschaft. Voor wat betreft de verhuizing zelf: Deze werd geleid door Francis (degene die destijds geholpen had bij het kopen van onze auto).

Hij heeft een bedrijf, beschikt over trucks en heeft chauffeurs in dienst. In eerste instantie wilde hij voor ons een open truck regelen (daar zou meer in kunnen dan in een gesloten truck), maar later kwam hij hierop terug. Er was een probleem met de remmen en - in case of rain - zouden er spullen nat kunnen worden (ook al zou het afgedekt worden met een zeil). Hij gaf dan ook de voorkeur aan een 'closed container'; een grote vrachtwagen. Deze moest hij echter elders arrangeren. Verder regelde hij voor ons 2 chauffeurs en een bijrijder. De 'closed container' wordt bestuurd door een chauffeur (Al-Hassan) en deze krijgt waarschijnlijk een bijrijder; onze eigen Suzuki wordt ook bestuurd door een chauffeur (Mohammed) en wijzelf rijden mee in onze eigen auto. 'Fitter' Babs heeft onze auto al onderworpen aan een inspectiebeurt.

De avond voor de verhuizing (30 september) wordt alles geladen. In de hele vroege ochtend van 1 oktober zullen we gaan vertrekken naar Takoradi. Als we daar een beetje gesetteld zijn zullen we wel een keer laten weten hoe het ons daar vergaat.

Nog steeds zijn we op verlof in Nederland en nog steeds blijft dat vreemd. Ook zijn er enkele lichamelijke ongemakken geweest: Verkouden en pijn in de rug vanwege de kou en last van de ingewanden vanwege de andere voeding. Ook bezocht Ben nog even een gezondheidscentrum, i.v.m. enkele vage klachten. (Wij hebben namelijk geen huisarts meer in Nederland). Gelukkig niets aan de hand. Verder kwam alles erg op ons af. Iedereen zit hutje-mutje op elkaar. Vrijstaand wonen heeft een andere dimensie gekregen. En natuurlijk betekent terug zijn in Nederland: Druk, druk, druk......... Iedereen leeft in het tijdperk van 'Vrouw Holle´ en niemand heeft tijd. Eén persoon ging hierin wel erg ver en liet weten: ´Ze hebben hier alleen maar tijd voor je als je de lotto wint!´ Het wonen in Venlo en in ons eigen huis is nog steeds niet fijn. Zoals eerder gemeld zijn we onze woonomgeving compleet ontgroeid. Wij merken dat mensen in onze wijk heel verschillend reageren op onze tijdelijke terugkomst: Er zijn mensen die niets zeggen, maar je slechts aanstaren. Er is een categorie die het zuinige Hollandse vingertje opsteekt en dit vergezeld laat gaan van slechts het woordje: ´Hoi'. Gelukkig zijn er ook nog mensen die belangstellend informeren naar ons Ghanese wel en wee en oprechte betrokkenheid tonen en verder is er een enkeling die reageert met een opmerking waar je erg blij van wordt, namelijk: 'Wat zal het moeilijk zijn om terug te zijn!' Juist......deze laatste categorie (weliswaar sterk in de minderheid) heeft het begrepen. Meestal zijn het expats die ook jaren in den vreemde hebben vertoefd en die dus weten wat het betekent om terug te zijn in Nederland na een lange afwezigheid. Tenslotte was er ook iemand die dacht dat we maar liefst 10 jaar waren weggeweest! Kortom: Geen enkele menselijke reactie ontbrak!

Menig uurtje werd doorgebracht op zolder: Wat zeult een mens toch veel spullen mee in z'n leven? En dan te bedenken dat je in 4 jaar Ghana daar helemaal niets van hebt gemist. Vaak zeiden we tegen elkaar: ´Het lijkt wel Pakjesavond.......allemaal verrassingen.......´

Aanvankelijk werd overwogen om alvast spullen weg te doen en we informeerden bij een Kringloopcentrum naar de mogelijkheden. Echter, bij nader inzien werd besloten dit uit te stellen tot het moment waarop ons huis definitief verkocht zal zijn. Sommige spulletjes verdwenen in onze koffers voor onze Ghanese vrienden.

Iedere dag was ons programma gevuld en bovendien erg divers: Bezoekjes aan de notaris, naar de stad, socializen in de buurt, internationaal rijbewijs regelen, brillen laten checken, naar de GGD voor een vaccinatie tegen hondsdolheid, naar de kapper (in Ghana is knippen niet de sterkste kant van de kapper), paperassenwerk regelen, oude administratie vernietigen, bezoek ontvangen of op bezoek gaan (familie, vrienden en bekenden), de nieuwe zaakwaarnemer machtigen voor bank-en belastingzaken en veel zaken met hem doornemen, kennismaken met onze nieuwe makelaar en de huizenmarkt bespreken (net voor ons vertrek werden 2 vouwborden met de tekst ´Te koop' geplaatst), de tuin en het huis een grote beurt geven, mooie muziek op de MP3-speler van het mobieltje laten zetten en nog véél meer.........In ieder geval werd er veel afgestreept van ons lijstje: 'Op verlof in Nederland´.

Veel aandacht werd besteed aan de moeder van Ben, die plannen heeft om een paar dagdelen per week naar een zorgboerderij in Sevenum te gaan. Ben woonde de gesprekken bij met iemand van de Ouderenzorg. Het proces is in gang gezet: Indicatiecommissie, huisarts, wachtlijst enz. Op een mooie zomerse dag fietsten wij zelf naar deze zorgboerderij voor onze eigen beeldvorming. Positief!

Aangezien wij in Nederland geen auto hadden, maakten we gebruik van fiets en openbaar vervoer. Zo gingen we op de fiets naar Baarlo om een ziekenbezoekje te brengen aan een oud studiegenote van Ben; met de bus gingen we naar Sevenum om een trouwe Ghana-ganger te bezoeken die ook in de lappenmand zat en met de trein tuften we naar Boxmeer om de hoofdsponsor te feliciteren met haar 85e verjaardag en haar tevens te verblijden met een Afrikaans gewaad, dat op haar verzoek was vervaardigd door één van onze naaisters in Tamale. Het viel reuze in de smaak!

En plotseling troffen we in Blerick nog iemand die ons in 2007 had bezocht in Ghana. Zij had in ons tweede jaar zelf 5 maanden vrijwilligerswerk gedaan in Tamale en wij hadden destijds geregeld contact gehad. Heel toevallig en bijzonder om haar nu thuis in Blerick te ontmoeten. Maar er waren nog meer aangename momenten. Enkele voorbeelden: Met onze buren op bezoek bij hun buren en een familie-etentje in Venlo op een zwoele zomeravond.

Helaas was er ook een trieste aangelegenheid: Een crematie in Eijsden van een nichtje van Dees.

Het in Nederland zijn zorgde soms voor grappige situaties......Even een gloeilamp vervangen......... 'Sorry meneer, maar sinds het gloeilampenbesluit worden deze lampen niet meer verkocht´..........Uh hallo, ik kom uit Ghana, hoezo gloeilampenbesluit? En dan....... een nieuwe grijze container met een aparte ruimte voor plastic afval. Onze gedachten gingen naar Ghana.............Maar het deelnemen aan het verkeer was na 4 jaar Ghana een verademing. Heerlijk, iedereen houdt zich aan regels; je krijgt voorrang en het geheel is gedisciplineerd. Ook was het handig dat we tijdens onze verlofperiode gebruik konden maken om mobiel te internetten.

Hoewel we in Nederland waren, was Ghana ook nog steeds aan de orde: Bijna wekelijks hadden we contact met onze Ghanese contactpersoon, mister Robert, die in Takoradi op zoek was naar een appartement voor ons. Zoals eerder gemeld gaan wij Tamale in oktober verlaten en gaan we wonen in Takoradi. Zoals de meeste Ghanezen had ook mister Robert iedere keer wel weer een excuus of een belofte paraat, maar concreet was er nog steeds geen resultaat. Totdat hij een paar dagen voor ons vertrek liet weten: 'I have found 2 apartments'. Nou, we zijn benieuwd!

Onze compound-boy Hudu die als watchman fungeert op onze compound in Tamale heeft gedurende ons verlof veel gemaild en veel SMS-jes gestuurd. Wij stuurden telkens berichten terug. Een enkele keer belden we hem op en dat was een échte verrassing voor hem. Hij liet weten: ´It's good to hear your voice again; it's a blessing!´ Toen we Hudu lieten weten dat we begonnen waren aan de laatste 2 weken Nederland, was zijn reactie: ´I was hoping that the 2 weeks would have been tomorrow, but if wishes were to horses, beggers would have been riding!´ En hij sloot af met: 'May the mercy of God almighty be upon you all!!´

Op een gegeven moment vertelde Hudu ons dat er een boom was omgewaaid bij de hoofdingang van ons huis in Tamale. Hij zou ervoor zorgen dat de boom in mootjes zou worden gehakt. Verder zou hij al gaan starten met het onderhoud van de tuin. Tot onze verbazing kregen we nadien het volgende bericht: 'I trimmed the trees with 2 gentlemen´. Uh.......deze laatste aktie was niet afgesproken. Wij verwachten dat de ´2 gentlemen´ bij onze aankomst op de stoep staan en dan de rekening presenteren.

En zou 'onze' Azara inmiddels zijn teruggekeerd naar Tamale? Zij was vanaf mei in Accra om 'a sister' te helpen in haar shop. Op de dag van onze vlucht naar Nederland (14 juli) hadden we haar in Accra ontmoet en hadden afgesproken dat zij terug zou keren naar Tamale. Maar zou dat ook zijn geschied?

Hoe het ook zij: Het verlof zit erop en we hebben heel veel zin om terug te keren naar het warme Ghana!

De maand juli betrof 2 weken Ghana en 2 weken Nederland. Ik start met enig nieuws uit Ghana. Op 2 juli kregen we te horen dat er weer 2 van onze meiden zwanger zijn, te weten Feruza en Hawa, beiden naaister. Laatstgenoemde heeft haar eigen shop nog; de shop van Feruza hebben we destijds in beslag moeten nemen, vanwege niet terugbetalen van de lening. Uit betrouwbare bron vernomen dat Hawa niet eens zou weten wie de vader was. Het is toch triest gesteld met deze dames. In onze 4 jaar Tamale hebben in totaal 7 van onze NFD meiden een baby gekregen, waarvan er 4 nog steeds een eigen shop hebben, de 5e inmiddels geen shop meer heeft en de andere 2 meiden al eerder in het traject waren afgehaakt.

Nu iedereen zo'n beetje in Tamale weet dat ons trainingscentrum is heropgebouwd op het naai-atelier van mister Halilahi op Lamashegu en boss Hawa niet anders kan dan accepteren dat de 3 containers aan haar neus voorbij zijn gegaan, probeert ze op een andere manier nog iets te verkrijgen. Zo ging ze naar de shop van weefster Asia en naar de shop van kapster Azara en had aan de 'caretakers' laten weten: ´Als je niet voor mij - Hawa - en andere witte vrijwilligers wil werken, dan pik ik je shop in'. De betreffende 'caretakers' lieten zich niet uit het veld slaan en weten wat te doen. Bovendien zijn Paul en Ishmel er ook nog altijd. Een ieder drukte de meiden dan ook op het hart: 'Never listen to madam Hawa'.........

Het leven in Tamale wordt ook duurder......de waterrekening gaat met 30% omhoog; de elektriciteitsrekening met maar liefst bijna 90%!

Toen wij op 2 juli de elektriciteitsrekening gingen betalen op de VRA-office, vond er op hetzelfde moment de voetbalwedstrijd plaats Nederland-Brazilie. Op het kantoortje stond een TV en alle Ghanezen keken gespannen naar de westrijd, ondertussen hun beurt afwachtend om te kunnen betalen. Het was al snel duidelijk dat Ghana hoopte dat Nederland zou winnen. Ghana en Nederland zijn nou eenmaal dikke vrienden en Brazilie staat niet hoog aangeschreven bij de gemiddelde Ghanees. Toen Nederland dan ook won en men in de gaten had dat wij Nederlanders waren, werd er spontaan gejuichd en danste men met ons door het kantoortje. Ook kregen we na afloop veel reacties van onze Ghanese vrienden. Uiteraard steunden wij de Black Stars en laatstgenoemden hadden het er tijdens het WK best goed van afgebracht. Echter...op 2 juli verloor Ghana van Uruguay en dat had als gevolg dat de hele natie op 3 juli in rouw was.

Op 8 juli kregen we een uitnodiging van de Ambassadeur van de Nederlandse Ambassade om op 11 juli de WK-finale bij te wonen in Accra. Locatie: Aan het zwembad van het Golden Tulip Hotel. Wij zaten echter op 11 juli in Takoradi en zagen de finale vanuit ons hotelletje.

In onze voorbereiding richting Nederland hielp onze naaister Suhayini ons met ´cleaning the house and washing the clothes´. Zo gauw men hoorde dat je naar Nederland ging, zeiden de mensen in Tamale: ´Bring something for me from the Netherlands'.

Voor ons vertrek bezochten we nog enkele vrienden. Een bezoekje aan vriend Paul was wel heel bijzonder. Op een gegeven moment kwam zijn vrouw Abena ons begroeten en zagen wij haar dikke buik. Paul had de komst van een tweede telg als verrassing bewaard tot 6 juli, de dag dat wij afscheid kwamen nemen van zijn familie. In september hopen Paul en Abena hun tweede kind te mogen verwelkomen.

En toen was het zover.......Op 10 juli vertrokken we uit Tamale, nagezwaaid door onze compound-boy Hudu, die 7 weken als ´watchman´ fungeert. We reisden per bus van Tamale naar Kumasi en een dag later stond de busreis gepland van Kumasi naar Takoradi. Dit keer dus niet Kumasi-Accra. De reden dat wij via Takoradi reisden, was belangrijk. Wij hadden op 12 juli een afspraak met de 'landlady' van het appartement dat wij m.i.v. 1 oktober a.s. zouden gaan huren. Tsja.....ik moet helaas zeggen......zouden gaan huren. Het gaat namelijk niet door. Er werd dus geen ´agreement´ ondertekend en er werd geen ´downpayment´ betaald. Onze contactpersoon Robert had ons laten weten dat het een prima appartement was in een veilige omgeving. Nou ja, wellicht in een Ghanese perceptie, maar voor ons was er absoluut geen klikgevoel. Hoewel de buitenkant in orde leek, was de omgeving verre van aangenaam en was het appartement aan de binnenkant ronduit smerig en bedompt. Ook de mensen zelf stonden ons niet aan. Nare bijkomstigheid was dat de vrouw in die week haar oudste zoon van 25 jaar had verloren; omgekomen omdat hij via de buitenkant van het appartement naar boven was geklauterd, viel en dus naar beneden stortte. Dood. Al met al een vreemde gewaarwording en voor ons een tegenvaller! Mister Robert kan zijn huiswerk dus opnieuw doen. Hij heeft de tijd tot 1 oktober. Dan loopt de huurperiode af van ons huis in Tamale.

De tweede tegenvaller op die dag was dat Dees malaria bleek te hebben. Aangezien er sprake was van knallende hoofdpijn liet ik prikken op het Citilab in Takoradi en was het weer bingo! Ondanks een malariakuur ging de hoofdpijn gewoon door en werd zelfs erger. Op 13 juli reisden we per bus van Takoradi naar Accra. Eénmaal aangekomen bij onze accomodatie In Accra, was er nog steeds geen verbetering opgetreden. Aangezien de volgende dag onze vlucht stond gepland, besloten we om nog even naar een ziekenhuis te gaan in Accra. Iemand van onze overnachtingsplek regelde een taxi en voor we het wisten arriveerden we bij een privékliniek en zaten we bij een dokter. Deze Stephen vergezelde ons naar het ziekenhuis. Hij vond het fijn om ons te kunnen helpen, want hij herkende ´mummy and daddy´ van afgelopen december, toen we ook in hetzelfde hotelletje hadden gebivakkeerd. Hoewel er naast de malariakuur nog extra pijnstillers werden voorgeschreven, was er helaas nog zelfs tijdens een gedeelte van de vlucht die vervelende hoofdpijn. Uiteindelijk ging ook dat weer voorbij, maar het had toch zo´n 3 dagen lang een stempel gedrukt op de reis.

Op de dag van onze vlucht - 14 juli - moesten we overdag nog naar de Nederlandse Ambassade in Accra om aldaar een verklaring van woonplaats op te halen die nodig was voor het vernieuwen van het rijbewijs van Ben.

Tijdens onze busreizen bleven 'onze' meiden maar bellen, vooral Azara en Suhayini. Iedere keer maar weer kregen we te horen: 'Please don´t go´. Voor wat betreft kapster Azara......zij was begin mei vanuit Tamale naar de 'village' gegaan om haar 'parents' te bezoeken. Iedere keer als wij haar vroegen wanneer ze terug zou keren naar Tamale, luidde het antwoord: ´I don't know'. Een paar weken voor ons vertrek naar Nederland had ze plotseling laten weten dat ze niet meer in de ´village´ was, maar dat ze in Accra zat. Wij schrokken hier in eerste instantie van, aangezien we de Kayayoo-praktijken al voor ons zagen! In haar gebroken Engels kon ze ons echter duidelijk maken dat ze gewoon bij een ´sister´ was en mee hielp met ´selling´ in de shop van deze zus. Zij wist uiteraard dat wij bijna richting vliegveld gingen en ze had bedacht dat ze ons wilde uitzwaaien op de 'airport' in Accra. Stel je dat eens voor.......een straatmeisje dat nooit iets anders had gezien dan Tamale, was nu in de de hoofdstad Accra en wilde op eigen houtje naar het vliegveld komen. Maar toen kreeg Stephen van ons hotelletje een beter idee. Hoewel Stephen en wij geen Dagbani spreken en Azara nauwelijks Engels beheerst, spraken zowel Stephen als Azara de lokale Ghanese taal Twi. Azara kon dan ook heel goed uitleggen waar zij zat in Accra en Stephen kon hieruit concluderen dat zij slechts op zo'n 15 minuten per trotro verwijderd was van onze accomodatie. Het was dan ook meer aannemelijk om een ontmoeting te arrangeren op onze overnachtingsplek dan op een vliegveld. Stephen onderhield telefonisch contact met Azara en stond haar op te wachten op een afgesproken plek. Ben ging mee, omdat dit prettiger was voor Azara. Mister Ben was een vertrouwd gezicht en dat gold vanzelfsprekend niet voor mister Stephen. En ja......daar kwamen ze aan! Toen Azara me zag vloog ze op me af. Wij besloten om met z´n allen te gaan eten en trakteerden op ´fried rice´ - een absolute luxe voor dit meisje.

En toen begon Saartje - onze koosnaam voor Azara - te huilen. Was het zó erg in Accra geweest voor haar? Was het niet prettig bij de 'sister?' Waarom die tranen? Stephen fungeerde als tolk en liet weten dat Azara het vreselijk vond dat wij vertrokken naar Nederland. Verder vertelde zij dat ze in de shop van haar zus 3 Cedis per dag verdiende - ongeveer anderhalve Euro. Van die 3 Cedis was er 1 Cedi nodig om eten te kopen en de andere 2 Cedis werden gespaard. Zij had uitgerekend dat zij nog wel een tijdje in Accra zou moeten blijven, om alles te kunnen kopen wat zij in haar hoofd had.........Shampoo, conditioner enz.........allemaal spulletjes voor haar kappersshop in Tamale. Als ze haar benodigdheden bij elkaar had, zou ze terugkeren naar Tamale ´to re-open my shop´. En wat te denken van een busticket naar Tamale? Ook om die kosten te kunnen betalen moest zij langer in Accra blijven. Een snelle rekensom maakte duidelijk dat zij zo'n 80 Cedis nodig had voor de kappersbenodigdheden - ze had er al 20 verdiend - en dat de busreis ook nog zo'n 20 Cedis zou kosten.

Aangezien wij het erg belangrijk vonden dat zij terug zou keren naar Tamale, besloten wij om haar busticket naar Tamale te betalen. Wij informeerden onze vriend Paul hierover en er werd afgesproken dat Azara op 18 juli terug zou gaan naar Tamale. Vriend Paul zou op 19 juli gaan checken of ze inderdaad weer in Tamale was.

Toen werd het tijd voor ons om naar het vliegveld te gaan. Stephen begeleidde Azara weer naar het huis van haar 'sister' en wederom viel ze ons in de armen. We lieten haar weten.......'In September we are back in Tamale and then we will meet'........Een voorzichtig lachje en weg was Saartje......!

Op het vliegveld pleegden we de laatste telefoontjes of stuurden we SMS-jes naar onze Ghanese vrienden en toen was het tijd voor onze KLM-nachtvlucht. Op 15 juli ´s morgens om 5.30 uur zetten we weer voet op Nederlandse bodem. Vanaf Schiphol per trein naar Venlo en per taxi van het station naar ons huis. En daar sta je dan.....na 4 jaar terug in je eigen huis, dat niet meer voelt als een 'thuis'. Op de tafel had de oude zaakwaarnemer de post neergelegd van de afgelopen 4 jaar! Nog geen welkoms-briefje erbij ......Er lag wel iets anders op de bergen post.......de kei die eind januari door het keukenraam was gegooid. Welkom thuis!

Na de eerste koude confrontatie besloten we maar om meteen aan het werk te gaan.........eerste blik op de stapels post, koffers uitpakken e.d. We voelden ons vreemden in ons eigen huis. Hadden we het dan toch goed voorspeld? Zouden we dan toch Venlo en ons huis zijn ontgroeid? Al snel bleek dat we hier bevestigend op moesten antwoorden.

De eerste nachten sliepen we slecht, omdat het buiten zo licht was. In Ghana is het om 18.00 uur - 18.30 uur altijd donker, maar nu bleef het wel licht tot 22.00 uur.

Het wonen in je eigen huis kwam erg op ons af. Je woont echt met een kluitje op elkaar. Dat was weer even wennen als je ruimte bent gewend.

En toen begon ons Nederland-programma. De ´to do list´ is behoorlijk lang! Een greep hieruit: Mobiel internetten via Vodafone geregeld. Inmiddels hebben we ook al een laptop gekocht in Roermond en hebben we de eerste familieleden en buurtbewoners begroet. Ook is de tandarts al met een bezoekje vereerd. De nasleep van de behandeling vorig jaar in Wassenaar werd verholpen. Hoewel onze tandarts maar liefst 4 afspraken voor ons had gepland, kon het in 1 afspraak worden opgelost. Verder werden bankpassen, ziekenhuispasjes en rijbewijs vernieuwd en werden pasfoto´s gemaakt. Het op orde brengen van de administratie nam de eerste anderhalve week ook veel tijd in beslag.

En wat nog meer? De cv-ketel werd gecontroleerd door de Gasservice; het jaarlijks onderhoud van de alarminstallatie vond plaats; bloeddrukmedicatie werd gecheckt bij de apotheek; oude administratie werd versnipperd; verzekeringen werden aangepast; kennismaking met de nieuwe zaakwaarnemer en de daaruit voortvloeiende aktiviteiten enz. enz. enz. Dan de eerste blik op de zolder........zo´n 120 bananen-en pamperdozen staarden ons aan! Gelukkig zag het er allemaal nog prima uit! Toch maakten we al een selectie.......wat kunnen we wegdoen?

Tussendoor genieten we van al het comfort.......heerlijk!......een warme douche, een wasmachine, een schone omgeving, het lekkere eten, het aangename klimaat, maar......we schrikken wederom van de koude samenleving en van alle ´juffrouwen in blik´ en keuzemenu´s als je met instanties belt. De standaardzin: ´Het is een fout van het systeem´ werkt ook wel op de lachspieren. Helemaal terug dus in het kikkerlandje met de té vele prikkels.........

Een grappige tekst, die we zagen op een auto: 'Poor man never chops stones..........!'

Op 1 juni hadden we dan eindelijk de MOU (Memorandum of Understanding) in ons bezit, die we op 16 december 2009 al hadden ondertekend. Tsja.....NorGhaVo Ghana doet er dus bijna een half jaar over om je een exemplaar te geven. Het betreft een overeenkomst tussen ons, NorGhaVo, mister Halilahi en de school op wiens grond onze 3 containers staan. In deze MOU staan de wederzijdse rechten en plichten vermeld:

Memorandum of Understanding between Northern Ghana Volunteers (NorGhaVo)....of te wel Ben en Dees......and Mohammed Halilahi Iddrisu and Lamashegu South schools over the placement and usage of three metal containers and other materials for the Needy girls training project........enz. enz…….blablabla…… Hoera!!!

Op 1 juni vond er een oefenwedstrijd plaats tussen de voetbalteams van Nederland en Ghana......The Orange Boys and the Black Stars......Wij hoopten er stiekem op dat Ghana zou winnen. Dit bleek niet het geval zijn. Nederland won met 4-1.

Aangezien wij ons aan het voorbereiden waren op ons verlof naar Nederland en de 4 jaar Tamale toch echt ten einde liepen, moesten we zo langzamerhand gaan stoppen met onze werkzaamheden.

Als eerste werd een punt gezet achter NCCELP. Het afscheid op dit project voor kansarme kinderen was mooi, maar ook moeilijk voor mij (Dees). Toen ik arriveerde zag ik dat de hele ruimte was versierd met Nederlandse vlaggetjes, maar ook met de Ghanese vlag. Ook hingen er Nederlandse ballonnen (Super de Boer; waarschijnlijk achtergelaten door een vrijwilliger uit het verleden). Er stond geschreven: 'Farewell to mister Ben and madam Desirée'. Eerst werd mijn programma gedaan en daarna het programma van de kinderen met mister Ramzy: Fototaal; zingen; spelletjes, o.a. hoogspringen over een elastiek. Ik trakteerde op zakjes water. Deze kinderen drinken nooit 'pure water', dus dat was een complete verrassing.

Ik liet spelmateriaal achter en liedjes, maar ook een set met copieën over health education. Materiaal dat men goed kan gebruiken in de lessen: Food groups; basic cleanliness; how diseases are spread; worms; malnutrition; dehydration; diarrhoea; vomiting; high fever; iron deficiency enz. enz. De kinderen dansten en zongen en straalden! Plotseling verschenen er kinderen, die zich naast elkaar opstelden in een lange rij. Allen hadden een A4-tje vast. Vervolgens werd het betreffende papier omhoog gehouden en omgedraaid. Het eerste kind in de rij had de tekening vast van de Ghanese vlag. Alles was ook gekleurd in de Ghanese kleuren: Groen, geel, rood. Uiteindelijk konden we de volgende tekst lezen (van rechts naar links!!!!!): 'Goodbye and safe journey to mister Ben and Desirée'.

Eén ding was zeer lachwekkend voor ons Nederlandse hoofd, maar o, zo belangrijk voor een Ghanees hoofd, dus ik speelde het spel maar even mee. Op een gegeven moment kreeg ik 'a certificate' uitgereikt, met daarop de vermelding dat ik 9 maanden (waren er 8) als vrijwilliger voor NCCELP had gewerkt. Over het geven van Frans werd niet gerept, maar wel over: Teaching and Development of Children's Games'. Toen begreep ik ook waarom mister Ramzy (de oprichter van het project) een pasfoto aan mij had gevraagd. Op een 'certificate' prijkt namelijk altijd een pasfoto. Hij had mij laten weten: 'Madam Dies, I need your passport picture for an official document'. Nou, dit 'official document' was dus 'a certificate'. Dan moet je toch glimlachen, nietwaar? Mister Ramzy echter was bloedserieus en zei: 'Madam Dies, it makes me very sad that you leave'. Ja, dat kon ik begrijpen, want hij had nog geen nieuwe vrijwilliger. Hij vertelde me dat hij nog een 'letter of recommendation' na zou zenden per mail en dit moest ik dan bevestigen aan het 'certificate'. O, die vorm is zó belangrijk in Ghana! Men vindt het gewoon prachtig als het officieel is. Wij als nuchtere Nederlanders prikken al snel door al die 'poeha' heen, maar feit bleef dat het afscheid zó oprecht en welgemeend was, dat je af en toe toch even een traantje moest wegpinken.

Vond ik het afscheid op NCCELP al best lastig; dat viel eigenlijk in het niet bij het afscheid op Cambridge Garden Academy. Hier had ik 16 maanden les gegeven en het schooltje was mij erg dierbaar geworden: Zoveel aardige collega's en zoveel lieve, kleine deugnieten! De laatste weken hoorde ik al verschillende malen: 'We will miss you....and......what is 'I miss you' in French?' Oké de laatste dag.....even iets leuks schrijven in het 'communicationbook' en dan de laatste les in P1 en in P2: 'Learning games' stonden op het programma. Ook trakteerde ik op 'La vache qui rit'; voor ieder kind een stukje smeerkaas. Dat vond het grut prachtig, want die Franse woordjes hadden ze geleerd en ze wisten ook dat madam Dies kaas erg lekker vond. Sommige kinderen begonnen te huilen; ander kinderen zeiden: 'Madam Dies, may God bless you!'. Ook hier liet ik copieën achter over 'health education', liedjes en spelmateriaal, maar ook het complete programma Frans inclusief de aangeschafte methodes en als extraatje een dik Frans sprookjesboek. Totaal onverwachts (maar ik was er erg blij mee), maakte ik kennis met mijn opvolger: De nieuwe leraar Frans heette Eric en kwam uit Togo. Een native speaker dus! Helemaal fantastisch! Ik kon dus ook alles aan hem overdragen. Ook Ben kwam nog even op school om de kleintjes gedag te zeggen.

In de grote algemene ruimte waar de kinderen altijd eten, had de schoolleiding een heleboel kleintjes samengebracht en onder leiding van juf Esther (die erg muzikaal is) werd het kinderkoortje geacht te zingen voor 'madam Dies'. Het was werkelijk geweldig! Het ene na het andere liedje werd gezongen: Niet alleen de geleerde Franse liedjes, maar ook de echte topper: 'O madam Desirée, fine fine Desirée, gentle gentle Desirée, goodbye!'

Ik liet de kinderen weten: 'You are all in my heart and when you continue singing my songs, then I am in your heart!'

De schoolleiding had nóg een verrassing voor mij in petto: Aangezien ik zo'n lange tijd (in hun perceptie) deel had uitgemaakt van het team, werden wij beiden (Ben en ik) door Paul (de oprichter van de school) uitgenodigd om in een 'spot' vlakbij ons huis met z'n allen iets te gaan drinken. Op deze manier konden we dan nog even stilstaan bij mijn periode op deze bijzondere school.

Het was heel erg leuk en ook daar weer speeches en een cadeautje (prachtige batikstof). Madam Margaret liet me weten: 'The little Virgil (bijnaam Poppo) uit P1 has cried the whole day; even in the house he continues crying, because madam Dies has gone'. De moeder van het kind had zelfs naar school gebeld wat er toch gaande was en madam Margaret had uitgelegd dat de Franse juf was vertrokken en dat Virgil dit heel erg vond. Nou ja, laat ik maar stoppen……...................................het was SLIK en SNIK!!!

In de update van mei werd melding gemaakt van het feit dat mister Jacob (onze voormalige huisbaas en projectleider van CPYWD) wellicht de mogelijkheid zou hebben om een bezoek aan Duitsland te brengen gedurende een drietal weken. De enige hobbel die nog genomen moest worden was het verkrijgen van een visum. Begin juni werd echter helaas duidelijk dat zijn verzoek om een visum was afgewezen. Reden: De periode die vermeld stond op de uitnodigingsbrief kwam niet overeen met de periode op het aanvraagformulier cq de tickets. Met andere woorden: De periode van de uitnodiging (conferentie-periode) en de data van de retourvlucht waren niet éénduidig.

4 juni: June 4 anniversary.......oud president Rawlings bezocht Tamale. Het was erg druk in de stad.

Het regenseizoen zorgt ervoor dat de tuin welig tiert. Hudu kon dan ook zijn hart ophalen en was dagen bezig met 'weeding'.

Grappig voorval: Een overbuurmeisje kwam vragen of wij haar alle e-mailadressen wilden geven van onze Nederlandse vrienden. Wij legden haar uit dat we de vraag vanuit de Ghanese cultuur heel goed konden begrijpen, maar dat de Nederlandse cultuur toch een beetje anders in elkaar stak en dat we dus vanwege privacy-redenen dit niet konden doen. Zij keek ons niet begrijpend aan, maar zoals altijd luidde het antwoord: 'Oh... then no problem'.....

Wij wilden posters van Nederland, Ghana en de wereld laten plastificeren. In Tamale is dat slechts mogelijk voor een A4-formaat. Posters zijn dus veel te groot. Onze 'friend' en meubelmaker Salis stelde een creatieve oplossing voor: De poster werd bevestigd op triplex (achterkant) en aan de voorzijde gebruikte Salis plastic dat hier normaal gesproken wordt gebruikt om het materiaal/de stof van zadels van een motorbike mee te beschermen tegen de regen. Het resultaat: Prima! Als je de werkplaats ziet van deze Salis, dan weet je één ding zeker: Deze zou onmiddellijk worden afgekeurd in Nederland. De veiligheid m.b.t. bijvoorbeeld zaagmachines is ver te zoeken! Toen wij Salis heel voorzichtig lieten merken: 'Please be careful and watch your fingers', luidde het antwoord: 'I pray to Allah that no accident will happen'…..

Wij zijn doende om nieuwe apparatuur te kopen: Laptop, BlackBerry, mobiele telefoon e.d. Hier in Ghana kunnen we een universeel USB modem kopen. Je kunt dan met je laptop wireless middels alle providers internetten. Je gebruikt dan een prepaid kaartje van een mobieltje van de betreffende provider. We hebben even enig voorwerk moeten doen als het ging om de vraag: Kunnen we met het universele Ghanese modem en een prepaid kaartje (dat we straks in Nederland kopen) gedurende ons verlof in Nederland internetten? Het antwoord is weliswaar 'ja', maar de proef op de som zal in Nederland genomen moeten worden. Gelukkig troffen we Reginald. Deze Reginald is eigenaar van een nieuw internetcafé (First Kall) in Tamale. Hij heeft veel kennis als het gaat om computers en is werkzaam geweest in Accra. Hij raadde ons met klem af om een computer in Tamale te kopen, omdat de kwaliteit te slecht was. De meeste elektronica die in Tamale te koop is, is afkomstig uit China. Om het zeker te weten togen we samen naar een computerwinkel (of wat daar voor door mag gaan) en ter plekke werd inderdaad duidelijk dat de kwaliteit te wensen overliet. Voor mobiele telefoons/BlackBerry's e.d. gold hetzelfde: Allemaal 'made in China', met als gevolg dat de kwaliteit onder de maat is. Er werd dus niets gekocht, maar er werd als volgt besloten: Aan de hand van onze wensenlijstjes die we aan Reginald hadden gegeven en aan de hand van websites van Paradigit en Phonehouse, heeft Reginald op het net gezocht naar de betreffende apparatuur. Toen hij alles had gevonden heeft hij het uitgeprint en aan ons gegeven. Hij heeft enkele dingen toegevoegd in het Engels en heeft dit vergezeld laten gaan van zijn naam en telefoonnummer. Met zijn lijstjes in de hand kunnen we dan in Nederland alles gaan kopen en kost het niet meer zoveel tijd om ons verder in die materie te verdiepen. Mochten er dan nog onduidelijkheden zijn, dan kunnen we in de computerwinkel in Nederland ter plekke bellen met Reginald in Tamale. Maar...... toen mailde Paradigit weer en liet ons weten dat de betreffende laptop alleen geleverd kon worden met Windows 7 en niet meer met XP. Verder konden we wel een booster kopen, maar geen universeel modem en ook geen UPS. Dus concreet zullen we in Nederland de laptop en de booster kopen en zullen we in Ghana het universele modem en de UPS kopen. In Nederland was er slechts een Vodafone modem te koop en de UPS is in Nederland onbekend. Is nodig om stroom op te slaan bij fluctuaties van elektriciteit.

In Nederland zal dus op de laptop Windows 7 worden geinstalleerd; maar daarnaast zal Reginald in Ghana ook nog XP installeren. Vanuit Ghana maakten we weer even kennis met de commerciële Nederlandse cultuur. Concreet vroegen wij via de mail aan de computerwinkel Paradigit de gewenste artikelen (laptop en booster) te reserveren. Dat bleek slechts mogelijk te zijn voor een periode van 3 dagen. Ons verweer dat wij pas op 15 juli in Nederland zouden arriveren, vond geen gehoor. Het was niet mogelijk om de artikelen gedurende die paar weken voor ons te reserveren. Bovendien zou de kans bestaan dat de betreffende laptop tegen die tijd alweer uit het assortiment verdwenen zou zijn. Als oplossing werd aangedragen om straks in Nederland een passend alternatief aan te schaffen. En toen vond onze Ghanese techneut Reginald tóch nog een originele Nokia mobile phone in Tamale. Alles erop en eraan en van goede kwaliteit. Deze hebben we dan ook maar aangeschaft. Wij probeerden ons voor te stellen dat het leuk kon zijn om je in dit soort dingen te verdiepen, maar dat lukte ons niet. Gebruik maken van techniek oké, maar als je interesse er niet ligt, dan heb je er eerder last van dan gemak......Help! Hoe werkt die nieuwe mobi? Zullen we die Blackberry maar helemaal laten zitten?.....Ook het mailen met Phonehouse en Paradigit kon ons niet bekoren......helpdeskformulieren of feedbackformulieren invullen.....tsja...dat is Nederland.

In ieder geval: Tijdens het verlof kunnen we prepaid internetten met bundels. En voor de rest: Het boek apparatuur willen we heel graag sluiten.

Op 10 juni maakten we de laatste foto's van ons vierde jaar en wel op Lameshegu.

Eindelijk was weer opgebouwd wat was afgebroken! Wij stuurden een foto naar de hoofdsponsor, maar ook naar NorGhaVo Ghana en Nederland en we gaven een exemplaar af bij de Coordinating Director van Assembly (Gemeente) en bij de Regional Minister.

Juni stond in het teken van het stoppen met onze werkzaamheden in Tamale en het voorbereiden op ons verlof in Nederland en onze toekomst.

Tevens werd er gewerkt aan een presentatie van ons vierde jaar: Teksten hergroeperen; foto's laten branden op cd-roms; foto's hernummeren; foto's invoegen in presentatie; foto's op een pendrive zetten; Word-documenten in mappen plaatsen enz. Reginald verleende zijn assistentie als het ging om de technische snufjes en stelde zelfs voor om een powerpoint presentatie te maken. Help! Dit krijgen we toch nooit meer allemaal af?! Reginald echter bleef zeggen: It's no problem for me'.

Onze compound-boy Hudu is goud waard. Iedere zaterdagochtend werkt hij op onze grote compound. Uiteraard krijgt hij hiervoor betaald, maar regelmatig stoppen we hem ook wel andere dingen toe, bijvoorbeeld kleding. Op zaterdag 12 juni gaven we hem ook 2 plastic stoelen. Wij weten wel dat 'a plastic chair' een heel bezit is in Tamale, maar dat Hudu er zó blij mee zou zijn, hadden wij niet verwacht. Hij bleef maar zeggen: 'Thank you madam; thank you master'. Om te vervolgen met: 'I didn't have any chair in my room; when my friends come to visit me they sit on the floor'. En hij eindigde met: 'This is the most happiest day of my life!'

Eind juni: Naaister Suhayini mocht zich uitleven op een sewing-opdracht die wij haar hadden gegeven. Enige voorwaarde.....het moet klaar zijn op Mister Ben's birthday!

Ook moeten we nog mensen gedag zeggen, koffers inpakken en er komen nog mensen op bezoek. Misschien moeten we één van de meiden maar vragen om ons te helpen met huishoudelijke klussen. Het is allemaal een beetje veel en de tijd gaat te snel. Ik kan me gewoon niet voorstellen dat ik over een paar weken in Nederland ben...............

Voor wat betreft de verlofperiode: Afspraken werden gepland: Nieuwe zaakwaarnemer (na 4 jaar); nieuwe makelaar; notaris; tandarts; GGD; nieuw rijbewijs regelen enz. en we mailden er dus heel wat op los!

De tandarts in Venlo gaat bekijken hoe het komt dat Dees nog steeds last heeft van 2 wortelkanaalbehandelingen die vorig jaar tijdens ons verlof hebben plaatsgevonden bij een tandarts in Wassenaar.

In 2006 hadden wij uiteraard alle vaccinaties toegediend gekregen die raadzaam waren voor een langdurig verblijf in West-Afrika. In augustus 2009 had een laatste update plaatsgevonden (buiktyphus en meningitis). De rest was nog geldig of nooit meer nodig (BCG en Hepatitis A en B Twinrix).

Voor rabies waren wij gevaccineerd in 2006 en hadden toen de volledige serie van drie inentingen gehad. Het voordeel hiervan is dat je nooit meer een antiserum nodig hebt. (En het antiserum Marig is nu eenmaal niet overal binnen 24 uur beschikbaar). Wel zijn er aanvullende vaccinaties nodig.

Hoewel deze vaccinatie slechts 2 jaar geldig is en dus verlopen was in 2008, was het niet nodig om toen opnieuw te laten vaccineren, omdat je na de periode van twee jaar ook nog in beperkte mate beschermd bent. Bovendien komen wij nauwelijks in aanraking met dieren; zullen deze nooit aanhalen en lopen er met een grote boog omheen!

Nu echter is het alweer 2010 en hebben we besloten om opnieuw een vaccinatie tegen rabies te nemen. Met één vaccinatie zijn we weer voor 2 jaar beschermd.

Wij vragen dan weer om geen datum te plaatsen, zodat de stempel min of meer 'jarenlang geldig blijft'. Bij een eventuele controle bij de douane (tot nu toe nog nooit gebeurd), kunnen we dan zonodig de datum zelf invullen. Er stond weliswaar nu ook al een ongedateerde cholera-stempel in ons boekje, maar deze stond niet chronologisch in de tijd.

Ook hadden we enig huiswerk gedaan en hadden gezien dat wij in 2012 nieuwe vaccinaties moeten laten plaatsen voor DT Polio, buiktyfus en meningitis. In 2014 moet gele koorts volgen. Wij vroegen ons af of we deze vaccinaties ook in zuid Ghana konden laten zetten, bijvoorbeeld in Accra of Takoradi. Het zou namelijk mogelijk kunnen zijn dat we op die momenten niet in Nederland zouden zijn.

Het antwoord van de GGD liet weten dat het geen probleem is om in een groot ziekenhuis in een grote stad je te laten vaccineren. Wel is het natuurlijk de vraag of de betreffende vaccinaties daar voorhanden zijn. Tja....dat is logisch. Wij besloten als volgt: In plaats van dit te vragen in een ziekenhuis in Tamale of beter in een ziekenhuis in het zuiden van Ghana (Accra/Takoradi), hebben wij deze vraag voorgelegd aan de SOS International Emergency Alarm Center in Londen, die ook open staan voor algemene, preventieve vragen. Via onze ziektekostenverzekering AON zijn wij 'gelinkt' aan deze SOS alarmcentrale. .

Er blijkt een internationaal vaccinatiecentrum te zijn in zowel Takoradi als Accra, waar alle eerder vernoemde vaccinaties verkrijgbaar zijn. Bovendien is er een privé SOS Clinic in Takoradi, waar deze vaccinaties mogelijk ook te realiseren zijn. Dit bericht mailden wij even door aan de GGD Blerick Wellicht konden zij dit nog eens gebruiken voor toekomstige Ghana-gangers. Dit kon de GGD erg waarderen. Men liet ons weten dat men onze mail door zou sturen naar de mensen van het team reizigerspoli, zodat zij dit weer kunnen gebruiken binnen de advisering.

In 2012 our following vaccinations willl expire: DT Polio; typhus/typhoid (typherix); meningitis (mencevax); rabies (merieux HDCV/inactivated rabies vaccine).

Of course we can realize these vaccinations in the Netherlands when we are on homeleave (we did that in the past also), but at the moment we are not sure if we will travel to the Netherlands in 2012. Is it also possible to get the above mentioned vaccinations in Ghana, for example in Takoradi or Accra? Can you recommend a private clinic.

All the vaccinations mentioned above can be secured either in Takoradi or Accra at the International Vaccination Centre. The SOS Takoradi Clinic may also have some of the vaccines.

Het is het eerste jaar dat wij geen zin hebben om naar Nederland te gaan. Andere jaren keken we er echt naar uit; maar nu niet. Waarschijnlijk komt dit toch omdat je inmiddels weet dat je hart in Ghana ligt. Bovendien gaan we onze verlofperiode doorbrengen in ons eigen huis in Venlo en wij hebben gemerkt dat we ons huis en Venlo zijn ontgroeid. Verder zullen we veel tijd moeten doorbrengen op zolder om een heleboel spullen uit te zoeken. Maar goed......7 weken vertoeven in ons eigen huis in Venlo zal duidelijk maken of ons gevoel terecht is.

Op een gegeven moment vroegen wij ons af: Waarom wachten met wonen aan zee totdat we weer definitief in Nederland zijn? We kunnen natuurlijk ook nog eerst even een tijdje in Ghana aan zee gaan wonen. En dat gaan we dan ook doen!

Aangezien wij dus erg graag aan zee willen gaan wonen (eerst in Ghana en daarna in Nederland), gaan wij ons huis in Venlo verkopen.

Sinds oktober 2009 zijn we al bezig om een huis te vinden aan de Ghanese kust. We zijn inmiddels een heleboel wijzer geworden!!!

Onze zoektocht begon in december 2009 in Accra en voerde langs Prampram en Cape Coast om uiteindelijk uit te komen in Axim en Takoradi.

Het plan bestaat om ons beach house te laten bouwen in Axim (een vissersplaatsje in de Western Region in Zuid-West Ghana, 70 km. van de grens met Ivoorkust).

Om deze beslissing te nemen, moeten we het aankomend jaar een bevestigend antwoord krijgen op de volgende 4 vragen:

Als alle antwoorden 'ja' zijn, dan gaan we bouwen. We hebben het huis al uitgekozen.

Als er ook maar 1 'nee' antwoord bij is, dan gaan we niet bouwen in Ghana, maar gaan we in Nederland wonen aan zee.

In ieder geval lijkt het ons verstandig om eerst een jaar te gaan huren en dit jaar te gebruiken om antwoord te krijgen op bovenstaande vragen. We moeten zelf ervaren of we het prettig vinden om in deze streek van Ghana te wonen. Inmiddels zijn we er in geslaagd om een appartement te vinden in Takoradi (55 km. ten oosten van Axim) waar we m.i.v. 1 oktober a.s. gaan wonen.

Welnu....we worden mediator in het kader van het terugsturen van de Kayayoo-girls naar Noord-Ghana.

Voor het echter zover is, komen we eerst 7 weken op verlof naar Nederland en wel van 15 juli tot 2 september 2010. Aangezien onze woning in Venlo niet verhuurd en niet verkocht is, kunnen we onze verlofperiode gewoon doorbrengen in ons eigen huis.

Zoals gemeld vliegen wij op 2 september terug naar Ghana. De maand september zijn we nog in Tamale om het huis leeg te maken, schoon te maken en schilderwerk te verrichten aan de binnenkant (staat in huurcontract). Ook zal in september de laatste update verschijnen. Vanaf oktober plaatsen we zo af en toe nog eens een berichtje op de homepage. Verder is de maand september nodig om al die lieve mensen gedag te zeggen die onze 4 jaren in Tamale (Noord-Ghana) zo bijzonder hebben gemaakt.

Lees straks meer over verlof en toekomst op de homepage en onder de nieuwe links: Verlof 4e jaar en ....Van de Northern naar de Western Region in Ghana.......

Sinds onze thuiskomst van de Western Region eind april, is onze haan niet meer teruggekomen. Zowel kip als haan zijn nu verdwenen en zitten bij de overburen. Volgens Hudu heeft dit te maken met het feit dat het daar wemelt van de kippen en hanen en onze 'exemplaren' geven dus de voorkeur aan leven in een groep! Geen probleem, aangezien we toch aanstalten maken om te vertrekken uit Tamale en doende zijn met vele voorbereidingen. Hudu zal de kip aan de overburen geven en wil zelf graag onze haan houden. Prima! De buren echter vroegen Hudu of zij beiden mochten houden. Onze kip en haan hebben dus in ieder geval al een nieuw onderkomen gevonden, nu wij nog....... Na enkele weken echter keert de haan weer terug. Hij blijft zo'n beetje heen en weer wandelen tussen ons en de overburen.

Aangezien 1 mei (Labour Day) op een zaterdag viel, werd maandag 3 mei een Public Holiday. Op die dag kwam 'onze' Suhayini ons thuis bezoeken. Zij kwam echter niet alleen. Zus Rama vergezelde haar. Deze Rama is ook naaister en is vaak te vinden in de shop van Suhayini. Plotseling liet Suhayini ons weten dat haar ouders haar 'pushten' om te gaan trouwen en kinderen te krijgen'. Uiteraard past dit in het Ghanese moslim-kader, maar wij gaan vanzelfsprekend toch genuanceerder om met dit soort dingen. Wij maakten van de gelegenheid gebruik om deze kwestie bespreekbaar te maken met Suhayini en haar zus. Al snel bleek dat beide dames op 'onze lijn' zaten en huwelijk cq baby niet wilden forceren. Maar je weet nooit hoe groot de druk van de ouders zal zijn.............

1 mei vonden er 'practical exams' plaats voor de sewing-meisjes van Lamashegu. Zouden de dames van het naai-atelier de test doorstaan? Niet mister Halilahi, maar iemand anders van de 'Tailors Association' nam de examens af. Dit i.v.m. de objectiviteit. Mister Halilahi moest daarentegen de 'apprentices' van zijn collega testen. Over ongeveer 3 maanden zal de uitslag van deze landelijke examens bekend zijn.

Wij waren ondertussen wel benieuwd of de werkzaamheden m.b.t. de wederopbouw van het trainingscentrum opschoten. Was de metselaar inmiddels geweest? Samen met onze compound-boy Hudu togen we erheen. Uiteraard werd onze naaister Suhayini ook met een bezoekje vereerd. Zij doet het goed in haar eigen shop. Ook Suhayini wilde wel eens kijken naar de vorderingen op Lamashegu. Zij had daar in het verleden namelijk ook training gevolgd. Zowel Hudu als Suhayini vonden het erg mooi geworden. Zij hadden het werk van de timmerman nog niet eens klaar gezien. Wij echter zagen niets nieuws. De metselaar was dus nog niet geweest. Suhayini liet ons plotseling weten dat haar naaimachine nog op Lamashegu stond en dat zij in haar eigen shop de naaimachine van haar zus gebruikte. Onze monden vielen open van verbazing. Maar waarom had ze haar naaimachine niet meegenomen na haar 'graduation'? Het enige antwoord is dan: 'I forgot'. Niet alleen haar naaimachine, ook haar krukje had ze achtergelaten op de werkplek van haar voormalige 'master' mister Halilahi. Wij regelden op 8 mei dat zowel naaimachine als kruk weer op de juiste plek terecht kwamen, namelijk in de shop van Suhayini. Voor mister Halilahi was het geen enkel probleem dat wij de naaimachine en het krukje meenamen. Wel liet hij ons weten dat de andere geslaagden allang hun spullen hadden opgehaald, maar Suhayini dus duidelijk niet. Verder is het zo dat de leerlingen na hun 'graduation' nog enkele maanden bij mister Halilahi blijven als een soort service. Suhayini had slechts een paar weken service verleend. Toen wij Suhayini hierover aanspraken, luidde het antwoord: 'At that time my mother was sick'. Juist ja......altijd een excuus! Op 8 mei zagen wij dat de metselaar de afgelopen week erin geslaagd was om de betonnen vloer te realiseren. Het metselwerk is nu bijna klaar en dan kan de schilder komen.

Uiteraard wordt de hele wederopbouw op de gevoelige plaat vastgelegd. Soms sturen we enkele van deze foto's per mail naar mister Halilahi. Hij liet ons weten dat hij dit geweldig vond, maar hij vond het vervelend dat hij ons niet terug kon mailen. Wat was namelijk het geval? En dat geldt voor bijna iedereen die wij hier kennen. Men heeft geen geld om naar een internetcafé te gaan. Als men dan zo af en toe eens mails checkt, kost het teveel geld en tijd om deze mails te beantwoorden, aangezien men niet of nauwelijks kan typen.

Wij bespraken met mister Halilahi de volgende issues: Was madam Mariam nog geweest? Wil deze voormalige stagebegeleidster van het kappersvak nou wel of geen container gaan gebruiken op Lamashegu? Wanneer geeft zij toch eens duidelijkheid? Madam Mariam had echter geen contact opgenomen met mister Halilahi. Nu zij weet dat zij de inrichting van haar 'salon' zelf moet betalen, is zij waarschijnlijk niet meer geinteresseerd. Maar op 19 mei liet mister Halilahi ons weten dat madam Mariam eindelijk toch eens iets had laten horen. Zij had hem laten weten dat 1 container van haar is. O,o,o,............nog steeds begrijpt deze vrouw het niet. Wij togen dan ook maar weer naar haar shop en wij lieten haar weten dat zij welkom is op ons trainingscentrum in Lamashegu en dat zij 1 container mag gebruiken, maar dat het nooit haar eigendom zal worden. Formeel gezien is NorGhaVo de eigenaar. En had Musah van NorGhaVo Ghana mister Halilahi nog bezocht? Musah wil maar niet accepteren dat er geen toekomst meer is voor NorGhaVo en blijft zich formeel opstellen. Hij noemt zichzelf 'the director' en laat mister Halilahi weten dat hij Lamashegu zal monitoren. Wij kunnen hier slechts om lachen................Mister Halilahi liet ons verschillende weken op rij weten dat Musah niets meer van zich had laten horen. Prima!

Wij besloten echter om NorGhaVo te vragen wanneer wij nou eens eindelijk een copie konden krijgen van de ondertekende MOU. Wij hadden deze overeenkomst getekend op 16 december 2009 en nog steeds hadden nóch wij nóch mister Halilahi een copie gekregen. Toen we Alex hierover aanspraken (Musah was afwezig), liet hij weten: 'I have to find out from Musah, but if we don't have a copy we will let you know by mail'. Uh…..als je geen copie hebt, hoef je me dat echt niet per mail te vertellen hoor; maak een copie van het origineel man en leg het in m'n postvak...........was zo'n beetje de strekking van mijn reactie. Oh, je zou NorGhaVo Ghana het liefst peper in hun......willen stoppen! Eerlijk gezegd denk ik dat wij naar die copie kunnen fluiten. NorGaVo Ghana zal ons waarschijnlijk een hak willen zetten. Wij zijn er - in hun perceptie - de oorzaak van dat NorGhaVo Nederland gaat stoppen en dat zij (NorGhaVo Ghana) hun baan verliezen, want......Ben and Dees sent bad reports to the Netherlands.......Ja, natuurlijk deden we dat. Ach, het was allemaal veel te bedreigend voor NorGhaVo Ghana: Wij werkten hard; wij waren open in onze communicatie; wij waren kritisch en toonden initiatief. Allemaal moeilijke dingen voor NorGhavo Ghana, die het liefste alles willen 'coveren' en 'hiden'. Even post ophalen op NorGhaVo-office: Maandag: Kantoor gesloten; woensdag: Kantoor gesloten.......Nou, als NorGhaVo Ghana alleen door wil gaan, dan mogen zij hun werkhouding wel eens verbeteren. Ieder normaal denkend mens zal begrijpen dat zonder de steun van NorGhaVo Nederland, NorGhaVo Ghana een langzame dood sterft. En wat is dan nog de waarde van een MOU? .....It's useless.......!

Op 15 mei vertelde mister Halilahi ons dat één van de meisjes (Joyce) na de graduation spoorloos was verdwenen. Iedereen dacht dat ze terug was gegaan naar de 'village' van haar ouders, maar toen de ouders naar mister Halilahi belden met de vraag of Joyce nog steeds onder zijn hoede was (en het antwoord dus 'nee' luidde), wist een ieder dat het goed fout zat. Joyce is helaas naar de 'South' vertrokken. Mister Halilahi liet ons weten: 'Let's pray that she is not pregnant when she comes back'.

Onderstaand: Op zaterdag mogen de meisjes voor zichzelf werken en hoeven zij ook geen uniform te dragen.

Mister Halilahi vertelde ons een leuke mop: Een buitenlandse student had gehoord dat je in Ghana nooit antwoorden kreeg op je vragen, maar dat er slechts een wedervraag werd gesteld. Dit wilde hij zelf ervaren en reisde naar Ghana. Reeds op de luchthaven in Accra probeerde hij het al uit en vroeg aan de eerste de beste beambte:'They told me that you never get answers on your questions in Ghana, is that true?' De reactie luidde: 'Who told you that?'......waarop de student constateerde dat het dus klopte en hij besloot om meteen terug te vliegen naar huis....

De 'chief apprentice' (de leerling-oudste) van mister Halilahi zit sinds kort met enkele andere meisjes van het naai-atelier op een nieuwe werkplek. Zij hebben Lamashegu verruild voor een werkplek dichter bij huis. Hun nieuwe locatie bevindt zich op Kumbungoroad, niet ver van de oude NFD-locatie. Aan de uniformen is te zien dat de meisjes oorspronkelijk afkomstig zijn van het naaiatelier van mister Halilahi. (Alleen op zaterdag worden er geen uniformen gedragen). Toen wij de meisjes bezochten, was dit een complete verrassing voor de dames. Op het moment dat wij arriveerden was ook de 'painter' aanwezig. Hij had niet alleen het signboard gemaakt voor deze shop, maar is ook degene die het schilderwerk op Lamashegu voor zijn rekening neemt. De naam van deze shop is echter: Adom. Toen ik naar de betekenis van dit woord vroeg, liet men vol trots weten: 'Adom means love'. We maakten foto's en beloofden dat zij binnenkort kleding voor ons mochten maken. De blije gezichten spraken boekdelen...............Enne......'Mister Ben and madam Dies there is also a dress-room in my shop', liet de chief apprentice weten. Wij kregen dan ook de paskamer te zien.......

Onderstaand: Een oud-leerling van mister Halilahi is gestart in een gehuurde shop en krijgt hulp van enkele andere 'apprentices' die het vak hebben geleerd op Lamashegu.

Na 2 maanden van uitstellen was het dan eindelijk gelukt om onze vriendin Taiba weer eens te ontmoeten. Op 2 mei zagen we elkaar weer. Taiba heeft het niet gemakkelijk. Zij staat er in feite alleen voor. Haar man is vaak weg en laat Taiba achter met de 2 kleine dochtertjes. In de moslim-cultuur is dit heel normaal. Wij vonden dat Taiba veranderd was. De altijd zo vrolijke Taiba had plaats gemaakt voor een Taiba die erg gelaten en down was. Toen we haar hierop aanspraken luidde het typisch Ghanese antwoord als altijd:: 'No, everything is okay; I'm fine'.....heel voorzichtig volgde echter: 'Except my husband'.......

Ghana blijft verbazen. Het ziekenhuis dat wij altijd bezoeken, werd door ons in het weekend gebeld. We wilden even weten of we op maandag 3 mei konden laten prikken op malaria, aangezien het dan een Public Holiday was. Er werd echter niet opgenomen. Uiteindelijk besloten we dan maar om erheen te rijden en zelf een kijkje te gaan nemen. We spraken met het personeel en zeiden dat we het slecht vonden dat er geen telefoon werd opgenomen in een ziekenhuis. Men luisterde aandachtig en men kwam met de volgende reden: De dokter was 'on travelling' en de telefoon stond op zijn kamer en deze was afgesloten!!!! Onze reactie: Nou....je zult maar met spoed hulp nodig hebben, dan kon je het dus wel vergeten. Daarop liet het personeel weten: 'Maar de 'white man'had toch wel het mobiele telefoonnummer van de dokter?' Ja inderdaad dat klopt, maar we gaan die arts toch niet storen om te vragen wanneer het priklab geopend is? Eindelijk viel het kwartje en liet men weten: 'You are right; we will discuss it in the next meeting'. Aangezien ik in de Western Region erg veel gestoken was door muskieten en ik daarna hoofdpijnklachten kreeg, liet ik dus op 3 mei prikken op malaria. Tot mijn verbazing was er echter niets aan de hand. Mooi!

