Zend_View Object
(
[_useViewStream:Zend_View:private] => 1
[_useStreamWrapper:Zend_View:private] =>
[_path:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
[script] => Array
(
[0] => /srv/www/tl-www/website/application/layouts/scripts/
[1] => /srv/www/tl-www/website/application/layouts/scripts/
[2] => /srv/www/tl-www/website/application/modules/home/views/scripts/
[3] => ./views/scripts/
)
[helper] => Array
(
)
[filter] => Array
(
)
)
[_file:Zend_View_Abstract:private] => /srv/www/tl-www/website/application/layouts/scripts/home/bodyReports.phtml
[_helper:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
[HeadMeta] => Zend_View_Helper_HeadMeta Object
(
[_typeKeys:protected] => Array
(
[0] => name
[1] => http-equiv
[2] => charset
[3] => property
)
[_requiredKeys:protected] => Array
(
[0] => content
)
[_modifierKeys:protected] => Array
(
[0] => lang
[1] => scheme
)
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_HeadMeta
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Cambodja
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Cambodja
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[Doctype] => Zend_View_Helper_Doctype Object
(
[_defaultDoctype:protected] => HTML4_LOOSE
[_registry:protected] => ArrayObject Object
(
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[doctypes] => Array
(
[XHTML11] =>
[XHTML1_STRICT] =>
[XHTML1_TRANSITIONAL] =>
[XHTML1_FRAMESET] =>
[XHTML1_RDFA] =>
[XHTML_BASIC1] =>
[XHTML5] =>
[HTML4_STRICT] =>
[HTML4_LOOSE] =>
[HTML4_FRAMESET] =>
[HTML5] =>
)
[doctype] => HTML4_LOOSE
)
)
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_Doctype
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[HeadLink] => Zend_View_Helper_HeadLink Object
(
[_itemKeys:protected] => Array
(
[0] => charset
[1] => href
[2] => hreflang
[3] => id
[4] => media
[5] => rel
[6] => rev
[7] => type
[8] => title
[9] => extras
[10] => sizes
)
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_HeadLink
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Cambodja
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Cambodja
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[HeadScript] => Zend_View_Helper_HeadScript Object
(
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_HeadScript
[_arbitraryAttributes:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureScriptType:protected] =>
[_captureScriptAttrs:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_optionalAttributes:protected] => Array
(
[0] => charset
[1] => defer
[2] => language
[3] => src
)
[_requiredAttributes:protected] => Array
(
[0] => type
)
[useCdata] =>
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Cambodja
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Cambodja
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[InlineScript] => Zend_View_Helper_InlineScript Object
(
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_InlineScript
[_arbitraryAttributes:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureScriptType:protected] =>
[_captureScriptAttrs:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_optionalAttributes:protected] => Array
(
[0] => charset
[1] => defer
[2] => language
[3] => src
)
[_requiredAttributes:protected] => Array
(
[0] => type
)
[useCdata] =>
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Cambodja
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Cambodja
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[HeadTitle] => Zend_View_Helper_HeadTitle Object
(
[_regKey:protected] => Zend_View_Helper_HeadTitle
[_translate:protected] =>
[_translator:protected] =>
[_defaultAttachOrder:protected] =>
[_container:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Cambodja
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
[_registry:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Registry Object
(
[_containerClass:protected] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container
[_items:protected] => Array
(
[Zend_Layout] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[content] =>
Recente reisverslagen uit Cambodja
)
)
[Zend_View_Helper_HeadMeta] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[1] => stdClass Object
(
[type] => name
[name] => robots
[content] => noindex,follow
[modifiers] => Array
(
)
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadLink] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
)
)
[Zend_View_Helper_HeadScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/ui/exampleHintText.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.mousewheel.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/json2.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cycle.lite.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.jscrollpane.min.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-ui-1.8.16.custom.min.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tagify.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.validationEngine-nl.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.validationEngine.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tools.min.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.prettyPhoto.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ba-dotimeout.min.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.store.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.cookie.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.miniColors.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tmpl.js
)
[source] =>
)
[18] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.textCounter.js
)
[source] =>
)
[19] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.rotate.js
)
[source] =>
)
[20] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.easyBGResizer.js
)
[source] =>
)
[21] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.js
)
[source] =>
)
[22] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/aurigma.uploader.installationprogress.js
)
[source] =>
)
[23] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/external/aurigma/local/aurigma.uploader.nl_localization.js
)
[source] =>
)
[24] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.ad-gallery.js
)
[source] =>
)
[25] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/gmaps.js
)
[source] =>
)
[26] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/googleMapsNew.js
)
[source] =>
)
[27] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Callback.js
)
[source] =>
)
[28] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/Entity.js
)
[source] =>
)
[29] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/setup.js
)
[source] =>
)
[30] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery-example.js
)
[source] =>
)
[31] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.tooltip.min.js
)
[source] =>
)
[32] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.ui.datepicker-nl.js
)
[source] =>
)
[33] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/bas.js
)
[source] =>
)
[34] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/team.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_InlineScript] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] =>
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/tmpl.min.js
)
[source] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/load-image.min.js
)
[source] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/bootstrap.min.js
)
[source] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.iframe-transport.js
)
[source] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload.js
)
[source] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.fileupload-ui.js
)
[source] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/fileUploadCustomSettings.js
)
[source] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/jquery.timeago.js
)
[source] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/local/jquery.timeago.nl.js
)
[source] =>
)
[9] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/jquery/fileuploader.js
)
[source] =>
)
[10] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/entity/upload.js
)
[source] =>
)
[11] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/SortableEntities.js
)
[source] =>
)
[12] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/unoslider.js
)
[source] =>
)
[13] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/shop.js
)
[source] =>
)
[14] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/classes/PortalTicker.js
)
[source] =>
)
[15] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/afterLoading.js
)
[source] =>
)
[16] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/commentValidation.js
)
[source] =>
)
[17] => stdClass Object
(
[type] => text/javascript
[attributes] => Array
(
[src] => https://cdn.easyapps.nl/578/js/custom/clubs.js
)
[source] =>
)
)
)
[Zend_View_Helper_HeadTitle] => Zend_View_Helper_Placeholder_Container Object
(
[_prefix:protected] =>
[_postfix:protected] =>
[_separator:protected] => -
[_indent:protected] =>
[_captureLock:protected] =>
[_captureType:protected] =>
[_captureKey:protected] =>
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[0] => Reisverslagen over Cambodja
[1] => WaarBenJij.nu
)
)
)
)
[_autoEscape:protected] => 1
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[PartialLoop] => Zend_View_Helper_PartialLoop Object
(
[partialCounter:protected] => 15
[_objectKey:protected] =>
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[PaginationControl] => Zend_View_Helper_PaginationControl Object
(
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[Partial] => Zend_View_Helper_Partial Object
(
[_objectKey:protected] =>
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
[Url] => Zend_View_Helper_Url Object
(
[view] => Zend_View Object
*RECURSION*
)
)
[_helperLoaded:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_helperLoadedDir:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_filter:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_filterClass:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_filterLoaded:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_filterLoadedDir:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
)
[_escape:Zend_View_Abstract:private] => htmlspecialchars
[_encoding:Zend_View_Abstract:private] => UTF-8
[_lfiProtectionOn:Zend_View_Abstract:private] => 1
[_loaders:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
[filter] => Zend_Loader_PluginLoader Object
(
[_loadedPluginPaths:protected] => Array
(
)
[_loadedPlugins:protected] => Array
(
)
[_prefixToPaths:protected] => Array
(
[Zend_View_Filter_] => Array
(
[0] => Zend/View/Filter/
[1] => ./views/filters/
[2] => /srv/www/tl-www/website/application/modules/home/views/filters/
)
)
[_useStaticRegistry:protected] =>
)
[helper] => Zend_Loader_PluginLoader Object
(
[_loadedPluginPaths:protected] => Array
(
)
[_loadedPlugins:protected] => Array
(
[HeadMeta] => Zend_View_Helper_HeadMeta
[Doctype] => Zend_View_Helper_Doctype
[HeadLink] => Zend_View_Helper_HeadLink
[HeadScript] => Zend_View_Helper_HeadScript
[InlineScript] => Zend_View_Helper_InlineScript
[HeadTitle] => Zend_View_Helper_HeadTitle
[PartialLoop] => Zend_View_Helper_PartialLoop
[Slugify] => TravelLog\View\Helper\Slugify
[DateTime] => TravelLog\View\Helper\DateTime
[Url] => Zend_View_Helper_Url
[ClickTracking] => TravelLog\View\Helper\ClickTracking
[TruncateWords] => TravelLog\View\Helper\TruncateWords
[PaginationControl] => Zend_View_Helper_PaginationControl
[Partial] => Zend_View_Helper_Partial
)
[_prefixToPaths:protected] => Array
(
[Zend_View_Helper_] => Array
(
[0] => Zend/View/Helper/
[1] => ./views/helpers/
[2] => /srv/www/tl-www/website/application/modules/home/views/helpers/
)
[TravelLog\View\Helper\] => Array
(
[0] => /srv/www/tl-www/website/application/library/TravelLog/View/Helper/
)
)
[_useStaticRegistry:protected] =>
)
)
[_loaderTypes:Zend_View_Abstract:private] => Array
(
[0] => filter
[1] => helper
)
[_strictVars:Zend_View_Abstract:private] =>
[module] => home
[controller] => cambodja
[action] => reisverslagen
[exception] => Zend_Controller_Dispatcher_Exception Object
(
[_previous:Zend_Exception:private] =>
[message:protected] => Invalid controller specified (cambodja)
[string:Exception:private] =>
[code:protected] => 0
[file:protected] => /opt/ZendFramework-1.12.0/library/Zend/Controller/Dispatcher/Standard.php
[line:protected] => 248
[trace:Exception:private] => Array
(
[0] => Array
(
[file] => /opt/ZendFramework-1.12.0/library/Zend/Controller/Front.php
[line] => 954
[function] => dispatch
[class] => Zend_Controller_Dispatcher_Standard
[type] => ->
[args] => Array
(
[0] => Zend_Controller_Request_Http Object
(
[_paramSources:protected] => Array
(
[0] => _GET
[1] => _POST
)
[_requestUri:protected] => /cambodja/reisverslagen/p/1/page/4
[_baseUrl:protected] =>
[_basePath:protected] =>
[_pathInfo:protected] => cambodja/reisverslagen/p/1/page/4
[_params:protected] => Array
(
[controller] => cambodja
[action] => reisverslagen
[p] => 1
[page] => 4
[module] => home
[error_handler] => ArrayObject Object
(
[storage:ArrayObject:private] => Array
(
[exception] => Zend_Controller_Dispatcher_Exception Object
*RECURSION*
[type] => EXCEPTION_NO_CONTROLLER
[request] => Zend_Controller_Request_Http Object
(
[_paramSources:protected] => Array
(
[0] => _GET
[1] => _POST
)
[_requestUri:protected] => /cambodja/reisverslagen/p/1/page/4
[_baseUrl:protected] =>
[_basePath:protected] =>
[_pathInfo:protected] => cambodja/reisverslagen/p/1/page/4
[_params:protected] => Array
(
[controller] => cambodja
[action] => reisverslagen
[p] => 1
[page] => 4
[module] => home
)
[_rawBody:protected] =>
[_aliases:protected] => Array
(
)
[_dispatched:protected] => 1
[_module:protected] => home
[_moduleKey:protected] => module
[_controller:protected] => cambodja
[_controllerKey:protected] => controller
[_action:protected] => reisverslagen
[_actionKey:protected] => action
)
)
)
[continentId] => 2
[countryId] => 32
)
[_rawBody:protected] =>
[_aliases:protected] => Array
(
)
[_dispatched:protected] => 1
[_module:protected] => home
[_moduleKey:protected] => module
[_controller:protected] => reports
[_controllerKey:protected] => controller
[_action:protected] => index
[_actionKey:protected] => action
)
[1] => Zend_Controller_Response_Http Object
(
[_body:protected] => Array
(
[default] =>
Recente reisverslagen uit Cambodja
)
[_exceptions:protected] => Array
(
[0] => Zend_Controller_Dispatcher_Exception Object
*RECURSION*
)
[_headers:protected] => Array
(
)
[_headersRaw:protected] => Array
(
)
[_httpResponseCode:protected] => 200
[_isRedirect:protected] =>
[_renderExceptions:protected] =>
[headersSentThrowsException] => 1
)
)
)
[1] => Array
(
[file] => /opt/ZendFramework-1.12.0/library/Zend/Application/Bootstrap/Bootstrap.php
[line] => 97
[function] => dispatch
[class] => Zend_Controller_Front
[type] => ->
[args] => Array
(
)
)
[2] => Array
(
[file] => /opt/ZendFramework-1.12.0/library/Zend/Application.php
[line] => 366
[function] => run
[class] => Zend_Application_Bootstrap_Bootstrap
[type] => ->
[args] => Array
(
)
)
[3] => Array
(
[file] => /srv/www/tl-www/website/public/index.php
[line] => 202
[function] => run
[class] => Zend_Application
[type] => ->
[args] => Array
(
)
)
)
[previous:Exception:private] =>
)
[currentUserId] => 0
[currentUserName] =>
[domainName] => waarbenjij.nu
[protocol] => https://
[cdnRoot] => https://cdn.easyapps.nl/
[cdn] => https://cdn.easyapps.nl/578/
[notificationWindow] =>
[customBannerParameters] => Array
(
)
[analyticsDomain] => .waarbenjij.nu
[analyticsCode] => UA-109425-7
[analyticsClickTracking] =>
[allContinents] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 1
[name] => Afrika
[nameSlugified] => afrika
[nameSlugifiedCrc32] => 1586791595
[info] =>
)
[1] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 2
[name] => Azië
[nameSlugified] => azie
[nameSlugifiedCrc32] => 1918887877
[info] =>
)
[2] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 3
[name] => Centraal-Amerika
[nameSlugified] => centraal-amerika
[nameSlugifiedCrc32] => 4250903019
[info] =>
)
[3] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 4
[name] => Europa
[nameSlugified] => europa
[nameSlugifiedCrc32] => 1342086343
[info] =>
)
[4] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 5
[name] => Midden Oosten
[nameSlugified] => midden-oosten
[nameSlugifiedCrc32] => 3432809701
[info] =>
)
[5] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 6
[name] => Noord-Amerika
[nameSlugified] => noord-amerika
[nameSlugifiedCrc32] => 20851603
[info] =>
)
[6] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 7
[name] => Oceanië
[nameSlugified] => oceanie
[nameSlugifiedCrc32] => 1997821390
[info] =>
)
[7] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 8
[name] => Rusland
[nameSlugified] => rusland
[nameSlugifiedCrc32] => 2319586005
[info] =>
)
[8] => stdClass Object
(
[languageId] => 1
[continentId] => 9
[name] => Zuid-Amerika
[nameSlugified] => zuid-amerika
[nameSlugifiedCrc32] => 2250637612
[info] =>
)
)
[allCountries] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[countryId] => 209
[isoCode] => af
[name] => Afghanistan
[nameSlugified] => afghanistan
[continentId] => 2
)
[1] => stdClass Object
(
[countryId] => 254
[isoCode] => ax
[name] => Åland
[nameSlugified] => aland
[continentId] => 4
)
[2] => stdClass Object
(
[countryId] => 242
[isoCode] => us
[name] => Alaska
[nameSlugified] => alaska
[continentId] => 6
)
[3] => stdClass Object
(
[countryId] => 1
[isoCode] => al
[name] => Albanië
[nameSlugified] => albanie
[continentId] => 4
)
[4] => stdClass Object
(
[countryId] => 2
[isoCode] => dz
[name] => Algerije
[nameSlugified] => algerije
[continentId] => 1
)
[5] => stdClass Object
(
[countryId] => 3
[isoCode] => as
[name] => Amerikaans Samoa
[nameSlugified] => amerikaans-samoa
[continentId] => 7
)
[6] => stdClass Object
(
[countryId] => 190
[isoCode] => vi
[name] => Amerikaanse maagdeneilanden
[nameSlugified] => amerikaanse-maagdeneilanden
[continentId] => 3
)
[7] => stdClass Object
(
[countryId] => 4
[isoCode] => ad
[name] => Andorra
[nameSlugified] => andorra
[continentId] => 4
)
[8] => stdClass Object
(
[countryId] => 5
[isoCode] => ao
[name] => Angola
[nameSlugified] => angola
[continentId] => 1
)
[9] => stdClass Object
(
[countryId] => 6
[isoCode] => ai
[name] => Anguilla
[nameSlugified] => anguilla
[continentId] => 3
)
[10] => stdClass Object
(
[countryId] => 212
[isoCode] => aq
[name] => Antarctica
[nameSlugified] => antarctica
[continentId] => 9
)
[11] => stdClass Object
(
[countryId] => 7
[isoCode] => ag
[name] => Antigua
[nameSlugified] => antigua
[continentId] => 3
)
[12] => stdClass Object
(
[countryId] => 8
[isoCode] => ar
[name] => Argentinië
[nameSlugified] => argentinie
[continentId] => 9
)
[13] => stdClass Object
(
[countryId] => 9
[isoCode] => am
[name] => Armenië
[nameSlugified] => armenie
[continentId] => 2
)
[14] => stdClass Object
(
[countryId] => 10
[isoCode] => aw
[name] => Aruba
[nameSlugified] => aruba
[continentId] => 3
)
[15] => stdClass Object
(
[countryId] => 11
[isoCode] => au
[name] => Australië
[nameSlugified] => australie
[continentId] => 7
)
[16] => stdClass Object
(
[countryId] => 13
[isoCode] => az
[name] => Azerbeidjan
[nameSlugified] => azerbeidjan
[continentId] => 2
)
[17] => stdClass Object
(
[countryId] => 14
[isoCode] => bs
[name] => Bahama's
[nameSlugified] => bahama-s
[continentId] => 3
)
[18] => stdClass Object
(
[countryId] => 15
[isoCode] => bh
[name] => Bahrain
[nameSlugified] => bahrain
[continentId] => 5
)
[19] => stdClass Object
(
[countryId] => 16
[isoCode] => bd
[name] => Bangladesh
[nameSlugified] => bangladesh
[continentId] => 2
)
[20] => stdClass Object
(
[countryId] => 17
[isoCode] => bb
[name] => Barbados
[nameSlugified] => barbados
[continentId] => 3
)
[21] => stdClass Object
(
[countryId] => 19
[isoCode] => be
[name] => België
[nameSlugified] => belgie
[continentId] => 4
)
[22] => stdClass Object
(
[countryId] => 20
[isoCode] => bz
[name] => Belize
[nameSlugified] => belize
[continentId] => 1
)
[23] => stdClass Object
(
[countryId] => 21
[isoCode] => bj
[name] => Benin
[nameSlugified] => benin
[continentId] => 1
)
[24] => stdClass Object
(
[countryId] => 22
[isoCode] => bm
[name] => Bermuda
[nameSlugified] => bermuda
[continentId] => 6
)
[25] => stdClass Object
(
[countryId] => 23
[isoCode] => bt
[name] => Bhutan
[nameSlugified] => bhutan
[continentId] => 2
)
[26] => stdClass Object
(
[countryId] => 24
[isoCode] => bo
[name] => Bolivia
[nameSlugified] => bolivia
[continentId] => 9
)
[27] => stdClass Object
(
[countryId] => 252
[isoCode] => bq
[name] => Bonaire
[nameSlugified] => bonaire
[continentId] => 9
)
[28] => stdClass Object
(
[countryId] => 217
[isoCode] => ba
[name] => Bosnië en Herzegovina
[nameSlugified] => bosnie-en-herzegovina
[continentId] => 4
)
[29] => stdClass Object
(
[countryId] => 25
[isoCode] => bw
[name] => Botswana
[nameSlugified] => botswana
[continentId] => 1
)
[30] => stdClass Object
(
[countryId] => 226
[isoCode] => bv
[name] => Bouve Eilanden
[nameSlugified] => bouve-eilanden
[continentId] => 7
)
[31] => stdClass Object
(
[countryId] => 26
[isoCode] => br
[name] => Brazilië
[nameSlugified] => brazilie
[continentId] => 9
)
[32] => stdClass Object
(
[countryId] => 229
[isoCode] => io
[name] => Brits Territorium
[nameSlugified] => brits-territorium
[continentId] => 2
)
[33] => stdClass Object
(
[countryId] => 27
[isoCode] => vg
[name] => Britse maagdeneilanden
[nameSlugified] => britse-maagdeneilanden
[continentId] => 7
)
[34] => stdClass Object
(
[countryId] => 28
[isoCode] => bn
[name] => Brunei
[nameSlugified] => brunei
[continentId] => 2
)
[35] => stdClass Object
(
[countryId] => 29
[isoCode] => bg
[name] => Bulgarije
[nameSlugified] => bulgarije
[continentId] => 4
)
[36] => stdClass Object
(
[countryId] => 30
[isoCode] => bf
[name] => Burkina Faso
[nameSlugified] => burkina-faso
[continentId] => 1
)
[37] => stdClass Object
(
[countryId] => 31
[isoCode] => bi
[name] => Burundi
[nameSlugified] => burundi
[continentId] => 1
)
[38] => stdClass Object
(
[countryId] => 32
[isoCode] => kh
[name] => Cambodja
[nameSlugified] => cambodja
[continentId] => 2
)
[39] => stdClass Object
(
[countryId] => 34
[isoCode] => ca
[name] => Canada
[nameSlugified] => canada
[continentId] => 6
)
[40] => stdClass Object
(
[countryId] => 36
[isoCode] => ky
[name] => Cayman Eilanden
[nameSlugified] => cayman-eilanden
[continentId] => 3
)
[41] => stdClass Object
(
[countryId] => 37
[isoCode] => cf
[name] => Centraal Afrikaanse Republiek
[nameSlugified] => centraal-afrikaanse-republiek
[continentId] => 1
)
[42] => stdClass Object
(
[countryId] => 40
[isoCode] => cl
[name] => Chili
[nameSlugified] => chili
[continentId] => 9
)
[43] => stdClass Object
(
[countryId] => 41
[isoCode] => cn
[name] => China
[nameSlugified] => china
[continentId] => 2
)
[44] => stdClass Object
(
[countryId] => 42
[isoCode] => co
[name] => Colombia
[nameSlugified] => colombia
[continentId] => 9
)
[45] => stdClass Object
(
[countryId] => 231
[isoCode] => km
[name] => Comoros
[nameSlugified] => comoros
[continentId] => 7
)
[46] => stdClass Object
(
[countryId] => 43
[isoCode] => cg
[name] => Congo - Brazzaville
[nameSlugified] => congo-brazzaville
[continentId] => 1
)
[47] => stdClass Object
(
[countryId] => 44
[isoCode] => cd
[name] => Congo, Democratische Republiek v
[nameSlugified] => congo-democratische-republiek-v
[continentId] => 1
)
[48] => stdClass Object
(
[countryId] => 45
[isoCode] => ck
[name] => Cook Eilanden
[nameSlugified] => cook-eilanden
[continentId] => 7
)
[49] => stdClass Object
(
[countryId] => 46
[isoCode] => cr
[name] => Costa Rica
[nameSlugified] => costa-rica
[continentId] => 3
)
[50] => stdClass Object
(
[countryId] => 208
[isoCode] => cu
[name] => Cuba
[nameSlugified] => cuba
[continentId] => 3
)
[51] => stdClass Object
(
[countryId] => 251
[isoCode] => cw
[name] => Curaçao
[nameSlugified] => curacao
[continentId] => 9
)
[52] => stdClass Object
(
[countryId] => 48
[isoCode] => cy
[name] => Cyprus
[nameSlugified] => cyprus
[continentId] => 5
)
[53] => stdClass Object
(
[countryId] => 249
[isoCode] => gx
[name] => De ruimte
[nameSlugified] => de-ruimte
[continentId] => 0
)
[54] => stdClass Object
(
[countryId] => 50
[isoCode] => dk
[name] => Denemarken
[nameSlugified] => denemarken
[continentId] => 4
)
[55] => stdClass Object
(
[countryId] => 51
[isoCode] => dj
[name] => Djibouti
[nameSlugified] => djibouti
[continentId] => 1
)
[56] => stdClass Object
(
[countryId] => 52
[isoCode] => dm
[name] => Dominica
[nameSlugified] => dominica
[continentId] => 3
)
[57] => stdClass Object
(
[countryId] => 53
[isoCode] => do
[name] => Dominicaanse Republiek
[nameSlugified] => dominicaanse-republiek
[continentId] => 3
)
[58] => stdClass Object
(
[countryId] => 70
[isoCode] => de
[name] => Duitsland
[nameSlugified] => duitsland
[continentId] => 4
)
[59] => stdClass Object
(
[countryId] => 54
[isoCode] => ec
[name] => Ecuador
[nameSlugified] => ecuador
[continentId] => 9
)
[60] => stdClass Object
(
[countryId] => 55
[isoCode] => eg
[name] => Egypte
[nameSlugified] => egypte
[continentId] => 1
)
[61] => stdClass Object
(
[countryId] => 56
[isoCode] => sv
[name] => El Salvador
[nameSlugified] => el-salvador
[continentId] => 3
)
[62] => stdClass Object
(
[countryId] => 57
[isoCode] => gq
[name] => Equatoriaal Guinea
[nameSlugified] => equatoriaal-guinea
[continentId] => 1
)
[63] => stdClass Object
(
[countryId] => 58
[isoCode] => er
[name] => Eritrea
[nameSlugified] => eritrea
[continentId] => 1
)
[64] => stdClass Object
(
[countryId] => 59
[isoCode] => ee
[name] => Estland
[nameSlugified] => estland
[continentId] => 4
)
[65] => stdClass Object
(
[countryId] => 60
[isoCode] => et
[name] => Ethiopië
[nameSlugified] => ethiopie
[continentId] => 1
)
[66] => stdClass Object
(
[countryId] => 219
[isoCode] => fk
[name] => Falkland Eilanden
[nameSlugified] => falkland-eilanden
[continentId] => 9
)
[67] => stdClass Object
(
[countryId] => 61
[isoCode] => fo
[name] => Faroe eilanden
[nameSlugified] => faroe-eilanden
[continentId] => 4
)
[68] => stdClass Object
(
[countryId] => 62
[isoCode] => fj
[name] => Fiji
[nameSlugified] => fiji
[continentId] => 7
)
[69] => stdClass Object
(
[countryId] => 148
[isoCode] => ph
[name] => Filipijnen
[nameSlugified] => filipijnen
[continentId] => 2
)
[70] => stdClass Object
(
[countryId] => 63
[isoCode] => fi
[name] => Finland
[nameSlugified] => finland
[continentId] => 4
)
[71] => stdClass Object
(
[countryId] => 64
[isoCode] => fr
[name] => Frankrijk
[nameSlugified] => frankrijk
[continentId] => 4
)
[72] => stdClass Object
(
[countryId] => 65
[isoCode] => gf
[name] => Frans Guiana
[nameSlugified] => frans-guiana
[continentId] => 9
)
[73] => stdClass Object
(
[countryId] => 66
[isoCode] => pf
[name] => Frans Polynesië
[nameSlugified] => frans-polynesie
[continentId] => 7
)
[74] => stdClass Object
(
[countryId] => 67
[isoCode] => ga
[name] => Gabon
[nameSlugified] => gabon
[continentId] => 1
)
[75] => stdClass Object
(
[countryId] => 68
[isoCode] => gm
[name] => Gambia
[nameSlugified] => gambia
[continentId] => 1
)
[76] => stdClass Object
(
[countryId] => 69
[isoCode] => ge
[name] => Georgië
[nameSlugified] => georgie
[continentId] => 2
)
[77] => stdClass Object
(
[countryId] => 71
[isoCode] => gh
[name] => Ghana
[nameSlugified] => ghana
[continentId] => 1
)
[78] => stdClass Object
(
[countryId] => 72
[isoCode] => gi
[name] => Gibraltar
[nameSlugified] => gibraltar
[continentId] => 4
)
[79] => stdClass Object
(
[countryId] => 73
[isoCode] => gd
[name] => Granada
[nameSlugified] => granada
[continentId] => 4
)
[80] => stdClass Object
(
[countryId] => 74
[isoCode] => gr
[name] => Griekenland
[nameSlugified] => griekenland
[continentId] => 4
)
[81] => stdClass Object
(
[countryId] => 75
[isoCode] => gl
[name] => Groenland
[nameSlugified] => groenland
[continentId] => 4
)
[82] => stdClass Object
(
[countryId] => 76
[isoCode] => gp
[name] => Guadeloupe
[nameSlugified] => guadeloupe
[continentId] => 3
)
[83] => stdClass Object
(
[countryId] => 77
[isoCode] => gu
[name] => Guam
[nameSlugified] => guam
[continentId] => 7
)
[84] => stdClass Object
(
[countryId] => 78
[isoCode] => gt
[name] => Guatemala
[nameSlugified] => guatemala
[continentId] => 3
)
[85] => stdClass Object
(
[countryId] => 80
[isoCode] => gn
[name] => Guinea
[nameSlugified] => guinea
[continentId] => 1
)
[86] => stdClass Object
(
[countryId] => 79
[isoCode] => gw
[name] => Guinea-Bissau
[nameSlugified] => guinea-bissau
[continentId] => 1
)
[87] => stdClass Object
(
[countryId] => 81
[isoCode] => gy
[name] => Guyana
[nameSlugified] => guyana
[continentId] => 9
)
[88] => stdClass Object
(
[countryId] => 82
[isoCode] => ht
[name] => Haïti
[nameSlugified] => haiti
[continentId] => 3
)
[89] => stdClass Object
(
[countryId] => 248
[isoCode] => hi
[name] => Hawaï
[nameSlugified] => hawai
[continentId] => 6
)
[90] => stdClass Object
(
[countryId] => 228
[isoCode] => hm
[name] => Heard en Mc Donald Eilanden
[nameSlugified] => heard-en-mc-donald-eilanden
[continentId] => 7
)
[91] => stdClass Object
(
[countryId] => 83
[isoCode] => hn
[name] => Honduras
[nameSlugified] => honduras
[continentId] => 3
)
[92] => stdClass Object
(
[countryId] => 84
[isoCode] => hk
[name] => Hong Kong
[nameSlugified] => hong-kong
[continentId] => 2
)
[93] => stdClass Object
(
[countryId] => 85
[isoCode] => hu
[name] => Hongarije
[nameSlugified] => hongarije
[continentId] => 4
)
[94] => stdClass Object
(
[countryId] => 91
[isoCode] => ie
[name] => Ierland
[nameSlugified] => ierland
[continentId] => 4
)
[95] => stdClass Object
(
[countryId] => 86
[isoCode] => is
[name] => IJsland
[nameSlugified] => ijsland
[continentId] => 4
)
[96] => stdClass Object
(
[countryId] => 87
[isoCode] => in
[name] => India
[nameSlugified] => india
[continentId] => 2
)
[97] => stdClass Object
(
[countryId] => 88
[isoCode] => id
[name] => Indonesië
[nameSlugified] => indonesie
[continentId] => 2
)
[98] => stdClass Object
(
[countryId] => 90
[isoCode] => iq
[name] => Irak
[nameSlugified] => irak
[continentId] => 5
)
[99] => stdClass Object
(
[countryId] => 89
[isoCode] => ir
[name] => Iran
[nameSlugified] => iran
[continentId] => 5
)
[100] => stdClass Object
(
[countryId] => 92
[isoCode] => il
[name] => Israel
[nameSlugified] => israel
[continentId] => 5
)
[101] => stdClass Object
(
[countryId] => 93
[isoCode] => it
[name] => Italië
[nameSlugified] => italie
[continentId] => 4
)
[102] => stdClass Object
(
[countryId] => 94
[isoCode] => ci
[name] => Ivoorkust
[nameSlugified] => ivoorkust
[continentId] => 1
)
[103] => stdClass Object
(
[countryId] => 95
[isoCode] => jm
[name] => Jamaica
[nameSlugified] => jamaica
[continentId] => 3
)
[104] => stdClass Object
(
[countryId] => 96
[isoCode] => jp
[name] => Japan
[nameSlugified] => japan
[continentId] => 2
)
[105] => stdClass Object
(
[countryId] => 203
[isoCode] => ye
[name] => Jemen
[nameSlugified] => jemen
[continentId] => 5
)
[106] => stdClass Object
(
[countryId] => 97
[isoCode] => jo
[name] => Jordanië
[nameSlugified] => jordanie
[continentId] => 5
)
[107] => stdClass Object
(
[countryId] => 35
[isoCode] => cv
[name] => Kaap Verdië
[nameSlugified] => kaap-verdie
[continentId] => 3
)
[108] => stdClass Object
(
[countryId] => 33
[isoCode] => cm
[name] => Kameroen
[nameSlugified] => kameroen
[continentId] => 1
)
[109] => stdClass Object
(
[countryId] => 39
[isoCode] => cs
[name] => Kanaaleilanden
[nameSlugified] => kanaaleilanden
[continentId] => 4
)
[110] => stdClass Object
(
[countryId] => 98
[isoCode] => kz
[name] => Kazachstan
[nameSlugified] => kazachstan
[continentId] => 2
)
[111] => stdClass Object
(
[countryId] => 99
[isoCode] => ke
[name] => Kenia
[nameSlugified] => kenia
[continentId] => 1
)
[112] => stdClass Object
(
[countryId] => 227
[isoCode] => cx
[name] => Kerst Eiland
[nameSlugified] => kerst-eiland
[continentId] => 7
)
[113] => stdClass Object
(
[countryId] => 230
[isoCode] => ki
[name] => Kiribati
[nameSlugified] => kiribati
[continentId] => 7
)
[114] => stdClass Object
(
[countryId] => 100
[isoCode] => kw
[name] => Koeweit
[nameSlugified] => koeweit
[continentId] => 5
)
[115] => stdClass Object
(
[countryId] => 243
[isoCode] => kx
[name] => Kosovo
[nameSlugified] => kosovo
[continentId] => 4
)
[116] => stdClass Object
(
[countryId] => 47
[isoCode] => hr
[name] => Kroatië
[nameSlugified] => kroatie
[continentId] => 4
)
[117] => stdClass Object
(
[countryId] => 101
[isoCode] => kg
[name] => Kyrgizië
[nameSlugified] => kyrgizie
[continentId] => 2
)
[118] => stdClass Object
(
[countryId] => 102
[isoCode] => la
[name] => Laos
[nameSlugified] => laos
[continentId] => 2
)
[119] => stdClass Object
(
[countryId] => 105
[isoCode] => ls
[name] => Lesotho
[nameSlugified] => lesotho
[continentId] => 1
)
[120] => stdClass Object
(
[countryId] => 103
[isoCode] => lv
[name] => Letland
[nameSlugified] => letland
[continentId] => 4
)
[121] => stdClass Object
(
[countryId] => 104
[isoCode] => lb
[name] => Libanon
[nameSlugified] => libanon
[continentId] => 5
)
[122] => stdClass Object
(
[countryId] => 106
[isoCode] => lr
[name] => Liberië
[nameSlugified] => liberie
[continentId] => 1
)
[123] => stdClass Object
(
[countryId] => 107
[isoCode] => ly
[name] => Libië
[nameSlugified] => libie
[continentId] => 1
)
[124] => stdClass Object
(
[countryId] => 108
[isoCode] => li
[name] => Liechtenstein
[nameSlugified] => liechtenstein
[continentId] => 4
)
[125] => stdClass Object
(
[countryId] => 109
[isoCode] => lt
[name] => Litouwen
[nameSlugified] => litouwen
[continentId] => 4
)
[126] => stdClass Object
(
[countryId] => 110
[isoCode] => lu
[name] => Luxemburg
[nameSlugified] => luxemburg
[continentId] => 4
)
[127] => stdClass Object
(
[countryId] => 111
[isoCode] => mo
[name] => Macau
[nameSlugified] => macau
[continentId] => 2
)
[128] => stdClass Object
(
[countryId] => 112
[isoCode] => mk
[name] => Macedonië
[nameSlugified] => macedonie
[continentId] => 4
)
[129] => stdClass Object
(
[countryId] => 113
[isoCode] => mg
[name] => Madagascar
[nameSlugified] => madagascar
[continentId] => 1
)
[130] => stdClass Object
(
[countryId] => 114
[isoCode] => mw
[name] => Malawi
[nameSlugified] => malawi