4 mei: De school begon weer! De eerste lessen na de Paasvakantie. Bij aanvang stonden alle kinderen weer opgesteld in rijen en enkele leerkrachten stonden ervoor. Er werd gebeden; de 'National Pledge' werd opgezegd en er werd gemarcheerd. Het was leuk om iedereen weer terug te zien op Cambridge Garden Academy. Verder was er weer een nieuwe collega: Francis genaamd. Hij was de opvolger van Ezekel en dat betekende dat hij de vakken English, maths, science ging geven. De 'owner' van de school, mister Paul, was ook aanwezig om een ieder succes te wensen voor de 'third term'. Hij had echter ook nog een verrassing voor de leerlingen van P1 en P2 (mijn leerlingen): In een afgesloten ruimte stonden ..........computers! Deze werden officieel onthuld, middels het wegtrekken van een kleed. Maar......zo drukte hij de kleintjes op het hart: 'Say to your daddy that he has to pay the computerfees; otherwise it will not be allowed to enter the computerlab'. Toen hij deze woorden uitsprak, keek hij mijn richting op. Hij zag wellicht aan mijn gezichtsuitdrukking dat ik het vreemd vond om die kleintjes als boodschapper te laten fungeren. Maar goed.....het grut was onder de indruk en daar ging het waarschijnlijk om. En de nieuwe mister Francis zou dus ook de computerles gaan verzorgen. Verder werd er gebouwd aan een nieuwe toiletgroep. Moesten alle kinderen tot voor kort gebruik maken van een toilet vlakbij het kantoor, nu werden er dus buiten op de 'speelplaats' voorzieningen getroffen.

Toen ik de kinderen een keer vertelde dat ik de Nederlandse kaas miste, vonden zij dit erg grappig. Ik maakte meteen van de gelegenheid gebruik om een doosje 'la vache qui rit' te laten zien (al 4 jaar het surrogaat voor kaas). Aangezien de leerlingen de woorden 'vache' en 'rit' hadden geleerd, werd dan ook snel de link gelegd naar 'the laughing cow'. Toen ik het doosje openmaakte (was leeg), hoorde ik één van de kleintjes zeer verontwaardigd zeggen: 'Madam Dies has eaten all'! Het lege doosje was een kostbaar bezit en iedereen wilde het hebben. Ik besloot dan ook over te gaan tot verloten........ Een getal tussen de 0 en de 13 (op dat moment 13 kinderen aanwezig)........zelfs dát was compleet nieuw en behoefde enige uitleg, aangezien ik de getallen 14 , 20 e.d. te horen kreeg. Toen het kwartje eindelijk viel zaten zij op het puntje van hun stoel. De kleine Nasara won en koesterde het lege doosje als een grote 'schat'.

Soms moeten de kleintjes hun energie kwijt en dan pas ik mijn programma Frans een beetje aan. Er wordt dan wel eens tussendoor gezongen en gedanst. Dan hoor je de liedjes door de school schallen: 'The wheels on the bus'; 'The Hokey Pokey' etc. Maar gooien met een dobbelsteen en de gegooide getallen bij elkaar optellen en in het Frans vertellen is ook succes verzekerd. Uiteraard maakt het grut het ook wel eens te bont en dan volgt de 'punishment'. Nog steeds worden kinderen hier geslagen. Iedereen weet: 'Madam Dies doesn't cane'. Een andere bekende straf hier dateert in mijn beleving ook uit de Middeleeuwen: De deugniet moet dan op de knieën voor het schoolbord gaan zitten met de armen in de lucht. Men laat zo'n kind gewoon een heel lesuur op die manier zitten. En waar is onze schoolbus toch? Nog steeds is er geen bus en geen chauffeur. Eén van de kinderen liet me nogal ontdaan weten: 'The schoolbus driver disappeared and he never came back!'

Het is opmerkelijk dat er in P2 kinderen zitten van 7 jaar, van 8 jaar, van 9 jaar en zelfs van 10 jaar. Had dit misschien te maken met het feit dat het een nieuwe school was en dat er nog geen P3 of P4 was? Toen ik dit bespreekbaar maakte, liet headmistress Margaret me weten dat zij een fout had gemaakt. Zij had de 9 en 10 jarigen eigenlijk helemaal niet aan mogen nemen van mister Paul (de oprichter van de school). En voor wat betreft Wumpini (een slim kereltje van 10 jaar, dat volgens Margaret pas 8 jaar is): Hij was aangenomen vanwege het feit dat de moeder van het jochie was overleden. Voor wat betreft geboortedata/verjaardagen: Dat leeft hier totaal niet. Slechts 2 kinderen konden vertellen dat ze op 4 mei of 22 december jarig waren; iemand anders kwam niet verder dan 'Friday' en geen enkel kind kon het geboortejaar opnoemen. Waarschijnlijk vond het grut dit totaal niet interessant en men liet dan ook aan Margaret weten: 'You can look in our book or in our file.....it's there....'.

Toen ik de kinderen had geleerd om zich zelf voor te stellen in het Frans, liet headmistress Margaret weten dat ze 'surprised en very proud' was. Ze liet de kleintjes weten: 'Tell your parents that you can introduce yourself in French and they will be very happy!' Ze voegde eraan toe: 'Pay attention to madam Dies; she learns you a lot; if you don't behave well, I will cane you'. Iedereen weet dat madam Dies nooit kinderen slaat. Margaret vertelde de kinderen dat er in het land waar madam Dies vandaan komt niet geslagen wordt op school. Zou je dat wel doen, dan kwam de politie er aan te pas. En zij vervolgde: 'But here in Ghana I can cane you and I don't have to go to the police!' Ja, ja……het zijn nogal 'zwart-wit' uitspraken die je hier te horen krijgt……!

Op 11 mei zat er plotseling een klein nieuw kereltje in mijn klas. Althans ik dacht dat hij in mijn klas thuishoorde, aangezien ik hem in P1 aantrof. De kinderen reageerden erg uitgelaten: 'Madam Dies, did you see Aish, he looks like you, he came yesterday and he cried the whole day!' Uh…..wat is er gaande? En natuurlijk niemand die iets uitlegt…….Wat bleek? Het kleine manneke heeft een Indisch uiterlijk en dat valt natuurlijk op tussen al die andere Ghanese snoeten. In de beleving van de zwarte Ghanese kinderen leek de bruine kleur van de nieuweling een beetje op de witte kleur van madam Dies. De kinderen uit P1 bekeken Aish (althans zo klonk zijn naam) als ware hij iemand van een andere planeet; een soort van pratende pop; een attractie of een mascotte. De kleine Aish voelde zich echter nog niet op z'n gemak en liet me weten: 'I want to go home', om te vervolgen met de woorden: 'My father will buy a big aeroplane for me'.......Later bleek dat Aish helemaal niet in P1 thuishoorde. Hij was nog een 'nursery' kind. De reden dat hij in P1 zat, had te maken met het feit dat madam Margaret (headmistress) even in mijn klas was en madam Margaret ontfermde zich de eerste dagen over de kleine Aish. Overal waar Margaret was, zag je Aish. Op een gegeven moment liet hij weten:'I want to sleep' en meteen werd er een kleed uitgerold en kon Aish in een hoekje op de gang een tukje doen. Wilde Aish kleuren? Dat mocht. Wilde Aish slapen? Dat mocht ook. Alles stond in het teken van .....zich thuis gaan voelen op school. Maar na een paar dagen zat hij nog steeds in P1 in plaats van in 'nursery' en liet hij duidelijk van zich horen: 'I want to drink water; I want to eat; I want to sleep; I want to draw' etc. Het viel me op dat alles werd toegestaan, want......'otherwise he will cry'..... Nou ja zeg...........! De leerlingen van P1 hadden Aish wijs gemaakt dat zijn moeder in 'nursery' was, met het doel dat hij zou vertrekken uit P1. Hij vloog de klas uit, maar was weer snel terug en liet weten: 'She is not there, but she will come'. Een bijzonder voorval: Alle kinderen eten in een grote ruimte. Aish echter weigerde om daar te eten en 'meneertje' had zijn eigen plan bedacht. Hij koos zijn eigen stekkie in de gang. Hij rolde een mat uit en installeerde zich prinsheerlijk om daar alleen te gaan eten. Hij komt waarschijnlijk uit een goed milieu (goede voeding, mooie kleding, bijzondere uitspraken) en wordt daar op zijn wenken bediend. Een schoolsetting is natuurlijk een ander verhaal. Bovendien spelen de cultuurverschillen tussen Ghana en India ook nog een rol. Al met al is het erg interessant! Toen hij echter op zijn vierde schooldag nog steeds niet op de goede plek zat, liet ik headmistress Margaret weten dat hij nu toch wel mijn lessen ging verstoren en dat het tijd werd dat hij gewoon in zijn eigen nursery-groepje moest leren meedraaien.

Ik heb eens iemand horen zeggen: Ghanezen zijn net paarden......zij kunnen staande slapen. Het is in ieder geval waar dat zij overal kunnen slapen. Toen ik een keer mijn lessen in P1 had afgerond en ging starten in P2, trof ik mijn collega Francis slapend in een stoel aan. De kinderen waren sommen aan het maken en mister Francis sliep. Ik kwam binnen en begon te zingen: 'Frère Francis, frère Francis dormez-vous? Dormez-vous? Sonnez les matines, sonnez les matines, ding dang dong, ding dang dong. Dit liedje is bekend in P2 als Frère Jacques....De kinderen moesten er om lachen, mister Francis echter sliep gewoon door. Toen wij het voor de tweede keer zongen, werd hij weliswaar wakker, maar reageerde er nauwelijks op. Hij begreep de betekenis dus niet. De kinderen lieten hem al snel weten dat we hadden gezongen: 'Are you sleeping?' Toen moest hij er wel om glimlachen......

Op 18 mei gaf ik mijn zoveelste collega een hand........in 16 maanden tijd had ik 9 mensen zien gaan en zien komen. Deze collega is de 'class-teacher' van P1 en heet net als de class-teacher van P2 Francis. Voor de nieuwe Francis is de baan slechts een parttime-job. Door miscommunicatie tussen de nieuwe Francis en headmistress Margaret, viel mijn Franse les in P1 samen met zijn les 'maths'. Ik liet hem zijn les afronden en ging eerst naar P2. Toen ik later terugkeerde naar P1 was de nieuwe Francis echter nog steeds niet klaar met zijn 'maths' en 'science' les. Vol vuur was hij de kleintjes het verschil bij aan het brengen tussen lengte, gewicht, inhoud e.d. en hij maakte dit visueel op verschillende manieren. Ik woonde zijn les bij en benutte de halve pauze maar voor de Franse les.

De kinderen uit P2 vertelden me dat mister Ezekel nog was geweest 'just to say hello'en ze lieten me weten dat hun klasgenootje Nana naar een andere school was gegaan. Dit laatste werd beaamd door headmistress Margaret. Voor de ouders van Nana was het feit dat de schoolbus nog steeds niet reed, reden om hun kind van school af te halen. Wat schetst mijn verbazing? Op 19 mei zie ik de schoolbus langs de kant van de weg staan met de tekst: 'For sale'. Het is toch vreemd: De school had een bus, maar geen chauffeur. Het moet toch niet zo moeilijk zijn om met de hoge werkloosheid hier iemand te vinden die een bus kan besturen? Waarom wordt de bus verkocht? Financiële kwestie? Was er geen andere oplossing? Zoals altijd in Ghana wordt er gezwegen............ Op 26 mei is de bus weer verdwenen. Het zal wel altijd een raadsel blijven. Als ik op donderdag 20 mei vraag of er dinsdag 25 mei les is, aangezien het 'Africa Unity Day' is en dit toch een Public Holiday betekent, moet men mij het antwoord schuldig blijven......'We have to find out'..... is alles wat ik te horen krijg. Tsja....plannen en vooruit denken blijven dingen die voor de meeste Ghanezen te lastig zijn. Op 24 mei is eindelijk duidelijk dat 25 mei een vrije dag is. Men weet dat ik in juni ga stoppen. Ik krijg nu al te horen: 'I will follow you.....I will miss you'……

Onderstaand: Even binnenkijken in verschillende klassen op Cambridge Garden Academy.

Natuurlijk word ik geacht om Frans te geven op school en dat heb ik uiteraard ook gedaan, maar soms gebruik ik ook 'learning games' om een andere manier van leren in te voeren, waarbij ik het accent probeer te leggen op de 'why approach'. De meeste kinderen in Ghana zijn absoluut niet capabel om hun mening te geven, te brainstormen, gevoelens te uiten e.d. Ik hanteer geregeld bepaalde leerstrategieën die in ieder geval als doel hebben om los te komen van de 'memory power'. Ik moet constateren dat het telkens weer in goede aarde valt. De absolute topper was fototaal. Dit was een daverend succes! Uit vele foto's mocht ieder kind een foto kiezen die hem of haar het meeste aansprak. Daarna moesten ze vertellen waarom zij juist die ene foto hadden gekozen. Lijkt een simpele opdracht, maar voor de kinderen hier was het een ware 'eye-opener'. Plotseling was het geen kwestie meer van....het is goed of het is fout.....; nee je mocht zelf aan de groep vertellen waarom die ene foto voor jou zo speciaal was. De kinderen van P1 brachten het er beter van af dan de kinderen van P2. Laatstgenoemden kwamen niet verder dan: 'I have chosen this picture, because I like it'. ........'Yes my dear, but why do you like it?', was dan ook steevast mijn repliek. En hoera.....daar kwamen dan toch enkele antwoorden.....because I like swimming; because I like dancing; because I like the computer; because I like learning; because I like walking; because I want to help people; because I like reading; because I like flowers; because I like music; because I like to go to the market; because I like a little baby enz. enz. Een foto van een hond deed twee kleine mannekes stralen......'I want to buy a big dog'.....Je zag duidelijk dat de kinderen de foto's kozen die in hun referentiekader pasten, bijvoorbeeld: Going to church. Een foto van open handen werd meteen begrepen: 'The person prays to God and then he will receive the blessings'.....Er kwamen een paar collega's kijken en ik stelde voor dat ook zij mochten meedoen. Headmistress madam Margaret koos o.a. een foto van een stralend uitziend ouder echtpaar. Dat is voor haar niet weggelegd, aangezien haar man al jong is gestorven. Zij vertelde dat het haar blij maakte als oudere mensen gelukkig zijn. In de Ghanese cultuur komt het nog steeds voor dat oudere, alleenstaande vrouwen als heks worden gezien. In Noord-Ghana is er zelfs een witch-camp. Vrouwen moeten daar voor de 'chief' werken en krijgen in ruil daarvoor te eten. Van dit soort Middeleeuwse praktijken lopen mij de rillingen over de rug.

4 mei: Geen elektriciteit; geen internetverbinding en geen water........................;

5 mei.......hetzelfde verhaal; op 6 mei kwam de stroom terug. Helaas gold dit niet voor de internetverbinding en het water. Daar moesten we nog enkele dagen langer op wachten. Voor wat betreft de elektriciteit: Het blijkt dat wij aan het einde van een bepaalde lijn zitten en die lijn is te lang. Dat zou de oorzaak kunnen zijn van de regelmatige stroomuitval. We belden vaak met de VRA (de elektriciteitsmaatschappij) en lieten weten dat we niet konden eten (we koken namelijk elektrisch); dat we niet konden werken achter de computer en dat we niet konden slapen (zonder fan is het bloedheet). Toen de stroom terugkwam belden we dit even door en maakten een geintje: 'We are very happy that the lights are back; now we can cook, so you are invited!' Dat vond de juffrouw aan de telefoon erg leuk en ze reageerde met de woorden: 'I can't leave the office, but you can bring the food to me!'

Voor wat betreft de internetverbinding: Volgens onze vaste monteur van Vodafone hadden 400 mensen in Tamale 'no connection'.......'The problem was in Accra'........

En aangaande het water: Er is een breuk ontstaan in de leiding, .........'but they are working on it.......and sorry for the inconvenience'...... Toen het water op 8 mei terugkwam en wij deze 'blijde boodschap' lieten weten aan de 'complaint officer' van de Watercompany en hem bedankte voor al zijn 'efforts', kregen wij een retourbericht met de woorden: 'Thank you too for your patience and your understanding'. Wij waren dus bezig om het feit te vieren dat het water terug was en toen....pats......viel de stroom weer uit.....en kwam weer terug......en viel weer uit op 10 mei en op 11 mei.......oorzaak brand in de buurt.....en zo blijf je altijd in een cirkeltje ronddraaien en blijf je achter de feiten aanhollen.

Toen Ben ons overbuurmeisje een keer een lift gaf, sprak hij met haar over het feit dat de hele buurt vaak problemen had met de water en elektriciteitsvoorziening en hij trok de volgende conclusie: 'So we are all suffering; the black and the white people'. Hierop liet het overbuurmeisje weten: 'That we blacks suffer is no problem, we are used to it, but for you white people it's not good that you have to suffer'……………

5 mei: Ook startte ik weer met lesgeven op NCCELP, althans.....dat dacht ik......Het regende en dat betekende dat er slechts 2 mensen op het project waren: De oprichter mister Ramzy en Dees. Er was geen kind te bekennen. Regen is en blijft een algemeen aanvaardbaar excuus om niet te komen. Ik greep dit excuus aan om met mister Ramzy te praten over de vele andere cultuurverschillen, die het werken hier zo moeilijk maken. Al met al werd het een interessant gesprek en aan het einde liet hij weten: 'I enjoyed our conversation'. Een week later sprak ik de kinderen er op aan dat regen geen excuus mocht zijn om niet te komen. Tot mijn verbazing liet een jongen me weten¨'We came, but mister Ramzy sent us home'.

Op 12 mei trof ik een zeer blije mister Ramzy aan. Hij liet weten dat er twee verrassingen waren voor madam Dies. De eerste zag ik al bij binnenkomst. Hadden wij gezorgd voor nieuwe bankjes, nu had een andere Nederlandse sponsor het project voorzien van tafeltjes.

Voor de tweede verrassing moest ik een eindje met hem meelopen. Op het terrein in een afgesloten ruimte had hij een kamertje ingericht als een soort 'bibliotheek', waar de kinderen (eventueel ook nog 's avonds) terecht konden om te lezen, iets op te zoeken of huiswerk te maken. Het raakte me wel dat hij zó trots was op deze - in onze ogen - wellicht kleine vooruitgang.

Plotseling moest madam Dies ook nog in het 'visitor's book' schrijven. Mister Ramzy wilde graag dat ik mijn gehele periode als volunteer op NCCELP meldde......and please write your full name, your country, emailadress, telephonenumber, website.and sign.....O,o, die vorm en buitenkant. Hij vindt het gewoon prachtig om te kunnen laten zien dat er een vrijwilliger uit Nederland een lange tijd voor zijn project heeft gewerkt. Aan het einde van de les kwam Ben nog even kijken en zorgde voor blije gezichten. Hij gooide een bal in de groep en uit alle kelen klonk het: 'Thank you mister Ben'.

En dan Mudasir......Is het verhaal nog bekend? Deze jongen hadden wij naar school willen sturen en we hadden gekozen voor de Bagabaga Ridge school; een overheidsschool met een goede monitoring. Mudasir zou nooit op school hebben gezeten en alles wat hij wist zou hij geleerd hebben op NCCELP. Toen alles in kannen en kruiken was, gaven de ouders geen toestemming. Niemand begreep het. Woonde Mudasir wellicht niet bij zijn eigen ouders? Moest Mudasir misschien overdag werken? Navraag leerde dat beide zaken niet aan de orde waren. Hij woonde gewoon bij zijn eigen ouders en hij hoefde overdag niet te werken. Waarom grepen de ouders de geboden kans dan niet aan? Op een gegeven moment hadden wij het vermoeden dat hij wél op een gewone overheidsschool zat, maar dat de ouders hadden verwacht dat we hem naar een privéschool zouden sturen. Hoe kon je anders verklaren dat hij precies het niveau had van een 10-jarige jongen? Zou hij echt alles wat hij wist geleerd hebben op NCCELP? Op 26 mei vroegen wij hem nogmaals of hij echt niet op een overheidsschool zat en het antwoord luidde wederom: 'No'. Mijn hart draaide om toen Mudasir mij liet weten dat hij stiekem een keer naar de Bagabaga Ridge school was gelopen en had staan kijken naar de leerlingen en de school. De school waar hij geen deel van mocht uitmaken. Op dat moment vroeg ik mij weer af: Hadden we het toch niet moeten aanvechten bij de Ghana Education Service of bij Social Welfare? Maar waarom had de Bagabaga Ridge school niets gedaan? Zij hadden ons beloofd om met de ouders van Mudasir te gaan praten. Stel dat het ons gelukt was om de zaak te winnen, wat had dit voor gevolgen gehad voor Mudasir thuis? Zou hij geslagen worden door zijn ouders? Een kind onder dwang naar school laten gaan is natuurlijk ook geen optie. Dit verhaal is weer eens duidelijk een voorbeeld van onrecht in Ghana; van dingen die gebeuren en die wij nooit zullen begrijpen met een Westers hoofd. Het moge duidelijk zijn dat het Mudasir-verhaal ons pijn doet.

Al een paar weken viel mij op dat ik nog slechts jongens in de klas had; de meeste meisjes waren verdwenen. Navraag bij mister Ramzy maakte duidelijk dat de meisjes thuis moesten helpen, hard moesten werken en spullen moesten verkopen........'They were not here, because they were selling'.....het is toch triest......de meisjes (jonge kinderen van 8, 9 jaar) worden gewoon uitgebuit. Zelfs het bezoeken van een 'after school program' is voor deze arme schapen niet weggelegd. En de corrupte lieden in bijvoorbeeld Accra vullen hun zakken maar. Ik heb het er vaak moeilijk mee......

Zoals wellicht bekend, hebben wij ervoor kunnen zorgen dat 2 oud NFD-meisjes Engelse les kunnen volgen op NCCELP. Zowel Azara als Asia zijn zeer regelmatig van de partij, maar dan gaat Azara plotseling 'on travelling' en moet Asia verstek laten gaan, omdat haar fiets kapot is en er geen geld is voor reparatie. Uiteraard zijn wij bereid om haar af en toe eens een lift te geven, maar zij moet uiteindelijk toch echt haar eigen verantwoordelijkheid nemen en een structurele oplossing proberen te vinden voor het altijd weer terugkerende excuus: Fiets is kapot. Jammer, maar wij betalen niet......

Dees heeft kiespijn. Last van de wortelkanaalbehandelingen, die vorig jaar in Nederland hebben plaatsgevonden bij een tandarts in Wassenaar. Hoe is dat nou toch weer mogelijk? Hopelijk kan ik het volhouden tot van de zomer als ik naar de tandarts in Venlo ga en word ik behoed voor een bezoek aan een Ghanese tandarts!!! Maar misschien heb ik geen keus. Als het erger wordt, zal ik ook kennis moeten maken met een Ghanese tandarts en kan ik alleen maar hopen dat er zich geen Middeleeuwse praktijken afspelen!!! Wij weten dat er een 'dental department' is in het Tamale Teaching Hospital, maar daar word je niet echt vrolijk van. Wij zijn daar in het verleden eens geweest met één van onze NFD-meisjes Rabbie. Verder is er ook een tandarts verbonden aan het Military Hospital, maar daar gaat het er waarschijnlijk nogal lomp aan toe. Even informeren dus in ons netwerk of iemand een tandarts kent die bekwaam is. Hudu had echter een ander plan: 'Madam Dies, I will arrange the local treatment for you and I will use some herbs'. Ach….waarom niet? Ik kan het altijd proberen, nietwaar? Hudu ging dus een 'gorgeldrankje'voor me regelen op basis van kruiden. Om met de woorden van Hudu te spreken: 'After some days the pain will disappear'. Nou, dat zou mooi zijn. Dan kan ik het zonder kiespijn uitzingen tot mijn verlof en gewoon in Nederland naar een tandarts gaan. Voor wat betreft de 'local treatment' liet Hudu me weten dat ik kon kiezen uit 2 varianten. Keuze 1: Of 's morgens in alle vroegte (tussen 5.00 en 5.30 uur) naar de bush komen waar de behandelaar zijn prutje dan bereid zou hebben. Ik moest dan neerknielen en boven een bak gaan hangen alwaar zich het wondermiddeltje in zou bevinden. Het zou 20 minuten duren en het kostte 20 Cedis. Keuze 2: Of Hudu zou de kruiden bij de betreffende man ophalen en zou het bij mij thuis aanlengen met water. Kwestie van een dag laten staan. Hierna zou het water rood verkleuren en dan kon ik 2x per dag ('s morgens en 's avonds), gedurende een kleine week iedere keer 4 keer gorgelen met dit goedje. Kosten: 10 Cedis. Ik koos voor de tweede optie. Aangezien het een kwestie was van gorgelen en uitspugen, durfde ik het aan. Ik hoefde niets door te slikken, dus ingewanden bleven gespaard!

Onderstaand: 'Local treatment' tegen kiespijn......een gorgeldrankje op basis van kruiden uit de bush.

In ieder geval......de kiespijn is minder geworden. Inmiddels is er al gemaild met de tandarts in Venlo en met zijn collega in Wassenaar die vorig jaar de 2 wortelkanaalbehandelingen heeft uitgevoerd. De eigen tandarts zal van de zomer bekijken of er een herbehandeling nodig is of dat er een minder ingrijpende oplossing voor handen is. Op basis van de gegevens die de tandarts in Wassenaar op zal sturen, kan de tandarts in Venlo zijn conclusies trekken en handelen naar welbevinden.

Ons weefmeisje Asia liet ons vol trots weten dat haar moeder bevallen was van baby-girl Rachida. O,o,o........het zoveelste kind in die community waar nauwelijks voor gezorgd kan worden. Maar......als je dan wordt opgebeld met de vraag of je komt, is het moeilijk om dit te weigeren en dus togen we op zondag 9 mei naar de community van Asia om haar kleine zusje te gaan bewonderen. Uiteraard verwachtte men geld van de 'white men'. Dit deden we natuurlijk niet. We kochten daarentegen babyzeep en togen naar de hut, waar zowel moeder als kind op de grond lagen tussen een zwerm vliegen. Ons weefmeisje Salamatu is zwanger. Niemand weet wanneer de baby komt..........

The time will tell......Maar half mei laat naaister Suhayini ons dan toch weten: 'Salamatu gave birth to a babygirl'. Op zondag 23 mei gingen we Salamatu en haar kind bezoeken. We werden vergezeld door Suhayini, onze vriend Paul en de oom van Salamatu. Deze laatste persoon moest mee om de weg te wijzen. Zoals gebruikelijk in de Ghanese cultuur moet het meisje met de baby de eerste tijd in 'the husband's house' blijven. De oom liet ons weten: 'I have to direct you, because you will never find the place, so let me join you'. Oké, prima, ga maar mee om de weg te wijzen. Het zal wel weer ergens in 'the middle of nowhere' zijn. We gaan er nu vanuit dat dit 'onze' laatste baby is. Het is mooi geweest. De 'adoration' (de naamgeving) had een dag eerder al plaatsgevonden en de kleine meid kreeg de naam: Resieka. Toen we in de hut aankwamen en Paul ons influisterde dat de baby dáár was geboren, dan kun je alleen maar heel erg blij zijn dat het een bevalling was geweest zonder complicaties. Paul sprak de vader toe en informeerde langs zijn neus weg of hij nog op school zat of ergens werkte. We kregen te horen dat de verwekker van het kind koelkasten repareerde. Toen vroeg Paul aan mij (Dees) om nog een advies te geven aan de vader. Ik zei: 'It's a big responsability being a father, so we hope that you will take good care of Salamatu and baby-girl Resieka'. Iedereen luisterde; iedereen keek toe; men lachte een beetje (men weet zich geen houding te geven) en men prevelde: 'yes madam'. Aan het gezicht van Salamatu konden we zien dat ze blij was met onze komst en ach......daar doe je het voor.

Onderstaand: Weefmeisje Salamatu met haar baby-girl Resieka. Onderstaand: Na afloop van het 'kraambezoek' werd een groepsfoto gemaakt: De man op de voorgrond is de oom van Salamatu; Dees wordt geflankeerd door Salamatu en onze vriend Paul; naast Paul zit onze naaister Suhayini. De andere mensen zijn compound-bewoners. De vader van de baby ontbreekt.

Zoals eerder gemeld in deze update is onze kapster Azara 3 'on travelling'. Zij moest Tamale even verlaten om haar ouders in de 'village' te bezoeken. Normaal gesproken woont ze in Tamale bij een tante. Ze had zich keurig afgemeld bij mister Ramzy op NCCELP, waar zij Engelse les volgt. Normaal gesproken zou ze gewoon vertrokken zijn, dus......er zit vooruitgang in! Om de paar dagen belt ze ons op........just to greet........just to say hello.........

Plotseling liet weefmeisje Asia ons weten dat kapster Azara naar Accra zou zijn vertrokken. Nee toch? Aangezien wij 3 Azara's hadden (allemaal kapster), vroegen wij ons af om welke Azara het ging.....Azara 1....Azara 2 (Akiti)......of Azara 3.....? Of zou Asia ons voor de gek houden? Azara 2 was uitgesloten, aangezien wij haar kort na deze mededeling ontmoetten; Azara 3 kon het eveneens niet zijn, omdat zij haar 'parents' bezocht in de 'village'. Bleef dus over Azara 1, waarvan wij in januari 2009 haar kiosk in beslag hadden genomen, aangezien zij weigerde om de lening terug te betalen. Het zou ons niets verbazen als zij inderdaad de benen had genomen. Zij was altijd een echte straatmeid en was tijdens het NFD-programma al vaak aan het zwerven. Een manier om erachter te komen was om de moeder te benaderen. Deze vrouw verkoopt 'fried yam' langs de kant van de weg. Toen we op 27 mei even stopten om de moeder te begroeten, zagen we tot onze grote opluchting Azara 1 al op ons afkomen om ons te 'greeten'. Niets aan de hand dus.....Conclusie: 'Asia was joking.....Oh, oh, these girls, these girls......!'

Onze compound-boy Hudu had zijn moeder bezocht in Yendi. Toen hij met de bus terugkeerde naar Tamale, liet hij ons weten dat zijn moeder een foto wilde hebben van de 'white people'. Waarschijnlijk vloeide dit voort uit het feit dat wij meestal iets meegeven voor zijn moeder, die in de 'village' woont. Nou, vooruit dan maar......Wij installeerden ons onder de mangoboom, Hudu maakte een foto en moeders kon blij worden gemaakt.

In het weekend is er soms tijd om te socializen. Mogelijkheden te over: Onze compound-boy Hudu; mister Halilahi van het naai-atelier; één van onze meiden; hun caretakers; onze vrienden Paul, Ishmel of Taiba; het gezin van onze voormalige huisbaas mister Jacob en al die andere lieve mensen hier in Tamale die het liefste willen dat je veel vaker komt 'just to say hello'. Ik moet nog maar niet denken aan het afscheid in september........

Grappig voorval: Onze vriend Paul werd op straat door iemand aangesproken, die zei: 'Hey mister Paul, are you still in town?; I thought you travelled to the Netherlands together with your white friends!'

Enkele opmerkelijke berichten uit de Ghanese krant: Het Ghanese staatsbedrijf Ghana Telecom is ruim een jaar geleden verkocht aan Vodafone. De mobiele telefonie alsmede het hele internet gebeuren is 'booming business' hier in Ghana. Je ziet dan ook dat er in no time meerdere aanbieders op de markt komen, hetgeen natuurlijk goed is voor de concurrentie op deze markt.

Maar....... Vodafone doet het ronduit slecht. Wij hebben (helaas) onze internetverbinding ook via de provider Vodafone geregeld en de trouwe lezer weet inmiddels wel dat het vaak kommer en kwel is. In de Ghanese krant kun je dan ook lezen dat Vodafone behoorlijk onder druk staat. En als je de reacties leest op de regen van klachten dan moet je lachen. De internetverbinding met Europa was enkele maanden geleden verbroken. Reactie Vodafone: Vissersboten hadden de kabels kapot gemaakt.

De internetverbinding ten noorden van Kumasi (wij dus) is niet betrouwbaar. Reden volgens Vodafone: De boeren hadden op het land de kabels kapot getrokken. Inmiddels hebben de klagende consumenten hier in het Noorden een soort van klachtenvereniging opgezet, zodat de grieven gebundeld aan Vodafone kenbaar kunnen worden gemaakt.

Beginnende onderwijzers van de overheidsscholen moeten soms erg lang (7 maanden) wachten voordat ze hun salaris ontvangen. Het artikel in de krant had dan ook als kop: 'The teachers are hungry'. Toen we hier met onze vriend teacher Paul over spraken, vertelde hij ons dat hij in zijn begintijd zelfs 13 maanden had moeten wachten op zijn eerste salaris!

80% van de Ghanese bevolking moet rondkomen van een inkomen van minder dan 1½ Euro per dag!!!

De lezer weet inmiddels dat het elk jaar een heel gedoe is om de verblijfsvergunning te verlengen. We opteren nu voor een verblijfsvergunning voor langer dan een jaar. In Ghana is het lastig betrouwbare informatie te verkrijgen van officiële instanties. We waren dan ook blij dat we eind 2009 contact hadden gelegd met de allerhoogste baas (Director) van de Ghana Immigration Service in Accra, zijnde madam Elizabeth Adjei. Deze informatie was éénduidig en hoopvol. Wij zouden kunnen 'applyen' voor een 'long term residence permit' (3 jaar) en daarna voor een 'permanent residence permit'. Wat schetst echter onze verbazing? We lezen op internet in de Ghanese krant dat deze Elizabeth Adjei intern behoorlijk onder vuur ligt en dat de president van Ghana (Atta Mills) door medewerkers van de Ghana Immigration Service wordt verzocht het functioneren van de direkteur te onderzoeken.

- Het personeelsbestand is in korte tijd teveel toegenomen (in 6 jaar van 840 naar 4.500), zonder (wervings)advertenties te plaatsen.

- Vlak voor de verkiezingen (december 2008) zijn 560 mensen in dienst genomen, die meteen na de verkiezingen (februari 2009) weer 'enmasse' werden ontslagen (verkiezingsstunt).

- De financiën zijn niet éénduidig; met andere woorden..... een financieel onderzoek is nodig.

Sympathisanten van de direkteur zeggen echter dat zij maatregelen neemt om de corruptie binnen de organisatie te bestrijden en dat is natuurlijk goed. De corrupte medewerkers worden hiervan uiteraard de dupe (minder illegale neveninkomsten). Deze groep corrupte medewerkers probeert de direkteur nu dwars te zitten, middels het uiten van de voornoemde beschuldigingen.

De lezer weet inmiddels dat ook wij werden geconfronteerd met corruptie bij de Ghana Immigration Service in Tamale op het moment dat we onze procedure voor de verblijfsvergunning opstartten.

Direkteur Elizabeth Adjei van 'headquarters' Accra stelt duidelijk dat een onderzoek door de president voor haar geen enkel probleem is: 'Ik heb niets te verbergen'.

Afsluitend: Wij dachten een belangrijke pion te hebben getraceerd in ons netwerk als het gaat om de kwestie verblijfsvergunning. Onze pion ligt echter zwaar onder vuur en het is de vraag of deze niet omvalt. De Ghanese versie van: 'Mens erger je niet' wordt voortgezet. Ghana blijft een ontwikkelingsland waarin dit soort 'zekerheden' ten ene male volledig ontbreken en dat maakt het vaak lastig voor ons. .

Wij kregen op 10 mei opmerkelijke post. Er lag een brief voor ons op NorGhaVo-office die verzonden was via de besteldienst EMS. Dit is een snelle bezorgdienst in Ghana. Wij vroegen ons in eerste instantie af wie de afzender zou zijn, aangezien er gebruik was gemaakt van deze snelle service. Aan welke urgentie moesten wij denken? Was het zó dringend? De brief was echter afkomstig van de Nederlandse Ambassade in Accra. Het betrof slechts een uitnodiging voor de receptie in verband met de viering van Koninginnedag op de Nederlandse Ambassade in Accra. Het was een officiele uitnodiging met de volgende tekst:

Ter gelegenheid van de viering van Koninginnedag nodigen Harer Majesteits Ambassadeur Mw. Lidi Remmelzwaal en dhr. Ed van Cortenberghe Dhr. Ben Staarink [e-38] Mevr. Desirée Pleumeekers uit voor een receptie op vrijdag 30 april 2010 van 18.30-20.30 uur. Adres: 17, Jawaharlal Nehru Road Cantonments Accra. Inlichtingen: 021-214356. Kledingvoorschrift: Formeel. U wordt verzocht deze kaart bij de ingang te tonen. Kinderen vanaf 16 jaar zijn welkom.

Nou ja zeg......elk jaar krijgen wij een soortgelijke uitnodiging via de mail en elk jaar melden wij ons af vanwege de te grote afstand (enkele reis 13 uur in de bus voor een receptie van 2 uur), maar blijkbaar is de Nederlandse Ambassade een volhouder! Naast de digitale uitnodiging komt er nu dan ook nog een papieren uitnodiging.

Verder is het natuurlijk een lachertje dat die zogenaamde snelle bezorging 3 weken nodig heeft om een kaartje te sturen van zuid naar noord Ghana. Verzonden op 20 april vanuit Accra en op 10 mei aangekomen in Tamale. Beetje laat voor Koninginnedag............

Wij mailden bovenstaande dan ook even door naar de Nederlandse Ambassade en kregen op 12 mei een telefoontje. Het bleek dat men uitnodigingen 'en masse' verstuurde en dat er geen rekening werd gehouden met afmeldingen. Men wilde er gewoon zeker van zijn dat niemand werd vergeten en bovendien vonden sommige mensen het een leuke curiosa om zo'n papieren uitnodiging te mogen ontvangen van de ambassadeur.

Sinds kort heeft Tamale een winkeltje van 'BonVi'. BonVi maakt deel uit van een internationale keten. Uiteraard is de schrijfwijze niet correct. Toen ik het personeel hierop attendeerde, kreeg ik te horen dat er ook al iemand uit Mali (Franstalig) was geweest die de mensen dus ook al had gewezen op de juiste vertaling/schrijfwijze van 'Good life'.

Mei: Er is een 2 cedis biljet in Ghana en verder zijn alle netnummers (de vaste telefoonverbindingen) in Ghana gewijzigd. Voorbeeld: Tamale heeft niet meer 071, maar 03720. Mobiele telefoonnummers blijven echter hetzelfde.

Aangezien wij al wekenlang nauwelijks internetverbinding hebben en steeds ons heil weer moeten zoeken in een internetcafé, werd onze vaste monteur van Vodafone regelmatig gebeld. Hij besloot uiteindelijk om de totale bekabeling in het veld op orde te brengen.

Op zaterdagmorgen 15 mei liet onze compound-boy Hudu verstek gaan, want......."I have to build a room for one of my brothers'. Aan het einde van de dag kwam hij echter nog even om een klusje bij ons te klaren.

Onze naaister Suhayini zat de hele dag niet in haar shop, want........'I am suffering from my legs and I go for local treatment'……….Suhayini wil heel erg graag met ons mee naar Nederland. Telkens weer laat zij weten: 'Don't forget; I will follow you'.

Als je een markt situatie vergelijkt in Nederland en Ghana, dan moet je tot de volgende conclusie komen: In Nederland prijst men z'n waar aan en dat gaat veelal gepaard met enthousiaste gebaren en een luid stemgeluid. In Ghana echter zit men slechts te zitten. Je hebt het idee dat men niet z'n best doet om iets enthousiast te verkopen. Pas als je iets langer blijft staan en dus interesse toont, komt men langzaam overeind.

Ben rijdt al verschillende jaren door de verkeerschaos in Tamale. Het is werkelijk een heksenketel; oorlog op wielen! Niemand houdt zich aan verkeersregels (die kent men ook helemaal niet!) Al vele mensen hebben tegen Ben gezegd (zowel Nederlanders als Ghanezen) dat men het knap vindt dat hij - gelukkig nog steeds zonder kleerscheuren - door Tamale rijdt. Maar dan reageert een Ghanees plotseling wel heel erg komisch: 'Hé white man, you are not able to drive'. Toen Ben reageerde met: 'What did I wrong?', luidde het antwoord: 'You don't drive like a Ghanian!!!'............

Het maandelijks betalen van de waterrekening is iedere keer weer een bijzondere gebeurtenis: Je wandelt het kantoor binnen en je ziet dat verschillende medewerkers met het hoofd op het bureau liggen en slapen. Onnodig te melden dat de houding naar werk erg slecht is.

Wij zijn absoluut niet tevreden over onze internet-provider Vodafone. Wij hebben dit verschillende keren kenbaar gemaakt op het kantoor van Vodafone. De enige reactie is een schamper lachje en de woorden: 'It will be better'. Nou, dan kun je wachten tot 2050......ons geduld is in ieder geval nu echt op en wij gaan overstappen naar een andere provider.

Geduld is een schone zaak.......Op 20 mei ging Ben om 14.30 uur naar een internetcafé om 7 pagina's in te scannen en te verzenden naar de zaakwaarnemer in Nederland.......2 internetcafé's verder en drie en een half uur later (18.00 uur) was deze operatie eindelijk gelukt, want.......er is altijd 'a problem'!!! Maar......was Ben blij dat de betreffende papieren eindelijk waren verzonden, een dag later kregen we bericht dat Venlo de bijlagen niet had kunnen openen/lezen. Een tweede poging dus in wederom een ander internetcafé.

In één van de vele bomen op onze compound wemelde het plotseling van prachtige, knalgele vogeltjes die behoorlijk van zich lieten horen. Onze compound-boy Hudu liet weten: 'They are creating their rooms'…leuk verwoord om te zeggen dat er nestjes werden gebouwd. Foto 729: Vogeltje in het midden aanschouwt de nestjes en denkt: 'Welk kamertje zal ik nemen?'

Waar zouden we toch zijn zonder onze compound-boy Hudu? Hij gaat voor ons door het vuur en is bereid alles te doen voor Ben en Dees. Zo noemt hij ons echter niet. Zijn cultuur vraagt om ons 'master en madam' te noemen. Vele klusjes doet hij zelf. Op 25 mei werd gewerkt aan het aanbrengen van een vernislaagje op een tafelblad.

Op 29 mei is hij in de weer met de 'wastobbe'. Voor de gespierde, zwarte body van Hudu is het een fluitje van een cent.

23 mei 's avonds: Lights off......niet alleen in Tamale, maar 60% van Ghana zit zonder licht. Navraag leert dat het probleem in Kumasi zit. Alleen het zuiden van Ghana heeft elektriciteit. Stel je dat eens voor: Een land dat 7x zo groot is als Nederland en 60% van het land zit zonder stroom.

Vanuit Nederland kregen wij het bericht door dat alles in het teken staat van voetbal en dat het land weer oranje wordt gekleurd....... Wij kregen de vraag of voetbal ook leeft in Ghana. Nou, dat is absoluut zeker! Voetbal is hier erg populair.

De jeugd voetbalt veel. Voetbalwedstijden worden vanwege de hitte gespeeld vroeg in de morgen vanaf 7.00 uur of laat in de middag zo vanaf 16.00 uur. Om 18.00 uur is het namelijk weer donker.

Velen willen prof-voetballer worden en hebben hun voorbeelden van de sterren die spelen in het buitenland en dus .....veel geld verdienen.

De Engelse competitie wordt hier nauw gezet gevolgd. Waarom Engeland? Tot 1957 was Ghana namelijk een Engelse kolonie.

Ben heeft weleens voetbalwedstijden bezocht van de FC Tamale, maar hij heeft ook wel eens internationale wedstijden bezocht. Eén grote heksenketel! Hij kon zich nog herinneren dat er een man voor hem stond die 2 x 45 minuten op een trom sloeg, die normaal gesproken bij begrafenissen wordt gebruikt. Na afloop pijn in de oren... Wat Oranje is voor Nederland zijn de Black Stars voor Ghana. De Black Stars doen ook mee aan het WK. Wordt straks moeilijk voor ons: Voor wie gaan we duimen?!

Talentvolle spelertjes worden gescout. Afvallers krijgen wel de kans de school (rekenen, lezen etc) af te maken en dat laatste is natuurlijk een goede zaak!! Voetbal is dus populair in Ghana. Alleen heeft bijna niemand een TV. Wel bestaat de mogelijkheid dat je tegen betaling met z'n allen ergens een wedstijd op TV kunt bekijken.Vlak voor de betreffende wedstijd staat er dan een bord langs de kant van de weg met de aankondiging. Onze vriend teacher Paul woont samen met vrouw en kind met zijn hele familie (vader/moeder/broers/zussen/ooms/tantes/neven/nichten: extended family) op de family compound. Sinds kort beschikt dit family house over elektriciteit: een enorme gebeurtenis!!! (Paul heeft al z'n studies bij kaarslicht gedaan). Paul heeft na aansluiting op het elektriciteitsnet een goedkope TV op de kop getikt en 's avonds zitten daar zo'n 50 - 60 mensen TV te kijken. Dat doet ons dan weer denken aan de periode Hertog Reinoudsingel in Venlo. Tijdens voetbal WK 's en EK 's kreeg de buurt uitnodigingen om 's avonds onder de carport 'gezellig' samen naar de voetbalwedstijd te komen kijken:.... wel zelf de stoel meenemen......Zowel in Ghana als in Nederland buiten rondom de TV, maar de reden en achtergrond hiervan zijn zo totaal anders.....

Onze voormalige huisbaas mister Jacob van het project CPYWD heeft een uitnodiging gekregen van een Duitse organisatie om in Berlijn en München lezingen te geven over zijn project. Een geweldige kans en uitdaging voor deze man. Hopelijk zal alles verlopen zoals gepland, want de dag voor zijn vertrek heeft hij nog een interview/gesprek op de Duitse Ambassade in Accra. Het resultaat van dit gesprek zal doorslaggevend zijn voor het verkrijgen van zijn visum. Dit alles heeft hij weer te danken aan de zeer bevlogen oud-vrijwilligster Maartje.

Binnenkort zal in Tamale een grote bijeenkomst georganiseerd worden inzake de problematiek van de jeugd. Oud-President Rawlings zal ook 'acte de présence' geven.

Mister Slim was niet zo slim.......... Deze man had een leren tas voor ons gemaakt en liet ons weten dat deze klaar was. Eindelijk!.....(aangezien het maanden had geduurd). Hij vroeg ons: 'Before you come, give me a call'. Oké…….Toen Ben hem belde en liet weten: 'We will be in your shop in half an hour', luidde zijn antwoord: 'Please master, half an hour is not good, make it 30 minutes'…………!!!

Met het versturen van de update en de foto's van maart had ik geluk: Omstreeks 17.00 uur verzonden naar de webmaster in Nederland en om 18.30 uur viel de stroom uit. Tegen 23.00 uur kwam de elektriciteit weliswaar weer terug, maar de volgende dag was er opnieuw geen stroom. Oorzaak: Er was een auto tegen een elektriciteitspaal aan gereden.

Cambridge Garden Academy: Met het oog op Pasen, had ik geen school op 1 april. Tussen Pasen en de Paasvakantie zijn er nog wel lessen. Maar wanneer is het Paasvakantie? Wanneer de schoolvakanties hier beginnen en eindigen is altijd erg onduidelijk. Aangezien ik ergens gelezen had, dat de Paasvakantie op 15 april zou beginnen, had ik mijn planning daarop afgestemd en hadden we besloten om op 20 april een weekje te gaan reizen. Echter.......op 15 april bleek slechts de Paasvakantie te starten voor de overheidsscholen en niet voor de privéscholen. Deze volgen meestal een weekje later. (22 april dus). Voor het zover is wordt er nog eerst geoefend met het grut voor hun 'French exam for the second term'. Ieder tremester moet er namelijk getoetst worden. En voor wat betreft onze 'travelling': Headmistress Margaret liet me weten: 'No problem; you can go, because you gave already the exam'. Bij een bepaalde spel/leeropdracht, die bestaat uit het combineren van plaatjes en woordjes, zet ik altijd de fan uit, aangezien anders alles gaat waaien. Nu echter blies de wind van buiten alle kaartjes van de schoolbankjes. Er zitten namelijk geen echte ramen in het schoolgebouwtje. Het gebouw is sowieso nog niet afgewerkt en dat zal voorlopig ook wel zo blijven.......no money........ Zonder fan in de klas is het bloedheet. De kinderen riepen in koor: 'Madam Dies is sweating'. Een kleine wijsneus voegde eraan toe: 'It's white sweat!!!' De kleintjes worden door alle leerkrachten onderworpen aan 'exams'. Een klein meisje uit P1 liet me weten: 'If I pass all my exams, my mother will organize a birthday-party for me!' Collega Ezekel gaat ermee stoppen. Ik sta 14 maanden op deze school en dit is nummer 8 die vertrekt! (Inclusief 2 schoolbus drivers). Ik vind het jammer dat Ezekel het voor gezien houdt. Ik kon namelijk altijd erg goed met hem opschieten. Nu staan er alleen nog maar vrouwen op onze school. En dan......terug naar de Paasvakantie......Zoals hierboven gemeld zou de Paasvakantie op privéschool Cambridge dus starten op 22 april, maar........toen ik op 6 april de klas binnenstapte, kreeg ik een opmerkelijk verhaal te horen: De chauffeur van de schoolbus zou 2 weken 'on travelling' zijn en had de schoolbus meegenomen!!!!!!! Nu moest de school de laatste 2 weken voor de Paasvakantie een andere bus regelen en deze kostte maar liefst 40 GHc i.p.v. de 22 GHc die men normaal gesproken betaalde. Dit was dus bijna een verdubbeling. Headmistress Madam Margaret liet dan ook weten: 'Because that's too costly, we decided to vacate already on April 9….! Dus: Omdat de 'driver' er vandoor is met de schoolbus, gaat de school dan maar 2 weken eerder met vakantie. Hoezo.....Afrika werkt volgens z'n eigen logica? Ik kon gewoon bovenstaand verhaal niet geloven en kwam er de volgende dag op terug. Ik liet headmistress Margaret dan ook weten: 'How is it possible that the driver is on travelling with the schoolbus 2 weeks before the break?' Daarop liet ze me plotseling een andere variant horen: De chauffeur van de schoolbus was niet 'on travelling', maar had gewoon een andere baan gevonden en had niemand ingelicht!!! De schoolbus stond inmiddels geparkeerd bij het huis van de oprichter van de school mister Paul. Het 'on travelling' zijn wordt vaak gebruikt als eerste excuus en later blijkt dan dat dit helemaal niet waar is. Feit is wel dat we door dit geintje van onze chauffeur 2 weken eerder met schoolvakantie gaan. De laatste week kwamen de kinderen met een andere schoolbus naar onze school. Dit was de bus van de Sornep school; een project van NorGhaVo en deze school ligt vlakbij onze school. Op de bus staat met grote letters: NorGhaVo Fund. De ouders van 'onze' kinderen konden het absoluut niet waarderen dat hun kroost 2 weken eerder dan gepland hun vakantie zou hebben. En terecht.....! Maar goed....op 8 april was er 'French exam' (13 hele goede resultaten van de 16) en op 9 april was het 'Our Day'. Dit betekent het inluiden van de vakantie, dat gepaard gaat met eten en drinken en een gezellig samenzijn met leerkrachten en kinderen. Enne........tot hoe lang duurt de vakantie eigenlijk? Wanneer beginnen we weer? Tsja......daarop moest men het antwoord schuldig blijven, maar......'madam Dies, don't worry; we will find out and we will let you know'. Oh Ghana is funny! En inderdaad.....alles kwam weer goed......Nog net op de valreep kregen we te horen dat we 4 mei weer zouden beginnen.

Bovenstaand: De schoolpoort van Cambridge Garden Academy.....De laatste dag van de 'second term'.

NCCELP: Op het project voor kansarme kinderen ben ik de enige buitenlandse vrijwilliger. De oprichter, mister Ramzy, wil uiteraard graag meer vrijwilligers hebben. Maanden geleden al is hij - samen met Ben - hiervoor op stap geweest en heeft verschillende vrijwilligersorganisaties bezocht: Voluntary Africa; Meet Africa; CID Ghana; Syto enz. Helaas tot op heden nog steeds geen resultaat. Zelf is hij verschillende keren teruggegaan, maar krijgt iedere keer te horen: 'Hold on'. Op 31 maart stonden er plotseling 2 jongedames op de stoep; één witte en één zwarte. Mijn reactie was dan ook meteen: 'You come to help us?' Nee, jammer genoeg was dit niet het geval. Het waren slechts bezoekers, die zomaar even langs kwamen 'just to say hello'. Daarop besloot Ben om nog eens alleen naar Meet Africa te gaan om te pleiten voor nieuwe vrijwilligers. Misschien kan de 'white man' het nu wél voor elkaar krijgen. Het zou mooi zijn als het project versterking zou krijgen op het moment dat Dees gaat vertrekken. Ben sprak met de manager van 'Meet Africa' en deze liet weten dat het project NCCELP zijn sympathie had. Bovendien kende hij mister Ramzy en ons. Hij wilde dan ook graag van dienst zijn, ware het niet dat er steeds minder vrijwilligers kwamen. Toen Ben hem vertelde dat dit zou kunnen komen door de 'global crisis', was dat een complete 'eye-opener' voor de man. Toen ik de kinderen een keer hetzelfde examen gaf als de kinderen van de privéschool, waren zij er apetrots op dat zij dit ook kregen en voor wat betreft mister Ramzy......die straalde helemaal! Zoals ongetwijfeld eerder gemeld volgen de 2 oud NFD-meisjes Azara (kapster) en Asia (weefster) Engelse les op NCCELP. Mister Ramzy zelf probeert deze moslim-meisjes de beginselen van het Engels bij te brengen. Zij hebben natuurlijk een behoorlijke achterstand: Zijn ongeveer 18 jaar; hebben nooit op school gezeten en spreken slechts Dagbani. Hoewel het geregeld schort aan een aktieve houding, komen ze toch meestal wel opdagen. Mister Ramzy liet me weten dat ze best slim zijn en het goed oppakken, maar dat de motivatie te wensen overlaat.

Pasen.......Op 2 april (Goede Vrijdag) was het Public Holiday; ook op 5 april (2e Paasdag) was er een Public Holiday. Laatstgenoemde dag staat hier altijd in het teken van een picknick; de zogenaamde Easter Picnic. Deze happening vindt plaats op een groot militair terrein, waar ook the Military Hospital gelegen is. Het complex wordt Kamina Barracks genoemd en bevindt zich schuin tegenover ons huis. 1e Paasdag gingen we naar de verjaardag van de Nederlandse Maartje. Deze oud NorGhaVo-vrijwilligster was weer eens in Tamale. Dit keer was zij niet alleen gekomen. Een groep van Europese vrijwilligers van de Youth Service Initiative vergezelden haar. Een enkeling van deze groep kenden wij nog wel. Zij kwamen namelijk alweer voor het derde jaar naar Ghana.

2e Paasdag hadden we een afspraak gepland met onze vriendin Taiba. Eindelijk zouden we haar weer eens treffen. Iedere week was er wel iets anders van de zijde van Taiba, waardoor de plannen niet door konden gaan......Funeral, ziek kind, adoration, enz. enz. Maar helaas......ook op 2e Paasdag liet ze verstek gaan.......Sent to the village........was deze keer de reden (die we via via te horen kregen). Op het einde van de dag lieten wij haar telefonisch duidelijk merken dat we het niet echt konden waarderen dat ze ons dan niet even kon inlichten als de plannen niet konden doorgaan. Wij hadden dan ook maar besloten om samen naar een spot te gaan; zo'n echte Ghanese spot waar alleen Ghanezen komen. Dat is altijd erg leuk. Er wordt ontzettend veel onzin uitgekraamd, maar het is heerlijk ongecompliceerd en heel lachwekkend en gezellig! In de weken na Pasen probeerden we Taiba te bereiken: We belden, stuurden sms-jes, maar kregen geen enkele reactie. Eindelijk nam ze haar telefoon weer op en wat bleek? Ze had chicken-pox....waterpokken. Een paar weken geleden had haar oudste dochtertje Nana waterpokken gehad en nu waren zowel Taiba als haar jongste dochtertje Zenab de klos. Nu waren wij degenen die een nieuwe afspraak cancelden. Laat Taiba maar eerst beter worden.

Toen onze compound-boy Hudu op zaterdag 3 april kwam, liet hij weten dat hij en 3 'brothers' ieder 12 GHc moesten bijdragen aan de 'funeral' van zijn tante, die een week eerder was gestorven. 'Funerals' bestaan uit meerdere bijeenkomsten en de Ghanese cultuur gaat ervan uit dat de gasten voorzien moeten worden van eten (TZ; rijst e.d.). Aangezien Hudu geen geld had om bijvoorbeeld maïs te kopen, vroeg hij ons om hem 12 GHc te geven (ongeveer 6 Euro).

Iedere middag na het koken zit onze haan onder het keukenraam bij de 'gutter' in afwachting van etensrestjes. Het is grappig om te zien........meneer eet echt alles!

Al jaren kennen wij mister Slim. Deze schoenmaker heeft een 'leather factory' in de open lucht. Af en toe maakt hij ook wel eens iets moois voor ons. In zijn shop is het altijd erg gezellig.

Op een keer gaven we wat teken/kleurmateriaal aan het zoontje van deze mister Slim. Binnen een mum zag het zwart van de kindertjes in de shop. Het kleine kereltje koesterde zijn cadeautje als een kostbaar bezit en liet de anderen meteen delen in zijn 'schat'. Mooi om te zien!

De toekomst van NorGhaVo Ghana.........in de wandelgangen horen wij dat Peter is ontslagen, maar dat Musah en Alex verder willen gaan. Musah zou de 'director' zijn. Voor ons een absoluut lachertje...........Hierna vernamen we dat zij het een jaar op proef gaan proberen. Wij hebben er in ieder geval een hard hoofd in! Dan treffen we Musah zelf. Hij liet inderdaad weten dat NorGhaVo Ghana (zijnde Musah en Alex) het een jaar zelfstandig zullen gaan proberen. Mocht het niet lukken, dan zouden zij er ook mee stoppen. Nog steeds blijkt het kwartje niet te vallen: Zonder NorGhaVo Nederland zal er geen NorGhaVo Ghana meer zijn!!!!!!!!!!! Maar Musah gaat gewoon door met zich formeel op te stellen. Het werkt bij ons op de lachspieren. Hij ging zelfs naar mister Halilahi toe op Lamashegu om te zeggen dat hij nu de direkteur van NorGhaVo Ghana is en dat hij de monitoring zal blijven uitvoeren.

Mister Halilahi liet ons weten dat Assembly (Gemeente) het geld voor de wederopbouw van het trainingscentrum niet per bank zou overmaken. De Gemeente had ervoor gekozen om een cheque uit te schrijven, nadat mister Halilahi een rekening had overlegd. Met deze cheque kon mister Halilahi dan zelf naar de bank gaan. Prima! Het belangrijkste is dat hij de centen heeft gekregen, zodat hij verder kan gaan met de 'rebuilding' en dus een timmerman, een metselaar en een schilder kan optrommelen.

Bovenstaand: De tekst van dit signboard is al veranderd van 'Northern Friends for Development' in 'Halilu's Fashion Complex'.

Zoals je kunt zien op het signboard gebruikt mister Halilahi ook wel de naam Halilu. Nou ja.....what's in a name? Het is goed dat wij iedere zaterdagmiddag een heleboel dingen 'face to face' met hem kunnen bespreken. En wanneer komen de Kayayoo-girls uit Accra nou? Maanden geleden al liet hij weten:'They will arrive any moment from now', maar ja.....this is Ghana en dat betekent dat je veel geduld moet uitoefenen. Er zijn dus nog steeds geen Kayayoo-girls.......Mister Halilahi liet ons weten dat deze Kayayoo-girls worden verdeeld onder de verschillende 'masters'van de Tailors Association. In verschillende fasen zullen zij worden ondergebracht. Mister Halilahi is ingedeeld in de tweede groep en dat betekent dat het nog wel 3 maanden kan duren voordat de meisjes uit Accra kunnen starten op Lamashegu. En hoe zit het met madam Mariam? Deze voormalige stagebegeleidster van het kappersvak blijft twijfelen of zij wel of niet naar Lameshegu wil komen. Zij weet dat zij 1 van de 3 containers mag gebruiken. Ze weet dat ze welkom is, maar......komt ze nou wel of komt ze nou niet? Eerst zou Lamashegu te ver verwijderd zijn van haar huidige shop; toen zouden er teveel oud leerlingen van haar in de buurt van Lamashegu een eigen shop hebben; toen vroeg ze aan ons of wij haar geld konden geven, zodat zij haar 'salon' kon inrichten enz. enz. Toen wij in de gaten kregen dat zij graag onder een NGO wilde werken, hielpen we haar snel uit die droom. Er was geen sprake van een NGO en NorGhaVo ging ermee stoppen. Mocht zij besluiten om toch naar Lamashegu te gaan, dan kan zij verder alles regelen en bespreken met mister Halilahi. Vooralsnog blijft het echter allemaal nog onduidelijk. En dan krijgen we plotseling een telefoontje van haar (d.w.z. van één van haar leerlingen die Engels spreekt), met de verrassende vraag: 'When can madam Mariam collect the money at mister Halilahi's place?' Middels deze vraag werd ons duidelijk dat madam Mariam er niets, maar dan ook helemaal niets van had begrepen. Nadrukkelijk werd nogmaals uitgelegd dat zij in principe welkom is op Lamashegu, doch dat zij de kosten van de 'salon'zelf dient te bekostigen. Het geld van Assembly was gegeven voor de wederopbouw van de 3 containers. Wij denken vaak dat we zaken goed en duidelijk uitleggen, maar dan nog blijkt dat de boodschap niet of verkeerd overkomt! Mister Halilahi besteedt nog maar 35% van zijn werkzaamheden aan business (in het verleden was dit 70%) en hij besteedt maar liefst 65% aan training voor de 'needy girls' (in het verleden was dit 30%). Mister Halilahi liet ons weten dat de Tailors Association een shop in bezit heeft, die op Kumbungo road is geplaatst (vlakbij de oude NFD-lokatie). De 'chief apprentice' met 4 andere meisjes mogen daar gaan werken onder leiding van deze leerling-oudste. Het voordeel voor deze 5 meisjes is dat zij dan hun werkplek vlakbij hun huis hebben. Tot nu toe hadden zij steeds een behoorlijke afstand moeten afleggen naar Lamashegu. Aan de uniformen zullen we blijven zien dat zij afkomstig zijn van het naai-atelier van mister Halilahi. Uiteraard zullen wij deze meisjes ook eens gaan bezoeken. Toen ik aan de 'chief-apprentice' vroeg hoe ze het vond om te gaan 'verhuizen', liet zij weten: 'I am very happy'. Iedere zaterdagmiddag is het leuk om met die meiden te kletsen. Zij werken achter hun naaimachine en tussen de bedrijven door gaan zij languit op de grond liggen om te bidden. Ook wordt er gegeten. Soms kopen zij iets 'van de straat'. Op een gegeven moment belandde er - in onze beleving - één of andere zwarte smurrie in een plastic zakje....het leek net zand.....De meiden echter lieten vol trots weten: 'Madam Dies and mister Ben, you are invited......it's wase-wase' (althans zo klonk het). Eén meisje liet weten: 'It's black jollof rice', maar daar hadden wij zo onze twijfels bij. Dus......'thank you; we are okay....enjoy your meal!' En dan.......op 9 april belde een dolgelukkige mister Halilahi ons op dat het geld van de cheque was bijgeschreven op zijn bankrekening. Hij ging meteen voortvarend te werk en regelde werklui en materialen. Toen wij op 10 april tegen het einde van de middag arriveerden, stond ons een complete verrassing te wachten. De timmerlieden hadden de hele dag gewerkt aan de 'roofing' en deze schoot al aardig op. Ook spraken we met de metselaar. Hij zal na de timmerman aan de beurt komen. Als laatste volgt dan het schilderwerk. Het was zó ontzettend fijn om na alle tegenslagen eindelijk snel resultaat te zien. Mister Halilahi bleef ons maar bedanken. Wij waren ontzettend blij en dat vond zijn weerslag op de meiden en de werklui. Iedereen deelde onze vreugde. Om het te vieren trakteerden we op 'pure water'. Wij lieten mister Halilahi weten: 'If these containers could talk..........'. Zijn reactie: 'I'm telling you…..you did it, because you are result oriented……..I am so grateful…….'. Tegen de meiden zei hij: 'We thank God and we thank mister Ben and madam Dies'.

Bovenstaand: De wederopbouw van ons trainingscentrum op het naai-atelier van mister Halilahi op Lamashegu is in volle gang. Iedereen is blij dat het ons uiteindelijk gelukt is om via de 'Regional Minister' de Gemeente te laten opdraaien voor de kosten. Iedereen viert mee: De werklui, de meiden, kleine kindjes uit de buurt en zelfs een geit (die op zoek is naar iets eetbaars).

Bovenstaand: Een doorkijkje en nog een stukje historie........de tekst 'NFD Hairdressing Desirée (Dees)' klopt uiteraard niet meer, maar mister Halilahi kon het hout nog gebruiken. Een nieuw likje verf zal ervoor zorgen dat het NFD-verleden helemaal wordt gewist. Het 'Needy Girls Project' krijgt een compleet nieuw jasje!

Zoals ongetwijfeld eerder gemeld betalen de meiden die in hun eigen shop zitten nauwelijks de lening terug. Microfinanciering is een prachtig middel, maar voor de allerarmsten werkt het niet. Als de meiden al iets verdienen, dan betalen zij niet terug, maar kopen zij er eten voor, omdat ze simpelweg honger hebben. Wegens ons aanstaande vertrek uit Tamale en in verband met het stopppen van NorGhaVo hebben we als volgt besloten: Het restant van de openstaande leningen van de microkredieten wordt kwijtgescholden. Monitoring van de terugbetalingen kan namelijk in de toekomst niet meer plaats vinden. Bovendien zijn er geen andere (Ghanese) alternatieven aanwezig. Zoals bekend was de opzet de aflossingen te hergebruiken voor nieuwe microkredieten, maar als de meiden sowieso niet terugbetalen en de monitoring ontbreekt......ja dan houdt het gewoon op. Erg jammer! De 13 dames in hun eigen kiosk werden op de hoogte gebracht van ons besluit. Van deze 13 dames zijn er nog 9 oud NFD-meisjes. De anderen zijn in het bezit gekomen van een kiosk en/of materialen door de confiscatie van 4 shops in het verleden. Samen met Paul en Ishmel gingen we op 11 april op pad om de meiden in te lichten. Uiteraard was iedereen 'very happy'. Constant kregen we te horen: 'May God bless you'......'We are very grateful'.......'We will never be able to reward you'...........

Bovenstaand: Samen met Paul (links in Ghana shirt) en met Ishmel bezochten we alle meiden en hun ouders/verzorgers in de communities om te vertellen dat het restant van de leningen een gift werd.

Nadat we de hele middag door alle communities hadden gesjouwd, besloten we om het ook met ons vieren af te ronden. Aan de samenwerking met Paul en Ishmel was een einde gekomen. Onder het genot van een drankje keken we terug op een bijzondere, maar ook moeilijke periode.

7 april: Vandaag zouden wij dan eindelijk onze verblijfsvergunning (voor een jaar) kunnen ophalen bij de Immigratie dienst in Tamale. Dat had 'officer' Stephen ons namelijk gezegd. De Regional Commander was 'on travelling' tot 6 april, dus als wij op 7 april zouden komen, dan stond de stempel ongetwijfeld in ons paspoort. Nee dus.......!!!! Toen we arriveerden liet men ons weten dat de Commander nog steeds 'on travelling' was, 'so......please come back next week and thanks for your understanding'. We zijn er al een half jaar mee bezig, dus die ene week kan er ook nog wel bij. 14 april.....nieuwe poging.....en......bingo! Nu kregen we dan eindelijk ons paspoort terug met daarin de felbegeerde stempel van de verblijfsvergunning. Zoals eerder gemeld is deze 'permit' een jaar geldig. Eigenlijk wilden we meer......We besloten dan ook om op 15 april even te gaan praten met de Regional Commander van de Immigratiedienst in Tamale. Wij lieten hem weten dat wij in december 2009 gesproken hadden met de hoogste baas in Accra en dat deze madam Elizabeth Adjei ons had geadviseerd om te verzoeken voor een 'long term residence permit'. Wij lieten hem ook de uitdraai van een mail zien die deze Elizabeth ons in een later stadium nog eens had nagestuurd. Hierin bevestigde zij haar woorden die zij had uitgesproken tijdens ons gesprek in december 2009. Leuke bijkomstigheid was dat de Regional Commander weer was teruggekeerd op zijn post in Tamale. In het verleden had hij ook een tijdje op de Immigratiedienst Tamale gewerkt, was vertrokken en nu dus weer teruggekeerd. Hij herkende ons nog uit het verleden en begroette ons heel amicaal. Dit soort netwerk is belangrijk in Ghana. Gewoon meedoen met de show van ....we just come to greet you.......en 'en passant' je vraag stellen. En voilà........Hij liet ons weten dat wij in januari 2011 een long term residence permit voor 3 jaar konden aanvragen. Dit zou slechts een kwestie zijn van een formulier invullen. Wij hadden nu namelijk al drie keer een residence permit gehad voor 1 jaar en konden dus binnenkort een residence permit voor 3 jaar aanvragen. Wij hebben dan ook geen workpermit meer nodig en deze laatste was namelijk altijd de boosdoener geweest, die ervoor had gezorgd dat alles vertraagde. Deze Regional Commander, Baba Salami genaamd, vertelde ons ook dat wij na 3 jaar long term residence permit, in aanmerking zouden kunnen komen voor een permanente verblijfsvergunning. Of om met zijn woorden te spreken: 'Then you can apply for right of abode indefinite/permanente residence'. Kosten: 2000 GHc. Aangezien mister Jacob ons enorm had geholpen bij het verkrijgen van onze werkvergunning (door zijn NGO te gebruiken als zijnde onze werkplek), gaven we hem een donatie voor zijn project CPYWD: Community Partnership for Youth and Women Development.

Een komisch tafereel op de Immigratiedienst in Tamale: Een dikke vrouwelijke 'officer', onderuit gezakt op een oude stoel achter een gammele tafel, duwde ons ongevraagd een kaartje in onze handen. Wat bleek? Zij nodigde ons spontaan uit om op 2 mei aanwezig te zijn op haar Islamitische bruiloft. Stel je dat eens voor in Nederland: Je loopt bijvoorbeeld een politiebureau/een vreemdelingendienst binnen en je krijgt zomaar 'out of the blue' een uitnodiging van een volslagen onbekende agente om naar haar bruiloft te komen. Ghana blijft funny!

Wij hoorden dat de president van Ghana (Atta Mills) onaangekondigde bliksembezoekjes had gebracht aan de steden Takoradi en Tema. Hij wandelde bij vele 'offices' naar binnen en moest constateren dat er vaak niemand aanwezig was. Hij was dan ook furieus! Op 19 april bracht hij een bezoek aan Tamale. Dit was echter een bezoek dat wel van te voren was aangekondigd. In de stad hingen spandoeken met de tekst: 'Welcome; now justice is coming' en 'Dagbon is grateful'. Dagbon zijn de Dagomba's; de stam hier in het noorden.

Auto in de revisie: Onderhoudsbeurtje; vervangen aandrijfas enz. Wij hebben stellig de indruk dat onze 'fitter' mister Babs ons vaak - excusez le mot - belazert. Maar wie doet dat niet hier in Tamale? Die mensen zijn op één hand te tellen! Of om met de woorden van onze oude huisbaas mister Jacob te spreken: 'Ín potential every Ghanian is a criminel'. Nou.....zover willen wij nog niet gaan, maar toch...... Onze 'koektrommel' (lees: auto) vertoonde plotseling tijdens het rijden een hard ratelend geluid. Na enkele kilometers verdween het geluid echter weer vanzelf. Desgevraagd verklaarde onze 'fitter', mister Babs dat er niets aan de hand was. Waarschijnlijk heeft er ergens een steentje of een takje in het aandrijfmechanisme gezeten, dat het ratelend geluid had veroorzaakt. Door gewoon verder te rijden is het steentje of het takje er simpelweg uitgevlogen.

Een absoluut leuk trekje van de mensen hier in Ghana: Na 3 jaar werden wij opgebeld door een meisje dat destijds werkzaam was in een fotolab hier in Tamale. Toen ik de telefoon aannam hoorde ik aan de andere kant van de lijn: 'Is this mrs. Ben?' Toen ik hier bevestigend op antwoordde, liet zij weten: 'I am your friend from the photolab and I just call to greet you; are you still in Tamale? And please say hello to your husband!' Zoiets zou toch absoluut ondenkbaar zijn in Nederland!

Er wordt ook veel gewerkt achter de computer. Binnenkort gaan we toch eens eindelijk een nieuwe laptop kopen. Aangezien de screen van onze oude laptop al meer dan een jaar kapot is, werken we nog steeds met een separaat exemplaar.

Overal in Tamale zien we spandoeken met de tekst: Healing Jesus Crusade. Veel mensen zijn enthousiast over deze healing bijeenkomsten. In onze beleving zijn het sessies waar brainwashing de boventoon voert.

12 april: Onze naaister Suhayini werd 22 jaar. Toen wij haar belden en begonnen te zingen, hoorden we een snik in haar stem......Verjaardagen viert men niet; de meeste mensen weten niet eens wanneer ze geboren zijn. Als er dan iemand is die je opbelt om te feliciteren, ja, dan wordt dat soms even te veel.

15 april: Naar Kabsad Hospital.....iedere maand krijgt Ben nieuwe medicatie voor zijn hoge bloeddruk.

16 april: Goed nieuws! Paul is geslaagd voor zijn managementopleiding! Dit waren zijn resultaten: Company Law: Credit Operation Management: Credit Advanced Management Practice: Pass Managerial economics: Pass. Uiteraard gaven wij deze mooie uitslag ook door aan de hoofdsponsor. De teacher Paul actie van lang, lang geleden is dus zeer succesvol afgerond. Paul overweegt nu - met dit papiertje op zak - om van baan te wisselen. Mocht hij een nieuwe job vinden, dan licht hij zijn huidige werkgever niet in. Voor een Nederlands hoofd niet te begrijpen, maar dat is de Ghanese manier. Paul verdient nu als teacher 250 cedis per maand (ongeveer 125 euro). Hij moet van dit salaris zeker 20 mensen onderhouden. Als hij in de toekomst een nieuwe baan vindt elders in het land en Tamale gaat verlaten, dan nog moet hij doorgaan met het afdragen van geld voor zijn familie.

Regen en harde wind en dus......lights off. Stroomuitval gedurende 3 dagen. Je kunt er vergif op innemen, maar als het waait, dan zijn er meteen problemen met de elektriciteit. En voor wat betreft die regen.......dit is een legitiem excuus om niet op een afspraak te verschijnen. Als je mensen hier op aanspreekt, luidt slechts hun reactie: 'I didn't come, because it was raining'. En men vindt dat dus heel normaal. Even een boodschap doen.....jammer.....winkel dicht. Even een waterrekening betalen.....jammer.....de betreffende persoon was niet aanwezig...... 'She is not yet in, due to the rain'.....En ze verscheen dus om 10.00 uur op kantoor, terwijl ze er om 8.00 uur had moeten zijn. Even naar de elektriciteitsmaatschappij VRA.......jammer.....ook hier in eerste instantie niemand aanwezig. Als je dan vraagt wanneer er iemand komt, dan is steevast het antwoord: 'He will come any moment from now', maar dit betekent meestal dat je moet wachten, wachten, wachten totdat je de bekende Nederlandse 'ons weegt'. De les voor ons is dus: Bij regen thuisblijven, maar dat zit niet in onze genen. Sinds de start van de regen wemelt het ook van de sprinkhanen op onze compound.

Als je toch nagaat wat wij allemaal hebben gerealiseerd zonder de hulp van NorGhaVo Ghana, dan kun je niet anders dan constateren dat NorGhaVo Ghana werkelijk niets heeft gedaan: Sponsorgelden rechtstreeks i.p.v. via NorGhaVo Ghana; realiseren van workpermit en residence permit zonder de hulp van NorGhaVo Ghana, doch via CPYWD en de big boss van de Immigration Service in Accra en de Regional Commander in Tamale; al het werk m.b.t. de containers (transport, relocatie, wederopbouw, Gemeente, Regional Minister, uiteindelijke betaling van 2700 GHc); confisceren van 4 shops, monitoring terugbetalingen leningen door meiden in eigen shops en de beslissing om het restant te schenken (in 3 jaar had 7000 GHc terug moeten komen, maar in anderhalf jaar is slechts 300 GHc teruggekomen); het realiseren van onze nieuwe banen (Ben workshops/supervisie en Dees lesgeven op CGA en NCCELP) enz. enz. enz.

20 april: We are on travelling.......We gaan een weekje naar de Western Region. In dit gedeelte van Ghana (het Zuid-Westen) zijn we nog niet eerder geweest. Hier regent het veel en dat verklaart dat de omgeving groen is. Het is het meest groene gedeelte van Ghana. Maar die regen zorgt ook voor heel veel muskieten! Nergens in Ghana zijn de stranden zo mooi als hier. De mentaliteit in het zuiden van Ghana is compleet anders dan in het noorden. Een taxichauffeur verwoordde het wel erg kort door de bocht: 'In the North they are fools; they are animals'. Iemand liet weten: Het begroetingsritueel in het noorden duurt minstens een uur! Eén grappige tekst onderweg wil ik de lezer niet onthouden: 'No bribe at the Heaven's gate!' En ook één voorval is leuk om te melden: Wij liepen over de beach naar een dorpje en een hert volgde ons vanaf onze accomodatie richting het dorp. Af en toe keken we om, maar steeds volgde Bambi ons op de voet. Op een gegeven moment kwamen er 'local boys' naar ons toe en zij vroegen ons om Bambi terug te sturen, aangezien er in het dorp wilde honden waren die haar zouden kunnen aanvallen. Bovendien bestond de kans dat de plaatselijke bevolking het hert te grazen zou nemen en zou roosteren......juist ja.....gebraden hert dus..... Het lukte ons echter niet haar terug te sturen. Steeds maar weer kwam ze achter ons aan. Begrijpen deden we het niet. We deden niets, maar liepen gewoon. Slechts de 'local boys' slaagden erin onze Bambi terug te sturen en wij konden onze weg vervolgen.

Zoals wellicht eerder gemeld is er olie gevonden voor de Ghanese kust. Dit impliceert - zo op het eerste gezicht - een 'hosanna' stemming, maar......als de opbrengsten van de olie niet eerlijk worden verdeeld, kan de voorspoed gemakkelijk omslaan in rampspoed. In het Ghanese verleden werden de opbrengsten van goud ook niet eerlijk verdeeld. Al het geld verdween in de zakken van corrupte ambtenaren en/of politieke leiders en de plaatselijke bevolking kon slechts doorgaan met 'sufferen'. Als voorbeeld verwijs ik naar een land als Nigeria, dat alleen maar armer is geworden nadat er olie was gevonden.

Voor Koninginnedag krijgen wij altijd een uitnodiging van de Nederlandse Ambassade in Accra. Dit jaar stond er een receptie bij de ambassadeur op de rol met aansluitend een Oranjefeest. Verder was er nog een Kinderkoninginnedag en een Oranje Golfdag in Tema. Tsja......als je in Accra zou wonen, kon je daar naar toe gaan, maar wij wonen in het noorden en dat zou een busreis van 13 uur betekenen. Nee dus, laat maar.........

Tot slot nog een promotion video en enkele websites over het project CPYWD (Community Partnership for Youth and Women Development). Bij dit project zijn wij zijdelings betrokken geweest, in de vorm van het geven van supervisie aan een Nederlandse SPH-stagiaire en het organiseren van bijeenkomsten voor de YSI (Youth Service Initiative); Europese en Amerikaanse vrijwilligers die al 3 jaar op rij in april naar Tamale komen om het project CPYWD van onze voormalige huisbaas mister Jacob te ondersteunen. Bovendien heeft CPYWD dit jaar gezorgd voor onze werkvergunning.

Zoals in de vorige update werd vermeld, gaat NorGhaVo Nederland de aktiviteiten langzaam afbouwen (einde 2010). Wat dit betekent voor NorGhaVo Ghana, zal de toekomst leren. Komt er een re-start? Het zal in ieder geval niet gemakkelijk worden voor NorGhaVo Ghana. De kans is groot dat dit het begin van hun einde is. Toen wij eind maart op kantoor kwamen, zagen we hiervan al de eerste tekenen.....er werd opgeruimd en ingepakt..... Wij zijn blij met de beslissing van NorGhaVo Nederland. Het is alleen opmerkelijk dat NorGhaVo Nederland niet éénduidig is in de berichtgeving. Naar de vrijwilligers toe worden als redenen opgegeven dat er teveel vrijwilligers-organisaties zijn in Tamale en dat NorGhaVo Nederland het bovendien veel te druk heeft; naar NorGhaVo Ghana en naar ons toe wordt naast de twee genoemde redenen ook nog een derde reden genoemd en wordt eerlijk gezegd dat het bestuur in Nederland niet tevreden was over de staff van NorGhaVo Ghana. Maar goed.......Eigenlijk is dit niet zo opmerkelijk, aangezien wij regelmatig aan de bel hebben getrokken op een open, kritische, opbouwende manier. Wij hebben gaande de jaren veel lief en leed kunnen en mogen delen met NorGhaVo Nederland. En hoewel de materie zich vaak niet leende voor kant en klare oplossingen, heeft NorGhaVo Nederland ons altijd gesteund. Terug naar NorGhaVo Ghana: Wij moesten wel lachen toen we van mister Halilahi te horen kregen: 'The staff of NorGhaVo Ghana is saying that they don't have a job anymore, because Ben and Dees wrote bad reports to the Netherlands'. Tsja…..als je niet tevreden bent over je organisatie, dan is het voor ons heel normaal om dit te ventileren naar de staff in Nederland. Hoe het ook zij.....Voor NorGhaVo Nederland was het weliswaar de beste oplossing, maar natuurlijk was het tevens geen gemakkelijke beslissing geweest. Zij hebben toch 10 jaar lang hun ziel en zaligheid in NorGhaVo gestoken en zij hebben dat in onze beleving prima gedaan! Voor ons verdient NorGhaVo Nederland dan ook een dikke pluim!

De laatste dag van februari stond in het teken van de 'graduation/pass-out' (certificaatuitreiking) voor 15 meisjes van onze voormalige stageplek 'hairdressing' van madam Mariam. Wij waren uiteraard weer van de partij, samen met enkele meiden en vrienden. De lokatie was bij een restaurant in Tamale, Giddipass genaamd.

Onderstaand: De geslaagden. De outfit van deze kapsters doet denken aan echte 'graduated ladies'. Onderstaand: Het overzicht. Onderstaand: Wij hadden een mooi plekje weten te bemachtigen. Samen met Taiba (inclusief haar 2 dochtertjes), Hudu (onze compound-boy) en weefmeisje Asia en naaister Suhayini keken wij naar de happening.

Op 1 maart werd ik wakker en.........ontdekte een spin op het muskiettennet en een rode mier in bed. Brrrrrr!.......2 maart hetzelfde verhaal, met dit verschil.....een spin aan de binnenkant van het muskietennet. Tijd om maatregelen te treffen.........

Onze verblijfsvergunning baart ons zorgen. Vóór 24 maart moet deze verlengd zijn. Het wachten is op de werkvergunning in Accra. De verhalen hieromtrent worden steeds gekker. Eerst bleek dat een bepaalde brief op de verkeerde plek was bezorgd (Social Welfare Accra i.p.v. Immigratiedienst/Ministerie van Binnenlandse Zaken Accra); daarna kregen we te horen dat de brief zoek was geraakt. Iedereen blijft dan zeggen: 'Don't worry'; maar de feiten zijn gewoon dat we al gestart zijn in oktober j.l. met de procedure en dat we nog slechts 3 weken te gaan hebben voor de deadline van 24 maart. En wie mag straks de boete weer gaan betalen? Juist ja, de witten. Op 22 februari hadden we aanvullende gegevens per STC-post opgestuurd naar Accra, maar nog steeds was het onduidelijk of de bescheiden bij de juiste persoon waren aangekomen. Het blijkt namelijk dat papieren die ontvangen worden een heel proces van registratie moeten ondergaan. Als bijvoorbeeld de vierde persoon in de schakel besluit er voorlopig niets mee te doen, dan vertraagt alles.Waarschijnlijk zijn de documenten dus wel op de goede afdeling, maar nog niet op het juiste bureau beland.Voor de zekerheid stuurden we dan ook maar op 3 maart nieuwe exemplaren op; dit keer echter per EMS-post.op en gericht aan onze contactpersoon terplekke. Na enkele dagen kregen we gelukkig te horen dat het pakketje goed was aangekomen. Onze contactpersoon in Accra is een zekere Charlot. Aangezien zij al weken lang op cursus is, heeft ze haar partner (Clement) opdracht gegeven om onze zaken te behartigen. Met Clement voeren we dan ook veel telefoongesprekken. Beiden werken zij op de Immigratiedienst in Accra. Clement heeft toegezegd om de papieren nu door te geleiden naar de juiste persoon op de juiste afdeling. Als wij zeggen dat we nog slechts 15 dagen hebben alvorens de verblijfsvergunning verloopt, luidt het antwoord slechts: 'Don't worry!!!' Aangezien wij helemaal tureluurs werden van deze onzekerheid, besloten we op 11 maart madam Elizabeth Adjei te mailen en de casus voor te leggen. Zij is de hoogste baas van de Immigratiedienst in Accra en wij hebben haar vorig jaar december persoonlijk gesproken op headquarters Accra. Zij heeft ons toen gewezen op de verschillende verblijfsvergunningen en de mogelijkheden voor ons. Hopelijk mailt ze terug. Nee, dat gebeurde weliswaar niet, maar binnen 24 uur belde haar secretaris (Alex). Nou, daar waren we ook heel blij mee! Hij liet ons weten dat Elizabeth Adjei hem opdracht had gegeven om de zaak te gaan onderzoeken. Hij wilde nog enkele aanvullende gegevens hebben: Naam van de nieuwe NGO (Community Partnership for Youth and Women Development); de naam van de direkteur (Mister Jacob Iddrisu) en zijn telefoonnummer. Dit alles werd door ons gemeld en wij wachtten weer verder af. Iets meer hoopvol gestemd. Uiteraard meldden we dit bij mister Jacob. Hij zou namelijk een telefoontje kunnen verwachten van deze secretaris van de hoogste baas op de Immigratiedienst in Accra. Maar plotseling liet Jacob weten: 'You didn't hear the good news from Clement?' Uh, nee, hoezo? Zoals gemeld: Met Clement hadden we de laatste tijd veel telefonisch contact gehad. Hij was één van onze contactpersonen op de Immigratiedienst in Accra. Echter hij belde ons nooit; wij moesten hem altijd bellen, ondanks vele beloftes van 'I will call you'. Ook Jacob zelf had ons niet ingelicht over het zogenaamde goede nieuws, want hij was 3 dagen ziek geweest. Hoezo altijd beloftes en excuses? Maar goed, wat bleek? Wij zouden een verlenging krijgen van een maand; verder zouden we dan geen boete hoeven te betalen; we hoefden alleen maar onze paspoorten in te leveren op headquarters in Accra. Nou, wij vonden dit niet echt goed nieuws. Allereerst: Wat hebben we aan slechts een verlenging van 1 maand? Ten tweede: Wij zullen nooit onze paspoorten per post opsturen. Ten derde: Persoonlijk afreizen naar Accra om paspoorten af te geven, betekent: Verspilling van tijd, geld en energie en verder een heleboel ergernissen en geen resultaten. Wij lieten Jacob dan ook weten dat we Clement voorlopig 'in de ijskast' parkeerden en dat we de voorkeur gaven aan de handelswijze van de secretaris van de hoogste baas, Elizabeth Adjei. Wij merkten dat Jacob dit niet goed kon waarderen. Volgens hem zou ons contact met de directeur niet automatisch succes betekenen en bovendien moest je gewoon de Ghanese gang van zaken volgen. Sorry mister Jacob, maar deze keer willen we gewoon resultaten! Nadien kreeg mister Jacob van Clement een telefoontje met de mededeling dat de baas van Clement was benaderd door Elizabeth Adjei. Naar aanleiding van ons mailtje had Elizabeth Adjei niet alleen haar secretaris opdracht gegeven om de zaak uit te zoeken, maar ook de baas van Clement. Clement had aan mister Jacob kenbaar gemaakt dat hij de inhoud van ons mailtje aan Elizabeth Adjei niet kende. Hij verklaarde dan ook bang te zijn dat hij (Clement) verdacht zou worden van het aannemen van steekpenningen. Dat deze gedachtengang bij Clement op zou komen, hadden wij niet voorzien, maar het zegt natuurlijk wel iets over de manier van werken bij Ghana Immigration Service. Wij hebben alleen maar de zaak willen bespoedigen! We horen niets meer en we hebben nog een week te gaan. De spanning, de onzekerheid, de stress hebben plaats gemaakt voor gelatenheid. We weten echt niet meer wat we nog meer hadden kunnen doen. Het ligt bij de hoogste baas en we kunnen niet meer doen dan afwachten en ongetwijfeld weer een boete betalen. Het is zó oneerlijk allemaal......Je bent in oktober gestart met de procedure en nog is het niet voor elkaar. We krijgen echt een houding van: 'Ze zoeken het maar allemaal uit; al gooien ze ons het land uit; het intereseert ons niets meer'. Maar dan.............op 22 maart besloten we de secretaris van de hoogste baas te bellen en te vragen naar de stand van zaken. Waarom hoorden we niets? Waarom kregen we geen reactie op mails? Hij liet toen doodleuk weten dat de workpermit voor z'n neus lag en dat het geregeld was. Op 17 maart was deze reeds verstrekt. Toen we hem vroegen waarom hij dit goede nieuws niet aan ons had verteld, luidde het antwoord: 'I am sorry; I travelled'. Wij hadden een kleine week voor niets in de stress gezeten. De volgende stap was: 'Hoe krijgen we de werkvergunning naar Tamale'? Met deze werkvergunning moeten we namelijk naar de Immigratiedienst in Tamale gaan om de verblijfsvergunning te verkrijgen (kwestie van stempel zetten). Opsturen per post is geen optie........té onbetrouwbaar. Wij stonden ook niet te popelen om zelf af te reizen naar Accra (enkele reis 13 uur in de bus). Gelukkig was mister Jacob bereid om naar Accra te gaan. Hij zou als direkteur van onze nieuwe NGO CPYWD de workpermits voor ons ophalen in Accra. Hiervoor gaven wij een 'authorization' af; een verklaring van onze kant waarin wij hem machtigen om de workpermits uit onze naam op te halen. Op 23 maart gingen we ook even naar de Immigratiedienst in Tamale, om te zeggen dat onze verblijfsvergunning op 24 maart zou verlopen, maar dat we in oktober al gestart waren met het hele proces van vernieuwen. Wij lieten de 'officers' aldaar onze paspoorten zien met daarin een extra 'extension' van 3 maanden (24 december 2009-24 maart 2010). Wij vertelden dat de 'paperwork' in Accra de boosdoener was van de vertraging, maar dat we gelukkig bericht hadden gekregen dat de werkvergunningen gereed lagen in Accra en gedateerd waren op 17 maart. Verder vertelden we dat de directeur van onze nieuwe NGO, mister Jacob, voor ons zou afreizen naar Accra om de werkvergunningen op te halen en dat hij waarschijnlijk op vrijdag 26 maart terug zou kunnen zijn in Tamale. Wij zouden dus óf op vrijdag 26 maart óf uiterlijk op maandag 29 maart met de werkvergunningen op zak op kantoor van de Immigratiedienst in Tamale kunnen zijn. Er werd ons verteld dat we geen boete zouden krijgen als we inderdaad uiterlijk op maandag 29 maart zouden verschijnen. Deze vooraankondiging van onze kant werkte goed. We kregen vast de formulieren mee naar huis zodat we deze konden invullen. De 'officer' waar wij mee spraken was een zekere Stephen en deze man had ons in november j.l. voorgesteld om tegen betaling (lees: op corrupte wijze) de verblijfsvergunning te regelen. Uiteraard hadden wij dit geweigerd. Het was wel vreemd om hem nu weer te zien en met deze corrupte persoon de zaken officieel te moeten regelen. Wij hadden een hele map met papieren bij ons, waarin o.a. ook het visitekaartje zat van de hoogste baas in Accra, zijnde Madam Elizabeth Adjei. Toen hij dat kaartje zag, vroeg hij aan ons van wie wij dat kaartje hadden gekregen. Toen we vertelden dat we haar in december j.l. persoonlijk hadden ontmoet, werd hij stil. Nu hij weet dat wij contact hebben met de hoogste baas, zal hij het wel uit zijn hoofd laten om zijn corrupte praktijken nogmaals op ons uit te proberen. Tenminste dat dachten we................ Het was mister Jacob niet gelukt om op vrijdag 26 maart terug te zijn in Tamale. Wij moesten ons bezoekje aan de Immigratiedienst in Tamale dus uitstellen tot maandag 29 maart. Het leek ons goed om dit maar weer even te melden bij de Immigratiedienst Tamale. En weer zat daar de 'bribing'Stephen. Hij vond het geen probleem dat we maandag zouden komen, maar bij weggaan fluisterde hij: 'Bring some money for me'. Dit is toch niet te geloven! Echter......toen wij op 29 maart de lang verwachtte werkvergunning (1 jaar geldig) eindelijk konden overhandigen op het kantoor van de Immigratiedienst in Tamale (samen met alle andere documenten), was officer Stephen erg aardig en liet hij zijn corrupte praktijken achterwege. Wij hadden ons goed voorbereid en wisten wat we zouden moeten zeggen in geval dat....., maar dit was dus niet nodig. Nadat wij alles hadden ingeleverd en alles hadden betaald, kregen we een 'retention slip'; een bewijsstukje dat wij onze paspoorten hadden ingeleverd. Normaal gesproken zou het een kwestie van 2 dagen zijn voordat wij onze paspoorten konden komen halen, voorzien van de felbegeerde stempel van de verblijfsvergunning, echter......de Regional Commander was 'on travelling' en hij moest ondertekenen. Maar.....geen nood......Stephen vroeg ons om op 7 april terug te komen en dan zou de stempel van de verblijfsvergunning ongetwijfeld in ons paspoort staan. Wij waren in ieder geval blij dat de 'moeilijke bevalling', zijnde de werkvergunning in ons bezit was . Stephen feliciteerde ons zelfs! Bij weggaan lieten we nog even weten dat wij de volgende keer een 'long term residence permit' wilden regelen........een verblijfsvergunning voor enkele jaren (je hebt dan geen werkvergunning meer nodig). Wij vertelden hem dat dit het advies was van zijn hoogste baas in Accra, madam Elizabeth Adjei. Zijn reactie: 'Yes you can do that; she is our boss and now you have already contact with her'. Toch overwegen wij om deze 'long term residence permit' nog in Tamale te realiseren. Wij hebben het plan om over een tijdje een keer een afspraak te maken met de Commander van de Immigratiedienst in Tamale. Wie weet wat daar dan uit komt rollen.......Vooralsnog zijn we tevreden.

Aangezien wij weer pasfoto's nodig hadden voor onze verblijfsvergunning, besloten we maar vast om deze te laten maken. Dit gebeurt meestal op dezelfde plek: In een houten shop buiten de stad. Werden tot voor kort de foto's binnen gemaakt, op 3 maart werden we geacht mee naar buiten te komen. Een oude stoel en een wit laken waren de enige attributen. De plek waar de foto's werden gemaakt, leek precies op een vuilnisbelt! Wij moesten lachen en dachten aan Nederland, waar het maken van pasfoto's aan allerlei regels en voorschriften moet voldoen.

Privéschool Cambridge Garden Academy kan er wat van! Ik hoorde 'headmistress' madam Margaret tegen de kinderen van P1 zeggen: 'Use your own brains, so don't copy each other's work. If you do that when you are in university, the police will come and arrest you!!!' Geregeld probeer ik vernieuwend bezig te zijn en de 'memory power' achterwege te laten. Dan gebruik ik o.a. 'skills from a new teaching approach' en laat er dus enkele Europese modellen op los. Soms werkt dat goed en krijg ik te horen: 'It's very interesting', maar soms is het nog 'een brug te ver' en raakt men 'confused'. Een voorbeeld van dit laatste was: 'Correcting each other's work'. Dat vonden de kinderen maar gek......de teacher moet corrigeren en niet je klasgenoot! Enne........'Madam Dies your eyes are like the eyes of a cat'! Collega Aziz is vertrokken. De redenen blijven onduidelijk. Echt Ghanees om nergens over te praten! Covering and hiding......alles wordt onder het kleed geveegd. Ik krijg stellig de indruk dat hij van school is gestuurd, omdat hij te vaak afwezig was. In ieder geval stond hij op 2 maart plotseling voor m'n neus en had ik de gelegenheid om hem persoonlijk gedag te zeggen. Aangezien ik altijd goed met hem had kunnen opschieten, reageerde ik nogal spontaan. Ik zag dat hij dit wel leuk vond, maar de andere collega's wisten zich geen houding te geven. In hun beleving heulde ik een beetje met de vijand. Ik kreeg dan ook te horen: 'Don't mind him'. Voor de collega's heeft Aziz gewoon afgedaan; voor mij bleef hij echter gewoon de Aziz waar ik altijd veel plezier mee had gehad. Op 3 maart verraste Ben de kleintjes door plotseling een bezoek te brengen aan de klassen. In de dagen voorafgaande aan 6 maart (Independance Day; Ghana 53 jaar onafhankelijk), werd er veel geoefend door de kinderen van Cambridge. Marcheren (left-right-left-right) is altijd een onderdeel van de 6-maart viering. Op 4 maart ging het marcheren zelfs ten koste van de Franse les voor P1. Nadat er dus een extra lesuur was geoefend, werden daarna de kinderen van P1 en P2 samengevoegd voor mijn les. Ik kon dus een lesuur meekijken naar de 'marching'-activiteiten. Aangezien 6 maart op een zaterdag viel, vond de 'marching' plaats op vrijdag 5 maart. De kinderen moesten marcheren van school tot aan de 'Islamic Secondary School' en terug (ongeveer 2 km.). Uiteraard werd dit op de gevoelige plaat vastgelegd.

Onderstaand: 6 maart..... Independance Day Ghana.....voor de kinderen van Cambridge werd dit op 5 maart gevierd met het lopen van een 'mars', compleet met de Ghanese vlaggetjes, het zingen van liedjes en het motto van de school: 'Perfect Transformation for Development'. Collega's Esther, Mary en Ezekel zijn ook van de partij.

Toen ik op 10 maart de schoolpoort opende, liep ik bijna letterlijk tegen een oudere blanke vrouw aan. Nadat we elkaar in het Engels hadden begroet en enkele nietszeggende beleefdheden hadden uitgewisseld, zei ik plotseling: 'Volgens mij kunnen wij Nederlands praten' en dat bleek inderdaad zo te zijn. Ik maakte kennis met Hanneke, van origine afkomstig uit Hoogeveen, maar al 26 jaar woonachtig in Ghana, waarvan 20 jaar in Tamale. In onze bijna 4 jaar Tamale-periode hadden we elkaar nooit eerder ontmoet en we woonden nog wel allebei in het dorpje Zagyuri!!! De reden dat zij op Cambridge Garden Academy was: Wel...... zij had haar zwarte kleinzoontje naar de crèche gebracht. Vorig jaar hadden de collega's op Cambridge workshops gevolgd over effectief onderwijzen. Ook ik had daaraan deelgenomen. Degene die de workshops destijds had gegeven (een zekere meneer Osman), komt nog regelmatig terug op school om te kijken of zijn leerstrategieën en didactische modellen worden toegepast in de dagelijkse praktijk. Volgens mij moet hij constateren dat dit helaas nog niet het geval is. Men blijft nog steeds teveel vastzitten aan de 'memory power'. Leuke kinderwijsheid: De kleine Vivian uit P2 liet me weten: 'Madam Dies you have a lot of dresses'. Voordat ik kon reageren, liet haar klasgenoot Jawal weten: 'That is necessary; when madam Dies goes to her country, she has to wear plenty clothes, because it's very cold in her country'. In deze kinder-logica zou ik dus al mijn kleding over elkaar heen aantrekken als ik naar Nederland zou gaan. Toen ik de kinderen een keer bepaalde tekeningen liet maken op het bord, waar zij dan het Franse woordje naast moesten schrijven, stond ik versteld van de tekenkwaliteiten van Wumpini. Hij tekende een auto; geheel in perspektief. Het tekenen van de auto was voer voor de kleintjes om te zeggen: 'We saw mister Ben in the car' of 'Madam Dies, mister Ben has how many cars?' 13 maart: PTA-meeting op school. (Parents Teachers Association). De school heeft o.a. het plan om een computerlab op te starten. Elke dinsdagochtend voor de aanvang van de Franse les, vinden er gymnastiekoefeningen plaats.

Aangezien dit ten koste ging van de eerste Franse les in P1, werd voorgesteld om op dinsdag P1 en P2 samen te voegen voor Frans. De tijd wordt dan effectiever benut. Iedere dinsdag zitten de leerlingen in hun prachtige paars-witte gympakjes in de Franse les. Zoals vaker gemeld, ontbreekt het deze geluksvogeltjes aan niets. De mooie gympakjes zou je zó kunnen vinden bij Perry Sport in Nederland. Ja,ja, het blijft een privéschool. De kinderen kennen inmiddels al aardig wat Franse liedjes, versjes en rijmpjes. Op een gegeven moment had ik het grut ook een keer een Engels liedje geleerd. Toen ik op 16 maart in P1 arriveerde, had headmistress madam Margaret voor een verrassing gezorgd voor madam Dies: Alle kinderen stonden opgesteld en maakten bewegingen, die precies pasten bij de tekst van het Engelstalige liedje. Erg leuk! Uiteraard is men op Cambridge op de hoogte van de vele tegenslagen die wij hier voor onze kiezen hebben gekregen (trainingscentrum afgebroken; meiden die niet terugbetalen; problemen met verblijfsvergunning enz. enz. enz.). Op een gegeven moment zei madam Margaret tegen mij: 'You are a strong woman'. Tsja....., maar ik wil helemaal niet meer 'strong' zijn; ik ben aan het einde van mijn Latijn. Toen liet ze weten: 'You have taught the children the song 'Burden down Lord'; give your own burdens to the Lord'……… Een jongetje uit P2, Wumpini genaamd, vertelde me dat hij de Franse lessen op onze school Cambridge leuker vond dan op de vorige school waar hij had gezeten. Toen ik hem vroeg naar het 'waarom' (erg on-Ghanees om naar 'het waarom' te vragen, maar bewust probeer ik die 'why approach' toe te passen in mijn lessen), bleef het een tijdje stil. Ik verwachtte een inhoudelijk antwoord, maar uiteindelijk luidde het antwoord: 'Because you don't cane us'!!!! Tsja.....meppen/slaan blijft helaas onderdeel van het Ghanese schoolsysteem. De kleine Rosalinda uit P1 heeft de neiging om op haar tong te sabbelen en een halve les met haar mond open door te brengen. De moeder van het kind heeft toestemming gegeven aan madam Margaret om dochter lief te slaan op het moment dat het kleintje weer met open mond in de bank zit. Als madam Margaret met een pen een tik geeft op de mond van het kind, barst Rosalinda in snikken uit en krijgt ze slechts te horen: 'Your mother agreed.....if you do like that, I can beat you......'Als ik inspring luidt het antwoord van Margaret richting mij: 'Don't mind her'. Vanwege de gymnastiekles op dinsdagochtend, worden de beide klassen (P1 en P2) op die dag samengevoegd voor de Franse les. Voordat alle kinderen uiteindelijk in de klas zaten, had ik op 23 maart even de tijd om met headmistress Margaret te praten. Plotseling vertelde zij mij over haar leven, dat niet gemakkelijk was. Haar man was overleden en zij had alleen 5 kinderen (2 zoons en 3 dochters) moeten opvoeden. Ook verzorgde zij nog 4 weeskinderen. Vroeger toen haar man nog leefde waren zij begonnen met het bouwen van een huis. Dat huis was nog steeds niet klaar, vanwege gebrek aan geld. Inmiddels hadden haar oudste 2 kinderen een baan en konden zij financieel bijdragen, bijvoorbeeld aan het schoolgeld voor de andere 3 kinderen, maar ook aan het afronden van de bouw van het huis. Eén van haar kinderen gaf les in Takoradi en een ander kind deed het 'National Service Year' in Accra. De andere 3 kinderen waren ook 'aan het struggelen' om te overleven. Margaret liet me weten: 'I am proud of my sons and I pray every day that my daughters will not go in Kayayoo-business'. Zij weet dat wij werken voor Kayayoo-girls en dat vindt ze heel erg goed, want.......de harde realiteit is een vreselijk leven, dat getekend wordt door verkrachtingen, criminaliteit, ongewenste zwangerschappen, prostitutie enz. Als je weer zo'n verhaal hoort, dan denk je weer: 'Waar hebben wij het toch over in Nederland? Op 24 maart maakte collega Esther foto's in P1. Headmistress Margaret en ik (Dees) werden vereeuwigd tussen de kinderen. Toen ik zei: 'Are the pictures for the Daily Graphic?' (de krant), werd het grapje niet begrepen. Met de toevoeging erbij: 'It's a joke', viel eindelijk het kwartje en werd er gelachen. Alle collega's van Cambridge weten dat wij werken voor de Kayayoo-girls en zij hopen dat ons trainingscentrum weer opgebouwd kan worden. Of zoals zij zeggen: 'We will pray that it will be well!' De meeste Ghanezen zijn erg formeel en beleefd. Bijna dagelijks vragen de collega's op Cambridge aan mij: 'How are you? How is home? How is daddy?' (Daar wordt Ben mee bedoeld). Men gaat er dan vanuit dat je slechts als antwoord geeft: 'Fine'. Zo af en toe komt Ben wel eens kijken en dat vinden de collega's en de kinderen erg leuk. Zo ook op 30 maart........Daddy werd uitgebreid welkom geheten!

Op het project voor kansarme kinderen (NCCELP) is een gebrek aan vrijwilligers. We roeien dus maar met de riemen die we hebben. Tussen alle Franse lessen door besloot ik om een paar lessen te besteden aan cijfer-woord en geheugen-spelletjes. Nou, dat was bingo! De kinderen vonden het prachtig en de leerkrachten niet minder. Na afloop kreeg ik te horen: 'We enjoyed it!'

5 maart: Het jaarlijkse Damba-festival vond plaats in Tamale. Alle chiefs (stamhoofden) uit de omgeving zijn daarbij present. Een stoet van mensen trekt dan door de stad. Wij werden 'geflasht' door ons weefmeisje Asia. Toen we terugbelden liet zij slechts het woord Damba vallen. Zij spreekt namelijk alleen maar Dagbani. Wij wisten echter genoeg. De boodschap was duidelijk. Gingen Ben en Dees misschien naar het Damba-festival en kon zij (en ongetwijfeld many sisters and friends) dan meerijden naar de stad? Wij probeerden haar duidelijk te maken dat we hier geen tijd voor hadden. Damba-festival; funeral; Independance Day....alles viel in het hetzelfde weekend en wij lieten alles aan ons voorbijgaan: Te druk, te veel regelwerk, te moe, last van de extreme warmte en we voelen ons beiden niet lekker (hoofdpijn).

Funeral-aktiviteiten, i.v.m. het overlijden van de vader van onze voormalige huisbaas mister Jacob. Drie maanden geleden overleden en nu opnieuw een samenzijn. Zoals hierboven gemeld......zonder ons....

Onderstaand: Deze 'lezards' zien we vaak op onze compound. Onderstaand: Onze haan blijft de trouwste gast op de compound.

6 maart: Independance Day.....Ghana dus 53 jaar onafhankelijk. Aangezien deze feestdag op een zaterdag viel, werd de 'public holiday' verschoven naar maandag 8 maart. Een vrije dag voor Ghana. Zoals iedere zaterdagochtend kwam Hudu ook vandaag, maar......dit keer kwam ook onze naaister Suhayini, want zij wilde toch wel een paar lekkere mango's plukken uit de mangobomen van Ben en Dees. Of kwam zij ook een beetje voor Hudu? Nee, dat laatste was niet het geval. Hudu had meer belangstelling voor Suhayini dan andersom. Suhayini vertelde ons dat ze 12 april 22 jaar zou worden. Uh....had ze ons onlangs niet verteld dat ze 5 mei jarig was? Toen we haar dit voorlegden, liet ze weten: 'It was a mistake'.

Dees liet 6 maart prikken op malaria, aangezien de knallende hoofdpijn nu al enkele dagen duurde. Maar....geen malaria. Dokter Kabir gaf mij een injectie (pijnstillers).

In onze beginfase in Tamale hadden wij nog weleens contact met de Nederlandse Dineke die - samen met haar gezin - 2 jaar eerder dan wij in Tamale waren gearriveerd. Vorig jaar hadden wij vernomen dat ze terug waren gekeerd naar Nederland, maar op 6 maart liepen wij hen zomaar tegen het lijf. Nee, ze waren nog niet terug in Nederland, maar dat zou niet meer lang duren; over 3 of 4 weken zat hun periode van 6 jaar erop en zouden zij huiswaarts keren. Nog net op de valreep konden we dan ook nog gedag zeggen.

Het zit niet mee.....de lange weg voor de verblijfsvergunning; nog steeds geen 'financial support' van Assembly om ons trainingscentrum op te bouwen; meiden die niet terugbetalen; de invulling van de toekomst die nog niet helemaal duidelijk is. De puf gaat er een beetje uit.........We hebben last van de warmte en als er dan geen stroom is, dan bellen we met de elektriciteitsmaatschappij VRA. Inmiddels weet men daar wel dat de 'white people' het erg lastig vinden om zonder stroom te functioneren. Iedere keer als één van ons beiden het gebied vermeldt waar wij wonen - Zagyuri between the school of hygiene and the Islamic Secondary School - krijg je te horen: 'Yes, the white lady (or the white man) called already', gevolgd door: 'We are working on it'. Op de vraag wanneer men denkt dat de elektriciteit weer terugkomt, luidt het antwoord: 'Unless they finish the work'. Tsja.....dat schiet niet op....!

Hoeveel kan een mens aan? Een prachtig trainingscentrum dat wordt afgebroken door een Gemeente, die belooft alle kosten van wederopbouw te zullen betalen en uiteindelijk helemaal niets betaalt; het moeizame proces om een verblijfsvergunning te vernieuwen en niet te vergeten de eigen meiden die voor een absoluut dieptepunt hebben gezorgd. Een gratis trainings-traject hebben zij gekregen met educatie, stage, trainingscentrum en eigen shop. Met het oog op de voortgang en het overbodig maken van onszelf hebben wij in 2008 besloten om het monitoren van de terugbetalingen van de leningen van de meiden die in hun eigen shop zitten over te dragen aan NorGhaVo Ghana en aan de microfinancierings-deskundige Ishmel. Aangezien de toekomst van NorGhaVo Ghana erg onzeker is (omdat NorGhaVo Nederland ermee gaat stoppen), vroegen wij om een overzicht van de terugbetalingen van de leningen. Dit is de trieste balans: 13 meiden moeten in totaal na 3 jaar terug hebben betaald: 7150 GHc; na anderhalf jaar is slechts 340 GHc terugbetaald. En tussen al deze 'dreunen' door proberen wij ook nog aan onze eigen toekomst te werken. Wordt het Nederland, Ghana of een ander land? Een erg intensief gebeuren!

Het naai-atelier van mister Halilahi op Lamashegu wacht op de komst van de Kayayoo-girls uit Accra en wacht ook op geld van Assembly (de Gemeente) voor de wederopbouw. Wij bellen wekelijks met de chairman van 'the School Management Committee (SMC)', die ook een Assembly-member is en ons had beloofd zijn best te gaan doen voor ons bij zijn baas. Iedere week krijgen we van deze SMC-man te horen: 'They have to study it; they are still working on it; they don't have money' of andere smoesjes. Op een gegeven moment besloot Dees te bellen met de hoogste baas, zijnde de Coordinating director. Hij liet weten: 'I call you back'. Meestal gebeurt dit dan niet en hoor je nooit meer iets van de bewuste persoon, maar.....tot mijn verbazing belde hij wél meteen terug en stelde allerlei vragen: Hadden we een timmerman en een metselaar nodig? Was er op Kukuomarket een overkapping geweest en moest er nu weer een overkapping komen? Ik vertelde hem tevens dat mister Halilahi een 'miscalculation' had gemaakt in zijn begroting. Er was geen 3700 GHc nodig, maar slechts 2700 GHc. (Blijkbaar had de chairman van de SMC - op ons verzoek - dit niet doorgegeven aan de hoogste baas). De Coordinating director vroeg me wie de hele zaak coördineerde en dát was het moment om snel te reageren met: 'Oh, you can call us, we monitor the whole issue'. Voor snelle resultaten moesten we natuurlijk niet NorGhaVo Ghana vermelden!!! Voor de Coordinating director was het duidelijk en hij beloofde om snel zijn feedback te geven. Wij hebben ons voorgenomen om dit even af te wachten. Mocht het op niets uitdraaien, dan gaan we een afspraak maken met de nieuwe Regional Minister. Dat is het laatste dat we kunnen doen. Hoewel......Wij vonden nóg een oplossing. De meiden die in hun eigen shop zitten moeten de lening terugbetalen. Zoals vaker gemeld, gaat dit erg moeizaam. Bovendien is de toekomst van NorGhaVo Ghana erg onzeker, aangezien NorGhaVo Nederland de aktiviteiten eind 2010 gaat stopzetten. Wij hebben dan ook voorgesteld aan NorGhaVo Ghana en aan Ishmel (degene die het geld bij de meiden ophaalt), om te stoppen met het innen van deze 'repayments' en het geld dat reeds is opgehaald door Ishmel en op NorGhaVo-kantoor ligt, aan mister Halilahi te geven voor de wederopbouw van het trainingscentrum. Op deze manier helpt het eigen volk, het eigen volk. Needy girls help needy girls! Het idee werd door een ieder gedragen en concreet betekent dit dat mister Halilahi 340 GHc krijgt. Het is natuurlijk wel een trieste constatering dat er in anderhalf jaar tijd slechts 340 GHc is teruggekomen. Sterker nog: Eigenlijk is het nóg triester gesteld: Eind 2008 werd aan de meiden die hun kiosk al hadden laten schilderen, een donatie gegeven van 40 GHc ter compensatie van de kosten van verf. In overleg met de betrokken 3 meiden werd besloten de donatie aan te wenden als aflossing voor de lening. Concreet: In feite zorgen deze 3 maal 40 GHc, zijnde 120 GHc, voor een vertekend beeld, als het gaat om de totale aflossingen van de leningen. In feite hebben de dames dus geen 340 GHc terugbetaald, doch slechts 220 GHc oftewel zo'n 110 Euro. Toen wij het overzicht van de terugbetalingen onder ogen kregen, moesten we dus helaas constateren dat de meiden nauwelijks iets hadden terugbetaald. Sommigen hadden slechts 5 of 10 GHc in anderhalf jaar terugbetaald!!! (Inmiddels hebben wel 3 meiden een mobiele telefoon......dat bleek belangrijker te zijn dan terugbetalen.....). En wat te denken van de monitoring hierover door NorGhaVo Ghana en Ishmel? In één woord: Waardeloos! Terug naar de 'rebuilding' van het trainingscentrum..........Even een rekensommetje: Totaal is nodig: 2700 GHc. Wij hebben het laatste projectgeld, zijnde 422 GHc aan mister Halilahi gegeven. Nu komt daar 340 GHc bij, zijnde de terugbetalingen van de leningen. Hij heeft nu dus 762 GHc te besteden. Blijft een verschil over van 1938 GHc (ongeveer 970 Euro). Die proberen we dus los te peuteren bij de Assembly (Gemeente) en/of bij de Regional Minister. Mocht dit niet lukken, dan moet mister Halilahi het hiermee doen en kan hij slechts een gedeelte van de wederopbouw verwezenlijken. NorGhaVo Ghana, Ishmel, mister Halilahi en wij waren het allemaal met elkaar eens dat de 340 GHc aan mister Halilahi gegeven zouden worden. Maar.......dan krijgen we te horen van mister Halilahi dat Peter en Alex van NorGhaVo Ghana hem hadden bezocht en hem een alternatief hadden voorgesteld. Wat dat alternatief inhield was niet duidelijk. Toen wij dit vernamen, hebben wij mister Halilahi op het hart gedrukt geen enkel alternatief aan te nemen. NorGhaVo Ghana was accoord gegaan met de uitbetaling van 340 GHc en nu lijkt het erop dat men terugkrabbelt. Wij kunnen hier slechts één reden voor bedenken. Laten we hopen dat het niet waar is, maar 4 jaar Ghana heeft ons veel ervaring opgeleverd........ Wij vragen ons af of het geld nog wel bij NorGhaVo Ghana is......... Dus wellicht kan mister Halilahi fluiten naar die 340 GHc van NorGhaVo. Als we de Coordinating director van Assembly nog eens bellen en hem herinneren aan onze casus 'financial support for the rebuilding of our trainingscentre at Lamashegu', luidt het antwoord doodleuk: 'We don't have money'. Het is toch schandalig! Wij hebben alles betaald met sponsorgelden uit Nederland; Assembly breekt alles af en belooft de kosten van wederopbouw voor hun rekeing te nemen en geven dus niet thuis! Verder hebben wij bij NorGhaVo voorgesteld om de 340 GHc van de terugbetalingen van de leningen in te zetten voor de wederopbouw en waarschijnlijk kan mister Halilahi ook naar die centen fluiten. Wij hebben een brief geschreven naar Assembly; we hebben gebeld; we hebben ons laatste projectgeld gegeven aan mister Halilahi. Wij doen alles en de ander doet gewoon helemaal niets! Het laatste dat we doen is een bezoek brengen aan de Regional Minister. En dan houdt het op. Het doel was om de containers te krijgen op de plek die wij voor ogen hadden en daar zijn we in geslaagd. De verdere wederopbouw en de verfraaiing moeten dan maar achterwege blijven. Dit land is niet vooruit te branden! Of om met de woorden van onze vriend Paul te spreken: 'You did very well, but our people don't want to cooperate; they only want to receive'. Maar dan krijgen we op 19 maart een mailtje van NorGhaVo Ghana dat zij de 340 GHc op 17 maart aan mister Halilahi hebben overhandigd. Hé, hé, opgelost. Maar waarom kon mister Halilahi ons dat niet even melden? Toen we hem met deze vraag confronteerden, liet hij weten: 'Sorry, sorry, sorry; please forgive me; I was too busy and I was thinking I will tell you when we meet on Saturday March 20'. Iedere zaterdagmiddag gaan we namelijk richting Lamashegu. En dan het laatste dat we deden......Oké…..we bellen met de secretaresse van de Regional Minister en vragen of we een afspraak kunnen maken om hem te spreken. Lijkt eenvoudig, maar de antwoorden varieren van: 'I don't know his planning' tot 'I didn't see him' en van 'He travelled' tot 'He has a meeting'. Maar....de aanhouder wint! Uiteindelijk konden we een afspraak maken en dit resulteerde in een gesprek met de Regional Minister op 23 maart. Toen wij zijn kantoor betraden, was niet alleen de Regional Minister aanwezig (Mozes), maar ook een afgevaardigde van de president. Dit laatste had te maken met het feit dat zij beiden een week lang door de Northern Region zouden reizen. De Regional Minister had dan ook weinig tijd, maar aanhoorde wel het verhaal en toonde zich betrokken. Hij begreep heel erg goed dat het niet eerlijk was: Nederland had een trainingscentrum betaald; Assembly had alles afgebroken en beloofd de kosten van wederopbouw te zullen betalen en nu bleek dat deze belofte niet werd nagekomen en slechts werd afgedaan met: 'We don't have money'. Hij vond de problematiek van de Kayayoo-girls dermate belangrijk, dat hij voorstelde om binnen afzienbare tijd een nieuwe afspraak te maken. Hij wilde dan tevens Assembly optrommelen. Hij liet ons weten dat het te zot was voor woorden:......... 'Jullie komen uit Nederland en werken hier vrijwillig voor onze mensen en wij breken de zaak weer af; dat kan niet'........ Oké, klinkt hoopvol; er komt dus een 'follow-up'. Laat maar komen! Toen we mister Halilahi hierover inlichtten, liet hij weten: 'It's splendid; thank you so much; we thank God!' En dan plotselinggeweldig nieuws: 3 dagen na ons bezoek aan de Regional Minister kregen wij een telefoontje van de 'account-office man' van Assembly (zeg maar de financiële administratie van de Gemeente), waarin wij werden gevraagd om het bankrekeningnummer door te geven waarop de ruim 2700 GHc zouden kunnen worden overgemaakt. Wij gaven het bankrekeningnummer door van mister Halilahi.Wij konden het niet geloven! Wat bleek? De Regional Minister had in die afgelopen 3 dagen al contact opgenomen met de MCE (Metropolitan Chief Executive; of tewel met de burgemeester van Tamale) en had opdracht gegeven om alle kosten voor de wederopbouw van het trainingscentrum met spoed te betalen. Wauw!!! Dus.......deze actie was het resultaat van ons bezoek aan de Regional Minister. Het blijkt te werken als je de juiste weg weet te bewandelen: Een kwestie van je witte kleur gebruiken (voor het goede doel......kansarme meisjes); naar de hoogste baas gaan; een goede presentatie houden met steekhoudende argumenten en voilà.....resultaat! Wij waren door het dolle heen; mister Halilahi en de needy girls niet minder. Een follow-up bij de Regional Minister zal dus waarschijnlijk niet meer nodig zijn. Assembly moet zich toch behoorlijk ongemakkelijk hebben gevoeld. Zij werden op hun vingers getikt door hun baas, zijnde de Regional Minister. Tegen ons had Assembly gezegd: 'We don't have money' en daarop waren wij gewoon een 'trapje hoger' gegaan richting Regional Minister. Deze laatste had ons gelijk gegeven; dus Assembly stond toch een beetje in z'n hemd. Ja, die witten gaven niet op en beten zich erin vast en dat resulteerde uiteindelijk in deze overwinning. Fantastisch: We zijn erin geslaagd om de containers te transporteren naar de plek die onze voorkeur had en nu zijn we er ook in geslaagd om het trainingscentrum weer net zo mooi te kunnen maken als destijds op Kukuomarket. Aangezien onze voormalige huisbaas en vriend mister Jacob een paar maanden geleden ook zijn steentje had bijgedragen aan het realiseren van het transport van de containers naar Lamshegu, was het logisch om hem op de hoogte te brengen van dit heuglijke nieuws. Uiteraard was hij ook erg blij dat Assembly de kosten moest betalen in opdracht van de Regional Minister, maar........hij vond het niet goed dat het geld rechtstreeks werd overgemaakt naar mister Halilahi. Dit zou in de Ghanese cultuur niet gebruikelijk zijn. Als andere NGO's dit ter ore zouden komen, dan zou dit kunnen leiden tot problemen. Geld moest worden overgemaakt naar een organisatie/NGO en niet rechtstreeks naar de persoon. Echter.......dit zou betekenen dat het geld zou moeten worden overgemaakt naar NorGhaVo Ghana, die op sterven na dood zijn en die een concrete uitbetaling alleen maar zouden vertragen. Gelet op de wederopbouw en de komst van de Kayayoo-girls uit Accra, was haast geboden. Bovendien weten wij zeker dat mister Halilahi iedere cedi zal gebruiken voor het 'Needy Girls Project'. Was mister Jacob misschien jaloers dat wij als witten zo snel via de hoogste baas (lees: Regional Minister) de zaakjes hadden geregeld? Of is het toch die uiterst formele Ghanese handelswijze in dit soort kwesties? Hoe het ook zij.......wij konden zijn gedrag niet echt plaatsen, maar lieten onze vreugde hierdoor niet bederven.. In dit soort situaties geldt slechts het resultaat en daar genieten wij mateloos van!!! Toch een raar verhaal: Eerst is er geen geld (volgens Assembly) en dan is er plotseling wel geld (Regional Minister geeft opdracht aan Assembly om tot uitbetaling over te gaan). Bovendien is het natuurlijk ook vreemd dat je gewoon gebeld wordt door een soort van boekhouder die slechts zegt: 'Geef me het bankrekeningnummer en ik maak het bedrag over'. Er ligt niets aan ten grondslag: Geen brief; geen besluit; helemaal niets......Het komt allemaal hap-snap en onprofessioneel over; maar ja......Ghana blijft natuurlijk Ghana! Iedere dag blijft verrassen........Hadden wij ons er allang bij neergelegd dat het trainingscentrum alleen gebruikt zou worden voor de naailessen van mister Halilahi en niet voor de kappers-aktiviteiten van madam Mariam, op 29 maart liet laatstgenoemde plotseling weten dat zij toch één van de drie containers wilde gebruiken. Verschillende keren hadden wij haar hierover benaderd in het verleden, aangezien het natuurlijk leuker is om 2 vaardigheden aan te kunnen bieden in plaats van slechts 'sewing', maar telkens neigde zij meer naar nee dan naar ja. Zij had hiervoor talrijke redenen: De locatie was te ver verwijderd van haar huidige shop; in de 'area' van Lamashegu werkten vroegere leerlingen van haar enz. enz. Ook in de MOU (Memorandum of Understanding) van NorGhaVo is uitgegaan van enkel mister Halilahi met zijn sewing-girls. Voor ons en mister Halilahi is het echter geen enkel probleem dat madam Mariam zich ook wil installeren op ons trainingscentrum en voor wat betreft NorGhaVo Ghana.......ach......die gaan ermee stoppen.......wat is het bestaansrecht dan nog van die MOU? Madam Mariam liet doorschemeren dat zij graag onder een NGO wilde werken en vroeg of wij haar geld wilden geven voor de inrichting van haar 'salon'. We hielpen haar echter snel uit die droom en lieten haar weten dat zij van harte welkom is, maar dat ze alles verder mag regelen in samenwerking met mister Halilahi. Wij hadden ervoor gezorgd dat de 3 containers naar Lamashegu werden getransporteerd en verder hadden wij - via de Regional Minister - de Gemeente zover gekregen dat zij alle kosten voor de wederopbouw zouden gaan betalen. Wij zijn van mening dat mister Halilahi en madam Mariam ook nog iets zelf mogen doen, nietwaar?