[continentId] => 1
)
[131] => stdClass Object
(
[countryId] => 221
[isoCode] => mv
[name] => Malediven
[nameSlugified] => malediven
[continentId] => 2
)
[132] => stdClass Object
(
[countryId] => 115
[isoCode] => my
[name] => Maleisië
[nameSlugified] => maleisie
[continentId] => 2
)
[133] => stdClass Object
(
[countryId] => 116
[isoCode] => ml
[name] => Mali
[nameSlugified] => mali
[continentId] => 1
)
[134] => stdClass Object
(
[countryId] => 117
[isoCode] => mt
[name] => Malta
[nameSlugified] => malta
[continentId] => 4
)
[135] => stdClass Object
(
[countryId] => 128
[isoCode] => ma
[name] => Marokko
[nameSlugified] => marokko
[continentId] => 1
)
[136] => stdClass Object
(
[countryId] => 118
[isoCode] => mh
[name] => Marshall eilanden
[nameSlugified] => marshall-eilanden
[continentId] => 7
)
[137] => stdClass Object
(
[countryId] => 119
[isoCode] => mq
[name] => Martinique
[nameSlugified] => martinique
[continentId] => 3
)
[138] => stdClass Object
(
[countryId] => 120
[isoCode] => mr
[name] => Mauritanië
[nameSlugified] => mauritanie
[continentId] => 1
)
[139] => stdClass Object
(
[countryId] => 121
[isoCode] => mu
[name] => Mauritius
[nameSlugified] => mauritius
[continentId] => 3
)
[140] => stdClass Object
(
[countryId] => 241
[isoCode] => yt
[name] => Mayotte
[nameSlugified] => mayotte
[continentId] => 7
)
[141] => stdClass Object
(
[countryId] => 122
[isoCode] => mx
[name] => Mexico
[nameSlugified] => mexico
[continentId] => 6
)
[142] => stdClass Object
(
[countryId] => 123
[isoCode] => fm
[name] => Micronesië
[nameSlugified] => micronesie
[continentId] => 7
)
[143] => stdClass Object
(
[countryId] => 124
[isoCode] => md
[name] => Moldavië
[nameSlugified] => moldavie
[continentId] => 4
)
[144] => stdClass Object
(
[countryId] => 125
[isoCode] => mc
[name] => Monaco
[nameSlugified] => monaco
[continentId] => 4
)
[145] => stdClass Object
(
[countryId] => 126
[isoCode] => mn
[name] => Mongolië
[nameSlugified] => mongolie
[continentId] => 2
)
[146] => stdClass Object
(
[countryId] => 244
[isoCode] => me
[name] => Montenegro
[nameSlugified] => montenegro
[continentId] => 4
)
[147] => stdClass Object
(
[countryId] => 127
[isoCode] => ms
[name] => Montserat
[nameSlugified] => montserat
[continentId] => 9
)
[148] => stdClass Object
(
[countryId] => 129
[isoCode] => mz
[name] => Mozambique
[nameSlugified] => mozambique
[continentId] => 1
)
[149] => stdClass Object
(
[countryId] => 130
[isoCode] => mm
[name] => Myanmar
[nameSlugified] => myanmar
[continentId] => 2
)
[150] => stdClass Object
(
[countryId] => 131
[isoCode] => na
[name] => Namibië
[nameSlugified] => namibie
[continentId] => 1
)
[151] => stdClass Object
(
[countryId] => 233
[isoCode] => nr
[name] => Nauru
[nameSlugified] => nauru
[continentId] => 7
)
[152] => stdClass Object
(
[countryId] => 134
[isoCode] => nl
[name] => Nederland
[nameSlugified] => nederland
[continentId] => 4
)
[153] => stdClass Object
(
[countryId] => 133
[isoCode] => cw
[name] => Nederlandse Antillen
[nameSlugified] => nederlandse-antillen
[continentId] => 3
)
[154] => stdClass Object
(
[countryId] => 132
[isoCode] => np
[name] => Nepal
[nameSlugified] => nepal
[continentId] => 2
)
[155] => stdClass Object
(
[countryId] => 137
[isoCode] => ni
[name] => Nicaragua
[nameSlugified] => nicaragua
[continentId] => 3
)
[156] => stdClass Object
(
[countryId] => 135
[isoCode] => nc
[name] => Nieuw Caledonië
[nameSlugified] => nieuw-caledonie
[continentId] => 7
)
[157] => stdClass Object
(
[countryId] => 136
[isoCode] => nz
[name] => Nieuw Zeeland
[nameSlugified] => nieuw-zeeland
[continentId] => 7
)
[158] => stdClass Object
(
[countryId] => 138
[isoCode] => ne
[name] => Niger
[nameSlugified] => niger
[continentId] => 1
)
[159] => stdClass Object
(
[countryId] => 139
[isoCode] => ng
[name] => Nigeria
[nameSlugified] => nigeria
[continentId] => 1
)
[160] => stdClass Object
(
[countryId] => 234
[isoCode] => nu
[name] => Niue
[nameSlugified] => niue
[continentId] => 7
)
[161] => stdClass Object
(
[countryId] => 210
[isoCode] => kp
[name] => Noord-Korea
[nameSlugified] => noord-korea
[continentId] => 2
)
[162] => stdClass Object
(
[countryId] => 216
[isoCode] => nt
[name] => Noordpool
[nameSlugified] => noordpool
[continentId] => 4
)
[163] => stdClass Object
(
[countryId] => 140
[isoCode] => no
[name] => Noorwegen
[nameSlugified] => noorwegen
[continentId] => 4
)
[164] => stdClass Object
(
[countryId] => 232
[isoCode] => nf
[name] => Norfolk Eilanden
[nameSlugified] => norfolk-eilanden
[continentId] => 7
)
[165] => stdClass Object
(
[countryId] => 191
[isoCode] => ug
[name] => Oeganda
[nameSlugified] => oeganda
[continentId] => 1
)
[166] => stdClass Object
(
[countryId] => 192
[isoCode] => ua
[name] => Oekraïne
[nameSlugified] => oekraine
[continentId] => 4
)
[167] => stdClass Object
(
[countryId] => 197
[isoCode] => uz
[name] => Oezbekistan
[nameSlugified] => oezbekistan
[continentId] => 2
)
[168] => stdClass Object
(
[countryId] => 141
[isoCode] => om
[name] => Oman
[nameSlugified] => oman
[continentId] => 5
)
[169] => stdClass Object
(
[countryId] => 218
[isoCode] => tl
[name] => Oost Timor
[nameSlugified] => oost-timor
[continentId] => 2
)
[170] => stdClass Object
(
[countryId] => 12
[isoCode] => at
[name] => Oostenrijk
[nameSlugified] => oostenrijk
[continentId] => 4
)
[171] => stdClass Object
(
[countryId] => 246
[isoCode] => rn
[name] => Paaseiland
[nameSlugified] => paaseiland
[continentId] => 7
)
[172] => stdClass Object
(
[countryId] => 142
[isoCode] => pk
[name] => Pakistan
[nameSlugified] => pakistan
[continentId] => 2
)
[173] => stdClass Object
(
[countryId] => 143
[isoCode] => pw
[name] => Palau
[nameSlugified] => palau
[continentId] => 7
)
[174] => stdClass Object
(
[countryId] => 214
[isoCode] => ps
[name] => Palestina
[nameSlugified] => palestina
[continentId] => 5
)
[175] => stdClass Object
(
[countryId] => 144
[isoCode] => pa
[name] => Panama
[nameSlugified] => panama
[continentId] => 3
)
[176] => stdClass Object
(
[countryId] => 145
[isoCode] => pg
[name] => Papua Nieuw Guinea
[nameSlugified] => papua-nieuw-guinea
[continentId] => 7
)
[177] => stdClass Object
(
[countryId] => 146
[isoCode] => py
[name] => Paraguay
[nameSlugified] => paraguay
[continentId] => 9
)
[178] => stdClass Object
(
[countryId] => 147
[isoCode] => pe
[name] => Peru
[nameSlugified] => peru
[continentId] => 9
)
[179] => stdClass Object
(
[countryId] => 236
[isoCode] => pn
[name] => Pitcairn
[nameSlugified] => pitcairn
[continentId] => 7
)
[180] => stdClass Object
(
[countryId] => 149
[isoCode] => pl
[name] => Polen
[nameSlugified] => polen
[continentId] => 4
)
[181] => stdClass Object
(
[countryId] => 150
[isoCode] => pt
[name] => Portugal
[nameSlugified] => portugal
[continentId] => 4
)
[182] => stdClass Object
(
[countryId] => 151
[isoCode] => pr
[name] => Puerto Rico
[nameSlugified] => puerto-rico
[continentId] => 3
)
[183] => stdClass Object
(
[countryId] => 152
[isoCode] => qa
[name] => Qatar
[nameSlugified] => qatar
[continentId] => 5
)
[184] => stdClass Object
(
[countryId] => 999
[isoCode] => rr
[name] => reisinspiratie
[nameSlugified] => reisinspiratie
[continentId] => 4
)
[185] => stdClass Object
(
[countryId] => 153
[isoCode] => re
[name] => Réunion
[nameSlugified] => reunion
[continentId] => 1
)
[186] => stdClass Object
(
[countryId] => 154
[isoCode] => ro
[name] => Roemenië
[nameSlugified] => roemenie
[continentId] => 4
)
[187] => stdClass Object
(
[countryId] => 155
[isoCode] => ru
[name] => Rusland
[nameSlugified] => rusland
[continentId] => 4
)
[188] => stdClass Object
(
[countryId] => 156
[isoCode] => rw
[name] => Rwanda
[nameSlugified] => rwanda
[continentId] => 1
)
[189] => stdClass Object
(
[countryId] => 157
[isoCode] => mp
[name] => Saipan
[nameSlugified] => saipan
[continentId] => 7
)
[190] => stdClass Object
(
[countryId] => 222
[isoCode] => ws
[name] => Samoa
[nameSlugified] => samoa
[continentId] => 7
)
[191] => stdClass Object
(
[countryId] => 158
[isoCode] => sm
[name] => San Marino
[nameSlugified] => san-marino
[continentId] => 4
)
[192] => stdClass Object
(
[countryId] => 239
[isoCode] => st
[name] => Sao Tome en Principe
[nameSlugified] => sao-tome-en-principe
[continentId] => 1
)
[193] => stdClass Object
(
[countryId] => 159
[isoCode] => sa
[name] => Saudi Arabië
[nameSlugified] => saudi-arabie
[continentId] => 5
)
[194] => stdClass Object
(
[countryId] => 160
[isoCode] => sn
[name] => Senegal
[nameSlugified] => senegal
[continentId] => 1
)
[195] => stdClass Object
(
[countryId] => 247
[isoCode] => rs
[name] => Servië
[nameSlugified] => servie
[continentId] => 4
)
[196] => stdClass Object
(
[countryId] => 207
[isoCode] => yu
[name] => Servie en Montenegro
[nameSlugified] => servie-en-montenegro
[continentId] => 4
)
[197] => stdClass Object
(
[countryId] => 161
[isoCode] => sc
[name] => Seychellen
[nameSlugified] => seychellen
[continentId] => 1
)
[198] => stdClass Object
(
[countryId] => 162
[isoCode] => sl
[name] => Sierra Leone
[nameSlugified] => sierra-leone
[continentId] => 1
)
[199] => stdClass Object
(
[countryId] => 163
[isoCode] => sg
[name] => Singapore
[nameSlugified] => singapore
[continentId] => 2
)
[200] => stdClass Object
(
[countryId] => 238
[isoCode] => sh
[name] => Sint Helena
[nameSlugified] => sint-helena
[continentId] => 7
)
[201] => stdClass Object
(
[countryId] => 253
[isoCode] => cx
[name] => Sint Maarten
[nameSlugified] => sint-maarten
[continentId] => 3
)
[202] => stdClass Object
(
[countryId] => 235
[isoCode] => pm
[name] => Sint Pierre en Miquelon
[nameSlugified] => sint-pierre-en-miquelon
[continentId] => 7
)
[203] => stdClass Object
(
[countryId] => 165
[isoCode] => si
[name] => Slovenië
[nameSlugified] => slovenie
[continentId] => 4
)
[204] => stdClass Object
(
[countryId] => 164
[isoCode] => sk
[name] => Slowaakse Republiek
[nameSlugified] => slowaakse-republiek
[continentId] => 4
)
[205] => stdClass Object
(
[countryId] => 175
[isoCode] => sd
[name] => Soedan
[nameSlugified] => soedan
[continentId] => 1
)
[206] => stdClass Object
(
[countryId] => 237
[isoCode] => sb
[name] => Solomon Eilanden
[nameSlugified] => solomon-eilanden
[continentId] => 7
)
[207] => stdClass Object
(
[countryId] => 166
[isoCode] => so
[name] => Somalië
[nameSlugified] => somalie
[continentId] => 1
)
[208] => stdClass Object
(
[countryId] => 250
[isoCode] => ss
[name] => South Sudan
[nameSlugified] => south-sudan
[continentId] => 1
)
[209] => stdClass Object
(
[countryId] => 169
[isoCode] => es
[name] => Spanje
[nameSlugified] => spanje
[continentId] => 4
)
[210] => stdClass Object
(
[countryId] => 211
[isoCode] => sj
[name] => Spitsbergen
[nameSlugified] => spitsbergen
[continentId] => 4
)
[211] => stdClass Object
(
[countryId] => 170
[isoCode] => lk
[name] => Sri Lanka
[nameSlugified] => sri-lanka
[continentId] => 2
)
[212] => stdClass Object
(
[countryId] => 172
[isoCode] => kn
[name] => St. Kitts and Nevis
[nameSlugified] => st-kitts-and-nevis
[continentId] => 3
)
[213] => stdClass Object
(
[countryId] => 173
[isoCode] => lc
[name] => St. Lucia
[nameSlugified] => st-lucia
[continentId] => 3
)
[214] => stdClass Object
(
[countryId] => 174
[isoCode] => vc
[name] => St. Vincent
[nameSlugified] => st-vincent
[continentId] => 3
)
[215] => stdClass Object
(
[countryId] => 176
[isoCode] => sr
[name] => Suriname
[nameSlugified] => suriname
[continentId] => 9
)
[216] => stdClass Object
(
[countryId] => 177
[isoCode] => sz
[name] => Swaziland
[nameSlugified] => swaziland
[continentId] => 1
)
[217] => stdClass Object
(
[countryId] => 180
[isoCode] => sy
[name] => Syrië
[nameSlugified] => syrie
[continentId] => 5
)
[218] => stdClass Object
(
[countryId] => 181
[isoCode] => tw
[name] => Taiwan
[nameSlugified] => taiwan
[continentId] => 2
)
[219] => stdClass Object
(
[countryId] => 213
[isoCode] => tj
[name] => Tajikistan
[nameSlugified] => tajikistan
[continentId] => 2
)
[220] => stdClass Object
(
[countryId] => 182
[isoCode] => tz
[name] => Tanzania
[nameSlugified] => tanzania
[continentId] => 1
)
[221] => stdClass Object
(
[countryId] => 183
[isoCode] => th
[name] => Thailand
[nameSlugified] => thailand
[continentId] => 2
)
[222] => stdClass Object
(
[countryId] => 220
[isoCode] => tb
[name] => Tibet
[nameSlugified] => tibet
[continentId] => 2
)
[223] => stdClass Object
(
[countryId] => 184
[isoCode] => tg
[name] => Togo
[nameSlugified] => togo
[continentId] => 1
)
[224] => stdClass Object
(
[countryId] => 240
[isoCode] => tk
[name] => Tokelau
[nameSlugified] => tokelau
[continentId] => 7
)
[225] => stdClass Object
(
[countryId] => 223
[isoCode] => to
[name] => Tonga
[nameSlugified] => tonga
[continentId] => 7
)
[226] => stdClass Object
(
[countryId] => 185
[isoCode] => tt
[name] => Trinidad en Tobago
[nameSlugified] => trinidad-en-tobago
[continentId] => 3
)
[227] => stdClass Object
(
[countryId] => 38
[isoCode] => td
[name] => Tsjaad
[nameSlugified] => tsjaad
[continentId] => 1
)
[228] => stdClass Object
(
[countryId] => 49
[isoCode] => cz
[name] => Tsjechische Republiek
[nameSlugified] => tsjechische-republiek
[continentId] => 4
)
[229] => stdClass Object
(
[countryId] => 186
[isoCode] => tn
[name] => Tunesië
[nameSlugified] => tunesie
[continentId] => 1
)
[230] => stdClass Object
(
[countryId] => 187
[isoCode] => tr
[name] => Turkije
[nameSlugified] => turkije
[continentId] => 5
)
[231] => stdClass Object
(
[countryId] => 188
[isoCode] => tm
[name] => Turkmenistan
[nameSlugified] => turkmenistan
[continentId] => 2
)
[232] => stdClass Object
(
[countryId] => 189
[isoCode] => tc
[name] => Turkse en Caicos Eilanden
[nameSlugified] => turkse-en-caicos-eilanden
[continentId] => 3
)
[233] => stdClass Object
(
[countryId] => 245
[isoCode] => tv
[name] => Tuvalu
[nameSlugified] => tuvalu
[continentId] => 7
)
[234] => stdClass Object
(
[countryId] => 195
[isoCode] => uy
[name] => Uruguay
[nameSlugified] => uruguay
[continentId] => 9
)
[235] => stdClass Object
(
[countryId] => 198
[isoCode] => vu
[name] => Vanuatu
[nameSlugified] => vanuatu
[continentId] => 7
)
[236] => stdClass Object
(
[countryId] => 199
[isoCode] => va
[name] => Vaticaanstad
[nameSlugified] => vaticaanstad
[continentId] => 4
)
[237] => stdClass Object
(
[countryId] => 200
[isoCode] => ve
[name] => Venezuela
[nameSlugified] => venezuela
[continentId] => 9
)
[238] => stdClass Object
(
[countryId] => 194
[isoCode] => gb
[name] => Verenigd Koninkrijk
[nameSlugified] => verenigd-koninkrijk
[continentId] => 4
)
[239] => stdClass Object
(
[countryId] => 193
[isoCode] => ae
[name] => Verenigde Arabische Emiraten
[nameSlugified] => verenigde-arabische-emiraten
[continentId] => 5
)
[240] => stdClass Object
(
[countryId] => 196
[isoCode] => us
[name] => Verenigde Staten
[nameSlugified] => verenigde-staten
[continentId] => 6
)
[241] => stdClass Object
(
[countryId] => 201
[isoCode] => vn
[name] => Vietnam
[nameSlugified] => vietnam
[continentId] => 2
)
[242] => stdClass Object
(
[countryId] => 202
[isoCode] => wf
[name] => Wallis & Futuna
[nameSlugified] => wallis-futuna
[continentId] => 7
)
[243] => stdClass Object
(
[countryId] => 215
[isoCode] => eh
[name] => Westelijke Sahara
[nameSlugified] => westelijke-sahara
[continentId] => 1
)
[244] => stdClass Object
(
[countryId] => 18
[isoCode] => by
[name] => Wit-Rusland
[nameSlugified] => wit-rusland
[continentId] => 4
)
[245] => stdClass Object
(
[countryId] => 204
[isoCode] => zm
[name] => Zambia
[nameSlugified] => zambia
[continentId] => 1
)
[246] => stdClass Object
(
[countryId] => 205
[isoCode] => zw
[name] => Zimbabwe
[nameSlugified] => zimbabwe
[continentId] => 1
)
[247] => stdClass Object
(
[countryId] => 171
[isoCode] => gs
[name] => Zuid Georgia
[nameSlugified] => zuid-georgia
[continentId] => 3
)
[248] => stdClass Object
(
[countryId] => 250
[isoCode] => ss
[name] => Zuid Sudan
[nameSlugified] => zuid-sudan
[continentId] => 1
)
[249] => stdClass Object
(
[countryId] => 167
[isoCode] => za
[name] => Zuid-Afrika
[nameSlugified] => zuid-afrika
[continentId] => 1
)
[250] => stdClass Object
(
[countryId] => 168
[isoCode] => kr
[name] => Zuid-Korea
[nameSlugified] => zuid-korea
[continentId] => 2
)
[251] => stdClass Object
(
[countryId] => 178
[isoCode] => se
[name] => Zweden
[nameSlugified] => zweden
[continentId] => 4
)
[252] => stdClass Object
(
[countryId] => 179
[isoCode] => ch
[name] => Zwitserland
[nameSlugified] => zwitserland
[continentId] => 4
)
)
[portalTicker] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[userId] => 381198
[username] => bendeesonderweg
[photoRevision] => 0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/381/198_50x50.jpg?r=0
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/381/198_105x105.jpg?r=0
[currentContinentId] => 2
[currentContinentName] => Azië
[currentContinentNameSlugified] => azi
[currentCountryNameSlugified] => cambodja
[currentCountryName] => Cambodja
[currentCountryIsoCode] => kh
[currentCountryId] => 32
[visitedCountries] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[countryId] => 134
[countryName] => Nederland
[countryIsoCode] => nl
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[1] => stdClass Object
(
[countryId] => 71
[countryName] => Ghana
[countryIsoCode] => gh
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[2] => stdClass Object
(
[countryId] => 147
[countryName] => Peru
[countryIsoCode] => pe
[continentId] => 9
[continentName] => Zuid-Amerika
)
[3] => stdClass Object
(
[countryId] => 201
[countryName] => Vietnam
[countryIsoCode] => vn
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[4] => stdClass Object
(
[countryId] => 115
[countryName] => Maleisië
[countryIsoCode] => my
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[5] => stdClass Object
(
[countryId] => 32
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[6] => stdClass Object
(
[countryId] => 102
[countryName] => Laos
[countryIsoCode] => la
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[7] => stdClass Object
(
[countryId] => 183
[countryName] => Thailand
[countryIsoCode] => th
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[8] => stdClass Object
(
[countryId] => 128
[countryName] => Marokko
[countryIsoCode] => ma
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[9] => stdClass Object
(
[countryId] => 26
[countryName] => Brazilië
[countryIsoCode] => br
[continentId] => 9
[continentName] => Zuid-Amerika
)
[10] => stdClass Object
(
[countryId] => 54
[countryName] => Ecuador
[countryIsoCode] => ec
[continentId] => 9
[continentName] => Zuid-Amerika
)
[11] => stdClass Object
(
[countryId] => 42
[countryName] => Colombia
[countryIsoCode] => co
[continentId] => 9
[continentName] => Zuid-Amerika
)
[12] => stdClass Object
(
[countryId] => 78
[countryName] => Guatemala
[countryIsoCode] => gt
[continentId] => 3
[continentName] => Centraal-Amerika
)
)
[name] => bendeesonderweg
[firstName] => bendeesonderweg
[reportsCount] => 166
[travelsCount] => 24
)
[1] => stdClass Object
(
[userId] => 207309
[username] => leovannoort
[photoRevision] => 45
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/207/309_50x50.jpg?r=45
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/207/309_105x105.jpg?r=45
[currentContinentId] => 4
[currentContinentName] => Europa
[currentContinentNameSlugified] => europa
[currentCountryNameSlugified] => nederland
[currentCountryName] => Nederland
[currentCountryIsoCode] => nl
[currentCountryId] => 134
[visitedCountries] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[countryId] => 134
[countryName] => Nederland
[countryIsoCode] => nl
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[1] => stdClass Object
(
[countryId] => 132
[countryName] => Nepal
[countryIsoCode] => np
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[2] => stdClass Object
(
[countryId] => 208
[countryName] => Cuba
[countryIsoCode] => cu
[continentId] => 3
[continentName] => Centraal-Amerika
)
[3] => stdClass Object
(
[countryId] => 130
[countryName] => Myanmar
[countryIsoCode] => mm
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[4] => stdClass Object
(
[countryId] => 41
[countryName] => China
[countryIsoCode] => cn
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[5] => stdClass Object
(
[countryId] => 183
[countryName] => Thailand
[countryIsoCode] => th
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[6] => stdClass Object
(
[countryId] => 102
[countryName] => Laos
[countryIsoCode] => la
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[7] => stdClass Object
(
[countryId] => 201
[countryName] => Vietnam
[countryIsoCode] => vn
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[8] => stdClass Object
(
[countryId] => 163
[countryName] => Singapore
[countryIsoCode] => sg
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[9] => stdClass Object
(
[countryId] => 128
[countryName] => Marokko
[countryIsoCode] => ma
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[10] => stdClass Object
(
[countryId] => 156
[countryName] => Rwanda
[countryIsoCode] => rw
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[11] => stdClass Object
(
[countryId] => 191
[countryName] => Oeganda
[countryIsoCode] => ug
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[12] => stdClass Object
(
[countryId] => 32
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[13] => stdClass Object
(
[countryId] => 84
[countryName] => Hong Kong
[countryIsoCode] => hk
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[14] => stdClass Object
(
[countryId] => 167
[countryName] => Zuid-Afrika
[countryIsoCode] => za
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[15] => stdClass Object
(
[countryId] => 87
[countryName] => India
[countryIsoCode] => in
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[16] => stdClass Object
(
[countryId] => 170
[countryName] => Sri Lanka
[countryIsoCode] => lk
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
)
[17] => stdClass Object
(
[countryId] => 251
[countryName] => Curaçao
[countryIsoCode] => cw
[continentId] => 9
[continentName] => Zuid-Amerika
)
[18] => stdClass Object
(
[countryId] => 60
[countryName] => Ethiopië
[countryIsoCode] => et
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[19] => stdClass Object
(
[countryId] => 19
[countryName] => België
[countryIsoCode] => be
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[20] => stdClass Object
(
[countryId] => 186
[countryName] => Tunesië
[countryIsoCode] => tn
[continentId] => 1
[continentName] => Afrika
)
[21] => stdClass Object
(
[countryId] => 64
[countryName] => Frankrijk
[countryIsoCode] => fr
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[22] => stdClass Object
(
[countryId] => 74
[countryName] => Griekenland
[countryIsoCode] => gr
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[23] => stdClass Object
(
[countryId] => 194
[countryName] => Verenigd Koninkrijk
[countryIsoCode] => gb
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[24] => stdClass Object
(
[countryId] => 70
[countryName] => Duitsland
[countryIsoCode] => de
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[25] => stdClass Object
(
[countryId] => 93
[countryName] => Italië
[countryIsoCode] => it
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[26] => stdClass Object
(
[countryId] => 110
[countryName] => Luxemburg
[countryIsoCode] => lu
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[27] => stdClass Object
(
[countryId] => 169
[countryName] => Spanje
[countryIsoCode] => es
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[28] => stdClass Object
(
[countryId] => 12
[countryName] => Oostenrijk
[countryIsoCode] => at
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[29] => stdClass Object
(
[countryId] => 179
[countryName] => Zwitserland
[countryIsoCode] => ch
[continentId] => 4
[continentName] => Europa
)
[30] => stdClass Object
(
[countryId] => 187
[countryName] => Turkije
[countryIsoCode] => tr
[continentId] => 5
[continentName] => Midden Oosten
)
)
[name] => Leo Noort
[firstName] => Leo
[reportsCount] => 448
[travelsCount] => 39
)
)
[latestNews] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[newsId] => 102
[date] => 2024-04-22
[title] => Zo maak je jouw droomreis bereikbaar
[text] =>
Heb je altijd al een bepaalde droombestemming gehad, maar heeft jouw budget het nooit toegelaten de reis te maken? Wanneer je de volgende slimme tips meeneemt, kan je zorgen dat je toch eindelijk op de plek van je dromen kan verblijven. Door de dingen net even anders aan te pakken, kan jij de reis maken waar je echt gelukkig van wordt. Zonder dat je op de kwaliteit hoeft in te leveren. Laten we snel naar de tips kijken.
1 De goedkoopste tickets
Het eerste wat je moet doen, is zorgen dat de reis zelf zo voordelig als mogelijk wordt. Dit hoeft niet lastig te zijn. Je hebt namelijk een heel krachtig wapen in handen om dat voor elkaar te krijgen. Het begint met vliegtickets vergelijken op Vliegennaar.nl. Dit is namelijk de methode waarop je kan ontdekken waar je de goedkoopste tickets naar jouw droombestemming kan vinden. Het voordeel van deze methode is dat je in één oogopslag direct alles ziet, dus je weet zeker dat je bespaart, want een lagere prijs vind je niet. Zo houd je direct al een fors bedrag over.
2 Nog meer vergelijken
Je kan er zeker van zijn dat je de laagste prijs betaalt wanneer je het Vliegennaar.nl flight alert aan hebt staan. Zo krijg je een melding wanneer de prijs lekker laag is. Deze methode kan je natuurlijk ook op andere zaken toepassen. Zo kan je bijvoorbeeld ook je verblijfplaats lekker voordelig maken door eerst de opties met elkaar te vergelijken. Door vooraf veel onderzoek te doen en alles naast elkaar te leggen, kan je flink besparen. Waardoor dus ook droombestemmingen ineens gewoon binnen het budget vallen. Dit kan weleens precies dat verschil maken voor jou.
3 Maak gebruik van experttips
Een probleem met reizen boeken is dat je moet af gaan op wat anderen je vertellen. Wanneer je alleen naar organisaties luistert, dan is de kans groot dat jouw reis veel duurder uitpakt dan je zou wensen. Dit is natuurlijk ook in het voordeel van de organisaties. Luister je echter naar iemand die een expert is met betrekking tot jouw locatie, dan is dat natuurlijk een ander verhaal. Wil je bijvoorbeeld naar Turkije? Dan zal je ontdekken dat jouw dromen juist worden waargemaakt op de plekken die niet als eerste worden aangeprezen. Dit maakt dus een groot verschil in de kosten die je maakt.
4 Doe zoveel als mogelijk zelf
Tot slot is het slim om zoveel als mogelijk zelf te doen. Zeker als het gaat om je droomreis, is het natuurlijk veel meer dan gewoon een vakantie. Je gaat ernaartoe omdat je ook echt dingen wilt ervaren. Hoe kan je iets nu beter ervaren dan door jezelf erin onder te dompelen? Op die manier zal je een blijvende herinnering maken en kan je ook nog eens goed zorgen dat de kosten voor je reis in de hand gehouden worden. Wanneer je dus geen groot budget hebt, maar wel het maximale wilt beleven, dan kan je er goed aan doen om veel zelf aan te pakken.
[picture] => no
[pic1title] =>
[pic2title] =>
[pic3title] =>
[pic4title] =>
[pic5title] =>
[titleSlugified] => zo-maak-je-jouw-droomreis-bereikbaar
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_105x105.jpg
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_50x50.png
[imageUrl] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/slideshow/reisinspiratie/102/102_1.jpg
)
[1] => stdClass Object
(
[newsId] => 101
[date] => 2024-04-08
[title] => Wat maakt een vakantie met de camper zo bijzonder
[text] =>
Het huren van een camper is een geweldige manier om een vakantie eens op een andere manier te beleven. Niet gebonden aan één accommodatie, maar juist vrijheid om te gaan en staan waar je wilt. Met een camper heb je alle luxe binnen handbereik, terwijl je tegelijkertijd midden in de natuur kunt zijn. Dit maakt een vakantie met de camper zo bijzonder. Via het platform van Goboony komen vraag en aanbod samen en kun je voor een bepaalde tijd een camper huren om kennis te maken met deze manier van vakantie. Dus twijfel je al een tijdje om eens met de camper op reis te gaan, bekijk dan eens de website van Goboony. Zo heb je een beetje een idee wat er allemaal mogelijk is, kun je ook direct zien wat de kosten hiervan zijn. Daarnaast vertellen we je natuurlijk graag wat een vakantie met de camper zo bijzonder maakt.
De vrijheid van een camper
Met een camper kun je letterlijk alle kanten op. Geen geplande routes of vaste verblijfplaatsen, maar de mogelijkheid om je vakantie naar eigen wens in te vullen. Of je nu van de rust en ruimte van de natuur houdt, of juist liever steden en toeristische attracties bezoekt, met een camper is het allemaal mogelijk. Je kunt eenvoudig van de ene plek naar de andere reizen en onderweg genieten van prachtige uitzichten.
Alle luxe binnen handbereik
Een camper biedt alle comfort die je nodig hebt tijdens je vakantie. Het is als een mobiel huis op wielen, voorzien van alles wat je wenst. Een comfortabel bed, een keuken om zelf te koken en een badkamer met douche en toilet. Dit betekent dat je zelfvoorzienend bent en niet afhankelijk hoeft te zijn van hotels of restaurants. Je kunt overal stoppen en genieten van je eigen maaltijden, zonder dat je iets mist.
Midden in de natuur
Als je met een camper op vakantie gaat, kun je ervoor kiezen om midden in de natuur te verblijven. Campings die speciaal voor campers zijn ingericht bieden vaak prachtige staanplaatsen in een bosrijke omgeving. Je wordt wakker met het geluid van fluitende vogels en geniet van de frisse buitenlucht. Ook kun je ervoor kiezen om op camperplaatsen te overnachten, waarbij je vaak kunt parkeren op unieke locaties, zoals aan het water of met uitzicht over weilanden. Het enige waar je wel even rekening mee moet houden, is dat je zorgt voor een goede verzekering. Zo kan er namelijk altijd iets gebeuren onderweg. Ons advies is het afsluiten van de Goboony Camperverzekering voor je camper, zodat je zeker weet dat je bij schade of pech ontzettend snel geholpen wordt.
Een vakantie op maat
Met een camper heb je de mogelijkheid om je vakantie volledig naar eigen wens in te vullen. Geen vaste vertrek- of aankomstdatum, maar juist de vrijheid om te gaan en staan waar je wilt. Wil je langer op een bepaalde plek blijven? Geen probleem, je kunt je reisschema eenvoudig aanpassen. Dit maakt een vakantie met de camper zeer flexibel en ideaal voor mensen die graag hun eigen plan trekken.
[picture] => no
[pic1title] =>
[pic2title] =>
[pic3title] =>
[pic4title] =>
[pic5title] =>
[titleSlugified] => wat-maakt-een-vakantie-met-de-camper-zo-bijzonder
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_105x105.jpg
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_50x50.png
[imageUrl] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/slideshow/reisinspiratie/101/101_1.jpg
)
[2] => stdClass Object
(
[newsId] => 100
[date] => 2024-02-19
[title] => 3x inspiratie voor een onvergetelijke vakantie in Turkije!
[text] =>
Ben jij van plan om binnenkort op vakantie naar Turkije te gaan? Lees dan gauw verder. Turkije staat natuurlijk bekend om zijn diversiteit dankzij de vele culturen die er samenkomen. Dit in combinatie met het fijne klimaat en de prachtige natuur maakt het land de ideale vakantiebestemming. Je kunt in Turkije genieten van stranden, natuur, cultuur en meer. Hieronder vind je inspiratie voor een onvergetelijke vakantie in het diverse land!
Ontdek de multiculturele sferen in Istanbul
Als je naar Turkije vliegt, is de kans groot dat je naar de hoofdstad Istanbul vliegt. De hoofdstad van Turkije ligt op ongeveer 3 uur vliegen van Amsterdam en is daarmee snel en makkelijk te bereiken. Vliegtickets Turkije boek je dan ook snel en eenvoudig online. Ben jij een echte stedenliefhebber? Blijf dan zeker een paar dagen lang in de hoofdstad, zodat je de stad goed kunt ontdekken. De stad kent twee delen, namelijk een deel in Europa en een deel in Azië. Dit zorgt ook voor een bijzondere multiculturele sfeer in de stad, wat je bijvoorbeeld goed terug ziet komen op markten zoals de Grote Bazaar. In Istanbul kun je ook verschillende kerken en moskeeën bezoeken en kennismaken met de twee verschillende religies van deze stad. Je merkt het, het is zeker de moeite waard om even in Istanbul te stoppen als je op reis gaat naar Turkije!
Geniet van de prachtige natuur in Pamukkale
Turkije staat niet alleen bekend als strand- en stedenbestemming. Het is ook een goede bestemming voor natuurliefhebbers. Een van de mooiste natuurgebieden van het land is bijvoorbeeld Pamukkale, wat in het zuidwesten van Turkije ligt. De naam van het natuurgebied betekent letterlijk: ‘kasteel van katoen’. Het natuurgebied heeft zijn naam te danken aan de kalkstenen terrassen die gevuld zijn met azuurblauw water. De terrassen zijn ontstaan door de afzetting van mineraalrijk water van de warmwaterbronnen in het gebied. Dit ziet er erg bijzonder uit en is daarom ook zeker de moeite waard om te bekijken. Als natuurliefhebber kun je deze plek dus zeker niet missen tijdens een vakantie naar Turkije!
Relax tijdens een strandvakantie in Alanya
Alanya is een levendige badplaats die bekend staat om zijn prachtige stranden, bruisende sfeer en culturele bezienswaardigheden. De populaire badplaats ligt aan de zuidkust van Turkije en is makkelijk bereikbaar met het vliegtuig. In Alanya is het klimaat het hele jaar door warm en zonnig, wat het ook een goede bestemming maakt voor een winterzonvakantie. Een van de meest bezochte bezienswaardigheden van Alanya is het indrukwekkende middeleeuwse kasteel, dat hoog boven de stad op een grote rots ligt. Vanaf het kasteel heb je een prachtig uitzicht over de Middellandse Zee en de omliggende stad. Daarnaast heeft Alanya kilometers aan prachtige stranden, waar bezoekers kunnen genieten van de zon, het strand en kunnen zwemmen in het helderblauwe water. Ook kun je er goed terecht om te snorkelen en duiken. Kortom, een bezoekje aan de badplaats Alanya is de moeite waard om te overwegen!
Dankzij de diversiteit heeft Turkije voor iedereen wel wat te bieden. Het maakt niet uit of je nu van strand, steden of natuur houdt er zit voor iedereen wel wat moois bij!