Socializen: Aangezien wij behoorlijk in beslag werden genomen door het regelen van de verblijfsvergunning; de wederopbouw van het trainingscentrum; het lesgeven op Cambridge en op NCCELP en het invullen van onze toekomst, bleef er geen tijd meer over om meiden in hun shops te gaan bezoeken; laat staan om nog eens met de caretakers te praten. Vandaar dat we op een zondag een paar bezoekjes aflegden: De oom van weefster Asia; de oom van weefster Salamatu en de vader van kapster Akiti. Iedereen reageerde terecht met: 'It's a long time'..............

Onderstaand: Het bush-dorpje waar Asia woont heet Sognaayili en we rijden dan nog zo'n 3 km. over deze zandweg om uiteindelijk te arriveren bij haar hutje en bij haar kiosk.

In de community van Asia is het altijd erg gezellig en binnen een mum van tijd had er zich een kring van kinderen om ons heen opgesteld. Met de oom van Asia hebben we een goed contact en voeren we altijd fijne gesprekken. Toen we hem vertelden over de moeilijkheden waar we hier tegen aan liepen, liet hij weten: 'Without problems no life....every problem is a blessing......and never ask 'why'.......Het hielp ons weer om te relativeren. Asia liet ons weten dat er een oud NFD-meisje was overleden....Memanatu: Naar Accra vertrokken; teruggehaald naar Tamale; ziek geworden en gestorven. Deze Memanatu konden wij ons nog wel voor de geest halen. Zij had in onze beginperiode een tijdje op NFD gezeten. Zij is al het tweede oud NFD-meisje dat is overleden. Asia liet verder weten dat onze compound-boy Hudu haar had bezocht. Toen werd het tijd om naar weefmeisje Salamatu te gaan. Zij is zwanger. Wij vroegen haar of ze wist wanneer de baby zou komen en ze antwoordde: 'In 2 months time'. Aangezien wij niet of nauwelijks een buikje zagen, gingen we er maar van uit dat Salamatu geen enkel besef had van de tijdsduur van 2 maanden. Van Salamatu gingen we naar Akiti en ook zij was blij dat ze ons weer eens zag. Haar zoontje Mandea was gegroeid. We spraken met de vader van Akiti en aangezien hij 'inside' was, betraden we de hut. Poverty, poverty, poverty....... Hij vertelde dat kapster Akiti weer op stage was gegaan om meer ervaring te krijgen in het kappersvak. Nou, dat is in ieder geval een goed initiatief. Wij waren blij te horen dat ze gestopt was met het verkopen van sinasappelen en haar toevlucht weer had genomen tot 'hairdressing'. Op een andere zondag gingen we naar Kpaluu Junction en kletsten niet alleen met het gezin van onze voormalige huisbaas mister Jacob, maar ook met de mensen die altijd op die bewuste kruising zaten te weven.

Er is een grote polio-campagne opgestart in West-Afrika. In 19 landen gaan 400.000 medici en vrijwilligers van het Rode Kruis en van de VN huis aan huis om kinderen onder de 5 jaar te vaccineren. In Afrika is al eerder geprobeerd om het polio-virus te verdrijven, maar dat leverde onvoldoende resultaat op, omdat er te weinig kinderen werden ingeënt. Soms was er ook tegenwerking van religieuze leiders. Die zeiden bijvoorbeeld dat de vaccinaties bedoeld waren om vrouwen onvruchtbaar te maken, of met hiv te besmetten. Gelukkig hebben we vernomen dat deze religieuze groepen nu wél meewerken. Ook op onze grote en kleine poort van onze compound troffen wij een markering aan (V1) met als betekenis dat het polio-team aan de deur was geweest.

Even een brief posten.......dit betekent een autorit van enkel 20 minuten; daarna even naar de schoenmaker......nou, dat woord 'even'.....vergeet het maar.....Niets gaat hier even. Als we bij de schoenmaker arriveren is zijn houten shop gesloten. Even bellen dus en dan krijgen we een triest verhaal te horen: Een oud leerling van hem is door brand om het leven gekomen (kortsluiting in huis). Een jonge knaap van rond de twintig jaar....... Op dat moment moest onze schoenmaker dus op pad om de 'funeral' te regelen. Brand door kortsluiting is een veel voorkomend ongeval hier in Tamale.

Onze vriend Paul had groot nieuws: Eindelijk had zijn familie elektriciteit in huis! Zoals wellicht bekend wonen er vele familieleden op de compound. Iedereen had dus altijd 's avonds in het donker gezeten. Of zoals Paul zei: 'We were used to the darkness, but now we have light; everybody is very happy!' Stel je dat eens voor……Paul is 32 jaar en heeft nu voor het eerst elektriciteit. Studeren deed hij altijd bij kaarslicht......

Ons weefmeisje Hadidja, die vorige maand bevallen is van een dochtertje, had aangegeven dat ze de weefdraad weer wilde oppakken. Probleem is echter dat zij momenteel - conform de cultuur - in de 'husband's house' is, terwijl haar kiosk inclusief de materialen bij de 'father's house' staan. Op ons verzoek ging Paul met de 'caretaker' praten (is namelijk niet de echte vader van Hadidja) en stelde hij het volgende voor: Kiosk blijft bij de 'vader'; maar de materialen gaan naar Hadidja, zodat zij weer aan de slag kan. Voor ons lijkt dit heel erg aannemelijk, maar de Ghanese cultuur is vaak zó anders. Even afwachten dus hoe dit zich gaat ontwikkelen..... Hoera......Dit keer zit het mee......De caretakers gaan ermee acoord dat de weefuitrusting naar Hadidja gaat. Op deze manier kan zij tenminste weer aan het werk.

Op 15 maart laat Ben wederom checken op de typhoid fever. De uitslag was oké; dus alles in orde!

Er is een 'spinal clinic' gebouwd vlakbij ons huis. Flyers werden uitgedeeld.....Where Chiropractic is for life! Ook De-Stressing Techniques werden aangeboden. Een opmerkelijke ontwikkeling in het noorden van Ghana.

16 maart: De monteur van Vodafone kwam naar ons huis, i.v.m. onze internetverbinding die slecht werkt.......The condition of the line is very bad........Hij belde met Accra en.......they changed your position........Wij helemaal blij, maar: Hij had z'n hielen nog niet gelicht, of.......the line went off again. Na een tijdje kwam de verbinding weer terug. Het blijft 'sufferen' op de digitale snelweg! Iedere maand betalen we voor internetconnection, maar de helft van de tijd levert het problemen op. We besloten dan ook om een afspraak te maken met de manager van Vodafone. Op 18 maart spraken we met hem en lieten hem weten dat we absoluut niet tevreden waren. In eerste instantie kregen we een blabla-verhaal te horen.....we are working on it.......in your area Zagyuri the condition of the line is weak......enz. enz. Ter plekke lieten we hem bellen met de technische man die geregeld bij ons aan huis komt. Uiteindelijk slaagden wij erin om een maand lang niet te hoeven betalen, want......'you deserve some credits!'

Op 19 maart werd de kleine Ausbert (zoontje van onze vriend Paul) 2 jaar. Een paar weken eerder had de kleine spruit nog in het ziekenhuis gelegen vanwege malaria.

Grappige situatieschets in een winkel in Tamale: 3 personen personeel waren aanwezig, die allemaal aan het slapen waren. Ook de eigenaresse van de shop sliep. Oké, wakker maken dus.......Om de situatie te redden, wees de eigenaresse naar haar personeel en liet ons weten: 'They were not sleeping, they were praying!' Reactie van Ben: 'Don't forget to pray also for us'. Het antwoord luidde: 'Of course daddy, we will do that!' Stel je dat eens voor in een supermarkt in Nederland!

Iedere zaterdagochtend komt onze compound-boy Hudu ons helpen met allerhande klussen. Zoals ongetwijfeld wel eens gemeld hebben wij 3 mangobomen en als de mango's rijp zijn dan hangen de bomen vol met deze heerlijke vruchten en delen wij maar uit.........Op een gegeven moment hingen er nog slechts mango's boven aan in de bomen. Voor Hudu geen probleem. Hij klimt razendsnel in de boom (hij lijkt dan net op een slingeraap) en slaat met een stok tegen de mango's aan, waardoor deze op de grond vallen en wij kunnen dan gaan rapen. Natuurlijk is de buit ook vaak voor Hudu.

Op 20 maart bezochten we Suhayini in haar eigen shop en we vertelden haar dat alle meiden die in hun eigen kiosk zitten, nauwelijks iets hebben terugbetaald van de lening. Het kleine beetje dat is teruggekomen, is aan mister Halilahi gegeven, zodat hij verder kan gaan met de wederopbouw van het trainingscentrum. Het slechte nieuws was dus dat onze meiden verdere microfinanciering hebben belet voor andere meisjes. Het goede nieuws voor Suhayini was dus dat zij en de 12 andere dames niets meer hoeven terug te betalen. Suhayini zelf had ook een mededeling voor ons. Een paar jaar geleden had ons toenmalige weefmeisje Sadia een zoontje gekregen. Wij waren destijds nog op kraamvisite geweest. Dit zoontje zou gestorven zijn. Ja, op zo'n moment komt de kindersterfte in Afrika weer even heel erg dichtbij. Toen we mister Halilahi op Lamashegu bezochten, was duidelijk te zien dat hij bezig was met de 'rebuilding'. De timmerman en de metselaar zijn al ingeschakeld. Inmiddels staan de containers in cement. Twee containers moeten voorzien worden van nieuwe plafonds. De oude materialen lagen opgestapeld.

De meiden krijgen hun training óf in de open lucht óf in een container. Geregeld organiseert mister Halilahi een groepslesje.

Onderstaand: Mister Halilahi geeft praktijkles en alle meiden luisteren aandachtig.

Mister Halilahi liet ons weten dat hij op 22 maart een overeenkomst zou tekenen voor het feit dat hij zo'n 20 Kayayoo-girls onder zijn hoede gaat nemen.

Aangezien wij onze vrienden Taiba en Paul niet zo erg vaak zien, spreken we zo heel af en toe op zondagmiddag af om elkaar te ontmoeten in een spot (lokale kroeg, d.w.z. een tafel met stoeltjes onder een boom). Beiden wonen ver van elkaar. Zowel Taiba als Paul geven de voorkeur aan een spot vlakbij hun huis. Dit betekent dat we dan 2 verschillende spots bezoeken. Met Taiba gaan we naar 'the African Touch' en met Paul zitten we bij 'Virgins'. Onze auto wordt overal herkend en dat betekent dan dat er altijd wel mensen stoppen om te 'greeten'.....just to say hello.....

Een planning werkt absoluut niet in Ghana. Een voorbeeld: Op 21 maart hadden we 3 afspraken; één met Taiba; één met Paul en één met Tahiru. De afspraak met Taiba ging niet door, aangezien een broer van haar (d.w.z. dezelfde vader, maar een andere moeder), plotseling was overleden. In de twintig.......ziek.....problemen met de nieren......dood.........Zo gaat dat in Afrika. Ook de afspraak met Paul werd gecanceld. Als 'secretary' van de 'church' moest Paul namens de kerk op ziekenbezoek gaan bij een parochiaan. De 'appointment' met Tahiru ging weliswaar wel door, maar werd vertraagd door 'a problem with the motorbike'. Een week later probeerden we opnieuw om iets af te spreken met Taiba, maar nu had dochtertje Nana chicken-pox......waterpokken dus. Okay.....no problem.....we postpone it again with one week......

Zoals ongetwijfeld eerder gemeld moet Paul zijn hele familie onderhouden. Dus niet alleen vrouw en kind, maar ook bijvoorbeeld neven en nichten die bij hem op de compound wonen. Hier wordt echter niet gesproken van neven en nichten, maar van brothers and sisters. Iedereen is je brother or sister. Situatieschets: Eén van zijn 'brothers' dus was niet meer welkom op school, aangezien het schoolgeld niet was betaald. Paul werd dan ook geacht om het geld persoonlijk naar school te brengen, zodat zijn brother (neefje) weer verder kon gaan met zijn opleiding. Toen hij het geld ging brengen, stuitte hij op een hele lange rij........Allemaal mensen die alsnog de rekening kwamen betalen, zodat hun familielid weer toegang zou krijgen tot het volgen van lessen. Zo gaat dat hier......men wacht tot het allerlaatste moment: De leerling zit al thuis en dan gaat de familie pas over tot actie, d.w.z. betaling van schoolgeld.

Al een paar dagen is de zon weg..........heerlijk! Het is bewolkt en het lijkt of er zand in de lucht zit. Overal is het stoffig. Sommige mensen beweren dat dit de voorloper is van het regenseizoen; onze vriend Paul echter schreef het toe aan de 'global change of the climate'. Het zand is afkomstig uit de Sahara.

Een luguber nieuwtje uit Tamale: In de 'village' bij Tamale was een nieuwe chief gekozen. De jeugd echter was het niet eens met deze 'benoeming' en een 50 tal jongelui besloot het recht in eigen hand te nemen. 's Avonds werd het stamhoofd opgewacht door deze bende en werd hij letterlijk onthoofd.

Via internet lezen we vaak de Ghanese krant. Uit een nieuwsbericht bleek dat de criminaliteit in het noorden in 2009 ten opzichte van 2008 behoorlijk was toegenomen. In hetzelfde nieuwsbericht werd tevens vermeld dat een gevangene uit de gevangenis hier in Tamale was ontsnapt. Advies van de politie: Mocht je de ontsnapte zien cq tegen het lijf lopen, dan s.v.p. gewoon doodschieten. Ja, ja, zo gaat dat hier. Er worden weinig woorden vuil gemaakt aan dit soort zaken, maar het zijn wel Middeleeuwse en barbaarse praktijken!

In de nacht van 27 op 28 maart stroomuitval en dat betekende geen fan, zodat je bijna je bed uitdreef van de warmte. Je slaapt slecht en bent de volgende dag doodmoe. De dag begon met geen internetverbinding. Navraag leerde dat niet alleen Tamale moest 'sufferen'; onze vaste monteur van Vodafone belde het kantoor in Accra en liet ons weten dat het hele land 'no connection' had, maar.......'they are working on it'..... Dan komt onze compound-boy Hudu. Tijdens het 'sweepen' van de compound krijgt hij plotseling een telefoontje dat één van zijn 'aunties' is overleden, dus.......een funeral........ Hudu weg......In de moslimcultuur wordt een overledene nog dezelfde dag begraven, dus Hudu moest met spoed naar de 'burial' van zijn tante. Dan maar naar het naai-atelier van mister Halilahi, maar....deze had een 'meeting'.Oké, plannen werkt niet in Ghana, dus moesten we ons programma weer omgooien cq aanpassen. In ieder geval werd er een bezoekje gebracht aan onze Suhayini. In haar shop heeft zij inmiddels enkele leerlingen werken, waaronder haar zusje Rama.

Plotseling liet Suhayini ons weten dat ze een 'surprise' voor ons had en daar verscheen een zelfgemaakt tasje, portemonnee en hoesje voor een mobiele telefoon. Dat was uiteraard een erg lief gebaar. Toen wij vroegen waarom zij dit had gedaan, luidde het antwoord: 'Because we are friends and because you make me happy'. Natuurlijk gingen we ook nog even naar Lamashegu om de meiden te begroeten.

Uiteraard werd stil gestaan bij het goede nieuws: De Gemeente was teruggefloten door de Regional Minister en moest alsnog alle kosten van de wederopbouw van het trainingscentrum betalen. Op het einde van de middag dachten we: Oké, dan vandaag maar geen Hudu en geen mister Halilahi, totdat beiden belden en aankondigden dat zij alsnog zouden komen. Hudu zou zijn werk op de compound afmaken en mister Halilahi wilde ons thuis bezoeken. Zo zie je maar weer.........alles kwam weer goed......

We hebben begrepen dat de Nederlandse zomertijd op 28 maart begint. Dit betekent dat het tijdsverschil met Ghana weer 2 uur zal zijn. In Nederland is het dan 2 uur later.

De Nederlandse vrijwilligster Maartje kwam eind maart weer richting Tamale. Dit keer met vele Europese vrijwilligers van de Youth Service Initiative. Deze groep kwam alweer voor de derde keer naar Ghana. Vorig jaar hadden wij een presentatie verzorgd voor deze groep vrijwilligers en hadden wij de jongelui onze werkplekken laten zien. Het was weliswaar een bliksembezoek van ongeveer 2 weken, maar er werd weer veel werk verzet.

Deze maand is alweer voorbij; een maand met 2 prachtige resultaten: We hebben onze werkvergunning en de Gemeente moet alsnog de kosten van de wederopbouw van ons trainingscentrum betalen! De aanhouder wint!

De laatste dag van januari kregen we slecht nieuws van onze zaakwaarnemer in Nederland: De achterburen van ons huis in Venlo hadden hem gebeld, omdat er een steen (een forse kei) door het keukenraam was gegooid. Glas lag verspreid door de keuken. Geen verdere schade. Ook geen poging tot inbraak geconstateerd; dus louter en alleen vandalisme. Maar: Wie doet nou zoiets? Het is een wrange constatering: Wij werken al bijna 4 jaar lang gratis voor de medemens in Afrika en iemand lijkt er gewoon lol aan te beleven om een steen door een ruit te gooien van je huis in Nederland.

Ghana blijkt drie miljoen dollar te hebben gegeven aan Haïti. In de artikelen die we daarover lezen, komt naar voren dat men zich afvraagt of Ghana hier goed aan heeft gedaan. Ghana is namelijk zelf voor 60% afhankelijk van hulp uit het buitenland. Was het niet beter geweest om cacao en soldaten te sturen?

Op 1 februari was het alweer een jaar geleden dat onze voormalige stagebegeleidster weven, madam Juliet, overleed. Wij belden naar haar zoon Samuel om daar samen even bij stil te staan. Samuel liet weten: 'We always pray for her'......

De 'sandal-maker' man, mister Slim werd bezocht om hem opdracht te geven nieuwe slippers te maken voor Ben. Hoewel de shop open was, was er niemand aanwezig. Wij zetten de oude exemplaren binnen op een bankje neer, zodat hij wist dat hij deze na kon maken en belden hem op om hem hierover te informeren. Zijn reactie: 'Oh, you can give the sandals to one of the boys who is selling MTN-units (telefoon-units) opposite my shop, or you give it to one of my sisters who is selling rice behind my shop'. Toen we na een week belden of de slippers klaar waren, liet hij weten: 'No, I am in Kumasi now, because one of my family members is seriously ill, but I will call you back'.

Inmiddels is al bij vele mensen in ons netwerk in Tamale doorgedrongen dat wij de container-zaak hebben gewonnen en onze containers nu op de plek staan waar wij deze wilden hebben, namelijk bij het naai-atelier van mister Halilahi. Iedereen is even blij als wij en we krijgen leuke reacties: 'Congratulations; we thank God; finally justice; at long last the battle has ended; you have done very well; may God bless you' etc. etc.

Had het transport van de containers plaatsgevonden in de nacht van 29 op 30 januari, op zaterdag 30 januari gaven we mister Halilahi opdracht om een pick-up te regelen en de materialen die nog op Kukuomarket lagen ook op te halen. Deze zou hij namelijk weer goed kunnen hergebruiken bij de wederopbouw van het trainingscentrum. Maar op dat moment had niemand ons er aan helpen herinneren dat er ook nog materialen lagen op het kantoor van NorGhaVo. Wij hadden notabene op 29 januari in de 'Chief's Palace' met alle betrokkenen besproken dat de losse materialen niet vergeten moesten worden als er getransporteerd ging worden. NorGhaVo zat daar notabene bij! Maar de link leggen dat mister Halilahi er dan een combinatie transport van kon maken, dat is teveel gevraagd en komt niet op in het brein van de mensen van NorGhaVo Ghana. Efficiënt werken is NorGhaVo Ghana vreemd. Nu moest er weer extra betaald worden voor een extra transport. Tsja......het spel 'Mens erger je niet' moet vaak gespeeld worden als je te maken hebt met NorGhaVo Ghana..........!!!

Bovenstaand: Deze 'tegeltjes-wijsheid' houden we erin......................................... Voorkomen is beter dan Ghanezen!!!

Over NorGhaVo Ghana gesproken......De staf bestaat uit 3 personen (Peter, Musah en Alex). Alex zit vaak in Navrongo (noord Ghana), aangezien NorGhaVo daar een project heeft in de vorm van een computerschool. Dan blijven er dus 2 personen over. In onze beleving zou het normaal zijn dat er altijd iemand op kantoor zou zijn, maar ook dat is niet aan de orde. De keren zijn niet meer te tellen dat wij voor een gesloten deur stonden (en de lampen gewoon brandden). Op 2 februari bleek ook Peter in Navrongo te zitten en Musah was doende om de nieuwe vrijwilligers te plaatsen in Tamale. Allemaal prachtig, maar feit is dat een kantoor open en bereikbaar moet zijn. Kwestie van beter plannen, afspraken maken, wellicht bezoekuren invoeren. In ieder geval....gewoon de deur dichttrekken en gaan, lijkt ons een slechte zaak.

Op 2 februari hadden we mister Halilahi uitgenodigd voor een 'meeting' aan huis. Dit i.v.m. de wederopbouw van het trainingscentrum. Wij gaven hem het advies om nieuwe sloten te kopen en om zo snel mogelijk de containers in cement te plaatsen. Dit vanwege 2 redenen: Om onaangename verrassingen van Hawa te voorkomen en om er zeker van te zijn dat de containers direct achter de shop van mister Halilahi kunnen blijven staan en niet neergezet moeten worden 'in a line near the roadside'. Er hadden ons namelijk geluiden bereikt (via Gemeente, school en NorGhaVo) dat de containers niet achter de shop van mister Halilahi mochten staan, maar een eindje verderop. Tevens bespraken we het feit dat we mister Halilahi binnenkort financieel zouden steunen als het ging om de wederopbouw van het trainingscentrum. Wij hadden madam Mariam bezocht (voormalig stagebegeleidster kappersvak) en in principe mag zij één container gebruiken. Probleem voor haar echter is de afstand die zij moet afleggen naar Lamashegu. Bovendien zouden oud leerlingen van haar in Lamashegu hun eigen shop hebben en dit was gelet op de concurrentie ook voor haar een reden om wellicht geen gebruik te maken van één van onze containers. Uiteraard bespraken we ook nog de succesvolle 'graduation' van 31 januari j.l. Aangezien de meiden van mister Halilahi enkele dagen niet aanwezig waren geweest , i.v.m. de voorbereidingen, de festiviteiten en de nasleep van de graduation, zagen zij de containers pas op 2 februari op hun werkplek staan. Mister Halilahi liet ons weten dat ze 'door het dolle heen' waren geweest van vreugde. Kijk, daar heb je het dan toch voor gedaan......

Zo'n 2 weken na het transport kwam ons ter ore dat er op de avond van het transport een 'announcement' op de radio was geweest die bestemd was voor Hawa. Zij had toen het dringende advies gekregen zich koest te houden en zich niet te begeven naar Lamashegu, waar zij überhaupt nooit mag komen.

Wij zijn gestart met de wederopbouw van ons trainingscentrum. Inmiddels zijn de materialen die nog over waren, opgehaald bij NorGhaVo-office en zijn de 'signboards' opnieuw geschilderd. Alles waar NFD op staat is verwijderd. De nieuwe tekst is geworden: 'Needy Girls Project' en 'Mister Halilahi's Fashion Complex'. Mister Halilahi heeft geïnformeerd naar de kosten van wederopbouw bij een timmerman en een metselaar en hij liet ons weten: 'The estimates are high; it's very costly'. Wij hebben hem beloofd dat we een donatie zullen geven. Het project zal een deel van de kosten gaan ophoesten. Maar niet alles kan worden betaald met projectgeld. Wij besloten dan ook om Assembly nog eens te benaderen met het verzoek om bij te dragen in de kosten. Zij hadden uiteindelijk alles afgebroken en beloofd om alle kosten van transport en relocatie te betalen. En dat doen ze dus niet. Wij hadden inmiddels de transportkosten betaald en zullen zoals gezegd een gedeelte van de wederopbouw voor onze rekening nemen, maar wij vinden dat Assembly de rest van de 'rebuilding' mag betalen. Wij namen contact op met de chairman van de School Management Committee (degene die ons in oktober 2009 de toestemming voor de grond had gegeven). Deze persoon is ook een Assembly-man. Hij adviseerde ons om een brief te schrijven naar de Gemeente en hem een copie te geven. Zucht....zucht.....onze ervaring heeft geleerd dat je maanden moet wachten voordat je een antwoord op je brief krijgt (als je überhaupt ooit antwoord krijgt). Maar goed, wij klommen in de pen en schreven een brief. Mister Halilahi maakte het budget (de 'estimates')........Inmiddels is duidelijk dat er ongeveer 3700 Cedis nodig zijn (zo'n 1800 Euro) om het trainingscentrum weer compleet op te bouwen. Wij (lees: het project) konden mister Halilahi slechts ongeveer 400 cedis geven (zo'n 200 Euro). Onze gemaakte brief werd bezorgd bij de Coordinating Director van Assembly (Gemeente); de Chairman van de SMC (School Management Committee); NorGhaVo en mister Halilahi. Per mail werd mister Jacob op de hoogte gebracht van deze aktie. Nu maar hopen dat de Gemeente over de brug komt.......maar......dat zal wel een brug te ver worden!!! Toen kregen we een mail van Musah waarin hij liet weten dat onze brief naar de Gemeente goed, helder en duidelijk was, maar dat het bijgevoegde budget van mister Halilahi niet klopte. En inderdaad.....mister Halilahi had 1000 Cedis (500 Euro) te veel berekend voor de metselaar. Hiermee kwam het totaal bedrag dus niet op 3700 Cedis, maar op 2700 Cedis (zo'n 1300 Euro). Wij werden echter gevraagd om het budget opnieuw op te stellen, Assembly op de hoogte te brengen van de fout, in het vervolg alle correspondentie te laten checken door NorGhaVo en deze kwestie te komen bespreken op kantoor. Wat een giller! Wij waren hier zo klaar mee. Het schijnt nog steeds niet door te dringen bij NorGhaVo Ghana dat wij de hele klus hebben geklaard en het voor ons nu afgesloten is. De containers staan op de plek en de wederopbouw mag men nu zelf doen. Het is al mooi dat we nog een brief hebben geschreven naar de Gemeente om te vragen voor 'financial support', maar NorGhaVo kan ons de fout van mister Halilahi niet aanrekenen. Wij gaven Musah dan ook het dringende advies om contact op te nemen met mister Halilahi en ons verder niet lastig te vallen met al die onzin. En het is toch helemaal schandalig dat Musah zonder blikken of blozen naar onze mogelijkheden vroeg om de kosten van de wederopbouw van het trainingscentrum voor onze rekening (lees projectgeld) te nemen. Wij hebben hem heel duidelijk laten weten dat Nederland niet twee keer betaalt voor hetzelfde!!!! De sponsoren hebben het trainingscentrum namelijk al een keer betaald (toen het nog op Kukuomarket stond). Een dag later laat Peter van NorGhaVo weten dat men van Halilahi 2 antwoorden verwacht: 'Waarom heeft hij niet als eerste NorGhaVo ingelicht als het gaat om het benodigde budget voor de wederopbouw van het trainingscentrum en hoe kan hij de fout verklaren (1000 GHc te veel gecalculeerd voor de metselaar)? Wij lieten NorGhaVo weten dat de Chairman van de SMC ons geadviseerd had om de Gemeente aan te schrijven enne....NorGhaVo had toch een copie gehad? Dat we niet als eerste bij NorGhaVo hadden aangeklopt, moge duidelijk zijn. Dan zou het weer veel te lang gaan duren. Wij sloegen de staf-leden maar om de oren met de eigen woorden van Musah: 'It lasted unnecessary long!' En die fout in de berekening....Kom op zeg.....iedereen maakt fouten. Dat kan toch snel gecorrigeerd worden? Waarom toch zo moeilijk doen en vooral interessant doen? Ben liet weten: 'Het is schandalig; ik heb hier geen woorden meer voor....' Iedere week bellen we met Assembly, d.w.z. met de man van Assembly die ook chairman is van de School Management Committee en die ons de toestemming heeft gegeven om de containers op de grond van de school te plaatsen. Wij weten inmiddels dat we gewoon aan het lijntje worden gehouden. Deze man beloofde zijn best te gaan doen om Assembly te bewegen over de brug te komen voor de wederopbouw van het trainingscentrum, maar als puntje bij paaltje komt, doet hij gewoon niets. Ja, hij doet 1 ding: Zich arrogant opstellen.....hij zit de hele dag in 'meetings' en als je hem belt laat hij je 5x je vraag herhalen, onder het mom van: 'I can't hear you'; I don't understand you'; nou..... hij weet verdomde goed waar het over gaat. Onze voormalige huisbaas mister Jacob liet weten dat er bij de Assembly weliswaar sprake is van decentralisatie en dat Tamale dus zelf beslissingen mag nemen, maar er is één uitzondering......als het om de uitbetaling van geld gaat, moet nog steeds de grote broer Accra beslissen. Nou, als we daar op moeten wachten, dan zijn wij waarschijnlijk al lang weg uit Tamale.

Op 11 februari kwam er iemand naar het naai-atelier van mister Halilahi, i.v.m. oriëntatie op de toekomstige werkplek voor de Kayayoo-girls uit Accra. Het kwam dus prachtig uit dat onze containers nét op Lamashegu stonden (nog geen 2 weken). Er bestaat een 'partnership' tussen de G.N.T.D.A (Ghana National Tailor and Dressmakers Association) en de N.Y.E.P. (National Youth Employment Programme) en de A.C.I. (Asontaaba College Institute; Asontaaba betekent: Helping each other). Er zullen 7000 Kayayoo-girls komen die verspreid worden onder de Northern Region en de Upper West en Upper East Region. Na 2 jaar zullen we praten over een aantal van 22.000 Kayayoo-girls die richting Noorden zijn gekomen. Op 21 februari kwamen de 'big people' naar Lamashegu om de toekomstige werkplek van de Kayayoo-girls te inspecteren.

Op zaterdag 13 februari bezochten we Suhayini in haar shop en gingen we naar het naai-atelier van mister Halilahi. We werden vergezeld door Hudu, want zo liet hij weten: 'Since I transported the containers, I was not at Lamashegu again and I have to greet mister Halilahi'. Wij zetten Hudu een beetje in het zonnetje, aangezien hij degene is geweest die de transport-klus had geklaard. De meiden op het naai-atelier vonden het ook leuk om de jongen te zien die mede verantwoordelijk was geweest voor het slagen van het transport. Mister Halilahi sprak de meiden toe en liet weten ook erg 'grateful' te zijn dat wij de zaak hadden gewonnen. Plotseling begon hij Dagbani te praten en begon iedereen te klappen. Waarom? Een applausje voor Ben en Dees, die hij de 'frontfighters' noemde.

Mister Halilahi heeft niet alleen zijn handen vol aan het runnen van het naai-atelier en de wederopbouw van ons trainingscentrum, hij volgt ook nog een 3 jarige opleiding 'Industrial art'. Hij is eerste jaars en van 17 t/m. 19 februari moest hij workshops volgen voor de opleiding. Op dat soort momenten runt de 'chief apprentice' het naai-atelier. Als mister Halilahi volgend jaar in zijn tweede jaar zit, betekent dit dat hij een half jaar stage moet lopen in Accra (13 uur verwijderd van Tamale). Ook dan zal de 'chief apprentice', samen met enkele andere mensen de honneurs moeten waarnemen op Lamashegu.

Bovenstaand: Zomaar een kiekje op het naai-atelier van mister Halilahi op Lamashegu.

De oprichter van de school Cambridge Garden Academy, mister Paul, is de laatste tijd vaker op school dan normaal. Hij vindt het dan leuk om ook eens zelf les te geven. Op een gegeven moment had hij wel een hele bijzondere les voorbereid: 'How to become a millionaire?' Op het bord had hij de volgende beroepen geschreven: pilot, doctor, lawyer, teacher, bankmanager, footballer etc.Toen ik de klas binnenstapte om Frans te geven, lieten alle kinderen me weten: 'I become a lawyer; I become a bankmanager etc.' Aangezien ik die les inhoudelijk belachelijk vond, besloot ik om de dag erop hierover van gedachten te wisselen met Paul. Tactisch, humoristisch, maar tóch met een boodschap. Ik liet hem dan ook weten: 'Why you didn't invite me to join your lesson about how to become a millionaire? And by the way it seems to me that it is more important that you teach them also how to become happy in life, or not?' Hij lachte zuinig…. Op 6 februari vond de 'adoration' plaats van de pasgeboren tweeling van mister Paul: 2 zoontjes.....Albert en Arnold. Op 3 februari stond ik alweer een jaar op deze school. Time flies! De kinderen van P1 (groep 3) zijn een stelletje druktemakers. Ook in P2 (groep 4) zitten natuurlijk geen engeltjes, maar P2 is leuker. Eén van de leerlingen had op eigen initiatief (en eigen initiatief tonen is erg on-Ghanees) een Frans leesboekje uit de bibliotheek meegebracht naar school en vroeg of madam Dies dit voor wilde lezen. Ja, story-telling is de favoriet bij de kleintjes! Het verhaal 'Jean à l' aéroport' viel in de smaak. Ze hingen aan m'n lippen............ Een leuk voorval in P2: Eén van de kinderen vond toch wel dat madam Dies al een beetje oud was. .....'She is the oldest person of our school' (daar zou ze wel eens gelijk in kunnen hebben). En....voegde ze er aan toe......'only God is older'....... Op een gegeven moment nam ik eens een keer een opblaasbare wereldbol mee naar Cambridge Garden Academy. Op het project voor kansarme kinderen (NCCELP) viel dit destijds in goede aarde. Nou, hetzelfde gold dus voor privéschool Cambridge. Het was weer midden in de roos! Na een lesje besteed te hebben aan continenten en landen, liet ik weten dat ik de wereldbol op de 'office' zou neerleggen, zodat elke teacher hier gebruik van zou kunnen maken. Kinderen blij, leerkrachten blij. Headmistress madam Margaret begon zelfs te dansen en te zingen: 'I am so happy'. De leerlingen van P2 hadden er - geloof ik - het liefst mee gevoetbald.......... In P2 zit een meisje, Nana genaamd. Zij huilt om niets; staart voor zich uit; droomt weg; is niet sociaal; altijd alleen enz. Als ze al met andere kinderen speelt, dan maakt ze vaak ruzie; ze slaat, schopt en bijt. Toen ik dit gedrag aankaartte bij collega's werd dit bevestigd. Haar gewelddadige gedrag werd verklaard door de omgeving waar zij woonde....there is a lot of violence at her compound......En verder was zij het enige kind van haar ouders en erg verwend......they spoilt and pampered her too much.....Maar sinds zij op Cambridge Garden Academy zat, zou haar gedrag al enigszins ten goede zijn gekeerd. En nog steeds miste ik in P1 2 kinderen: Joel en Charles had ik na de Kerstvakantie niet meer gezien. In P2 miste ik sinds die tijd Makjela. In januari kreeg ik van headmistress Margaret het antwoord: 'They will come'. Toen ik haar hier nogmaals over aansprak op 11 februari liet zij weten dat Joel inmiddels op een andere school zat in Tamale en dat Charles en Makjela (broer en zus) inmiddels waren verhuisd naar Kumasi, aangezien de vader - werkzaam bij 'the bank of Ghana' - was overgeplaatst naar Kumasi. Conclusie: Je moet gewoon altijd zelf vragen naar dit soort dingen, want er wordt nooit gecommuniceerd. In beide klassen werd weer een nieuw rijmpje geleerd: La nuit s'en va...........De kleintjes vinden het geweldig dat ze inmiddels al 3 Franse versjes kunnen opzeggen. Ja, versjes, liedjes en verhaaltjes.......daar is het grut dol op! Toen ik op 16 februari buiten adem op school arriveerde (hard gelopen, aangezien auto niet startte), waren de kinderen buiten bezig met gymnasiekoefeningen. Meestal wordt dit op vrijdag gedaan, maar men had bedacht dat dit nog wel een keertje extra kon plaatsvinden en wel voordat de Franse les zou beginnen. Ik kon in ieder geval even uitblazen...........

Bovenstaand: De leerlingen van P1 en P2 op privéschool Cambridge Garden Academy.

Over Cambridge Garden Academy gesproken: Toen ik op 23 februari de schoolpoort wilde openen zat deze plotseling op slot. Navraag maakte duidelijk dat er wel een hele vreemde reden ten grondslag lag aan het sluiten van de poort: De kinderen zouden gekidnapped kunnen worden.......Nou ja zeg, dat lijkt me wel een beetje overdreven. Collega Ezekel fluisterde mij echter een andere versie in: Onze collega Aziz heeft er een handje van om nog wel eens weg te blijven van school. Als hij wél op school is, knijpt ie er ook nog wel eens tussen uit. Oprichter Paul besloot daarop de poort te sluiten. Een grappig voorval: Toen ik een keer aan het schrijven was in P1, liet de kleine Nazaara plotseling weten: 'Madam Dies, when you write you look like madam Nele from Belgium' Uh, pardon? Vorig jaar hadden wij een leuk contact gehad met de Belgische Nele die ook als NorGhaVo vrijwilligster aktief was geweest in Tamale en op het project van mister Jacob in Gurugu werkzaam was geweest. Nele had net als wij in Gurugu gewoond. Vlak voor haar vertrek richting België hadden wij haar gedag gezegd in haar gastgezin. Nu bleek dus dat Nele in een gastgezin had gezeten, waar één van de kinderen Nazaara heette, die later als leerling in mijn klas terechtkwam. De kinderen vonden het prachtig dat 'madam Dies' in Gurugu had gewoond, want spontaan begonnen 3 kinderen te roepen dat ook zij in Gurugu woonden (waaronder het dochtertje van de baas, mister Paul). Maar ook de huidige woonplek van madam Dies - zijnde Zagyuri - was bekend bij het grut. Mister Paul kwam op 24 februari de pasgeboren tweeling showen. Op die dag zat er ook een nieuwe leerling in P2, Ima genaamd. Hij moest echter eerst getest worden. Vandaar dat men voor mijn Franse les alle leerlingen van P1 en P2 bij elkaar had gezet. Ongetwijfeld heb ik wel eens melding gemaakt van het feit dat er een groot verloop is onder de leerkrachten op school. Zeker de mannelijke collega's houden het na een tijdje voor gezien. Nu heeft collega Aziz een reprimande gekregen vanwege slecht gedrag en is een tijdje van school geschorst. Hij blijkt er echter totaal niet mee te zitten, want hij heeft het plan om aan het einde van de maand een brief te schrijven waarin hij zijn vertrek zal aankondigen. Collega Ezekel heeft het ook helemaal gehad op Cambridge en wil er ook mee stoppen, maar....beiden hebben geen andere baan en zonder 'kruiwagens' lukt het bijna niet om werk te vinden. Ezekel vindt het voornamelijk vervelend dat mister Paul altijd klaagt en nooit zijn waardering uitspreekt. Zelf heb ik die ervaring helemaal niet. Bovendien heeft Ezekel er allerlei taken bijgekregen, terwijl hij hier niet extra voor wordt betaald. Ik zelf heb met iedereen op Cambridge een erg leuk contact en ik kan met iedereen goed opschieten, maar ik heb natuurlijk toch een 'status apartus'.....ik ben en blijf die witte die Frans komt geven en die uiteindelijk toch weer een keer vertrekt...........Wat ik waardeer in Ezekel is zijn openheid. Hij is goed in staat om te verwoorden wat hij voelt en hoe hij de dingen ervaart. Dat is absoluut erg on-Ghanees. Toen op 24 februari de auto weer eens niet startte, was ik per taxi 's morgens naar school gegaan en wandelden Ezekel en ik samen terug. Tijdens de wandeling luchtte hij zijn hart......Overigens: Oorzaak van het niet starten van de auto, was......battery down.......dat betekende dat er een nieuwe accu gekocht moest worden. Wel een beetje snel..... In september 2008 hadden we die namelijk nog laten vervangen. Collega Aziz vertrokken.......en dan is er plotseling een nieuw gezicht. Niemand die iets uitlegt; niemand die de nieuweling introduceert; kortom: Echt Ghanees; er gebeurt gewoon helemaal niets. Ik ging dan ook maar uit mezelf naar de nieuweling en stelde mezelf voor en vroeg of zij onze nieuwe collega was. Ja, inderdaad......zij gaat de lessen van Aziz overnemen en haar naam is Mary. Oké dat is al wat......Mister Paul heeft waarschijnlijk maar een vrouw aangenomen, omdat alle mannen gaan lopen......! Na de Franse les op 25 februari hadden de kinderen pauze. Iedereen liep met zijn of haar 'bowl' (een soort van kleine thermoskan met een hengsel eraan) naar de grote ruimte, waar o.a. wordt gegeten. Eén van mijn leerlingen uit P2, Amin genaamd, bleef echter zitten. Toen ik hem vroeg waarom hij niet met de andere kinderen ging eten, luidde het antwoord: 'I don't have food'. Nou, dat had ik nog nooit eerder gehoord op deze privéschool. (Bij NFD was het honger-probleem altijd aan de orde geweest en ook nu op NCCELP hoor ik het regelmatig, maar op Cambridge was het nieuw voor mij).

Op het project voor kansarme kinderen (NCCELP) geef ik nog altijd les onder het afdak. Er zijn verschillende groepen qua leeftijd en niveau.

Bovenstaand: Enkele beelden van NCCELP, het project waar les wordt gegeven aan kansarme kinderen.

Mijn eigen oud NFD-meisjes Azara en Asia mogen hier iedere dag gratis Engelse les volgen, maar ze zijn er helaas niet elke dag. De bekende excuses zijn vaak aan de orde: 'I am sick; I have to cook' etc. In de vorige update hebben wij verteld over Mudasir: Een 10-jarige jongen op het project NCCELP, die wij naar een echte school hadden willen sturen. Zoals toen gemeld hadden wij alles geregeld en zou alles worden betaald, totdat de ouders weigerden. Niemand begreep 'het waarom'. Onze Ghanese vrienden hadden 2 redenen: Wellicht moest de knaap overdag werken, om bij te dragen aan het gezinsinkomen óf wellicht woonde hij niet bij zijn echte ouders. Navraag leerde dat beide redenen niet aan de orde waren. Op de één of andere manier bleef 'de waarom vraag' ons bezighouden. Zelf kwamen we tot de volgende conclusie: Zou de knaap tóch gewoon een overheidsschool bezoeken en hadden de ouders geweigerd omdat het geen privéschool zou worden? Met andere woorden: Was het niet goed genoeg? Dit zou namelijk kunnen verklaren waarom er geen enkele achterstand was bij de jongen; hij kon namelijk direkt instromen in P4. Hoe kon Mudasir het niveau hebben van een normale10-jarige schoolgaande leerling, met slechts anderhalf uur per dag les tijdens het after school programma op NCCELP? Dit zou ook de schrikreactie van de moeder kunnen verklaren toen wij de naam van de school uitspraken: Bagabaga ridge school (zijnde een overheidsschool). En tenslotte zou dit kunnen verklaren waarom mister Ramzy, de oprichter van NCCELP, ons in eerste instantie naar een privéschool had gebracht en zich totaal niet meer betrokken toonde toen wij lieten weten dat het 'slechts' een overheidsschool zou worden. Had mister Ramzy wellicht in het complot gezeten? Had men wéér geprobeerd om de witten - excusez le mot - te belazeren? Wij gaan er maar vanuit dat in deze redenering de kern van de waarheid schuilt.

Het is heet en droog....om 15.00 uur 's middags is het nog steeds 40 graden in de schaduw. De hygrometer staat op 0. Na een paar weken verandert dit, d.w.z. de hygrometer gaat naar 40 en de temperatuur loop alleen maar op. Half februari was het 43 graden.

Bovenstaand: Situatie 22 februari om 14.00 uur: De thermometer staat op ongeveer 45 graden en de hygrometer staat op 10.

Op 24 februari was het 44 graden......Hittebultjes, hittebultjes.................De climax komt echter in maart....bloedheet!

Op 3 februari krijgen we in alle vroegte een telefoontje van 'onze' Suhayini. Suhayini zelf had geen nieuws, maar wel het meisje dat naast haar stond en even de telefoon van Suhayini wilde gebruiken om mister Ben and madam Dies te vertellen dat er een baby was geboren. Tsja... één van onze weefmeisjes, Hadidja, was een week eerder bevallen van een 'baby-girl'. Dat betekent dat we binnenkort naar de 'adoration' moeten gaan.

Mister Jacob is nog steeds doende om de laatste brief van Social Welfare te verkrijgen, die nodig is om onze workpermit te realiseren. Als deze eindelijk in zijn bezit is, reist hij af naar Accra. Het gaat niet alleen om onze workpermit; hij moet ook zijn eigen NGO laten registreren. Vanuit Accra liet hij ons weten dat het hele proces weer enorm veel vertraging had opgelopen, maar zo vertelde hij: 'I believe that I shall succeed'. Laten we het hopen, want op 24 maart verloopt onze verblijfsvergunning........... Mister Jacob heeft een week in Accra gezeten en raakte behoorlijk gefrustreerd door alle bureaucratie en het feit dat geen enkele 'officer' meewerkte, maar......de aanhouder wint.....Op 18 februari liet hij telefonisch weten dat de registratie van zijn NGO een feit is. De volgende stap die nu gezet moet worden is onze workpermit. Hiervoor is nog een copie van ons paspoort nodig, waaruit blijkt dat onze verblijfsvergunning geldig is tot 24 maart a.s. Die copie moeten we voorzien van onze handtekening en dan gaat dit per STC-post van Tamale naar Accra, alwaar de werkvergunning dan vervaardigd zal worden. Social Welfare Tamale wilde ook nog enkele documenten hebben van ons voor in hun 'file': Copie politierapport; copie medisch rapport; cv's; pasfoto's enz. enz. Mister Jacob kon in ieder geval terugkeren naar Tamale. En dan.......een mail van Musah van NorGhaVo Ghana waarin hij ons op 18 februari herinnert aan het feit dat onze workpermit op 9 januari was verlopen!!! Hij nodigde ons uit om op kantoor te komen praten over de stappen die gezet moesten worden om onze verblijfsvergunning te realiseren. Wij vielen bijna van onze stoel af en lieten hem weten dat wij natuurlijk niet op NorGhaVo Ghana hadden zitten wachten, maar dat wij - zoals altijd - het hele huiswerk zelf hadden gedaan, want als we op NorGhaVo Ghana hadden moeten wachten................... Wij lieten hem weten dat we al in oktober/november 2009 de Immigratiedienst in Tamale hadden bezocht, met de vraag of wij onze verblijfsvergunning niet konden regelen zonder onze organisatie NorGhaVo Ghana. Het antwoord daarop was destijds: 'Ja, dat is mogelijk; je moet alleen een nieuwe NGO hebben'. En die NGO hadden we snel gevonden: Onze voormalige huisbaas mister Jacob was bereid geweest om ons te helpen. Zijn NGO CPYWD werd gebruikt om onze workpermit te realiseren. Verder lieten we weten dat we op 10 december 2009 samen met mister Jacob, hadden gesproken met de 'Regional Director of the Social Welfare' in Tamale. Ook hij had groen licht gegeven. Mister Jacob moest alleen zijn NGO laten registreren.. Dit zou anderhalve maand in beslag nemen (van 10 december tot eind januari). Maar dat had betekend dat wij de datum van 9 januari zouden overschrijden. Wij vertelden Musah dat de direkteur van de Social Welfare en mister Jacob toen naar de Immigration Service en het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Accra hadden gebeld en dat allen hadden besloten dat wij (Ben en Dees) naar Accra konden komen om een verlenging te regelen voor 3 maanden. In die 3 maanden had Social Welfare dan de tijd om de laatste brief te vervaardigen voor mister Jacob en mister Jacob had de tijd om zijn NGO te laten registreren. Alles werd uit de doeken gedaan aan Musah: Dat wij in december 2009 deze verlenging voor 3 maanden hadden geregeld op het Ministerie van Binnenlandse Zaken en dat de 'extension' geldig is tot 24 maart 2010. Ook lieten we Musah weten dat mister Jacob verschillende keren naar Accra was afgereisd en dat hij ons op 18 februari belde met de mededeling dat de registratie van zijn NGO gelukt was. Het had dus geen anderhalve maand geduurd, maar bijna twee en een halve maand (van 10 december tot 18 februari). Voor wat betreft onze werkvergunning: Kwestie van een copie maken van de verlenging in ons paspoort (tot 24 maart) en ondertekenen; dan versturen per STC naar onze contactpersoon bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Mister Jacob had deze contactpersoon (Charlot) ontmoet en wij hadden haar gebeld. Zo gauw als zij de copieën heeft, zal zij haar baas activeren om de werkvergunningen te realiseren en zal zij deze opsturen naar mister Jacob. Als de werkvergunningen dan in ons bezit zijn, kunnen wij hiermee naar de Immigratiedienst in Tamale gaan om de stempel te laten zetten voor de verblijfsvergunning. Als toetje confronteerden wij Musah ook nog met het feit dat wij op 21 december 2009 een afspraak hadden gehad met de hoogste baas (Madam Elizabeth Adjei) van Ghana Immigration Service Accra (headquarters) en dat wij toen gesproken hebben over de verschillende soorten verblijfsvergunningen: Verblijfsvergunning op basis van eigen vermogen; verblijfsvergunning zonder quota; permanente verblijfsvergunning; long term residence permit (voor 2 of 3 jaar) enz. enz. En de conclusie van het gesprek: 'There are possibilities for you' onthielden we Musah ook niet. Onze mail sloten we af met de woorden: 'Je ziet dat we al het werk weer zelf hebben gedaan; dus we zien geen enkele reden om naar kantoor te komen'. Inmiddels vroegen wij ons af of Charlot de gevraagde brief (copieën paspoort verlenging handtekeningen) via de STC-post had ontvangen. Wij belden dus weer met mister Jacob en deze vertelde het volgende verhaal: Toen Jacob de brief afgaf bij STC Tamale met het verzoek om deze brief te verzenden naar STC Accra, werd gevraagd om de inhoud van de brief te vermelden aan de achterzijde. Mister Jacob vermeldde: Information Social Welfare. Het was beter geweest als hij Immigration Service of Ministry of Interior had vermeld, maar okay.....Wat gebeurde er dus? De brief kwam terecht op het verkeerde bureau bij Social Welfare. Gelukkig werd de brief geopend door de persoon die ervoor gezorgd had dat de NGO van mister Jacob nu is geregistreerd. De betreffende man herkende dus de situatie en belde meteen met mister Jacob. De brief moet nu door iemand van de Immigratiedienst worden opgehaald bij Social Welfare en dit betekende wederom vertraging. En 24 maart nadert.....Iedereen zegt: 'Don't worry'; maar Ben liet weten: 'Dees is very upset'!

Van 5 t/m. 9 februari zijn we niet in Tamale geweest, maar waren we 'on travelling'.....we gingen naar Prampram, in het zuiden. Zoals altijd sliep onze compound-boy Hudu in de dienstwoning op ons terrein. Normaal gesproken betalen wij hem hiervoor. Dit keer echter had Hudu laten weten: 'I don't charge you this time'. Juist omdat hij geen geld vroeg, gaven wij hem toch iets als blijk van waardering: 'Because you didn't charge us, we want to give you something to show our appreciation'. Hudu werd er verlegen van en stamelde: 'Thank you master, thank you madam' en hij bleef maar herhalen: 'I am so happy that you are back'…..! Tijdens onze afwezigheid had Hudu in één van onze hangmatten gelegen en........lag boem pats.....plotseling op de grond. Door de combinatie van de extreme droogte en de invloeden van het regenseizoen hadden onze hangmatten een aardige deuk opgelopen: Verweerd; gaatjes erin en gescheurd, maar Hudu wilde de hangmatten heel graag hebben. Hij nam ze mee naar huis en gedurende de extreme hitte slaapt hij nu buiten in onze hangmat.

Op 13 februari ging de Duitse vrijwilligster Yanka weer terug naar huis. Zij had een paar maanden gewerkt op het project CPYWD van onze voormalige huisbaas mister Jacob. De vrijwilligers bij mister Jacob blijven echter komen. Yanka weg, maar 4 nieuwe vrijwilligsters zijn alweer begonnen: 2 meisjes uit Nederland en 2 meisjes uit België.

Wij hebben 3 mangobomen in de tuin staan en delen geregeld mango's uit aan vrienden en bekenden.

Op vrijdagavond 12 februari brak er plotseling noodweer los: Regen, onweer en harde wind. Het ging behoorlijk tekeer. Plotseling hoorden we een harde slag. Aangezien het al donker was en wij alles al hadden afgesloten, gingen we niet meer naar buiten. De volgende ochtend zagen we de ravage. De hele compound lag bezaaid met takken, maar wat erger was.....er was een boom omgewaaid en op het garagedak terechtgekomen.

Bovenstaand: Noodweer was er de oorzaak van dat deze boom op het dak van de garage was gevallen.

We belden onze Hudu en deze was om 7.00 uur al ter plekke. Met slechts een 'cutlass' (een soort hakmes) slaagde hij erin om de boom in stukken te slaan.

De mensen hier kunnen alles gebruiken en hout is gewild. Men heeft hout (en houtskool) nodig om te koken. Aangezien Hudu te ver weg woont, was het praktischer om het hout te geven aan onze overburen. Moeder en dochter liepen verschillende keren op en neer met takkenbossen hout op het hoofd. Zelfs voor een halve boomstam op hun hoofd draaiden zij hun hand niet om.

Bovenstaand: De overburen kwamen maar al te graag ons hout ophalen. Wordt gebruikt om hun potje op te koken.

Enkele opmerkelijke berichten: Het huis van oud-president John Rawlings is afgebrand. Nadien bleek dat kortsluiting de oorzaak was. Saillant detail: Het huis was niet verzekerd. En verder.....Zoals de trouwe lezers weten, is er olie gevonden aan de Ghanese kust. Ghana heeft Vlamingen gevraagd om naar de olieplatforms te vliegen, om aldaar het personeel te droppen. Tot voor kort werden deze helikopter-vluchten uitgevoerd door een Ghanese luchtvaartmaatschappij, maar.....zoals bekend schort het bij vele Ghanezen aan zelfvertrouwen. Weer een typisch voorbeeld van: 'Alles wat uit het buitenland komt is beter'.

14 februari: Op kraamvisite bij Hadidja. Samen met onze vriend Paul en met ons sewing-meisjes Suhayini gingen we op bezoek bij Hadidja, die een paar weken eerder was bevallen van een baby-girl. Op 7 februari had de 'adoration' plaatsgevonden. Aangezien wij toen niet in Tamale waren, werd besloten een weekje later richting Hadidja te gaan. Op dat moment was Hadidja in het huis (hutje) van de verwekker van haar kind. Hier wordt dan gezegd: 'She is in the husband's house'. Na een tijdje verhuist zij dan naar het huis van haar verzorgers/ouders en dan weet iedereen: 'She is now in the father's house'. Aangezien wij vaak genoeg in de 'father's house' waren geweest, maar nog nooit in de 'husband's house', hadden we de hulp van Suhayini en Paul nodig om ons naar de juiste plek te brengen. Nu hebben we natuurlijk al veel ellende en armoede gezien, maar het binnenplaatsje waar Hadidja nu wooonde, sloeg alles: Vies, smerig en een heleboel mensen op een kluitje bij elkaar. Voor Hadidja was het een echte verrassing dat plotseling mister Paul, Suhayini en Ben en Dees op de stoep stonden. Ons cadeautje bestond uit: Mango's, zeep en papieren zakdoekjes. Hadidja was zo blij als een kind en bleef maar herhalen: 'Thank you very much'. Toen werd de kleine baby-girl bewonderd. De naam is niet uit te spreken voor ons, maar het klonk als: Ikkema.

Bovenstaand: Van links naar rechts: Onze vriend Paul, weefmeisje Hadidja die net moeder is geworden, Dees met baby Ikkema, onze naaister Suhayini en de vader van de baby.