[picture] => no
[pic1title] =>
[pic2title] =>
[pic3title] =>
[pic4title] =>
[pic5title] =>
[titleSlugified] => 3x-inspiratie-voor-een-onvergetelijke-vakantie-in-turkije
[imageLink105x105] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_105x105.jpg
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/icons/news_50x50.png
[imageUrl] => https://cdn.easyapps.nl/578/img/slideshow/reisinspiratie/100/100_1.jpg
)
)
[topCountries] => Array
(
[0] => stdClass Object
(
[continentId] => 2
[countryId] => 88
[reportCount] => 7
[pictureCount] => 65535
[position] => 1
[countryName] => Indonesië
[countryIsoCode] => ID
[continentName] => Azië
)
[1] => stdClass Object
(
[continentId] => 2
[countryId] => 183
[reportCount] => 4
[pictureCount] => 65535
[position] => 2
[countryName] => Thailand
[countryIsoCode] => TH
[continentName] => Azië
)
[2] => stdClass Object
(
[continentId] => 2
[countryId] => 115
[reportCount] => 2
[pictureCount] => 65535
[position] => 3
[countryName] => Maleisië
[countryIsoCode] => MY
[continentName] => Azië
)
[3] => stdClass Object
(
[continentId] => 2
[countryId] => 201
[reportCount] => 2
[pictureCount] => 65535
[position] => 4
[countryName] => Vietnam
[countryIsoCode] => VN
[continentName] => Azië
)
[4] => stdClass Object
(
[continentId] => 2
[countryId] => 87
[reportCount] => 1
[pictureCount] => 65535
[position] => 5
[countryName] => India
[countryIsoCode] => IN
[continentName] => Azië
)
[5] => stdClass Object
(
[continentId] => 2
[countryId] => 170
[reportCount] => 1
[pictureCount] => 36442
[position] => 6
[countryName] => Sri Lanka
[countryIsoCode] => LK
[continentName] => Azië
)
)
[countryId] => 32
[countryName] => Cambodja
[continentId] => 2
[continentName] => Azië
[countryPopulation] => 0
[countrySurface] => 0
[capitalCityLongitude] => 0.000000
[capitalCitylatitude] => 0.000000
[portalReports] => ArrayIterator Object
(
[storage:ArrayIterator:private] => Array
(
[45] => stdClass Object
(
[username] => bendeesonderweg
[datePublication] => 2023-06-11
[title] => Ons leven in Phnom Penh
[message] =>
Wonen in miljoenenstad Phnom Penh Vanaf 27 april 2023
27 april: Een belangrijke dag! Wij gingen naar de universiteit, genaamd: Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Dit i.v.m. het opstarten van ons vrijwilligerswerk, zijnde een English conversation club voor de boeddhistische monniken. Op 19 april hadden wij al een gesprek gehad met o.a. de ‘executive director’, te weten Bet Vutha, die fungeert als hoofd ‘Center for English Training’. Hij had ons toen laten weten dat wij nog op gesprek zouden moeten bij de hoogste baas, zijnde een soort rector. Aangezien laatstgenoemde tot 25 april op een congres in India zou zijn, hadden wij besloten om op 27 april maar eens terplekke te gaan informeren. Vroeg in de middag werden wij ontvangen door iemand die filosofie onderwees, vervolgens kwam er een docent Engels bijzitten. Wederom legden wij onze bedoeling uit: Deze Nederlandse wereldwijde vrijwilligers bieden hun gratis diensten aan als het gaat om het organiseren van Engelse conversatielessen voor de studenten.
Wij lieten weten dat wij enkele vragen hadden aangaande het lesrooster dat wij op 19 april al een beetje hadden besproken met Vutha. Er werd ons medegedeeld dat Vutha waarschijnlijk sliep, maar wij zouden hem wel kunnen bellen. Aldus geschiedde. Wij stelden voor om in plaats van 4x per week minder uren, liever 2x per week meer uren te werken. Dit om transportkosten te besparen. (Afhankelijk van de drukte op de weg zitten we ongeveer 10 minuten in de Tuktuk). Bovendien geven wij er de voorkeur aan om overdag les te geven in plaats van ’s avonds, gelet op duisternis en het naderende regenseizoen. Tevens vroegen wij hem wanneer wij op gesprek konden komen bij de hoogste baas. Vutha gaf weliswaar telefonisch antwoord, maar verscheen toch plotseling in de deuropening. Had Vutha op 19 april het plan gehad om ons in te delen in een zogenaamde ‘free class’, een ‘extra class’ voor parttime studenten, nu kwam hij daarop terug. Het niveau van deze studenten zou namelijk te laag zijn. Zij zouden slechts ‘a basic level’ Engels hebben en hij weet dat wij voor onze conversatieclub toch een ‘intermediate or advanced level’ nodig hebben.
Hij wilde dan ook graag dat wij onderdeel zouden gaan uitmaken van het fulltime standaard lesrooster en dan zouden onze lessen kunnen passen in zijn ‘English communication’ dat weer een onderdeel was van de ’English literature’. Is het nog te volgen?
Verder liet hij weten dat de rector ons graag wilde ontmoeten om 16.00 uur. Prima! De tussenliggende uren werden o.a. benut om ergens te lunchen en ons voor te bereiden op het gesprek. Dus voor de tweede keer die dag richting universiteit. De Tuktuk driver had zeer veel moeite om de locatie te vinden (ondanks ‘the map’ op de smartphone), dus belden we even met Vutha die in het Khmer de Tuktuk driver op het goede spoor zette. Met een vertraging van een tiental minuten arriveerden we dan toch. Dit was niet erg, aangezien wij nog niet meteen terecht konden. Even wachten dus.
De schoenen moesten uit en tenslotte werden we ontvangen in een hele grote ruimte waar wij werden begroet door een autoriteit, zijnde de rector. De scene was behoorlijk ‘overwhelming’. Niet alleen de rector en Vutha waren aanwezig, doch ook de ‘dean’ (soort decaan, soort van hoofd universiteit) en de ‘international coordinator foreign languages’. Aan ceremonie geen gebrek! Toen wij op een bank wilden plaatsnemen, werden wij geacht om op twee aparte stoelen te gaan zitten. De stoelen waren voor de gasten, de bank was bestemd voor de rector en voor Vutha. Echter: Tussen Vutha en de rector moest wel ruimte worden vrijgelaten. De rector verontschuldigde zich richting mij (Dees) dat hij een vrouw geen hand mocht geven. Inmiddels weet ik dat de boeddhistische monniken die gekleed zijn in de oranje gewaden (zoals Vutha) geen handen schudden met vrouwen. De andere aanwezigen, zijnde de ‘dean’ en de ‘international coordinator foreign languages’ konden mij (Dees) wel een hand geven. Verder zagen we enkele mensen die foto’s maakten van ons en thee brachten. Overigens: Alleen wij beiden (Ben en Dees) kregen thee. Deze personen waren zeer onderdanig en bogenniet alleen voor de rector en Vutha, maar knielden zelfs voor beiden neer. Hoewel wij dit kenden uit andere Derde Wereldlanden, was het toch weer even schakelen voor ons….
Wij vroegen dan ook maar hoe wij bijvoorbeeld Vutha moesten aanspreken. Daarop liet de rector weten dat dit middels ‘reverend’ kon geschieden. (Eerwaarde dus, een soort priester). Echter: Inmiddels hebben wij met Vutha een min of meer informeel contact opgebouwd en mogen wij de officiële aanspreektitel achterwege laten. Voor ons is het dus gewoon Vutha. Wel zo fijn….De rector liet ons weten erg blij te zijn met onze hulp. Hij kon het zeer waarderen dat wij al zovele jaren belangeloos actief waren voor ‘humanity’.
Zoals in ontwikkelingslanden altijd het geval is, worden de aanwezigen niet alleen geacht om zich voor te stellen, maar ook om dit vergezeld te laten gaan van de nodige égards. Wij van onze kant zijn van nature erg ‘down to earth’ en wij merkten dat onze informele open houding op prijs werd gesteld. Het ijs was gebroken, er werd gelachen, het werkte ontwapenend. Het gevoel van: Arriveren als vreemden en vertrekken als vrienden.
Er werd o.a. voorgesteld dat men wel kan zorgen voor een vertaler Khmer-Engels in onze lessen. Dit zou bijvoorbeeld een optie kunnen zijn als wij toch ook ‘basic level’ zouden toelaten. Wij kunnen in dat geval namelijk niet de Khmer taal als instructietaal gebruiken. In deze situatie zou dan ook een vertaler Engels-Khmer een uitkomst kunnen zijn. Ook afgesproken werd dat de ‘international coordinator foreign languages’ de belangstelling onder de studenten gaat peilen om vervolgens groepen te gaan formeren. Hij gaat dus inventariseren en zal ons op de hoogte houden. Feit is wel dat wij na de SEA games gaan starten. Van 5 tot 17 mei vinden namelijk de Zuidoost-Aziatische Spelen plaats. Dit is een tweejaarlijks sportevenement met deelnemers uit de elf landen in Zuidoost-Azië. Dit jaar is het de beurt aan Cambodja om de South East Asian (SEA) games te organiseren. Kortom: Een zeer bijzondere dag en over niet al te lange tijd gaan wij dus gewoon beginnen op de Preah Sihanouk Raja Buddhist University in Phnom Penh. In Peru al bedacht en nu gaat het dan werkelijkheid worden. Te gek!!!
Grappig was dat wij op diezelfde dag bericht kregen van onze huurders in Vlissingen over enkele klusjes in het appartement die nog verholpen moesten worden. Het is dan even schakelen van boeddhistische monniken in Phnom Penh naar technische zaken in Vlissingen..…hahaha! Wij gaven even aansturing om deze issues op te lossen cq te laten herstellen door professionals van 123Wonen. Technisch Beheer schakelt dan een klusbedrijf in. Erg praktisch!
Eind april werden we geconfronteerd met het feit dat de muziek op onze smartphone plotseling was verdwenen. Nu had zich ditzelfde euvel al eens eerder voorgedaan en wel eind januari toen we in Nederland waren. Destijds werd dit keurig verholpen door de medewerkers van Digidesk (onderdeel bibliotheek Vlissingen), doch nu stuitten we op hetzelfde probleem. De muziek is verdwenen en wij hebben niets verwijderd. Er werd dan ook besloten om een mail te sturen naar de bibliotheek cq de Digidesk in Vlissingen en hopelijk kunnen zij ons op afstand een uitleg geven als het gaat om de stappen die doorlopen moeten worden om de muziek weer terug te krijgen. Natuurlijk hadden wij zelf op Google al voorwerk verricht, maar daar krijg je alleen maar hoofdpijn van! Hoewel wij verschillende adviezen kregen van de Digidesk, bleef het voor ons moeilijk om het daadwerkelijk uit te voeren, totdat….de smartphone plotseling aangaf dat de SD kaart niet was ingevoegd. Echter: De SD kaart is altijd ingevoegd geweest, want alle muziek staat op de SD kaart. Wij vroegen ons dan ook af of de SD kaart misschien haperde (door bijvoorbeeld stof e.d.). Dus: SD kaart uit telefoon gehaald, even schoongemaakt en weer teruggeplaatst. Toen was de muziek er weer….Heel fijn! Soms is de oplossing heel eenvoudig…………
Wij hebben in ons appartementencomplex Nine East hier in Phnom Penh contact gekregen met enkele jonge mensen uit de Oekraïne. Zij zijn gevlucht voor de oorlog in hun land en zij hebben een veilig heenkomen gevonden in Cambodja. Zij hebben middels een ‘scholarship’ de mogelijkheid om te studeren aan een universiteit in Phnom Penh.
Naast hun studie (o.a. finance and accountancy and computer science), heeft een enkeling al een baan of doet vrijwilligerswerk. Uiteindelijk wil iedereen terugkeren naar de Oekraïne. Mocht de oorlog dan nog niet voorbij zijn, dan zullen de jongens het leger in moeten. Het is heel bijzonder om met deze jongelui te praten over de situatie in hun thuisland. Op deze manier krijgt de oorlog voor ons echt een gezicht……….
1 mei: Labour Day en wij namen een originele Khmer massage. Een weldaad voor het oude lijf! Na afloop werd elders vers kokosnoot sap gedronken.
Ongetwijfeld al vaker melding gemaakt van het feit dat bijna niemand redelijk Engels spreekt. Eerlijk gezegd hadden wij dit niet verwacht, temeer omdat je toch in de hoofdstad bent, maar goed….Soms is het komisch…..Als we ergens een vraag stellen in de trant van: ‘Heeft u dit of dat?’, dan is het standaard antwoord bijna altijd: ‘No have’. Een zin maken als: ‘We don’t have it’, is dus al te moeilijk. Soms zeggen wij zelf al van te voren voor de grap: ‘No have’….Wij moeten er voor waken dat we het niet gaan overnemen…..hahaha!
Bijna dagelijks maken wij gebruik van de Tuktuk. In miljoenenstad Phnom Penh is dit dé manier om je te verplaatsen. De Tuktuk’s scheuren de hele dag op volle snelheid links en rechts dwars door de stad. Je hebt het gevoel alsof je in de botsauto’s zit. Tot op heden is het gelukkig nog steeds goed gegaan.
Betalingen vinden vaak nog cash plaats. Dit betekent in de praktijk van alle dag dat we moeten pinnen. Inmiddels weten we dat dollarbiljetten bij betalingen streng gecontroleerd worden, maar onlangs hadden we toch twee aparte ervaringen. Nadat we in het bankgebouw hadden gepind en aan de balie vroegen om kleinere coupures, kregen we te horen dat een zojuist gepind bankbiljet niet in orde was. De kleur zou namelijk een beetje afwijken. Uh….ja hallo….wij hebben het bankbiljet zojuist uit jullie geldautomaat gehaald…..Wij lieten dus het bewijsbonnetje van de opname zien. Toen was het oké en kregen we kleinere coupures.
Hierna wilden we boodschappen afrekenen en gebruikten daarvoor een grotere coupure. Aanvankelijk werd dit biljet door de caissière geweigerd, omdat er een minuscuul scheurtje in zat. Met het blote oog nauwelijks zichtbaar. Ook dit biljet hadden wij op de bank gekregen. Natuurlijk weten we dat dollarbiljetten in perfecte staat dienen te zijn, maar je kunt het ook overdrijven.
Over smaak valt niet te twisten…..veel producten hier zijn echter flauw van smaak.
ATM-fraude komt vaak voor in Cambodja middels de zogenaamde ‘skimming method’...
4 mei: Visak Bochea Day of Buddha Day. Een National Holiday. Op Boeddha dag wordt de geboorte, de verlichting (Nirvana) en de dood van Boeddha herdacht. De volledige naam van Boeddha luidt: Siddharta Gautama Shakyamuni Boeddha. Dit festival wordt gevierd door boeddhisten over de hele wereld. Het is het belangrijkste festival in de boeddhistische maankalender. Veel boeddhisten zien dit festival als een tijd van vreugde. De lokale gemeenschap gebruikt dit als een gelegenheid om elkaar te ontmoeten en samen te zijn en meer te leren over de leer van Boeddha. Gezinnen brengen eten, kaarsen en bloemen naar de monniken in de kloosters. Andere veel voorkomende rituelen zijn: Het baden van een Boeddhabeeld, het delen van vegetarische maaltijden en het luisteren naar de lessen van de monniken. In ruil daarvoor zingen de monniken de geschriften, leiden ze een periode van meditatie en geven ze lessen over de thema’s van het festival. Er heerst een absoluut feestgevoel. Huizen en straten worden schoongemaakt en versierd met boeddhistische vlaggen en bloemen. In dorpen verzamelen boeddhisten zich rond beelden van de Boeddha als het donker is. Zij lopen rond het beeld met kaarsen tot alles in het licht is gehuld. Boeddhisten gebruiken licht om Visak te vieren om eraan te herinneren dat de Boeddha mensen liet zien hoe ze ‘verlicht’ konden worden. De boeddhistische vlag symboliseert de eenheid van de boeddhisten. Het wordt wereldwijd in bijna zestig landen gebruikt tijdens boeddhistische festivals, met name tijdens de Visak-feesten.
Het is gebaseerd op de kleuren van de aura, waarvan wordt aangenomen dat ze rond het hoofd van de Boeddha hebben geschenen na zijn Verlichting: Blauw (compassie), geel (middenweg), rood (zegeningen), wit (zuiverheid) en oranje (wijsheid). Het is een mooie traditie en de tempels lijken op deze feestelijke dag nog specialer.
Overigens: De idealen in het hart van het boeddhisme staan bekend als de ‘Drie juwelen’ of de ‘Drie schatten’. Dit zijn de Boeddha (het gele juweel), de Dharma (het blauwe juweel) en de Sangha (het rode juweel). Door deze tot de centrale principes van je leven te maken, word je een boeddhist. Het fundamentele doel van het boeddhisme is ‘Verlichting’ in het belang van alle wezens. Traditioneel drukken boeddhisten dit streven uit door op ‘Toevlucht te gaan’ tot de Boeddha, zijn Dharma (lering) en de Sangha (spirituele gemeenschap) of de ‘Drie juwelen’ zoals ze worden genoemd. De Boeddha wordt gezien als een toevluchtsoord, niet omdat hij ons zal helpen ontsnappen aan het leven en zijn moeilijkheden, maar omdat zijn voorbeeld en leer praktische en betrouwbare antwoorden zijn op ons verdriet in het aangezicht van het leven. Ze kunnen ons helpen ons te bevrijden van gehechtheid aan ‘valse toevluchtsoorden’. De visie en het voorbeeld van Boeddha zijn fundamenteel. In hun poging om het pad van de Boeddha naar de Verlichting te volgen, proberen boeddhisten alle lezingen te begrijpen die zijn wijsheid uitdrukken, uit de hele boeddhistische traditie door de eeuwen heen. Deze staan gezamenlijk bekend als de Dharma en worden vereerd als de beste gids voor de werkelijkheid die er is.
Wij gingen die dag naar een pagode/boeddhistische tempel/klooster bij ons in de buurt, Wat Ounalom Monastery geheten en zagen met eigen ogen een gedeelte zoals we hierboven hebben beschreven: Mensen die eten, kaarsen en bloemen naar de monniken brachten. Ook aanschouwden we een processie waar niet alleen de monniken in meeliepen, doch ook gewone burgers. De vlaggen met de kleuren blauw, geel, rood, wit, oranje werden met trots gedragen.
In de tussentijd dat de processie plaatsvond, bekeken wij de tempel aan de binnenkant (schoenen uit) en de buitenkant en spraken met diverse mensen en herkenden een boeddhistische monnik van de universiteit, die ons niet zag. Toen de stoet weer was teruggekeerd, werd beneden in de tempel door de monniken het geld geteld dat zij die dag hadden gekregen en op de tweede verdieping werd gereciteerd (schoenen uit). Zowel monniken als burgers zaten allemaal op de grond en er werd gebeden, gezongen en gesproken.
Op een gegeven moment hielden we het voor gezien en liepen de trappen af naar beneden. Dat was het moment waarop we Vutha zagen, de boeddhistische monnik die bij ons gesprek op de universiteit aanwezig was geweest in het kader van ons lesgeven. Hij liet weten dat er al 40 studenten willen deelnemen aan onze conversatielessen en dat er inmiddels groepen zijn gevormd voor een beginners-en intermediate niveau. Hierna wilde Vutha met ons op de foto. Hij vertelde dat hij de hele dag in de tempel aanwezig moest zijn en wel van 6.00 uur ’s ochtends tot 0.00 uur ’s nachts en dat het zijn beurt was om te reciteren van 20.00-tot 22.00 uur. Al met al was het zeer bijzonder om deze Boeddha-dag mee te maken.
5 mei: Start SEA Games. Deze 32e editie van de Zuidoost Aziatische Spelen vindt plaats tussen 5 en 17 mei 2023. Aan dit tweejaarlijks sportfestijn doen 11 South East Asian (SEA) landen mee. Dit jaar wordt het georganiseerd door Cambodja. De opening van de Spelen geschiedt door de Prime Minister en het motto luidt: Sports Live in Peace.
Op die dag maakten we kennis met een nieuwe bewoner van appartementencomplex Nine East. Het bleek te gaan om een ‘university lecturer’ en wel uit…..Nigeria. Hij keek behoorlijk op van het feit dat wij lang geleden vrijwilligerswerk hadden gedaan in Nigeria en op zo ontzettend veel plekken in zijn land waren geweest. Nigeria was destijds onze vuurdoop geweest in de Derde Wereld. De betreffende Nigeriaan gaf al 6 jaar les op een universiteit in Phnom Penh en was op 5 mei weer teruggekeerd naar Cambodja, om wederom te starten met doceren.
Hij was in gezelschap van zijn vrouw. Het wonen in Nine East bleek echter van korte duur te zijn. Ook zou hij begin juni alweer teruggaan naar Nigeria, om vervolgens in juli weer terug te keren naar Cambodja. Aangezien zijn vrouw hem dan niet meer zou vergezellen, had hij besloten om dan een ander appartement te gaan huren.
Als wij buiten worden aangesproken door iemand die vraagt waar wij vandaan komen en het woord The Netherlands valt, vertelt hij vol trots dat hij twee keer in Nederland is geweest en wel in Breda en in Amsterdam. Als wij vragen naar zijn Nederlandse ervaringen, begint hij te lachen….….the country of the soft drugs…….tsja….als dát de eerste associatie met Nederland is…..tsjonge…jonge…!!!! Overigens: Wij merken vaak dat het kwartje niet valt als wij ‘The Netherlands’ melden als zijnde onze home country. Echter: Als we dan Holland zeggen, dan krijgt men een ‘Aha-Erlebnis’.
8 mei: Ploegfestival Cambodja. Het Feest van de Heilige Ploeg. Op deze dag wordt het begin van het rijstseizoen gevierd met een officiële vrije dag. In het park bij het Koninklijk Paleis in Phnom Penh vindt een traditionele ceremonie plaats waarbij twee ossen een vore in een rijstveld ploegen en priesters rijst zaaien. De ceremonie wordt bijgewoond door de koning en de premier van Cambodja. Soms neemt de koning zelf deel aan de ceremonie door achter de ploeg te lopen. Na de ceremonie worden de heilige ossen bevrijd van hun juk en krijgen de ossen verschillende soorten voedsel aangeboden: Rijst, sesamzaad, maïs, vers gemaaid gras, bonen, water en wijn. Afhankelijk van wat ze eten worden er door boeren voorspellingen gedaan m.b.t. de komende landbouwomstandigheden en oogst. Aan deze voorspellingen wordt door de Cambodjanen veel waarde gehecht. De toeschouwers zijn op deze dag vaak gekleed in traditionele Khmer kostuums.
Welnu, wij besloten om te gaan kijken. Echter: Toen we arriveerden was er niets te zien. Waren we wellicht te laat? Wij zagen slechts een paar dranghekken en meer niet. De eerste de beste Tuktuk driver die Engels sprak liet weten dat dit festival ieder jaar in een andere plaats in Cambodja plaatsvindt.
Dit jaar werd het dus niet in Phnom Penh gehouden, doch ‘in the province’. Slechts de koning was die ochtend een uurtje aanwezig geweest (vandaar de dranghekken) en dat was alles. De viering van het festival vond dus niet plaats in Phnom Penh. Wij liepen langs ‘the riverside’, gingen lunchen en raakten in gesprek met een Australiër die al 12 jaar in Cambodja woont. Ook interessant………
Op 10 mei togen we even naar één van de postkantoren om aldaar enkele kaartjes te versturen naar mensen op hoge leeftijd in onze kring die niet beschikken over mail of app. Het postkantoor is best mooi aan buiten-en binnenkant en dat werd dan ook op de gevoelige plaat vastgelegd.
Hierna richting Olympic Market, een echte markt voor de locals, maar immens groot. Op deze markt gebruikten wij een soort noodle lunch. En natuurlijk ontbraken de stokjes ook niet. Het moet gezegd worden….Ben kan beter omgaan met deze stokjes dan ik (Dees). Bij mij valt alles tussen wal en schip, maar…..geen probleem…..De vrouw achter het stalletje nam een schaar ter hand en knipte de noodels in kleinere stukjes. Wij kochten op de markt witte azijn. Dit gaan we aanlengen met water ter behandeling van een schimmelinfectie tussen de tenen (Dees). Witte azijn, maar ook appel cider azijn zou effectief moeten zijn. Tsja….terug in Zuidoost Azië betekent dat je vaak je schoenen uit moet doen als je ergens naar binnen stapt (in tempels, huizen, op de universiteit e.d.) en aangezien ik (Dees) in z’n algemeenheid nooit op blote voeten loop, is het lastig dat dit hier wél van je wordt verlangd….met als gevolg….infecties……..…Een andere hobbel voor mij zijn de vele katten….Wij zijn nu eenmaal geen animal-lovers, dus honden en katten zijn niet aan ons besteed.
En dan is er weer contact met onze beste Ghanese vriend Paul, die ons o.a. liet weten dat zijn vader was overleden. Onze gedachten gingen terug naar die aardige man die zich altijd zo betrokken had getoond bij ons project en ons leven in Tamale. Dus werd er per mail stilgestaan bij dit overlijden en haalden we samen herinneringen op.
Maandelijks laten wij de bloeddruk van Ben checken. In onze buurt onderzochten we de mogelijkheden: Het Calmete Hospital? Pasteur Instituut? Op 11 mei gingen we maar eens op onderzoek uit. Hoewel beide lokaties vlakbij zijn, is het onmogelijk om een drukke weg veilig over te steken. Het verkeer raast continu voorbij, er is geen ‘gaatje’ te vinden. Als je leven je lief is, steek de rijweg niet over in Phnom Penh!
Dus met de Tuktuk op pad richting Calmete Hospital. Een gigantisch groot ziekenhuis. Plotseling kregen wij een flash-back inclusief shock toen wij honderden mensen buiten op de grond voor het ziekenhuis zagen liggen. Zijn wij terug in Nigeria, alwaar die beelden ook nog altijd op ons netvlies staan? Tel daarbij op dat eigenlijk niemand Engels spreekt en dan heb je de cocktail al klaar die zorgt voor een stijging van de bloeddruk van Ben. Na heel veel zoeken en vragen kwamen we uiteindelijk terecht bij een student geneeskunde die én Engels sprak én bereid was om de bloeddruk van Ben op te meten. Het kon niet uitblijven dat die te hoog was. Toen wij lieten weten dat Ben ’s morgens en ’s avonds bloeddruk medicatie slikt, was het goed. Ook informeerden wij nog even of we t.z.t. terecht zouden kunnen voor het laten checken op PSA of cholesterol en dat was mogelijk. Hij legde uit waar wij ons dan zouden moeten melden, zodat we niet zouden verdwalen. Oké, toch togen we ook nog even naar het Pasteur Instituut (ons bekend van vaccinaties in Marokko) en daar voelde de hele kleinschalige scene voor Ben al 1000 keer prettiger. Het bleek dat bloeddruk meten weliswaar niet mogelijk is, maar laten checken op PSA en/of cholesterol is geen probleem.
Ons appartement is zeker fully furnished, maar niet fully equipped. Verschillende spullen hebben we dan ook zelf aangeschaft. Een strijkijzer echter dachten we wel ergens in het gebouw te kunnen lenen/gebruiken. Nee, dus…..in het grote appartementencomplex Nine East is geen strijkijzer aanwezig……
Plotseling krijgen we een telefoontje dat we niet kunnen thuisbrengen. De persoon aan de andere kant van de lijn spreekt alleen maar Khmer en geen woord Engels. Beiden werden wij op ons eigen Cambodjaanse telefoonnummer gebeld. In onze beleving heeft niemand onze beide nummers. Navraag doen bij de receptie dus en vragen of men het bewuste telefoonnummer - vanwege het taalprobleem - even voor ons wil bellen om te vragen wat er aan de hand is. Duidelijk werd dat de beller zijn verontschuldigingen aanbood. Toch waarschuwde de receptie ons: ‘Take care; there are bad guys in Cambodia’….tsja….overal op de hele wereld zijn bad guys, maar goed….een gewaarschuwd mens telt voor twee……
King’s birthday op 14 mei. De huidige koning van Cambodja, Norodom Sihamoni genaamd, is geboren in 1953 en is sinds 29 oktober 2004 koning van Cambodja. De verjaardag van de koning werd gevierd op 13, 14 en 15 mei.
Als Ben een bezoekje wil brengen aan een herenkapper, komen we uiteindelijk terecht bij Mr. Barber (toepasselijke naam). Uiteraard zijn we inmiddels wel gewend aan het feit dat je al blij kunt zijn als je iemand treft die Engels spreekt (en dát in de hoofdstad!), deze Mr. Barber heeft de hele knipbeurt écht geen woord kunnen wisselen in het Engels, maar zelfs een woord in het Khmer kwam er niet uit. Het was écht een kwestie van zitten-knippen-wegwezen. En het resultaat? Ben is helemaal klaar om te beginnen bij de boeddhistische monniken….hahaha! Spraken we in Ghana over de ‘bush-cut’, hier noemen wij het de ‘Boeddha-cut’….hahaha!
Hier in Phnom Penh zijn enkele telefoonmaatschappijen, zoals Smart en Cellcard. Wij hebben Smart. Vreemd is dat iemand met Smart niet kan bellen met iemand die Cellcard gebruikt en andersom. In de praktijk van alledag is dit dus niet echt handig. Overigens: De meeste mensen gebruiken hier Telegram in plaats van Whatsapp.
Het is jammer dat wij hier buiten niet fijn kunnen lopen. Met voetgangers wordt geen rekening gehouden. Als er al trottoirs zijn, dan staan deze óf vol met auto’s en motoren óf de trottoirs zijn helemaal kapot gereden. Bovendien is de hitte van dien aard dat je lopen wel uit je hoofd laat. Wandelen is dan ook niet echt uitnodigend.
Ben keek even vreemd op toen hij op 17 mei in alle vroegte uit het slaapkamerraam keek. Op een hele grote bundel van elektriciteitskabels (boven de grond) wandelde rustig een….eekhoorn en wel een reuze exemplaar! Op diezelfde dag was ik (Dees) ziek.
Vrijwilligerswerk op een boeddhistische universiteit…..Niet te geloven, maar waar…..Wij gaan lesgeven aan de boeddhistische monniken! Het idee borrelde al veel langer, maar nu is het dan toch werkelijkheid geworden!!!!
Uiteraard gingen we ons ook even inlezen in hun manier van leven. Een bhikkhu is een boeddhistische monnik. Een bhikkhuni is een boeddhistische non. Hun leven is door de Boeddha zó opgezet dat het de optimale levensstijl is voor het behalenvan het nirwana (de verlichting). Bhikkhus dragen vaak bordeauxrode of oranjebruine gewaden en scheren het hoofd kaal. Monniken hebben een centrale functie in het boeddhistische openbare religieuze leven, wat gedeeltelijk verklaarbaar is doordat in veel boeddhistische landen en tradities er geen specifiek geestelijke ‘zielzorg’ functies voor de bevolking zijn, een rol die in het (katholieke) Westen door priesters of pastors vervuld wordt. De algemene gedragsregels zijn voor iedereen goed: Niet bewust doden, stelen, jezelf domweg verdoven, anderen seksueel leed aandoen of nutteloos met hun gevoelens spelen. Ze herinneren de mens eraan zich minder door de voorwaardelijke wereld te laten vangen. Boeddhistische monniken wijden hun leven aan de boeddhistische religie. Zij leiden een eenvoudig leven en wonen bij elkaar in kloosters en hebben een speciale dagindeling.
Wat Boeddha zegt over vrouwen is niet vrouwvriendelijk: Vrouwen werden beschouwd als materialistisch en emotioneel, minder bereid tot wereldverzaking en minder goed in staat om vooruitgang te boeken op het boeddhistische pad. Een wedergeboorte als man was in deze visie het beste wat een vrouw kon overkomen. Tsjonge…jonge…..dat past uiteraard niet in ons gedachtegoed, maar goed….
Boeddhisten geloven dat men bevrijd kan worden uit de cirkel van wedergeboortes door het volgen van de door de Boeddha onderwezen middenweg. De belangrijkste aspecten van deze middenweg zijn: Het uitbannen van alle materiële verlangens, het zich ethisch gedragen en het ontwikkelen van de geest.
Boeddhisten eten geen prikkelende kruiden. Groenten van de uienfamilie mogen niet gegeten worden, omdat deze verondersteld worden lust te creëren en een slechte geur veroorzaken wanneer ze rauw gegeten worden, zoals knoflook, uien, sjalotten, prei en bieslook. Onder Boeddhisten zijn veel vegetariërs. Het Boeddhisme vertelt dat alle wezens gelijk zijn, dus kan een mens niet bepalen wat er met een dier moet gebeuren. Ze mogen niemand pijn doen en kunnen daarom ook geen dieren slachten om op te eten.
Bij Boeddhisten betekent de dood niet het einde, maar juist het begin van de overgang van het ene leven naar een nieuw leven. Zij geloven namelijk in reïncarnatie. Dit speelt o.a. ook een belangrijke rol tijdens een boeddhistische uitvaart. Een Boeddha beeld mag nooit op de grond of in een lage kast staan. Dat is een teken van disrespect. Voor studenten kan het fijn zijn om een boeddha op hun bureau te plaatsen. Een boeddha beeld stimuleert als het gaat om het behalen van doelen en kan dus wellicht helpen bij het studeren. Een vrouwelijke Boeddha heet Tara.
Toen Boeddha de Verlichting bereikte, raakte hij met zijn rechterhand de aarde aan, waarbij de aarde fungeerde als getuige. Het meest boeddhistische land is Sri Lanka. Het symbool van het Boeddhisme is een wiel met 8 spaken. In het Boeddhisme gaat het minder om wat je eet en veel meer om hoe je eet. Je eet met respect voor de ingrediënten en de mensen die ervoor gezorgd hebben dat het eten van zaadje tot aan eindproduct bij jou op tafel komt. Boeddhistische monniken zijn kaal. Door hun hoofd te scheren geven monniken zichzelf meer tijd voor de dingen die echt belangrijk zijn. Een geschoren hoofd symboliseert het idee van meer aandacht voor innerlijke verandering dan uiterlijke verschijning.
Behalve hun visie op de dood, hebben boeddhisten ook een bijzondere visie op het leven. Zo zouden mensen in het Westen op de automatische piloot leven. Boeddhisten noemen dat luiheid, maar die gaat niet over niks doen. Het gaat juist om veel te veel doen; om zóveel te doen dat we onszelf vermijden….ja, daar kunnen we ons absoluut in vinden.
De onverstoorbaarheidvan boeddhisten komt niet voort uit een verkregen rust, maar uit het besef dat rust en onrust elkaar opvolgen zoals de dag en de nacht elkaar opvolgen. Er wordt wel eens gezegd dat het ongeluk brengt als je een Boeddhabeeld voor jezelf koopt. Dit is echter een fabel die in het Westen is verzonnen. Een Boeddha staat voor geluk, voorspoed, goede gezondheid, liefde, bescherming en genezing. Zen is een vorm van boeddhisme. Volgens het boeddhisme vinden we het echte geluk in het heden, leef in het nu. De priester van het boeddhisme heet lama. Een stoepa of stupa is een boeddhistisch bouwwerk dat de relikwieën van een boeddhistische heilige bevat. Heilige dieren in het boeddhisme zijn: De koe, de slang, de olifant, de tijger en de aap.
Een krachtige uitspraak van Boeddha is: Er is geen weg naar geluk, geluk is de weg…..Met die uitspraak zijn wij het helemaal eens….Hoe het ook zij: Tot zover deze achtergrondinformatie.
Terug naar ‘onze’ Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Deze universiteit werd opgericht in 1954 ten tijde van de voormalige koning Norodom Sihanouk. Gelegen in de nabijheid van het Koninklijk Paleis in Phnom Penh, was het de eerste en enige boeddhistische instelling voor hoger onderwijs in Cambodja. De universiteit begon met boeddhistisch hoger secundair onderwijs en ging daarna verder met het geven van ‘degree courses’. Voor elk academisch jaar kon de universiteit slechts 40 monnik-studenten toelaten. In 1972 werd het gesloten toen het land na de staatsgreep van 1970 in een burgeroorlog belandde. Tijdens het regime van de Rode Khmer (1975-1979) leed de universiteit zware verliezen en werd het verwoest.
In 1996 werd de Boeddhistische Universiteit heropend om monnik- studenten hoger secundair onderwijs te bieden en bleef in 1999 bacheloropleidingen aanbieden, met een selectie van 50 studenten per jaar. In 2004 stond de universiteit het hoger secundair onderwijs af aan de Suramrith Buddhist High School. In 2006 werd Preah Sihanouk Raja Buddhist University opgewaardeerd door een subdecreet van de koninklijke regering van Cambodja om een volwaardige universiteit te zijn en tussen 2012 en 2018 werd ook een Master Degree programma mogelijk. Preah Sihanouk Raja Buddhist University zet zich in om studenten diepgaande kennis van het boeddhisme en aanverwante gebieden aan te bieden.
Doelstellingen: 1: Om de leer van de Boeddha in Cambodja en in het buitenland te promoten. 2: Om Cambodjaanse boeddhistische monniken te voorzien van diepgaande kennis van het boeddhisme, Pali en aanverwante gebieden. 3: Om Cambodjaanse monniken op te leiden tot gekwalificeerde leraren en leiders, die wijsheid en vaardigheden hebben om mensen te begeleiden. 4: Om Cambodjaanse monniken op te leiden tot geleerden, die de leer van Boeddha correct kunnen interpreteren. 5: Om moraliteit en vrede tussen mensen en naties te verheffen.