Nu Hadidja in de 'husband's house' woont, wilde zij graag dat haar kiosk of in ieder geval haar weefattributen naar de 'husband's house zouden worden getransporteerd, zodat zij de weefdraad weer kon oppakken. De vader echter wil dat haar shop inclusief materialen in de 'father's house' blijft. De reden is dat de vader bang is om shop en materialen kwijt te raken aan een onbekende schoonzoon die slechts zijn dochter heeft zwanger gemaakt. Overigens: Het is niet de echte vader van Hadidja, maar een 'caretaker'. Paul beloofde om met de verzorgers van Hadidja te gaan praten. Het was in ieder geval positief dat Hadidja zelf aangaf dat ze wel weer als weefster aan de slag zou willen. Ons lijkt de volgende oplossing wenselijk: Kiosk bij de 'father's house' en materialen naar de 'husband's house'. Inmiddels vernamen we dat ook ons weefmeisje Salamatu zwanger is. Wij raken een beetje de tel kwijt, maar volgens ons is dit al de 5e NFD-baby. Het is triest. Wij hebben zó veel geïnvesteerd in deze jonge dames en dan is het wrang dat hun shop en alle materialen niet worden gebruikt. Zeker de weef-uitrusting was duur destijds.

Op ons verzoek heeft Paul ook met Azara 3 gepraat. Zij bleef ons iedere dag maar 'flashen' en belde alleen maar op om te 'greeten'. Op een gegeven moment was dat echt niet meer leuk en wij gaven duidelijk aan dat we dit niet konden waarderen en het daar ook veel te druk voor hadden. Toen zij ons vroeg waarom wij haar geen mobiele telefoon gaven, was de maat vol. Paul sprak zowel met haar verzorger als met Azara zelf. En er werd beterschap beloofd......

Op 15 februari werd er gecheckt op de typhoid fever/buiktyfus van Ben. In tegenstelling tot malaria, verdwijnt typhoid fever niet in één keer, maar gaat geleidelijk weg. Dokter Kabir liet weten: 'It's reducing; so it's okay'. Hoewel Ben niet terug hoeft te komen, gaan we over een maandje toch maar weer voor een check. Als het goed is, is het dan weer afgenomen cq helemaal verdwenen.

Groot nieuws op 18 februari........! Zoals bekend is NorhaVo Nederland niet tevreden over NorGhaVo Ghana en daar zijn wij het helemaal mee eens. Er is vaak over en weer gemaild tussen NorGhaVo Nederland en ons en ook tijdens onze verlofperiodes hebben wij geregeld met het bestuur van NorGhaVo Nederland gesproken. Wij wisten dus dat NorGhaVo Nederland bezig was om een beslissing te nemen als het ging om de invulling van wel of geen toekomst voor NorGhaVo. Nog zeer recentlijk hadden wij vernomen dat de beslissing niet meer lang op zich zou wachten en daar was ie dan....op 18 februari ontvingen weBovenstaande mail van NorGhaVo Nederland:

Beste vrijwilligers, Hoe is het in het verre, warme Tamale? Hopelijk zijn jullie inmiddels een beetje geacclimatiseerd, hebben jullie je draai gevonden en hebben jullie het goed naar je zin. Met deze e-mail willen wij jullie informeren over belangrijke veranderingen die onze organisatie te wachten staan. Lees de mail dus goed door, laat de inhoud ervan op je inwerken en aarzel niet om contact met ons op te nemen als je verdere vragen hebt. Kern van deze mail is dat NorGhaVo zijn werkzaamheden komend jaar langzaam gaat afbouwen. Voor jullie verandert er echter eigenlijk niets. Hieronder vinden jullie een toelichting op dit besluit.

In 2000/2001 werkten de eersten van ons als vrijwilligers in Tamale, toen nog via een commerciële organisatie. Andere opties waren er toen eigenlijk niet. Wij hadden daar een geweldige tijd, maar ondervonden ook dat vrijwilligerswerk beter geregeld zou kunnen worden. In de eerste plaats op een manier waarvan de lokale bevolking meer zou profiteren, en in de tweede plaats op een manier die voor de vrijwilligers een stuk minder duur zou zijn. Vol enthousiasme stortten wij ons met Ghanese vrienden op de oprichting van een organisatie, en NorGhaVo werd geboren. Al die tijd hebben wij met veel plezier veel van onze vrije tijd in NorGhaVo gestoken. En - al zeggen wij het zelf - met succes. Door de jaren heen hebben meer dan 200 vrijwilligers de handen uit de mouwen gestoken op verschillende werkadressen, en de projecten die wij financieel steunen hebben een enorme sprong gemaakt. Doctor Adams heeft een nieuw ziekenhuis gebouwd, de NCS computerschool draait als een zelfstandige eenheid, SORNEP is bezig aan haar tweede schooljaar en sinds 2007 hebben veel inwoners van de Upper West region computerlessen gevolgd aan het CADC in Navrongo. Daarop zijn wij best een beetje trots. Niettemin zijn er ook zaken waarover wij ons zorgen maken. Mede door het succes van NorGhaVo hebben verschillende mensen in Tamale ons voorbeeld gevolgd, en nieuwe vrijwilligersorganisaties springen als paddestoelen uit de grond. Het blijkt heel lastig om met andere organisaties duidelijke afspraken te maken, waardoor het voor ons steeds moeilijker wordt ervoor te zorgen dat onze vrijwilligers terecht komen op projecten waar vrijwilligers elkaar niet voor de voeten lopen. Bovendien - en dat is natuurlijk op zichzelf heel goed nieuws - lijkt het erop dat ook de projecten waarop wij vrijwilligers plaatsen zich steeds verder ontwikkelen. Ondanks de moeite die wij steken in de selectie van werkadressen, horen wij steeds vaker van onze vrijwilligers dat zij het gevoel hebben dat ze niet meer écht noodzakelijk zijn. Daardoor kunnen wij aan onze vrijwilligers niet meer altijd de kwaliteit bieden die wij willen bieden, en die de vrijwilligers naar ons idee ook verdienen.

In het licht van de hiervóór opgesomde omstandigheden heeft het bestuur van NorGhaVo-Nederland uitgebreid gesproken over de vraag of onze organisatie haar doel niet voorbij streeft. De meeste van onze sponsorprojecten kunnen binnen korte tijd ook zonder onze hulp voortbestaan, zodat ons doel wat dat betreft is bereikt. Ook op het gebied van vrijwilligerswerk zijn wij niet meer strikt noodzakelijk. In Tamale is de nood aan enthousiaste vrijwilligers een stuk minder hoog dan negen jaar geleden het geval was, en de vraag die er is kan worden opgevuld door organisaties met dezelfde doelstellingen als de onze. Die twee constateringen hebben ons - zij het met pijn in ons hart - doen besluiten dat NorGhaVo haar activiteiten langzaam zal afbouwen. Onze sponsorprojecten zullen in ieder geval tot aan het eind van dit jaar (en waar nodig langer) worden begeleid naar volledige zelfstandigheid. Daarnaast is besloten om nieuwe potentiële vrijwilligers die zich vanaf nu aanmelden door te verwijzen naar andere organisaties die naar ons idee goed werk verrichten in de Northern Region.

We kunnen ons voorstellen dat jullie van bovenstaande mededeling schrikken. Daarvoor is echter absoluut geen reden. Voor jullie verandert er weinig. We zijn blij dat jullie je vol inzetten voor jullie projecten in Ghana en gelet op het belang van jullie werk staat als een paal boven water dat voor jullie de omstandigheden hetzelfde blijven. Zoals het er nu uitziet, zal zowel Musah als Alex voor onze organisatie werkzaam blijven. Zij blijven dus aanspreekpunt voor al jullie vragen en mogelijke problemen, en zij zijn net zo gemotiveerd als voorheen om jullie de gastvrijheid van Ghana te laten ervaren. Ook de kantoorruimte blijft gewoon behouden, zodat jullie gedurende jullie verblijf nog altijd een vast adres hebben als ontmoetingsplek. Het enige dat jullie van ons besluit zullen merken, is dat er in Tamale geen nieuwe NorGhaVo-vrijwilligers meer zullen arriveren. De bestaande inschrijvingen (voor Navrongo) blijven natuurlijk staan, maar we werven geen nieuwe vrijwilligers meer. Als gevolg van deze afbouw zijn er niet langer drie Ghanese stafleden nodig om jullie verblijf en de begeleiding van de sponsorprojecten in goede banen te leiden. Dat betekent dat NorGhaVo met ingang van 1 maart a.s. afscheid zal nemen van Peter. Vanzelfsprekend ontvangt Peter bij zijn afscheid de "afscheidspremie" die naar Ghanees arbeidsrecht gebruikelijk is.

Zoals je ziet, richten wij ons erop om onze taken aan het eind van dit jaar af te ronden. Dat is echter geen harde deadline. Voorop staat dat onze projecten goed zelfstandig moeten draaien, voordat wij onze activiteiten echt beëindigen. De NCS (computerschool) heeft in Nederland inmiddels een eigen bestuur, dat ook na 2010 in functie zal blijven. Ook de projectgroep voor het CADC in Navrongo blijft bestaan. Het computercentrum in Navrongo is nog relatief jong, zodat het voor dat computercentrum waarschijnlijk wat moeilijker zal zijn om al helemaal op eigen benen te staan. We zijn daarom blij dat de projectgroep ook na 2010 betrokken zal blijven bij het reilen en zeilen in Navrongo. Bovendien wordt nog nagedacht over de mogelijkheid dat NorGhaVo-Ghana als zelfstandige entiteit (dat wil dus zeggen: los van NorGhaVo-Nederland) zal blijven bestaan. De staff in Ghana bezint zich momenteel nog over de vraag of zij een aantal van de activiteiten van NorGhaVo wil voortzetten.

We hopen dat jullie de afgelopen weken net zo enthousiast zijn geraakt over Ghana als wij zijn. We hopen ook dat dit bericht geen afbreuk doet aan jullie enthousiasme. Aan jullie werkzaamheden verandert niets, aan het belang daarvan verandert niets, en jullie aanspreekpunten in Ghana blijven tot lang na jullie vertrek betrokken bij de organisatie. Wij wensen jullie dan ook vooral een ontzettend goede tijd in het mooie Ghana! Mocht je naar aanleiding van het voorgaande nog vragen hebben, neem dan vooral contact met ons op.

Hartelijke groeten uit een grijs en koud Nederland, Claudia, Femke, Jojanneke, Pim, Stefan, Ton en Yvonne

(Hoewel we zeker kunnen begrijpen dat deze beslissing genomen is met pijn in het hart).

Schrikken doen we niet van jullie beslissing. Wij schrikken wél van de mooie verpakking van de boodschap. Waarom niet ook eerlijk durven zeggen dat NorGhaVo Nederland niet tevreden was over het functioneren van NorGhaVo Ghana? Waarschijnlijk omdat je dan weer op die bekende Ghanese lange tenen gaat staan! Maar in dit soort situaties is het belangrijk dat de waarheid gezegd wordt, zodat de andere partij (NorGhaVo Ghana) hier lering uit kan trekken.

Natuurlijk zijn er vele vrijwilligersorganisaties in Tamale en de betreffende vrijwilligers kunnen elkaar inderdaad behoorlijk voor de voeten lopen als ze op hetzelfde project geplaatst worden. Om dit probleem op te lossen, had NorGhaVo Ghana zich kunnen inzetten om een overkoepelende vrijwilligersorganisatie in het leven te roepen, met als doel vrijwilligers in Tamale gecoordineerd te plaatsen. Een gemiste kans?

Er wordt gezegd dat de competitie op de vrijwilligersmarkt te groot is. Ook hier kon in principe een kans liggen voor NorGhaVo Ghana door simpelweg de beste te zijn, maar ja....dát moet je dan wel in huis hebben, nietwaar? Wij van onze kant hebben dit vaak als kapstok gebruikt, als het enerzijds ging om deze competitiestrijd maar anderzijds ook zeker als het ging om de mensen aan te moedigen te zoeken naar verbeter-punten. Helaas bleek dat dit kwartje cq. deze cedi niet viel en alles bij het oude bleef. Jammer dus.

Wij vragen ons af hoe NorGhaVo Ghana zich financieel gaat bedruipen, als er geen sponsorgelden meer worden doorgesluisd door Nederland. Waarschijnlijk wordt het een langzame dood voor NorGhaVo Ghana. In dit licht bezien kunnen wij de vraag van Musah van enkele dagen geleden ook beter plaatsen. Hij vroeg ons namelijk naar de financiele stand van zaken van ons project-budget.

Als NorGhaVo Ghana een soort van doorstart wil maken, dan zullen ze ongetwijfeld tegen dezelfde problemen aanlopen: Geen efficiency; geen daadkracht en al die andere minpunten die wij in een verleden middels ons klachtenlijstje aan jullie hebben kenbaar gemaakt. Dus wij vragen ons af of je blij moet zijn met een eventuele doorstart van NorGhaVo Ghana. Laten zij een voorbeeld nemen aan NorGhaVo Nederland, die wél de moed had om de stekker er - weliswaar gefaseerd - uit te trekken!

Toen wij hier verder over nadachten, hebben wij NorGhaVo Ghana via de mail suggesties gedaan als het gaat om de toekomst van onze 2 projecten: De terugbetalingen van de leningen van de meiden die in hun eigen shop zitten én de voortgang van het nieuwe Needy Girls Project (de containers bij het naai-atelier op Lamashegu). Onze suggesties waren: Laat mister Ishmel niet meer de communities ingaan om de centen van de microkredieten op te halen bij de meiden die in hun eigen shop zitten. De meeste meiden betalen niet terug. Microfinanciering is een prachtig middel, maar voor de allerarmsten werkt het niet. Als onze meiden al iets verdienen, dan investeren zij niet opnieuw, maar kopen er eten voor, omdat ze simpelweg honger hebben. De periode van terugbetalen behelst 3 jaar. Inmiddels is anderhalf jaar voorbij. Schenk de rest maar aan de meiden. Het geld dat tot nu toe is opgehaald en dat hopelijk veilig op het NorGhaVo-kantoor ligt, kan beter als donatie aan mister Halilahi geschonken worden, zodat dit ingezet kan worden om het trainingscentrum van het Needy Girls Project opnieuw op te bouwen. Zoals eerder gemeld hebben wij het laatste projectgeld, zijnde 422 GHc aan mister Halilahi gegeven, maar er is in totaal 2700 GHc nodig om de 3 containers weer te 'upgraden' tot ons mooie trainingscentrum. Zoals bekend hebben wij om 'financial support' gevraagd bij de Gemeente, maar deze Assembly belooft van alles en doet uiteindelijk helemaal niets! Dus concreet: Vergeet de nieuwe terugbetalingen en gebruik de oude terugbetalingen voor de wederopbouw van het trainingscentrum, want.......in feite is elk meisje uit onze doelgroep kansarm en het maakt niet uit of het een 'needy girl' is die in haar eigen shop zit of een 'needy girl' die in de container van het naai-atelier op Lamashegu zit. In feite is het een mooie oplossing: NEEDY GIRLS HELP NEEDY GIRLS! Wij zijn benieuwd naar de reactie van NorGhaVo Ghana….

20 februari: Lights off van 9.00 tot 18.00 uur.........en zonder fan is dat nauwelijks vol te houden bij temperaturen van 43 graden....... 22 februari: Geen internetverbinding.........general problem........Tsja......het is altijd wel wat......

Autoverzekering en keuring auto hebben inmiddels weer plaatsgevonden. De scene waar zich dit afspeelt is één grote chaos, maar.....we kunnen er weer tegen voor een jaar.

22 februari: Ontmoeting met Yvonne en John van Aalten. Een hele leuke en bijzondere ontmoeting. Nederlanders die woonachtig zijn in Frankrijk en waarvan de vrouwelijke helft (Yvonne) werkzaam is voor Kidz Active en haar dochter tevens voor Vrijwillig Wereldwijd. 1 of 2 keer per jaar reist Yvonne hiervoor af naar Ghana. Het was heel opmerkelijk dat wij allen voor het eerst in Ghana/Tamale kwamen in 2004 en dat we elkaar nog nooit eerder hadden getroffen. Maar goed.....beter laat dan nooit! Toen Yvonne begon te vertellen over haar projecten in Ghana, passeerden allerlei interessante en herkenbare zaken de revue. Zoals wellicht bekend zijn er verschillende vrijwilligers-organisaties in Tamale: NorGhaVo; Vrijwillig Afrika (Voluntary Africa); Meet Africa; CID Ghana enz. Zo liet zij weten dat ze bijvoorbeeld ook Vrijwillig Afrika in Tamale had bezocht. Bij Vrijwillig Afrika kwamen wij in het verleden wel eens, aangezien de Nederlandse Marij daar de scepter zwaait. Nu kregen we echter te horen dat Marij daar niet meer werkzaam zou zijn. En er werd ons verteld dat Vrijwillig Afrika een onderdeel was van Vrijwillig Wereldwijd. Zo zie je maar weer........Nooit geweten!

Er is een nieuwe Regional Minister in Tamale. De vorige heeft maar kort op zijn post gezeten. Hij moest het veld ruimen, aangezien hij niet had kunnen uitleggen hoe hij in zo'n korte periode 7 huizen had laten bouwen voor zichzelf. Hahahaha!!!

25 februari: Fungames en celebration op Lamashegu. Er werd gevierd dat de containers op de goede plek staan. Er werd dus stil gestaan bij onze overwinning en het einde van de container-strijd. Deze viering werd opgeluisterd met spelaktiviteiten: Koekhappen; eating-competition; zaklopen; egg-race; touwtrekken en het Ghanese meisjes-spel Ampe, waarbij geklapt en gesprongen wordt. Onze compound-boy Hudu had gevraagd of hij mee mocht gaan en natuurlijk was dit geen probleem. Hoe meer zielen hoe meer vreugd! Wij hadden gezorgd voor watermeloenen en ananassen en de meiden konden deze traktatie wel waarderen.

Bovenstaand: De kleine Rama smult van de door ons meegebrachte watermeloen.Bovenstaand: De meiden zitten klaar......de spelaktiviteiten kunnen beginnen.Bovenstaand: De meiden zitten klaar......de spelaktiviteiten kunnen beginnen.Bovenstaand: Koekhappen, maar dan met een appel.Bovenstaand: Koekhappen, maar dan met een appel.Bovenstaand: Schoolkinderen kwamen kijken.Bovenstaand: Eating-competition....Wie kan het meeste eten in een bepaalde tijd?Bovenstaand: Zaklopen.Bovenstaand: Egg-race.Bovenstaand: Touwtrekken.Bovenstaand: Twee groepsfoto's. Op de voorgrond zitten o.a. mensen van de 'Tailors Association'. Dees staat vlakbij mister Halilahi.

Op 26 februari was er een workshop georganiseerd voor de meiden op het naai-atelier van mister Halilahi. Deze workshop ging over 'financial and moral education'. Er kwamen enkele mensen spreken. Dit is natuurlijk een ontzettend goed initiatief.

Op 26 februari hadden we de hele dag geen internetverbinding. Toen we het kantoor en de monteur van Vodafone hierover belden, kregen we te horen dat er in heel Ghana 'no connection' was. Meestal is slechts de Northern Region de klos, maar nu moest het hele land het dus stellen zonder internetverbinding (een land dat 6x zo groot is als Nederland).

28 februari: Graduation leerlingen van madam Mariam hairdressing. (Voorafgegaan door de pre-graduation op 26 februari). Op 28 februari kregen 15 kapsters hun certificaat. Wij waren weer van de partij, samen met enkele andere meiden en een paar Ghanese vrienden.

Vanaf 10 januari voelt Ben zich ziek. Op 11 januari liet hij dan ook prikken op malaria. Hij had namelijk koorts ('s nachts 39.2), pijn in de botten, hoofdpijn, keelpijn, buikpijn en was moe. Meestal betekent dit voor hem malaria. Toch was dit niet het geval. Hoewel er dus geen sprake was van malaria vertelde Ben tegen de laborant dat er in onze omgeving (Zagyuri) veel muskieten zaten. De laborant liet daarop weten: 'Yes, that is a bushy area, there are many mosquitos'......Ben voelde zich steeds zieker en zieker worden en zo stonden we dan op 12 januari op de stoep bij dokter Kabir van Het Kabsad Hospital. Dit keer werd er niet alleen geprikt op malaria, maar ook op typhoid fever. En bingo...Ben had typhoid fever en nog wel in erge mate. Als je typhoid fever ingeeft bij google, dan verschijnt buiktyfus. Uiteraard hebben wij ons tegen buiktyfus laten vaccineren door middel van een injectie bij de GGD in Blerick. De bescherming van de vaccinatie is echter niet volledig en is drie jaar geldig. In augustus 2009 waren deze 3 jaar voorbij en daarom hebben we natuurlijk in augustus 2009 tijdens ons verlof een nieuwe vaccinatie laten zetten bij de GGD die nu weer 3 jaar geldig is (tot 2012). Zo zie je maar weer, de vaccinatie is niet honderd procent beschermend. Buiktyfus is een darminfectie. De koorts kan enkele weken aanhouden. Soms is er diarree, soms verstopping. Vaak is er hoofdpijn. Buiktyphus komt in de tropen heel vaak voor. Bij elke 'onbegrepen' koorts die niet reageert op antimalariamiddelen, wordt meestal meteen gedacht aan buiktyfus. Wanneer je tijdig behandeld wordt en de juiste medicijnen krijgt, dan vindt genezing plaats. Ben heeft 5 dagen medicijnen moeten innemen en binnenkort wordt er opnieuw gecheckt. Hoewel het net als malaria gevaarlijk kan zijn en veel overeenkomstige symptomen kan hebben met malaria, kan ook dit met medicatie goed behandeld worden. Ben voelde zich met typhoid fever echter zieker dan met malaria. Het wordt vaak veroorzaakt door besmet water of voedsel. Vreemd, want wij hebben nog nooit 'van de straat' gegeten. Waarschijnlijk is de boosdoener een salade geweest in een restaurant. Toen we er een tijdje later de manager over aanspraken, liet deze weten dat het niet door hun salade kon komen. Deze werden namelijk altijd gestoomd en in azijn gewassen. Dat zijn inderdaad 2 manieren om besmet voedsel tegen te gaan. Hoe het ook zij.......Dat Dees de dans ontsprongen was, kwam - volgens dokter Kabir - door een betere zuurgraad (PH). Ik (Dees) had Ben nog nooit zó ziek gezien. Toen ik op school vertelde dat Ben typhoid fever had, reageerde iedereen heel rustig: 'If he has drugs, then it will be okay; don't worry'. Tsja, een Afrikaan verdraagt waar een westerling klaagt....Maar ja, voor mij was het best angstig. Op de keper beschouwd is het natuurlijk een wereld van verschil: Wij kunnen medicijnen kopen en de gemiddelde Ghanees kan dat niet. Dan word je weer even met de neus op de feiten gedrukt. Wij 'klagen' over zaken die voor de mensen hier zó vanzelfsprekend zijn. Men is gewend om te 'sufferen'; lijden lijkt bij Afrika te horen. Wij krijgen vaak de indruk dat men denkt: 'Witte, waar maak je je nou druk om?.... Je hebt geld om medicijnen te kopen'. Headmistress Margaret verwoordde het wel heel treffend: We know the devil (het slechte leven), but we don't know the angel' (het goede leven). Collega Emma liet weten: 'He will be okay by His Grace; I start praying'. 'One of our friends', Tahiru, vertelde dat hij met een groepje van 5 personen had gebeden voor mister Ben!!!!!!!!!!!

Dus Ben typhoid fever…….buiktyfus……. Dees daarentegen had al een tijdje last van verstopte oren. Dokter Kabir liet weten: 'There is too much wax; we wash it with water; you come to the theatre'. Nou had ik geen goede herinneringen aan dit 'theatre' (gelet op de operatie aan ingegroeide teennagels in juni/juli 2009), maar hij verzekerde me dat dit in geen verhouding stond. Toch gaat elke vergelijking met Nederland mank. Maar goed....nadat het was geschied, kreeg ik nog oordruppels mee en de vermelding: 'Come back in 3 days time'......... Toen ik na 3 dagen terugging, kon ik nog maar voor zo'n 50% horen. Het was alleen maar slechter geworden en één oor zat gewoon helemaal potdicht. Telefoneren, lesgeven, het was allemaal erg lastig. Dokter Kabir liet er geen gras over groeien en zei: 'I send you to dr. Murphy of the ENT-department (Ear-Nose-Throat) of the Tamale Teaching Hospital'. Naar de KNO-arts dus…..Aangezien het al omstreeks 15.00 uur-15.30 uur op vrijdagmiddag was, konden we niet inschatten of we nog geholpen konden worden. We hadden pech. Er was een spoedgeval tussendoor gekomen: Een kind dat een muntstuk had ingeslikt werd op dat moment geholpen. Ons werd gevraagd om de volgende ochtend om 8.30 uur terug te komen. Wij dachten nog even: 'Uh....morgen is het zaterdag......maar we spraken dit niet uit. Toen we dan ook op zaterdag 16 januari om 8.30 uur weer op de stoep stonden, liet de 'nurse' doodleuk weten: 'The doctor is not there, because it's Saturday'. Nee toch..... 'You can wait for the nurse'. Toen we vroegen wanneer de 'nurse' dan zou komen, kregen we als antwoord: 'I don't know, perhaps around 10.00 o'clock, but you can wait....' Nee dus.....wij hadden geen tijd om te wachten. Aangezien wij de oorarts zelf wilden hebben, zat er niets anders op dan wederom terugkomen. 'You can come back on Monday'........Goed, derde poging op maandag 18 januari. Typisch Ghanees: 'You come and go'. Ze laten je telkens terugkeren. Inmiddels hoorde ik (Dees) steeds minder......... 18 januari 10.00 uur.....op naar de KNO -arts.Wachten....wachten....wachten..... totdat er ineens een witte arts op ons afkwam die zich voorstelde als dokter Murphy uit Amerika. Hij verontschuldigde zich voor het feit dat we al een paar keer tevergeefs hadden aangeklopt. Hij verdween echter even snel als dat hij was verschenen en wij werden weggeroepen, aangezien we de registratie moesten gaan regelen, het aan laten maken van een dossier enz. enz. Dit nam nogal veel tijd in beslag. Toen we terugkeerden, was dokter Murphy alweer gevlogen, maar.....er was nog een andere KNO-arts binnen, dus: 'Don't worry; wait small; it will be okay'. Eindelijk waren we omstreeks 12.00 uur aan de beurt. Binnen troffen we een Ghanese KNO-arts aan, die niet alleen ontzettend aardig was, maar ook informatie gaf over de dingen die hij zou gaan doen. En uitleggen is heel erg on-Ghanees; dus wij waren erg blij. Ik moest plaatsnemen op een soort brancard en vervolgens werd met behulp van luchtdruk, een microscoop en een pincet de 'wax' uit de beide gehoorgangen verwijderd. Toch ging het niet geheel van een leien dakje, want het was een hele kunst om de prop er in één keer uit te krijgen. Ben kon via een tweede microscoop meekijken. Ook dat is erg on-Ghanees. Na afloop kreeg ik de 'versteende wax' mee als souvenir. Toen de klus was geklaard, was dat voor mij (Dees) een hele opluchting, maar helaas duurde dat niet lang. Eénmaal weer uit het ziekenhuis ging het rechteroor weer dichtzitten. Hopelijk was dat van tijdelijke aard. Lesgeven ging erg moeilijk. Toen ik mijn leerlingen op Cambridge Garden Academy liet weten dat ik aan één kant bijna niets hoorde, zei één van de kleintjes: 'But madam Dies you can hear with your other ear, or not?' Toen ik hier bevestigend op reageerde, zag je de kleine meid denken: 'Nou wat is je probleem dan?'

Op 22 januari gingen we terug naar Kabsad Hospital, i.v.m. de typhoid fever van Ben. Het ging weliswaar beter met hem, maar hij was nog niet de oude. Men liet ons echter weten: 'The doctor is on travelling, come back on Monday'. Daarop besloten we dan maar om terug te gaan naar het Tamale Teaching Hospital, aangezien Dees nog steeds niet optimaal hoorde met haar rechteroor. Om 15.00 uur echter was er niemand meer aanwezig op het ENT-department (Ear-Nose-Throat) en troffen we slechts een 'nurse' aan. Hij was wel bereid om even te kijken, maar liet ook weten: 'You come back on Monday'. Tsja....het schiet hier voor geen meter op! 25 januari nieuwe pogingen dus................Inmiddels merkte ik (Dees) dat er 'improvement' was als het ging om het beter horen. In het Tamale Teaching Hospital werden we geholpen door een 'nurse'. De oren van Dees werden gecontroleerd en er werd inderdaad gezegd dat alles in orde was. Het was gewoon een kwestie van tijd. En toen terug naar het Kabsad Hospital voor de typhoid fever van Ben. Hoewel Ben zich ook stukken beter voelde, had hij nog enkele vage klachten, zoals hoofdpijn, buikpijn en pijn in de botten. Dokter Kabir deed dit echter af met: 'Oh, that are some petty, petty things'….kleinigheden dus; m.a.w. de praat niet waard. Toen Ben vroeg wanneer er opnieuw gecheckt/geprikt zou worden, liet dokter Kabir weten: 'It's too early; you come back in 3 weeks time'. In ieder geval waren we gerustgesteld en blij dat het weer de goede kant op ging.

En dan een opmerkelijk schiet-incident hier in Tamale: In verband met een belangrijke vergadering van de politieke partij NPP in Tamale wordt de politie verzocht om aanwezig te zijn ter handhaving van de openbare orde. Tijdens de vergadering proberen mensen van buitenaf het afgezette terrein op te gaan. Dan wordt er - zonder dat daartoe een bevel is gegeven - door de politie met traangas geschoten.Vervolgens wordt vanuit de achterste linie door de politie een schot gelost (wederom zonder bevel) en......helaas wordt de police-commander (die zoals gebruikelijk in de voorste linie vertoeft) geraakt door de kogel, afgevuurd door één van zijn eigen manschappen. Onderzoek leert dat het inderdaad een politiekogel betrof die de commander raakte. Stof te over voor (verhitte) discussie in de plaatselijke en landelijke pers. In het weekend van 16 januari kwam er een vervolg op deze vergadering. Aangezien men problemen in de stad verwachtte (men schatte dat er 23.000 mensen op af komen), werd de plek van de 'meeting' geheim gehouden.

12 januari: De school start weer! Toen ik de schoolpoort opende, klonk het uit vele kleine keeltjes: 'Madam Dies; madam Dies; madam Dies; madam Dies has come'.....nou ja zeg....dát was een welkom! Een dag later vroeg ik aan collega Ezekel wanneer onze collega Peter terug zou komen. Laatstgenoemde was begin december vertrokken, aangezien hij het plan had om een congres bij te wonen in Canada. Hij had een paspoort en een vliegticket, maar helaas is het hem niet gelukt om een visum te verkrijgen en daarom moest hij weer terugkeren naar Tamale. Het congres - over 'African leadership' - zou hij nu 'by phone' moeten gaan volgen. Verder werd me verteld dat hij waarschijnlijk niet meer terug zou komen naar school, aangezien hij inmiddels een 'restaurant' was begonnen......selling minerals etc. De plek waar hij limonade en andere dingen verkoopt, zou vlakbij mijn project NCCELP zijn. Zo zie je maar weer..... De kinderen lieten me echter een andere variant horen: 'Mister Peter has gone to school'. Communicatie is en blijft heel erg slecht binnen de Ghanese setting.

De oprichter van de privéschool Cambridge Garden Academy, heet Paul. Ik geef les aan het dochtertje van deze mister Paul (Genovieve). Paul is vader van 3 kinderen en Genovieve is de jongste.Genovieve had me verteld dat ze nog een broertje of een zusje zou krijgen. Op 15 januari liet Paul me weten dat zijn vrouw was bevallen van een tweeling....2 nice baby boys! Nou papa Paul (42 jaar), toen waren er dus 5.........!!!

Na de Kerstvakantie had ik verschillende kinderen nog niet terug gezien in mijn klas. Navraag bij de kinderen leverde op: 'She travelled; he changed from school without asking permission'etc. Navraag bij de headmistress zorgde voor de volgende reacties: 'The mother of Amanda gave birth in Bolgatanga, (3 uur rijden van Tamale), but Amanda (6 jaar) will come back to Tamale and an auntie will take care of her'; for Joel I can't best tell, because the telephone went off and concerning Charles and Michaela…well the mother told me they should come today'. Toen ik liet weten dat ik de beide spruiten nog niet had gezien, zei ze: 'Don't worry, they will come'.

Op een gegeven moment liet één van de kleuters me weten: 'Madam Dies, there is another white lady at our school and she is teaching in nursery'. O, dacht ik, heb ik een blanke collega gekregen? Navraag bij collega Esther maakte echter duidelijk dat er inderdaad 'another white lady' was gesignaleerd, maar zij bracht slechts haar 'brown/black child' naar de crèche. Eén van mijn kleine wijsneuzen uit P1 (6 jaar) liet met een ernstige snuit weten: 'Maybe the white lady has a black husband'!

Bij de kleintjes in P1 (groep 3) heb ik een wedstrijd georganiseerd. Degene die een versje over een sinasappel in het Frans foutloos kan opzeggen, wint.....een sinasappel! Vorige maand was P1 hier nog niet klaar voor, maar inmiddels hebben ze zoveel geoefend, dat deze grote happening voor hun plaats kon vinden op 28 januari. In P2 was vorige maand al een winnaar uit de bus gekomen. P1 had dus iets langer tijd nodig gehad. Zelfs in mijn afwezigheid werd er geoefend. Eén keer zag ik dat een Ghanese collega het overnam en wel op een hele speciale manier: In polonaise werd het rijmpje opgedreund. Als een slinger liepen de kinderen door de hele school.

De oprichter van de school, mister Paul, heeft 2 banen en is dus een druk bezet baasje. Hij komt dan ook meestal 's morgens vroeg of op het einde van de dag even naar school. In de week van 25 januari had hij echter vrij van zijn andere baan en had dus meer tijd voor school. Hij kwam zelfs lesgeven . Bij mij in P1 woonde hij een Franse les bij.

Onze vriendin Taiba was ruim een week 'on travelling'geweest (op familiebezoek in de Volta region). Haar terugreis naar Tamale verliep echter niet voorspoedig. De bus kreeg 'pannen'. Er zat niets anders op dan de nacht door te brengen langs de kant van de weg met 2 kleine kinderen van nog geen 4 jaar en van ruim 1 jaar. En ook hier geldt wederom: 'Een Afrikaan verdraagt........' Nog steeds zijn wij onder de indruk van het immens grote incasseringsvermogen van de mensen hier.

Een verrassing voor onze naaister Suhayini: Wij wisten dat zij al heel lang een kledingrek in haar shop wilde plaatsen waar zij de lappen stof overheen kon hangen. Tot nu toe had ze gewoon een touwtje gespannen......Wij besloten haar te verrassen en 'carpenter' Steven (de broer van onze voormalige huisbaas mister Jacob) te vragen om dit kledingrek te maken. Vanwege Kerstvakantie was Steven nog in Tamale (normaal gesproken is hij in Kumasi vanwege zijn studie). Niet alleen zou Steven dit kledingrek voor Suhayini maken, hij zou tevens een schoolbank maken voor Mudasir (de jongen van NCCELP, die wij - met dank aan Nederland - naar een echte school kunnen sturen).

Voor wat betreft het project NCCELP: Ik heb het aantal uren teruggebracht, omdat de combinatie met de problemen rondom de container-issue en de plannen m.b.t. onze nabije toekomst met alle 'ins and outs' een beetje boven het hoofd waren gegroeid. Het zit gewoon allemaal niet mee (en dan druk ik me nog voorzichtig uit) en dat geldt voor zowel Ghana als Nederland. Verschillende keren belde ik met mister Ramzy, de oprichter van het project. Nooit nam hij zijn telefoon op. Hij moet zeker 12 'missed calls' hebben gehad. Wij besloten dan ook om samen een gesprek met hem aan te gaan. Toen we hem op de man af vroegen waarom hij zijn telefoon niet opnam, luidde het antwoord: 'Nothing'. Het is een vreemde snuiter. Behalve lesgeven op NCCEP, was één van de eerste klussen na de Kerstvakantie, het naar een echte school sturen van één van de knapen van NCCELP, namelijk de moslim-jongen Mudasir. Toen we de oprichter mister Ramzy vroegen of hij met ons mee wilde gaan, reageerde hij met: 'You can go alone'. Wij begrepen er niets van. Was die man nou nog steeds boos dat wij de knaap niet naar een privéschool stuurden, maar naar een overheidsschool? Nee, dat bleek niet het probleem te zijn. Hij vond dat wij te open waren geweest in onze communicatie naar de jongen toe. De knaap had tegen de andere kinderen gezegd dat hij naar school mocht en dat had kwaad bloed gezet bij de anderen. De knaap zelf echter liet ons weten dat hij niets tegen de andere kinderen had gezegd. Maar je moet zo iets toch kunnen bespreken? De kinderen zullen toch vragen: 'Waar is Mudasir gebleven?'Enne.....mister Ramzy had toch meer kinderen in het verleden naar school gestuurd? Wij kunnen toch niet iedereen helpen? Welke argumenten wij ook aanroerden, hij bleef maar zeggen: 'It's our culture'. Wij merken dat als je mister Ramzy direkte vragen stelt, hij begint te stotteren, zijn hoofd afwendt, zich geen houding weet te geven e.d. Op het einde van de discussie kwam er dan toch nog iets verrassends uit: 'Open communication causes too many problems'. Op het moment dat zoiets wordt uitgesproken, kunnen wij alleen maar denken: Ghana heeft nog een lange weg te gaan. 'Covering and hiding'.....daar zijn de Ghanezen goed in.....alles onder die dekmantel! Toch waren wij blij dat we dit bespreekbaar hadden gemaakt en uiteindelijk liet hij weten tóch mee te zullen gaan naar de school. 14 januari was dus een belangrijke dag voor Mudasir......

Toen we arriveerden opde Bagabaga ridge school werden we erg joviaal welkom geheten. Vorige maand hadden we gesproken met de 'rechterhand' van de direktrice, nu spraken we tevens met de headmistress, madam Gladys Adamba. Er werd meteen een leerkracht opgetrommeld om Mudasir te testen.

Mudasir werd onderworpen aan lezen, Engels en maths. Resultaat: Hij mag instromen in P4 en dat past precies bij zijn leeftijd. De leerkrachten vonden het dan ook knap van Mudasir dat hij helemaal geen achterstand had (hij had namelijk nog nooit op school gezeten en alles wat hij wist had hij geleerd op NCCELP). Ook wij en Mudasir zelf waren erg tevreden; alleen mister Ramzy had natuurlijk weer meer verwacht. Maar toen wij allemaal erg blij reageerden, kon er uiteindelijk ook een lachje af bij mister Ramzy. We betaalden voor de 'admission form' en voor de PTA en spraken af dat we de volgende week de andere benodigdheden zouden gaan kopen: Schoenen, schooltas, boeken, stof voor een uniform en een schoolbank. Het uniform zullen we laten maken op het naai-atelier bij mister Halilahi; de schoolbank (a dual desk) werd gemaakt door onze vriend Steven. In bedoelde schoolbank kunnen 2 leerlingen plaatsnemen. Aangezien wij in de zomer van 2010 Tamale gaan verlaten, moeten wij natuurlijk iemand hebben die 'onze' Mudasir blijft monitoren en het schoolgeld blijft betalen. En wie kan dat beter doen dan onze beste vriend (en leerkracht) Paul? Wij willen namelijk liever niet het geld aan mister Ramzy of aan de school geven. Je weet maar nooit.......Wij hielden dus maar een verhaal dat Paul ook andere projecten van ons bleef monitoren. Het klonk aannemelijk en telefoonnummers werden uitgewisseld. Voor wij Tamale echt gaan verlaten, zullen we Paul kennis laten maken met Mudasir, zijn ouders, mister Ramzy en met de Bagabaga ridge school. Mudasir zal ongeveer een half uurtje moeten lopen van zijn hutje naar school. Dit geldt natuurlijk voor veel kinderen. De headmistress stelde echter voor dat wij dan maar een fiets moesten aanschaffen voor Mudasir. Kijk, dat valt bij ons verkeerd......er wordt hier alleen maar gevraagd......je stuurt een kind naar school en nog is het niet genoeg. Als klapper op de vuurpijl liet madam Gladys op het einde weten: 'If you go back to your homecountry, please support our school'........Na het bezoek aan school gingen we de community in om de ouders te bezoeken en verslag uit te brengen. Wij troffen een moeder aan en een zus. De zus vertaalde van Engels naar Dagbani. Hoewel men onze geste erg kon waarderen, liet de moeder wel weten dat alleen de man van het gezin een beslissing kan nemen. Dus voordat er 'ja' gezegd kon worden, moest eerst de vader geconsulteerd worden en deze was niet thuis. To be continued dus................ Er gebeurde niets, want......de vader was nog steeds niet thuis. De dag erop ging mister Ramzy naar het gezin (pa was inmiddels gearriveerd) en kreeg daar te horen: 'Please give us some more time, we want to consult other family members'. Nou ja zeg.......wij begrijpen het in ieder geval niet meer. Een knaap mag op onze kosten naar school en dan krijg je te horen dat men er nog over moet nadenken!!!! Welke culturele 'addertjes' zaten hier nu weer onder het gras? Wij spraken hierover met vrienden. Men vond het weliswaar ook vreemd, maar zij brachten de volgende mogelijke redenen naar voren: Wellicht woonde Mudasir niet bij zijn echte ouders en moesten deze nog eerst geconsulteerd worden? Misschien had Mudasir gedurende de dag wel een klein baantje en zouden deze inkomsten wegvallen op het moment dat hij naar school zou gaan? Of misschien probeerde het gezin het geld cash in handen te krijgen? Nou dit laatste is natuurlijk niet aan de orde. Wij hebben nog nooit iemand hier cash geld gegeven. Wij zijn het die het geld persoonlijk gaan betalen aan de school en voor de resterende jaren zal onze beste vriend Paul het geld beheren. Ook mister Ramzy (de oprichter van het project NCCELP) kon het niet waarderen dat de mensen zo moeilijk deden over zo'n grote verrassing. Hij had de mensen dan ook een deadline gegeven. Als hij 'the final decision' niet zou horen op een bepaalde dag, dan kon men de school vergeten. Inmiddels hadden wij de headmistress madam Gladys maar opgebeld en uitgelegd dat de ouders het inschrijvingsformulier nog niet hadden ingevuld. Een dag eerder hadden we namelijk afgesproken dat mister Ramzy het ingevulde inschrijvingsformulier zou ophalen bij de ouders en zou afgeven op de school . De school zou hem dan de boekenlijst voor P4 geven. Nu de familie van Mudasir zo moeilijk deed, blokkeerde het hele proces weer. De moed zakte ons echt in de schoenen................. Hoewel mister Ramzy ons had beloofd 'the final feedback' te geven, gebeurde er niets en belden wij hem maar weer op, om te vragen hoe het er voor stond. Hij liet weten: 'I am very confused'. Wat was er gebeurd? Mister Ramzy was wederom naar de ouders gegaan en daar had hij te horen gekregen dat het gezin er nog over moest nadenken. Men wilde meer tijd hebben en men was ernog niet klaar voor. Zij wilden Mudasir misschien in september naar school sturen, maar niet nu. Nu kon Mudasir gewoon verder gaan op NCCELP. Voor ons knapte er iets en we lieten mister Ramzy weten dat wij in september niet meer in Tamale zouden werken. Het was een kwestie van: Nu of nooit; take it or leave it; het was...... graag of niet! Mister Ramzy, zowel als wij, begrepen de reactie van de ouders niet. Zij kregen het toch 'op een presenteerblaadje' aangeleverd: Hun kind mag naar school en alles wordt betaald en men weigert. Wij begrijpen het niet meer. Wij gaven mister Ramzy de opdracht om de zaak te cancelen. Heel erg jammer voor Mudasir, maar het houdt op................. Wij besloten wel om de 'dual desk' (de schoolbank voor 2 personen) te laten maken door Steven. Wij zouden deze schoolbank dan maar als donatie schenken aan de Bagabaga ridge school (daar was namelijk een gebrek aan schoolbanken). Ook de school vond het vreselijk: 'The parents are blocking the future of their own child'. Ja, dat klopt. Wij vonden het ook heel erg sneu voor Mudasir. Waarschijnlijk moet de knaap gedurende de dag gewoon doorgaan met het verrichten van betaalde klusjes, zodat hij bijdraagt in de kosten van levensonderhoud. De kinderarbeid gaat hier gewoon door.............Triest, maar waar! Onze voormalige huisbaas mister Jacob was bereid om met mister Ramzy te praten en was zelfs bereid om ook met de ouders van Mudasir te praten, maar mister Ramzy wilde dit niet. Zijn reactie: 'I don't want problems'. Nou ja zeg.....dat is wel erg simpel. Wij kunnen uiteraard niemand dwingen om met iemand te praten. Op 20 januari namen wij Mudasir even apart en lieten hem weten: 'Know that we feel very sorry for you and that we don't understand the decision of your parents, but we have no choice, we have to accept it, we have to obey your parents'. De reactie van Mudasir was: 'Thank you'. Toch wilden wij nog 2 dingen weten: Woonde Mudasir nou wel of niet bij zijn eigen ouders en moest Mudasir nou wel of niet werken (en was dat de reden dat hij niet naar school mocht gaan, omdat er inkomsten zouden wegvallen?) De antwoorden van Mudasir waren verbijsterend: Hij woonde gewoon bij zijn eigen ouders en hij hoefde niet te werken (hij hielp 's ochtends alleen zijn moeder). Nou ja zeg......toen begrepen wij de beslissing van de ouders helemaal niet meer. Ook Mudasir liet weten: 'I don't understand it'. Het deed ons pijn, maar er zat niets anders meer op dan ons erbij neerleggen dat Mudasir niet naar school mocht gaan van zijn eigen ouders. Als het écht tot de jongen door zal dringen dat het zijn eigen ouders zijn geweest, die hem deze kans hebben ontnomen, dan kun je alleen maar hopen dat het niet zal escaleren tussen de jongen en zijn ouders. Wij bespraken dit hele issue o.a. ook met mister Jacob. Hij opperde het idee om nog naar de Ghana Education Service te gaan; daarna naar de Social Welfare en tenslotte naar de Human Rights. Hij kon zich echter ook heel goed voorstellen dat wij helemaal niets meer deden voor wat betreft deze kwestie, aangezien we moegestreden waren. Op 25 januari brachten we de schoolbank naar de Bagabaga ridge school.

Bovenstaand: Een schoolbankje voor de Bagabaga ridge school; een zogenaamde 'dual desk'.

Ook daar begrijpt men niets van de beslissing van de ouders van Mudasir. Zeker de 'headmistress' en haar 'assistance' lijken zich er niet bij neer te willen leggen.

Een afkondiging door de president van Ghana: Alle televisietoestellen moeten van alle kantoren af! Dit juichen wij toe, want wij ergeren ons altijd enorm aan de onderuit gezakte houding van de mensen op de 'offices', die tv kijken, de krant lezen of eten tijdens hun werk.

Een wijze spreuk, die ik onder ogen kreeg: If you focus on results, you will never change; If you focus on change, you will get results!

Onze Ghanese vrienden zien dat Ben en Dees het zwaar hebben: Verblijfsvergunning nog steeds niet geregeld; problemen met het transport van de containers; gezondheidsklachten; veel gedoe op het werk; regelwerk in Nederland dat niet naar tevredenheid verloopt; nog een onduidelijke toekomst…..pfff……….Op 10 januari stond Paul op de stoep, op 17 januari mister Halilahi en op 24 januari Taiba. Zij komen, zij bellen en zij blijven zeggen: 'It will be okay by His Grace'!!! Collega Aziz van Cambridge Garden Academy had het volgende plan: 'Madam Dies, shall I join you when you have to go to several offices; sometimes you need a black man, you know!' Ja….dan moet je toch weer lachen….!

20 januari: En toen startte de auto niet meer en kwam fitter mister Babs naar ons huis en werd de auto weggesleept. Oorzaak: 4 injectoren kapot. Deze onderdelen zijn niet te koop in Tamale en moesten gekocht worden in Kumasi (een afstand van 6 uur rijden). Aangezien wij erg afhankelijk zijn van de auto en deze eigenlijk geen dag kunnen missen, kregen we van mister Babs een leenauto; een oude Toyota pick-up.

Bovenstaand: Aangezien onze eigen auto ter reparatie was aangeboden, kregen we even een leenauto.

Toen Ben deze oude dieselbak de volgende ochtend weer wilde starten, kreeg ie 'm niet aan de praat. Ook na 15 minuten voorgloeien was er geen enkel resultaat. Mister Babs werd weer gebeld en toen was de accu weer leeg. Dit was snel verholpen. Nauwelijks maakten we weer gebruik van deze pickup of we kregen een telefoontje van mister Babs dat we de auto direkt moesten inleveren. De eigenaar had 'm nodig. Van mister Babs kregen we echter een ander exemplaar: Een oude geel/blauwe Suzuki, met onderdelen van Volkswagen.

Nauwelijks mee gereden of Ben kreeg problemen met de versnellingsbak. Er viel niet mee te schakelen. Na een tijdje zat het hele ding vast. Het einde van het liedje was dat we alles per taxi konden doen. We lieten mister Babs dan ook maar weten dat hij deze oude bak mocht komen ophalen en we vroegen hem wanneer onze eigen auto klaar zou zijn....Tomorrow.......Dit betekende dat we op 22 januari onze eigen auto weer terug hadden. Binnen 48 uur hadden we in 3 verschillende auto's inclusief taxi's rondgereden.

21 januari: 's Ochtends zagen wij een 'black screen'.....nee toch.....separaat beeldscherm computer toch niet kapot? Geen power....geen internetconnection.....Van internetcafé Fuzzy kregen we even een beeldscherm in bruikleen. De opgetrommelde elektriciën kon echter niets aparts ontdekken en toen .....pats boem.....zomaar ineens werkte het beeldscherm weer en kwam de internetverbinding weer terug. Gelukkig, want werken zonder auto (zie verhaal hierboven) noch computer is vrijwel onmogelijk.

Op 22 januari heeft mister Jacob (onze voormalige huisbaas en huidige baas op papier - slechts nodig voor de verblijfsvergunning - van onze nieuwe NGO CPYWD), een interview gegeven voor een Nederlandse TV-ploeg. Waarschijnlijk heeft oud vrijwilligster Maartje hiervoor gezorgd. Wanneer het wordt uitgezonden in Nederland weten we niet, maar wie weet zien jullie iets over de NGO CPYWD op de Nederlandse TV. Als dat zo is, horen we graag jullie reacties.

Normaal gesproken komt compound-boy Hudu op zaterdagmorgen, maar op 23 januari belde hij op en liet weten: 'Please madam, I can't come today, they send me, but I come tomorrow morning very early at 6.00 am'. Nooit noemt hij ons Ben en Dees. Hoewel we dit al honderden keren gevraagd hebben, blijft hij zeggen: 'No, it's not possible; in our culture we have to say 'master and madam'. Hahahaha!!!

23 januari: Een dag van bezoekjes afleggen: Asia, Suhayini, Steven, mister Halilahi. Een dag eerder werd het tijd om 'just to say hello' te zeggen tegen madam Mariam. 'Carpenter' Steven had 2 dingen voor ons gemaakt: Een kledingrek voor in de shop van Suhayini en een schoolbankje voor de Bagabaga ridge school (waar nog de laatste hand aan werd gelegd op het moment dat wij kwamen).

Bovenstaand: Bij het huis van 'carpenter' Steven: Een kledingrek voor in de shop van naaister Suhayini en een schoolbankje voor de Bagabaga ridge school.

Aangezien de shop van Suhayini niet ver van het huis van Steven is verwijderd, vroegen we Suhayini en 2 van haar 'sisters' om plaats te nemen op de achterbank van onze auto. Samen reden we naar Steven, waarna de 3 meisjes samen het kledingrek droegen en terug liepen naar de shop van Suhayini. Toen ik (Dees) het kledingrek zag, vroeg ik mij hardop af of het niet te groot zou zijn. Volgens mij paste het niet in de shop. Maar uh......een timmerman moet toch eerst de maten opmeten? Steven had dit echter niet gedaan en liet weten dat het een standaard maat was. Toen wij echter even later in de shop van Suhayini arriveerden, bleek dat Dees gelijk had. Het kledingrek paste niet in de shop. Er werd snel een belletje gepleegd naar Steven en deze stuurde een hulpje, die binnen een mum van tijd het bovenste gedeelte van het kledingrek eraf zaagde. No problem..........

Bovenstaand: Een leeg kledingrek en een vol kledingrek; naaister Suhayini is blij met dit stukje 'aankleding' voor haar shop.

Toen wij weefmeisje Asia bezochten, liet zij ons weten dat één van haar weefattributen kapot was. Toen zij vernam dat wij onderweg waren naar timmerman Steven, was de link snel gelegd. Zouden mister Ben en madam Dies dan niet even haar weefattribuut mee kunnen nemen in de auto en aan Steven vragen of hij dit kon maken? En natuurlijk deden wij dat. Voor Steven geen probleem. Een dag later konden we het ophalen en terugbrengen naar Asia, zodat zij ook weer vooruit kon. Ja en zo tuffen wij heel wat af in onze jeep voor deze en gene....... Op het naai-atelier bij mister Halilahi was iedereen al in de ban van de 'graduation'; de pass-out; de certificaatuitreiking van 8 meisjes op 31 januari. Eén van de 8 meisjes is onze Suhayini. Toen we Suhayini in haar eigen shop bezochten, gaf ze ons een envelop met daarop de tekst: In the name of Allah, the most gracious, the most merciful, Mr. Halilahi's fashion complex. I wish to invite the company of mister Ben and madam Dies to witness the pass out Ceremony of Abdalla Suhayini, voorafgegaan door de namen van de andere 7 meisjes. Date: Sunday, January 31, 2010. Venue: Picorna Hotel. Time: 2.00 pm-6.00 pm. Het is dan uiteraard de bedoeling dat je de envelop vult met Ghanese cedi's. Wij lieten mister Halilahi maar alvast weten dat wij niet aanwezig zouden zijn bij de pre-graduation op 29 januari (certificaatuitreiking en bidden), maar dat we uiteraard wel van de partij zouden zijn op het grote feest op 31 januari, zijnde de echte graduation. Voorzichtig roerden we maar alvast aan dat we niet graag aan de 'high table' wilden zitten; geen erepodium voor ons a.u.b. en geen eregasten. Want als het aan mister Halilahi ligt, dan plaatst hij ons het liefste in de 'spotlight'. Hij stemde toe, weliswaar niet van harte, maar toen Ben hem beloofde met hem te gaan dansen, toen was het oké. Hij zou dan wel een mooi plaatsje voor ons vooraan realiseren. We moesten toch zeker Suhayini goed kunnen zien om foto's te maken?

Een verrassing van Taiba: Zij belde op en stelde voor om zondag 24 januari te komen en samen de lunch te bereiden. Zij was in gezelschap van haar 2 kleine dochtertjes: Nana en Zenab. Erg leuk en zeker voor ons een welkome afleiding na alle tegenslag van de laatste tijd. We maakten jollof rice met fish. De naam van de vis klonk als Charlie. In de volksmond werd de vis 'keep quiet' genoemd.

En dan ineens krijgen we een mailtje van een zekere Yvonne van Aalten die als vrijwilliger werkt voor de Foundation Kidz Active (www.kidzactive.nl) en de organisatie Vrijwillig Wereldwijd. (www.vrijwilligwereldwijd.nl) In haar zoektocht naar de mogelijkheden een verblijfsvergunning/werkvergunning voor één van de Nederlandse werknemers te vinden, kwam zij per toeval op onze site terecht. Zelf komt ze al sinds 2004 1 of 2 keer per jaar in Ghana en dus ook in Tamale en vond het het heel opmerkelijk dat we elkaar nog nooit 'tegen het lijf' waren gelopen. Aangezien zij begin februari weer in Tamale zou zijn, stelde ze een ontmoeting voor. Nou, dat is altijd leuk. Wij gaven haar ons telefoonnummer en lieten haar weten dat ze welkom was.

Wij hebben - denk ik - wel vaker melding gemaakt van het feit dat de mentaliteit hier in het noorden niet echt geweldig is. Het is slechts 'receiving, receiving, receiving'....... Het gemak waarmee gevraagd wordt, is onvoorstelbaar. Je bent wit, dus je behoort te geven. Het moge duidelijk zijn dat wij hier niet aan mee doen en het erg storend vinden. Zoals bijvoorbeeld die keer dat de overbuurvrouw liet weten: 'You didn't give me anything for my Christmas box?' Wij geven altijd als antwoord: 'We are volunteers; we worked already for almost 4 years for free for your country'. Meestal weet men dan niets meer te zeggen. Of die keer dat 'onze' Azara vroeg: 'Can you buy me a mobile phone?'

De graduation/Pass-out voor o.a. onze naaister Suhayini.Bovenstaand: Een ererondje voor de geslaagde Suhayini.....voor dit meisje een belangrijk moment......een serieus gezicht; er kon geen lachje af.....Bovenstaand: Ben danst mee met alle geslaagden.Bovenstaand: Mister Halilahi, de master sewing, temidden van de 8 'graduated girls'.Bovenstaand: Suhayini krijgt haar certificaat.

Haar Pass-out/Graduation vond plaats bij hotel Picorna. Samen met enkele meiden en vrienden gingen we ernaar toe. Mister Halilahi als de grote leermeester 'sewing' was er apetrots op dat hij weer 8 jongedames had klaargestoomd voor naaister. De geslaagden genoten van hun mooie kleding, de certificaten, de muziek en van alle 'friends' die speciaal voor hen waren gekomen.

Januari zit erop.......aan tegenslagen was geen gebrek; hopelijk komen er volgende maand betere geluiden.

Het jaar waarin wij belangrijke beslissingen gaan nemen en knopen gaan doorhakken......

Oud en Nieuw: Aangezien wij net een paar dagen terug waren uit Accra, bleven we met Oud en Nieuw thuis en we werkten 2 dagen lang een heleboel openstaande zaken af. Toch waren er veel storingen in de vorm van telefoontjes......die meiden van ons die maar bleven bellen......just to say hello.......Op Oudjaarsdag belde mister Halilahi nogal opgewonden op.....'The chairman of the School Management Committee told me that we can arrange the transport of the containers now'…..Uh, pardon? Weet NorGhaVo hier van? Wij gaven mister Halilahi de opdracht om Musah te bellen. En wat bleek? Musah zat in Yendi (anderhalf uur verwijderd van Tamale) en liet weten dat het transport 'next week' geregeld zou worden. Verder had Musah in Tamale een copie van de ondertekende MOU afgegeven op het politiebureau. Dit om eventuele toekomstige problemen met Hawa te vermijden. Dat is nooit verkeerd. Suhayini belde ons op met de mededeling dat zij weer naar het ziekenhuis had moeten gaan, i.v.m. pijn aan haar benen. Aangezien wij haar een paar maanden geleden een health insurance card hadden gegeven, kon zij nu naar een ziekenhuis gaan en medicijnen krijgen. En dan een telefoontje, dat we even niet konden thuisbrengen.....een taxichauffeur uit Accra belde ons op 'just to greet'. Hoe is het mogelijk? In Nederland is zoiets ondenkbaar.

Het weekend van 2 en 3 januari stond in het teken van bezoek. Suhayini, Asia en Azara wisten de weg naar ons huis wel te vinden en vonden het erg gezellig.

Bovenstaand: Op de foto's zitten de meiden nog op de bank, maar meestal gaan ze languit op het vloerkleed liggen.

Ook kwam onze vriend Steven nog op visite. Hij is de broer van onze voormalige huisbaas mister Jacob en Steven studeert in Kumasi. Vanwege de Kerstvakantie was hij in Tamale. Verder brachten wij een bezoek aan Kpaluu junction; aan het gezin van onze voormalige huisbaas mister Jacob; de plek waar wij de eerste 2 jaren hadden gewoond. Wij zagen na een jaar Suzy weer terug. De vrouw van Jacco werkt en studeert in Kumasi en komt nog slechts tijdens vakanties naar Tamale. Ook kletsen we nog met de Duitse vrijwilligster Bianca, die momenteel op het project van mister Jacco werkt (CPYWD). Overigens...zij bleek niet Bianca te heten, maar Yanka. What's in a name.....