Structuur: Momenteel bestaat de Boeddhistische Universiteit uit vier Faculteiten (en een centrum): 1. Faculteit der Filosofie en Religies (met een afdeling Boeddhistische Filosofie; een afdeling Sociologie en een afdeling Recht). 2. Faculteit Onderwijswetenschappen en Informatietechnologie (met een afdeling Onderwijsadministratie en een afdeling Management). 3. Faculteit Literatuur (met een afdeling Khmer-taal en een afdeling Milieu) 4. Faculteit Pali-Sanskriet en Vreemde Talen (met een afdeling Pali en Sanskriet en een afdeling Engelse taal). 5. Centrum voor lerarenopleiding.
Aangezien het aantal monniken dat de boeddhistische bovenbouw van het secundair onderwijs afrondt elk jaar aanzienlijk toeneemt - met als doel het boeddhistisch hoger onderwijs in plattelandsgebieden uit te breiden en te versterken - hebben de algemene inspectie van het nationale boeddhistische onderwijs en het ministerie van culten en religies nu drie hogescholen opgericht als takken van de Preah Sihanouk Raja Buddhist University en wel in de provincie Battambang, één in de provincie Kompong Chhnang en één in de provincie Kompong Cham. Eind 2011 werd de Kompong Cham-tak opgewaardeerd tot universiteit. Tussen 2002 en 2018 zijn er 2831 Bachelor studenten afgestudeerd en 38 Master studenten. Vanaf 2009 voert de hoofdcampus van de Preah Sihanouk Raja Buddhist University in Phnom Penh elk jaar een toelatingsexamen uit om 480 studenten te selecteren. In 2012 studeerden er 1512 studenten op de hoofdcampus, 3163 studenten (inclusief de drie takken), waren al afgestudeerd met een Bachelor graad.
Cursussen aangeboden door de universiteit zijn als volgt: 1. Eénjarige certificaatcursus: Certificaat Pedagogiek. 2. Eénjarige diplomacursus: Diploma in het Boeddhisme. 3. Vierjarige opleiding Bachelor of Arts (B.A.) met als hoofdvakken: Boeddhistische filosofie; Sociologie; Rechten; Onderwijsadministratie; Management; Pali taal; Engelse taal; Khmer literatuur; Milieu. 4. Tweejarige Master of Arts (M.A.) Degree: Master in boeddhistische studies; in filosofie; in Khmer taal-en letterkunde; in onderwijsadministratie en in onderwijsmanagement.
Faciliteiten voor de studenten: Bibliotheek en gratis internet.
Na al deze achtergrondinformatie, is het nu tijd voor onze eigen bevindingen……………………Op 18 mei was het dan eindelijk zover….Onze eerste les op de Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Wij moeten ons even in de arm knijpen…..Gebeurt dit echt?....
Allereerst gingen we even naar het kantoor van onze contactpersoon Vutha, die nog bezig was met de namenlijsten van de studenten. Het werd duidelijk dat er meer studenten deelnemen met een intermediate level dan met een basic level. Terplekke werd dan ook besloten om toch de twee niveau’s samen te voegen in één klas. Als ondersteuning kregen wij dan een zogenaamde class co-teacher, (Eang Seng genaamd) en deze jonge knaap kan eventueel vertalen van Engels naar Khmer. De tijd (van 14.00-tot 17.00 uur) zou wel hetzelfde blijven. Niet vergeten om een break te nemen! Ook gingen we samen met Vutha nog even naar het kantoor van de international coordinator foreign languages. Dit was slechts een formaliteit. Zij bespraken inhoudelijk bepaalde kwesties, zoals bijvoorbeeld: Liever niet praten over de politiek of de koning. Mochten wij copieën nodig hebben, dan konden we dit via Vutha regelen. Wij ventileerden onze aanpak: Geen frontal-teaching, doch interactie, learning by doing, werken in groepjes enz.enz. Er werden foto’s gemaakt en toen werden we naar ons lokaal gebracht waar de studenten al zaten te wachten. Er was meteen een klik-gevoel.
De namen van de studenten zullen wij wellicht nooit kunnen onthouden. Een greep hieruit: Soy Kimhong; Hemnn David; Vat Sivan; Prom Phy; Chea Sding; Phorn Chanpheng; Pech Phat; Sok Sreyniroth; Kong Sinin; Ban Soksam; Run Ra; Choeun Koy; Sum Hong; Poun Chanthea; Tock Yort; Toem Yhy…..Is het nog te volgen?....hahaha!
Wij hielden een introduktie over Nederland en ons vrijwilligerswerk wereldwijd. De studenten vroegen ons het hemd van het lijf. Wat een leuke groep! Iedereen voelde zich erg prettig. Na 3 uur werden de studenten toch wel moe, dus terplekke werd voorgesteld om in het vervolg om 16.30 uur te stoppen en dat is natuurlijk prima.
Aangezien wij al een tijdje doende zijn om deel te nemen aan een meditatie klas en wij tot dusver nog geen geschikte plek hadden gevonden, leek het ons wel een goed idee om ons verzoek te droppen op deze boeddhistische universiteit. Dát moet toch dé uitgesproken plek zijn waar zoiets te realiseren is, nietwaar? Eén studente liet weten navraag te zullen doen bij een teacher. Mooi, wordt vervolgd.
Het is ons bekend dat er van je wordt verwacht om op blote voeten een lokaal te betreden. Uiteraard deden we dit, doch wij vinden het gewoon niet fijn om blootsvoets te lopen, maar goed….het zij zo….Totdat de co-teacher ons liet weten dat dit absoluut geen ‘must’ is. Volgens hem kunnen wij gewoon onze schoenen aanhouden. Nou, dat zou prettig zijn.
Het regenseizoen is nu echt goed op gang gekomen en gaat geregeld gepaard met fikse onweersbuien en bliksem.
En dan krijgen we bericht dat een oom van Ben (broer Ben’s vader) is overleden (92 jaar). In onze beleving mag er dan voornamelijk slechts sprake zijn van grote dankbaarheid. (Ben’s vader stierf op 50-jarige leeftijd; die van mij Dees op 52-jarige leeftijd). Als wij een kaartje willen versturen en op zoek gaan naar een condoleancekaart is dat nog een hele onderneming en dit kost je gewoon een halve dag! In de Tuktuk dwars door miljoenenstad Phnom Penh met de google translator in de aanslag. Deze staat bijna permanent op de vertaling Engels-Khmer. Al vaker gemeld dat best weinig mensen Engels spreken in Phnom Penh.
Welnu, er werd begonnen op de Central Market…misschien in een bookstore….nee dus….Echter: Men deed er alles aan om ons te helpen: Er werd over en weer naar elkaar geschreeuwd, er werd volop in het Khmer gekwebbeld en uiteindelijk werd de juiste plek op een papiertje geschreven. Het bleek te gaan om een straat met allemaal kleine stalletjes met kaarten, maar helaas….geen condoleancekaart te bekennen, slechts kaarten voor ‘a wedding’ en aan zoetsappigheid, glitter en glamour was uiteraard geen gebrek. Dát hoort gewoon bij een ontwikkelingsland. Hoe meer glitter, hoe liever. Dat wij dit juist vreselijk vinden en opteren voor een basic exemplaar, wordt niet begrepen. Oké, de tuktuk driver startte zijn karretje weer (wij hadden hem gevraagd om even te wachten) en we gingen verder op pad. Vervolgens arriveerden we bij een soort drukkerij, waar weliswaar ook kaarten werden verkocht, maar ook daar vonden we niet wat we zochten: Glitter en glamour en alles in het Khmer geschreven. Je weet dan dus helemaal niet wat voor tekst je zou versturen. Nee dus…..
Tenslotte togen we naar het postkantoor en daar vonden we een ansichtkaart met de Lotusbloem erop. Perfect! Lotus is de nationale bloem van Cambodja en het symbool van de leer van het boeddhisme. De Lotusbloem staat o.a. symbool voor de transformatie van duisternis naar licht, maar het staat ook voor zuiverheid, puurheid en bescherming. Prachtig! Toen we gingen informeren hoe lang een kaart er over zou doen om van Cambodja naar Nederland te geraken, kregen we zeer tegenstrijdige antwoorden te horen, variërend van 1 week tot 8 weken. Nou ja, het zij zo….Een bericht achterlaten op Mensenlinq was natuurlijk ook wel een optie geweest, maar het betreffende overlijdensbericht was niet te vinden op Mensenlinq. Dus vandaar een kaart die dan lang onderweg zal zijn. Wel kunnen we online de uitvaart volgen via een livestream met inlogcode. Op die manier zijn we er dan toch een beetje bij……Echter: Hoewel we enkele beelden konden zien, liet de verbinding dusdanig te wensen over dat we de dienst niet helemaal konden volgen.
Hoera…..Onze contactpersoon Vutha van de boeddhistische universiteit gaf ons uiteindelijk ook toestemming om onze schoenen aan te houden in het klaslokaal. Heel fijn! (Dit geldt dus niet voor de studenten, hoewel een enkeling toch schoeisel draagt).
In onze tweede les werden allereerst de doelstellingen van onze English conversation club uitgelegd: ‘We focus on speaking skills. It’s about all kind of topics, debates and cultural exchange. The goal is to create interaction between the students, to share ideas, to participate in discussions and to give each other feedback’. Deze tweede les stond verder in het teken van vrijwilligerswerk wereldwijd met vele ‘ins and outs’. Cultural exchange dus! Op een gegeven moment viel de uitdrukking: ‘No pain, no gain’ en dit ontlokte de reactie bij een humoristische monnik, te weten: ‘But if you have too much pain, you will die’. Overigens: Het blijkt dat wij één jongen in de klas hebben die slecht horend is. In ieder geval: Zowel wij als de studenten genieten volop!
De afgelopen tijd werden wij veelvuldig verblijd met berichten van onze studenten en collega teachers uit Ayacucho/Peru. Het is fijn om te horen dat wij er blijkbaar in zijn geslaagd om hen te inspireren. (Althans dat kregen wij teruggekoppeld). Het is zó waardevol om te ervaren dat die drive, die passie er nog steeds is (zelfs na al die jaren in de Derde Wereld). Het is zó bij ons gaan horen, het is gewoon een jas die heel lekker zit……….
24 mei: Algemene Ledenvergadering De Fonteyne Vlissingen. De stukken werden ons zoals altijd per mail aangeleverd. Echter: Dit keer was het wel erg veel leesvoer, namelijk zo’n 140 bladzijden, verdeeld over 14 bijlagen. Als je dit allemaal leest in een Cambodjaans referentiekader, dan kun je alleen maar diep zuchten, maar het zal ook niet anders kunnen, gelet op de strakke wet-en regelgeving in Nederland, maar toch…………Tot onze verbazing kregen we op 12 mei zomaar ‘out of the blue’ te horen dat de vergadering niet door zou gaan en verplaatst was naar 20 juni, aangezien het bestuur was afgetreden…..Wederom dus een uitnodiging voor 20 juni en dit keer met maar liefst 28 bijlagen. Nou, die gaan we in ieder geval niet meer lezen. Wel zullen we ons opnieuw afmelden.
Muggen, muggen, muggen…..Ik (Dees) word weer volop gestoken door muggen. (Ben nooit). Uiteraard zijn de muskieten nu in het regenseizoen aan de orde van de dag. Binnenkort sprayen dus (en vanuit onze Afrikaanse ervaringen weten we nog dat je voornamelijk op de grond moet richten). Gelukkig verblijven wij in de hoofdstad en daar komt eigenlijk geen malaria voor (wel in de country side).
Als wij op 24 mei buiten op straat lopen en in de buurt van een pagode zijn, zien we plotseling een aap over elektriciteitsdraden lopen die hoog boven de grond hangen. Binnen no time verschijnen er meer apen, zeker een stuk of 5. Wij zijn daar niet echt van gecharmeerd, aangezien ik (Dees) in Ghana een keer ben gebeten door een aap en wel in mijn knieholte. Navraag leerde dat er vaak apen te vinden zijn bij een boeddhistische tempel cq pagode. De aap wordt net als de koe, de slang, de olifant en de tijger gezien als een heilig dier in het Boeddhisme. In de boeddhistische verhalen en afbeeldingen komt de aap regelmatig voor. Bijvoorbeeld in de bhava-cakka, het wiel van wording, het levenswiel, waar je in de buitenste ring een aap kunt zien die van de ene tak naar de andere slingert.
Het is natuurlijk erg interessant om bovenstaand apen verhaal voor te leggen in onze klas, tijdens onze conversatieclub op de boeddhistische universiteit. De studenten lieten weten dat de apen meestal op zoek zijn naar voedsel. Sommige apen zouden wel agressief kunnen reageren, anderen helemaal niet. Devies was:Met rust laten, geen aandacht aan schenken. In onze klas zitten uiteraard boeddhistische monniken, maar ook ‘gewone’ studenten. Deze laatste groep heeft dus geen oranje kledij aan. Deze studenten komen van andere universiteiten of van ‘onze’ universiteit of het zijn reeds afgestudeerden die al een baan hebben.
Op 25 mei kregen wij van Vutha (onze contactpersoon) de correcte en volledige namenlijst. Daar gaan we dan: Kong Sinin, Chea Soliny, Sok Sreyniroth, Suong Sothun, Pech Phat, Toem Thy, Toch Yort, Hemrin David, Soy Davan, Torn Navy, Sam Veary, Choeun Koy, Vat Sivan, Poun Chanthea, Champheng Phorn, Sum Hong, Run Ra, Von Chaly, Soy Kimhong, Prom Phy, Sak Posda, Ban Soksan, Krouch Phanith, Thach Visal…..
Contactpersoon Vutha woonde een les van ons bij en wij lieten hem enkele topics zien, zoals: Do you fear change? Would you be happy in a world where nothing ever changed? If you could go back in time and give yourself some advice, what would it be? Er werden groepjes gevormd en in ieder groepje werd een leider aangesteld (spokesman) die aan het einde van de sessie namens het subgroepje moest spreken. Er waren 5 groepjes, dus 5 leiders, die allen hun bevindingen ‘in front of the class’ presenteerden. Dit ging goed. Na de pauze was er nog ruimte voor een extra topic: Why do men and women sometimes have such difficulty communicating with one another?
Zomaar een situatie in de klas: Eén monnik vertelde dat hij al op 9-jarige leeftijd zijn ouders, broers en zussen had verlaten om mini-monnik te worden….’I was a mini monk’…. Hij had dus eigenlijk nauwelijks deelgenomen aan een gezinssituatie. De monniken wonen in een klooster en moeten zelf koken, wassen, schoonmaken e.d. Dit deed de humoristische monnik de opmerking maken: ‘When I - who knows - marry in the future, I will be the perfect husband’….hahaha!
Bij het werken in groepjes vielen een paar dingen op: De jongelui beginnen allemaal driftig te schrijven, aangezien zij de vragen willen beantwoorden. Echter: Wij hebben geen writingclub, doch een conversationclub, dus adviseerden wij om slechts keywords te noteren. Ook moesten we uitleggen dat een antwoord niet goed of fout was; het is jouw mening, dus dat is altijd goed. Op een gegeven moment hoorden we een groepje gezellig in het Khmer kletsen. Zolang Khmer gebruikt wordt om anderen te helpen de opdrachten te begrijpen, is het natuurlijk prima om Khmer toe te passen als instructietaal, maar het is natuurlijk niet de bedoeling om Khmer voorrang te geven boven het Engels (in een Engelse conversatieclub)….hahaha!
Overigens: Vutha introduceerde ook een presentielijst. Het bleek namelijk dat de studenten na afloop van 3 maanden conversatieclub een certificaat zouden krijgen bij voldoende aanwezigheid. Wij vroegen aan Vutha of er na de eerste 3 maanden een nieuwe groep gaat starten van wederom 3 maanden of gaan wij verder met deze eerste groep? Het antwoord luidde: ‘Everything is open, I have to discuss it…’
Aan het einde van de les blijven sommige studenten nog even hangen. Zij willen dan iets ‘entre nous’ bespreken en dat kan van alles zijn: Variërend van: ‘Can I come one hour later next time?’ tot: ‘I understand your English, but I can’t speak’. Ik adviseerde de betreffende student om heel veel Engels te luisteren in combinatie met lezen (bijvoorbeeld Engelse songs met lyrics) enz. Ook kregen we de terugkoppeling van een studente op onze vraag waar wij konden deelnemen aan een meditatieclub. Zij had werkelijk haar best voor ons gedaan, maar op de universiteit bleken geen mogelijkheden te zijn. Volgens haar had zij een perfecte plek gevonden, alleen bevond deze zich op maar liefst 42 km. afstand. Nee dus…laat maar….….Iemand anders adviseerde ons om gewoon thuis te mediteren…wel zo handig……en dat gaan we dan ook doen. Deze simpele oplossing kwam van iemand die een jaar in Duitsland vrijwilligerswerk had gedaan inzake het opvangen van vluchtelingen. Deze knaap was dol op het leren van talen en zijn droom was om later een talenschool te beginnen.
Situatie in de klas: Als er in groepjes wordt gebrainstormd over de vraag: Would you sacrifice happiness for the opportunity to be successful?, was - gelukkig - iedereen het erover eens dat geluk belangrijker is dan succes. Echter: Eén monnik zag het anders: Voor hem was succes belangrijker dan geluk. Toch een beetje vreemd in een setting van boeddhistische monniken, nietwaar? Op de vraag: Who is the most successful person you know? gaf bovenstaande bedoelde monnik dus een voor hem logisch antwoord, namelijk: Mark Zuckerberg….hahaha….pfff….
Aangezien er ook niet-monniken in de klas zitten, waren de volgende stellingen ook wel interessant om over te discussiëren: If someone was married, had three healthy children, a comfortable house and secure job, would you consider that persoon to be successful? Yes/No/Why? en Would you consider a ninety years old person who is physically and mentally very healthy a success? Why? Tijdens het laatste gedeelte van de les (als er bijvoorbeeld tijd over is), is het wel eens leuk om verhalen te vertellen uit onze schat aan ervaringen wereldwijd, bijvoorbeeld een verhaal uit Ghana waarbij je er met je West-Europese hoofd helemaal naast kunt zitten.
Eén studente studeert filosofie en zij zit te smullen van onze onderwerpen en draait haar hand er niet voor om, om voor de klas een heel betoog te houden……en wij genieten…..genieten…! Grappig detail: De filosofie studente wilde voor mij het bord uitvegen. Ik liet haar weten: ‘It is not necessary, I am not yet that 90 year old one from the topic’…hahaha, waarop zij serieus meldde: ‘’I am your student, I have to help my teacher’. Oh, de mensen zijn zo nederig…….
Hoewel het qua niveau van de cursisten wel een beetje schort aan hun spreekvaardigheid Engels en zij vaak vast zitten aan bepaalde patronen en aan het feit dat hun enige referentiekader - voor de meesten uiteraard - slechts Cambodja is, zijn de cursisten wel gemotiveerd en voelen zij zich op hun gemak in onze lessen en dat is voor ons erg belangrijk. Ook de lesstof spreekt aan. Men vindt de topics boeiend. Tevens is de sfeer erg fijn. Leren van elkaar is de rode draad. Kortom: Wij voelen ons als een vis in het water!!!
Het is mooi dat wij zelfs op afstand iets mogen betekenen voor de mensen die wij wereldwijd hebben ontmoet. Zomaar een voorbeeld: In Ayacucho/Peru hebben we een paar maanden samengewoond met een aardige knul uit Madrid/Spanje, die werkzaam was voor universiteit UNSCH. Hij liet ons weten dat universiteit UNSCH hem had gevraagd deel te nemen aan een ‘online conference about the state of university social responsability’ en hij liet doorschemeren naar woorden te zoeken die zowel ‘improvements’ zouden laten zien, maar tevens moest het op een manier gebeuren die niet ‘too direct’ zou zijn. Nou, laat dat maar aan ons over….met onze wereldwijde ervaringen konden wij hem wel ‘tools’ aanreiken. De jas van ‘being a foreign coach’ past ons wel…..
Het leven zit vol verrassingen……Acht jaar geleden (2015) waren wij ook in Cambodja en wel in Siem Reap en nu kregen we wederom contact met ‘a friend’ van destijds, Sophal genaamd. Hij bleek Siem Reap in de coronatijd te hebben verlaten en nu in Battambang te wonen met zijn vrouw en twee zoontjes. Wellicht kunnen we elkaar nog eens ontmoeten…..The time will tell……..
31 mei: Wij waren uitgenodigd door een Nigeriaans moslim echtpaar, dat sinds begin mei in ons appartementencomplex Nine East woont. De man is universitair docent op een universiteit/business school hier in Phnom Penh. Zijn vakgebied is: ‘Finance’. Op 2 juni gingen zij weer vertrekken uit Cambodja en gingen terug naar Nigeria, maar niet voor lang. In juli zal de man weer terugkeren naar Cambodja/Phnom Penh om les te geven, maar dan zal zijn vrouw hem niet vergezellen. Ook zal hij dan een ander appartement gaan huren. Hoe het ook zij: Hij blijft op-en neer vliegen tussen Nigeria en Cambodja. Voor ons was het in ieder geval een mooie gelegenheid om samen de lunch te gebruiken en tevens gedag te zeggen.Het was heel erg gezellig. Op het menu stond jollof rice (de Nigeriaanse variant en niet de Ghanese variant), kip, salade en als dessert mango en watermeloen. Sap van de hibiscus was ons drankje. Het was overheerlijk.
De gesprekken waren heel bijzonder: Nigeria-Nederland-Cambodja-cultuurverschillen, wereldeconomie, alles passeerde de revue. Dat de universitair docent zo’n 2x per jaar vanuit Nigeria overkomt naar Cambodja, is niet om daar zelf financieel beter van te worden, maar om het verkregen salaris te delen met zijn familie. Hij is de oudste van 9 kinderen en zorgt voor jongere broers en zussen. Twee van hen zijn inmiddels arts en ook zij zorgen voor de jongere siblings. De vrouw van deze Nigeriaan heeft de dagen in Cambodja afgeteld. Nigeria werd door haar ontzettend gemist. Begrijpelijk, want het was de eerste keer dat zij buiten Nigeria kwam. Zij studeert psychologie. Het is hun long term planning om in Nigeria een soort medisch centrum op te richten, waar dan niet alleen broer en zus van de universitair docent als arts gaan werken, maar waar hijzelf de financiële man zal worden en zijn vrouw werkzaam zal zijn als psychologe. Mooie plannen! Het bleek dat zij pas onlangs waren getrouwd en wel in december 2022. Wij moesten dan ook de trouwfoto’s bekijken. Dat herkenden wij wel vanuit het verleden in andere ontwikkelingslanden. Je krijgt dan altijd het fotoboek van het huwelijk op je schoot gelegd.
Wij werden ontzettend vaak bedankt voor het feit dat wij hun uitnodiging voor de lunch hadden aangenomen. Het was slechts de tweede keer geweest dat zij bezoek hadden gehad in hun appartement in Phnom Penh. En samenzijn met mensen hoort nu eenmaal bij Afrikanen. Alleen zijn is niet hun ding. Oh, wat hebben wij hier weer van genoten…..de Afrikaanse warmte werd op en top gevoeld hier in Azië…..
Zullen we vragen aan de universitair docent uit Nigeria of hij voor zijn vertrek nog een gastles wil en kan verzorgen over de Islam op onze boeddhistische universiteit? Zou dat niet bijzonder zijn? Leren van elkaar staat bij ons hoog in het vaandel. Even toestemming vragen natuurlijk aan Vutha. Echter: Toen wij hier beter over nadachten, besloten wij tóch om dit niet voor te stellen. Aan de ene kant lijkt het ons absoluut heel erg interessant, maar aan de andere kant kunnen wij niet inschatten hoe dit valt binnen deze boeddhistische setting.
Ook al zou Vutha toestemming verlenen, dan nog zal hij het moeten bespreken met de rector en ook al zou de rector akkoord gaan, dan nog weet je niet wat dit voor gevolgen kan hebben voor ons. Zouden wij dan binnenkort wellicht moeten vertrekken? In onze openheid en goedheid zouden wij dan onze eigen ruiten ingooien. Uiteraard vinden wij het best jammer dat ons enthousiasme op deze manier teniet wordt gedaan, maar toch kiezen we deze keer maar eens voor onszelf.
Onze gedachten gingen ook even terug naar Ghana, waar wij een keer op een christelijke internationale school een Imam hadden uitgenodigd om de leerlingen te vertellen over de Islam. Dit was destijds een groot succes geweest, voor zowel de schoolleiding, de docenten, de kinderen en voor ons. Dat dit de normaalste zaak van de wereld was, had waarschijnlijk tevens te maken met het feit dat ongeveer 60% van de Ghanezen christen is en ongeveer 40% is moslim. Bovendien leven de christenen en de moslims in Ghana in perfecte harmonie samen. Nu echter zitten we in een scene waar maar liefst zo’n 96% boeddhist is. Dus ja, wij kunnen niet inschatten wat dit losmaakt en dus kiezen we voor ‘pas op de plaats’. Bovendien was de tijd te kort: De Nigeriaan stond op punt van vertrek en onze contactpersoon op de universiteit was afwezig.
Fototaal bij de boeddhistische monniken…..een schot in de roos….! Zoveel interpretaties, zoveel inzichten, ook levensbeschouwelijk. Dit laatste vooral door een studente filosofie (zijnde geen monnik). Zó waardevol! Overigens: Dachten wij nog even: Eens een monnik, altijd een monnik, niets bleek minder waar te zijn. Mocht je het leven als monnik beu zijn en bijvoorbeeld een gezin willen stichten dan is dat geen enkel probleem (als je de pagode maar verlaat). De sfeer in de klas is geweldig. De studenten doen actief mee, stellen goede vragen en zijn gemotiveerd. Wijzelf genieten volop en we hebben zóveel te geven. Zij hangen aan onze lippen.
Onze contactpersoon van de universiteit, zijnde Vutha, bleek vanaf 1 juni 3 dagen naar Thailand te zijn i.v.m. een conferentie. Op 5 juni zagen wij Vutha weer. Na onze les was er tijd om even bij te praten. Vutha liet weten dat de rector al verschillende keren had geïnformeerd naar de ‘foreigners’. Are they doing well? En daar had Vutha bevestigend op kunnen antwoorden.
Onze les was weer heel speciaal. Bijzondere verhalen uit Ghana werden getoetst aan Cambodja. Culturele uitwisselingen blijven machtig interessant. Foto’s van Ghana werden gebruikt om situaties te verduidelijken. Een mooie opstap om aan de studenten te vragen om voor een volgende keer zelf een eigen foto te kiezen en deze te beschrijven.
Ben heeft altijd een grote belangstelling voor economie (overblijfsel van zijn HEAO achtergrond) en dit zowel op micro, meso als macro niveau. Ook luistert hij graag naar podcasts over economie. Dit gebruikt hij dan weer in de klas. En hij geniet van de vrijheid om dit te kunnen en te mogen doen.
Er wordt gewerkt aan lichaam en geest middels massages, gym, stoombad, zwemmen, meditaties enz. enz.
Hittebultjes en muskieten zorgen voor jeuk, jeuk, jeuk…..
Tot zover dit kijkje achter de schermen van de afgelopen tijd……
Een warme groet uit Phnom Penh van Dees en Ben (rijmt ook nog).
[userId] => 381198
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5094204
[countryId] => 32
[pictureCount] => 41
[visitorCount] => 309
[author] => Desirée
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528499
[travelTitle] => Van Nederland naar Cambodja
[travelTitleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-16
[dateReturn] => 2026-03-01
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/121/592_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/381/198_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => ons-leven-in-phnom-penh
)
[46] => stdClass Object
(
[username] => bendeesonderweg
[datePublication] => 2023-04-26
[title] => Van Nederland naar Cambodja
[message] =>
Van Nederland naar CambodjaVanaf 9 maart 2023
De laatste dagen in Nederland….vreemd en vertrouwd tegelijk…..in ieder geval mixed feelings…..
Aan het begin van dit reisverslag even enkele weetjes over Cambodja…..
Koninkrijk Cambodja grenst aan Thailand, Laos en Vietnam. De hoofdstad van Cambodja is Phnom Penh; de valuta is de Cambodjaanse Riel; de officiële taal is Khmer; de religie is het Boeddhisme en het staatshoofd is Koning Norodom Sihamoni.
In de Nederlandse wintertijd is het tijdsverschil met Nederland 6 uur. In Cambodja is het 6 uur later dan in Nederland.
Cambodja is een land met een zeer heftige geschiedenis en nog altijd is het één van de armste landen ter wereld. Er is nog steeds veel schade door de Rode Khmer periode. Zo’n 40 jaar geleden speelde er een ontzettend heftige burgeroorlog in Cambodja waarbij één derde van de bevolking is omgekomen of vermoord. De communistische Rode Khmer is verantwoordelijk voor de dood van ongeveer 2 miljoen mensen. Pol Pot, de leider van de Rode Khmer, wilde van Cambodja een zelfvoorzienende agrarische staat maken. Iedereen die gestudeerd had, Engels sprak of ook maar een bril droeg, werd vermoord. Hierdoor heeft Cambodja nog steeds een enorme achterstand in kennis en ontwikkeling. Vriend en vijand wonen nu naast elkaar, maar spreken over deze tijd is taboe. Niet alleen de mensen die deze tijd hebben meegemaakt lijden hieronder, maar ook hun kinderen die vaak opgevoed zijn door ouders met een posttraumatische stressstoornis. Deze cyclus van armoede en misbruik is iets wat tot op de dag van vandaag voortduurt. De meerderheid van de Cambodjanen leeft in armoede en 40% van de kinderen is ondervoed. Het gemiddelde inkomen is minder dan $3 per dag en veel mensen leven van minder. Je kunt een groot verschil maken door het kopen van locale produkten en diensten bij de bevolking in plaats van in de grotere supermarkten. Het is nog maar zo’n 40 jaar geleden en alle oudere mensen hebben de meest verschrikkelijke dingen meegemaakt.
In Phnom Penh zijn twee plekken die deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis heel goed laten zien. Allereerst is dit het Tuol Sleng-museum, beter bekend als Genocide Museum. Het is gevestigd in een oude school die door de Rode Khmer werd omgebouwd tot de beruchte ‘gevangenis S-21’ en waar duizenden gevangenenwerden ondervraagd, gemarteld en vermoord. De tweede plek is Choeung Ek, ook wel de Killing Fields of Velden des Doods geheten. Het is een agrarisch gebied in een boomgaard, ongeveer 14 km. ten zuiden van Phnom Penh. Gevangenen van o.a. Tuol Sleng werden hiernaar toe gebracht en vermoord. Iedereen was geboeid en geblindoekt.
Cambodja heeft een tropisch moessonklimaat met een gemiddelde temperatuur die gedurende het hele jaar rond de dertig graden ligt en het klimaat kent twee seizoenen: Het regenseizoen van mei tot november en het droge seizoen van december tot april. De eerste helft van het droge seizoen is redelijk koel (december-januari).
De tempels van Angkor zijn heilig. Dit vraagt uiteraard om respect. Als vrouw moet je dan zeker kleding dragen tot over je schouders en knieën.
De meeste weeshuizen zijn geen echte weeshuizen, maar zijn puur opgezet om geld te verdienen aan westerse vrijwilligers. De kinderen worden van het platteland gehaald en zijn vaak helemaal geen wees. Op deze manier worden kinderen gebruikt om winst te maken.
Het wordt aangeraden om niets van kinderen te kopen, zoals armbandjes, boeken, water, ansichtkaarten. Er zit namelijk een heel netwerk van criminelen achter deze ‘straatkinderen’. Door iets van de kinderen te kopen, zou je er indirect voor zorgen dat deze kinderen niet mogen spelen of op school zitten. Het grootste deel van de inkomsten gaat namelijk zeker niet naar de kinderen of naar onderwijs.
En dan de beruchte melkpoeder scam…….Een jonge moeder benadert een toerist en vraagt om melkpoeder voor de baby in haar armen. De toerist weet meestal wel dat geld geven niet goed is, maar ziet geen kwaad in het kopen van melkpoeder.
Echter: Zodra de toerist weg is, brengt de moeder de melkpoeder terug naar de winkel. De baby die ligt te slapen in de armen van de moeder is vaak gedrogeerd, zodat het kind stil is en de moeder er de hele dag mee op pad kan. Het komt ook vaak voor dat kinderen je vragen om pennen of boeken voor ze te kopen. Deze spullen brengen ze allemaal terug naar de winkel en het geld gaat naar de criminele organisaties die de kinderen op pad sturen. Toeristen zijn niet de enige slachtoffers van scams. Vaak is de oplichter zelf ook een slachtoffer in dit soort landen.
Wijzen is in de Cambodjaanse cultuur erg onbeleefd. Wijs nooit naar iemand of naar een product, maar gebruik je hele hand. Ook hand in hand lopen op straat is iets wat je de Cambodjanen nooit ziet doen. Dit zijn dingen die je achter gesloten deuren doet in deze cultuur. Hetzelfde geldt natuurlijk voor kussen in het openbaar.
Welnu, op naar onze eigen ervaringen…..15 maart de dag van vertrek…In alle vroegte (4.00 uur ’s morgens) arriveerde de taxi en bracht ons naar Schiphol. Al omstreeks 5.45 uur waren we terplekke. De vlucht Amsterdam-Singapore stond gepland om 10.25 uur (Singapore Airlines) en een lange zit volgde van maar liefst 12 en een half uur. In Singapore aangekomen was het inmiddels 16 maart geworden om 5.55 uur en wij verbleven in de transitruimte. Op 16 maart om 7.40 uur vertrokken we uit Singapore en toen was het nog zo’n kleine 2 uur naar Phnom Penh, zijnde de hoofdstad van Cambodja. De aankomsttijd was 8.35 uur.
Na alle formaliteiten doorlopen te hebben, namen we een taxi naar ons onderkomen, te weten Hotel Prantara Heritage Suites (klinkt mooier dan het is…hahaha!) (Prantara betekent ‘forest’). Voor ons is dit basic hotelletje prima voor 3 nachten (later zou blijken dat we hier langer zouden moeten bivakkeren). De hotelmanager was Bruce en hij wordt bijgestaan door David en Sophea. De locatie was vlakbij de Britse Ambassade in de wijk Chaktomuk, Duan Penh. Het moge duidelijk zijn dat wij doodop waren en we wilden maar 1 ding en dat was een bed opzoeken. Helaas werd er behoorlijk getimmerd en dit veroorzaakte behoorlijke overlast.
Mister Bruce bracht ons dan ook de eerste uren onder in een aparte kamer waar we even konden bijkomen, alvorens onze eigen kamer te kunnen betrekken. Wij regelden telefoonkaartjes Smart. Je hebt hier twee companies die telefoon/internet aanbieden en wel CellCard en Smart. Wij togen per Tuktuk naar Smart en daar werden de telefoons voorzien van data, belminuten enz.
Over de Tuktuk gesproken: Het is een veelvoorkomend openbaarvervoermiddel in o.a. Aziatische landen. Het is een gemotoriseerde riksja waarin een aantal passagiers kan worden vervoerd. Nu is de Tuktuk uit het verleden ons uiteraard wel bekend, maar anno 2023 zijn er twee zeer handige apps in gebruik: Grab en PassApp (Cambodia Taxi Booking). De werkwijze is zeer praktisch. Je geeft aan waar je naar toe wilt, je clickt op ‘show the map’ en je clickt op ‘confirm drop off’. De Tuktuk driver ziet op zijn telefoon display waar de klant zich bevindt en waar de klant naar toe moet. Als je clickt op ‘confirm booking’ dan zie je op je eigen telefoon dat de Tuktuk driver onderweg is, waar hij zich bevindt en het duurt meestal maximaal 300 seconden voordat de driver bij jou is. Het registratienummer van de Tuktuk komt overeen met het nummer in jouw display op je telefoon. Het systeem is snel, veilig, efficiënt en de prijs wordt meteen vastgesteld en is zichtbaar in jouw app. Het is een perfect en praktisch systeem waar wij bijna dagelijks gebruik van maken. Zouden we in Nederland moeten hebben!!!
De eerste dagen werden we in beslag genomen door diverse zaken: Hoewel wij ons huurcontract van ons appartement in Vlissingen al getekend hadden, wachtten wij nog steeds op de handtekeningen van onze aspirant huurders. Zij hadden bijvoorbeeld verschillende vragen die afdoende werden beantwoord door de verhuurmakelaar van 123Wonen. Bovendien werden zij gehinderd door drukte. Deze combinatie van factoren had ertoe geleid dat zij nog niet hadden ondertekend. Wij daarentegen in Cambodja wilden natuurlijk graag de zaak afronden, temeer omdat wij zelf hier in Phnom Penh ook op zoek moesten gaan naar woonruimte.