3 januari: En toen was er alleen nog een haan.............Onze kip is weg.... Al dagenlang probeerde ze er tussen uit te knijpen. Zij had haar zinnen gezet op broeden bij de overburen. Telkens weer probeerde ze om onder de poort door te kruipen. Wij dachten nog dit te kunnen verhinderen door stenen voor de poort te leggen, maar het dierlijk instinct bleek sterker te zijn. Via de wenteltrap aan de buitenkant van ons huis trippelde zij naar het dakterras en vandaar naar het dak en vloog over de muur. Als de poort wel eens open staat, komt het voor dat 'madam' ineens weer terug is. Zo geschiedde bijvoorbeeld ook op 22 januari. Het is dan een kwestie van even graantjes meepikken, buik vol,.......en een dag later weer wegvliegen. Dit 'vrije' gedrag is veel leuker om te zien. De haan is dus meestal alleen en wekt ons iedere ochtend met zijn gekraai.

Op 4 januari ontmoetten we Musah van NorGhaVo Ghana tijdens een bezoekje aan de office. Uiteraard werd de container-issue aangeroerd....'Wanneer kunnen we overgaan tot het transporteren van onze containers van Kukuomarket naar Lamashegu? Het 'paperwork' is nu toch klaar? Musah liet weten een copie van de 'agreement' (MOU) te hebben afgegeven op het politiebureau, om eventuele Hawa-problemen in de toekomst te voorkomen. Verder had hij contact opgenomen met Assembly (Gemeente) als het ging om de betaling van de kosten van transport. Er was ook blijkbaar contact geweest tussen Assembly en Hawa. Hawa had verklaard nooit meer iets te hebben vernomen van de 'witten' met betrekking tot de containers. Nee natuurlijk niet....Krijg nou wat?......... Hawa heeft destijds (juli 2009) geweigerd een eerdere MOU - op maat voor haar - te ondertekenen en NorGhaVo heeft haar toen schriftelijk laten weten dat ze daardoor buitenspel staat. Hieruit blijkt maar weer dat Hawa er nog steeds niets van begrijpt of gewoon knettergek is. Hoe het ook zij: Assembly is bereid de kosten van het vervoer van de containers te regelen cq te betalen. Indien een copie van de MOU alsmede van de correspondentie tussen NorGhaVo en Hawa door Assembly is ontvangen, zal worden bekeken in hoeverre vervolgens de kosten van wederopbouw cq herplaatsing van de 3 containers worden betaald. Op dit moment was er geen budget voor vrijgemaakt door Assembly. En zo zie je maar weer: Alle kosten van shifting of relocation (inclusief wederopbouw) zouden worden betaald door Assembly (en dus niet alleen het transport), maar een Ghanese belofte is en blijft wankel.......Musah beloofde dat we het transport zouden gaan regelen in de week van 4 januari, maar.......toen kwam er weer een funeral van één van zijn ooms tussendoor en werd de hele zaak voor de zoveelste keer vooruit geschoven. En weer moesten wij de zaak activeren....op 12 januari vroegen we om een update. Waarom hoorden we niets? Diezelfde dag ontvingen we dan eindelijk een mail van Musah van NorGhaVo Ghana. Toen we de inhoud lazen, konden we alleen maar heel diep zuchten. Wat bleek? Assembly (Gemeente) wil alleen maar de containers transporteren als zij een bewijs hebben dat Hawa accoord gaat met het transport. Mocht Assembly niets van Hawa horen, maar wel van de politie, dan zou Assembly aktie gaan ondernemen. Alex en Peter van NorGhaVo Ghana hebben dan ook de politie bezocht, maar troffen de crime officer niet aan. Teruggaan dus! Musah liet duidelijk doorschemeren dat hij verwacht dat het een rechtszaak gaat worden. Zucht......zucht....hele diepe zucht......De hele kwestie begint gewoon weer van voren af aan. Het is toch niet te geloven! Wij hebben er in ieder geval geen woorden meer voor. Het is zó complex geworden, dat het zelfs voor ons bijna onmogelijk is om het verhaal nog te kunnen volgen. Wij denken dat het op deze manier gewoon doorhobbelt tot juli. Wij zijn bijna moegestreden. Voor wat betreft de container-issue mag het van ons juli worden. Dan horen we en zien we er niets meer van en zullen we ons erbij neer leggen. Wij hebben ruimschoots voldaan aan onze inspanningsverplichting, maar hebben geen resultaatsverplichting. Tot juli blijven we echter ons best doen. Wij hebben het plan om zelf weer eens naar één van de hoge bazen van de Gemeente te stappen. Hawa heeft zo ontzettend veel kansen gehad en een ieder weet dat deze vrouw gewoon gek is. How to teach a fool? That's the question! En voor wat betreft de politie in Tamale: Die zegt altijd hetzelfde, namelijk: 'Go to court'. Waarom beslist de Gemeente toch niet? Niemand lijkt hier een beslissing te durven nemen. Het is toch een schande: Nederland heeft alles betaald; de Gemeente heeft alles vernietigd; onze uitzendorganisatie heeft ons niet ingelicht en vorig jaar april is door de Gemeente en de Regional Minister beloofd dat alle kosten van de relocatie betaald zouden worden. Maar ach....wat is een belofte in Ghana? Inmiddels is het alweer bijna april en strijden wij al bijna een jaar voor de sponsorgelden. Er zal waarschijnlijk maar één manier overblijven om het te kunnen realiseren en dat is.....'bribing'.......banknotes onder de tafel...... Toen we onze zorgen hierover uitspraken bij vrienden, liet Steven weten dat hij best bereid was om een keer met Musah te gaan praten. Nadien kregen we te horen dat Musah had laten weten: 'If Ben and Dees want the containers to be at Lamashegu, then they have to forget about Assembly and pay the costs themselves'. Wel ja…….de witten mogen weer betalen. Maar wat wij ook niet normaal vinden is dat wij deze informatie niet rechtstreeks krijgen van NorGhaVo Ghana. Steven is toch niet de 'spokesman' van Musah? Wij besloten dan ook om op 21 januari zelf maar weer eens naar Assembly te gaan, in de hoop dat we de Coordinating Director zouden treffen. Dit is één van de hoogste bazen van de Gemeente. Wij namen mister Jacob mee. Hij is op papier de directeur van onze nieuwe NGO en zijn project CPYWD gaat ook over 'youth and women empowerment'. Maar........wij troffen de Coordinating Director niet aan, want die was 'on travelling'. Wel troffen we de chairman van the School Management Committee, die ons doodleuk vroeg waarom wij geweigerd hadden de containers naar Lamashegu te brengen. Ben en mister Jacob waren met stomheid geslagen en Dees ontplofte ter plekke. Aangezien Ben zich te ziek voelde, duurde het niet lang voordat ook mister Jacob uit de naam van Ben zó ontzettend van leer trok, dat er zich binnen een mum van tijd een heleboel mensen van de Gemeente om ons heen hadden verzameld. Nadat wij alle frustratie eruit hadden gegooid, barstte Dees in snikken uit en dit leidde er toe dat we bij de burgemeester mochten komen. Deze verzekerde ons: 'Don't worry, I will solve the problem'. Wij lieten echter duidelijk merken dat het moeilijk was om dit nog te geloven. Men had ons al zo vaak beloofd dat de container-issue opgelost zou worden. De burgemeester stelde een follow-up voor: Meeting with the MCE (Metropolitan Chief Executive): Het hoogste orgaan.

Bovenstaand: Vergaderingen bij Assembly (Gemeente), inzake de container-problematiek.

Op dinsdag 26 januari om 12.00 uur zou de zaak besproken worden in aanwezigheid van de burgemeester, the Coordinating Director of Assembly, the Chairman of the School Management Committee en mister Jacob. Uiteraard konden we Musah van NorGhaVo ook uitnodigen, maar wij hadden daar totaal geen behoefte aan. Bovendien was hij in Accra, om vrijwilligers op te halen. Wij gaan er vooralsnog van uit dat de oplossing in zicht is en dat zelfs alle kosten worden betaald. Mocht het echter wéér op niets uitdraaien, dan willen wij eigenlijk niet meer wachten en willen wij - Ben en Dees - het liefst op eigen houtje de containers gaan ophalen. Maar ja, dat kan problemen opleveren. Wij hebben NorGhaVo laten weten dat wij geen dubbeltje uit onze eigen zak gaan betalen. Als Assembly niet betaalt, dan laten we het project betalen. Misschien wel verstandig om op 26 januari een verklaring te vragen, waarin duidelijk wordt vermeld dat wij de bevoegdheid krijgen om de containers op te halen en mee te nemen, want anders kan het zijn dat de chief weer geen toestemming geeft of dat iemand de politie inlicht en wij weer moeten opdraven op het politiebureau. In beide gevallen hebben wij dan iets in handen om te laten zien. Maar wellicht duurt een simpele verklaring - opgesteld door bijvoorbeeld de burgemeester - ook weer weken. Oké.....belangrijke vergadering dus op 26 januari, maar........het is altijd wat in Ghana. Dit maal werd de burgemeester met spoed weggeroepen, i.v.m. ongeregeldheden in Tamale. Wij zagen in het Assembly-gebouw al veel politie, militairen en mensen van de Immigratiedienst. Allemaal mensen die de openbare orde moeten handhaven. Toen de burgemeester ons zag, liet hij weten dat wij konden spreken met de Coordinating Director. Deze zou het verhaal dan doorgeven aan hem, zijnde de burgemeester. En weg was ie......Tot onze grote ergernis kwam de chairman van de SMC (School Management Committee) pas opdraven na afloop van de vergadering. Dus...Ben en Dees mochten het weer opknappen. Gelukkig was mister Jacob bij ons, al was het maar om de culturele 'addertjes onder het gras' voor ons op te lossen en het verhaal in perfect Engels te verwoorden. Van te voren hadden wij de strategie met Jacob besproken: Ben en Dees doen het verhaal en hij zou toevoegen, aanvullen, beter uitleggen etc. Strekking van onze versie was: In april 2007 een trainingscentrum gebouwd op Kukuomarket (met 100% sponsorgeld van Nederland) en 2 jaar later (in april 2009) kregen we te horen dat we moesten vertrekken. Wij lieten weten dat de voorganger van de huidige Coordinating Director alsmede de Regional Minister hadden beloofd om alle kosten van transport en relocatie naar een andere plek te zullen betalen. Wij schetsten de gebeurtenissen in de tijd: Juni 2009 zijn we vertrokken op Kukuomarket; september 2009 was alles afgebroken; in oktober 2009 hadden we de toestemming gekregen van de chairman van de SMC (School Management Committee) om onze containers op de grond te zetten van de school, bij het naai-atelier van mister Halilahi en in december 2009 was de MOU ondertekend. We vertelden dat Hawa niet langer meer 'involved' was. NorGhaVo had haar vele kansen gegeven en telkens weer liep het op niets uit. Bovendien had ze nooit een MOU getekend en had ze NorGhaVo schriftelijk laten weten niet meer samen te willen werken met NorGhaVo-vrijwilligers. NorGhaVo had dit 'paperwork' tussen Hawa en NorGhaVo aan Assembly (Gemeente) gegeven en tevens een copie van de ondertekende MOU. Dit laatste had NorGhaVo ook aan de politie gegeven, om eventuele problemen in de toekomst te voorkomen. Wij lieten weten dat we in kringetjes ronddraaien....van de chief naar de politie en van de politie naar de Gemeente enz. enz. De politie zegt alleen maar: 'Go to court'. Wij vroegen de Coordinating Director op de man af: 'Waarom kan niemand dit probleem oplossen? Wij begrijpen het in ieder geval niet meer: Nederland heeft alles betaald; Assembly heeft alles afgebroken en de 'needy girls' zijn het slachtoffer. Wij kunnen het in ieder geval niet meer uitleggen naar onze sponsoren toe in Nederland. Wij vroegen ook om het transport zelf te mogen regelen (dan gaat het tenminste sneller). Wij hebben al een team op het oog. Onze Hudu en zijn vrienden staan in de startblokken om met pushtrucks de klus te klaren. Blablabla..... De reactie van de Coordinating Director was in eerste instantie nogal bot. Toen Dees de zin uitsprak: 'Assembly destroyed everything', kon hij dit niet waarderen....... Maar kom op zeg.....Ze hebben toch ook alles afgebroken? De man echter hield vol: 'We didn't destroy it'. Dit geloof je toch niet! Toen wij hem confronteerden met het feit dat zijn voorganger en de Regional Minister hadden beloofd om alle kosten te betalen, liet hij doodleuk weten: Beiden zijn inmiddels vertrokken. Op dat moment sprong mister Jacob voor ons in de bres. Het voordeel van Jacob is dat hij zowel het Ghanese referentiekader als ook het Nederlandse referentiekader kent. Jacob werkt al jaren samen met voornamelijk Nederlanders en heeft Nederland in 2007 bezocht. Hij kon dan ook goed uitleggen aan de Coordinating Director dat wij als Nederlanders het idee hebben dat er gewoon niets aan de zaak wordt gedaan. Vanaf toen werd de Coordinating Director veel vriendelijker naar ons toe en sprak uit dat hij onze frustraties begreep. Dat was dan iets en dit vormde de basis om het gesprek voort te zetten. Het volgende werd afgesproken: Mister Jacob zou alleen de chief van Kukuomarket gaan bezoeken. Deze bevindingen zou mister Jacob moeten terugkoppelen naar de Coordinating Director. Als de chief accoord zou gaan met het transport van de containers naar Lamashegu, dan zou Assembly een brief schrijven naar de chief en tevens naar de politie. Daarna zouden wij dan het daadwerkelijke transport kunnen gaan regelen en zouden wij verzekerd zijn van rugdekking. Op een gegeven moment dacht de Coordinating Director even hardop en zei tegen ons: 'At the moment you go to the Chief's Palace to collect the containers, we as Assembly can give you police protection'. Zoals vaker gezegd……het lijkt hier net een spannend jongensboek! Toch werd dit idee snel terzijde geschoven: Politiebescherming voor ons zou ook averechts kunnen werken en olie op het vuur kunnen gooien. De Coordinating Director waarschuwde ons voor het feit dat de community van Kukuomarket één van de gevaarlijkste gebieden was van de stad. Uit eigen ervaring weten wij inderdaad dat de gemoederen op Kukuomarket behoorlijk verhit kunnen geraken. Bij een meningsverschil kan het voorkomen dat er naar 'guns' gegrepen wordt. Er is nou eenmaal jeugd op Kukuomarket die denkt dat de containers gewoon bij hun community horen en zij zullen zich dan ook hevig verzetten als de containers worden weggehaald. Kortom: Er kan een gevaarlijke, explosieve situatie ontstaan. Toen mister Jacob nog op dezelfde dag (26 januari) de chief bezocht, was deze echter niet thuis. Hij sprak wel met de 'spokesman' van de chief, zijnde een zekere Adam (die wij ook kennen). Adam gaf te kennen dat hij geen problemen zou verwachten als we zouden komen om de containers op te halen, maar.......dan wel in het bijzijn van iemand van NorGhaVo. Bovendien werd aan Jacob gevraagd om donderdag 28 januari nogmaals de chief te komen bezoeken. Toen hij op de afgesproken tijd aanwezig was (12.00 uur), kreeg hij te horen dat hij om 15.00 uur terug moest komen, want......de 'spokesman' van de chief moest erbij zijn en deze 'spokesman' (Adam) moest eerst lesgeven. Tegen 17.00 uur kwam het verlossende telefoontje: De chief had ook groen licht gegeven. Vrijdag 29 januari kon het transport van de containers plaatsvinden!!!! Na het gesprek met de chief, was mister Jacob teruggegaan naar Assembly om Assembly de feedback van de chief te geven. Assembly had besloten dat het niet meer nodig was om brieven te schrijven naar de chief en de politie. In plaats daarvan zou Assembly een afgevaardigde sturen op 29 januari. De volgende afspraken werden gemaakt: Op vrijdag 29 januari om 15.00 uur moesten de volgende personen verschijnen bij de Chief's Palace: Mister Jacob; een afgevaardigde van de Gemeente; iemand van NorGhaVo; Ben en Desirée; de 'spokesman' van de chief en één van de jongens (Hudu) die het transport zouden gaan realiseren. Uiteindelijk kwam mister Jacob niet, maar waren zowel Alex als Peter van NorGhaVo aanwezig, alsmede mr. Iddrisu van de Gemeente en verder 'spokesman' Adam die samen met de ouderlingen het woord voerden, aangezien de chief ziek was. Niet alleen Hudu, maar ook een ander teamlid van de transportclub was aanwezig en tenslotte was Saani nog present. Laatstgenoemde was vaak in onze periode Kukuomarket terplekke, aangezien hij daar woonde. Al met al was het een happening met 'mixed feelings'. Wat bleek? Wij moesten niet alleen betalen voor het transport van de 'Chief's Palace' naar de nieuwe plek Lamashegu (180 GHc; ongeveer 90 Euro), maar ook moest nog betaald worden voor het transport dat in september j.l. had plaatsgevonden van Kukuomarket naar de Chief's Palace. In eerste instantie werd hiervoor 160 GHc gevraagd, maar uiteindelijk ging men accoord met 120 GHc. In vergelijking met die 180 GHc, een waanzinnig hoog bedrag, aangezien de afstand zeer gering was. Maar uh.....we hebben nooit om dit transport gevraagd?! Al snel werd duidelijk dat er niet getransporteerd zou worden als we dit extra onvoorziene bedrag van 120 GHc niet zouden betalen. In onze beleving pure chantage, maar iedereen liet weten.....'Betaal nou maar, want dit is onze cultuur'......Men schepte er behagen in dat de witten 'de knip moesten trekken'. Zoals eerder gemeld, had Assembly beloofd alle kosten te zullen betalen, maar daar konden we dus naar fluiten. Alle aanwezigen waren in de veronderstelling dat de witten alles uit eigen zak betaalden. Wij verklaarden echter zeer nadrukkelijk dat wij het project lieten betalen, met als gevolg dat hun eigen volk daardoor minder zou krijgen. Het is allemaal zó onrechtvaardig, maar wij wilden het container-boek zó graag sluiten, dat we maar betaalden....... 'Sometimes it's better to join the ennemy'.....Het was tevens de bedoeling om de chief, zijnde de ouderlingen te bedanken (waarvoor?) en de chief te voorzien van de nodige cadeautjes, o.a. kolanuts. Wij als witten werden geacht geld te geven. Wij kregen het niet uit onze mond om te zeggen:'We are grateful, thank you'. Wij lieten weten: 'We are very glad that the problem has been solved'. Wij kunnen niet zeggen hoe blij we zijn dat we het container-boek kunnen sluiten! De meeste dank gaat uit naar mister Jacob, die er in is geslaagd om zowel Assembly als de chief over de streep te trekken. Het daadwerkelijke transport vond plaats in de avond-en nachtelijke uren, aangezien er dan minder verkeer op de weg is. NorGhaVo had de politie verwittigd van het nachtelijke transport en daardoor kregen onze transport-boys rugdekking, mocht Hawa tot actie overgaan. Het was niet alleen het regelen van het transport van de 3 containers, maar ook moest er nog een signboard opgehaald worden en tevens materialen, die nog gebruikt konden worden bij de wederopbouw van het trainingscentrum. Deze materialen lagen in de community van Kukuomarket. Maar.......wat gebeurde er tijdens het transport? In de nacht van vrijdag 29 januari op zaterdag 30 januari ging om 3.00 uur 's nachts de telefoon. Nee toch.....Hudu aan de lijn.....Tijdens het transport van de laatste container was er een dronken bestuurder van een auto tegen de pushtruck aangereden. Er was niemand gewond; er was wel schade aan de auto van de bestuurder en onze container was beschadigd. De politie gaf opdracht om zowel de laatste container als ook de auto van de bestuurder naar het politiebureau te brengen. En toen reageerde ons Hudu als volgt: Voor container-issues moest de politie maar contact opnemen met NorGhaVo. En het telefoonnummer van 'the white people'? Wel, dat was nummer........en Hudu gaf een foutief telefoonnummer op. Hij liet de police-officer weten dat het hele transport-team niet naar het politiebureau zou gaan, maar naar Lamashegu. Als de agent dit niet toestond, dan zouden zij de container midden op straat neerzetten en gewoon naar huis gaan. Hierop belde de police-officer naar zijn baas, die echter niet opnam. Uiteindelijk gaf de agent 'groen licht' en mochten Hudu en zijn mannen verder gaan met het transport. Wij spraken telefonisch (3.00 uur 's nachts) met Hudu, met de bestuurder van de auto en met de politie. Aangezien de bestuurder van de auto volgens Hudu 'a big man' was en zonder kentekenplaat op zijn auto reed en de absolute schuldige was, ging de pechvogel er van door. De man koos eieren voor zijn geld, omdat hij problemen voorzag als hij naar het politiebureau zou gaan. De manier van denken in dit soort situaties is totaal anders dan in Nederland! Dus.....alle 3 de containers staan op de plek waar wij ze willen hebben, maar toen deed het volgende probleem zich alweer voor. Wij hadden afgesproken met het transport-team dat zij voor de prijs van 180 GHc niet alleen de 3 containers zouden transporteren, maar tevens de materialen zouden ophalen die nog ergens in de community van Kukuomarket lagen. Deze materialen kunnen wij weer gebruiken bij de wederopbouw. Te denken valt hierbij aan: Een boog, metalen palen, dakconstructie, hout enz. Het was dus een all in prijs. Met uitzondering van Hudu, had het team echter plotseling besloten dat er opnieuw betaald moest worden voor dit tweede transport. Aangezien wij dit absoluut niet konden waarderen, besloten wij om niet het transport-team deze klus te laten klaren, maar mister Halilahi te bewegen om een eigen transport te regelen. Hij mocht tenslotte ook wel eens iets doen. Wij hadden al zoveel voor hem gedaan? Hij kon ons standpunt heel goed begrijpen en beloofde een pick-up te arrangeren. Dat was snel geregeld, maar toen hij Saani liet weten dat hij de materialen kwam halen, liet Saani doodleuk weten dat hij 40 GHc moest betalen. Hij of andere mensen van Kukuomarket hadden namelijk al die maanden als watchman gefungeerd. Als er niet betaald zou worden, kregen we de materialen niet mee. Wij belden met Adam, de 'spokesman' van de chief en deze stond aan onze kant. Uiteraard hoefden wij niets te betalen aan Saani; dat was namelijk niet afgesproken. Wij worden er inmiddels doodziek van. Iedereen probeert er een slaatje uit te slaan. Waarschijnlijk heeft Saani dit plannetje bedacht, toen hij een dag eerder in De Chief's Palace zag dat er cash betaald werd voor transport door de 'white man'. Dat heeft hem waarschijnlijk op het idee gebracht om ook geld te vragen voor onze eigen materialen die liggen te wachten om meegenomen te worden. Saani liet letterlijk weten: 'I was the caretaker of your materials.....if you want your materials back, then you have to pay......' Wij hebben iedereen heel duidelijk laten weten dat wij aan deze kwestie geen stuiver, uh....geen pesewa meer betalen!!! Uiteindelijk kwam het dan toch allemaal goed: Mister Halilahi ging met een pick-up naar Saani en slaagde erin om zonder iets te betalen, de materialen mee te nemen. Eindelijk.......alles is op de plek waar het moet zijn.

Bovenstaand: Na een lange strijd staan onze containers dan toch maar op de plek waar wij ze graag wilden hebben, namelijk bij het naai-atelier van mister Halilahi. Het project zal verder gaan onder de naam: Needy girls project.

En dan is er nog die kwestie van de Watercompany..... Zoals bekend zijn we vanaf 1 oktober 2008 woonachtig in ons huidige huis. Op dat moment leverde de Watercompany - al jaren - geen water. Omstreeks november 2008 werd water geleverd.... niet elke dag, doch mondjes maat. Kerst 2008 werd gestart om een meter te verkrijgen. Na diverse bezoeken van ons aan de office van de Watercompany werd de meter uiteindelijk in mei 2009 geplaatst. Tevens werd een rekening inzake waterverbruik gepresenteerd van de periode oktober 2008 tot mei.2009. Nou zeg, nauwelijks water afgenomen, nota bene duur water gekocht van de watertankers en dan toch een rekening - flat rate - krijgen. Flat rate wil zeggen: Een vast bedrag, onafhankelijk van het verbruik In mei 2009 werd dus een brief geschreven richting Watercompany, waarin wij bezwaar maakten. Medio december 2009 hadden we nog steeds geen antwoord ontvangen, doch wederom wel een nota. Sinds mei 2009 was de nota met het flat rate bedrag gewoon door blijven lopen. Ben ging op 5 januari dus toch maar even op bezoek bij de Watercompany. Het verweer van de manager was: Je hebt helemaal gelijk....Je hebt nog geen antwoord ontvangen, omdat het hier op kantoor een giga puinhoop is. We hebben het overzicht niet meer. Het regent klachten en de meest urgunte gevallen (daar waar afsluiting dreigt) pakken we er uit. Probleem is bovendien dat onze klanten misbruik maken van onze administratieve puinhoop en daar moeten we alert op zijn. Advies: 'Wacht maar rustig af, jouw klacht wordt heus nog wel een keer behandeld'........misschien over 2 of 3 maanden......Wordt dus vervolgd........... Het spel: 'Mens erger je niet' wordt hier dagelijks in de praktijk gespeeld!!!

8 januari: De polytank is leeg en de Watercompany heeft ook geen water verschaft. Inside information Hudu: 'They locked the pipe already for 4 days'...... Er zat dus weer niets anders op dan het dure water te kopen van de watertankers die onze polytank kwamen vullen. Dit kon pas een dag later, omdat we niemand konden bereiken. In het gebied waar wij wonen (Zagyuri) is water toch vaak een probleem. In de laatste week van januari leverde de Watercompany opnieuw geen water. Aangezien wij het telefoonnummer hebben van de 'complaint officer' belden wij hem op. Hoewel de man in Accra zat, was hij bereid om contact op te nemen met de direkteur in Tamale.

Het moge duidelijk zijn dat wij in de afgelopen jaren heel wat vrijwilligers hebben zien komen en gaan. Soms komen deze vrijwilligers weer terug, aangezien zij Ghana/Tamale op de één of andere manier niet kunnen vergeten. Besmet met het Tamale virus? Zo liepen wij na ruim 2 jaar vrijwilligster Chantal zomaar pats boem tegen het lijf in de stad.

Onze beste vriend Paul werd op 8 januari 32 jaar. Toen wij hem opbelden, reageerde hij verrast: 'I forgot; you are the only ones who remind me'....Tsja....verjaardagen gaan hier geruisloos voorbij; sterker nog....de jarige zelf weet helemaal niet dat hij/zij jarig is.

In de vorige update hebben wij melding gemaakt van het feit dat we op 21 december de direkteur van de Immigratiedienst in Accra hebben bezocht, i.v.m. de verschillende mogelijkheden als het gaat om het verkrijgen/verlengen van een verblijfsvergunning zonder het eerst moeten aanvragen van een werkvergunning. Zij noemde toen de volgende varianten: Residence permit zonder quota; residence permit op basis van eigen vermogen en een permanente verblijfsvergunning. Sinds die tijd beschikken wij ook over haar e-mailadres en dat is toch wel handig als je vragen hebt. Zo liet zij ons per mail weten dat wij een zogenaamde long term residence permit zouden kunnen aanvragen (voor 2 of 3 jaar). Ook hebben we over deze kwestie contact opgenomen met de Ambassadeur van de Nederlandse Ambassade in Accra. De Nederlandse Ambassade heeft echter niet de bevoegdheid om te bemiddelen bij verblijfsvergunningen. Dat zou namelijk betekenen dat zij zouden treden in de toelatings-en verblijfsprocedures voor Ghana en dat ligt nou eenmaal uitsluitend op het terrein van de bevoegde Ghanese autoriteiten. Ook hadden we de volgende vraag voorgelegd: Stel: Er wordt een vergunning afgegeven voor een bepaalde tijd en in die bepaalde tijd verloopt het paspoort. Hoe wordt hier dan mee omgegaan door de instanties? Wij werden ook voor deze vraag terug verwezen naar de Immigration Service in Accra. Uit hoofde van de direkteur kregen we via the Head Intelligence Unit (what's in a name?) antwoord. Onze grote wens is dus om een long term residence te krijgen. Tot het zover is, moeten we (hopelijk nog maar 1 keer), de normale procedure bewandelen: Werkvergunning aanvragen via Accra en verblijfsvergunning via Tamale. Aangezien wij dit zonder NorGhaVo regelen, maar via het project van onze voormalige huisbaas mister Jacob, hebben wij veel contact met laatstgenoemde. Op papier werken wij voor zijn NGO CPYWD. Mister Jacob moet zijn project eerst laten registreren bij Social Welfare. Hij is nu doende om de laatste brief te verkrijgen via Social Welfare die nodig is om onze werkvergunning in Accra te realiseren. Als we die werkvergunning hebben, kunnen we in Tamale de verblijfsvergunning regelen. Het hele zaakje moet voor 24 maart geregeld zijn, aangezien onze vergunning dan verloopt. Het laatste nieuws van mister Jacob is dat men wacht op 'the social report of the District Director of either Tamale metro or the Tolon/Kumbungo district'. Er zijn verschillende Districts Directors die onder de Regional Director vallen (de Regional Director is de direkteur van Social Welfare waar wij op 10 december j.l. mee hebben gesproken). De Regional Director staat weer onder de National Director. Voor ons is het bijna niet meer te volgen, dus voor jullie beste lezers, zal het helemaal een puzzel zijn!

De eerste week van januari stond voornamelijk in het teken van computerwerk. Er is heel wat werk verzet. Wel zo fijn, aangezien de lessen op school weer gingen starten op 12 januari.

Als je hier aan mensen vraagt hoe het gaat, krijg je vaak het antwoord: 'We are managing' of tewel....ach...we klaren het wel. Wij maken wel eens een geintje door te zeggen: 'You are all managers in Ghana!'

Op 8 januari gingen we het project bezoeken van onze voormalige huisbaas mister Jacob: Community Partnership for Youth and Women Development (CPYWD). Tot op heden was het er nog nooit van gekomen om deze NGO te gaan bekijken. Eigenlijk vreemd.....we hebben in alle afgelopen jaren (en zeker toen wij zelf op de compound woonden) het project zien groeien en veel vrijwilligers ontmoet die daar hebben gewerkt. Maar goed, beter laat dan nooit.....Bovendien vonden wij dat er nu een extra reden was: CPYWD wordt voor ons gebruikt om dit jaar onze verblijfsvergunning te verwezenlijken. Aangezien wij dit niet meer willen laten regelen door NorGhaVo Ghana, wordt de NGO van mister Jacob ingezet. Het project in de praktijk zien is dan ook niet meer dan normaal. Op dit moment werkt de Duitse vrijwilligster Yanka op het project en samen met haar en met de Ghanese collega Mozes togen we op pad. Wij hebben er van genoten! We bezochten 2 communities en uit alle hoeken en gaten kwamen de kinderen toegesneld.

Als eerste zagen we enkele speeltoestellen, die met dank aan de Youth Service Initiative waren gerealiseerd. Learning by doing is het doel.

Veel spel-aktiviteiten passeerden de revue: 'I ga op vakantie en neem mee'; persoon 1 fluistert een woord in het oor van persoon 2 en zo gaat het de hele kring door, totdat de laatste persoon de boodschap verwrongen laat horen; maar ook het alfabet zingend opzeggen in de kring met de kleintjes en verder een 'egg-race'; een spel met ballonnen; memory enz. enz.

Na afloop werd er ge-evalueerd: Welk spel vond je het leukste en waarom? Wat heb je ervan geleerd? Op de terugweg richting Kpaluu junction, zagen we tot onze verbazing de nieuwe lokatie waar Hawa opnieuw is gestart met haar project NFD......'in the village'....... Toen we Yanka weer terug brachten naar het gastgezin van mister Jacob, spraken we nog even met Job en Batischu die banku aan het klaarmaken waren voor het avondeten.

Op 9 januari brachten we een bezoek aan het naai-atelier van mister Halilahi en aan ons sewing-meisje Suhayini. In haar shop is het altijd erg gezellig en vaak zijn er tevens andere 'sewers' aanwezig (waaronder haar zus Rama, die de honneurs in de kiosk waarneemt, op de momenten dat Suhayini bij haar oude leermeester mister Halilahi extra training volgt). Suhayini komt ook wel eens bij ons thuis op bezoek en had een week eerder een strip paracetamol van ons gekregen, omdat ze hoofdpijn had. Nu liet ze weten hiervoor 'very grateful' te zijn. Het had zelfs geholpen tegen haar malaria. Stel je voor dat wij slechts paracetamol zouden kunnen innemen als we malaria hadden...... Het is normaal dat onze meiden hun leeftijd niet kennen. Toen we Suhayini vroegen of ze echt niet wist of ze 20 was of 21, liet ze weten: 'Let's find out from my brother'. Broer-lief deelde door de telefoon mee dat zijn zus geboren was op 5 mei 1989. Suhayini was dus 20. Reactie Suhayini: 'I didn't know'.......

Wij hebben eigenlijk nooit melding gemaakt van onze Ghanese namen. Ben (een man, geboren op zondag) heet: Kwasi en Dees (een vrouw, geboren op dinsdag) heet: Abena.

Situatie december 2009: Inmiddels zijn er 53 gevallen van de Mexicaanse griep vastgesteld in Ghana.

4 december: Farmers Day. Het is een Public Holiday. Veel mensen hebben vrij. De president van Ghana (Atta Mills) bezoekt Tamale. Het is heel erg druk in de stad. 's Avonds kregen we bezoek van 'our friend' Tahiru. (De voorganger van compound-boy Hudu).

Elke zaterdagochtend komt Hudu ons helpen met het onderhouden van de grote compound. Op 5 december moest hij echter verstek laten gaan......'I have to farm in Savelugu, but I will come on Monday very early in the morning, if God permits.....' Ja hoor, Hudu…'no problem'…..! Maar op die maandagochtend: Geen Hudu, noch een belletje dat hij zijn afspraak niet kon nakomen. Iedere keer als wij hem belden was zijn telefoon 'out of coverage area or switched off'. Waarschijnlijk zat hij dus in een gebied waar geen bereik was of had hij zijn telefoon uitgezet. 's Avonds belde hij op dat hij pas laat in Tamale was teruggekeerd. En inderdaad.........hij had in de bush gezeten en 'my battery of the phone was low and I couldn't charge it'. Pas in Tamale had hij dus weer kunnen bellen. Maar…..op woensdagochtend zou hij komen……'Don't worry'.....! Als hij dan op woensdagochtend arriveert, is hij nauwelijks begonnen met het werk op de compound, of.......hij moet met spoed terug naar de 'village', maar.......'Tomorrow, Thursdaymorning I will come back and I start at 6 o'clock in the morning, so you don't worry'........en inderdaad...hij kwam, weliswaar niet om 6.00 uur, maar om 7.30 uur.

5 december: Vandaag bezochten we met mister Halilahi de 'caretakers' van het weesje Rama, het meisje dat wij de kans kunnen geven om het sewing-vak te leren bij mister Halilahi. Dit meisje dat geen ouders meer heeft, woont bij familieleden en in ruil voor onderdak en eten, moet zij heel hard werken. Mister Halilahi zag haar dagelijks passeren richting markt om spullen te verkopen. Samen met mister Halilahi en met de overbuurman van het naaiatelier, mister Hamdja en met ons werd besloten om Rama te helpen.

Bovenstaand: Hier zien we Rama (in roze-witte shirt) met haar familie, met mister Halilahi (de sewing-master, lachend zittend op de voorgrond) en mister Hamdja (dikke man op de voorgrond) en met Dees.

We maakten kennis met de 'caretakers': 'Vader' Youssef en 'moeder' Memanatu. Aan een hele serie kleine kinderen was natuurlijk geen gebrek en de armoede was - zoals altijd - schrijnend. Een bankje kwam tevoorschijn en een matje werd uitgerold en toen konden we ons verhaal vertellen. (Mister Halilahi fungeerde als tolk Dagbani-Engels). In het kader van het nieuwe Needy Girls Project (de naam die het trainingscentrum zal krijgen als onze 3 containers bij het naai-atelier van mister Halilahi komen te staan), kan Rama 2 jaar lang gratis naailessen volgen. Ook vertelden we dat dit zou betekenen dat de inkomsten van Rama weg zouden vallen (het verkopen van kolanut), maar dat daar tegenover stond dat er nu werd geinvesteerd in educatie. Aan het gezicht van Rama was te zien dat ze blij was dat de 'child-labour'-praktijken tot het verleden behoorden. Ook de familie was blij. Mister Halilahi liet weten: 'They are very grateful'. Toen we vertrokken werden we uitgezwaaid door de hele community. Op woensdag 9 december begon Rama bij mister Halilahi en haar start is prima verlopen. Ze toont zich betrokken en is aktief.

Bovenstaand: Weeskind Rama is apetrots op haar uniform en is blij met de kans die wij haar konden geven: 2 jaar lang gratis naailes op het naai-atelier bij mister Halilahi.

Binnenkort zullen wij - met dank aan een Nederlandse sponsor - de 'needy girls' bij mister Halilahi blij kunnen maken. Niet alleen kunnen er dan materialen gekocht worden voor de nieuweling Rama en voor de meisjes die al geruime tijd op dit naai-atelier zitten, maar ook kan er iets opzij worden gelegd voor de nieuwe Kayayoo-girls uit Accra die binnenkort arriveren.

Wij hebben al vaker melding gemaakt van het feit dat mister Halilahi een goede vriend van ons is geworden en dat hij een erg harde werker is. Naast zijn fulltime-baan op het naai-atelier, volgt hij een 3-jarige opleiding 'Industrial art'. Ook volgt hij computerlessen en fungeert hij als 'microphone controller' voor de radio. Verder is hij een aktief lid van de 'Tailors Association'. Zijn vrouw werkt ook (naaister) en hij is dol op zijn beide zoontjes, die naar een privéschool gaan. Het plaatje is eigenlijk bijna on-Ghanees. Maar wat hij ons niet had verteld was dat hij in 2000 was begonnen met de bouw van een huis. Op 5 december stelde hij voor om naar de bouwplek te gaan kijken. Hij vertelde dat de meiden van het naai-atelier de stenen voor het huis destijds op hun hoofd hadden getransporteerd, zodat hij niet voor 'labour' had hoeven te betalen. De ruwbouw staat en we zijn dus 9 jaar verder. Wellicht duurt het nog eenzelfde periode voordat hij in het huis kan gaan wonen. Zelf blijft hij optimistisch........'Maybe I can live there any moment from now or maybe when I have finished my education.....' Zo zie je maar weer: Tijd speelt geen enkele rol in Ghana!

Onze naaister Suhayini werd weer eens bezocht, aangezien zij al ongeveer een maand ziek is. In de vorige update hebben we verteld dat 'onze'Suhayini vaak last heeft van pijn in haar benen. Wij hebben haar vorige maand meegenomen naar de privékliniek van dokter Kabir waar werd geconstateerd dat ze malaria, tyfus en bloedarmoede had. Blijkbaar heeft de hele scene haar nogal aangegrepen en liet zij weten dat ze haar toevlucht weer had genomen tot 'local treatment'. Maar nog steeds is zij niet aanwezig op het naaiatelier van mister Halilahi (gedurende de week) en ook op zaterdag is zij niet in haar shop. Zowel de meiden van het naai-atelier, als mister Halilahi, als wij hebben haar bezocht, maar nog steeds luidt het antwoord: 'I can't work; my legs are paining me; I suffer too much'. Wij krijgen toch een beetje het idee dat het gewoon schort aan een goede werkhouding en dat het ziek-zijn een prachtig excuus is om thuis te blijven. Maar goed, plotseling gloorde er toch weer hoop toen Suhayini zelf voorstelde om dan maar te starten met parttime-werk. Oké, dat is tenminste iets! Toen we haar vroegen waarom haar zus Rama niet de honneurs van Suhayini waarnam in de shop op zaterdag 5 december, liet Suhayini weten dat ook de zus ziek was. Wat bleek? Oma was gestorven (ruim een week eerder) en.......'my sister is still crying'!...... Soms moet je toch weer lachen.....Situatieschets: De constatering bloedarmoede blijkt voor Suhayini iets heel engs te zijn. Ze liet ons dan ook weten: 'Mister Ben and madam Dies, dokter Kabir said that I have no blood and one of my friends told me that I have to drink a lot of Malt (alcoholvrij bier) and that I have to mix it with tomatoes and then I will get blood!'

6 december: Socializen met onze Togolese vriend en socializen met Taiba. Even bijkletsen op zondag.....

Toen we Taiba vertelden dat wij vanuit Ghana het achterstallige tuinonderhoud in Nederland hadden moeten regelen (en dus uiteraard hadden moeten betalen), reageerde zij - in onze ogen - nogal komisch: 'But why didn't your neighbour do it as a kind of voluntary work?' Tsja......leg dat maar eens uit.....'Because it is the Netherlands, Taiba'......!!!

En 'onze' Azara blijft ons maar flashen....het telefoontje komt dan binnen als 'missed call' en de bedoeling is dan dat wij terugbellen. Het lukt haar altijd wel weer om ergens een telefoon te lenen en dan belt ze op......just to greet.....

We hebben geluk gehad.....toen we de auto naar de 'fitter' brachten voor een 'beurt', bleek dat de remmen nog maar voor 50% functioneerden!

Het moge duidelijk zijn dat gevangenisstraffen in Ghana van een ander kaliber zijn dan in Nederland. Drie jongens van zo'n 25 jaar overvielen een taxichauffeur en vermoordden hem. Zij kregen honderd jaar gevangenisstraf in combinatie met dagelijks hele zware arbeid. In plaats van 100 jaar, zegt men hier 1200 maanden.

8 december: Het jongste dochtertje van onze vriendin Taiba, de kleine Zenab, werd 1 jaar. Toen ik (Dees) haar belde om te feliciteren, moest ze enorm lachen. Moeder zelf had namelijk helemaal niet gedacht aan de verjaardag van de kleine meid.

Dat wij onze meiden in hun shop middels het verstrekken van microkredieten hebben geholpen met het opbouwen van hun toekomst, moge inmiddels bekend zijn. Ook hebben we regelmatig laten weten dat de terugbetalingen moeizaam verlopen. In de praktijk blijkt dat het kleine beetje dat zij verdienen, niet gebruikt wordt om opnieuw te investeren, maar om de honger te stillen. Zij kopen er eten voor. Microfinanciering is een prachtig middel, maar voor de allerarmsten werkt het eigenlijk niet. Deze ervaringsregel werd in een Nederlands krantenartikel nog eens bevestigd door een tweetal onderzoeksbureau's, naar aanleiding van hun bevindingen inzake een studie over microkredieten.

Op 12 december stonden er een paar bezoekjes op de rol: Allereerst bezochten we sewing-meisje Suhayini in haar shop. Hoewel ze nog steeds 'is suffering from her legs', heeft ze toch de sewing-draad weer opgepakt en werkt om de dag op het naai-atelier bij mister Halilahi en ze is dus ook weer gestart in haar shop op zaterdag. Tot onze grote verrassing verscheen weefmeisje Asia plotseling. Zij had een 'wedding' in de buurt van de shop van Suhayini en vond het wel leuk om ook even met ons te socializen.

Bovenstaand: Ben aan het dollen met de meiden....links naaister Suhayini en rechts weefster Asia.....wie belt wie?

We brachten samen een gezellig uurtje door, totdat Suhayini plotseling zei: 'Do you remember Maria?' Toen we hier bevestigend op reageerden, vertelden ze ons een vreselijk verhaal. Het bewuste meisje Maria hadden wij meegemaakt in ons eerste of tweede jaar. Zij had ook een tijdje op NFD gezeten; was vertrokken naar Accra als Kayayoo-girl; was teruggekeerd naar Tamale; was zwanger geraakt; was afgereisd naar Kumasi; had een abortus laten ondergaan en was gestorven. Een abortus hier vindt plaats onder gruwelijke omstandigheden; het kan zijn dat het meisje is doodgebloed of dat zij 'local herbs' heeft ingenomen met een te hoge concentratie. Uiteraard geschiedt alles zonder arts. De verwekker is sinds de dood van Maria spoorloos.....'He is hiding himself in the village'.......Ja, dat zijn hele heftige dingen. Ook bezochten we Taiba, die thuis druk was met haar naaiwerk. Zij moest namelijk nieuwe kleding maken voor de mensen die terugkwamen van de Hadj. Als deze moslims terugkeren van hun bedevaart, moet men in het nieuw gestoken worden. Verder bezochten we het naai-atelier van mister Halilahi, maar de 'master' was 'not around'....'He was writing exams'.....Na een tijdje belden we hem en spraken nog even af in de stad. Terug op het naai-atelier maakten we sommige dames blij door hen een lift te geven richting huis. Dit is zomaar een voorbeeld van een zaterdagmiddag.......

12 december: Vandaag moest onze vriend Paul het laatste examen afleggen voor zijn managementopleiding. Een dag later nodigden wij hem uit om samen in een 'spot' (lokale kroeg) bij te praten.

Bovenstaand: Het examen van Paul zit erop en we toasten op de goede afloop. Om 15.00 uur hadden we afgesproken. Paul was net terug 'from church'.

Al 3 jaar op rij kregen wij in november bezoek van de Stichting 'Vrienden van Christopher' uit Sevenum. Dit jaar echter ging het niet door. Toch blijkt de regio Horst/Sevenum iets met Ghana te hebben. In plaats van een groep mensen, reist er in december/januari iemand uit Sevenum door Ghana, die zelf 8 jaar in het land heeft gewoond en getrouwd is met een Ghanese. Verder komt er in januari vanuit Horst een zoon van een oud studiegenoot van Ben (periode Sittard). Deze zoon zal tussen de 2 en de 6 maanden blijven. Als pa zoon-lief komt bezoeken, dan zal dat in april zijn en worden wij met een bezoekje vereerd.

Funerals.......funerals......funerals....... Een oud baasje dat we zomaar ergens troffen, liet weten dat hij het de afgelopen tijd erg druk had gehad......'I had 5 funerals in 3 weeks time'. Nu klaagde hij over pijn in z'n armen. Wat was het geval? Hij had tijdens al die begrafenissen zóveel moeten drummen, dat hij er pijn van in z'n armen aan had overgehouden......Een 'drum-arm' dus....... Ook Musah van NorGhaVo Ghana 'lost one of his fathers' en op 14 december kregen we een text message van onze voormalige huisbaas mister Jacob (die ons helpt om zonder NorGhaVo onze verblijfsvergunning te regelen), dat zijn vader was overleden. In de praktijk betekent een 'funeral' een afwezigheid van weken. Voor ons betekent dit dat de procedure m.b.t. het regelen van het transport van de containers en de procedure m.b.t. de verblijfsvergunning weer worden vertraagd.

Op 14 december ontmoetten we de Duitse Bianca. Zij was 2 weken in Ghana en zal tot half februari op het project van mister Jacob werken. Zij vond het fijn om even samen te praten over de lastige cultuurverschillen.

Er is nog steeds een geschil als het gaat om de hoogte van de waterrekening. Tot mei 2009 heeft men ons aangeslagen overeenkomstig het zogenaamde vaste tarief (flat rate). Echter: Gedurende deze periode (oktober 2008-mei 2009) hebben we nauwelijks water kunnen afnemen van de watercompany, omdat er slechts sporadisch water werd geleverd door de watercompany. Wij moesten dan ook iedere keer duur water kopen van de 'watertankers' om onze polytank te vullen. In mei j.l. is schriftelijk bezwaar aangetekend. Deze brief is via de watercompany Tamale verzonden naar Accra. Alle bewijsstukken van betaalde rekeningen aan de 'watertankers' zijn bijgevoegd, maar tot op heden (december 2009), hebben we niets vernomen. Tot onze grote verbazing blijft de watercompany het 'flat rate'-tarief hanteren, maar tevens wordt op de rekening een bedrag voor de consumptie vermeld, dat volgens onze watermeter wordt verbruikt. Wij worden nu dus dubbel aangeslagen. Ook de elektriciteitsmaatschappij (VRA) maakt er een potje van. De nota's worden altijd dezelfde dag door ons betaald, maar toch kwam men op 15 december doodleuk vertellen dat men ons wilde afsluiten. Toen we alle betaalde rekeningen lieten zien, was het goed, maar......men wilde toch de meter demonteren en controleren. Aangezien dit een klus zou betekenen van verschillende uren (en wij niet kunnen werken zonder elektriciteit), werd besloten om deze klus te klaren op 18 december als wij richting Accra vertrekken. Compound-boy Hudu zal dan aanwezig zijn. Men had wel in de gaten dat wij dit hele gedoe niet konden waarderen en tenslotte liet men weten dat wij de trouwste betalers waren. Wat is dit voor een gek land? Eerst wordt er gedreigd met afsluiting en dan ben je plotseling de beste klant. Later bleek dat er op die bewuste 18 december niemand van de VRA was geweest en ook de weken daarna niet. Was ons voorgevoel toch goed geweest? Wij vonden het al vanaf het begin een raar zaakje. Navraag later bij de VRA maakte inderdaad duidelijk dat het waarschijnlijk nep-beambten waren geweest. Zij dreigen met afsluiten in de hoop dat de mensen cash betalen en steken het geld vervolgens in hun eigen zak. Ook komt het voor dat zij de meters stelen. Hun legitimatie is meestal slechts een computeruitdraai.

Even een paar printjes maken......in Tamale kost zo iets zeker anderhalf uur!................... In internetcafé nummer 1 is de link 'down', maar werkt de printer; in internetcafé nummer 2 is er een link, maar is de printer kapot en in internetcafé 3 blijkt het erg moeilijk te zijn om ook het logo van een brief uit te printen, maar....uiteindelijk (na anderhalf uur) heb je dan je prints.

Niet alleen in Ghana krijgen we het behoorlijk voor de kiezen, ook in Nederland loopt het niet op rolletjes. Nog steeds zijn we verwikkeld in een rechtsbijstand-procedure met de voormalige huurders van ons huis in Venlo. Dit alles inzake verschillende opleveringsgebreken. Hopelijk wordt de zaak snel en afdoende in der minne geschikt. En ja....op 20 december kregen wij bericht dat de zaak in ons voordeel was opgelost. Weer een zorg minder.

18 december: Wij gaan er 11 dagen tussenuit en gaan naar Accra. (Van 18 t/m.29 december). Wij hebben o.a. op 21 december een afspraak met de direkteur van de Immigratiedienst in Accra. Dit. i.v.m. onze verblijfsvergunning. So.....we are on travelling.......! Tijdens onze afwezigheid zal compound-boy Hudu in de 'boy quarters' (dienstwoning) op het terrein slapen. Dit is ons goed bevallen tijdens onze verlofperiode in Nederland. Dat het ook noodzakelijk is, bleek wel uit het verhaal van Hudu. De strekking was: Dat men jullie niet lastig valt tijdens jullie aanwezigheid hier, komt omdat men denkt dat de 'white man' een geweer heeft. Maar....zodra je vertrekt zullen ze komen om in te breken. Dat hebben ze ook geprobeerd toen je in Nederland was, maar toen ze mij zagen, dropen ze af. Hudu liet weten dat het niet gemakkelijk was geweest om 'watch-man' te zijn. Hij had zich verantwoordelijk gevoeld en had geen oog dicht gedaan. Vanaf 6.00 uur 's morgens had hij het pas gedurfd om te gaan slapen. Dit hele verhaal vertelde hij ons op het moment dat wij de prijs bespraken. Uiteraard kreeg hij niet het bedrag dat hij ontvangen had tijdens onze verlofperiode in Nederland. Wij hadden dan ook clean het aantal dagen geteld en kwamen uit op een bedrag. Hudu wilde duidelijk meer verdienen en liet weten: 'Please master, add something more, being a watchman is not easy!'

Onze 'break' in Accra: Op 18 december vertrokken we, nadat we een hele nacht niet hadden geslapen. Aan de vooravond van ons vertrek viel de stroom uit en ook de hele nacht en de volgende ochtend was er geen elektriciteit en onze compound-boy Hudu en de taxichauffeur hadden zich verslapen.....Sorry I overslept......Maar goed, we arriveerden toch nog op tijd bij het STC busstation in Tamale. In de wachttijd aldaar kregen we een kaartje in de handen geduwd van een doofstomme man, die geld vroeg voor eten en schoolgeld voor zijn kinderen. Toen hij de hele rij wachtenden had voorzien van een kaartje en iedereen de boodschap had gelezen, kwam hij terug om het geld op te halen. Als je niets gaf, moest je het kaartje weer inleveren. Ja, men is erg inventief. Na een overnachting in Kumasi (midden Ghana), vervolgden we onze reis per bus en kwamen 19 december in Accra aan. In Kumasi komen wij al 5 jaar in hetzelfde hotel en hebben een goede band met het personeel. De hotelmanager heeft ons in het verleden verschillende keren kleding meegegeven voor de 'needy people in the North' en ook deze keer beloofde zij dat er op onze terugreis een vrachtje klaar zou staan. Later bleek dat ze dit waarschijnlijk was vergeten, aangezien het personeel van niets wist. Nou ja, geen probleem. Wij gaven haar de post die wij in oktober 2008 naar haar hadden opgestuurd (een foto om te bedanken voor de verkregen kleding) en die wij in oktober 2009 retour hadden gekregen (onbestelbaar). Het adres klopte toch helemaal. Wij hadden zelfs nog meer gemeld dan alleen de P.O. Box, maar dat is waarschijnlijk de reden geweest dat de brief nooit bij haar is aangekomen. Zij moest er erg om lachen en typeerde de Ghanese postbezorging als: 'These idiots....they don't think....'. Vanwege 3 redenen waren wij afgereisd naar Accra: Afspraken in het kader van onze verblijfsvergunning, ons project en de toekomst. Voor wat betreft onze verblijfsvergunning belden we met onze contactpersoon Charlot en togen wij op 21 december naar de Immigratiedienst (Headquarters). Plotseling bleek dat Charlot niet op de Immigratiedienst was, maar op het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Okay.....op naar the Ministry of Interior dus.....Wij overhandigden haar de 'appointment letter' van de NGO van onze voormalige huisbaas mister Jacco. Aangezien wij de verblijfsvergunning willen regelen zonder tussenkomst van NorGhaVo, moeten wij deze weg bewandelen. Wij gebruiken dus het project CPYWD van mister Jacco. Charlot nam de brief in ontvangst en wij moesten het zoveelste 'application form for renewal residence permit' invullen, pasfoto's overhandigen e.d. Wij vroegen haar vaart te zetten achter de procedure. Zoals aan het begin van deze update reeds vermeld, wachten wij ook nog steeds op de allerlaatste brief die nodig is voor de verlenging van onze verblijfsvergunning, namelijk de brief van de Department of Social Welfare in Tamale. Deze brief is nog steeds niet klaar, aangezien de NGO van mister Jacco eerst geregistreerd moet zijn bij de Social Welfare. Dit alles zou anderhalve maand gaan duren en zou onze datum van 9 januari 2010 overschrijden (de datum waarop onze verblijfsvergunning verloopt). Zoals weken geleden was afgesproken, zou men ons een stempel geven die tot 3 maanden na 9 januari geldig zal blijven. In die tussentijd heeft Social Welfare in Tamale de tijd om de NGO van mister Jacob te laten registreren. Wij lieten Charlot op 21 december weten dat die stempel uiterlijk op 24 december in ons paspoort zou moeten staan, aangezien Kerst naderde en wij op 28 december alweer terug zouden keren naar Tamale. Charlot adviseerde ons om enkele bankbiljetten in ons paspoort te stoppen, anders zou het niet gaan lukken. Als de baas echter een paar 'banknotes' zag, zou hij absoluut binnen de termijn tekenen. In Ghana krijg je helemaal niets voor elkaar zonder dat je geld toestopt. Wij hebben nooit mee gedaan aan 'bribing'- praktijken, maar nu werd ons toch wel het mes op de keel gezet. Ja, wat doe je dan? Nadat de bankbiljetten in onze paspoorten waren gestopt, beloofde Charlot dat wij op 24 december paspoorten inclusief stempels zouden terugkrijgen. Toen we om een 'retention-slip' vroegen (een bewijsje dat je je paspoort hebt ingeleverd), kregen we dit niet. Op 23 en 24 december belden we naar Charlot en kregen te horen: 'Don't worry; it will be okay, the director will sign, I will call you back'. Toen we 24 december om 15.00 uur nog niets hadden gehoord, belden we weer en toen liet Charlot weten: 'It is in the last step of the process now, I am in a meeting, but I will call you back'. Wij gingen er al van uit dat het niets meer zou worden; het was immers al 15.00 uur en om 17.00 uur zou het kantoor sluiten. Maar dan komt het verlossende telefoontje van Charlot: 'Where are you now?' Toen wij lieten weten dat we op de STC-terminal waren om alvast een buskaartje Accra-Kumasi 'in advance' te kopen voor 28 december, liet zij weten: 'Come to Circle'. (Circle is een heel druk punt in Accra). Wij gaven de telefoon aan onze taxichauffeur en Charlot vertelde hem dat we elkaar zouden ontmoeten bij een tankstation. Stel je voor.....je krijgt je paspoorten terug bij een benzinestation, in plaats van op de Immigratiedienst of het Ministerie van Binnenlandse Zaken......Okay, let's go to Circle......En zowaar, daar kwam Charlot heel relaxed aangewandeld met haar vriendje en haalde onze paspoorten - met de stempels - uit haar tas en overhandigde deze aan ons. Het was inmiddels 16.00 uur. Wij zaten behoorlijk in de stress, maar waren erg blij dat het nog net op de valreep was gelukt. Wij zagen dat men ons weliswaar een stempel voor 3 maanden had gegeven, maar dat de ingangsdatum niet 9 januari was, maar 24 december. Het zij zo. Voor 24 maart zal het de Department of Social Welfare toch wel moeten gaan lukken om die laatste brief te schrijven en de NGO van mister Jacco te laten registreren. Als dat in orde is, krijgen wij onze werkvergunning en kunnen dan eindelijk met deze werkvergunning naar de Immigratiedienst in Tamale gaan, alwaar wij weer een verblijfsvergunning krijgen voor een jaar. Omdat wij langzamerhand toch wel een beetje doodmoe worden om ieder jaar weer deze hele procedure te moeten ondergaan, vroegen wij ons al langere tijd af of er geen andere mogelijkheden waren. In Tamale was het ons gelukt om via via het emailadres en telefoonnummer te verkrijgen van de hoogste baas van de Immigratiedienst in Accra. De direkteur van headquarters dus. Via haar secretaresse hadden wij een afspraak gemaakt, met het verzoek om deze vrouwelijke direkteur (Elizabeth Adjei) te kunnen spreken op 21 december, aangezien wij dan in de buurt waren. Dit lukte. En zo togen wij dan op 21 december naar de Immigratiedienst Accra, waar we om 16.00 uur een afspraak hadden met de direkteur. Na een uurtje gewacht te hebben, mochten we binnenkomen en daar spraken wij over de verschillende mogelijkheden die er zijn. Enkele voorbeelden: Een verblijfsvergunning zonder quota; een verblijfsvergunning op basis van vermogen; een permanente verblijfsvergunning enz. enz. Voor alle 3 de opties iis geen werkvergunning meer nodig. Het verschil zit 'm in de duur en het gemak van verlengen.Voor ons blijken er wel degelijk mogelijkheden te zijn. Hoe langer je in Ghana bent, hoe gemakkelijker het wordt. Eerst krijg je een verblijfsvergunning voor 1 jaar; op een gegeven moment krijg je een verblijfsvergunning voor 2 jaar of voor 5 jaar. Als je 7 jaar in Ghana bent, krijg je een permanente verblijfsvergunning. Toch betekent dit niet dat je dan nooit meer hoeft te verlengen. De Immigratiedienst wil je toch op de één of andere manier blijven monitoren. Het verlengen blijft dus noodzakelijk. Het is ook afhankelijk van de goodwill. Verder moet je 9 van de 12 maanden in Ghana zijn. Wij waren blij met deze informatie en nemen het mee in de afweging of we nog langer in Ghana willen blijven of niet.

Accra....Accra....Accra.....een vreselijke stad. Chaotisch en hectisch en 'air pollution'. En verder druk, 11 afspraken en alles per taxi. We doorkruisten de stad van links naar rechts, onderwijl telefoontjes beantwoordend van Tamale. De meiden bleven maar bellen....'When are you coming back?'.......Huisbaas Boye Bandie liet weten: 'I am at your gate, are you in the house now, I just want to say hello to you?' Als echte Ghanezen antwoordden wij: 'No, sorry, we are on travelling'....! In ons hotel in Accra hadden we leuke contacten: Een meisje uit Zweden; een stelletje uit Engeland; een man uit Amerika (die geld van de overheid kreeg om vrouwenprojecten te ondersteunen). Hij raadde ons aan contact met hem op te nemen. Ook met het personeel voerden we vele gesprekken. De wasjongen vertelde ons dat zijn dochter was aangereden door een automobilist en in het ziekenhuis lag. Aangezien pa niet verzekerd was, moest hij de kosten (40 GHc, zijnde ongeveer 20 Euro) zelf betalen. Zijn health insurance card was verlopen. Zelf had hij al 25 GHc betaald en hij vroeg aan ons om de resterende 15 GHc te betalen. Hij kon ons meenemen naar het ziekenhuis, zodat wij zelf dochterlief en zijn vrouw konden ontmoeten. Vriendelijk, doch gedecideerd lieten wij hem weten dat we niet kunnen beginnen aan dit soort verzoeken. Op Kerstavond hadden we geen water en geen stroom. I.v.m. Christmas celebrations werd er op eerste Kerstdag een party georganiseerd. Dit betekende: Harde muziek. Niet echt bevorderlijk voor de rust.