Onze contactpersoon van Cambodia Visa Services (een zekere John uit Canada) had ons doorverwezen naar een andere ‘local agent’, te weten Vitale (van oorsprong afkomstig uit Italië). Houdt John zich voornamelijk bezig met alle soorten visa, Vitale daarentegen is de persoon die met je op pad gaat om woonruimte te zoeken. Ook fungeert hij als gids. Hij woont al 6 jaar in Cambodja en spreekt zelfs Khmer.
Samen met Vitale gingen we dan ook op 17 en 18 maart enkele opties bezoeken: Van een condo op de 21e verdieping in de wijk BKK1 tot twee appartementen (waarvan één in dezelfde buurt). Uiteindelijk kozen we voor appartementencomplex Nine East in de wijk Sangkat Stras Chork, Khan Daun Penh. Een veilige plek op 1,5 km. van het centrum en wel op de tweede verdieping (van in totaal 9 verdiepingen). Er werd besloten om op 19 maart dit appartement even ‘on hold’ te zetten. Een soort reservering maken leek ons wel wijs, mede gelet op het feit dat wij nog in afwachting waren van de handtekeningen van onze huurders in Vlissingen en tevens ons E-visum nog moesten laten wijzigen in een ER-visum (retirement). Wel bleek dat je zelfs op basis van een E-visum een appartement kunt huren (zolang het maar geen toeristenvisum is). Echter: Wij gaven er de voorkeur aan om met een retirement visum op zak pas over te gaan tot het huren van het appartement. En natuurlijk zou het fijn zijn als onze huurders in Vlissingen eens zouden ondertekenen, maar mocht het om één of andere reden niet doorgaan van hun kant, dan zal de verhuurmakelaar wederom op zoek gaan naar een nieuwe kandidaat. Wij hoopten in ieder geval op korte termijn het hotel te kunnen gaan verlaten om onze intrek te kunnen gaan nemen op onze nieuwe stek.
Toen wij op 19 maart ons appartement in Phnom Penh ‘on hold’ hadden gezet, tegen betaling van 100 dollars, kregen wij meteen het huurcontract mee alsmede de algemene bepalingen (beduidend minder papierwerk dan het huurcontract met algemene bepalingen in Nederland….hahaha!). Wij brainstormden heel wat af met Vitale, maar ook met Bruce: Is de huurtermijn onderhandelbaar? Iedereen lijkt iets anders te verstaan onder long term rental. Wie doet voor ons de FPCS? John? Vitale?
De eigenaar van het appartement waar wij van gaan huren? FPCS betekent: Foreigners Present in Cambodia System. Het is een registratiesysteem voor buitenlanders die in Cambodja wonen.
En hier tussendoor speelde vanzelfsprekend nog het omzetten van ons E-visum in een ER-visum. Wij consulteerden John van Cambodia Visa Services die al 11 jaar ervaring heeft met het regelen van alle soorten visa. Ook al is hij geregeld buiten Cambodja (Filipijnen, Canada), hij blijft de visa-zaken op afstand coördineren en stuurt zijn mensen op pad. Via Whatsapp was er veelvuldig contact en op 19 maart werden we in ons hotel bezocht door de echtgenoot van een Immigration officer (aangestuurd dus door John van Cambodia Visa Services). Aangeleverd moest worden: 680 dollars (340 dollars per persoon), 2 paspoorten en 2 pasfoto’s. Ja, je moet wel even schakelen om je paspoorten aan een wildvreemd iemand mee te geven, maar dat is de enige en meest effectieve manier. ‘That’s the way we do it in Cambodia’……Ter vergelijking: Je kunt wel zelf naar het Immigratiekantoor gaan tegenover het vliegveld, maar dat geeft geen garantie op succes. Wij volgden dus de normale procedure en dan zal het 7 tot 9 dagen duren voordat we ons felbegeerde retirement visum in ons bezit hebben. Op dát moment (waarschijnlijk eind maart) zullen we dan gaan overhuizen. Het appartement in Phnom Penh wordt in ieder geval voor ons ‘vastgehouden’. Ook in het verkrijgen van het retirement visum hebben wij alle vertrouwen. Nu nog de handtekening van onze huurders in Vlissingen……
Mister Bruce van hotel Prantara is erg belangstellend in onze ‘stappen’: Verhuur appartement Nederland, huur appartement Phnom Penh, retirement visa e.d. Tussen zijn drukke werkzaamheden door geeft hij ons advies over allerlei zaken, doet suggesties als het gaat om veilige buurten, is bereid om een huis voor ons te zoeken via zijn huisbaas, heeft ook wel ‘a friend’ die ons retirement visum kan regelen enz.enz. Wij bedankten hem vriendelijk. Voor ons is het voldoende om Italiaan Vitale achter de hand te hebben voor wat betreft het appartement en Canadees John voor ons retirement visum. Dit neemt niet weg dat wij graag met Bruce praten.
Hij zit op onze golflengte als het gaat om het helpen van mensen: ‘You have to give them the line instead of the fish’. Hij is er vast van overtuigd dat wij erin zullen slagen om passend vrijwilligerswerk te vinden. Zijn Boeddhistische inslag spreekt ons aan.
Uiteraard gaan wij op zoek naar vrijwilligerswerk. Wij zien de boeddhistische monniken in hun oranje gewaden over straat lopen en fantaseren al dat zij bij ons in de klas zitten…..hahaha! Overigens: Oranje wordt gezien als de kleur van de verlichting, de rijzende zon en het geestelijk en spiritueel ontwaken. De oranje gewaden staan symbool voor het achterlaten van het normale wereldse leven. Wat ons wel opvalt in gesprekken is het feit dat sommigen bewondering voor de monniken hebben waar anderen juist minachting cq scepsis ervaren.
Voor het zover is, moet echter eerst onze accommodatie geregeld zijn en moeten we ons retirement visum op zak hebben en dan gaan we aan het werk. Engels onderwijzen is in ieder geval geen overbodige luxe. Het valt tegen hoe weinig mensen Engels spreken. Het Khmer klinkt ons als tingel-tangel-liedjes in de oren. Wij hadden verwacht dat in de hoofdstad Phnom Penh de mensen Engels zouden spreken, maar het is eerder een uitzondering als je iemand tegenkomt die redelijk Engels spreekt. Men blijft echter alleraardigst en is bijna overdreven vriendelijk en onderdanig en men blijft glimlachen (met zo’n schattige Conimex lach). Ook het vouwen van de handen (namasté gebaar / ik buig voor jou) maakt onderdeel uit van de dagelijkse begroetingen. Er is echter 1 woord dat iedereen kent en dat is…..dollar…Bij een betaling geeft men de voorkeur aan dollars, wisselgeld krijg je meestal terug in de Cambodjaanse Riel. Alles draait om geld. Iedereen probeert zijn kostje bij elkaar te schrapen. Overigens: De naam Riel komt uit het Khmer en betekent ‘datgene dat glanst’. Voor de duidelijkheid: 4100 Riel is 1 Dollar.
Als Ben naar de kapper gaat is gebarentaal taal de manier van communiceren. De beste kapper spreekt ook geen woord Engels.
Op 20 maart brachten we een bezoek aan de Central Market. Dit is de grootste en drukste markt van Phnom Penh. Dit gebouw is donkergeel van kleur en gebouwd in 1937 en ontworpen door Franse architectenin de art-deco stijl. Het gebouw is zó ontworpen dat het zelfs in het warmste deel van de dag koel blijft. En dat laatste is wel prettig, want het is echt snikheet!!!
Hoera!!!! Op 21 maart krijgen we het huurcontract van Vlissingen opgestuurd met daarop de handtekeningen van onze huurders. Het is formeel: Michael en Thomas gaan huren met ingang van 1 april 2023 (om te beginnen voor 1 jaar).
Er zijn een paar woorden in het Khmer die wij ons nog kunnen herinneren van 8 jaar geleden (in 2015 waren wij in Siem Reap/Cambodja) en dat zijn: Arkoun (klinkt als: auwkoen). Dit betekent bedankt; of Wat (tempel); Angkor (heilige stad); Apsara (in de boeddhistische en hindoeïstische mythologie is dit een onsterfelijke, hemelse nimf). Apsara’s zijn mooie jonge vrouwen, hemelse danseressen en onweerstaanbare verleidsters. Ook zien we een woord terug dat we jaren geleden in Vietnam veelvuldig tegenkwamen en wel Bò (rundvlees/beef).
Aangezien het Koninklijk Paleis en de Zilveren Pagode bij ons om de hoek liggen, besloten we op 21 maart richting the Royal Palace te gaan. Het Koninklijk Paleis is een gebouwencomplex dat dienst doet als koninklijke residentie van de koning van Cambodja. De volledige naam in het Khmer is: de Preah BaromReacheaveang Chaktomuk Serey Mongkol. Het paleis glinstert in de zon, geeft een interessante kijk in de geschiedenis en is omringd door prachtige tuinen. Een stukje grandeur gelegen pal aan de Mekong. Wel een schril contrast met de armoede in het land.
Stukje geschiedenis: In 1865 verplaatste koning Norodom de toenmalige hoofdstad naar Phnom Penh en liet er in 1866 het koninklijk paleis en de zilveren pagode bouwen. Andere koningen bouwden het paleis verder uit met nieuwe gebouwen.
Zo werd het paleis ommuurd met de opvallende gele muur in 1873 en kreeg het paleis het Napoleon paviljoen van de Franse koninklijke familie. Dit paviljoen staat er nog steeds.
Na 1900 werd het terrein verder uitgebreid met enkele prachtige zalen waaronder de hedendaagse troonzaal.
Eén van de belangrijkste veranderingen vond verder plaats aan de zilveren pagode. Deze pagode, die oorspronkelijk in 1866 gemaakt was van hout, kreeg in 1962 een belangrijke make-over. Koning Sihanouk liet de vloer inleggen met niet minder dan 5329 massief zilveren tegels. Vandaar de naam Zilveren Pagode.
De huidige koning woont nog steeds in het paleis en er vinden regelmatig belangrijke ceremonies plaats.
Niet alle ingangen van het complex zijn open voor het publiek. Het is voor bezoekers alleen toegestaan om de troonzaal, de zilveren pagode en enkele gebouwen eromheen te bezoeken. Dit is echter geen probleem. Je kunt volop genieten van de prachtig aangelegde tuinen en de glimmende gebouwen.
De trekpleister is de centraal op het terrein gelegen troonzaal. De zaal wordt gebruikt voor kroningen en andere ceremonies. De muren, trappen en pilaren zijn geel en wit geschilderd. Geel staat voor het Boeddhisme, het dominante geloof in Cambodja. Wit staat voor het Hindoeïsme, het meest belangrijke geloof ten tijde van Angkor. Veel objecten uit de troonzaal zijn helaas vernietigd door de Rode Khmer.
Vlakbij vind je het Napoleon paviljoen, een apart bouwwerk dat niet bepaald matched met de andere gebouwen. Het paviljoen is in Egypte gebouwd en naar Cambodja gestuurd als geschenk van Napoleon de Derde.
De mooiste tempel op het terrein is die van de Zilveren Pagode, ook wel bekend als Wat Preah Keo of tempel van de smaragden boeddha. Niet te verwarren met Wat Phra Kaew in Bangkok, maar je kunt duidelijk zien dat de Zilveren Pagode sterk door deze bouwstijl is geïnspireerd.
Via de trap, die is gemaakt van prachtig marmer, ga je naar de ingang van de tempel (schoenen uit!), alwaar je de glimmende zilveren vloer zou moeten kunnen zien (deze is ter bescherming echter afgedekt). Binnen in de tempel zie je een enorm gouden Boeddhabeeld dat is ingelegd met meer dan 2000 diamanten. Verder zie je op de muren indrukwekkende schilderingen die verhalen uit de geschiedenis afbeelden.
De Zilveren Pagode is één van de weinige tempels die het regime van de Rode Khmer heeft doorstaan zonder ernstig beschadigd te zijn. Wel is tijdens deze zwarte bladzijde in de geschiedenis veel van het interieur geplunderd of beschadigd.
Het koninklijk paleis is niet alleen een heilige plek, het is ook nog steeds het huis van de koning. Niet alle plekken zijn dan ook te bezoeken. Gepaste kleding is verplicht en dit betekent dat de schouders en knieën bedekt moeten zijn. Het is mogelijk om een soort sarong te huren bij binnenkomst in geval je onbedekte schouders en/of knieën hebt.
Toen we the Royal Palace verlieten, kregen we een flesje water met daarop de tekst: With compliment, Natural Mineral Water, Royal Palace, Phnom Penh, Cambodia.
Op 22 maart maakten we met een local guy die geen woord Engels sprak een soort tour van een uur per Tuktuk. Wij kwamen o.a. langs een boeddhistisch centrum/instituut en langs de Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Deze universiteit is een openbare instelling voor hoger onderwijs zonder winstoogmerk in de metropool Phnom Penh. Wij zagen veel jongelui uitgedost in mooie kledij en met bloemen die op de foto vastgelegd werden. Waarschijnlijk waren dit afgestudeerden. Diezelfde dag togen we ook naar de Mekong rivier. Het is 36 graden, doch de gevoelstemperatuur is maar liefst 41 graden!
De Russian Market werd bezocht op 23 maart. Hier zijn de kraampjes gevuld met alles wat je kunt bedenken. Het is echter bloedheet in de smalle paadjes. Het is er goedkoper dan in de Central Market. Op alle koopwaar kun je afdingen.
Aan de buitenkant en de overkant van de markt zijn heerlijke eettentjes. Deze vlooienmarkt is niet zo mooi als de Central Market. De Russian Market is overdekt en heeft nauwe paadjes. De markt dankt zijn naam aan de Russen, die hier in de jaren 80 kwamen winkelen. Waarschijnlijk waren er toen veel Russen in Phnom Penh en er waren toen veel Russische goederen. Sommige winkeliers spreken nog steeds een beetje Russisch. De lokale naam voor de Russische markt is: Psar Tuol Tompoung Market.
Toen we ‘thuis’ kwamen in het hotel van mister Bruce stond het personeel bij ons in de kamer, omdat er op een toilet in de gang een verstopping aan de orde was en dit bleek in verbinding te staan met onze kamer. Zij stonden met de voeten in het water, maar bleven vriendelijk lachen. Sinds die tijd is er af en toe een watertekort.
Hadden we deze week een tocht per Tuktuk gemaakt met een driver die slechts Khmer sprak, op 24 maart deden we dit nog even dunnetjes over met een Engelssprekende driver. Dit met het doel om een beter beeld te krijgen. En dat is gelukt. Via het National Museum voerde de tocht naar Wat Phnom, Silk Island (Koh Dach), Golden Temple (Wat Kean Kleang) en Independence Monument. Om op Silk Island te geraken (een local community waar mensen katoenen en zijden sjaals fabriceren) moesten we per ferry de Mekong rivier oversteken. Op de terugweg klapte plotseling het voorwiel van de Tuktuk om, maar gelukkig schoten behulpzame omstanders onze Tuktuk driver te hulp en samen werd de Tuktuk weer de weg op getrokken.
Iets meer achtergrondinformatie: Het Nationaal Museum van Cambodja in Phnom Penh is Cambodja’s grootste museum voor culturele geschiedenis en het belangrijkste historische en archeologische museum van het land. Het werd gebouwd tussen 1917 en 1920 in de traditionele Khmerstijl.
Wat Phnom is een tempel en ligt op een door mensen gemaakte heuvel (Phnom) van 27 meter hoog in Phnom Penh. Wat Phnom werd gebouwd in 1373 om vier Boeddhabeelden te huisvesten die volgens de overlevering hier door de Mekong aangespoeld waren en gevonden werden door een vrouw, genaamd Penh.
Het Onafhankelijkheidsmonument in Phnom Penh werd in 1958 gebouwd ter herdenking van de onafhankelijkheid van Frankrijk in 1953. Het staat op een rotonde op de kruising van Norodom Boulevard en Sihanouk Boulevard in het centrum van de stad.
En dan de Night Market van Phnom Penh, of tewel Phsar Reatrey. Deze Night Market is te bezoeken van 17.00- tot 0.00 uur. Het is een ‘riverfront open air market with a cozy atmosphere’. Op 25 maart werd deze Night Market door ons bezocht. Wij vonden het niet de moeite waard, het was verre van authentiek, maar goed….no problem….
Als de Nederlandse zomertijd ingaat op 26 maart (klok 1 uur vooruit), dan is het tijdsverschil met Cambodja nog 5 uur. (In Cambodja is het vanaf nu 5 uur later dan in Nederland). Op die dag werd er - net als bij onze aankomst - behoorlijk geboord en getimmerd in hotel Prantara. Dus vluchtten wij maar even naar de Russian Market. Ook de dag daarna was het van hetzelfde laken een pak qua boren en timmeren. Tevens was er wederom geen water…..Je wordt niet ingelicht. Communicatie en planning zijn - zoals altijd in ontwikkelingslanden - ver te zoeken. De manager van Prantara hotel, mister Bruce liet weten: ‘It is very stressful today’, om vervolgens op bed te gaan liggen…….hahaha!!!
Al vaker melding gemaakt van het feit dat bijna niemand Engels spreekt. Als we ergens een hapje gaan eten, word je allerliefst begroet middels de Namasté groet, je krijgt de menukaart in je handen geduwd (soms alleen maar in het Khmer), men zet de fan aan en wacht af……Het komt voor dat er maar liefst 5 meisjes aanwezig zijn als personeel, die vervolgens helemaal niets doen.
Dan denken wij: ‘Ga iets doen, ga schoonmaken, ga de gerechten in het Engels leren of onverschillig wat, maar ga iets doen. Echter: Initiatief tonen is niet aan de orde.
In de nieuwe week van 27 maart, gaan wij hopelijk verhuizen naar ons nieuwe onderkomen en krijgen we ons retirement visa. Om de wachttijd te overbruggen togen we op 28 maart nog maar eens naar deRussian Market en op 29 maart naar de Central Market. In ieder geval krijg je daar een erg goed beeld van het dagelijks leven in Phnom Penh. Op de Central Market ging ik (Dees) naar de kapper. Handig!
Op 28 maart verhuisden wij naar een andere kamer in het hotel van Bruce. Er zijn niet alleen airco en waterproblemen, het werd ook duidelijk dat een muis (of erger een rat) zich in onze kamer bevond. Het bleek dat er een heel gangenstelsel aanwezig was rondom onze kamer….brrr…Reeds twee keer was er een prullenbak op onze kamer omgevallen en dit gebeurde plotseling midden in de nacht. Waarschijnlijk was dus een muis of rat de boosdoener. Wij namen onze intrek dan ook in een andere kamer. Het waterprobleem bleef echter van kracht. Wij zagen dat mister Bruce niet goed kon omgaan met de klagende gasten. Dit leidde tot stress bij hem en wel in die mate dat hij midden in de nacht - toen hij de waterdruk wilde checken - van de trap viel.
Wij voerden een leuk gesprek met drie mensen uit Duitsland….ja, ja, unsere Freunde sind immer da…..hahaha!
Wachten….wachten….wachten….op ons retirement visa. Onze Canadese contactpersoon John van de Cambodian Visa Services had ons laten weten dat de Immigration 7 tot 9 werkdagen nodig zou hebben om het ER-visum te realiseren. Er bestaat weliswaar een duurdere express optie, waarin het binnen een dag geregeld zou kunnen worden, maar wij hadden gekozen voor de normale werkwijze. Plotseling kregen we te horen dat het ook wel 10 werkdagen zou kunnen duren. Dit zou betekenen dat we onze paspoorten uiterlijk op vrijdag 31 maart zouden terugkrijgen.
Op de 7e werkdag (28 maart) vernamen we dat de Immigration very busy was en dat er ook een mogelijkheid zou bestaan dat we het retirement visum pas op maandag 3 april zouden krijgen. Nee toch…….
Nog steeds zitten we in het hotel bij mister Bruce en daar hebben we het inmiddels wel gezien. Echter: Het één staat in verbinding met het ander. Het kunnen vertrekken uit het hotel kan pas plaatsvinden als wij het huurcontract van 1 jaar van ons appartement hebben ondertekend, maar dan willen we ook ons retirement visum van 1 jaar hebben. Wij willen dat beiden als het ware gelijk opgaan. Hoewel John van de Cambodian Visa Services ons herhaaldelijk heeft laten weten dat wij het huurcontract absoluut al kunnen ondertekenen zonder in het bezit te zijn van het ER visum, voelt Ben niets voor deze optie. Ben wil eerst het ER-visum hebben alvorens de huurovereenkomst van het appartement te gaan ondertekenen. Hij wil niet het risico lopen dat straks het huurcontract is ondertekend voor 1 jaar en dat er nog geen ER-visum voor 1 jaar is afgegeven. Hij riskeert dan namelijk een verlies van een borg van 2 maanden huur en de eerste huur. Er wordt ons verzekerd dat wij al met ons E-visum een appartement kunnen huren, maar zoals gezegd willen wij wachten op het ER-visum. Vitale (de Italiaan die met ons op huizenjacht is geweest) had ons laten weten dat de eigenaar van het appartement dat wij gaan huren ongeduldig begint te worden. Ook Vitale zelf wordt onrustig. Dit heeft te maken met het feit dat Vitale een provisie krijgt als wij het contract ondertekenen. Er wordt dus een zekere druk op ons gelegd, maar daar zijn wij ongevoelig voor. Uiteraard zouden wij graag het appartement gaan huren, maar als de verhuurder niet meer kan wachten, dan gaat het appartement maar aan onze neus voorbij. Gelukkig zijn er nog heel veel appartementen beschikbaar in Phnom Penh.
Zijn wij weer terug in West-Afrika? Sinds jaren zien wij hier weer de lezards (hagedisachtigen) en de kevers. Gelukkig wel vele maatjes kleiner dan in Ghana….hahaha!!!
Uiteraard is het ons bekend dat het hier in Cambodja ‘not done’ is om over politiek in algemene zin te praten. Ook kritiek uiten op de koning is verboden. Echter: In zijn leergierigheid en enthousiasme wilde Ben even brainstormen met Bruce van ons hotel over het feit dat de leider van de oppositie is veroordeeld tot 27 jaar huisarrest.
Hardop vroeg Ben zich even af wat de gevolgen zouden kunnen zijn voor de verkiezingen in Cambodja in juli a.s. Hoewel mister Bruce weliswaar even inging op de vraag van Ben (je kunt nu alleen maar stemmen op de zittende premier), haakte hij toch snel af onder het mom van: ‘Don’t talk more about it’ en hij gaf Ben het dringende advies om zeker niet op straat over politiek te praten. Men zou dan kunnen denken dat je een spion bent (met alle gevolgen van dien). Niet voor te stellen voor ons Nederlanders. Dit moeten we dus goed in ons achterhoofd houden als we les gaan geven.
HOERA!!!! Op 30 maart ontvingen wij bericht van Canadees John van de Cambodian Visa Services dat het ER-visum in onze paspoorten staat. Die avond kregen wij van de ‘local agent’ onze paspoorten retour met daarin de felbegeerde stempel! Wij mogen nu een jaar in Cambodja blijven!!!!!! (En wel tot 14 april 2024). Daarna kunnen we het visum gewoon verlengen. Wij kunnen nu altijd in-en uitreizen. Heel fijn en heel bijzonder! En een dag later, op 31 maart konden wij dan ook verhuizen naar ons appartement in Nine East en dus het hotel van Bruce verlaten. Op onze nieuwe locatie troffen we ‘local agent’ Vitale (samen met zijn Cambodjaanse vriendin Ana) en toen werd het tijd om niet alleen Vitale te betalen voor zijn diensten, maar ook het huurcontract te ondertekenen. Dit geschiedde middels een duimafdruk!!!! Even ter vergelijking: Voor het huurcontract voor ons appartement in Nederland tekenden we digitaal.
Welnu, wij zitten dus op onze nieuwe stek in de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh. Het appartementencomplex heet Nine East. Dit vanwege het feit dat het gericht is op het Oosten en tevens is 9 East de dag van de volle maan en de Khmer mensen beschouwen dit gegeven als een goede dag. Welnu, Nine East bestaat uit 11 verdiepingen. Er zijn 9 woonlagen met in totaal 40 appartementen. Op de 10e verdieping bevindt zich ‘a gym’ en op de 11e verdieping (rooftop) ‘a pool’. Wij wonen op de 2e verdieping. (2E). Verder is er 24 uur per dag bewaking. Het is dus een veilige plek. Twee keer per week wordt het appartement schoongemaakt. Er wonen veel expats. Inmiddels staan we ook geregistreerd in het FPCS systeem: Foreigners Present in Cambodia System. Hoewel het appartement fully furnished is, is het niet fully equipped. Wij moesten dan ook nog even op pad om dagelijkse huishoudelijke spullen te kopen.
De Italiaan Vitale met zijn vriendin Ana boden aan om ons even te vergezellen. Zij weten namelijk de weg en kennen de plekken waar we dit soort dingen konden kopen. (Zij op de scooter, wij in de Tuktuk).
De eerste dagen waren nodig om veel praktische dingen te regelen, ons te installeren, spullen uit te pakken, omgeving te verkennen enz. Ook maakten we kennis met de zonen van de eigenaar van appartementencomplex Nine East, te weten de broers Piseth en Pitou. Toen wij stonden te wachten op een Tuktuk om naar een supermarkt te gaan, bood Pitou ons een lift aan. Hij vond het heel bijzonder om twee Nederlanders te mogen begroeten in Nine East. Zelf woonde hij op de 7e verdieping van het appartementencomplex.
Op 4 april aten we Lok Lak, te weten het bekendste nationale gerecht van Cambodja. Hiervoor wordt rundvlees gemarineerd, gebakken en vervolgens geserveerd op wat sla, met rijst en een peper-limoendip. Twee dagen later waren we in een eetgelegenheid en hier was de menukaart 100% in Khmer. Daar konden we dus helemaal niets van bakken……….Echter: Op iedere tafel stond een brander en al snel werd duidelijk dat het ging om een soort ‘gourmetten’ in de open lucht. In Vietnam noemden we dit ‘hotpot’.
Toen we een keer naar de ‘riverside’ liepen, troffen we onderweg een aardige Amerikaan aan, die samen met zijn vrouw, vrijwilligerswerk deed in een community, zijnde lesgeven aan kinderen die normaal gesproken niet naar school konden gaan. Aangezien zij dezelfde achtergrond hadden als wij (sociaal-educatief) en vrijwilligerswerk in de Derde Wereld ook hun passie was, waren er maar enkele woorden nodig om op dezelfde golflengte te zitten.
Zou de sleuteloverdracht en inspectie voor onze huurders in Vlissingen op 1 april plaatsvinden, dit werd verschoven naar 7 april, i.v.m. een examen dat op de rol stond voor Michael en Thomas. Op 7 april stuurden wij dan ook een mail ter welkom en ter introductie naar onze huurders in De Fonteyne. Sinds 10 april verblijven beiden feitelijk in ons appartement.
Op 10 april stonden we even stil bij de vreselijke gruwelijkheden uit het Cambodjaanse verleden, te weten de Rode Khmer periode onder leiding van Pol Pot, de heftige burgeroorlog van 1975 tot 1979 waarbij 2 miljoen Cambodjanen zijn vermoord. Zoals eerder vermeld in dit verslag is dit de zwarte bladzijde uit de Cambodjaanse geschiedenis.Wij togen dan ook naar het Tuol Sleng-museum of tewel het Genocide Museum. De Rode Khmer had dit voormalige schoolgebouw omgebouwd tot gevangenis. Het was zeer indrukwekkend! Eigenlijk zijn er geen woorden voor om de gruwelijkheden te beschrijven! Hadden wij vernomen dat je hier een uur of anderhalf uur voor uit zou moeten trekken, wij bleven hier maar liefst 4 uur! Hierna bezochten we Choeung Ek, ook wel de Killing Fields of Velden des Doods geheten. Gevangenen van onder andere Tuol Sleng werden hiernaar toe gebracht en vermoord. Kippenvel!
Hoewel wij in 2016 in Peru het museum hebben bezocht m.b.t. de verschrikkingen van guerillabeweging Het Lichtend Pad in Ayacucho, overtrof het Tuol Sleng museum in Phnom Penh/Cambodja dit alles in negatieve zin.
Aangezien de indrukken ons niet loslaten, toch nog even meer achtergrondinformatie: Het Tuol Sleng Genocide Museum is gehuisvest in een voormalig schoolgebouw in het centrum van Phnom Penh. De gevangenis stond bekend als S21, een verschrikkelijke plek waar gevangenen verhoord, gemarteld en vermoord werden.
Het is een plek die de tragische geschiedenis van Cambodja tussen 1975 en 1979 op indrukwekkende wijze in beeld brengt. In onze beleving verplichte kost voor iedere bezoeker aan de stad.
Wat nu het Tuol Sleng Genocide Museum is stond tijdens het regime van de Rode Khmer bekend als ‘Security Office 21’(S21). De gevangenis was gelegen in het centrum van Phnom Penh, de stad die op dat moment al helemaal verlaten was.
In S21 werden mensen gevangen gehouden die volgens het regime een ‘gevaar’ waren voor de nieuwe agrarische staat.
Leraren, wetenschappers, zakenmensen, journalisten en zo’n beetje ieder ander opgeleid persoon werd gezien als de vijand. Zelfs het dragen van een bril was al aanleiding om gevangen genomen te worden.
En niet alleen de zogenaamde ‘verdachten’ werden gevangen genomen. Ook de directe familieleden en kennissen moesten eraan geloven onder het mom van ‘associatie met de vijand’.
De meeste mensen die tussen 1975 en 1979 in S21 gevangen zaten werden na verloop van tijd naar de Killing Fields van Choeung Ek gestuurd voor executie.
Phnom Penh werd in 1979 bevrijd door het Vietnamese leger. Het was een Vietnamese oorlogsfotograaf die S21 ontdekte. De fotograaf en zijn collega’s volgden de stank van rottende lichamen naar het schoolgebouw. Zijn foto’s van die dag zijn te zien in het museum.
Slechts 12 mensen hebben de gevangenis overleefd waaronder 4 kinderen.
S21 was gehuisvest in de gebouwen van een middelbare school en een basisschool. Het terrein was hermetisch afgesloten met prikkeldraad en binnen werden de klaslokalen verbouwd tot cellen en martelkamers. Naar schatting hebben hier tussen 1975 en 1979 15.000 tot 20.000 mensen gevangen gezeten.
Bij aankomst in S21 werden de gevangenen gefotografeerd en verhoord. Gevangenen hadden meestal geen idee waarom zij opgepakt werden. De meesten werden beschuldigd van verraad van de partij en de revolutie.
De ondervragers gebruikten marteltechnieken om een bekentenis af te dwingen. Zo werden gevangenen geëlektrocuteerd of vastgebonden waarna er heet water over het gezicht werd gegoten. Of mensen werden in een bak met uitwerpselen gegooid of aan een touw gehangen. En dit is nog maar een kleine greep uit de brute marteltechnieken die gebruikt werden.
In het museum is nog meer informatie beschikbaar over de verschrikkelijke praktijken die hier plaatsvonden.
Na bekentenis werden de gevangenen veroordeeld tot executie. In het begin gebeurde dit vlakbij, maar later werden mensen naar Choeung Ek gestuurd, zo’n 10 km. buiten de stad.
De Rode Khmer waren niet alleen gewetenloze massamoordenaars, zij documenteerden ook al hun praktijken. Dit zou later tegen hun gebruikt worden tijdens het tribunaal tegen de leiders en deelnemers aan de genocide. Echter, paspoorten en identiteitsbewijzen van de gevangenen werden niet bewaard. De foto’s van de gevangenenbleken dan ook cruciaal voor nabestaanden bij een zoektocht naar hun geliefden.
Het Tuol Sleng Museum is een neerslachtige plek, maar het is wel één van de bezienswaardigheden in Phnom Penh die je bezocht móet hebben. Dat gewone mensen in staat zijn om te veranderen in zulke gewetenloze moordenaars is iets om bij stil te staan. Dit soort praktijken kunnen altijd ergens anders op de wereld weer plaatsvinden.
In het museum kun je de barre omstandigheden van de cellen met eigen ogen zien. Een ander gedeelte is gewijd aan de verschrikkelijke marteltechnieken en weer een ander gedeelte heeft duizenden foto’s van slachtoffers.
In 2015 is op het terrein een herdenkingsmonument gebouwd: ‘The memorial stupa for victims of S21’. Het monument is voor een groot deel gefinancierd door Duitsland.
Tijdens de openingsceremonie sprak o.a.de Duitse ambassadeur. Hij deed een beroep op de jongere generatie om minder terughoudend te zijn in het bespreken van het verleden. Hij verwees daarmee naar de Duitse jeugd die in de 70-er jaren oncomfortabele vragen begon te stellen over het Holocaust verleden.
Hij voegde daaraan toe dat het gevolg van terughoudendheid om over het verleden te praten zal leiden tot het feit dat de jongere generatie de last van de erfenis van hun ouders en grootouders zal dragen.
Audiotours zijn beschikbaar in meerdere talen waaronder zelfs Nederlands. Dit was een goede manier voor ons om door het museum geleid te worden en de informatie te begrijpen.
En dan de Killing Fields van Choeung Ek……Tussen 1975 en 1979 werden in Cambodja zo’n 2 tot 3 miljoen mensen vermoord onder het brute regime van de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot. Dit kwam neer op ongeveer een kwart van de bevolking.
Veel van de moorden vonden plaats in zogeheten Killing Fields. Naar schatting zijn er 20.000 van deze massagraven verspreid over Cambodja.
Eén van de grootste massagraven was de Killing Fields van Choeung Ek, op kleine afstand van Phnom Penh.
Choeung Ek is tegenwoordig een gedenkplaats en educatiecentrum over de verschrikkingen die hier hebben plaatsgevonden.
Iedereen die Cambodja bezoekt zou ook de Killing Fields van Choeung Ek moeten bezoeken.
De audiotour die je ook hier kunt volgen geeft een indrukwekkende weergave van wat hier is gebeurd en herinnert de bezoeker eraan om altijd alert te zijn dat de geschiedenis zich niet herhaalt waar dan ook ter wereld.
Choeung Ek is de plaats waar gevangenen uit de S21 Tuol Sleng gevangenis naar toe werden gestuurd voor executie.
Gevangenen moesten hun eigen graf graven waarna zij op brute wijze met een schep of stok vermoord werden. Dit om kogels te besparen.
De mensen waren vaak al zo vermoeid dat zij niet meer de kracht hadden om een diep graf te graven wat ervoor zorgde dat de lichamen amper bedekt werden.
De killing tree is een boom die de Rode Khmer gebruikte om kinderen te vermoorden. Op brute wijze werden kinderen tegen de boom gegooid tot zij dood waren. Dit opnieuw om kogels te besparen.
De boom is nu een belangrijke gedenkplaats op het terrein van Choeung Ek.
In het begin werden gevangenen met vuurwapens vermoord, maar later werden meer brute wapens gebruikt om de dure kogels te sparen.Stokken, scheppen, bijlen, kapmessen of vlijmscherpe delen van palmbomen werden gebruikt.
Op het terrein van Choeung Ek liggen verschillende massagraven. Duizenden mensen werden hier op een klein oppervlak begraven. Nog steeds liggen er stukken kleding en komen er botten boven de grond tevoorschijn.
De audiotour is een uitstekende manier om op een respectvolle wijze over het terrein van de Killing Fields te wandelen.
Ter nagedachtenis aan de slachtoffers is een Boeddhistische Stupa, een herdenkingstoren gebouwd. In de toren worden de schedels van zo’n 5000 slachtoffers bewaard. (Ingedeeld in mannen en vrouwen, leeftijdscategorieën e.d.).
Na anderhalf uur hier rond gewandeld te hebben zetten wij een punt achter deze zeer beladen plek. No more words……………
Op 11 april gingen we even pinnen, medicatie kopen in een apotheek en ergens de bloeddruk laten meten. Nou, laat dat ‘even’ maar achterwege. Alles geschiedt per Tuktuk en het verkeer raast langs je heen in miljoenenstad Phnom Penh. Hoewel ik (Dees) best hou van de reuring in een stad, is dit wel een beetje teveel van het goede. Veel te veel prikkels voor mij! Ben daarentegen geniet van de heksenketel op straat! Hoe het ook zij: Bij de bank moesten we zoals altijd hoeden/petten afzetten en bij weggaan word je begroet middels de Namasté groet.
Vervolgens naar een apotheek. Er zit veel kaf onder het koren. Er zijn nepmedicijnen in omloop.
Voor zover wij het konden beoordelen en afgaande op ons gezond verstand, arriveerden we bij een betrouwbare apotheek alwaar wij alle medicijnen voor Ben in één keer konden kopen. Dat is wel eens anders geweest in ontwikkelingslanden.
Vaak werden we geconfronteerd met het feit dat we niet alles in één apotheek konden kopen. Wonder boven wonder lukte dat nu wel. Merknaam kan afwijken, maar stofnaam is hetzelfde. Toen wij de behulpzame apotheker (die Engels sprak) vroegen waar wij bloeddruk konden laten meten, moest hij in eerste instantie het antwoord schuldig blijven en uiteindelijk adviseerde hij kleine kliniekjes. Wij hadden ook al enig voorwerk gedaan (zeker als het gaat om het laten prikken op PSA en cholesterol) en lieten de namen vallen van een ziekenhuis bij ons in de buurt (Calmete Hospital) en het Pasteur Instituut. Daarop knikte hij goedkeurend. Zelf had hij slechts de mogelijkheid om ons een bloeddrukmeter te verkopen, maar dat is het laatste dat wij willen. Wij bedankten hem vriendelijk en verlieten de apotheek. Nauwelijks buiten of een medewerker van de apotheek kwam aanrennen en liet weten dat de apotheker bereid was om voor ons, zijnde Nederlandse vrijwilligers in zijn land Cambodja, een voor de verkoop bestemde bloeddrukmeter voor ons uit de verpakking te halen en te gebruiken. Een aardige geste! Ach, liet de apotheker weten: ‘Cambodia is a small country, but we have a big heart!’
Hierna begon de honger te knagen en belandden we op de Olympic Market (In Khmer heet deze markt Psah Olympic). Dit is een echte markt voor de lokale bevolking. Je ziet geen enkele toerist. Het is gebouwd in 1962 en er bevinden zich meer dan 4000 shops op deze markt. Er zijn maar liefst 3 verdiepingen. Tussen de lokale mensen op een klein plastic krukje nuttigden we een soort noodle soup (eten met stokjes). Iemand noemde Olympic Market ‘huge and overwhelming’ en dat is absoluut waar.
Ook in Cambodja worden microkredieten verstrekt om de arme bevolking te helpen met het opzetten van een kleine eigen onderneming. Helaas is de microfinanciering in Cambodja volledig uit de hand gelopen en mislukt.
Banken hebben te hoge kredieten verstrekt en tevens faalden de banken in hun toezicht. Bovendien wisten de vaak laaggeletterden niet waarvoor zij tekenden.
Mensen worden nu gedwongen om hun bezittingen te verkopen om daarmee hun bankschulden af te kunnen lossen. Het schaamtegevoel overheerst.
Khmer Nieuwjaar(Choul Chnam Thmey) werd gevierd op 13,14, 15 en 16 april. It’s the year of the Rabbit. Overal hoorden we: Rikreay chhna thmei of sok Sabay Chnam Thmey of zoiets dergelijks (Gelukkig Nieuwjaar) en overal waren de kleine huisaltaartjes opgetuigd met bloemen, geurig water, kaarsjes, fruit, wierookstokjes e.d. In miljoenenstad Phnom Penh was het zeer rustig. Het voelde akelig stil aan. De meeste mensen gaan naar familie op het platteland.
De mensen pakken dus massaal hun biezen en vertrekken naar hun geboorteplaats voor het feest. Gedurende het Khmer New Year, oftewel Cambodjaans nieuwjaar wordt de overgang van het oogstseizoen naar het regenseizoen gevierd. De boeren genieten van wat hun oogst heeft opgebracht. Tijdens het nieuwjaarsfeest worden huizen versierd en tafels gedekt met fruit en drankjes om de goden te verwelkomen. Ook worden er cadeautjes gegeven. Op de verschillende dagen brengen de Cambodjanen bezoeken aan tempels om offers te brengen aan monniken, ouderen en Boeddha beelden. Ook vragen de Cambodjanen om vergiffenis voor fouten die zij in het afgelopen jaar hebben gemaakt.
De dagen voorafgaand aan Nieuwjaar zijn de Cambodjanen heel druk bezig. Men maakt het hele huis schoon, overal prijkt de Cambodjaanse vlag, men kookt lekker eten en men koopt nieuwe kleren. Alles moet er spic en span uitzien, want de Nieuwjaarsengel zou eens langs kunnen komen!!!
Cambodja volgt de Boeddhistische jaarkalender, waarbij de maankalender wordt gehanteerd.
Wellicht leuk om enkele Khmer Nieuwjaar tradities te vermelden: Elke dag bezoeken de mensen de tempel om daar de zegen te krijgen van de monniken en de priesters. Zij bouwen een zandheuvel op het grondgebied van de tempel en versieren deze met godsdienstige vlaggetjes.
Zij plaatsen er eentje op de top en vier rond de kanten van de zandheuvel. Deze vlaggetjes symboliseren de vijf discipelen van Boeddha.
De bevolking van Cambodja heeft de traditie om ’s morgens wijwater te besprenkelen op elkaars gezichten, ’s middags op de borst en ’s avonds op de voeten. Tegenwoordig hebben mensen ook de gewoonteom gekleurd water over hun vrienden en familieleden te gieten. Gekleurd water symboliseert de verschillende kleuren van het leven, die in de toekomst verborgen liggen. De traditie van het gooien van poeder op elkaar met Nieuwjaar komt tegenwoordig steeds meer in opgang.
Bij de viering van het Khmer Nieuwjaar, volgt men in Cambodja verschillende regels. Elke dag kent een andere traditie. Enkele voorbeelden: De eerste dag van de viering heet Moha Sangkran. Men gelooft dat op deze dag Gods engelen naar de aarde komen, om te kijken hoe de schepping ervoor staat. Om deze heilige engelen te verwelkomen, maken de mensen hun huizen schoon en steken lampjes aan. De leden van de familie plaatsen hun geliefde afbeelding van Boeddha op een huisaltaar. Hierop worden dan - zoals eerder gemeld - bloemen, kaarsen, wierookstokjes, een kommetje geurig water, etenswaren en dranken uitgestald op bananenbladeren. Het voedsel dat op deze dag van Moha Sangkran is klaargemaakt, wordt aan de monniken en priesters van de tempel aangeboden.
Op de tweede dag van de Khmer Nieuwjaarviering (Vanabot), geeft de bevolking geld en hulp aan de armsten in de samenleving. Het is dan tevens de gewoonte om cadeautjes te geven aan familie en vrienden. Bij sommige bedrijven is het al de gewoonte om personeel een cadeau of geld te geven, om de arbeidsproductiviteit te stimuleren.
Op de derde dag van de Nieuwjaarsviering (Leung Sakk), wassen de mensen hun Boeddhabeelden met geurend water. Men gelooft dat er dan het hele jaar regelmatig regen zal vallen. Kinderen tonen hun respect voor de ouderen door hun voeten te wassen.
Wij bleven met Khmer Nieuwjaar in Phnom Penh en constateerden dat sommige plekken gesloten waren en andere plekken waren open of gedeeltelijk open. De Tuktuks bleven weliswaar rijden, maar het waren er beduidend minder dan normaal. Wij deden ‘exploring the city’ en kwamen terecht op allerlei onbekende plekken. Een gebruik met Khmer Nieuwjaar is om mensen nat te spuiten. Velen liepen met waterpistolen rond. Ook wij - zittende in de Tuktuk - liepen een nat pak op.
16 april: Vandaag stond Diamond Island (Koh Pich) op de rol. Dit is een satellietstad in Phnom Penh aan de rivieren Mekong en Bassac. Dit gebied was tot het jaar 2000 een moeras, maar het wordt nu verder ontwikkeld als woon-en handelsgebied en zou een aparte gemeente in Phnom Penh kunnen worden. Een wijk met de naam ‘Elysée’ heeft een stijl geïnspireerd door Parijs. Het was een vreemde ervaring: Gloednieuwe winkels en gloednieuwe appartementen - in een stijlvol Frans jasje - stonden leeg. Alles was ‘for rent or for sale’.
Wij spraken met een Chinees, de eigenaar van een supermarkt. Hij vertelde ons dat alle gebouwen aan de buitenkant klaar waren, maar aan de binnenkant moest er nog veel gebeuren. Hij had de enige zaak in dit vrijwel lege stadsdeel. Wij vroegen ons hardop af hoe hij als ondernemer kon overleven in deze spookwijk. Volgens hem was het een kwestie van geduld, een lange adem hebben en vertrouwen hebben in de plaatselijke overheid alsmede de focus leggen op een lange termijn visie. Buiten voor zijn winkel stond een soort elektrisch aangedreven ‘pausmobiel’. Deze Chinese ondernemer nodigde ons uit om een ritje door de wijk te maken. Wij stapten in en werden onderworpen aan een ‘sightseeing’. Wij passeerden o.a. ook een Canadese internationale school en een Franse school. Toen het hem duidelijk werd dat wij op zoek waren naar vrijwilligerswerk, stelde hij voor om gratis les te geven in ruil voor gratis accommodatie.
Boven zijn zaak werd namelijk Chinese les aangeboden en volgens hem zouden wij daar dan Engels kunnen geven. Tsja….laten wij nu net een jaarcontract hebben getekend voor ons huur appartement Nine East. Hoe het ook zij: Wonen in deze spookwijk kan ons niet bekoren.
Je hebt daar totaal niet het idee dat je in Cambodja woont. Nee dus…wij gaan verder op onze ingeslagen weg…….
En dus gaan we op zoek naar vrijwilligerswerk. Op 17 april werd er gestart met een bezoek aan een pagode vlakbij ons appartementencomplex Nine East. Wij legden onze bedoeling uit: Engelse conversatie geven aan de Buddhist monks en deelnemen aan hun meditatielessen. Dat laatste bleek geen probleem te zijn, maar toch waren onze eerste bevindingen teleurstellend: Wij kregen te horen van de ‘driver’ dat alle monniken sliepen. Het verzoek was dan ook om over een uur terug te keren. Tweede poging dus….De ‘driver’ was inmiddels verdwenen. Wel zagen we een meisje dat nauwelijks Engels sprak, maar toch een jonge knaap liet optrommelen. Ook van hem werden we niet veel wijzer. Vervolgens kwam er weer een man opdraven. En voor iedereen gold: Zij konden ons niet verder helpen, spraken nauwelijks Engels, maar we begrepen dat de monnik die ons te woord kon staan nog steeds in zijn ‘hometown’ was vanwege de uitloop van het Khmer Nieuwjaar. Dit schoot dus niet op…..
Op 19 april togen wij dan ook - op advies van Piseth (één van de bazen van appartementencomplex Nine East) - naar het Boeddhistisch Instituut.
Of moeten we naar het Boeddhistisch Centrum en gaan praten met de Chief monk?
Welnu, wij besloten om eerst naar het Boeddhistisch Instituut te gaan. Hoewel dit niet de juiste plek bleek te zijn, werden we wel heel vriendelijk ontvangen door een aardige man. Toen wij onze bedoeling uitlegden (deze Nederlandse wereldwijde vrijwilligers willen graag lesgeven aan de boeddhistische monniken), liet hij weten dat het Boeddhistisch Instituut slechts een bibliotheek cq documentatiecentrum betrof. Wij zouden naar de afdeling educatie moeten gaan van de Boeddhistische universiteit. Dat klonk logisch.
Hij gaf ons een naam en een telefoonnummer van een vice-rector of vice-director van de universiteit en maakte een foto van ons die hij terplekke naar deze contactpersoon stuurde. Voordat wij wilden vertrekken nodigde hij ons uit om de bibliotheek te bekijken en even plaats te nemen voor een nadere kennismaking. Zo gezegd zo gedaan. Tijd lijkt hier geen rol te spelen, menselijke aandacht des te meer. Uiteindelijk bood hij aan om ons in zijn auto even naar de universiteit te brengen. Zó ontzettend aardig! In de auto vertelde hij dat hij een keer naar Frankrijk en/of Nederland wilde gaan, i.v.m. het opsporen van documenten. Deze zouden namelijk in Cambodja zoekgeraakt zijn tijdens de burgeroorlog tussen 1975 en 1979 en zouden zich bevinden in Frankrijk cq Nederland.
Wij reden dan ook naar de universiteit, voluit geheten: Preah Sihanouk Raja Buddhist University (SBU). Een hele mond vol…. Zoals eerder in dit verslag gemeld, is dit een openbare instelling voor hoger onderwijs zonder winstoogmerk in de metropool Phnom Penh in het koninkrijk Cambodja. De betreffende ‘vice’ was echter afwezig. Deze bleek die ochtend voor enkele dagen te zijn vertrokken naar India voor het bijwonen van een congres, maar de aardige heer van de bibliotheek van het Boeddhistisch Instituut zorgde er wel voor dat wij werden doorgeleid naar iemand anders. En dit bleek de boeddhistische monnik te zijn, Bet Vutha geheten.
Deze Vutha nodigde ons uit in een kantoor, waar wij ook kennismaakten met een andere Boeddhistische monnik die 9 jaar had gestudeerd in Thailand/Bangkok. Al snel werd duidelijk dat Vutha de ‘executive director’ was van het Center for English Training (CET). Dit valt onder de ‘Foreign Languages’. Eigenlijk een soort hoofd dus van de sectie Engels. Beide personen waren enthousiast over ons voorstel (Engelse conversatie geven aan de Boeddhistische monniken) en het werd duidelijk dat zij graag met ons in zee wilden gaan. Wat ons erg aansprak was het feit dat de meeste studenten van deze public university afkomstig zijn uit arme gezinnen op het platteland en geen collegegeld hoeven te betalen. Voor deze doelgroep willen wij ons graag inzetten.
Een hele Nederlandse vraag was dan ook: ‘Wanneer kunnen we beginnen?’ Zo’n direkte vraag is natuurlijk niet aan de orde….hahaha….eerst moeten we nog kennismaken met de grote baas die in India is vanwege een congres en op 25 april terug zal keren en daarna zal Cambodja in de greep zijn van de SEA Games, een South East Asian sportfestijn dat tot medio mei zal duren.
Wel werden er alvast foto’s gemaakt van ons beiden en van onze paspoorten. Toen we afscheid namen van de twee boeddhistische monniken, dacht ik (Dees) er nog net op tijd aan dat ik - als vrouw - deze heren geen hand mocht geven. Ik checkte dit even voor de zekerheid en dit werd inderdaad beaamd door beiden. Hoe het ook zij: Wij kunnen nu wel zeggen dat we de baan hebben en we zijn daar heel blij mee.
Nu Khmer Nieuwjaar voorbij is, komt alles weer langzaam op gang en gingen we even naar de pedicure en de tailor. De scholen zijn echter nog gesloten tot half mei en dit heeft te maken met de SEA Games (The Southeast Asian Games). Dit is een tweejaarlijks multi-sport event waar deelnemers vanuit 11 landen in Zuidoost Azië aan meedoen. Nu betreft het de 32e editie en deze zal gehouden worden tussen 5 en 17 mei in o.a. Phnom Penh/Cambodja. Dit is de eerste keer dat Cambodja dit event organiseert.
Wellicht eerder melding gemaakt van het feit dat de mensen hier zeer onderdanig zijn. In onze beleving tegen het absurde af. In hun ogen is de standaard van de Westerlingen zeer hoog, terwijl wij juist zeer down to earth zijn. Miscommunicatie kan dan het gevolg zijn. Het kan dan ook voorkomen dat zij op een eenvoudig verzoek gewoon nee zeggen, omdat zij niet kunnen begrijpen dat een Westerling zoiets simpels vraagt. In hun perceptie spelen zij dan maar op zeker en antwoorden nee. Op die manier kunnen zij zich geen buil vallen. Jammer toch, onnodig, maar dat is de cultuur…..
In de nacht van 20 op 21 april kreeg ik (Dees) een migraine-aanval en dit resulteerde niet alleen in knallende hoofdpijn, maar ook in overgeven. Gelukkig was het snel weer voorbij.
Op 25 april bekeken we het station van Phnom Penh. Wij vinden het altijd leuk om ‘daily life’ te ondergaan. Het treinstation ligt midden in de stad en is gevestigd in een historisch gebouw uit de Franse koloniale tijd. Het is goed bewaard gebleven en vakkundig gerenoveerd.
De treinen in Cambodja rijden niet hard en bovendien rijden zij slechts op specifieke dagen per week vanuit Phnom Penh naar andere plaatsen, maar toch wordt er veel gebruik van gemaakt door bijvoorbeeld forenzen en toeristen. Creatieve geesten hebben een rijtuig van een trein op een emplacement gezet en omgetoverd tot een soort restauratiewagen. Hier genoten we dan ook even van een versnapering. Overigens: De eerste belangrijke vergadering van de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot vond in april 1975 plaats op dit treinstation. Aldaar werd beslist om de steden te evacueren.
Met 38 graden en een gevoelstemperatuur van 44 graden is het behoorlijk afzien………
Een warme groet uit een bloedheet Phnom Penh van Dees en Ben (rijmt ook nog).
[userId] => 381198
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5092540
[countryId] => 32
[pictureCount] => 50
[visitorCount] => 325
[author] => Desirée
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528499
[travelTitle] => Van Nederland naar Cambodja
[travelTitleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-16
[dateReturn] => 2026-03-01
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/108/930_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/381/198_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
)
[47] => stdClass Object
(
[username] => karinendiane
[datePublication] => 2023-04-08
[title] => Van Vietnam naar Cambodja en veel tempels
[message] =>
Dag 21
Om 17.20 uur hadden we onze vlucht naar Cambodja waar we een weekje blijven om de highlights te zien. Vietnam heeft na de corona nog maar een single entry 30 dagen visum dus je moet er na max 30 dgn uit! En we wilden sws Cambodja meenemen nu we er toch in de buurt waren.
We hadden dus tijd om nog even van de [e-1f31e] te genieten want door de wind was het goed te doen. Inchecken en immigratie ging zo snel dat we teveel tijd hadden op het vliegveld maar met een ligstoel en een spelletje Phase10 ging dat prima.
Moesten wel in het vliegtuig ons mondkapje op doen? Uhhh welk mondkapje? Die liggen al een tijd in de prullenbak. Dan moeten ze die ons maar verstrekken in het vliegtuig. Nou...niemand zei er iets van en bijna niemand droeg m dus prima!!
We vlogen met CambodiaAngorAir en toen we na een uur vertraging bij het vliegtuig aankwamen, dachten we wel...okeeee spannend! Een klein vliegtuig met van die propellers. Ja hoor, ze bestaan nog. Maar het moment van binnenkomen pffff. Sommige bagagebakken waren dichtgetapet, stoelen helemaal kaal waar het piepschuim doorheen kwam, zittingen doorgezeten en de ventilatiedingen deden het niet. Had er op dat moment niet het Zwitser leven gevoel bij. Leek erop dat ze een antiek stuk uit een hangar hadden getrokken [e-1f648].
En dan nog een vrouw die constant met haar knieen in mijn stoel zat te drukken [e-1f621] zodat ik steeds een zwieper naar voren kreeg dus ik kwam regelmatig even heel hard naar achteren zodat haar knieen hopelijk in haar nek zaten...de groeten!
Maar we kwamen na 2 uur veilig aan, immigratie duurde erg lang ( tip...bewaar je boardingpass [e-1f633] ) en gelukkig stond onze tourguide voor de aankomende dagen er met een bord met mijn naam erop [e-1f44d]
Hotel ziet er top ( luxe ) uit en morgen gaan we de zeer beroemde Angor Wat bezoeken, 1 van de beroemdste bijzonderheden van Cambodja!
Dag 22
Vandaag een dag van de vele tempels en de grootste was Angor Wat en dit is van origine een Hindoe tempel maar transformeerde geleidelijk in een Boeddistische tempel. Het is het symbool van Cambodja en staat ook op de nationale vlag. En het is de grootste religieuze monument ter wereld. Het is een tempel die in de 12e eeuw uiteraard met de hand gemaakt is. Er is 37 jaar aan gewerkt en zonder machines. Alleen met olifanten en sterke mannen die de loodzware stenen moesten sjouwen! Helaas is er de afgelopen 1000 jaar al het eea ingestort, vernield en gestolen. Op de muren zag je vele reliëfs hoe het leven toen was en wie tegen wie vocht. En dan praat je over demonen, apen, draken, krijgers enz. Wat een werk is dat geweest zeg!
Vervolgens door naar Angor Thom ( betekent grote stad ) wat de koning heeft laten bouwen. De koning was een Boeddhist dus dat zie je er ook in terug in de reliëfs in de muren. Het is dus geen tempel maar binnen de muren van de stad vind je meerdere andere tempels. Ben de namen kwijt maar het behoorde allemaal bij het Khmer empire.
En je moet echt goed op de details letten want overal zie je iets in de stenen.
Onze privégids Narong wist veel te vertellen en je moet echt een gids bij je hebben anders sta je misschien naar een stapel stenen te turen waarvan je de geschiedenis niet kent [e-1f648]. De chauffeur had een koelbox in de auto staan en dat was maar goed ook want we moesten megaveel water drinken ivm de extreme hitte. ( gevoelstemp 42 graden !!! )
Na de heerlijke lunch de tempel Ta Prohm nog bezocht en daar is de film Tomb Raider met Angelina Jolie voor een gedeelte opgenomen. Heel bijzonder want er groeien bomen kriskras door de tempel en die wortels zijn mega lang en megadik.
Toen waren we wel een beetje tempelmoe en bijna oververhit [e-1f633] dus afgezet bij het hotel en gelijk het zwembad ingedoken en verder rustig aan gedaan.
Morgen wederom weer een stuk geschiedenis op het programma dus we wachten af waar Narong ons naartoe brengt [e-1f609].
Dag 23
Gisteravond nog even bij de beroemde of beruchte Pubstreet geweest. Die kan je niet missen dus gewoon op het geluid afgaan. Overal keiharde muziek door elkaar.Hele straat met bakken visjes die het lekker vinden om jouw dooie weefsel van je voeten op te eten. 3 dollar voor een uur dat getik aan je voeten. Toch maar niet. Heel veel massagesalons ook. En wij snappen wel waarom de backpackende jeugd hier zit. 1 dollar voor een biertje en 2.5 dollar voor een cocktail en een pizza voor weinig. Wij zijn geen kroegtijgers dus snel weer weg daar.
Vanochtend wederom een aantal tempels uit de 10e eeuw ( Hindoetijd ) en 12 eeuw ( Boeddhismetijd ) bezocht. Ben de lange namen kwijt. Alles lijkt uiteraard wel op elkaar behalve 1 tempel die in het water lag. Ze hadden in die tijd niet heel veel keuze uit verschillende stenen en hoe ze konden bouwen [e-1f601].
Hadden een halve dag en was lang genoeg want we zijn tempelmoe haha en vanwege die bloedhitte. Gevoelstemp vandaag 42 graden!! Daarna weer het zwembad ingedoken en heerlijk geluierd. Van dat warme weer word je echt heel sloom [e-1f648].
Vanavond de nightmarkt maar eens over slenteren en morgen naar Tonle Sap lake en daarna pakken we de bus en rijden we naar Phnom Penh waar een heel stuk van die verschrikkelijke geschiedenis van de rode Khmer ligt.
De vader van onze gids is door de rode Khmer vermoord en zijn opa, oma en tantes en ooms ook. Zelf is hij als 8 jarig jongetje ook regelmatig mishandeld door soldaten van de rode Khmer. Ik zal jullie de details besparen maar ik weet nu al dat de verhalen helaas overmorgen nog veel en veel erger gaan worden [e-1f614] maar toch willen we ook deze geschiedenis leren kennen.
[userId] => 265308
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5092159
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 210
[author] => Diane
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528515
[travelTitle] => 5 weken reizen door Vietnam en Cambodja
[travelTitleSlugified] => 5-weken-reizen-door-vietnam-en-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-17
[dateReturn] => 2023-04-20
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/265/308_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => van-vietnam-naar-cambodja-en-veel-tempels
)
[48] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-30
[title] => De Lijst met Winnaars
[message] =>
Peinzend boven de nu nog lege koffer en de stapel ernaast die er weer precies in moet passen:
DE ONVERMIJDELIJKE OVERBODIG GEBLEKEN SPULLENLIJST
1. En absolute winnaar, en al bij vertrek op Schiphol geconstateerd: de volumineuze wintersdikke wollen shawl. Heilig, want ooit voor mijn verjaardag gekregen van schoondochter Alessia.
Dat ding moest in Soest eigenlijk in de winterberging, maar ik koos blijkbaar de verkeerde koffer….
2. Op enige afstand, maar toch ook knap gedaan: mijn blauwe jack. Heeft de hele reis gezellig pratend met die shawl van hierboven ruimte liggen innemen. Geen drúppel regen gezien, en voortdurend 25 , 30 tot 39 graden (OK, één onweersbui, maar toen zaten we binnen)
3. Van die handige bestekdingesen die aan de ene kant lepel zijn en aan de andere kant vork met snijvlakje. Omdat ik niet met die [e-1f641][e-1f962][e-1f633]-stokjes kan en wil eten kocht A in NL een pak met 100 stuks voor me. En die heb ik nog steeds, want tegenwoordig heeft èlk restaurant hier lepels en vorken op verzoek beschikbaar….
4. Verrekijker (800 gram) om vogels te spotten tijdens natuuruitjes. Omdat die telkens rond het heetste moment van de dag plaatsvonden en geverderden daar aanzienlijk slimmer mee omgaan (vogelsiësta) was er zelfs nog geen huismus te zien. Nou ja, op die twee beschreven ijsvogels na dan. Maar bij die trip was ik nou net vergeten mijn verrekijker mee te nemen.
5. DEET. Genoeg om een weeshuis levenslang muggenbeetvrij te houden. Helaas werkten de muggen niet echt mee, want in deze dorre hete tijd van het jaar is er eigenlijk geen mug te bekennen. We hadden één hotel met klamboe, overal stond ‘complimentary’ repellent en die propellors aan het plafond in combinatie met blazende airco’s zorgden ook prima voor een lage mugdichtheid.
6. MALARIAPILLEN. Zie ook DEET. Werden ons bij de GGD op basis van één blik op een wereld-malariakaart voorgeschreven vanwege de aanwezigheid van een langwerpig meer inderdaad vlak naast onze route tussen Phnom Penh en Battambang. Eenmaal daar aangekomen bleek het drooggevallen.
7. Mondkapjes. Ondanks BuZa-reisadviezen hieromtrent. Als je hier zo’n ding draagt word je aangestaard alsof je van een andere planeer komt. In één tempel was een facemask echt verplicht, maar dat bleek alleen te gelden voor witte mensen wier achternaam eindigt op ‘illen’ of ‘eenweg’.
8. Van de stápel wereldstekkers die ik bij me had: vier landen bezocht, één lullig klein stekkertje gebruikt.
En dan laat ik de extra kopieën van reisbescheiden, vluchtschema’s en paspoorten, alsmede àlle in drie jaar verstrekte bewijzen van COVID-vaccinaties nog buiten beschouwing.
Voor mezelf als reminder voor een volgende reis, voor jullie wellicht herkenbaar en daarmee een graag aangeboden troost.
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091969
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 221
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => de-lijst-met-winnaars
)
[49] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-04-01
[title] => HeroRats
[message] =>
De Angkor Wat is te ongelooflijk en te onbeschrijflijk. Dat ga ik dan ook maar niet proberen. Ik maakte wel een paar foto’s voor jullie!
Bij APOPO (Anti-Persoonsmijnen Ontmijnende Product Ontwikkeling, opgericht door Belgen) moet het me wel lukken.
Laos, Vietnam en Cambodja waren in de tweede helft van de twintigste eeuw het trieste toneel van bombardementen en grondoorlogen.
Als stille en gevaarlijke getuigen daarvan liggen nog miljoenen niet geëxplodeerde bommen, granaten en vooral mijnen in de bodems van deze Regio. In mijn blog ‘Laos en Oorlog’ van 3 maart vertelde ik er al over.
APOPO traint ratten in het ontdekken van deze explosieven. Zoiets duurt wel even; daarom zijn ‘onze’ rattensoorten niet geschikt, die worden niet ouder dan vier jaar.
In Tanzania daarentegen leven ratten blijkbaar gezonder, waardoor ze wel negen kunnen worden en dus langer aan de slag kunnen blijven.
Na een aanvangsperiode, waarin de jonge ratjes tam worden gemaakt en wennen aan hun trainers mogen ze letterlijk snuffelen aan het grote werk. En dat kunnen ze als geen ander: tot een cirkel van één meter om zich heen en idem de grond in kunnen ze gericht leren te zoeken via een steeds herhaald proces van zoeken, vinden, erkennen en belonen.
Twee jaar later zoekt de rat alleen nog maar naar de voor ons niet herkenbare TNT geur, omdat hij wéét dat bij het opgraven ervan door de begeleider een erkennend ‘klik’-geluid wordt gemaakt en de beloning direct volgt. Bij het opgraven van andere spullen volgt géén ‘klik’-erkenning en zéker geen beloning.
Het door deze HeroRats te onderzoeken gebied wordt verdeeld in kavels van zo’n vier meter breed en tien meter lang. Eerst maken de onderzoekers looppaden langs de kavels mijnenvrij via de oude metaaldetectoren-techniek. Vervolgens houden aan beide lange zijden twee medewerkers op die bomvrijgemaakte paadjes een meetlint en een dunne kabel vast met exact dezelfde breedte als de kavel. Aan die kabel zit een ring, aan die ring zit een kort kabeltje van een meter, en aan dat kabeltje zit de rat van dienst.
Het beest wordt vanaf een lange zijde in het kavel geplaatst, snuffelt zich een weg langs de kabel naar de overkant en als het onderweg de juiste geur ruikt gaat het graven. ‘Klik/Erkenning/Beloning!’
De begeleiders noteren de lokatie van het gevonden explosief met behulp van het meetlint. Ter controle wordt de rat ook nog eens vanaf de andere lange zijde over hetzelfde breedtepad gezet. Bij herhaald succes wordt de stafkaart voorzien van een rode stip. Daarna schuiven de twee medewerkers een metertje door over hun vrijpaadje en herhaalt de procedure zich.
Een rat met zijn begeleiders werkt verbluffend snel: het dier verkent een stuk land ter grootte van een tenniscourt in 30 minuten, waar mensen met metaaldetectoren tot vier dágen over doen.Bijkomend en niet te onderschatten voordeel is dat de mijnen niet exploderen door het lage gewicht van de er overheen scharrelende rat, en misstappende onderzoekers wèl de klos zouden zijn.
Nog even wat cijfers: deze zogeheten HeroRats maakten inmiddels 156.000 explosieven onschadelijk en 82 km2 vrij waardoor 1,8 mio mensen weer veilig op het land kunnen werken en wonen (bron: apopo.org).
Wij zagen een verbluffende demonstratie met rat Virginie, die ons daarna aandoenlijk kwam besnuffelen en veilig, want gevaccineerd, belikken. Een dòtje van 1,5 kilo.
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091952
[countryId] => 32
[pictureCount] => 5
[visitorCount] => 219
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/103/611_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => herorats
)
[50] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-27
[title] => Norry
[message] =>
Nee, dèze hadden we nog niet gehad. Wel het vliegtuig, de auto, de cyclo, de fiets, de motorboot, de sampan, de trein, het cruiseschip en de tuctuc, maar de Norry had ons nog niet als vervoermiddel gediend.
Hier in Battambang ligt nog een spoor van de Bambu Train, ooit aangelegd in de frans-koloniale tijd. Die lijn werd zelden gebruikt, dus benutten landwerkers delen ervan om hun oogst van het land naar hun dorpje te krijgen. Dat deden ze met een Norry, die nu nog wordt ingezet voor huiselijk vervoer, af en toe een toerist en nu voor ons:
Je legt twee spoorbrede assen met wielen op de rails.
Om de achterste as leg je een aandrijfriem
Je legt er een half verrot plankier (3x2 meter) bovenop.
Er zit een groot gat boven de plek van de achteras
Je pakt een motor en bevestigt die door dat gat heen aan de aandrijfriem van de achteras
Je gooit en een kleedje en wat kussens op het plankier
En alles wat er nog meer mee moet van A naar B (en dat is véél: kinderfiets, kleuters, afval, meuk, huisdier, waterflesjes, rijst, kleding etc)
A, Gids en ikzelf moeten op de voorste kussens gaan zitten
Geen helm, geen gordels, geen zekering, geen handvatten, geen hekjes. In potentie: levensgevaarlijk.
Dan de motor aan en met 40km per uur raggen over een spoor van dronken spaghetti.
De rails schudt ons mét hevig ge-kedengkedeng heen en weer
Aan het eind van de rit platform en motor van de assen halen, voorste as wordt achterste as, platform weer er op, motor weer op achterste as en terug. Klaar is Kees.
We leven nog.
Van Pnomh Penh via Battambang naar ons laatste reisdoel in Cambodja: Seam Reap.
Snikheet, gortdroog. Het landschap snakt naar het natte seizoen, want de meren staan droog, rivieren zijn armzalige stroompjes geworden en de runderen lijken op fotomodellen. We blijven tussen 1300 en 1500 uur noodgedwongen binnen.
Morgen naar het beroemde Ankor (‘Hoofdstad’) Wat (‘Tempelgebied’), uit ongeveer 1100.
Veel te groot, 162 hectaren!, om helemaal te bekijken, maar volgens de gids gaan we wel ‘de basics’ doen.
Ik hoop de foto’s op Norry-bouwplaat-volgorde te kunnen krijgen…..
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091903
[countryId] => 32
[pictureCount] => 7
[visitorCount] => 214
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/103/213_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => norry
)
[51] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-23
[title] => Grens
[message] =>
Gisteren bekeek ik het matineuze vertrek van de dagelijkse speedboat naar Phnom Penh. Voorbereiding is alles, nietwaar, en de volgende dag zouden wíj́ tot de passagiers behoren. Capaciteit van de boot: 35 pax. Die stonden elkaar nu te verdringen bij de geïmproviseerde incheckbalie op de pier bij ons hotel in Chau Doc. Het werd, was en bleef een chaos van Torens van Babel, paspoorten, visa, kofferlabels, formulieren, dollarbiljetten voor de cambodjaanse visa en nog niet ingeleverde hotelsleutels. Dat beloofde nog wat voor ons vertrek, de volgende ochtend.
Om zes uur ontbijten is niet mijn favoriete hobby, vanaf het terras zag ik de drukte op de pier dreigend toenemen, mijn tweede kop koffie kwam te laat en er was deze ochtend geen marmelade. Vanaf de pier hoorde ik de eerste geïrriteerde stemverheffingen. Ik voorzag een minstens vijf uur durende reis vol ergernissen.
Toen draaiden plots de coulissen:
Allereerst nam onze gids Weng afscheid van ons. Hij had een verjaarscadeau voor me, ook al ben ik pas op 31 maart jarig.
Naast Weng stond een keurig in bedrijfskleding gehulde jongeman. Hij vroeg ons te volgen, leidde ons langs en over tientallen koffers naar de steeds voller rakende pier, negeerde de wachtrij voor de officials en de bizarre incheckprocedure, gebood ons hetzelfde te doen en verzocht ons aan boord te gaan van een aanzienlijk kleinere speedboat, met vijf zitplaatsen. Tot mijn verbazing stonden onze koffers al aan boord.
We hadden een privé boot gekregen, dus driewerf hoera voor onze reisadviseur Barbara van Experience Travel en hun lokale reisagent EXO. En Fast Lane Harry was dit keer Fast Boat Ferry!
We stapten aan boord, de dertig van verbijstering stilgevallen passagiers van de grote speedboat minzaam toeknikkend. Trossen los, en met brullende motor de Mekong op, richting de grens met Cambodja
Jeugdsentiment van vóór Schengen: eerst de grenspost van Vietnam. Van boord, op een bankje. Onze Ferry regelde alles. Na tien minuten verder varen, naar de grenspost van Cambodja. Weer van boord, weer een bankje, weer Ferry naar visa-beambten en douaniers met stempels. De procedure ging ook hier vlot, misschien omdat de cash betaalde visakosten ad USD 35 slechts voor USD 30 terugkeerden in het visastempel? Weer aan boord. Het strijken van de Vietnamese standaard en ontplooien van de Cambodiaanse.
‘Onze’ jongeman begeleidt zo’n vier à vijf keer zo’n speedboat naar Phnom Penh en vaart direct na aankomst weer terug naar Chau Doc, Vietnam. Ook hij moet bij elke grenspassage stempels in zijn paspoort halen. Hij liet het me zien: op de oneven pagina’s de keurig naast en onder elkaar geplaatste stempels van Cambodja, op de even pagina’s die van Vietnam. Elke twee maanden is zijn paspoort vol en moet hij een nieuw aanvragen….
Morgen geen vrolijke dag, maar -hoe naar de beelden ook zullen zijn- wel een interessante en een noodzakelijke.
In Phnom Penh staat Tuol Sleng. Het gebouw werd van 1975-1979 door de Rode Khmer van Pol Pot tijdens de gruwelijke zuiveringen als martelkamer en gevangenis gebruikt. Nu is in hetzelfde gebouw een Museum, gewijd aan die periode.Het schijnt zeer confronterend te zijn.
Net zo min ik voor mijn plezier ooit Auschwitz/Birkenau bezocht ga ik morgen naar Tuol Sleng. Ik ga wèl om politiek alert te blijven, om te beseffen hoe vrij wij mogen zijn en hoe goed wij het hebben. In de middag bezoeken we ter afronding de Killing Fields, ook geen ‘feel good’-tripje.
Zaterdag reizen we door naar Battambang en gaan we eindelijk die wekenlang meegesjouwde malariapillen eten
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091829
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 225
[author] => Joost
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => grens
)
[52] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-25
[title] => Nog een dag Angkor Wat ..
[message] =>
Dag 20,
Vanochtend stondom 07.30u. ons busje klaar voor ons bezoek aan een ander aantal Angkor tempels, gelegen tussen de 20-50 km van Siem Reap.