Eerste Kerstdag woonden we een mis bij in de cathedral in Adabraka (de wijk waar wij verbleven).

Op verzoek van een lezer, hierbij een beeld van deze mis: Een mooie mis met een 'child centred approach'. Deze kindernevendienst was on-Ghanees en werd geleid door de aartsbisschop. De ouders en de kinderen werden enorm betrokken bij de dienst. De rode draad was: 'A child is a gift of God; a sign of unity, hope, potential and responsability'. Na afloop spraken we met iemand, die afkomstig was uit Togo en was geadopteerd door Italiaanse ouders. Hij had gedoceerd op verschillende universiteiten in Togo, Ghana en Italië. Toen we op tweede Kerstdag even gingen pinnen, hadden we de pech dat onze Visa-card werd 'ingeslikt'. Toen we de security man hierover aanspraken, reageerde hij berustend met de woorden: 'Yes there are problems with the ATM (Any Time Money); due to the holidays, come back on Tuesday'. Help! Nee toch! Het was zaterdag en er werd ons doodleuk gezegd om te wachten tot dinsdag (terwijl we maandagochtend al zouden vertrekken uit Accra). Aangezien tweede Kerstdag op een zaterdag viel, werd maandag 28 december beschouwd als public holiday. Ons gejammer leidde uiteindelijk tot een aktieve houding van de security man en hij belde iemand op die het probleem zou kunnen oplossen. Het leverde echter niet het gewenste resultaat op. Toen belde Ben naar de betreffende vrouw en even later volgde Dees dit voorbeeld. Wij deden maar een beetje extra zielig en haalden alles uit de kast om de mensen te bewegen iets te doen. Toen kwam er een reactie waar we iets mee konden. Het bleek dat de mensen die het probleem zouden kunnen verhelpen op een 'wedding' zaten, 2 uur rijden van de betreffende bank waar wij stonden. Maar......'Don't worry, we will help you, wait and we will give you your card back'. In de wachttijd gingen wij maar een hapje eten en hoopten ondertussen dat het goed zou komen. En inderdaad.....Toen we 2 uur verder waren stopte er een feestelijk uitgedost gezelschap van 3 'bankoperators', die onze Visa-card teruggaven (nadat wij onze legitimatie hadden laten zien). Wij bedolven de mensen onder bedankjes.....'We are very grateful'......... En dan wordt op 27 december de 49e verjaardag van Dees gevierd in Accra met een etentje 'entre nous'. Plotseling kwam er een gezelschap binnen in allemaal dezelfde kledij en werd er gezongen en gedanst. Wat bleek? Deze mensen hadden een 'birthday celebration' te vieren en wij werden getrakteerd op 'spring rolls'. Toen wij vertelden dat ook wij een verjaardag hadden te vieren, werd er nog uitbundiger gezongen, gedanst en begroet. Tijdens dit etentje kon ik (Dees) even bijkomen van de schrik. Had ik net een telefoontje gekregen uit Nederland en liepen we richting restaurant, toen er plotseling een taxi met hoge snelheid ons rakelings passeerde en daarbij de hand van Dees raakte, die hard tegen de buitenspiegel sloeg. En toen was daar ineens weer die vervelende hoofdpijn. Toch niet weer malaria hè? Toen we op 28 december in Kumasi waren, liet ik (Dees) op Medilab even prikken. Nee, niets aan de hand. We voerden een leuk gesprek met één van de medewerkers, die maar niet kon begrijpen hoe 2 witten het al bijna 3 en een half jaar hadden volgehouden in het arme noorden..... The Northern Region zou voor de 'black ones' al erg zwaar zijn. Dus.....de 'blessings' daalden over ons neer! Op 29 december reisden we van Kumasi naar Tamale, waar onze Hudu weer blij was om ons te zien. Alles was in orde, alleen was onze kip bij de overburen, but.....she will come back.....Ook wij vonden het fijn om weer thuis te zijn.

Op de drempel van november naar december........bezochten we o.a. weefmeisje Asia. Wij hebben een erg goed contact met haar oom. Normaal gesproken zitten we buiten in de community onder een boom op een houten bankje te praten. Deze keer echter liet één van de kinderen weten dat wij door mochten lopen naar zijn hut. (Wellicht vanwege de uitloop van het Moslimfeest Sala). In die hut waren we nog nooit geweest. Situatieschets: Deze moslim-man, met baard en in een lang wit gewaad zat op een matje in de lemen hut. Wij gingen naast hem zitten en we kletsten honderduit. Aan gespreksstof was geen gebrek! Vele mensen liepen in en uit de hut. Op een gegeven moment kwam ook Asia binnen. Zij vertelde ons - via haar oom die moest vertalen van Dagbani naar het Engels - dat Hawa haar verschillende keren had bezocht (en dat was niet voor de aardigheid). Hawa was in het gezelschap van iemand geweest die alles opschreef wat Asia zei. Hawa stelde aan Asia voor om voor haar association te komen werken. Asia moest dan wel met haar kiosk inclusief alle materialen komen. In ruil daarvoor zou Hawa voor Asia een veranda regelen voor haar shop. Wij interpreteerden deze boodschap als volgt: Nu Hawa weet dat zij langs de 3 metalen containers grijpt, gaat ze op kiosk-jacht. Wij drukten Asia op het hart om nooit naar Hawa te luisteren, noch om iets te ondertekenen en altijd eerst haar oom of ons te raadplegen. Wij hebben onze interpretatie doorgegeven aan NorGhaVo Ghana, aan Paul en aan Ishmel (die de centen van de microkredieten ophaalt). Het is niet te geloven! Hawa blijft Hawa! Ben en ik vonden het al erg stil rondom Hawa en dat betekent meestal niet veel goeds. Zoals wij het kunnen beoordelen, zal zij alle meiden bezoeken in hun shop en hetzelfde verhaal ophangen als Asia te horen had gekregen.

En plotseling ontmoetten we de Nederlandse, oud NorGhaVo-vrijwilligster Joanne, die teruggekeerd was naar Tamale om o.a. haar vriend Musah (van NorGhaVo Ghana) te bezoeken. Wij voerden een leuk gesprek en natuurlijk kon de container-issue - inclusief de rol van NorGhaVo Ghana daarin - niet ontbreken.

De laatste dag van november kwam de waterleverancier onze polytank vullen. Nog steeds had het hele gebied geen water en de watercompany leverde niets. De mensen hier zagen we op de fiets met jerrycans water fietsen. We besloten om onze contactpersoon van de watercompany te bellen, maar van deze Mozes werden we ook niet veel wijzer. Dus gingen we zelf naar het kantoor van de watercompany en daar kregen we het volgende verhaal te horen: Men was op de hoogte van het feit dat er in ons gebied al gedurende zo'n 14 dagen geen water was. Het probleem was dat de werklieden 'a special tool' moesten hebben, aangezien ze door beton moesten boren. En voor dat stuk gereedschap moest men de toestemming hebben van de hoogste baas en tsja.....die was 'on travelling'! Dus....het kon nog wel even duren.........'Please have some patience'..... Wij waren dan ook extra blij dat we onze polytank hadden laten vullen. Hiervoor moest een bedrag betaald worden van 40 GHc (ongeveer 20 Euro). In het verleden was het regelmatig voorgekomen dat we de waterleverancier hadden laten komen om de polytank te vullen en op dezelfde dag kregen we dan ook weer water van de watercompany. Maar goed.....nu kon dit laatste dus nog wel even duren. The pipe is still locked! Compound-boy Hudu had zo zijn eigen gedachten over de hele water-affaire: Volgens hem wordt de watertoevoer bewust afgesloten door de watercompany. De watertankers zien hierdoor hun omzet stijgen. Een gedeelte van de winst wordt dan doorgesluisd naar de mensen van de watercompany, zodat zij een extraatje hebben bovenop hun salaris. Wij leren elke dag weer hier in Ghana.............maar met dit soort kwesties maakt men het toch wel erg bont! In Nederland zou men zeggen: Ons helpt ons. Het was voor iedereen 'struggelen'; we zagen de mensen (vrouwen en kinderen) met emmers water op hun hoofd lopen. Zij moesten kilometers sjouwen om bij een plek te komen waar zij water konden halen. Wat kun je je dan gelukkig prijzen met een polytank water van 2000 liter! Maar eindelijk nadat de watercompany zo'n 3 weken geen water had geleverd, werd op 12 december de 'pipe unlocked'. Aangezien Ben verscheidene keren namens velen in verschillende communities had geklaagd bij de watercompany en iedereen hem nu wel kende, stond op 12 december contactpersoon Mozes persoonlijk aan de poort - met een delegatie van 7 personen in een truck - om te vragen of de 'white man' water had en 'satisfied' was. Oh, Ghana is funny......!

Ook liet Dees de laatste dag van november weer prikken op malaria. Het was moeilijk in te schatten: Voelde ik me nou niet lekker door de Harmattan of was er toch sprake van malaria? En ja hoor.....Dees had weer malaria. Dit is al de tweede keer sinds onze terugkomst uit Nederland. Hopelijk zet deze tendens zich niet voort. Iedere maand malaria wordt toch wel een beetje te gek. Na 14 dagen wederom laten prikken en toen was de malaria weer voorbij.

Nog steeds zijn we doende om onze verblijfsvergunning te regelen, d.w.z. onze voormalige huisbaas, mister Jacob, regelt dit voor ons via zijn eigen NGO. Er moeten nog 2 formulieren toegevoegd worden: Een brief van zijn NGO CPYWD (Community Partnerschip for Youth and Women Development) en een brief van de Social Welfare. Dit lijkt eenvoudig, maar in Ghana is niets simpel. De meest normale dingen kosten een heleboel tijd, omdat er altijd wel 'a problem' is. In dit geval betekende dit dat de direkteur van het Department of Social Welfare de brief nog moest ondertekenen en hij was 'on travelling'. Wij hadden gehoopt dat de beide brieven klaar zouden zijn op 30 november. Op die dag ging namelijk niet mister Jacob, maar zijn collega Elisha naar Accra. Niet alleen om een nieuwe vrijwilliger op te halen, maar tevens om onze beide brieven af te geven op de Immigratiedienst in Accra. Wij belden die dag vaak met mister Jacob en met Elisha, maar ook mister Jacob was 'on travelling'(Bimbila) en voor Elisha was het onduidelijk wat de bedoeling was. Uiteindelijk bleek dat op 30 november de direkteur van de Social Welfare nog steeds 'on travelling' was, zodat Elisha zonder onze formulieren afreisde naar Accra. Wederom vertraging dus. Er zijn inmiddels 3 nieuwe opties om de betreffende brieven op de Immigratiedienst in Accra te krijgen, namelijk: De papieren worden via de STC -bus pakketdienst Tamale naar de STC in Accra vervoerd en daar kan Elisha dan de papieren ophalen (mocht hij nog in Accra zijn). Een andere mogelijkheid is om de brieven via EMS (een soort snelle postdienst) rechtstreeks op te sturen naar de Immigratiedienst in Accra. En als dat allemaal niet lukt, dan nemen wij de brieven wel mee als wij zelf half december afreizen naar Accra. Op een gegeven moment bespraken we bovenstaande issues op kantoor van mister Jacco en stelde hij voor om samen naar het kantoor te gaan van de Social Welfare. In persoon verschijnen mag nog wel eens helpen. Wellicht kon men van daaruit de direkteur bellen en kon misschien iemand anders tekenen. Ook bleek dat NorGhaVo Ghana verzuimd had de Social Welfare updates te geven over ons reilen en zeilen. Ja, we hadden ook niet anders verwacht. NorGhaVo Ghana doet in onze beleving niets. Konden we dat meteen uitleggen. Dus: We besloten om op 3 december naar de Department of Social Welfare te gaan. Maar...... we kregen te horen dat er niemand op kantoor was. O jongens, kom op, wanneer komt hier eens iets van de grond? Het is toch belachelijk: Wij zijn op tijd begonnen met de procedure om onze verblijfsvergunning te vernieuwen, maar er is enkel tegenwind. De regels zijn niet éénduidig, iedereen doet maar wat, er is geen afstemming noch coördinatie en de setting is corrupt. Mister Jacob had met eigen ogen gezien dat er Chinezen binnenkwamen op de Immigratiedienst in Accra, met stapeltjes bankbiljetten in de hand voor een bepaalde 'officer' en hij kon meegenieten met het gesprek....Welk mobieltje wilde de officer graag hebben?....En in die context moet men voor ons in Accra een workpermit realiseren!!! Als we die hebben, kunnen we in Tamale de residence permit verkrijgen, maar dat gaat nooit meer lukken voor 9 januari. De mensen van de Immigratiedienst in Accra wachten nu op het laatste formulier en dat is de brief van de Social Welfare. En wie mag straks de boete betalen als we de datum van 9 januari overschrijden? Natuurlijk....... de 'white men'. Wij hadden het helemaal gehad en belden zelf naar het kantoor van de Social Welfare.....Nee, de direkteur was nog steeds 'on travelling'. Toen we vroegen of er geen 'deputy' was die wellicht kon ondertekenen, kregen we te horen dat slechts de direkteur de bevoegdheid had om te tekenen. Uiteindelijk lukte het ons wel om het mobiele telefoonnummer van de direkteur los te peuteren. Hoewel de direkteur best wel geërgerd reageerde....Don't blame me......slaagden we er toch in om een afspraak te maken. Op donderdag 10 december om 11.00 uur werden we verwacht. Ook wilde hij dan met mister Jacob spreken. Die was namelijk de direkteur van de NGO. Toen we Jacco belden met de mededeling dat het ons gelukt was om een afspraak te maken met de direkteur, reageerde hij verrast: 'Congratulations'. Hij liet doorschemeren dat dit resultaat te danken was aan onze witte kleur. Oké....op 10 december stonden we dan op de stoep. Uiteraard waren 'de witten' op tijd; dat gold niet voor mister Jacco en ook de direkteur van de Social Welfare was er niet. Nee toch....?! Maar.....'he will come, so you wait'....We werden in een 'office' neergezet en waren in de veronderstelling dat dit het kantoor van de direkteur was. Toen het wel erg lang duurde, besloten we om hem te bellen en wat bleek? Zijn kantoor was naast de 'office' waar wij zaten te wachten. Dus we waren op elkaar aan het wachten, maar goed....na een half uurtje was iedereen dan toch ter plekke. Wij dachten nog even dat het een kwestie was van: Briefje schrijven, ondertekenen en klaar, maar blijkbaar mag het niet eenvoudig gaan in Ghana. De man hield een heel betoog dat hij op papier wilde zien wat wij al die jaren in Ghana hadden gedaan; verder wilde hij de projecten met eigen ogen zien en hij wilde dat we een brief door Assembly (Gemeente) lieten opstellen. Aangezien wij onze verblijfsvergunning zonder tussenkomst van NorGhaVo regelen en in plaats van NorGhaVo het project van mister Jacob 'gebruiken', zal laatstgenoemde zijn project CPYWD laten zien. Toen duidelijk was dat onze rapportage voornamelijk in het Nederlands was geschied, hoefden we gelukkig niet alles te vertalen in het Engels. Het was de taak geweest van NorGhaVo Ghana om updates over ons te verschaffen aan de Social Welfare, maar dat hadden zij nooit gedaan. Dus dat was niet onze schuld. Mister Jacob heeft in plaats daarvan enkele nieuwsbrieven van zijn project CPYWD afgegeven en dat werd accoord bevonden. Ook lukte het mister Jacob om de brief van Assembly te cancelen. Uit ervaring liet hij de direkteur van Social Welfare weten dat hij ieder jaar opnieuw zijn project ging promoten bij Assembly en ieder jaar weer kreeg hij te horen: 'We don't know you'. O, dat is typisch Ghanees.....interessant doen; vooral niet dienstverlenend bezig zijn; erg gevoelig zijn voor bewijsstukken, brieven, stempels, handtekeningen; er op kicken om de ander weg te sturen met een heleboel huiswerk; schermen met 'the office, the rules and regulations, the organization' enz. enz. Iets snel, efficiënt en praktisch oplossen blijft 'een brug te ver' voor de mensen hier. Voor ons heel erg storend. Ben was aangeslagen; Dees 'almost', maar mister Jacob bleef optimistisch. 'It will be okay, don't worry!' Tsja...maar dat is nou net het probleem....wij kunnen onderhand niet meer inschatten of we ons geen zorgen hoeven te maken. In ieder geval belden we naar onze contactpersoon op de Immigration Service in Accra (Charlot), om haar de stand van zaken te vertellen...... 'The Department of Social Welfare is still working on it; they will do some more investigations. Probably we bring you the letter ourselves when we travel to Accra at the end of next week'…….. Dat was oké. Maar een dag later liggen de zaken alweer anders. Het blijkt dat mister Jacob met zijn NGO CPYWD niet geregistreerd is bij de Department of Social Welfare. Hij liet ons weten dat hij dit weliswaar verschillende keren had geprobeerd, maar dat de Social Welfare niet had meegewerkt. Tsja....feit is dat het niet opschiet. Zolang de NGO van mister Jacob niet is geregistreerd, kan de Social Welfare geen brief voor ons regelen die wij nodig hebben voor onze verblijfsvergunning. Het laten registreren gaat anderhalve maand duren en onze verblijfsvergunning verloopt op 9 januari. Er werd gebeld met de Immigratiedienst in Accra en het probleem werd voorgelegd aan onze contactpersoon Charlot. Terstond ging zij het bespreken met haar baas. Uitslag: Wij zullen op 21 december als wij zelf in Accra zijn, onze paspoorten afgeven op de Immigratiedienst. Zij zullen ons dan een stempel geven die tot 3 maanden na 9 januari geldig zal blijven. In die tussentijd heeft Social Welfare in Tamale de tijd om de NGO van mister Jacob te laten registreren. Mocht de Immigratiedienst ons de stempel niet geven als we in december in Accra zijn, dan kunnen we de paspoorten achterlaten en mister Jacco zal deze dan weer ophalen als hij in januari naar Accra gaat. O, het is altijd wat hier in Ghana en Dees vindt het moeilijk om erin te blijven geloven. De ervaring heeft gewoon inmiddels geleerd dat iedereen je wil helpen en dat iedereen blijft zeggen: 'Don't worry', maar als puntje bij paaltje komt is er gewoon altijd 'a problem'......en dat gaat na bijna 3 en een half jaar opbreken.

Even een grappige tekst tussendoor, die we zagen op de Department of Social Welfare:

Money is termed as the medium of exchange, but money itself has got its own meaning in its five alphabets:

Dit vierde jaar zijn wij met veel dingen bezig: Lesgeven op Cambridge Garden Academy en lesgeven op NCCELP, maar ook nog steeds bezig met het monitoren van onze eigen oud NFD-meiden in hun shop en last but not least.....het regelen van de wederopbouw van onze 3 containers; ons trainingscentrum dat werd afgebroken op Kukuomarket en hopelijk binnenkort weer wordt opgebouwd bij het naai-atelier van mister Halilahi op Lamashegu.

Wanneer wordt de MOU nou ondertekend, zodat wij de containers kunnen transporteren naar Lamashegu? Je wordt er toch helemaal dol van? Zelfs na het versturen van 7 mails richting Musah van NorGhaVo Ghana komt er geen enkele reactie, want.....no internetconnection. Per telefoon laat hij dan eindelijk weten dat er hopelijk op 3 december door iedereen getekend kan worden, want op 7 december zijn sommige mensen van de school (op wiens grond onze containers komen te staan) 2 weken afwezig, i.v.m. het volgen van een workshop. Op 3 december wordt er ondertekend door mister Halilahi (later bleek dat Musah hem een copie had laten ondertekenen) en door enkele mensen van de school (nog niet door allemaal). Wij zouden op 7 of 8 december kunnen ondertekenen. Maar......eerst moet er toch weer een meeting komen met alle 'headmasters'. Op het terrein staan namelijk meerdere scholen en iedere school heeft een 'headmaster', die zijn of haar zegje mag doen. Daarnaast willen al deze 'headmasters' ook weer samenkomen met de chairman van de 'School Management Committee' (tevens Assembly-man) en met NorGhaVo. Het wordt enorm vertraagd; er wordt uiterst inefficiënt gewerkt en het wordt een zeer moeilijke bevalling. Tot overmaat van ramp heeft Musah ook nog een 'funeral' van 'one of his fathers', dus......wachten....wachten.....wachten. Als we Alex van NorGhaVo een keer treffen, laat hij weten: 'We have to follow the process; it's very important'. Wij laten duidelijk weten dat de containers een half jaar leeg liggen en dat het toch niet zo moeilijk is om mensen een overeenkomst te laten ondertekenen en een transport te regelen, maar het is tegen dovemansoren gezegd. NorGhaVo Ghana schept er behagen in om de zaak te traineren. Wij reiken allerlei ideeën aan: Waarom kan een chairman van een School Management Committee niet tekenen 'on behalf of' alle 'headmasters?' Waarom roept NorGhaVo niet alle betrokkenen op om op kantoor te komen ondertekenen? Waarom kan NorGhaVo niet met het papier onder de arm op de motorbike springen en naar de betreffende personen toegaan? En dat de headmasters en teachers van de school een workshop hadden, so what? Die workshop was in Tamale en niet in Takoradi (zuid Ghana en 16 uur verwijderd van Tamale)?!

Verder mogen de containers niet achter de shop van mister Halilahi komen te staan, maar moeten ze aan de rand van het terrein 'in line' worden geplaatst. Wij worden er in ieder geval helemaal tureluurs van en hebben Musah dan ook gemaild: Good luck with your case, called: 'Mission impossible!'

Zoals wellicht gemeld komen alle 3 de containers op Lamashegu te staan, maar mag mister Halilahi er slechts 2 gebruiken. De 3e container is nog steeds in principe voor madam Mariam (onze oud stagebegeleidster van het kappersvak). Wij zijn de enigen die haar zo af en toe eens bijpraten over de container-issue. NorGhaVo Ghana doet uiteraard weer helemaal niets. Wij hebben madam Mariam voorgesteld om eens te gaan kijken op Lamashegu en te brainstormen met mister Halilahi. En dan komt er op 15 december 's avonds om 18.15 uur een telefoontje van Musah......Wij worden verwacht op 16 december om 8.00 uur op Lamashegu op het kantoor van de headmaster om de MOU te ondertekenen. Zou het dan eindelijk gaan gebeuren? Aangezien ik (Dees) om 9.00 uur moest beginnen op school, liet ik Musah weten dat ik slechts een half uurtje de tijd had. Ik zou echt om 8.30 uur moeten vertrekken, aangezien het ruim 20 minuten rijden is van Lamashegu naar mijn school in Kanvilli North. Wij stonden de volgende ochtend dus keurig om 7.50 uur op de afgesproken plek en.......waren de enigen. Wij hebben gewacht tot 8.00 uur en begonnen toen de mensen te bellen (mister Halilahi, NorGhaVo, chairman of the School Management Committee enz. enz.). Reactie: 'Oh don't worry, we are on our way, we are coming'. Toen NorGhaVo om 8.15 uur ter plekke was, lieten we weten: 'You are too late'. Met een stalen gezicht liet Musah weten: 'We are not too late; this is Ghana'. Ik richtte me tot de chairman van de SMC, met het verzoek of we een beetje konden opschieten en bovendien....'I take my job serious and I don't want to be too late; there are children waiting for me'. Reactie: 'Oh relax, then you come later, no problem, now you have to serve these people'. En iedereen liet weer lachend weten: 'This is Ghana'. Wij konden dit echt niet waarderen en lieten dat duidelijk blijken. Eindelijk was iedereen aanwezig (dachten we) en werd er getekend. Toen Peter van NorGhaVo liet weten: 'Is it not necessary to study it before we sign?', vielen wij bijna van onze stoel. We hebben het allang bestudeerd. Dus binnen een minuut hadden wij getekend. Onze kordate actie zorgde er in ieder geval voor dat iedereen een pen ging zoeken. Wij stonden inmiddels op ontploffen; het was 8.30 uur en de laatste persoon om te tekenen ontbrak. Vijf van de zes betrokkenen hadden nu getekend. Het is niet te geloven, maar NorGhaVo heeft weken nodig om iets te laten ondertekenen en was er dus nog steeds niet in geslaagd om zes mensen bij elkaar te roepen. Wij vertrokken in ieder geval en arriveerden klokslag om 9.00 uur op school, ...........waar de headmistress languit op een bank lag te slapen........!!! Knap hoor, als je dan nog steeds rustig kunt blijven. Ons lukte dat in ieder geval niet.

Toen wij al snel hierna aan Musah vroegen of de zesde persoon had getekend, bleef het stil. Wij vroegen ons namelijk af wat er zou gebeuren als nummer 6 niet zou tekenen. Zou dan alles weer voor niets zijn geweest? En mocht nummer 6 wel getekend hebben, zouden wij dan a.u.b. een copie kunnnen krijgen? Inmiddels hoorden wij via via dat de zesde handtekening helemaal niet nodig zou hoeven te zijn. Als hier namelijk 5 van de 6 personen tekenen (meerderheid), dan is de overeenkomst een feit. We bleven bij Musah aan de bel trekken, hetgeen uiteindelijk resulteerde in de volgende, verrassende ontknoping: Nummer 6 is niet bereid om te ondertekenen. Op het land waar wij onze containers willen plaatsen, wil nummer 6 (vrouwelijk schoolhoofd van een middelbare school), een extra schoolgebouw neerzetten. Om dit te kunnen bekostigen, heeft zij een verzoek ingediend bij sponsoren. In haar beleving moet dit stuk grond hiervoor dus beschikbaar blijven. Gelukkig zal dit voor ons proces geen roet in het eten gooien. De Chairman van de 'School Management Committee' en alle andere 'headmasters' hebben namelijk hun goedkeuring gegeven. Onze containers kunnen definitief naar Lamashegu. Voorgesteld wordt om de laatste pagina van de MOU te veranderen. Dat wil zeggen dat de ruimte waar nummer 6 had moeten tekenen, wordt weggelaten. In Ghana is men nogal voorzichtig met dit soort dingen. Op deze manier worden eventuele toekomstige vragen voorkomen. Feit is dan wel dat we weer allemaal opnieuw moeten opdraven om te ondertekenen. Aangezien het 'paperwork' nu min of meer klaar is, wordt nu door Musah een eerste aanzet gegeven om het transport van de containers naar Lamashegu te regelen. Opmerkelijk is wel dat ze dit juist willen doen tijdens onze afwezigheid (bezoek Accra 18-29 december). Pesterijtje? NorGhaVo zal dus naar de Assembly (Gemeente) gaan en de Chairman van de 'School Management Committee' zal hier ook een rol in gaan spelen, aangezien hij zelf een 'Assembly-man' is. Aan de ene kant vinden wij het jammer dat wij niet aanwezig kunnen zijn bij deze klus. Ook toen het trainingscentrum werd afgebroken, waren wij er niet bij. Maar.....aan de andere kant is Ghana nu aan zet. Het is goed dat zij eens iets harder gaan lopen. Echter....toen wij terugkeerden uit Accra, was er - zoals gewoonlijk - niets gebeurd!!!

De volgende stap in de container-kwestie is dus het regelen van het transport. Assembly (Gemeente) had ons beloofd alle kosten van de 'relocation' te zullen betalen. But what is a promise in Ghana? Wij vroegen ons af of zij ook bereid zouden zijn om de hele wederopbouw voor hun rekening te nemen. De materialen die over waren (facing boarders, zinc roof, arch, signboard, metal poles etc.) liggen inmiddels in de community op Kukuomarket. Worden deze weer gebruikt voor de wederopbouw? Of betaalt Assembly voor nieuwe materialen? Of zullen zij slechts de transportkosten betalen? Of gaan ze helemaal niets vergoeden? Het blijft spannend!

Zoals reeds vermeld in de update van november, kunnen wij - dankzij een Nederlandse sponsor - een 10-jarige jongen naar school sturen. Deze knaap volgt lessen op het project NCCELP, waar Dees lesgeeft. Hij heeft nog nooit op een echte school gezeten en alles wat hij weet, heeft hij geleerd op NCCELP, het project voor kansarme kinderen.

Bovenstaand: Even gek doen voor de les begint.Bovenstaand: Mudasir, de jongen die wij dankzij een Nederlandse sponsor naar een echte school kunnen sturen.

Wij hebben samen met mister Ramzy (de oprichter van het project) deze jongen uitgekozen. De ouders werden bezocht en samen gingen we op zoek naar een passende school. Wij lieten ons voor wat betreft de schoolkeuze in eerste instantie leiden door mister Ramzy. Dat dit niet goed was, blijkt uit het volgende verhaal: Op 2 december bezochten we een school met de naam North Star. Aangezien het niet duidelijk is of de jongen kan instromen in JSS-1 (brugklas), of in P6, P5, P4 (groep 8, 7, 6), is het logisch dat de jongen eerst getest moet worden. Volgens de schoolleiding zou dit kunnen gebeuren in januari. Instromen was niet mogelijk halverwege het schooljaar. Hij zou moeten wachten tot september 2010. Allemaal heel begrijpelijk, maar......toen we de 'schoolfees'bespraken, werd ons verteld dat dit voor een P6 knaap ongeveer 261 Ghanese cedis zou zijn (voor 1 schooljaar) en voor een JSS jongen ongeveer 346 Ghanese cedis (voor 1 schooljaar). Het leken wel prijzen van een privéschool!!! Wij konden dit dan ook even niet plaatsen. Op deze manier zouden wij de jongen slechts 1 jaar kunnen 'supporten'. Wij vroegen ons dan ook hardop af of dit niet 'useless' zou zijn....... Hij mag naar school en na een jaar moet ie er weer van af.....Mister Ramzy was onduidelijk naar ons toe. Hij liet weten dat de kwaliteit op veel overheidsscholen slecht was. Ja, dat weten wij ook wel. Hij had ons ook verteld dat hij 18 kinderen in het verleden naar school had kunnen sturen (zowel privéscholen als overheidsscholen). Toen wij hier vol ongeloof op reageerden liet hij weten: 'They increase the prices', Verder vertelde hij dat sommige vrijwilligers hem financieel hadden geholpen en hij had ook veel zelf betaald, aangezien hij toen werkte. Op dit moment werkt hij niet en volgt hij een computer-opleiding. Toch wilden wij een second opionion horen en gingen hiervoor naar onze voormalige huisbaas mister Jacco en deze liet duidelijk weten dat North Star een privéschool was. Verder kon hij zich niet voorstellen dat een sponsor uit Nederland een privéschool in gedachten zou hebben. Hij juichde het plan toe om de jongen te sponsoren, maar raadde ons met klem aan om de knaap naar een overheidsschool te sturen. Volgens hem zou het een afgang betekenen voor zowel de jongen als de familie als het kind na een jaar weg zou moeten van school. Het zou zelfs kunnen gebeuren dat de familie de jongen zou verstoten. Wij waren het met hem eens: Kom op zeg, het is niet nodig om de sprong te maken van een project voor kansarme kinderen naar een privéschool. Een overheidsschool zit er tussen in en bovendien kunnen we hem dan wel alle schooljaren sponsoren. Hij kan dan gewoon de hele rit afmaken. Mister Jacco gaf ons de tip om naar de BagaBaga school te gaan; Weliswaar een governmental school, maar met een goede monitoring. Toen wij dit bespraken met mister Ramzy, reageerde hij in eerste instantie geschokt. Hij voelde onze kritische openheid als een aanval en ging zich meteen verdedigen. Het had hem blijkbaar zó geraakt, dat hij zich niet meer had kunnen concentreren op de computerschool en hij was eerder naar huis gegaan. Wij hebben hem uitgelegd dat wij na bijna 3 en een half jaar ervaring een beetje sceptischer zijn geworden. Tsja....dat gebeurt als je téveel teleurstellingen hebt moeten incasseren. Toen begreep hij het wel en we spraken af dat we op 8 december de privéschool North Star zouden cancelen en dat we naar de BagaBagaschool zouden gaan. Ook andere vrienden, zoals Paul, mister Halilahi en Taiba waren de mening toegedaan dat de Bagabaga school een goede keuze was. Aangezien mister Ramzy op 8 december te druk was met zijn computer-opleiding, moest hij verstek laten gaan. Wij (Ben en Dees) gingen dan ook alleen op pad. Het cancelen van de privéschool was zo gebeurd. We vertelden dat de sponsor in Nederland de voorkeur gaf aan een 'governmental school'. De 'private school was too costly and besides we have to obey our sponsors'. De man begreep het….surely…surely…..Hierna togen we naar de overheidsschool Bagabaga en voerden een goed gesprek met de schoolleiding. Afgesproken werd dat onze Mudasir al in januari mag beginnen. Hij hoeft niet te wachten tot het nieuwe schooljaar in september. En dit alles omdat wij gekozen hadden voor de Bagabaga-school. In januari zal hij eerst getest worden, om te kijken of hij in kan stromen in P4, P5 of P6. Aangezien de jongen nooit op school gezeten heeft, is het niet aannemelijk te veronderstellen dat hij zal kunnen beginnen in JSS 1 (brugklas). Als duidelijk is in welke klas hij moet starten, zullen we te horen krijgen welke boeken hij moet aanschaffen. Voor de PTA (Parents Teachers Association) hoeven we slechts een bedrag van 12 Ghanese cedis (ongeveer 6 Euro) te betalen voor een heel jaar. Dit is het enige bedrag dat we aan de school moeten betalen. De rest kunnen we zelf kopen: Boeken, schooltas, schoenen en een uniform in de kleuren oranje/bruin. Dit uniform kunnen wij natuurlijk prachtig laten maken door de meiden op het naai-atelier van mister Halilahi. Aangezien er 'lack of furniture' is, werd ons gevraagd om ook een schoolbankje voor Mudasir te laten maken door een timmerman en dan het liefst een schoolbank waar 2 of 3 kinderen in konden zitten. Oké, afgesproken! Wij hadden er in ieder geval een goed gevoel bij en zullen in januari samen met mister Ramzy en met Mudasir terugkeren naar de school. Ook zullen we dan de ouders gaan bezoeken. Wij vinden het fijn dat de jongen nu het hele traject kan afmaken. (Bij de privéschool hadden we hem slechts een jaar kunnen 'supporten'). Wij vragen ons alleen nog even af aan wie wij het boekengeld voor de komende jaren zullen geven. Aan de school? Je weet nooit of dit 'safe' is. Of toch maar aan onze beste vriend Paul? Hij zal zeker ieder jaar uit onze naam het boekengeld voor de jongen willen gaan betalen. Wij brachten verslag uit aan mister Ramzy en hij reageerde gelaten. Nog steeds is hij waarschijnlijk teleurgesteld dat het geen privéschool is geworden en lijkt hij nog altijd geraakt te zijn door onze woorden: 'It is difficult for us to believe that you have supported 18 children in the past'. Mudasir zelf werd door niemand geïnformeerd. Typisch Ghanees; er wordt niets uitgelegd. Wij vonden toch dat wij de knaap even moesten inlichten. Toen wij hem vroegen of mister Ramzy of zijn ouders iets tegen hem hadden gezegd, liet hij weten: 'Mister Ramzy didn't say anything, but my parents said that maybe there will be a surprise'. Toen wij hem op de hoogte brachten van het feit dat hij in januari naar een echte school mag, lachte hij verlegen. Je zag aan het hele gezicht dat hij ontzettend blij was.

Behalve het naar school kunnen sturen van deze jongen, konden we het project ook voorzien van extra lesmaterialen en konden we een timmerman opdracht geven om tafels, banken en een schoolbord te maken.

Bovenstaand: In een opslagruimte had mister Ramzy de banken, tafels en het schoolbord tijdelijk 'geparkeerd' in afwachting van een likje verf.

De laatste les voor mijn Kerstvakantie op NCCELP stond er o.a. een Frans liedje op de rol. Muziek zit de mensen hier in het bloed en de kinderen 'drumden mee' op de maat van de muziek op hun houten schoolbankjes. Na het liedje kwam er een Frans versje. Dit ging over een sinasappel. Ik bouwde er maar een spel-element in: Wie het versje foutloos op kan zeggen in het Frans, wint een......sinasappel! Het was midden in de roos! De kinderen genoten. Ik voerde de spanning nog maar een beetje op, door een finale in te lassen. Uiteindelijk was de winnaar een feit. Aangezien er buiten les wordt gegeven, kwamen er veel mensen kijken. Zij kwamen gewoon af op het enthousiasme van de kinderen. Na afloop kwam de winnaar naar me toe en zei: 'Thank you madam'. Ongelooflijk.....een knaap van een jaar of 12 die zó blij is met een sinasappel. Mijn gedachten gaan naar Nederland..............

Azara en Asia (2 oud NFD-meisjes) volgen nog steeds lessen op het NCCELP-project van mister Ramzy. (Engels, lezen, schrijven). Een voorbeeld van een cultuurverschil: Azara was ziek geweest en kon het niet waarderen dat we haar maar één keer hadden opgezocht. Als iemand ziek is hoor je alles te laten vallen en dien je naar de zieke te gaan. Een excuus als: 'We have to work and we are very busy' wordt niet geaccepteerd. Tsja…socializen is voor de mensen hier veel belangrijker dan werken, maar voor ons Nederlanders is dat toch nog steeds andersom. Ook telefoontjes in haar beste Engels in de trant van: 'My bike has spoilt, come with the car and bring me to NCCELP', schieten bij ons wel eens in het verkeerde keelgat. Als je dan slechts een boos gezicht te zien krijgt, dan denk je wel eens: 'Waar heb ik dat aan verdiend?'

Nog 3 weken en dan is het Kerstvakantie. De laatste lessen op Cambridge Garden Academy staan in het teken van zingen, voorlezen, versjes en een examen geven. Op 9 december is er 'French exam'. De uitslag? Tussen 2,8 en een 10......Ik had van alle originelen ook copieen gemaakt. Het is namelijk de bedoeling dat er één exemplaar op school blijft en dat de kinderen één exemplaar mee naar huis mogen nemen 'to show it to their parents....and they will be happy'. Oké, maar.......al snel bleek dat niemand mijn puntentelling begreep....... 'Sorry, it's the European way.....Men is op school gewend om het cijfer in procenten aan te geven. Dus in plaats van een 10, zegt men hier: 100%. Een correct antwoord wordt weergegeven door een 'vinkje' (en niet door een krul); een foutief antwoord wordt gevolgd door een x (en niet door een streep). Men vond het echter 'very interesting' dat niet iedereen corrigeerde zoals de teachers in Tamale. Als ik een verhaaltje vertel met als titel: 'Fati et l'arbre à miel', blijkt dat deze kinderen het verhaaltje 'Fati and the honeytree' niet kennen. Dit had ik ook niet verwacht. Het verhaal gaat namelijk over een moslim-meisje uit de 'village/bush' en dat kader past niet bij een privéschool. Op het project NCCELP daarentegen was het verhaaltje bij alle kansarme kinderen bekend. De laatste les voor de Kerstvakantie stond net als bij NCCELP ook in het teken van een liedje en een versje. Op het moment dat de kinderen muziek horen, beginnen ze te dansen. Het rijmpje over de sinasappel sloeg ook hier in als een bom. Stel je voor: Als je het Franse versje foutloos kunt opzeggen, dan win je een sinasappel! Deze kinderen zijn gewend dat ze slechts gestraft worden; belonen is nooit aan de orde. Het was dan ook een complete 'eye-opener' voor het kroost en ze keken me allemaal aan met grote ogen. Sommigen keken naar boven en zeiden: 'Oh please God, help me'.Voor P1 (groep 3) was het echter te moeilijk. Dus ik besloot om er een andere keer op terug te komen. Toen ik liet weten dat ik de sinasappel wel zou bewaren tot na de vakantie, reageerde een kleintje met de woorden:'But madam Dies, then the orange will be spoilt'....Toen ik vertelde dat ik in dat geval wel een nieuwe sinasappel zou kopen, was het goed. In P2 (groep 4) lukte het wel. Op een gegeven moment liet Charbel weten: 'If I win the orange, I will share it with the whole class'. Toen ik dit hoorde haakte ik hier natuurlijk op in en liet weten dat het veel belangrijker was om een sinasappel te kunnen delen met anderen, dan een sinasappel te winnen en deze voor jezelf te houden. Al snel werd duidelijk dat Wumpini als winnaar uit de bus zou komen. Dit was al voorspeld door alle leerlingen (van zowel P1 als P2) en dat was terecht, want Wumpini is een heel slim manneke.

Er is veel verloop onder de collega's. Ik heb al veel personen zien gaan en zien komen. Collega Peter (begonnen in september 2009) was in december plotseling weg. Het enige dat je dan te horen krijgt is: 'He is on travelling', maar de ervaring heeft inmiddels geleerd dat die persoon dan nooit meer terug komt. Als je dóórvraagt, vindt men dat ongemakkelijk. Aangezien ik het erg goed kan vinden met mijn collega's, lieten zij mij weten dat Peter in Accra was om een paspoort cq visum te regelen. Hij wilde namelijk naar een congres in Canada gaan. Zou hij dan toch nog terugkeren? Ook collega Ezekel heeft het plan om het voor gezien te houden. Ook hij is er pas 3 maanden. Dat hij weg wil op Cambridge heeft andere oorzaken: Hij woont ver weg van de school. Hij heeft geen motorbike noch een fiets. Geld voor een taxi heeft hij niet. Hoewel hij mee kan rijden met de schoolbus, doet hij dat niet. Dit betekent namelijk dat hij dan om 6.30 uur paraat moet staan. En dat zou niet mogelijk zijn, aangezien hij er 's morgens eerst voor moet zorgen dat zijn broer en zus richting hun school vertrekkken. Tsja......zo heeft iedereen zijn redenen, maar feit is wel dat voornamelijk de mannelijke leerkrachten niet overlopen van enthousiasme en energie. Ook Aziz heeft er een handje van om weg te blijven van school..... 'I have a funeral, a wedding, an adoration'.....Op een overheidsschool maakt men hier geen punt van, maar op een privéschool wordt dit niet getolerereerd. En terecht! Voor de duidelijkheid: Het zou op alle scholen niet geaccepteerd moeten worden, om zomaar weg te blijven. In de pauze zie je ook heel duidelijk dat de mannelijke leerkrachten er tussen uitknijpen en dat het de vrouwen zijn die de kleine kinderen helpen met eten geven. Toen Aziz het een keer te bont maakte met het bezoeken van 'funerals', werden het aantal dagen dat hij afwezig was geweest, ingehouden op zijn salaris. Dat bleek de enige manier te zijn om het probleem op te lossen.

Op 16 november om 14.00 uur vond er een vergadering plaats op Lamashegu, samen met de Chairman van de School Management Committee, met Musah van NorGhaVo Ghana en met mister Halilahi. Een vergadering met ergernissen: Allereerst begon de meeting natuurlijk veel later dan gepland. Verder had mister Halilahi zich niet 'ingelezen' en verscheen Musah van NorGhaVo te laat. Musah liet weten dat hij inhoudelijk niet meer wilde ingaan op de MOU, maar dat hij nog slechts met de voorzitter van de school wilde praten. Laatstgenoemde liet ook op zich wachten. Na verschillende telefoontjes onzerzijds kwam hij dan eindelijk opdagen om vervolgens weer bijna meteen weg te gaan. Gelukkig maakte hij wel een afspraak met Musah. Toen de man wegging fluisterde ik (Dees) hem nog even in dat NorGhaVo altijd bezig is met 'delaying and postponing'. Ik vroeg hem dan ook Musah te activeren. De overeenkomst op papier was in orde....dus laten we nou ondertekenen en het transport gaan regelen.....! Uiteindelijk toch nog inhoudelijk ingegaan op de 'draft agreement' en wij hebben Musah verschillende keren op het hart gedrukt dat het voor ons belangrijk is om de containers op de plek te zien die onze voorkeur heeft. 'Gaat dat nog lukken Musah voor Kerstmis dit jaar? Er is immers nu toch 'common ground'?! (zoals hij dat altijd noemt). Een cynisch lachje was het antwoord......

In het weekend komt compound-boy Hudu altijd en we bezoeken vaak mister Halilahi in Lameshegu en de meiden in hun shop.

Mister Halilahi is een hele goede vriend van ons en is een druk baasje. Deze master sewing heeft niet alleen meer dan 50 kansarme meisjes onder zijn hoede op zijn naai-atelier, hij is ook net gestart met een 3-jarige opleiding 'Industrial art'. In het weekend volgt hij tevens nog computerlessen. Bovendien heeft hij een gezin (vrouw en 2 zoontjes). Of dit nog niet genoeg is, liet hij weten dat hij binnenkort op radio Reach te beluisteren zal zijn (De Tamale Polytechnic Homeradio). Hij gaat daar fungeren als 'microphone controller' en grijpt deze kans o.a. aan om zijn naai-atelier te promoten (en zo liet hij weten...om mister Ben en madam Dies te greeten...!) Ook maakt hij onderdeel uit van een Tailors Association (en deze mensen kennen wij inmiddels ook allemaal) en deze club heeft ook altijd vele bijeenkomsten, vergaderingen, graduations e.d. Aangezien mister Halilahi gedurende de hele week druk bezet is, moeten dit soort activiteiten naar het weekend verschoven worden. Verder heeft deze man een groot soiaal hart. Hij liet ons weten dat er dagelijks een meisje het naai-atelier passeerde, dat met een schaal op het hoofd richting markt liep. Nou wemelt het hier natuurlijk van de kinderen en jonge meisjes die met een schaal op hun hoofd richting markt lopen om allerhande goederen te verkopen, maar op de één of andere manier was dit meisje hem extra opgevallen. Toen hij haar aansprak, bleek het een weesje te zijn, dat in ruil voor onderdak en eten bij 'relatives' hard moest werken. Mister Halilahi kon dit niet aanzien en samen met de overbuurman van het naai-atelier werd afgesproken om dit meisje te helpen en tevens om haar de mogelijkheid te geven om het sewing-vak te leren. Ook Ben en ik zullen onze bijdrage leveren. We hebben het meisje al ontmoet en zij blijkt Rama te heten. Binnenkort zullen we op hutjesbezoek gaan om kennis te maken met de 'caretakers'. Misschien maakt bovengenoemd beeld ook duidelijk dat wij heel graag onze containers op zijn werkplek willen hebben. Hoe druk mister Halilahi ook is, dit weerhoudt hem er niet van om op zaterdagmiddag tijd te maken om met ons te socializen en te bomen over de toekomst van de containers. Er wordt heel wat gebrainstormd en vele plannen passeren de revue. Iedere keer als hij onze ideeën deelt, laat hij weten: 'It's a laudable idea'. Dit is zo'n beetje zijn stopwoordje geworden. Ook liet hij weten dat hij graag het project NCCELP wilde zien. Deze werkplek van Dees bevindt zich op de Tipoli-campus, vlakbij de school waar mister Halilahi zijn industriele vormgeving volgt. En dan krijgen we op een zaterdagmiddag goed nieuws te horen.......Op zeer korte termijn zal mister Halilahi een aantal Kayayoo-girls uit Accra toebedeeld krijgen. Dit gebeurt via de NRCC: Northern Regional Coordinating Council. Voor de hele Northern Region heeft de overheid 800 Kayayoo-girls de mogelijkheid gegeven om terug te keren naar het noorden en de Kayayoo-praktijken in Accra de rug toe te keren. Er zullen 60 meisjes naar Tamale komen die verdeeld zullen worden onder de Tailors Association en dus ook onder mister Halilahi's naai-atelier. Mister Halilahi zal deze meisjes gedurende een half jaar een stoomcursus geven. Na deze 6 maanden zal hij een aantal meisjes selecteren die bij hem het sewing-vak mogen leren. De andere meisjes zullen uitstromen naar andere plekken, waar zij weefster of kapster kunnen worden. Het moment waarop de Kayayoo-girls uit Accra arriveren komt wellicht bijna tegelijkertijd met het transport van onze containers naar Lamashegu. Fantastisch!!!! Onze containers zullen op deze plek dus prima tot hun recht komen. Wij zijn ontzettend blij en kunnen niet wachten totdat het moment daar is. Onze containers die gebruikt gaan worden voor de echte needy girls, waaronder de Kayayoo-girls uit Accra. Zo hadden we het altijd in ons hoofd.. De cirkel is dan rond. Op het moment dat de Kayayoo-girls zullen arriveren, zal ook de radio aanwezig zijn. Waarschijnlijk krijgen wij ook een rol toebedeeld als het gaat om het geven van een interview.

De meiden in hun shops: De sponsoren in Nederland hadden ons gevraagd naar het wel en wee van de 9 meisjes die nu in hun eigen shop zitten. Zij lieten ons weten dat wij de dames konden 'supporten' middels het aanschaffen van extra materialen en/of een maand geen lening terugbetalen. Uiteraard zouden wij slechts diegenen belonen die serieus waren. Wij stelden dan ook 3 criteria op, waarvan wij zeker wisten dat de sponsoren zich hier in konden vinden. De meiden zouden moeten voldoen aan minstens 1 van de volgende 3 criteria, te weten: 1. Is de shop open? M.a.w.: Laat het meisje een min of meer actieve werkhouding zien? (voor zover je daarvan kunt spreken in Ghana). 2. Betaalt het meisje regelmatig de lening terug? 3. Heeft het meisje wellicht in haarzelf geïnvesteerd, middels het volgen van extra training? (en deze kosten dus zelf betaald). Nou, we bezochten in oktober en november dus alle 9 dames en zie hier het resultaat: Weefmeisje Asia voldeed aan optie 1 en werd verblijd met weefmaterialen. Kapster Azara voldeed aan optie 1 en werd verblijd met kappersattributen. Naaister Suhayini voldeed aan optie 3 en eigenlijk ook aan optie 1, aangezien een zus haar honneurs in de shop waarneemt gedurende de tijd dat Suhayini extra training volgt bij mister Halilahi. Zij werd dan ook verblijd met naai-attributen. Weefster Salamatu voldeed aan optie 2 en werd verblijd met weefmaterialen. Kapster Adam Rafia voldeed aan optie 3 en werd verblijd met kappersspullen. Kapster Akiti viel buiten de prijzen. Zij loopt tegenwoordig met een schaal sinasappelen op haar hoofd. Kapster Rabbie heeft het ook af laten weten en heeft haar heil gezocht in het verkopen van bananen. Weefmeisje Hadidja valt ook buiten de boot; zij is zwanger geraakt. Naaister Hawa voldoet ook niet aan de 3 criteria. Tsja...... we zitten nu eenmaal in het noorden van Ghana en dat is het armste gedeelte van het land. De werkloosheid is hier extreem hoog (50 tot 70%); inflatie 20% op jaarbasis en de klanten van onze meiden.......ach... dat zijn de notoire wanbetalers die niet betalen voor de diensten die de meiden leveren. Je kunt je voorstellen dat het in deze setting erg moeilijk is om te overleven. In ieder geval: 5 van de 9 meisjes konden we een financiële opsteker geven, middels het kopen van extra materialen.

De tijd van de bushfires is weer aangebroken en het regenseizoen is voorbij. De Harmattan is net begonnen. De climax van het droge seizoen duurt nog even. (Maart).

Kikkers en sprinkhanen op de compound………een dood mini-krokodilletje op de compound……(althans zo zag ie eruit volgens Ben)……..Navraag bij Hudu leerde echter dat het een kameleon betrof. Verder vertelde Hudu dat hij vroeger als kind lezards en ratten had gegeten......The meat is very sweet; we fried it and chopped!!!....

Als onze microfinancieringsdeskundige Ishmel de communities ingaat om de terugbetalingen van de leningen op te halen, dan zou het niet meer dan normaal zijn dat onze meiden hiervan een betalingsbewijs zouden krijgen. Verschillende keren hebben wij dan ook tegen Ishmel en tegen NorGhaVo Ghana gezegd dat men een bonnenboekje moet kopen (omgerekend 45 eurocent). Nog steeds was dat niet gebeurd. Ook de 'caretakers' van de meiden hadden geklaagd. Zij wilden een bewijs van betaling.... en terecht.....Aangezien niemand actie ondernam, hebben wij maar weer dat boekje gekocht en aan Ishmel gegeven. Het niet uitschrijven van kwitanties kan erop duiden dat transparantie, verificatie en controle ver te zoeken zijn in de financiele administratie van NorGhaVo Ghana. Bij ons roept het in ieder geval vraagtekens op. Wij hebben dit gerapporteerd aan NorGhaVo Nederland.

Fungeren als brug.....Wij kennen hier in Tamale een Togolees die erg goed kan koken. Zijn droom is om voor zichzelf te beginnen, maar ja......geen geld. Op dit moment werkt hij dan ook in een hotel. Hij kan niet alleen goed koken, hij heeft ook managementkwaliteiten en een goede visie. Eigenlijk wil hij switchen van baan. Verder kennen wij in Tamale een jonge knaap (Samiwu) die in het verleden les gaf op de computerschool van NorGhaVo en sinds kort de switch heeft gemaakt van computers naar horeca. Op het Cultureel Centrum (waar veel blanken komen) is een restaurant gevestigd (waar veel NorGhaVo-vrijwilligers komen), genaamd Sparkles. In het verleden werd Sparkles gerund door Desmond (Board member van NorGhaVo), nu heeft o.a. Samiwu de leiding in handen. Toen wij daar een keer een hapje gingen eten, vertelde hij ons over de startproblemen. De link was snel gelegd. Misschien kon onze Togolese vriend iets voor Samiwu betekenen? Telefoonnummers werden uitgewisseld en er werd contact opgenomen. Wat het resultaat ook mogen worden, het was leuk om weer als bruggenbouwers te kunnen fungeren.

Veel moslims gaan naar Mekka. We zien veel vliegtuigen overvliegen. Men vertrekt vanuit airport Tamale. Van daaruit wordt er naar Accra gevlogen en gaat het verder richting Mekka, alwaar de jaarlijkse bedevaart plaatsvindt voor moslims vanuit de hele wereld. Dit jaar gaan er 2700 Ghanese moslims naar Mekka. (23-27 november 2009).

In Tamale is men bezig om kinderen tussen de 3 en de 6 jaar in te enten (meningitis, mazelen, polio). Aangezien er geen registratie is, komt er gewoon iemand aan de deur en vraagt of je kinderen hebt in een bepaalde leeftijdscategorie. Op het moment dat er iemand bij ons aan de poort stond, waren wij niet thuis. Op de poort was met krijt geschreven.....U4. Misschien de registratie voor: Niet thuis?!

In het weekend van 14 en 15 november heeft Hudu de tuin onderhouden. Een hele klus! En zeker in die vreselijke hitte! Maar ja....Een Afrikaan verdraagt waar een westerling klaagt! In datzelfde weekend zagen wij plotseling dat onze kippen stokstijf op de compound stonden. Roerloos...akelig! Een teken dat er iets niet in orde is! Navraag bij Hudu leerde dat er waarschijnlijk sprake is geweest van 'a frog, a lezard or a snake'. Laten we hopen dat het niet de laatste variant was. En dan....Oh onze Hudu is funny......zomaar out of the blue laat hij weten dat ons kuiken Lieve geen 'female one' is, maar een 'male one'. De naam Lieve wordt dan ook gewijzigd in: Boy!

17 november: We gingen met Suhayini naar Kabsad Hospital. 'Onze' Suhayini (naaister) kampt met gezondheidsproblemen. Zolang wij haar kennen (ruim 3 jaar) heeft zij last van haar benen. Soms heeft ze erg veel pijn en kan bijna niet meer lopen. Op zulke momenten ligt ze de hele dag thuis, in haar hutje, op de grond. Op een gegeven moment liet zij ons weten: 'I will follow you to the Netherlands, so that I can go to a good hospital'. Dat dit geen optie is, moge duidelijk zijn, maar……we konden haar natuurlijk wel meenemen naar de privékliniek in Tamale waar wij altijd komen. Wij hadden hierover al een balletje opgegooid bij dokter Kabir van het Kabsad Hospital en hij liet weten: 'No problem, bring her'. Suhayini was erg blij dat we naar dit ziekenhuis gingen. Normaal gesproken moet zij haar toevlucht nemen tot 'local treatment'. Suhayini keek haar ogen uit in de privékliniek, maar was ook erg gespannen en wist niet wat haar allemaal te wachten stond. Wij probeerden haar zoveel mogelijk gerust te stellen. Dokter Kabir liet een algemeen bloedonderzoek doen. Uitslag: Malaria, tyfus en bloedarmoede. Diverse medicijnen werden voorgeschreven, inclusief 2 injecties voor de malaria die ter plekke werden toegediend. Voor Suhayini was het allemaal erg veel: Met 2 witten in de auto naar een mooie privékliniek in Tamale, waar alle registers voor haar werden opengetrokken: Consult, lab-onderzoeken, medicijnen, dure rekeningen enz. enz. Het duizelde haar gewoon......Tenslotte: Wij waren toch wel opgelucht dat haar aandoeningen geen chronisch karakter hadden, want dan had het meiske een probleem gehad. Wie zou dan namelijk de medicijnen betalen als Ben en Dees definitief uit Tamale zouden zijn vertrokken? Toch wilden we ervoor zorgen dat toekomstige medische kosten op een andere wijze zouden kunnen worden betaald. In principe kan elke Ghanees tegen betaling een insurance card krijgen. Met deze kaart kan hij of zij een ziekenhuis bezoeken (maar geen privékliniek). Suhayini had weliswaar in het verleden zo'n kaart gehad, maar deze was verlopen. Voor een nieuwe kaart was geen geld. Kosten van een nieuwe kaart: 10 cedis of tewel 5 euro, geldig voor een periode van 5 jaar. Dit probleem werd meteen opgelost. Echter.....na een week was Suhayini nog steeds niet gestart op het naai-atelier van mister Halilahi (op werkdagen), noch in haar shop (op zaterdag). Wij lieten haar dan ook weten dat het nu toch wel weer tijd was geworden om de sewing-draad op te pakken. Maar......Suhayini zag dat toch een beetje anders. Zij liet ons weten dat de dure medicijnen helemaal niet hadden geholpen. Zij had haar toevlucht weer genomen tot 'local treatment' en dat had ervoor gezorgd dat ze zich een stuk beter voelde. Zij was alweer voor 80% 'de oude' en zou op korte termijn weer gaan starten op haar werk. Zo zie je maar weer.........

20 november: De baby van kapster Akiti (Mandea) werd 1 jaar. Aangezien wij het telefoonnummer hebben van haar vader, belden we hem op om hem te feliciteren met de verjaardag van z'n kleinzoon. Erg ongebruikelijk! Men weet niet eens dat het kind die dag jarig is! De verrassing was dan ook groot.....and thank you for your concern......Tsja....verjaardagen gaan bij de Dagomba's (de grootste bevolkingsgroep hier in het noorden) geruisloos voorbij.

20 november: De link is down.......geen internetverbinding.......a general problem....... Lastig! De oorzaak bleek in Accra te liggen. Ook de dagen daarna was het 'struggelen' op de digitale snelweg. Later kregen we een andere variant te horen: Er zou een breuk zijn in de kabel van de glasvezel en men was bezig om dit te onderzoeken. Dan laat men weten dat er te weinig koper in de kabel zit en dat wij de enigen zijn met dit probleem. De laatste variant was: 'The problem is in Kumasi'. In 5 regio's zou men aan het 'sufferen' zijn. Hoe het ook zij: Wel internetverbinding, geen internetverbinding.......

21 november: PTA-meeting (PTA: Parents Teachers Association) op Cambridge Garden Academy. Vergadering op school op zaterdagmorgen om 8.00 uur. Subject: Effective teaching and learning and discussion about a computer-lab. Ik kreeg de notulen van de vorige vergadering onder ogen (20 juni) en las daarin o.a. het volgende: The Chairman asked to know from the school about the performance of the French Teacher. The Headmistress said her performance was very satisfactory and that parents would be the better judges based on what they hear from their wards!

En dan….op zondagmorgen een telefoontje van een bezorgde, meedenkende Hudu:....... 'Master, they locked the pipe in the whole area, so use the pump'……. Dan weten wij alweer genoeg. De watercompany levert geen water meer. Aangezien wij gelukkig een grote polytank hebben, kunnen we (als we elektriciteit hebben), het water oppompen en zo onze tank van 2000 liter water vullen.