Een hele relaxte dag vandaag! Op pad met ons vijven. De tempels waren allemaal verschillend, maar elk op zijn eigen wijze, erg mooi!We hebben bezocht: Neak Poun, Banteay Srei Temple, Beng Maleae en Bakong.
Persoonlijk vond ik de Beng Malea het mooist! Heel authentiek, meer zoals de tempels gevonden zijn; overwoekerd door de natuur! De Neak Poun lag prachtig nabij een meer met hardroze waterlelies. Henry daarin tegen vond de Bantey Srei het mooiste. Zo zie je maar weer, smaken verschillen!
Rond16.00uwaren we weer terug in onshotel.Om 18.00uzijn we met 3 tuktuks met de gehele groep naar de stad gegaan om met elkaar wat te drinken en afscheid te nemen van onze gids Nira. Daarna zijn Henry, Henk en ik samen een hapje gaan eten.
Morgen al weer naar huis! Rond13.00 uworden we naar het vliegveld in Siem Reap gebracht voor onze vlucht naar Bangkok. In Bangkok worden we eerst weer naar een ander vliegveld gebracht. Vandaar uit vliegen we naar München. Vervolgens met een overstaptijd van 1 uur een vlucht naar Amsterdam. Als we alle aansluitingen halen zullen wevrijdagochtendrond08.15uaankomen in Amsterdam.
Nog een lange reis te gaan, maar we kunnen terugkijken op een prachtige reis door 2 mooie landen met een vriendelijke bevolking, mooie natuur en bezienswaardigheden.
grt, Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090559
[countryId] => 32
[pictureCount] => 14
[visitorCount] => 770
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/748_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => nog-een-dag-angkor-wat
)
[53] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-24
[title] => Het Angkor archeologisch park ..
[message] =>
Dag 19,
Vanochtend na het ontbijt stonden de tuktuks klaar om ons naar de Angkor Wat te brengen, een leuk ritje. In een hele grote hal zijn er vele ticketloketten. Aangezien het toerisme nog steeds niet volop op gang is gekomen na de Corona, is het niet erg druk. Het merendeel aan toeristen dat je hier ziet lopen zijn Chinezen en Koreanen. Je kan 1 en 3 daagse kaarten kopen. Omdat we morgen samen met Wim en een reisgenote naar een verderop gelegen deel van het complex gaan, hebben we gekozen voor een 3 daagse kaart. Allereerst hebben we de Angkor Wat bezocht. Het is, als je er niet geweest bent, niet voor te stellenhoe groot en imponerend het geheel is. De tuktuks zijn de hele dag met ons meegegaan, het gewoon niet af te lopen. Bovendien is het vanaf10.00uerg heet, dus je bent al blij dat je zo nu en danvervoerd wordt.
Angkor is één van de belangrijkste archeologische vondsten in Zuid-Oost Azië.
De totale oppervlakte is 400 km2 incl al het groen/bebossing.
Het Angkor archeologisch park omvat de verschillende hoofdsteden van het Khmer keizerrijk van de 9e -15e eeuw. De belangrijkste tempels zijn de Angkor Wat,Angkor Thom en de Bayon tempel met zijn ontelbare uitgehouwen figuren en voorstellingen. Het geheel is uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed.
Vandaag hebben we buiten de Angkor Wat bezocht: The South Gate, Angor Thom, Bayon (tempel met de 216 gezichten), Baphuon ( kopie van Mount Meru, heilige berg voor de Hindoes), Phimeanakas (Koninklijk Paleis), Terrace of Elephants and Leper King), Ta Prohm (ook wel de Tomp Raider, genoemd naar de gelijknamige film met Angela Jolie).
Terug in het hotel gedouched en even met de benen omhoog. Daar kwamen we van bij. Ons hotel ligt niet direct in het centrum van Siem Riep. Metde tuktuk naar het centrum gegaan om een restaurantje te zoeken. Vooral “Pubstreet” is een bekende uitgaanslocatie. Een beetje vergelijkbaar met Lloret de Mar in Spanje. Veel lawaai en “proppers “ voor de deur. Wel leuk om even door heen te lopen. Toch maar in een rustiger straat restaurantje opgezocht.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090558
[countryId] => 32
[pictureCount] => 23
[visitorCount] => 159
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/773_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => het-angkor-archeologisch-park
)
[54] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-23
[title] => Siem Reap ..
[message] =>
Dag 18,
Vanochtend zijn we vertrokken richting Siem Reap. Om even de benen te strekken hebben we een stop gemaakt bij de “spidermarket”, waar ze een grote variëteit aan gefrituurde insecten verkopen, zoals grote spinnen en watertoren. Lekker volgens één van onze reisgenoten!
Na de lunch een stop bij de “Naga bridge”, een brug uit de 12-13e eeuw.
Daarna een facultatieve boottocht gemaakt over een kanaal en meer, langs paalwoningen en prachtige natuur. In het regenseizoen zijn de palen niet zichtbaar, zo hoog staat het water dan.
Na de boottocht hebben we een wandeling door het dorpje gemaakt en gekeken bij de visrokerij. De mensen en kinderen zijn allemaal erg vriendelijk en zwaaien volop.
We kwamen laat aan bij ons hotel. Een simpele maaltijd genuttigd aan de overzijde van het hotel. Zo slapen, morgen vroeg op pad naar de Angkor wat, het hoogte punt van onze reis!
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090557
[countryId] => 32
[pictureCount] => 16
[visitorCount] => 144
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/789_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => siem-reap
)
[55] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-22
[title] => The killing fields en S21
[message] =>
Dag 17,
Vandaag staat een bezoek aan “The Killing Fields” enhet “Tuol Sleng Museum (S21), ook wel Genocide Museum genoemd, op het programma.
Ter voorbereiding van ons bezoek aan “The Killing Fields” hebben we thuis de film “First they killed my father “ gekeken. Deze film geeft een heel goed beeld van de overheersing van de Rode Kmher van 1975-1979. Toen we daar liepen kreeg ik flashbacks van deze beelden.
Choeung Ek, ook wel de “Killing Fields”of “velden des doods”geheten, is een agrarisch gebied, zo’n 14 km ten zuiden van Phnom Penh in een boomgaard. Gevangenen van onder andere de Tuol Sleng gevangenis werden hier naar toe gebracht en vermoord. Iedereen was geboeid en geblinddoekt.
Ook op andere locaties waren er zulke “fields”. Gezamenlijk werden er meer dan een miljoen mensen gedood en begraven in massagraven door het Rode Khmer-regime.
Toch wel stil en erg onder de indruk van zoveel ellende stapten we in de tuktuk op weg naarder Tuol Sleng Genocidemuseum.
Na een ritje van zo’n 40 minuten kwamen we aan bij het Tuol-Slengmuseum. Het museum is gevestigd in een oude school die door de Rode Khmer, onder bewind van Pol Pot, werd omgebouwd tot de beruchte “gevangenis S-21” en waar duizenden gevangenen werden ondervraagd, gemarteld en vermoord.
Je wordt er echt stil van om te zien hoe mens onvriendelijk en wreed de gewone burgers door de Rode Khmer onderdrukt en mishandeld werden. In deze gevangenis zijn 18133 mensen om het leven gebracht. Slechts 7 personen hebben deze hel overleefd.
Tussen de middag met ons drieën geluncht in de stad. Daarna zijn we op pad gegaan voor een bezoek aan het Koninklijk Paleis. Echt een schitterend complex.
Het paleis is nog niet zo oud. Tot het begin van de 15e eeuw was het hart van het Khmer rijk gevestigd in Angkor. In 1434 werd de hoofdstad naar het hedendaagse Phnom Penh verplaatst, maar 60 jaar later werd de hoofdstad al weer verplaatst. Dit maal naar Basan en even weer later naar Oudong, 40 kilometer afstand van Phnom Penh. Hier zou de hoofdstad voor de komende 250 jaar gevestigd zijn. In 1865 verplaatste koning Norodom de hoofdstad naar Phnom Penh en liet er in 1866 het Koninklijk paleis en de zilveren pagode bouwen.
Het was vandaag erg heet in de stad. Ook waren er veel mensen op straat: zondag en viering van het Chinese Nieuwjaar. Al met al een indrukwekkende dag!
Nu tijd voor ontspanning: Henk en Henry zitten nu op super sport 3 naar de wedstrijd Feyenoord-Ajax te kijken!!!
Morgen reizen we verder naar Siem Reap, bekend om de Angkor Wat!!
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090555
[countryId] => 32
[pictureCount] => 24
[visitorCount] => 152
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/811_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => the-killing-fields-en-s21
)
[56] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-21
[title] => Phnom Penh ..
[message] =>
Dag 16,
Omdat ons hotel van afgelopen nacht geen mogelijkheid had om te ontbijten, zijn we in een nabij gelegen restaurantje gaan eten.
Daarna zijn we op weg gegaan naar Phnom Penh. Weer een lange reisdag, maar we hebben nu een hele enthousiaste gids die tussendoor veel vertelt en regelmatig tussenstops wil maken. Intussen langs huisjes gewandeld waar ze eigen fruitbomen hebben en het fruit proberen te verkopen.
De natuur is hier heel anders dan in Laos. Het is hier veel vlakker, bergen zijn er in dit gebied niet, veel bouwland.
Na een half uurtje een stop bij een plaatselijke vismarkt. Er wordt van alles verkocht:
Potjes met vis, gedroogde vis, gefrituurde insecten, gegrilde slang. De nog levende slangen kronkelen, samen met schildpadden, rond in een glazen bak.
In onze groep zitten 2 mensen die van al deze lekkernijen proeven!!
De eieren die ze op deze markt verkopen schijnt een kuiken te zitten!
Jammer dat jij er niet bij bent Pascal[e-1f602]
Eerder dan verwacht zijn we we, na de incheck in het hotel, Pnhom Peng ingegaan.
We hebben tijdens onze reis nog niet zo’n moderne stad gezien. Een mooie brede boulevard met palmbomen en hoge gebouwen. We hebben tijdens deze wandeling een bezoek gebracht aan de Watt Phnom, die een bezoek meer dan waard was.
Heerlijk gegeten vanavond in een gezellig restaurant aan de boulevard. Nog even langs het water gewandeld waar veel verlichte boten rondvaarden.
Morgen met tuktuks naar “The killing fields” ende “Tual Sleng”gevangenis.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090554
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 127
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => phnom-penh
)
[57] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-20
[title] => Grens over naar Cambodja ..
[message] =>
Dag 15,
Vanochtend vertrokken richting de Cambodjaanse grens. Een ritje van een half uur.
Daar aangekomen begon het circus dat we aan de Laoaanse grens hadden opnieuw.
Eerst een stempel halen om Laos te verlaten, vervolgens met je bagage een eind lopen door “niemandsland “. Bij de grens je temperatuur laten meten, formulieren invullen, paspoort inleveren, na verkrijging visum paspoort ophalen na betaling van $38,00, bagage door scanner en dan stempel voor toegang Cambodja. Bij de grens werden we opgewacht door onze nieuwe gids en chauffeur voor de komende dagen.
We zijn benieuwd wat de komende dagen weer gaan brengen.
Rond13.30ukwamen we aan bij ons hotel in Kratie. Wim stelde voor om na de lunch een facultatieve excursie te organiseren om Irrawaddy dolfijnen te spotten die in de Mekong voorkomen. Iedereen wilde mee. Dus zo gezegd zo gedaan!
Om 15.00u. vertrokken we met 4 tuk-tuk-jes naar het startpunt van onze boottocht (afstand 15 km) op de Mekong in de hoop dat de dolfijnen ons vanmiddag niet in de steek gaan laten. Het ritje met de tuk tuk ging over een zeer hobbelige weg, maar er was veel te zien onderweg: winkeltjes, soort van paalwoningen en mooie vegetatie.
Aangekomen bij het startpunt van de boottocht lagen de bootjes, waar je met 4 à 5 personen op kon zitten al klaar. Na een tijdje varen zagen we ineens grijze vinnetjes boven het water uitkomen. De boot vaart dan met de dolfijntjes mee en stopt als er weer dolfijnen gesignaleerd worden. We hebben er diverse gezien. Dus helemaal een geslaagde middag. (Filmpje bij video te bekijken)
Met dezelfde tuktuk weer richting hotel. Begin van de avond op zoek gegaan naar een restaurantje. Ik had gelezen dat er een Duits restaurant in de buurt van het hotel moest zitten. Dus daar naar op zoek gegaan. Na 2 weken Aziatisch eten, een welkome afwisseling. Heerlijk schnitzel mit Bratkartoffel gegeten!
Morgen reizen we door naar Phnom Penh.
Dit soort dolfijn springt niet boven de waterspiegel uit, je hoort ze echter wel lucht uitblazen. Het was een leuke ervaring.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090553
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 121
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Kratié
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,krati
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => grens-over-naar-cambodja
)
[58] => stdClass Object
(
[username] => waarispascale
[datePublication] => 2023-01-09
[title] => Wat is vrede toch een geluk
[message] =>
Phnom Penh is andere koek dan Siem Reap. Daar was te zien dat toeristen geld in het laatje brengen, hier is te zien wat een arm land het is. De straten zijn vuil, mensen leven eenvoudig met soms niet meer dan een bankje achterin hun winkeltje. Vlees hangt in de zon, kinderen liggen te slapen onder het verkoopkarretje van hun ouders. Simpele houten huisjes vormen een contrast tegen de luxe hotels. De stad is in opmars, maar de fundering is zwak.
Als we inchecken in het hotel vraagt de receptioniste waar we vandaag vandaan komen. Als we vertellen dat we uit Siem Reap komen kijkt ze ons verbaasd aan. Daar zou ze heel graag heen willen vanwege het aftelmoment van oud en nieuw. Dat zou de place to be zijn! We hadden al gezien dat er van alles opgebouwd werd, maar dat het zo groots zou zijn. Lekker dan…
We lopen de stad in, richting de boulevard aan de Mekong rivier. Onderweg lopen we tussen de barretjes met westerse mannen, sexpacts, omringd met Cambodjaanse vrouwen. Prostitutie is hier verboden maar levendig. Thailand staat er bekend om, maar vanwege de prijzen gaan veel mannen naar Cambodja. Doordat het verboden is gebeurd er veel underground en is er dus van alles mogelijk. Triest. Hoe kan je.
Aan de boulevard is het gelukkig een stuk vrolijker. Er wordt geflaneerd, gesport, spelletjes gedaan, gedanst. Het paleis schittert ons tegemoet en we voelen dat we in een andere wereld zijn. Qua restaurantjes kunnen we het hier even niet vinden en we belanden uiteindelijk bij een Mexicaan. Even wat anders en fijn om in plaats van de geluiden van de drukke stad de gezellige muziek te horen. We zijn gaar van de lange dag en liggen er vroeg in.
De stad heeft enorm geleden onder de genocide van de Rode Khmer, die in 1972 het land leidde en eigenlijk pas echt ten onder ging in 1995. Heel recent dus. Als je het land bezoekt kun je niet om deze oorlog heen, en ondanks dat we erover twijfelden om de musea erover op te zoeken, doen we het toch. Bijna iedereen die we ontmoeten heeft de oorlog mee gemaakt en verschrikkingen doorstaan. De ontzettend vriendelijke en hartelijke eigenaar van ons hotel in Siem Reap sleepte met zijn been, het leek of hij een gedeelte van zijn voet miste. Vragen komen op maar we stellen ze niet. We besluiten de musea toch te gaan bezoeken. Uit respect, respect dat de mensen overeind zijn gekomen na zoveel ellende. Hoe zij positief en vrolijk door het leven gaan, gericht op het nu en de toekomst. Het is een heftige geschiedenis en ik kan me voorstellen dat je er niet over wilt lezen. Sla het schuingedrukte gedeelte dan over.
Tijdens de Vietnam oorlog bombardeerden de VS het platteland waardoor iedereen naar de stad getrokken was. Pol Pot en de Rode Khmer beloofde het land beterschap en zorgde dat de VS en de Communistische Vietnamezen de strijd voortzetten in Vietnam. De Cambodjanen volgden hoopvol Pol Pot maar liepen hun dood in. Pol Pot wilde een niet-kapitalistische samenleving, hij schafte geld en godsdienst af en iedereen moest op het land werken. De Rode Khmer verjoegen de 2 miljoen inwoners Phnom Penh naar het platteland, of vermoorden ze. De stad werd een spookstad.
Onderscheid mocht er niet zijn, iedereen moest het zelfde zwarte tenue aan. Familie werd afgeschaft en kinderen afgenomen, omdat dat je identiteit zou geven. Ankar, zoals de staat zich noemde, bepaalde wie zich mocht voortplanten en voedde de kinderen op. Als je intelligent was, was je een bedreiging en werd je vermoord. Ook al droeg je een bril of sprak je een tweede taal, want dan zou je weleens intelligent kunnen zijn. Mensen stierven van honger, slechte omstandigheden en hard werken. Veel mensen werden gemarteld en vermoord. In een paar jaar tijd heeft de Rode Khmer een kwart van de bevolking uitgeroeid. Een kwart! Moet je bedenken, dat 1 op de 4 mensen die je kent vermoord wordt door iemand uit de overige driekwart.
Net buiten de stad ligt een van de Killing Fields. Wij gaan erheen en maken ons klaar voor een pittig bezoek. En dat was het ook. In principe is er niet heel veel te zien, maar de audiogids met daarover de verhalen van de mensen die het overleefd hebben zijn beeldend. 9000 mensen zijn hier in massagraven aangetroffen. Mensen werden doodgeslagen met schoppen want kogels waren te duur. Kelen werden doorgesneden met palmblad zodat ze geen geluid konden maken. Baby’s werden aan hun voeten vast gehouden en met hun kop tegen een boom doodgeslagen. De boom staat er nog. Evenals kleding en botten die door de regen de grond uitkomen. Een van de overleefden vertelt dat de afzondering het ergste was, dat je met niemand meer contact mocht hebben van wie je hield. Dat je eigen volk je dit aan deed. Er was geen hoop, er was honger, mensen hadden geen thuis. Veel mensen stierven vanzelf. Een andere overlevende vertelt dat ze verkracht was en dat ze tot op de dag van vandaag afgestoten wordt. Een ander verteld dat hij veertien was toen hij de stad uitgejaagd werd. Zijn moeder had hem verteld dat toen ze zwanger was ze droomde dat ze zag dat haar zoon, hij, als volwassene, het goed had, in een vreemd land woonde en gelukkig was. Ze hield zich vast aan die droom en heeft hem dat altijd voor gehouden. Maak je geen zorgen, met jou komt het goed. Hij vertelt dat die droom hem op de been gehouden heeft. Hoop en vertrouwen dat het goed komt. Volhouden en doorgaan om zijn moeder niet teleur te stellen. Hij heeft in de gevangenis gezeten, is gemarteld geweest, zag zijn broer voor zijn ogen vermoord worden en is uiteindelijk gaan lopen naar Thailand vanwaar hij doorgereisd is naar de VS. Later heeft hij veel werk verricht voor de Verenigde Naties. Hoop doet leven.
Genocide, volkerenmoord, het kan overal gebeuren. De Cambodjanen zagen het niet aankomen. Evenmin als Rwanda, Joegoslavië, de landen onder de IS en momenteel in Myanmar en in China. Allemaal recente gebeurtenissen waarbij mensen in hun eigen land andere mensen uitmoorden. Omdat ze anders zijn, omdat ze niet goed doen, omdat iemand zich beter voelt. Ik vind het een afschuwelijke gedachte dat de mens hiertoe in staat is.
Vanaf de Killing Fields gaan we met een TukTuk terug de stad in, naar de S21 gevangenis. Een oude school wat de Rode Khmer omgebouwd heeft tot een gevangenis. We nemen niet opnieuw een audio gids, we zijn nog vol van de verhalen van de Killing Fields. Maar de foto’s die in de gevangenis hangen hebben nog meer effect op ons. Op de Killing Fields kreeg ik buikpijn en werd mijn keel dicht geknepen, hier krijg ik het letterlijk benauwd, hartkloppingen en misselijk. Ik kan de dood nog ruiken. Bloed is in de hoeken in de tegels getrokken, de bedden waarop mensen vastgebonden werden en gemarteld staan er nog. Iedere dag moesten gevangenen verhalen vertellen en opschrijven wat je gedaan had, om vervolgens om vergiffenis te vragen. Daar werd je dan voor gestraft, heftig gemarteld. Ook als het verhaal niet waar was, ook als je geen verhalen meer had. Je moest tenslotte wel fout zijn. Zo was er een Nieuw Zeelander samen met zijn vriendin en een Canadese vriend aan het zeilen, op weg naar Thailand. Door een verkeerde wind kwamen ze in Cambodjaanse wateren terecht. De vriendin werd vermoord, zij overgebracht naar deze gevangenis. Ze moesten wel spionnen zijn. Ze zijn een maand gemarteld totdat ze bezweken. Martelen om te kunnen martelen, om geen enkele andere reden.
Zulke verhalen zijn er veel. Ze hebben alles nauwkeurig vastgelegd, alle ‘bekentenissen’, alle foto’s. Dagelijks zaten hier zo'n 1000 a 1500 gevangen in kleine houten hokjes, te klein om te liggen. Totaal hebben er ongeveer 20.000 gevangenen gezeten, waarvan er twaalf het overleeft hebben; zeven volwassenen en vijf kinderen.
De foto’s van al die personen zijn beklemmend. Zoveel. Van sommige is te zien dat ze mishandeld zijn, sommige zijn al overleden op de foto, sommige kijken met doodsangst in de camera.
Bij het zien van de foto’s en het realiseren om hoeveel mensen het gaat, gaat de herinnering aan de kisten die aan kwamen met de lichamen van de MH-17, door me heen.
Niet zoveel als hier, maar ook toen kwam de hoeveelheid als donderslag binnen. Een moment wat ik bij mij draag en ik raak van slag. Tegelijkertijd schaam ik me er voor. Wat is nou mijn trauma vergeleken met dit, met wat hier is gebeurd.
In 1979, 4 jaar later, werd Cambodia ‘bevrijd’ door Vietnam, die de Rode Khmer verdreef naar het noorden. De Rode Khmer kreeg steun van oa de VS, Groot Brittannië en Duitsland, omdat zij ook tegen de Communistische Vietnamezen streden. Lange tijd zaten zelfs leden van de Rode Khmer aan tafel bij de Verenigde Naties. Door die steun hield de Rode Khmer het tot 1997 vol te blijven bestaan. In 1998 stierf Pol Pot in vrijheid, onbekend waaraan. In 2004 zijn (slechts) vijf verdachten veroordeeld door het tribunaal, waaronder Duch, de baas van de gevangenis.
Slechts vijf veroordelingen, drie anderen konden vanwege hun dood niet meer veroordeeld worden. Acht personen die verantwoordelijk gesteld werden voor de dood van 2 miljoen mensen. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Hoe hebben deze acht grond onder de voeten gekregen en gehouden? Het is ongelofelijk.
We besluiten het voor voldoende te houden. We kunnen niet meer. Vluchten bijna de gevangenis uit. Gelukkig kunnen we dat.
Op zoek naar lucht besluiten we de stad door te lopen, op weg naar het centrum waar we de bus moeten boeken om naar de grens te gaan. En we zien ineens een hele andere stad dan de avond ervoor. Hier zijn dus wel de leuke restaurants, hippe eettentjes en vrolijke straten. Veel een soort pop ups, grind op de grond, gekleurde tafels en stoelen en een open keuken. We worden er blij van, en dat is wat we kunnen gebruiken. Het plan was om nog even naar het hotel te gaan voordat we het oud en nieuw gedruis binnen gaan, maar de stad staat om 19:00 uur al op zijn kop. Duizenden mensen, overal eetstalletjes, mensen zitten op kleedjes op het gras, hotels met lichtshows op de gevel, een podium met dans en muziek show. Het is een grote uitgelaten boel. Super, super leuk. Dat hadden we niet gedacht, na de reactie in het hotel. We betalen de bus, de volgende morgen om 7 uur worden we opgehaald. Dat voelt ineens als een hele slechte planning, maar goed, geboekt is geboekt. We zien wel. Nu het feest in. Het hotel laten we voor wat het is, we halen ons hand door ons haar en lopen de gezelligheid in.
We denken dat het podium op de nationale televisie is, zo groots is het opgezet. Erop een dansshow en een kennelijk bekende zangeres, want er wordt volop meegezongen. Het klinkt goed en lekker en onze heupen deinen mee, armpjes de lucht in. Daar zijn we bijna de enige in, Cambodjanen dansen niet. Dat wij dat doen trekt aandacht. Achter mij doen ze me vrolijk na, we worden gefilmd en er wordt gegiecheld. De reactie’s zijn positief en aanmoedigend, duimpjes omhoog en blij. We zijn ook bijna de enige blanken hier, dus logisch dat we gezien worden.
De voetjes zijn moe na zo’n dag en we geven die rust in een heel klein Iers pubje. Met zijn achten zit het vol, inclusief personeel. Heel gezellig, want doordat het zo klein is, is de saamhorigheid groot. Het ligt in een straatje wat vol met cafeetjes zit, sfeervol en leuk. Dit hadden we de avond ervoor moeten vinden!
Net voor twaalven lopen we terug naar het podium. Het verkeer in de stad is een gekkenhuis, auto’s staan strak vast, scooters en tuktuks gebruiken ieder gaatje om door te kunnen rijden. Oversteken is een kwestie van gewoon gaan lopen en doorlopen. Luid aftellend gaan we met zijn allen het nieuwe jaar in en onder het siervuurwerk wensen we elkaar en daarna de mensen om ons heen een Happy New Year. De sfeer is goed en blijft goed.
Een taxi had geen zin waardoor onze voetjes nog een wandeling van 30 minuten te goed hadden. Uitgeteld lagen we op bed, waar vier uur later de wekker alweer ging. 350 km naar de grens, 8 lange uren in een volgepropt busje. 13 volwassenen, 3 kinderen, een scooter (!), 6 x 20 kilo zakken rijst en bagage tot het dak gestapeld zodat het bij iedere rem naar voren valt. De stoel net iets te klein, je knieën tegen de volgende aan. Geen hoofdsteun dus knikkebollen is met recht knikkebollen. De kinderen hebben hun waterijs laten vallen zodat de hele vloer plakt. Afval wordt sowieso op de grond gegooid. De weg is eerst slecht, dan echt slecht. Er ligt wel een betere weg, maar daar rijden we niet op vanwege de tol. Met een Australiër vragen we ons af of het geen tijd wordt om de backpack periode achter ons te laten en definitief het taxi tijdperk in te gaan. Maar de kilometers en de tijd verstrijken en zo komen we om half vijf aan bij de grens. Wat we op de heenweg niet gedaan hebben, hebben we nu wel gedaan, namelijk de hele rit geboekt. Met als resultaat dat we meer betaald hebben als alle passagiers bij elkaar en dat we, omdat het geld toch al verdiend is, belazerd worden. Bij de grens zijn we oplettend en laten we het geld wisselen, het stempeltje regelen, het verkeerde busje praatje, aan ons voorbij gaan. Maar in Thailand worden we niet bij de pier maar bij het busstation driekwartier verderop eruit gegooid. Daar wachten we 15 minuten op een taxi waar we dan tevreden in zitten maar weer uitgehaald worden. Er zou een andere taxi komen, maar dat bleek een gedeelde Songthaew te zijn. De taxichauffeur en een ander mannetje hebben het geld van de taxi in hun zak gestoken en ons, voor een fractie, in deze gezet. Iedereen verdient aan je, we moeten het maar zien als sponsoring. De Songthaew wilde nog wachten totdat die vol is, maar toen was Pascalletje het zat. Hij ging rijden en driekwartier later stonden we bij de ferry. Die natuurlijk ook nog niet vertrok… Om acht uur ’s avonds waren we bij het hotel op Kho Chang, 13 uur nadat we vertrokken waren. Het warme welkom van de jongens van het cafe, de Pad Thai en het koude biertje maakte alles weer goed. We zijn weer terug op ‘ons’ eiland.
Tijdens de busrit was er natuurlijk voldoende tijd om terug te kijken op het jaar. Een jaar wat begon met twaalf druiven in Spanje en doorging naar hiken in Portugal en naar Santiago. Vervolgens langzaam terug naar Nederland waar we nog net de sneeuw konden ervaren. Om zes weken later onderweg te gaan naar Zuidelijk Italië. Met de boot over naar Griekenland en vandaar omhoog naar Albanië, Montenegro, Kroatië, Slovenië, dagje Oostenrijk en weer terug Italië in en de Dolomieten op. In oktober terug naar Nederland, Nomad op stal en wij naar Thailand, op en neer naar Nederland en als laatste Cambodja. We komen nog eens ergens. Benieuwd wat het komende jaar ons gaat brengen.
We wensen jullie allemaal een heerlijk en gezond 2023. Maak er op jouw manier een mooi jaar van, want het is zonde om tijd te laten liggen. Tel je zegeningen vaker dan je zorgen, wees lief voor jezelf en elkaar, laat je droom uitkomen en vier het leven! Cheers to Happiness!
[userId] => 80242
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090062
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 657
[author] => Pascale
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 526239
[travelTitle] => Samen
[travelTitleSlugified] => samen
[dateDepart] => 2021-05-03
[dateReturn] => 2025-09-01
[showDate] => no
[goalId] => 99
[goalName] => Iets anders...
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/080/242_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => wat-is-vrede-toch-een-geluk
)
[59] => stdClass Object
(
[username] => waarispascale
[datePublication] => 2023-01-05
[title] => Wonderen zijn de wereld niet uit
[message] =>
Na een zeer gezellige kerstavond ging de wekker best vroeg. Het hotel had ons verwend met nasi, verse ananas en Thaise poffertjes dus we zouden het voorlopig wel volhouden onderweg.Het afscheid van het eiland en van het hotel maakte ons weemoedig en tegelijkertijd hadden we zin om op pad te gaan, op zoek naar nieuw. Zo hebben we dus de eerste kerstdag van 2022 gevierd; achterin een vol minibusje, op weg naar een stoffige grens.
We hadden ons op het ergste voorbereid en misschien dat het daarom allemaal mee viel. Het verhaal ging dat je voor de grens uit het busje gegooid zou worden en daar onder dwang een visum aan moet schaffen. Dit hadden we getackeld door alvast een e-visum te regelen zodat we op het moment dat het busje ons eruit zette we direct zelf naar de grens konden lopen. Met een beetje een voldane blik van ons pakken ze niet lieten we de rest van het groepje achter. Bij de grens zou de een na de ander ons verkeerd verwijzen om zo een paar dollars aan ons te verdienen. Zou, want wij ervaarden niets van dat en liepen zo naar de douane. Op het moment dat we de grensdocumenten aan het invullen zijn komt de rest van ons groepje aangelopen. Niks niet dat ze gedwongen werden, niks niet dat ze belazerd zijn. Nou ja, gelukkig maar. Omdat het verhaal ook ging dat het vervolg busje niet zou gaan rijden zodat je een taxi neem hadden we bij voorbaat bedacht helemaal niet voor dat busje te betalen en sowieso een taxi te gaan nemen. Maar de taxi’s bleken duur en het busje bleek op tijd te vertrekken. Resume; geen scams, geen gedoe, alles smooth en wij alsnog in het busje onderweg naar Siem Reap. Wel met een tientje korting, want onze ego’s moeten tenslotte ook gevoed worden.
Twaalf uur nadat we ingestapt waren zijn we uitgestapt voor ons hotel in Siem Reap, waar we hartelijk ontvangen werden. Het was even wennen, we zaten voor dezelfde prijs als op Kho Chang maar nu in een wat ongezellig hok. Als je moe bent is schakelen niet het makkelijkste, maar de volgende dag waren we al meer tevreden.
Cambodia is een van de armste landen ter wereld doordat ze lange tijd in oorlog geleefd hebben. Er is bijna geen industrie doordat de rode Khmer dat verbood en export bestaat alleen uit kleding omdat de textiel industrie gebruik maakt van de lage lonen. Gelukkig gaat het, sinds er geen oorlog meer, met het jaar beter met het land. Vooral toerisme brengt geld in het laatje, dus corona heeft hier een mokerslag uitgedeeld.
Siem Reap blijkt een stad met een lekker sfeertje en de eerste dag struinen we er een beetje in rond. In de tempel is het druk en op het moment dat we uitcheckten waarom dat was,kwamen er tientallen monniken op een rijtje aangelopen.
Fotogeniek natuurlijk en als twee persfotografen liepen we er achteraan. In de tempel namen alle monniken plaats op de grond, met daarachter en eromheen wat ‘gewone’ mensen. Door een lief vrouwtje werden we uitgenodigd om bij haar te gaan zitten en ondanks dat ze geen woord engels sprak heeft ze ons met gebaren toch een beetje verteld wat er gaande was. Ik vermoed dat het Buddha dag was vandaag, dat wat ik al eerder heb gezien tijdens mijn meditatie. Mensen werden gezegend, legden offertjes voor het altaar, we kregen wierook om dat ook te kunnen doen en na een tijdje begonnen de monniken te chanten. Chanten gaat op zo’n toon en ritme dat de energie er niet alleen voor zorgt dat het prettig is om te doen, maar ook om naar te luisteren. Een mooie belevenis om zo met onze neus in de boter te vallen.
Met een Tuk Tuk zijn we naar een Lotus farm gereden, die even buiten de stad ligt. De lotus wordt voornamelijk gebruikt om te offeren, waarbij de lange stengels weggegooid worden. Een Fransman heeft daar wat op gevonden, of tenminste dat pretendeert hij. Als je de stengel breekt komen daar slierten uit en als je die droogt ontstaan er draad, waarmee je dan weer kleding kan weven. Een mooie oplossing want, zo vertelde de Fransman trots, de lotus doet geen kwaad aan de natuur, zorgt zelfs dat water schoner wordt, de stengels worden op deze manier goed gebruikt en de kleding is van sublieme kwaliteit. Gouden idee maar helaas met een gouden prijs. Het is totaal niet haalbaar, een klein sjaaltje kost 230 dollar. Hoeveel?!? Wie koopt dat? Want eerlijk is eerlijk, zo mooi ziet het er niet uit… Maar goed, de Fransman is trots en wij weer terug naar de stad. Was toch een lekker ritje met de Tuk Tuk.
Zo’n lekker ritje hadden we de volgende dag ook. Lekker op tijd ook, we werden om half vijf opgehaald zodat we de zonsopkomst achter Angkor Wat konden gaan zien. Daar waren we niet de enigen in, met nog een paar honderd man stonden we in het donker te wachten tot het licht werd. We zagen geen hand voor ogen en het was dat onze vriendelijke Tuk Tuk chauffeur ons had verteld waar we zijn moesten en omdat de rest er ook stond, want anders hadden we net zo goed ergens op een veldje kunnen staan. Dat maakte die zonsopkomst nog iets van spannend. Wat gaat er komen als de zon het gordijn opentrekt? Na een half uurtje naar een donker gebouw te hebben gekeken werden we ongeduldig en zijn we dat gebouw in gelopen. En dat was magisch. Met nog bijna niemand binnen, in het schemer, liepen we terug de tijd in.
Het Khmer koninkrijk heersten van de 9e tot de 13e eeuw over bijna heel zuid-oost Azië. Het begon bij koning Jayavarman, die zichzelf naast koning ook een goddelijke status had gegeven. Een hoogmoed waar veel huidige wereld leiders ook last van hebben. Om zichzelf te eren liet hij Angkor Wat bouwen, toen het middelpunt van het rijk. De koningen die volgden deden hetzelfde zodat er een stad vol tempels ontstond, nu een van de zeven wereldwonderen. Ik ben er iets van twintig jaar geleden ook geweest, maar wonderen kan je nooit genoeg hebben.
In eerste instantie betroffen het Hindu tempels, maar aan het eind van het tijdperk werd het boeddhisme ingevoerd en ook Boeddha geëerd.
In 1431 liepen de Thai het land binnen, maakten een eind aan het Khmer tijdperk en werd Angkor achtergelaten. De natuur nam de stad over. In 1860 gaven de Thai het stokje over aan de Fransen, die in de jungle Angkor ontdekten. Echt veel hebben ze er niet in geïnvesteerd, want Vietnam was veel belangrijk voor hen dan Cambodja, want daar lag de handel. Pas in 1953 werd Cambodja voor het eerst sinds het Khmer tijdperk onafhankelijk maar het mocht niet lang duren. Een paar jaar later raakte Cambodja verwikkeld in de Vietnam oorlog, de strijd tussen de communisten (China)en de VS. 600.000 slachtoffers en de twijfelachtige eer om het meest gebombardeerde land ter wereld te zijn was het gevolg. In 1975 kwam aan die oorlog een einde, op dat moment nam Pol Pot en de rode Khmer de leiding, en volgde een tijd met een van de verschrikkelijkste genocides ooit.
Door al deze oorlogen en ellende is Angkor lang verborgen gebleven voor archeologen en toeristen. De omgeving lag vol met mijnen, de natuur had de stad overwoekerd en het land had wel iets anders te doen. Toen ik er de eerste keer was, was het toerisme nog maar net op gang, de grote hotels in aanbouw en Siem Reap een kleine stad. Hoe anders is het nu. Toen zo’n 100.000 bezoekers per jaar, pre-corona stond de teller op ruim 2,5 miljoen. Toch ervaren we het als redelijk rustig. Het tempel complex is zo groot, het grootste ter wereld, en veel toeristen laten Cambodja nog links liggen sinds covid.