22 november: Een wedding......Wij waren uitgenodigd door Taiba om het huwelijksfeest van één van haar 'junior sisters' bij te wonen. Op zondagmorgen dus.....op naar de wedding! Even om het plaatje te schetsen: We hebben het over de moslimcultuur en we hebben het over een islamitische bruiloft. De vader van Taiba heeft 6 vrouwen en 16 kinderen. Taiba is nummer 5 in de rij. Bij 1 vrouw heeft haar vader 8 kinderen, bij 1 vrouw heeft hij 3 kinderen, bij 1 vrouw heeft hij 2 kinderen en bij 3 vrouwen heeft hij 1 kind. Taiba heeft 15 halfbroers en halfzussen. Dit was niet onze eerste islamitische bruiloft, dus wij wisten wat we konden verwachten: De bruidegom is afwezig en de bruid zit als een 'versierde kerstboom' op een bed. Iedereen komt haar bewonderen en.......

iedereen gaat met haar op de foto. Natuurlijk ging Taiba zelf ook op de foto (samen met haar jongste dochtertje Zenab). Taiba vond het geweldig om 2 witten te tonen aan haar familie. Halverwege de dag verruilde de bruid haar eerste outfit voor een andere outfit. De hele familie had gekookt: Banku en rijst. Alle familieleden droegen dezelfde kleding.

Aangezien Taiba naaister is, had zij een hele serie jurken mogen maken. 's Middags even socializen op ons oude 'stekkie'. Even teruggaan naar Kpaluu Junction, de plek waar wij de eerste 2 jaar hebben gewoond. Even kletsen met Job, Batischu, Eddy, Evelyne etc. Maar ook spraken we met mister Jacco over onze verblijfsvergunning.

Toen wij in augustus 2006 in Ghana arriveerden, ontmoetten wij de Nederlandse Carina, die vanaf die tijd regelmatig is teruggekeerd richting Ghana. Gedurende de afgelopen jaren is het contact altijd in stand gebleven. (Dit had ook te maken met de afronding van haar SPH-opleiding). Samen met haar Ghanese vriend Jahlove heeft zij een project in Tamale. Inmiddels is Yahlove ook 3 maanden in Nederland geweest en dat was uiteraard een bijzondere ervaring.

Een triest verhaal: Het komt helaas regelmatig voor dat leerkrachten op overheidsscholen er een potje van maken. Hoewel zij op de loonlijst staan, komen ze niet opdagen. (Deze mensen worden 'ghost-persons' genoemd). Aan het einde van iedere maand gaan ze wel naar school om hun geld op te halen. Zij betalen het hoofd van de school dan smeergeld en deze zwijgt verder. Dan gaan ze weer naar huis.... Dus: Wel salaris innen, maar nooit lesgeven!

Soms ben je weer even terug in Nederland, al was het maar om vanuit Ghana het tuinonderhoud van ons huis in Venlo te moeten regelen. De ex-huurder was nalatig geweest als het gaat om o.a. het tuinonderhoud. Ook andere zaken zijn nog steeds niet naar tevredenheid opgelost. Via de rechtsbijstandverzekering wordt aandacht geschonken aan deze kwestie. We vroegen dan ook aan onze tuinman om het nodige snoeiwerk te verrichten. Gelukkig is dit inmiddels geschied en ziet de tuin er weer goed onderhouden uit. Er is nog steeds geen nieuwe huurder. Er hebben zich weliswaar enkele kandidaten gemeld, maar zij waren in onze ogen niet geschikt en bovendien kwam de periode niet overeen.

Wij lazen dat er voor de Ghanese kust olie is gevonden. Blanken worden gevraagd om in deze advies te geven, als het gaat om organisatie, ontwikkeling, management en verder verloop van de olieboringen. Ghanezen hebben geen enkel vertrouwen in zichzelf en denken altijd dat de witten het beter weten. Dit zit erg diep geworteld. Bovengenoemde is slechts een voorbeeld, maar je ziet het overal in de samenleving.

Goed nieuws: Dankzij een Nederlandse sponsor kunnen wij het project NCCELP financieel helpen middels het aanschaffen van lesmaterialen voor de kansarme kinderen. Op 25 november kochten we leerboeken Engels, wiskunde, science, maar ook vele exercise-books en notebooks, pennen, potloden, gummen, puntenslijpers enz. enz.

Een dag later werd een timmerman geregeld om opdracht te geven om extra banken, tafels en een schoolbord te maken en de laatste termijn van de computer-opleiding van mister Ramzy kon betaald worden. Als klapper op de vuurpijl kunnen wij binnenkort ook nog een kind uit laten stromen van NCCELP naar een echte school. Het schoolgeld voor 2 jaar kan worden betaald. Dat is toch geweldig?! Wij hebben hiervoor een 10-jarige jongen uitgekozen, die nog nooit op een echte school heeft gezeten. Alles wat hij weet heeft hij geleerd op NCCELP. Het is een slimme, serieuze en aardige knaap. Hij weet het zelf nog niet. Begin december zullen we met mister Ramzy zijn ouders en de nieuwe school gaan bezoeken. Wij genieten hier enorm van! Of dat nog niet genoeg was, kunnen we tevens materialen gaan kopen voor de meisjes van het naai-atelier van mister Halilahi. Zoals eerder gemeld: Normaal gesproken zitten hier meer dan 50 needy girls, maar komen er binnenkort een aantal Kayayoo-girls bij uit Accra. Zij worden dan verwelkomd met materialen en met onze containers! Hoe mooi kan het zijn.....!!!! Komt het dan toch nog allemaal goed?

Slecht nieuws: Musah van NorGhaVo Ghana had beloofd dat wij in de week van 23 november de MOU zouden kunnen ondertekenen. Het is al donderdag en nog steeds is er niet ondertekend. Op woensdagavond kregen we een onaangename mail. Strekking hiervan was: De materialen die nog op Kukuo liggen (sign boards, zinc roof, wood, facing boarders, arch) worden opgeslagen op het NorGhaVo-kantoor. Wij zijn het hier niet mee eens en melden dat dit transport meteen naar Lamashegu moet plaatsvinden. Dat is toch sneller, goedkoper en gemakkelijker? Verder wil NorGhaVo de grond op Lamashegu hebben. Ook hier zijn we het niet mee eens. De grond is van de school en mister Halilahi heeft deze grond van de school gekregen. Als NorGhaVo Ghana de grond wil hebben, nou dan mogen ze gaan betalen! En tenslotte wil NorGhaVo dat de containers niet vlakbij de shop van mister Halilahi worden geplaatst, maar een eindje verderop. Ook dit hebben wij geweigerd. De containers moeten zo dicht mogelijk bij de shop van mister Halilahi komen te staan. Het hoort allemaal bij elkaar en het is één project geworden met de naam: Needy girls project. Wij krijgen de indruk dat Peter van NorGhaVo Ghana nu de boel ophoudt. Hij is een hele tijd 'on travelling' geweest en nu hij terug is, gaat hij er zich mee bemoeien. We waren bijna waar we wezen wilden...........maar bijna is niet helemaal.....dus we moeten doorgaan. We hebben contact met de chairman van de School Management Committee (degene die ons de grond heeft gegeven) en deze man is het helemaal met ons eens en begrijpt ook niet waarom NorGhaVo zo moeilijk doet. Musah heeft in ieder geval weer een meeting georganiseerd met deze man en met mister Halilahi, want............. 'I have to discuss'.......Help Musah......stop discussing......please action!!! Maar op 26 november krijgen we dan toch de MOU per mail opgestuurd ter beoordeling. Jammer genoeg lukt het niet meer om in november te ondertekenen, want Sala gooide roet in het eten. Dit moslimfeest betekende 'a public holiday'. Maar goed....hopelijk kan er dan begin december ondertekend worden. In ieder geval zag de MOU er goed uit (op enkele kleine dingetjes na). Alle 3 de containers komen op de plek te staan die onze voorkeur heeft. Twee containers zullen gebruikt worden door mister Halilahi met zijn sewing-girls. De derde container is bestemd voor hairdressing of batik tie [e-38] dye. Aangezien mister Halilahi het plan heeft om in de toekomst zelf batik tie [e-38] dye lessen te gaan geven, leek het ons het meest praktische om die derde container ook te laten gebruiken door mister Halilahi. Op die manier heb je dan waarschijnlijk genoeg aan deze ene MOU. Mocht echter de container gebruikt gaan worden door madam Mariam van hairdressing, dan zal er weer een nieuwe MOU moeten komen en dan vrezen wij dat de derde container weer lang leeg zal staan.

Toen ik vorig jaar november op zoek ging naar een baan op school, kwam ik ook terecht op een internationale school, waar ze een dag voor mijn komst iemand hadden aangenomen voor Frans. Het schoolhoofd is een aardige vrouw uit Zuid-Afrika, Céleste genaamd. Soms ontmoeten we elkaar in de stad en aan gespreksstof is dan geen gebrek. Op 25 november trof ik haar weer. En wat bleek? Had ik wellicht nog interesse in diezelfde baan? Blijkbaar was de persoon van vorig jaar vertrokken. Hoewel ik inmiddels voorzien ben, was het wel leuk dat ze nog aan mij had gedacht.

Het is Harmattan en dat betekent dat je o.a. last hebt van een droge huid. Op aanraden van de mensen hier werd shea oil aangeschaft. En dat helpt!

Er is weer een gebrek aan water. We moeten zuinig zijn met ons water. De watercompany levert niets. Er zijn tekorten in 'the whole area'. Ook de polytank is bijna leeg. Aangezien we wel elektriciteit hebben, wordt de pomp dag en nacht aangezet, zodat het water opgepompt kan worden, maar dat gaat langzaam. De bananenbomen hebben ook water nodig, maar die moeten maar even wachten. Dus: Nauwelijks water en het is bijna Sala. Als je dan een waterleverancier belt om de tank te vullen, dan is het niet zeker of hij komt. Iedereen 'suffert' dus, maar er is één uitzondering.......In onze straat woont een priester en we zagen dat de brandweer arriveerde om hem te voorzien van water. Tsja.....a reverend Father of the Catholic Church, die mag het volgens de mensen hier aan niets ontbreken!!! Wij vinden dit erg storend. De Catholic Church zorgt in onze beleving vooral goed voor zichzelf! Wij weten dat de brandweer in Tamale maar één brandweerauto heeft. Wij vroegen dan ook aan onze compound-boy Hudu wat er zou gebeuren als er brand zou uitbreken. De watervoorraad was immers afgegeven aan de priester? Hij liet weten dat de brandweerauto gevuld zou worden met slecht water om te kunnen blussen. Het goede water was uiteraard voor de reverend Father.

En dan is het Sala.....het feest van de Moslims. Op zaterdag 28 november werd dit gevierd. Echter vrijdag 27 november en maandag 30 november waren voor velen 'public holidays'. De kinderen van Cambridge hadden vrij; het NorGhaVo-kantoor was gesloten; de meiden van mister Halilahi waren ook niet op de werkplek. Zelfs compound-boy Hudu kwam een dagje eerder dan normaal, want op de Sala dag was er 'celebration'......We sit together with friends, we cook rice, we eat and we pray'.......I.v.m. het offeren van een schaap, had mister Halilahi namens de community zijn schaap even vastgebonden bij zijn shop, maar plotseling slaagde het schaap erin om zich los te maken en de benen te nemen. Alle meiden hebben de hele ochtend gezocht naar het schaap. Kortom: Iedereen was in de ban van Sala.

En op de valreep knalt er op zaterdag 28 november nog een motorbiker achterop onze auto. Ben zat alleen in de auto en was op weg naar huis. Toen Ben tegen de jongen zei: 'You damaged my car, how much do you pay me?' (lekker kort-door de bocht), liet de knaap weten: 'I don't get you'. Aangezien de bumper al verschillende deuken heeft opgelopen, is één extra deuk ook geen ramp meer. Verder veroorzaakt zo'n kleine aanrijding vaak een complete volksoploop, waarbij ideeën naar voren komen om de 'white man' geld uit zijn portemonnee te kloppen. Het zal je dan maar gebeuren dat de motorbiker plotseling schade heeft, die al aanwezig was voor de aanrijding. De snelle conclusie van Ben was dan ook: Inpakken en wegwezen. Toen Ben aan de knaap liet weten: 'It's okay', reageerde de jongen met: 'Thank you Sir'. Nu kon hij dus wel Engels verstaan!!!

Tenslotte zomaar even een weetje: Slechts 11% van de Ghanezen beschikt over een echt toilet!!!!!!

Het weekend van 31 oktober en 1 november was er zo ééntje met 'van alles en nog wat': Compound-boy Hudu was present evenals de elektriciën. Al 14 dagen was laatstgenoemde bezig om onze kookplaat te repareren. Hij dacht dat het euvel in het stopcontact zat, dus......'I want to check in the wall and in the ceiling'. Maar.....toch bleek uiteindelijk de kookplaat zelf de boosdoener te zijn. Wij waren het inmiddels meer dan beu (Ben had al 3 opdonders gehad) en we overwogen zelfs om op gas te gaan koken. Even dachten we nog om op de Ghanese manier ons maaltje te gaan bereiden, namelijk op houtskool, maar Hudu bracht ons af van dat plan. De elektriciën heeft ons verzekerd dat er niets meer kan gebeuren, dus daar moeten we dan maar op vertrouwen. Verder togen we naar het Cultureel centrum en de markt.

Ook gingen we naar de werkplek van mister Halilahi op Lameshegu en ontmoetten daar de meiden van zijn naai-atelier. Ook onze Suhayini werd in haar eigen shop bezocht. Zij is de hele week nog in training bij mister Halilahi en gaat op zaterdag terug naar haar kiosk. Gedurende de week neemt zus Rama de honneurs waar in de shop. Verder nog even naar het ziekenhuis geweest. Was de malaria van Dees weer voorbij? Ja, inderdaad....no MPS seen. Ook kwam onze beste vriend Paul nog op bezoek en liet ons weten dat hij inmiddels al 3 van de 4 vakken van zijn managementopleiding had gehaald. Aangezien we vriendin Taiba pas 1x hadden gezien sinds onze terugkomst uit Nederland, werd het tijd om haar eens te gaan bezoeken. Zij was een kleine week op familiebezoek in Kumasi geweest, i.v.m. een 'wedding' van haar zwager. We troffen elkaar in een spot (lokale kroeg).

Bovenstaand: Op zondagmiddag socializen in een spot, samen met Taiba en haar jongste dochtertje Zenab.

Een bizar verhaal: Men doet hier de meest vreemde dingen om aan geld te komen en op die manier te kunnen overleven. Zo klom er een man in een elektriciteitspaal om bepaalde onderdelen te stelen die goed verkoopbaar zouden zijn. Op het moment dat hij boven in die paal hing, kwam de elektriciteit plotseling terug en kwam hij dus onder stroom te staan. Hij werd ter plekke ge-elektrocuteerd. Toen het daglicht aanbrak zagen voorbijgangers een verkoold lichaam bungelen......

2 november: Ben voelt zich weer ziek: Overgeven, diarree, pijn in de botten, moe, hoofdpijn, keelpijn enz. Is zijn malaria nog niet voorbij? Deze keer duurt het langer en zijn er meer klachten. Ook heeft hij veel last van de warmte, maar wat wil je ook bij 43 graden! ('s Middags om 16.00 uur was het in de schaduw nog altijd 38 graden; 's morgens om 6.30 uur is het al 30 graden). Op 9 november laat hij wederom prikken en blijkt dat hij nog steeds (of opnieuw) malaria heeft. Een tweede kuur moet uitkomst bieden. Op 21 november wederom gecheckt. Ben malariavrij. Aangezien Dees zich niet lekker voelde (hoofdpijn) ook even laten prikken. Gelukkig.....geen malaria.....De griepachtige verschijnselen schrijven we dan maar toe aan de verandering van het weer, zijnde de Harmattan. 's Morgens is het 'koud', slechts 22 graden (ook 's nachts is het kouder). Overdag is het ongeveer 36 graden. Deze periode vinden wij de fijnste tijd van het jaar. De Ghanezen echter vinden het vreselijk. Zij hebben het koud en hebben een jas aan. De overgang naar het koelere weer heeft ervoor gezorgd dat we beiden snipverkouden zijn, keelpijn hebben en veel moeten hoesten. De periode van de stof, stof, stof is weer aangebroken!

Wij lazen op internet dat er 'slechts' 15 gevallen van de Mexicaanse griep aan de orde waren geweest in Ghana en dat er niemand aan was overleden. Maar ach.....dit zegt helemaal niets....er wordt in Ghana nauwelijks iets gedaan aan registratie. En bovendien....dood is hier dood en de oorzaak is niet relevant. De dood hoort bij het leven. Alles wordt afgedaan met:'The Almighty called him/her'. Na een tijdje vernamen we dat er plotseling 16 nieuwe gevallen van de Mexicaanse griep waren geconstateerd. Dit was het geval op een school in Accra. De school werd daarop 2 weken gesloten.

Ik ben doende geweest om de links van de website opnieuw tegen het licht te houden en te onderwerpen aan een kritische blik. Zo stuitte ik bijvoorbeeld op de link: Nieuwe banen Ben en Dees. Aan het einde is hier een stukje tekst toegevoegd over het nieuwe project Neesim Community Children Education and Library Project (Het project NCCELP, waar Dees lesgeeft aan kansarme kinderen). Neesim is een Dagbani-woord en betekent verlichting. (Het is dus Neesim en niet Naasim, zoals eerder vermeld en de oprichter is niet mister Ramzing, maar mister Ramzy....sorry.....slip of the pen). Bij de vermelding over de workshops/docententrainingen van Ben, zag ik dat de site van het children to school program (www.ctspghana.com) nog 'under construction' zou zijn, nou.....deze is inmiddels up-to-date en mag er zijn! Dus: Kijk maar eens!

Op 4 november gingen we materialen kopen voor sewing-meisje Suhayini. Eind januari zal Suhayini klaar zijn met haar extra training bij mister Halilahi en dan volgt de feestelijke pass-out (graduation). Dit gaat met veel ceremonie gepaard, maar daar hangt dan ook een prijskaartje aan. Het moge duidelijk zijn dat 150 GHc (ongeveer 75 Euro) een gigantisch bedrag is voor een straatmeisje. Ongeveer eenzelfde bedrag (waarschijnlijk 100 GHc = 50 Euro) is nodig voor materialen in haar eigen kiosk. Wij zullen haar supporten als het gaat om de materialen voor haar shop; mocht er nog iets over zijn, dan kan ze dat gebruiken voor haar graduation. Maar......er was niets over. Er werd inderdaad voor 100 GHc besteed aan materialen.

Suhayini was erg opgelucht dat ze in ieder geval door ons werd geholpen. Tot onze grote schrik liet ze ons weten dat ze werkelijk had overwogen om af te reizen naar Accra om daar als Kayayoo-girl te proberen om bovengenoemde bedragen bij elkaar te sprokkelen. Gelukkig had iets in haar mind besloten om dit toch niet te doen. Zo zie je maar weer.....zelfs na 3 jaar training, blijft Accra voor sommigen nog lonken.

Niet alleen Suhayini werd verblijd met een financiële ondersteuning, ook kochten we materialen voor mister Ramzy. Op zijn project NCCELP is een chronisch tekort aan van alles en nog wat. De kansarme kinderen die hier les krijgen hebben niet eens een pen of een schrift. Dus er werd ingekocht....schriften, pennen en krijt. Zelden iemand zó blij gezien! De kinderen begonnen weer te zingen: Thank you en Na Tuma Pam. Een dank-jullie-wel voor de sponsoren in Nederland is hier dan ook op z'n plaats!!!

en op 18 november gingen we met Adam Rafia op pad om kappersattributen te kopen.

Bovenstaand: Kapster Adam Rafia werd verblijd met hairdressing materials en deze worden getransporteerd op het hoofd.

De kleintjes op Cambridge houden me bezig.....zo gauw ze me zien schalt het door het gebouw: 'Madam Dies has come' of 'The white lady has come' of 'The French madam has come'. Ze willen me van alles vertellen....over hun vader, moeder, hun broertjes en zusjes. In P1 zit een knaapje (Charles) en hij liet me weten dat zijn zusje (Maik) bij mij in P2 zat. Hij kon maar niet begrijpen dat madam Dies dát niet wist. Als we het bord uitvegen, fungeert een stuk schuimrubber als borstel; de schoolbel luiden betekent het tegen elkaar slaan van 2 deksels (het lijken net koebellen). Als de kleintjes het woordje 'chapeau' leren, dan associeeren zij dat met een klank die voor hun bekend is en dat is charcoal....op houtskool wordt namelijk gekookt.

Op Cambridge garden academy liet één van de hummels me weten: 'Madam Dies, I want to follow you to your house'. Even dacht ik nog dat zij mijn huis in Tamale bedoelde, maar de kleine meid bedoelde mijn huis in Nederland. Voor ik iets kon zeggen, liet een knaapje weten: 'You can't go there; it's too cold for you in the country of madam Dies; you need plenty coats and even then you will die!' De leerlingen van P2 doen beter hun best dan de kleintjes van P1. Laatstgenoemden kunnen er wat van! Madam Dies wordt gezien als mummy en vaak word ik getrakteerd op kushandjes, strelingen en liefkozingen.

Bovenstaand: De leerlingen van P1 en P2 van Cambridge Garden Academy in een jolige bui.

Op privéschool Cambridge garden academy heb ik er wel moeite mee dat alles gericht is op competitie. Van jongsaf aan wordt tegen de kinderen gezegd dat ze een score moeten halen van 100%. Als ik zeg dat 60 of 70% ook goed is, wordt dit niet begrepen. Constant hoor ik uitspraken in de trant van: 'You have to become big people in future, then you can buy a big house and a big car'……'When you get good results, your parents will be proud of you and they will give you a nice present'…….'You have to listen to madam, so that you can put the information in your brains and from your brains it goes into your heart and from your heart it goes back to your brains and then to your mouth and then you can say the right answer'…….'Every evening greet your parents in French and they will be happy'……………. Als ik 'learning games'doe, willen ze dus allemaal de winnaar zijn. Iedereen verwacht dat de slimste kinderen zullen winnen. Als dit niet het geval is (en daar ben ik blij om), zie je dat de slimmerikken helemaal beduusd zijn en zelfs boos worden. Het dochtertje van de baas begint zelfs te huilen en te stampvoeten. Geen probleem .........Leren om te verliezen was dus niet verkeerd in een setting waar altijd alles is gericht op slagen. Madam Margaret (headmistress) hoorde dat ik tegen de kinderen zei dat ik niet zo gecharmeerd ben van de competitiestrijd en dat je met een score van 60 of 70% altijd zult slagen. Plotseling liet ze me weten: 'So that means that we ask more from ourselves than you people in Europe'. Ik was te confuus om te reageren. Ze heeft er dus niets van begrepen. Als één knaapje tijdens een 'learning game' helemaal in de ban is van het spel, is het tijd. Hij liet me dan ook weten: 'I want to continue'. Toen ik hem vertelde dat ik het voor gezien zou houden, maar dat hij gerust verder kon gaan met het spel samen met zijn vriendjes, keek hij me verwonderd aan. De kinderen een stuk eigen verantwoordelijkheid geven is echt een 'brug te ver'. Ze zijn slechts gewend om gedrild te worden, met maar 1 doel en dat is....scoren........! Een dag later kwam ik terug op het voorval bij headmistress madam Margaret en liet haar weten: 'Being satisfied with 60 or 70% doesn't mean that we ask lesser from ourselves than you. No, it means that we give more own responsability to our children and that is the highest aim'. Haar reactie was: 'Now I understand', maar... of dat zo is, betwijfel ik.

De kleintjes associeeren mooi met groot. Als ze onze auto zien (een kleine jeep) krijg ik dan ook te horen: 'Madam Dies, your car is too short!'

Story telling.....Madam Dies.........Story telling......Ja, verhaaltjes vertellen gaat erin als koek op Cambridge.

Op NCCELP, het projekt waar Dees lesgeeft aan kansarme kinderen, vliegen de decibellen je om de oren! Soms zijn er wel 90 kinderen en die willen allemaal aandacht hebben. Het is bijna niet om te doen. Er is dringend behoefte aan meer vrijwilligers. Mister Ramzy zelf kan het de laatste tijd bijna niet meer bolwerken en heeft nauwelijks tijd om les te geven. Hij is namelijk doende met een computeropleiding van anderhalf jaar en hij heeft nog 6 maanden te gaan. Maar ach.....de grotere kinderen houden de kleintjes in bedwang en degenen die serieus zijn roepen de raddraaiers weer tot de orde. Ja, deze kinderen zijn het wel gewend om in chaos te leven en alles wat zij op het projekt leren is meegenomen. Als ik aan het einde van de les een keer 'galgje' doe, zijn stralende gezichten mijn beloning.

De kinderen op NCCELP zijn de echte 'needy ones'. Dit in tegenstelling tot de 'lucky ones' van Cambridge. De kinderen van laatstgenoemde school hebben prachtige uniformen, mooie kleding en mooi schoeisel. De kinderen van NCCELP moeten het doen met rafelige kleding, vaak met vele gaten. Materialen die ik heb geef ik altijd aan NCCELP. Zo had ik van 'foam' de letters van het alfabet. Deze letters kon je aan elkaar vastmaken, maar je kon ze ook los gebruiken. Een zak vol met fleurige gekleurde letters. Uiteraard midden in de roos voor de kleintjes! Ik zette het hele grut in de kring en de letters werden uitgestrooid. Toen werd er gezongen: 'I am looking for my letter O, my letter O, my letter O, I am looking for my letter O, where is my O? Alle kleintjes gingen op zoek naar de letter O en maakten daar een stapeltje van. Zo kon het hele alfabet aan de orde komen. Voor de grotere kinderen had ik opblaasbare wereldbollen meegenomen. Ook dat was midden in de roos! Het was niet alleen leuk (je kon er heerlijk mee volleyballen en voetballen); het sprak ook tot de verbeelding en bovendien was het erg leerzaam. Deze kinderen wisten niet eens dat er 5 continenten waren. Ik schreef verschillende landen op het bord en zij moesten opzoeken in welk continent we dat land moesten plaatsen. Hierna vroeg ik 5 kinderen om naar voren te komen. Zij mochten elk een continent vertegenwoordigen. Als zij het verkeerde land in hun continent plaatsten, dan werd hun plek door iemand anders ingenomen. De kinderen genoten (en ik niet minder!)

Bovenstaand: De kinderen op NCCELP bewonderen de wereldbol en de lettertjes van het alfabet.

Momenteel ben ik (Dees) de enige vrijwilliger die lesgeeft bij mister Ramzy op NCCELP en dat is eigenlijk niet om te doen met die grote aantallen kinderen. Ben is doende om voor mister Ramzy vrijwilligers te werven en samen zijn zij op pad gegaan naar verschillende organisaties in Tamale. Hoewel mister Ramzy ook wel Ghanese vrijwilligers heeft, komen deze meestal slechts in de schoolvakanties. Dan hebben zij tijd. NCCELP heeft geen vakanties. De lessen gaan altijd gewoon door. Mister Ramzy zelf heeft het druk met zijn computer-opleiding. Kortom: Struggelen.......totdat er plotseling toch een Ghanese vrijwilliger opduikt, James genaamd. Deze James heeft als kind op NCCELP gezeten en heeft dankzij 'sponsorship' de Senior Secondary School (SSS) kunnen volgen (bovenbouw middelbare school). Niet alle kinderen van NCCELP hebben het geluk dat zij door kunnen stromen naar een echte school. Ik was dan ook erg blij dat ik versterking kreeg van James. Normaal gesproken geef ik les onder een groot afdak. Het schoolbord in het midden vormt de scheiding tussen de grote kinderen en de kleintjes. James ging met een groepje een stukje verder op de compound zitten (in de buitenlucht). Die plek had een groot voordeel: Er was minder kabaal. Ik stelde dan ook voor om te ruilen en dat was oké....No problem mummy....!

Nadat de foto was gemaakt kwamen er nog een heleboel laatkomers. Sommige kinderen komen om 15.30 uur, sommige kinderen komen om 16.30 uur............

Ben vindt het leuk om zo af en toe eens met de lokale bevolking in een 'spot' een beetje te 'bomen' over de politiek en de economie in Ghana. In zo'n lokale kroeg zitten vaak oude baasjes die heel wat te vertellen hebben. Op een keer kreeg Ben te horen dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Accra was afgebrand. Alle documenten waren in vlammen opgegaan. Er werd besloten nieuwbouw te plegen en jawel hoor......door Chinezen. Als Ben vraagt waarom Ghanezen dit niet zouden kunnen doen, luidt het antwoord: 'Wij Ghanezen hebben geen vertrouwen in onszelf'. Dit laatste merken wij inderdaad altijd......Hier heerst echt het idee van: 'Alles wat van buiten komt is beter'....... Een andere keer vertelde een Ghanese vrouw aan Ben dat ze in Düsseldorf was geweest en de grote luxe niet had kunnen verhappen. Ze had wel een hele dag willen rondlopen op de Köningsallee!!!

Lights off....lights off......lights off.......geregeld is dit het geval. Op zo'n moment bellen we vaak met de VRA (elektriciteitsmaatschappij). Er is een speciaal nummer voor klachten. De mensen die daar de telefoon aannemen zijn dus alleen maar gewend om klachten te aanhoren. Wij wilden die cirkel een keertje doorbreken en op het moment dat de stroom terugkeerde, belden wij op om te zeggen dat we blij waren dat we weer elektriciteit hadden. Je merkt dan complete verwarring aan de andere kant van de lijn. Wij deden er nog een schepje bovenop, door te zeggen: 'We thank God and we thank the VRA'. Dit soort grapjes wordt al helemaal niet begrepen. Hun reactie was dan ook: 'So the lights is off'.....No, zeiden wij, the light is back...thank you! Na 3x herhalen viel eindelijk het kwartje.

6 november: Op naar de Immigratiedienst in Tamale, i.v.m. onze verblijfsvergunning. Vorige maand zat de nieuwe Regional Commander nog niet op zijn post en spraken we met een zekere Stephen. Hij gaf ons toen hoop dat het regelen van een verblijfsvergunning op basis van vermogen geen probleem zou moeten zijn, want wij hadden immers geen crimineel verleden en bovendien hadden wij al 3 jaar vrijwilligerswerk gedaan voor Ghana en hadden we geen betaalde baantjes ingepikt van Ghanezen. Welnu, vorige maand was dit de case; nog geen maand later is het weer anders. Typisch Ghana! Inmiddels was de nieuwe Regional Commander begonnen, maar wij probeerden om met Stephen te onderhandelen. Het lukte ons om Stephen te spreken en deze loodste ons naar een soort 'deputy' van de Commander. Dit bleek een foute inschatting te zijn. De betreffende man liet weten dat je altijd een NGO of een organisatie achter je moet hebben staan en dat het niet mogelijk zou zijn om zo vrij als een vogeltje in Ghana te leven. Dat was een tegenvaller, want wij willen absoluut niet meer deze verblijfsvergunning regelen via NorGhaVo Ghana. Maar......er was ook een lichtpuntje: Het was niet nodig om weer in zee te gaan met NorGhaVo; elke willekeurige NGO zou volstaan. Nou, dat was tenminste iets................Wij overwogen om de NGO van onze oude huisbaas mister Jacco hiervoor te gebruiken. Toen wij het kantoor verlieten, zag Stephen de teleurstelling op onze gezichten. We vroegen hem of het mogelijk was de nieuwe Commander te spreken. Hij adviseerde dit niet te doen, aangezien je anders die 2 personen tegen elkaar zou uitspelen. Hij loodste ons naar buiten en fluisterde dat hij wellicht iets kon regelen....typisch Ghana!.....we moesten hem snel bellen, zodat we hem ergens in de stad konden treffen. Hij zou voor ons wel gaan praten met de Commander. Nou ja, zeg....Gaat dit richting corruptie? Uiteraard doen wij niet mee aan deze 'bribing'praktijken, maar wij waren toch wel heel erg benieuwd wat deze man ons te zeggen zou hebben. We besloten om hem te bellen en om hem ergens te ontmoeten. Als hij geld zou willen in ruil voor de stempel in ons paspoort, zouden we dit natuurlijk niet doen. Maar iemand ergens treffen en gewoon aanhoren wat die persoon te zeggen heeft, daarin schuilt geen kwaad. Het leven hier lijkt soms net op een spannend jongensboek! Wij moesten inwendig erg lachen toen de man voorstelde om ons te ontmoeten bij de Barclays Bank. Hij zag de dollars al voorbij komen....hahahaha!!! Zonder blikken of blozen liet de man weten dat hij een residence permit zonder quota voor ons kon regelen: Kwestie van 300 dollar per persoon betalen (900 cedis), paspoorten inleveren, papieren invullen en 2 pasfoto's toevoegen. Hij had de formulieren al bij zich!!!! Een dag later liet hij weten dat het buiten de 'office' om zou gaan en we zouden geen betalingsbewijs krijgen noch een bewijsstuk dat we onze paspoorten hadden ingeleverd. Dit is toch werkelijk niet te geloven!!! Toen we hem de volgende dag lieten weten dat wij de officiële weg preferen, luidde het antwoord slechts: 'Oh, don't worry'......We bespeurden geen enkele schaamte bij hem. Deze moslim-man Stephen van de Immigratiedienst had ons verteld dat hij naar Mekka zou gaan. Aha....nu zag hij zijn extra zakcentje aan zijn neus voorbijgaan.............Het is toch een trieste zaak dat zelfs een Immigratiedienst corrupt is. Inmiddels bericht gekregen van onze voormalige huisbaas mister Jacco dat deze bereid is om ons te helpen met het verkrijgen van onze verblijfsvergunning, zonder de tussenkomst van NorGhaVo Ghana. Zijn NGO CPYWD kan dit regelen. Er hoeft slechts een brief opgesteld te worden, zodat wij geïntroduceerd kunnen worden bij CPYWD. Op papier zullen we voor hem werken, maar niet in de praktijk. Voor de zekerheid hebben wij voor mister Jacco copieën gemaakt van alle documenten die destijds nodig waren voor de verblijfsvergunning (en dat was een heel pakketje: Application for the grant of work/residence permit NorGhaVo van het Ministerie van Binnenlandse Zaken; Application form for issue/renewal of residence permit van de Ghana Immigration Service; politierapport; medisch rapport; letter of recommendation of the Department of Social Welfare; Certificate to commence business; Certificate of Incorporation; Regulations of a Company limited by Guarantee; Copies passport and cv; pasfoto's; bankbescheiden waaruit blijkt dat je kunt voorzien in je eigen levensonderhoud enz. enz. enz.). We troffen elkaar op kantoor van mister Jacco (aangrenzend aan het huis waar wij de eerste 2 jaar hebben gewoond) en we boften.....binnen enkele dagen moest hij toch naar Accra en hij zou voor ons meteen naar de Immigratiedienst gaan met een hele envelop vol met papieren. Uit naam van zijn NGO, genaamd CPYWD Ghana (Community Partnership for Youth and Women Development Ghana), had hij een nieuwe brief gemaakt voor de Immigratiedienst in Accra, voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Accra en voor de Social Welfare in Tamale (laatstgenoemde was namelijk verlopen). We hebben er alle vertrouwen in dat het mister Jacco/ mister Jacob gaat lukken om dit te regelen. Als mister Jacco concreet op 16 november op de Immigratiedienst in Accra is en vraagt naar onze contactpersoon Joshua, krijgt hij te horen dat deze is overgeplaatst. Een nieuwe contactpersoon dus (Charlotte). Aanvankelijk was al het 'paperwork' in orde, maar.......de Immigratiedienst had Jacco laten weten dat wij 2000 cedis moesten betalen voor onze residencepermit (workpermit is gratis). Toen Jacco ons dit telefonisch liet weten, konden we dit nauwelijks bevatten. Wij hebben in het verleden slechts 400 cedis hoeven te betalen voor een residence permit. De eerste keer hebben wij deze 400 cedis in Accra betaald en de tweeede keer hebben wij hetzelfde bedrag betaald in Tamale. Jacco was blij met deze informatie en zou verder gaan met zijn 'investigation'. Telefonisch was er geregeld contact tussen hem in Accra en tussen ons in Tamale. Het schoot niet echt op. Degene die de exacte prijs zou weten was 'on break', maar keerde vervolgens niet meer terug. Mister Jacco heeft uren gewacht. De volgende dag...een nieuwe poging. Hij liet weten dat er waarschijnlijk weer sprake was van 'bribing'. Nee toch, toch niet opnieuw corrupte praktijken? In ieder geval wilde mister Jacco niet terugkeren naar Tamale zonder een bewijsstuk in handen te hebben dat de aanvraag is ingediend. Hierna deed men moeilijk over het politierapport (VOG-verklaring). Dit is het enige document dat in het Nederlands is en men wilde dat dit vertaald zou worden in het Engels. Wij lieten mister Jacco telefonisch weten dat er helemaal onderaan het formulier een paar regeltjes in het Engels staan vermeld onder het kopje 'good conduct'. Dan moet het toch duidelijk zijn? De betreffende 'officer' vond echter dat de woorden 'good conduct' niet duidelijk te lezen waren. Nou ja zeg, de copieën die wij hadden meegegeven waren van goede kwaliteit. Men zocht echt 'spijkers op laag water'. In ieder geval wordt het vertaald door een tolk-vertaler op verzoek van de Immigratiedienst in Accra. Opmerkelijk is dat het originele Nederlandse politierapport zich gewoon bevindt in het dossier op het kantoor van de Immigratiedienst. Men weigerde echter om dit dossier erbij te halen. Deze taak zou onmogelijk zijn om uit te voeren.....Krijg nou wat...! En dan de volgende hobbels: Bij de aanvrage dient nog een extra brief te worden toegevoegd van de Social Welfare en bovendien moet mister Jacco nog een aanstellingsbrief maken waaruit blijkt dat wij vrijwilligerswerk verrichten (op papier) voor CPYWD. Tenslotte werd er nog gevraagd om copieën van onze diploma's, maar die liggen op de zolder in Venlo..........dus dat laatste zullen ze ons dan wel schenken. Voor wat betreft de 'bribing'-praktijken: Wij lazen dat in de lijst van de 180 meest corrupte landen van de wereld, Ghana op de 69e plaats staat! Dat zegt dus wel iets! Eind november/begin december zal collega Elisha van CPYWD wederom terugkeren naar Accra.

Over de container-issue mailen we weer met NorGhaVo Ghana. Alle opties worden bekeken. Het duurt allemaal erg lang. Voordat het transport kan worden geregeld, moet eerst het paperwork in orde zijn. Wij hebben sterk de indruk dat Musah de boel met opzet vertraagt om ons te pesten. Zoals eerder gemeld hebben wij de toestemming van alle 'hoge pieten' om de containers te transporteren naar de plek die wij voor ogen hebben, zijnde het naai-atelier van mister Halilahi. Het enige dat de chief (het stamhoofd) wil is de aanwezigheid van een NorGhaVo-lid op het moment dat wij de containers meenemen en daar zit nou net het 'katje'. Musah van NorGhaVo gaat niet met ons mee (en de andere twee, zijnde Alex en Peter....nou ja, zij lijken van de aardbodem verdwenen te zijn. Alex is altijd in Navrongo and Peter is constant 'on travelling'). Musah blijft zeggen dat hij eerst het papierwerk in orde wil maken voordat begonnen kan worden met het daadwerkelijke transport. Maar hoe kun je een 'agreement' opstellen als je het niet met elkaar eens bent? Résumerend: Wij zijn niet accoord gegaan met de opties A en B die NorGhaVo Ghana ons heeft voorgesteld, te weten: Optie A (containers weliswaar naar mister Halilahi, maar onder belachelijke voorwaarden, mister Halilahi kan geen stap meer verzetten zonder dat NGV Ghana in z'n nek zit); Optie B (containers gaan naar een reeds bestaande organisatie met ervaring in training voor needy girls, maar hier is nooit met ons over gesproken). Ons voorstel: Wij hebben 4 opties in gedachten, maar leveren deze opties één voor één aan (we willen niet meteen al ons kruit verschieten). Als NGV Ghana antwoord heeft gegeven op onze 1e optie, dan zullen wij komen met onze 2e optie en daarna met onze 3e en 4e optie. Onze 4 opties zijn achtereenvolgens:

Optie 1: Containers schenken aan mister Halilahi als gift, zonder condities (is ook wens van de hoofd-sponsoren). Echter: In geval van vroegtijdig overlijden van mister Halilahi, bestaat de kans dat familie de containers opeist (in dat geval zou een clausule ingebouwd kunnen worden om dat te verhinderen);

Optie 2: Condities van option A van NGV Ghana terugbrengen met 50%: Alleen kopje 1 en 2 blijven gehandhaafd, zijnde agreement en ownership; maar kopje 3 en 4 moeten weg, zijnde involvement of NorGhaVo Staff; Time and resource and Reliability.

AgreementThere must be an agreement signed between NorGhaVo and the individual professional chosen to give training to the needy girls. The agreement must have a period at which expiration the contract with the professional will cease to work in the containers unless the contract is renewed.OwnershipNorGhaVo shall possess ownership and control of the containers

1.NorGhaVo shall have to directly be involved in determining the set up of the programs, selection of needy girls, monitoring and evaluation. NorGhaVo will also have a daunting task to ensure that the professionals contracted to work conform to the terms and conditions.

2.Staff of NorGhaVo will have to work directly with the professionals to compile report and solve problems. (More staff time is demanded)ReliabilitySince the reliability of the individuals can not be guaranteed NorGhaVo would have to be directly involved especially at the initial stage

Optie 3: NorGhaVo Nederland of Ben en Dees kopen de containers. In het laatste geval kopen wij de containers op persoonlijke titel. Hopelijk is NGV Ghana wel bereid om de containers aan ons te verkopen, maar daar ligt dan misschien een taak voor NGV Nederland. Aangezien de kans bestaat dat NorGhaVo Ghana niet aan ons wil verkopen, zouden wij het geld aan mister Halilahi kunnen geven en dus laten voorkomen dat mister Halilahi de containers koopt in plaats van wij.

Aangezien we dus helemaal niet vooruitkomen, denken we erover om helemaal alleen naar de chief te gaan en hem nogmaals uit te leggen dat het te zot voor woorden is dat de containers al maandenlang niet worden gebruikt voor het doel waarvoor ze zijn gebouwd, namelijk: Kansarme meisjes helpen. Ook overwegen we om nog eens te gaan praten met de Chairman van de School Management Commitee (die tevens bij de Assembly iets te zeggen heeft). Deze man heeft ons de grond gegeven op Lameshegu. Het contact met hem is een beetje verwaterd, aangezien hij een maand in Amerika is geweest, maar we kunnen die draad natuurlijk weer oppakken. We zouden hem voor kunnen stellen om samen naar de chief te gaan. We hopen echt dat er eind van deze maand een opening te zien is in deze hele netele kwestie. Als het aan Ben ligt, dan houdt hij de container-issue voor gezien, maar Dees wil het resultaat zien....onze containers op de plek die wij prefereren! Feit is wel dat wij beiden geen stap meer binnen zetten op het NorGhaVo-kantoor; er wordt nog slechts gecommuniceerd via de mail. Maar dan.......komt er toch een bericht van NorGhaVo Ghana over onze optie 2 (condities terugbrengen). Achteraf bleek dat onze voormalige huisbaas mister Jacco had gesproken met Musah en hem had geadviseerd om het 'paperwork' te bespoedigen en het ietwat meer 'social' op te stellen. Toen wij dan ook de 'draft agreement' per mail ontvingen moesten we inderdaad constateren dat het enigszins socialer van aard was. Het viel ons in ieder geval op dat het overdreven formele een beetje verdwenen was. Er gloorde dus hoop! Wij gaven onze feedback op de 'draft agreement' en iedere dag was er volop mailverkeer tussen Musah en ons. We maakten vorderingen! Er zat schot in de zaak!Bovenstaandhet eerste concept van de agreement cq. MOU:

MEMORANDUM OF UNDERSTANDING BETWEEN NORGHAVO AND HALILAHI ….. OVER THE USAGE OF TWO METAL CONTAINERS AND OTHER MATERIALS FOR THE NEEDY GIRLS TRAINING PROJECT

The MOU is to clearly define terms and conditions binding the collaborative relationship that exists between NorGhaVo and the skill training professional. It spells out the agreed roles and responsibilities as well as rights of parties concerned and serves as the primary reference document for the relationship between NorGhaVo and the skill training professional including any other individual(s) or outfit(s) who has a stake in the realization of the purpose of developing the Needy Girls project.

This project is geared towards improving the standard of living of needy girls in society. This will be done through skill and vocational training programs and the provision of start up capital so as to enable the girls who have acquired the knowledge and skill set up themselves economically.

The beneficiaries of the projects are needy girls who are identified from communities within the Tamale Metropolis.

Needy girls shall be trained in the areas of sewing, hairdressing, and batik, tie and dye. Professionals in the training areas will be identified and contracted to give training to t he needy girls. The needy girls shall be attached to the professional who will train them alongside other girls who are recruited by the trainer on his training program.

Trainees will be examined at the end of the training period before they are passed out. Any trainee who performs bellow standards will have to continue the training for a determined period before she can be passed out.

To realize this project two of NorGhaVo's volunteers raised funds and constructed three metal containers for the purpose of making available a place where skill training can be given to the needy girls. Funds for the construction of these three metal containers were provided by donors in The Netherlands though the efforts of Ben Staarink and Desiree Pleumeekers, who have been serving as volunteers of NorGhaVo for the past 3 years.

To realize the dream of giving skill training to the needy girls, NorGhaVo decided to enter into this agreement with Mr. Halilahi …… to give professional skill training in the area of sewing to the needy girls.

This 'partnership' deal spans a period of two years at which expiration the contractor (NorGhaVo) would determine whether to extend the contract or not.

1. By the signing of this agreement it means Halilahi has agreed to partner with NorGhaVo to train needy girls who are recruited into the Needy Girls Project. It must be ensured that all needy-girl trainees are given fair treatments. Under no circumstance shall the trainees recruited by the trainer be treated better than the needy-girl trainee.

2. Halilahi shall ensure that the containers are kept in good conditions and maintained. No fee is charged for the usage of the containers by the trainer (Halilahi). Halilahi shall be responsible for any damages caused to the containers due to his negligence or the negligence of his trainees.

3. Halilahi shall inform NorGhaVo on the performance of each trainee under the program. This means that Halilahi shall update NorGhaVo on the performance of each trainee. This does not have to necessarily be written. The report could be verbal.

4. Halilahi shall occupy …. (state the number) metal containers, where he will training the needy girls including others girls who are recruited by him under his usual training program. In this containers are the following materials and tools are available for use.

Haven been requested to make available to the project a portion of land for the location of the containers, the leadership of Lamashegu Primary School and the Parent Teachers Association of the school has accepted and agreed to release a portion of the school land for the operation of the project.

Amendment can be made to this agreement at any time to ensure efficient and effective running of the project.

In het concept zagen we dat NorGhaVo Ghana zou proberen om materialen te gaan verschaffen aan mister Halilahi t.b.v. de 'needy girls'. Een prima idee en we gaven NorGhaVo Ghana dan ook een compliment. Maar......tot onze grote verbazing en ergernis kregen we al snel te horen dat deze kostenpost betaald zou moeten worden uit fondsen die Ben en Dees wel zouden gaan werven in Nederland. Nee dus.......Blijkbaar dringt het zelfs bij NorGhaVo Ghana niet door dat wij zijn gestopt met fondsenwerving.

Zondag 25 oktober stond in het teken van de meiden. 's Ochtends om 6.00 uur belde Suhayini al op dat ze wilde komen. Ja, je bent welkom, maar niet 's morgens om 6.00 uur! We lieten weten dat ze rond 10.00 uur kon komen. Om 8.00 uur gaat weer de telefoon......Azara 3 wilde toch wel heel graag dat we haar om 10.00 uur kwamen bezoeken, want ze moest om 12.00 uur weer weg. Was ze net terug in Tamale (2 maanden elders haar zieke vader verzorgd), nu stond ze weer op het punt om te gaan 'travellen'. We hadden Azara al vanaf eind juli niet meer gezien en ze liet dan ook weten:'I want to see you'.....Weet je wat.....dan kom ook maar naar ons huis.....2 vliegen in 1 klap! Ons Saartje was erg blij......'Dies and Ben I like it'! Het was erg gezellig.

Azara 3 is een echt bush-kind. Als ze moet plassen, gaat ze naar buiten; op een stoel of bank zitten is ze niet gewend, dus gaat ze languit op de grond liggen. 's Middags bezochten we weefmeisje Asia. Wij hebben geregeld dat dit meisje lessen kan gaan volgen op het project waar Dees lesgeeft. (26 oktober is de start voor haar). Toch probeerde de familie nog of Ben en Dees zo gek waren om de kapotte fiets te laten repareren. Wij lieten duidelijk weten....Wij hebben voor haar materialen gekocht voor in haar shop, we hebben haar school geregeld en nu mogen jullie zelf een creatieve oplossing bedenken voor de fiets. (Misschien een fiets lenen van iemand in de community en als Asia hard werkt kan ze zelf de reparatie van haar fiets betalen). Vergeet niet dat zij nooit de eigen bijdrage heeft betaald en het onderhoud van de fiets is vanaf dag 1 voor eigen rekening geweest. Toen we duidelijk lieten merken dat het niet alleen 'receiving, receiving' is en dat het wel erg gemakkelijk is om altijd maar te vragen, bond men in. Uiteindelijk liet men weten dat er wel een fiets van iemand geleend kon worden. Ja, de meiden houden ons wel bezig op de zondag. Hierna naar ons andere weefmeisje Salamatu. Hoewel zij niet aanwezig was, spraken we met haar oom. Daar werd je ook niet vrolijk van......kommer en kwel.....Toen we vroegen hoe de business was van Salamatu, liet hij weten: 'There is no market'. En daar blijft het dan bij.........Die apathische houding blijft lastig voor ons om mee om te gaan. Zelf oplossingen bedenken, creatief zijn, initiatief tonen is echt 'een brug te ver' voor de meeste mensen hier in het noorden. Gelukkig werd de dag leuk afgesloten met een bezoekje aan Paul. Hij belde ons op 'just to greet' en aangezien we in de buurt waren, bezochten we hem nog even thuis. Hij woont op een hele drukke compound, waar het een komen en gaan van mensen is. Zijn zoontje Ausbert (geboren in maart 2008) is bang voor 'white people' en begint al te huilen als hij de auto ziet aankomen. Echter....als we er niet zijn, maakt hij altijd een gebaar naar papa Paul en doet hij net of hij mister Ben en madam Dies gaat bellen. Toch zit er progressie in de zaak.......heel voorzichtig krijgen we een handje en wordt er hello en bye gezegd.

Tijdens ons verlof in Nederland hebben wij van de Triodosbank in Zeist een donatie gekregen voor de meiden die nu in hun eigen shop zitten. Wij kunnen materialen gaan kopen en/of een schenking doen in de vorm van een maand niet hoeven aflossen. Aangezien er overal 'lack of materials' is, wordt er besloten om materialen te gaan kopen. Eerst willen we wel met eigen ogen zien wie deze opsteker hebben verdiend, want....als we Ishmel bellen en vragen welke meisjes terugbetalen, krijgen we slechts 1 naam te horen (van de 9). We besluiten dan ook om er enkele criteria op los te laten, als het gaat om een eventuele financiële ondersteuning. Slechts diegenen worden geholpen, die voldoen aan één van de drie volgende criteria: 1. Is de shop altijd open; met andere woorden: Laat het meisje een min of meer aktieve werkhouding zien? 2. Heeft het meisje in zichzelf geïnvesteerd, middels het - op eigen kosten- volgen van een extra training in haar vakgebied? 3. Betaalt het meisje de lening terug? Voor ons betekent dit de komende tijd: Meiden bezoeken in hun shops en met de serieuze dames op stap gaan om materialen te kopen.

26 oktober: Ben heeft een aantal klachten (hoofdpijn, pijn in de botten, pijn in de nek, misselijkheid, keelpijn, duizeligheid) en laat prikken op malaria. En ja hoor.....9 dagen na Dees heeft ook Ben malaria.

Als Ben malaria heeft, heeft hij verschillende klachten; bij Dees beperkt de malaria zich meestal tot knallende hoofdpijn. Wij kunnen ons gelukkig prijzen met een goede privékliniek. Al sinds eind 2007 komen wij bij Kabsad Scientific Hospital. Wij waren toen één van de eerste patiënten. Inmiddels zijn we 2 jaar verder en is Kabsad uitgegroeid tot een druk ziekenhuis. Als we nog wel eens terugdenken aan onze start in het Tamale Teaching Hospital, dan kunnen we ons nauwelijks meer voorstellen hoe we dat destijds hebben volgehouden. Dat ziekenhuis is geen ziekenhuis te noemen. Het is bij de beesten af en werkelijk mensonterend. Inmiddels is gebleken dat de Fortisbank uit Nederland een lening heeft gegeven om in het ziekenhuis orde op zaken te stellen: Beter management, betere voorzieningen (zoals permanent water) enz. enz.

De kleintjes op Cambridge zien alles en vinden het nog steeds bijzonder dat madam Dies wit is. Nog steeds willen ze me aanraken, strelen, knuffelen en handkusjes geven en ze bekijken me van top tot teen. Iedere oneffenheid op de huid wordt opgemerkt en inmiddels weten ze wel hoe 'a mosquito bite' eruit ziet, maar een moedervlek vinden ze toch wel heel erg apart. Ook kleding en haardracht worden dagelijks besproken. Zoals op die ene dag: 'Madam Dies your face changed'. Uh.....hoezo?....'You look too beautiful today'……'What happenend to your face? Nog steeds was ik me nergens van bewust, totdat plotseling een kleintje liet weten: 'Madam Dies doesn't wear a clip today and that is why she is looking so beautiful and that is the reason that her face changed'. O, wat een heerlijke logica. En dan al die leuke storingen: 'Madam Dies, I want to urinate; madam Dies, my pencil broke; madam Dies, he is pushing me; madam Dies, you are blocking me (als ik op het schoolbord schrijf en de kinderen tegen mijn rug aankijken en ik hun zicht op het bord belemmer); madam Dies, it can not enter (als een woord niet op de regel past); madam Dies, where is your father?' (voor de duidelijkheid: Hier wordt Ben mee bedoeld). Ach...het hoort er allemaal bij. Het belangrijkste is dat ik me thuis voel op Cambridge garden academy. Verder is het inmiddels zó gewoon voor mij geworden om Frans te geven vanuit het Engels. Het lijkt een tweede natuur te zijn geworden.

Als de kleintjes op een gegeven moment constant zingen: 'No Jesus, no life', dan is het voor mij duidelijk dat ze les hebben gehad in 'Religious and moral education'.

Weefmeisje Asia is inmiddels gestart op het project NCCELP (waar Dees o.a. lesgeeft). Wij hebben geregeld dat zij daar Engels kan leren en ook aan lezen en schrijven wordt aandacht besteed.

Zoals eerder vermeld probeerde zij ons de reparatie van haar fiets te laten betalen. Dit hebben wij geweigerd. Hierna probeerde ze om ons te strikken voor het kopen van een schrift en een pen. Tsja......op NCCELP is namelijk een chronisch tekort aan materialen, zodat ze daar niet kan aankloppen. Wij besluiten dan ook maar om schriften en pennen te gaan regelen (en krijt voor de teachers). Niet alleen Asia, ook Azara 3 mag gratis lessen volgen op NCCELP en wellicht is Rabbie ook wel geïnteresseerd. In ieder geval Asia heeft het naar haar zin op NCCELP en dan is het mooi om te zien dat dit meisje op latere leeftijd (18 ) nog een kans heeft gekregen om te leren lezen en schrijven en om Engels te leren. Dat wij als 'brug' hebben kunnen fungeren is mooi. Zelf voel ik me ook als een vis in het water op NCCELP.

Ook Ben is nauw betrokken op het project. Hij geeft oprichter mister Ramzing de nodige adviezen en coacht hem op het gebied van het werven van vrijwilligers, het schrijven van 'proposals', het invullen van papieren enz. Het klikt erg goed en we zijn een hecht team.

Tijdens het lesgeven op zowel Cambridge garden academy als op NCCELP kan ik de hele container-issue vergeten. En dat is goed..........

De collega's op Cambridge garden academy zijn allen erg aardig. Eén van mijn nieuwe collega's mister Ezekel vertelde mij een keer iets over zijn achtergrond. Het vermelden waard........Hij is 27 jaar en leerde pas op 18-jarige leeftijd lezen en schrijven!!!! Hoewel zijn ouders ook niet 'educated' waren, hadden zij zoon Ezekel echter wel altijd gestimuleerd. Het had echter tot zijn 18e moeten duren, voordat hij het belang van onderwijs inzag. Na het beeindigen van de middelbare school, had hij zelfs op het Business College International nog bijscholing gevolgd op het gebied van management en business administration. Daarnaast had hij gewerkt bij 'Meet Africa' en nu gaf hij dan les aan de kinderen op Cambridge. En dan te bedenken dat hij 9 jaar geleden nog niet eens zelf kon lezen of schrijven. Een opmerkelijke prestatie!

28 oktober: Vandaag kunnen we dankzij de sponsoren in Nederland materialen gaan kopen voor ons kapstertje Azara 3. Samen slenteren we over de markt.....van shampoo tot conditioner en van handdoeken tot krulspelden en van kammen tot crème enz. enz. Het is zó geweldig fijn om dit te kunnen en mogen doen.

Bovenstaand: Dankzij de sponsoren in Nederland konden we materialen kopen voor kapster Azara.

Al lopend in de hitte en Azara al observerend, gaan onze gedachten naar de mensen in Nederland die dit mogelijk hebben gemaakt. In 3 jaar is 'onze' jongste Azara gegroeid......op alle fronten......Wij realiseren ons dat dit waarschijnlijk de laatste keer zal zijn dat wij haar zullen 'supporten'. Dit laten we maar niet merken en genieten slechts van haar tevredenheid. Als ze ook nog voor 30 Pesewas (15 eurocent) eten mag kopen is haar geluk compleet. Dan stelt ze voor om even haar vroegere stagebegeleidster madam Mariam te gaan begroeten en natuurlijk gaan wij mee. Dan wordt het tijd om naar NCCELP te gaan. Ook Azara mag lessen gaan volgen op het projekt waar Dees lesgeeft. Weefmeisje Asia is daar al van start gegaan en nu introduceren we Azara bij mister Ramzing. Azara start op 29 oktober.

Bovenstaand: Ook voormalig NFD-meisje Azara (kapster) leert lezen, schrijven en Engels op NCCELP.

Als wij mister Ramzing schriften en krijt aanbieden (er is een chronisch tekort aan materialen) springt de man van blijdschap omhoog. De kinderen moeten meteen gaan zingen en binnen 5 minuten schalt het door de buitenlucht: 'Thank you, thank you, na tuma pam, na tuma pam'. (Dit laatste betekent: Thanks, you have done well in het Dagbani).

O, de kinderen, de kinderen......tsja...als je een zwak hebt voor zwarte kindertjes, dan kun je hier je hart ophalen. Aan lieve 'chocolade poppen' is hier nu eenmaal geen gebrek!

Hadden wij op 19 oktober kortsluiting, op 28 oktober was de beschermengel weer aanwezig. Nog steeds was het elektrische kookplaatje de boosdoener of was het probleem het stopcontact? Verschillende mensen hebben er aan gesleuteld en dit gebeurde onder tijdsdruk. Je moet nu eenmaal elke dag koken cq eten, nietwaar? Wat bleek? Het elektrische kookplaatje stond onder stroom en Ben kreeg een 'opdonder'. De gewaarschuwde elektriciën constateerde dat er bij de reparatie 2 draadjes verkeerd waren aangesloten.

Bushfire......Vuurtje stoken om de rommel te verbranden......voor ons Nederlandse hoofd blijft dit moeilijk; voor de mensen hier is het heel normaal. Als het vuur een keer een meter hoog staat, gaat Ben eens informeren in de buurt. Een man die slechts Dagbani spreekt, is wel bereid om even met Ben mee te lopen naar de plek des onheils. Als hij het vuur ziet, begint hij te lachen.....Je ziet 'm denken: 'Oh white man, what is the problem?'

Frans geven in Ghana...............het lijkt wel of iedereen Frans wil leren. Aangezien ik op het project NCCELP min of meer in de buitenlucht lesgeef, krijgen passanten er gratis iets van mee. Dit leidde een keer tot een ontmoeting met een jonge man, die graag met een clubje volwassenen Frans wilde leren. Dat dit leuk is, moge duidelijk zijn, maar niet op NCCELP. Dat project is bedoeld voor kansarme kinderen.Wellicht thuis een groepje oprichten voor volwassenen???