We halen alles uit de dag en zijn van zonsopgang tot zonsondergang in Angkor. We zien natuurlijk Angkor Wat, een tempel gebaseerd op de vijf toppen van Mount Meru, de heilige berg en het huis van de goden. Bayon, bekend van de 2000 Boeddhistische gezichten die de vier richtingen op kijken. Ta Prohm, waar de vijgenbomen en jungle de tempel bewonen en bekend uit Indiana Jones en Tomb Raider. De bomen groeien dwars door de tempel heen, muren opzij duwend. Het is mysterieus, sprookjesachtig, geheimzinnig. En Banteay Srei, de vrouwentempel en ook wel parel van Angkor genoemd. Zeer waarschijnlijk gebouwd door en voor vrouwen, namelijk zo verfijnd, precies en prachtig dat er gezegd wordt dat mannen er niet toe in staat zijn. Het is tot 1914 bedolven geweest en daardoor zo goed behouden. Een beauty.
Een wonder doet wat met je, en daar moeten we een dag van bijkomen. Heerlijk in een mooie, groene tuin met goed eten en yoga aan het eind van de middag. We maken een plan voor de komende tijd. Iets wat prima klinkt maar wat we soms goed zat worden. Uren op je telefoon kijken waarheen, welk hotel, wat kost een vlucht, of de bus, of toch ergens anders heen. Het eerste plan was om vanuit Phnom Penh naar Laos te vliegen, maar de tickets zijn (te) duur, voor een koffer in het ruim betaal je al 80 euro. Dat is bijna duurder dan de inhoud. Een bus is eigenlijk geen serieuze optie, dus wijziging van het plan. Via Kho Chang terug naar Bangkok en daar met de trein naar Laos, en dan aan het eind van de trip. Dus weer terug naar ‘ons’ eiland, wat voelt als even naar huis gaan.
Maar voordat we dat doen gaan we naar de hoofdstad, Phnom Penh. Een busritje van 7 uur, die ontspannen verloopt. Het is tenslotte net waar je je op instelt. Een broodje met pindakaas mee voor onderweg, want het voordeel van een voormalige Franse kolonie is dat er goede bakkertjes zijn.
[userId] => 80242
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5089944
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 91
[author] => Pascale
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 526239
[travelTitle] => Samen
[travelTitleSlugified] => samen
[dateDepart] => 2021-05-03
[dateReturn] => 2025-09-01
[showDate] => no
[goalId] => 99
[goalName] => Iets anders...
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/080/242_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => wonderen-zijn-de-wereld-niet-uit
)
)
)
[reportsPaginator] => Zend_Paginator Object
(
[_cacheEnabled:protected] => 1
[_adapter:protected] => TravelLog\PaginatorAdapter Object
(
[_count:protected] => 60
[_array:protected] => Array
(
[45] => stdClass Object
(
[username] => bendeesonderweg
[datePublication] => 2023-06-11
[title] => Ons leven in Phnom Penh
[message] =>
Wonen in miljoenenstad Phnom Penh Vanaf 27 april 2023
27 april: Een belangrijke dag! Wij gingen naar de universiteit, genaamd: Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Dit i.v.m. het opstarten van ons vrijwilligerswerk, zijnde een English conversation club voor de boeddhistische monniken. Op 19 april hadden wij al een gesprek gehad met o.a. de ‘executive director’, te weten Bet Vutha, die fungeert als hoofd ‘Center for English Training’. Hij had ons toen laten weten dat wij nog op gesprek zouden moeten bij de hoogste baas, zijnde een soort rector. Aangezien laatstgenoemde tot 25 april op een congres in India zou zijn, hadden wij besloten om op 27 april maar eens terplekke te gaan informeren. Vroeg in de middag werden wij ontvangen door iemand die filosofie onderwees, vervolgens kwam er een docent Engels bijzitten. Wederom legden wij onze bedoeling uit: Deze Nederlandse wereldwijde vrijwilligers bieden hun gratis diensten aan als het gaat om het organiseren van Engelse conversatielessen voor de studenten.
Wij lieten weten dat wij enkele vragen hadden aangaande het lesrooster dat wij op 19 april al een beetje hadden besproken met Vutha. Er werd ons medegedeeld dat Vutha waarschijnlijk sliep, maar wij zouden hem wel kunnen bellen. Aldus geschiedde. Wij stelden voor om in plaats van 4x per week minder uren, liever 2x per week meer uren te werken. Dit om transportkosten te besparen. (Afhankelijk van de drukte op de weg zitten we ongeveer 10 minuten in de Tuktuk). Bovendien geven wij er de voorkeur aan om overdag les te geven in plaats van ’s avonds, gelet op duisternis en het naderende regenseizoen. Tevens vroegen wij hem wanneer wij op gesprek konden komen bij de hoogste baas. Vutha gaf weliswaar telefonisch antwoord, maar verscheen toch plotseling in de deuropening. Had Vutha op 19 april het plan gehad om ons in te delen in een zogenaamde ‘free class’, een ‘extra class’ voor parttime studenten, nu kwam hij daarop terug. Het niveau van deze studenten zou namelijk te laag zijn. Zij zouden slechts ‘a basic level’ Engels hebben en hij weet dat wij voor onze conversatieclub toch een ‘intermediate or advanced level’ nodig hebben.
Hij wilde dan ook graag dat wij onderdeel zouden gaan uitmaken van het fulltime standaard lesrooster en dan zouden onze lessen kunnen passen in zijn ‘English communication’ dat weer een onderdeel was van de ’English literature’. Is het nog te volgen?
Verder liet hij weten dat de rector ons graag wilde ontmoeten om 16.00 uur. Prima! De tussenliggende uren werden o.a. benut om ergens te lunchen en ons voor te bereiden op het gesprek. Dus voor de tweede keer die dag richting universiteit. De Tuktuk driver had zeer veel moeite om de locatie te vinden (ondanks ‘the map’ op de smartphone), dus belden we even met Vutha die in het Khmer de Tuktuk driver op het goede spoor zette. Met een vertraging van een tiental minuten arriveerden we dan toch. Dit was niet erg, aangezien wij nog niet meteen terecht konden. Even wachten dus.
De schoenen moesten uit en tenslotte werden we ontvangen in een hele grote ruimte waar wij werden begroet door een autoriteit, zijnde de rector. De scene was behoorlijk ‘overwhelming’. Niet alleen de rector en Vutha waren aanwezig, doch ook de ‘dean’ (soort decaan, soort van hoofd universiteit) en de ‘international coordinator foreign languages’. Aan ceremonie geen gebrek! Toen wij op een bank wilden plaatsnemen, werden wij geacht om op twee aparte stoelen te gaan zitten. De stoelen waren voor de gasten, de bank was bestemd voor de rector en voor Vutha. Echter: Tussen Vutha en de rector moest wel ruimte worden vrijgelaten. De rector verontschuldigde zich richting mij (Dees) dat hij een vrouw geen hand mocht geven. Inmiddels weet ik dat de boeddhistische monniken die gekleed zijn in de oranje gewaden (zoals Vutha) geen handen schudden met vrouwen. De andere aanwezigen, zijnde de ‘dean’ en de ‘international coordinator foreign languages’ konden mij (Dees) wel een hand geven. Verder zagen we enkele mensen die foto’s maakten van ons en thee brachten. Overigens: Alleen wij beiden (Ben en Dees) kregen thee. Deze personen waren zeer onderdanig en bogenniet alleen voor de rector en Vutha, maar knielden zelfs voor beiden neer. Hoewel wij dit kenden uit andere Derde Wereldlanden, was het toch weer even schakelen voor ons….
Wij vroegen dan ook maar hoe wij bijvoorbeeld Vutha moesten aanspreken. Daarop liet de rector weten dat dit middels ‘reverend’ kon geschieden. (Eerwaarde dus, een soort priester). Echter: Inmiddels hebben wij met Vutha een min of meer informeel contact opgebouwd en mogen wij de officiële aanspreektitel achterwege laten. Voor ons is het dus gewoon Vutha. Wel zo fijn….De rector liet ons weten erg blij te zijn met onze hulp. Hij kon het zeer waarderen dat wij al zovele jaren belangeloos actief waren voor ‘humanity’.
Zoals in ontwikkelingslanden altijd het geval is, worden de aanwezigen niet alleen geacht om zich voor te stellen, maar ook om dit vergezeld te laten gaan van de nodige égards. Wij van onze kant zijn van nature erg ‘down to earth’ en wij merkten dat onze informele open houding op prijs werd gesteld. Het ijs was gebroken, er werd gelachen, het werkte ontwapenend. Het gevoel van: Arriveren als vreemden en vertrekken als vrienden.
Er werd o.a. voorgesteld dat men wel kan zorgen voor een vertaler Khmer-Engels in onze lessen. Dit zou bijvoorbeeld een optie kunnen zijn als wij toch ook ‘basic level’ zouden toelaten. Wij kunnen in dat geval namelijk niet de Khmer taal als instructietaal gebruiken. In deze situatie zou dan ook een vertaler Engels-Khmer een uitkomst kunnen zijn. Ook afgesproken werd dat de ‘international coordinator foreign languages’ de belangstelling onder de studenten gaat peilen om vervolgens groepen te gaan formeren. Hij gaat dus inventariseren en zal ons op de hoogte houden. Feit is wel dat wij na de SEA games gaan starten. Van 5 tot 17 mei vinden namelijk de Zuidoost-Aziatische Spelen plaats. Dit is een tweejaarlijks sportevenement met deelnemers uit de elf landen in Zuidoost-Azië. Dit jaar is het de beurt aan Cambodja om de South East Asian (SEA) games te organiseren. Kortom: Een zeer bijzondere dag en over niet al te lange tijd gaan wij dus gewoon beginnen op de Preah Sihanouk Raja Buddhist University in Phnom Penh. In Peru al bedacht en nu gaat het dan werkelijkheid worden. Te gek!!!
Grappig was dat wij op diezelfde dag bericht kregen van onze huurders in Vlissingen over enkele klusjes in het appartement die nog verholpen moesten worden. Het is dan even schakelen van boeddhistische monniken in Phnom Penh naar technische zaken in Vlissingen..…hahaha! Wij gaven even aansturing om deze issues op te lossen cq te laten herstellen door professionals van 123Wonen. Technisch Beheer schakelt dan een klusbedrijf in. Erg praktisch!
Eind april werden we geconfronteerd met het feit dat de muziek op onze smartphone plotseling was verdwenen. Nu had zich ditzelfde euvel al eens eerder voorgedaan en wel eind januari toen we in Nederland waren. Destijds werd dit keurig verholpen door de medewerkers van Digidesk (onderdeel bibliotheek Vlissingen), doch nu stuitten we op hetzelfde probleem. De muziek is verdwenen en wij hebben niets verwijderd. Er werd dan ook besloten om een mail te sturen naar de bibliotheek cq de Digidesk in Vlissingen en hopelijk kunnen zij ons op afstand een uitleg geven als het gaat om de stappen die doorlopen moeten worden om de muziek weer terug te krijgen. Natuurlijk hadden wij zelf op Google al voorwerk verricht, maar daar krijg je alleen maar hoofdpijn van! Hoewel wij verschillende adviezen kregen van de Digidesk, bleef het voor ons moeilijk om het daadwerkelijk uit te voeren, totdat….de smartphone plotseling aangaf dat de SD kaart niet was ingevoegd. Echter: De SD kaart is altijd ingevoegd geweest, want alle muziek staat op de SD kaart. Wij vroegen ons dan ook af of de SD kaart misschien haperde (door bijvoorbeeld stof e.d.). Dus: SD kaart uit telefoon gehaald, even schoongemaakt en weer teruggeplaatst. Toen was de muziek er weer….Heel fijn! Soms is de oplossing heel eenvoudig…………
Wij hebben in ons appartementencomplex Nine East hier in Phnom Penh contact gekregen met enkele jonge mensen uit de Oekraïne. Zij zijn gevlucht voor de oorlog in hun land en zij hebben een veilig heenkomen gevonden in Cambodja. Zij hebben middels een ‘scholarship’ de mogelijkheid om te studeren aan een universiteit in Phnom Penh.
Naast hun studie (o.a. finance and accountancy and computer science), heeft een enkeling al een baan of doet vrijwilligerswerk. Uiteindelijk wil iedereen terugkeren naar de Oekraïne. Mocht de oorlog dan nog niet voorbij zijn, dan zullen de jongens het leger in moeten. Het is heel bijzonder om met deze jongelui te praten over de situatie in hun thuisland. Op deze manier krijgt de oorlog voor ons echt een gezicht……….
1 mei: Labour Day en wij namen een originele Khmer massage. Een weldaad voor het oude lijf! Na afloop werd elders vers kokosnoot sap gedronken.
Ongetwijfeld al vaker melding gemaakt van het feit dat bijna niemand redelijk Engels spreekt. Eerlijk gezegd hadden wij dit niet verwacht, temeer omdat je toch in de hoofdstad bent, maar goed….Soms is het komisch…..Als we ergens een vraag stellen in de trant van: ‘Heeft u dit of dat?’, dan is het standaard antwoord bijna altijd: ‘No have’. Een zin maken als: ‘We don’t have it’, is dus al te moeilijk. Soms zeggen wij zelf al van te voren voor de grap: ‘No have’….Wij moeten er voor waken dat we het niet gaan overnemen…..hahaha!
Bijna dagelijks maken wij gebruik van de Tuktuk. In miljoenenstad Phnom Penh is dit dé manier om je te verplaatsen. De Tuktuk’s scheuren de hele dag op volle snelheid links en rechts dwars door de stad. Je hebt het gevoel alsof je in de botsauto’s zit. Tot op heden is het gelukkig nog steeds goed gegaan.
Betalingen vinden vaak nog cash plaats. Dit betekent in de praktijk van alle dag dat we moeten pinnen. Inmiddels weten we dat dollarbiljetten bij betalingen streng gecontroleerd worden, maar onlangs hadden we toch twee aparte ervaringen. Nadat we in het bankgebouw hadden gepind en aan de balie vroegen om kleinere coupures, kregen we te horen dat een zojuist gepind bankbiljet niet in orde was. De kleur zou namelijk een beetje afwijken. Uh….ja hallo….wij hebben het bankbiljet zojuist uit jullie geldautomaat gehaald…..Wij lieten dus het bewijsbonnetje van de opname zien. Toen was het oké en kregen we kleinere coupures.
Hierna wilden we boodschappen afrekenen en gebruikten daarvoor een grotere coupure. Aanvankelijk werd dit biljet door de caissière geweigerd, omdat er een minuscuul scheurtje in zat. Met het blote oog nauwelijks zichtbaar. Ook dit biljet hadden wij op de bank gekregen. Natuurlijk weten we dat dollarbiljetten in perfecte staat dienen te zijn, maar je kunt het ook overdrijven.
Over smaak valt niet te twisten…..veel producten hier zijn echter flauw van smaak.
ATM-fraude komt vaak voor in Cambodja middels de zogenaamde ‘skimming method’...
4 mei: Visak Bochea Day of Buddha Day. Een National Holiday. Op Boeddha dag wordt de geboorte, de verlichting (Nirvana) en de dood van Boeddha herdacht. De volledige naam van Boeddha luidt: Siddharta Gautama Shakyamuni Boeddha. Dit festival wordt gevierd door boeddhisten over de hele wereld. Het is het belangrijkste festival in de boeddhistische maankalender. Veel boeddhisten zien dit festival als een tijd van vreugde. De lokale gemeenschap gebruikt dit als een gelegenheid om elkaar te ontmoeten en samen te zijn en meer te leren over de leer van Boeddha. Gezinnen brengen eten, kaarsen en bloemen naar de monniken in de kloosters. Andere veel voorkomende rituelen zijn: Het baden van een Boeddhabeeld, het delen van vegetarische maaltijden en het luisteren naar de lessen van de monniken. In ruil daarvoor zingen de monniken de geschriften, leiden ze een periode van meditatie en geven ze lessen over de thema’s van het festival. Er heerst een absoluut feestgevoel. Huizen en straten worden schoongemaakt en versierd met boeddhistische vlaggen en bloemen. In dorpen verzamelen boeddhisten zich rond beelden van de Boeddha als het donker is. Zij lopen rond het beeld met kaarsen tot alles in het licht is gehuld. Boeddhisten gebruiken licht om Visak te vieren om eraan te herinneren dat de Boeddha mensen liet zien hoe ze ‘verlicht’ konden worden. De boeddhistische vlag symboliseert de eenheid van de boeddhisten. Het wordt wereldwijd in bijna zestig landen gebruikt tijdens boeddhistische festivals, met name tijdens de Visak-feesten.
Het is gebaseerd op de kleuren van de aura, waarvan wordt aangenomen dat ze rond het hoofd van de Boeddha hebben geschenen na zijn Verlichting: Blauw (compassie), geel (middenweg), rood (zegeningen), wit (zuiverheid) en oranje (wijsheid). Het is een mooie traditie en de tempels lijken op deze feestelijke dag nog specialer.
Overigens: De idealen in het hart van het boeddhisme staan bekend als de ‘Drie juwelen’ of de ‘Drie schatten’. Dit zijn de Boeddha (het gele juweel), de Dharma (het blauwe juweel) en de Sangha (het rode juweel). Door deze tot de centrale principes van je leven te maken, word je een boeddhist. Het fundamentele doel van het boeddhisme is ‘Verlichting’ in het belang van alle wezens. Traditioneel drukken boeddhisten dit streven uit door op ‘Toevlucht te gaan’ tot de Boeddha, zijn Dharma (lering) en de Sangha (spirituele gemeenschap) of de ‘Drie juwelen’ zoals ze worden genoemd. De Boeddha wordt gezien als een toevluchtsoord, niet omdat hij ons zal helpen ontsnappen aan het leven en zijn moeilijkheden, maar omdat zijn voorbeeld en leer praktische en betrouwbare antwoorden zijn op ons verdriet in het aangezicht van het leven. Ze kunnen ons helpen ons te bevrijden van gehechtheid aan ‘valse toevluchtsoorden’. De visie en het voorbeeld van Boeddha zijn fundamenteel. In hun poging om het pad van de Boeddha naar de Verlichting te volgen, proberen boeddhisten alle lezingen te begrijpen die zijn wijsheid uitdrukken, uit de hele boeddhistische traditie door de eeuwen heen. Deze staan gezamenlijk bekend als de Dharma en worden vereerd als de beste gids voor de werkelijkheid die er is.
Wij gingen die dag naar een pagode/boeddhistische tempel/klooster bij ons in de buurt, Wat Ounalom Monastery geheten en zagen met eigen ogen een gedeelte zoals we hierboven hebben beschreven: Mensen die eten, kaarsen en bloemen naar de monniken brachten. Ook aanschouwden we een processie waar niet alleen de monniken in meeliepen, doch ook gewone burgers. De vlaggen met de kleuren blauw, geel, rood, wit, oranje werden met trots gedragen.
In de tussentijd dat de processie plaatsvond, bekeken wij de tempel aan de binnenkant (schoenen uit) en de buitenkant en spraken met diverse mensen en herkenden een boeddhistische monnik van de universiteit, die ons niet zag. Toen de stoet weer was teruggekeerd, werd beneden in de tempel door de monniken het geld geteld dat zij die dag hadden gekregen en op de tweede verdieping werd gereciteerd (schoenen uit). Zowel monniken als burgers zaten allemaal op de grond en er werd gebeden, gezongen en gesproken.
Op een gegeven moment hielden we het voor gezien en liepen de trappen af naar beneden. Dat was het moment waarop we Vutha zagen, de boeddhistische monnik die bij ons gesprek op de universiteit aanwezig was geweest in het kader van ons lesgeven. Hij liet weten dat er al 40 studenten willen deelnemen aan onze conversatielessen en dat er inmiddels groepen zijn gevormd voor een beginners-en intermediate niveau. Hierna wilde Vutha met ons op de foto. Hij vertelde dat hij de hele dag in de tempel aanwezig moest zijn en wel van 6.00 uur ’s ochtends tot 0.00 uur ’s nachts en dat het zijn beurt was om te reciteren van 20.00-tot 22.00 uur. Al met al was het zeer bijzonder om deze Boeddha-dag mee te maken.
5 mei: Start SEA Games. Deze 32e editie van de Zuidoost Aziatische Spelen vindt plaats tussen 5 en 17 mei 2023. Aan dit tweejaarlijks sportfestijn doen 11 South East Asian (SEA) landen mee. Dit jaar wordt het georganiseerd door Cambodja. De opening van de Spelen geschiedt door de Prime Minister en het motto luidt: Sports Live in Peace.
Op die dag maakten we kennis met een nieuwe bewoner van appartementencomplex Nine East. Het bleek te gaan om een ‘university lecturer’ en wel uit…..Nigeria. Hij keek behoorlijk op van het feit dat wij lang geleden vrijwilligerswerk hadden gedaan in Nigeria en op zo ontzettend veel plekken in zijn land waren geweest. Nigeria was destijds onze vuurdoop geweest in de Derde Wereld. De betreffende Nigeriaan gaf al 6 jaar les op een universiteit in Phnom Penh en was op 5 mei weer teruggekeerd naar Cambodja, om wederom te starten met doceren.
Hij was in gezelschap van zijn vrouw. Het wonen in Nine East bleek echter van korte duur te zijn. Ook zou hij begin juni alweer teruggaan naar Nigeria, om vervolgens in juli weer terug te keren naar Cambodja. Aangezien zijn vrouw hem dan niet meer zou vergezellen, had hij besloten om dan een ander appartement te gaan huren.
Als wij buiten worden aangesproken door iemand die vraagt waar wij vandaan komen en het woord The Netherlands valt, vertelt hij vol trots dat hij twee keer in Nederland is geweest en wel in Breda en in Amsterdam. Als wij vragen naar zijn Nederlandse ervaringen, begint hij te lachen….….the country of the soft drugs…….tsja….als dát de eerste associatie met Nederland is…..tsjonge…jonge…!!!! Overigens: Wij merken vaak dat het kwartje niet valt als wij ‘The Netherlands’ melden als zijnde onze home country. Echter: Als we dan Holland zeggen, dan krijgt men een ‘Aha-Erlebnis’.
8 mei: Ploegfestival Cambodja. Het Feest van de Heilige Ploeg. Op deze dag wordt het begin van het rijstseizoen gevierd met een officiële vrije dag. In het park bij het Koninklijk Paleis in Phnom Penh vindt een traditionele ceremonie plaats waarbij twee ossen een vore in een rijstveld ploegen en priesters rijst zaaien. De ceremonie wordt bijgewoond door de koning en de premier van Cambodja. Soms neemt de koning zelf deel aan de ceremonie door achter de ploeg te lopen. Na de ceremonie worden de heilige ossen bevrijd van hun juk en krijgen de ossen verschillende soorten voedsel aangeboden: Rijst, sesamzaad, maïs, vers gemaaid gras, bonen, water en wijn. Afhankelijk van wat ze eten worden er door boeren voorspellingen gedaan m.b.t. de komende landbouwomstandigheden en oogst. Aan deze voorspellingen wordt door de Cambodjanen veel waarde gehecht. De toeschouwers zijn op deze dag vaak gekleed in traditionele Khmer kostuums.
Welnu, wij besloten om te gaan kijken. Echter: Toen we arriveerden was er niets te zien. Waren we wellicht te laat? Wij zagen slechts een paar dranghekken en meer niet. De eerste de beste Tuktuk driver die Engels sprak liet weten dat dit festival ieder jaar in een andere plaats in Cambodja plaatsvindt.
Dit jaar werd het dus niet in Phnom Penh gehouden, doch ‘in the province’. Slechts de koning was die ochtend een uurtje aanwezig geweest (vandaar de dranghekken) en dat was alles. De viering van het festival vond dus niet plaats in Phnom Penh. Wij liepen langs ‘the riverside’, gingen lunchen en raakten in gesprek met een Australiër die al 12 jaar in Cambodja woont. Ook interessant………
Op 10 mei togen we even naar één van de postkantoren om aldaar enkele kaartjes te versturen naar mensen op hoge leeftijd in onze kring die niet beschikken over mail of app. Het postkantoor is best mooi aan buiten-en binnenkant en dat werd dan ook op de gevoelige plaat vastgelegd.
Hierna richting Olympic Market, een echte markt voor de locals, maar immens groot. Op deze markt gebruikten wij een soort noodle lunch. En natuurlijk ontbraken de stokjes ook niet. Het moet gezegd worden….Ben kan beter omgaan met deze stokjes dan ik (Dees). Bij mij valt alles tussen wal en schip, maar…..geen probleem…..De vrouw achter het stalletje nam een schaar ter hand en knipte de noodels in kleinere stukjes. Wij kochten op de markt witte azijn. Dit gaan we aanlengen met water ter behandeling van een schimmelinfectie tussen de tenen (Dees). Witte azijn, maar ook appel cider azijn zou effectief moeten zijn. Tsja….terug in Zuidoost Azië betekent dat je vaak je schoenen uit moet doen als je ergens naar binnen stapt (in tempels, huizen, op de universiteit e.d.) en aangezien ik (Dees) in z’n algemeenheid nooit op blote voeten loop, is het lastig dat dit hier wél van je wordt verlangd….met als gevolg….infecties……..…Een andere hobbel voor mij zijn de vele katten….Wij zijn nu eenmaal geen animal-lovers, dus honden en katten zijn niet aan ons besteed.
En dan is er weer contact met onze beste Ghanese vriend Paul, die ons o.a. liet weten dat zijn vader was overleden. Onze gedachten gingen terug naar die aardige man die zich altijd zo betrokken had getoond bij ons project en ons leven in Tamale. Dus werd er per mail stilgestaan bij dit overlijden en haalden we samen herinneringen op.
Maandelijks laten wij de bloeddruk van Ben checken. In onze buurt onderzochten we de mogelijkheden: Het Calmete Hospital? Pasteur Instituut? Op 11 mei gingen we maar eens op onderzoek uit. Hoewel beide lokaties vlakbij zijn, is het onmogelijk om een drukke weg veilig over te steken. Het verkeer raast continu voorbij, er is geen ‘gaatje’ te vinden. Als je leven je lief is, steek de rijweg niet over in Phnom Penh!
Dus met de Tuktuk op pad richting Calmete Hospital. Een gigantisch groot ziekenhuis. Plotseling kregen wij een flash-back inclusief shock toen wij honderden mensen buiten op de grond voor het ziekenhuis zagen liggen. Zijn wij terug in Nigeria, alwaar die beelden ook nog altijd op ons netvlies staan? Tel daarbij op dat eigenlijk niemand Engels spreekt en dan heb je de cocktail al klaar die zorgt voor een stijging van de bloeddruk van Ben. Na heel veel zoeken en vragen kwamen we uiteindelijk terecht bij een student geneeskunde die én Engels sprak én bereid was om de bloeddruk van Ben op te meten. Het kon niet uitblijven dat die te hoog was. Toen wij lieten weten dat Ben ’s morgens en ’s avonds bloeddruk medicatie slikt, was het goed. Ook informeerden wij nog even of we t.z.t. terecht zouden kunnen voor het laten checken op PSA of cholesterol en dat was mogelijk. Hij legde uit waar wij ons dan zouden moeten melden, zodat we niet zouden verdwalen. Oké, toch togen we ook nog even naar het Pasteur Instituut (ons bekend van vaccinaties in Marokko) en daar voelde de hele kleinschalige scene voor Ben al 1000 keer prettiger. Het bleek dat bloeddruk meten weliswaar niet mogelijk is, maar laten checken op PSA en/of cholesterol is geen probleem.
Ons appartement is zeker fully furnished, maar niet fully equipped. Verschillende spullen hebben we dan ook zelf aangeschaft. Een strijkijzer echter dachten we wel ergens in het gebouw te kunnen lenen/gebruiken. Nee, dus…..in het grote appartementencomplex Nine East is geen strijkijzer aanwezig……
Plotseling krijgen we een telefoontje dat we niet kunnen thuisbrengen. De persoon aan de andere kant van de lijn spreekt alleen maar Khmer en geen woord Engels. Beiden werden wij op ons eigen Cambodjaanse telefoonnummer gebeld. In onze beleving heeft niemand onze beide nummers. Navraag doen bij de receptie dus en vragen of men het bewuste telefoonnummer - vanwege het taalprobleem - even voor ons wil bellen om te vragen wat er aan de hand is. Duidelijk werd dat de beller zijn verontschuldigingen aanbood. Toch waarschuwde de receptie ons: ‘Take care; there are bad guys in Cambodia’….tsja….overal op de hele wereld zijn bad guys, maar goed….een gewaarschuwd mens telt voor twee……
King’s birthday op 14 mei. De huidige koning van Cambodja, Norodom Sihamoni genaamd, is geboren in 1953 en is sinds 29 oktober 2004 koning van Cambodja. De verjaardag van de koning werd gevierd op 13, 14 en 15 mei.
Als Ben een bezoekje wil brengen aan een herenkapper, komen we uiteindelijk terecht bij Mr. Barber (toepasselijke naam). Uiteraard zijn we inmiddels wel gewend aan het feit dat je al blij kunt zijn als je iemand treft die Engels spreekt (en dát in de hoofdstad!), deze Mr. Barber heeft de hele knipbeurt écht geen woord kunnen wisselen in het Engels, maar zelfs een woord in het Khmer kwam er niet uit. Het was écht een kwestie van zitten-knippen-wegwezen. En het resultaat? Ben is helemaal klaar om te beginnen bij de boeddhistische monniken….hahaha! Spraken we in Ghana over de ‘bush-cut’, hier noemen wij het de ‘Boeddha-cut’….hahaha!
Hier in Phnom Penh zijn enkele telefoonmaatschappijen, zoals Smart en Cellcard. Wij hebben Smart. Vreemd is dat iemand met Smart niet kan bellen met iemand die Cellcard gebruikt en andersom. In de praktijk van alledag is dit dus niet echt handig. Overigens: De meeste mensen gebruiken hier Telegram in plaats van Whatsapp.
Het is jammer dat wij hier buiten niet fijn kunnen lopen. Met voetgangers wordt geen rekening gehouden. Als er al trottoirs zijn, dan staan deze óf vol met auto’s en motoren óf de trottoirs zijn helemaal kapot gereden. Bovendien is de hitte van dien aard dat je lopen wel uit je hoofd laat. Wandelen is dan ook niet echt uitnodigend.
Ben keek even vreemd op toen hij op 17 mei in alle vroegte uit het slaapkamerraam keek. Op een hele grote bundel van elektriciteitskabels (boven de grond) wandelde rustig een….eekhoorn en wel een reuze exemplaar! Op diezelfde dag was ik (Dees) ziek.
Vrijwilligerswerk op een boeddhistische universiteit…..Niet te geloven, maar waar…..Wij gaan lesgeven aan de boeddhistische monniken! Het idee borrelde al veel langer, maar nu is het dan toch werkelijkheid geworden!!!!
Uiteraard gingen we ons ook even inlezen in hun manier van leven. Een bhikkhu is een boeddhistische monnik. Een bhikkhuni is een boeddhistische non. Hun leven is door de Boeddha zó opgezet dat het de optimale levensstijl is voor het behalenvan het nirwana (de verlichting). Bhikkhus dragen vaak bordeauxrode of oranjebruine gewaden en scheren het hoofd kaal. Monniken hebben een centrale functie in het boeddhistische openbare religieuze leven, wat gedeeltelijk verklaarbaar is doordat in veel boeddhistische landen en tradities er geen specifiek geestelijke ‘zielzorg’ functies voor de bevolking zijn, een rol die in het (katholieke) Westen door priesters of pastors vervuld wordt. De algemene gedragsregels zijn voor iedereen goed: Niet bewust doden, stelen, jezelf domweg verdoven, anderen seksueel leed aandoen of nutteloos met hun gevoelens spelen. Ze herinneren de mens eraan zich minder door de voorwaardelijke wereld te laten vangen. Boeddhistische monniken wijden hun leven aan de boeddhistische religie. Zij leiden een eenvoudig leven en wonen bij elkaar in kloosters en hebben een speciale dagindeling.
Wat Boeddha zegt over vrouwen is niet vrouwvriendelijk: Vrouwen werden beschouwd als materialistisch en emotioneel, minder bereid tot wereldverzaking en minder goed in staat om vooruitgang te boeken op het boeddhistische pad. Een wedergeboorte als man was in deze visie het beste wat een vrouw kon overkomen. Tsjonge…jonge…..dat past uiteraard niet in ons gedachtegoed, maar goed….
Boeddhisten geloven dat men bevrijd kan worden uit de cirkel van wedergeboortes door het volgen van de door de Boeddha onderwezen middenweg. De belangrijkste aspecten van deze middenweg zijn: Het uitbannen van alle materiële verlangens, het zich ethisch gedragen en het ontwikkelen van de geest.
Boeddhisten eten geen prikkelende kruiden. Groenten van de uienfamilie mogen niet gegeten worden, omdat deze verondersteld worden lust te creëren en een slechte geur veroorzaken wanneer ze rauw gegeten worden, zoals knoflook, uien, sjalotten, prei en bieslook. Onder Boeddhisten zijn veel vegetariërs. Het Boeddhisme vertelt dat alle wezens gelijk zijn, dus kan een mens niet bepalen wat er met een dier moet gebeuren. Ze mogen niemand pijn doen en kunnen daarom ook geen dieren slachten om op te eten.
Bij Boeddhisten betekent de dood niet het einde, maar juist het begin van de overgang van het ene leven naar een nieuw leven. Zij geloven namelijk in reïncarnatie. Dit speelt o.a. ook een belangrijke rol tijdens een boeddhistische uitvaart. Een Boeddha beeld mag nooit op de grond of in een lage kast staan. Dat is een teken van disrespect. Voor studenten kan het fijn zijn om een boeddha op hun bureau te plaatsen. Een boeddha beeld stimuleert als het gaat om het behalen van doelen en kan dus wellicht helpen bij het studeren. Een vrouwelijke Boeddha heet Tara.
Toen Boeddha de Verlichting bereikte, raakte hij met zijn rechterhand de aarde aan, waarbij de aarde fungeerde als getuige. Het meest boeddhistische land is Sri Lanka. Het symbool van het Boeddhisme is een wiel met 8 spaken. In het Boeddhisme gaat het minder om wat je eet en veel meer om hoe je eet. Je eet met respect voor de ingrediënten en de mensen die ervoor gezorgd hebben dat het eten van zaadje tot aan eindproduct bij jou op tafel komt. Boeddhistische monniken zijn kaal. Door hun hoofd te scheren geven monniken zichzelf meer tijd voor de dingen die echt belangrijk zijn. Een geschoren hoofd symboliseert het idee van meer aandacht voor innerlijke verandering dan uiterlijke verschijning.
Behalve hun visie op de dood, hebben boeddhisten ook een bijzondere visie op het leven. Zo zouden mensen in het Westen op de automatische piloot leven. Boeddhisten noemen dat luiheid, maar die gaat niet over niks doen. Het gaat juist om veel te veel doen; om zóveel te doen dat we onszelf vermijden….ja, daar kunnen we ons absoluut in vinden.
De onverstoorbaarheidvan boeddhisten komt niet voort uit een verkregen rust, maar uit het besef dat rust en onrust elkaar opvolgen zoals de dag en de nacht elkaar opvolgen. Er wordt wel eens gezegd dat het ongeluk brengt als je een Boeddhabeeld voor jezelf koopt. Dit is echter een fabel die in het Westen is verzonnen. Een Boeddha staat voor geluk, voorspoed, goede gezondheid, liefde, bescherming en genezing. Zen is een vorm van boeddhisme. Volgens het boeddhisme vinden we het echte geluk in het heden, leef in het nu. De priester van het boeddhisme heet lama. Een stoepa of stupa is een boeddhistisch bouwwerk dat de relikwieën van een boeddhistische heilige bevat. Heilige dieren in het boeddhisme zijn: De koe, de slang, de olifant, de tijger en de aap.
Een krachtige uitspraak van Boeddha is: Er is geen weg naar geluk, geluk is de weg…..Met die uitspraak zijn wij het helemaal eens….Hoe het ook zij: Tot zover deze achtergrondinformatie.
Terug naar ‘onze’ Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Deze universiteit werd opgericht in 1954 ten tijde van de voormalige koning Norodom Sihanouk. Gelegen in de nabijheid van het Koninklijk Paleis in Phnom Penh, was het de eerste en enige boeddhistische instelling voor hoger onderwijs in Cambodja. De universiteit begon met boeddhistisch hoger secundair onderwijs en ging daarna verder met het geven van ‘degree courses’. Voor elk academisch jaar kon de universiteit slechts 40 monnik-studenten toelaten. In 1972 werd het gesloten toen het land na de staatsgreep van 1970 in een burgeroorlog belandde. Tijdens het regime van de Rode Khmer (1975-1979) leed de universiteit zware verliezen en werd het verwoest.
In 1996 werd de Boeddhistische Universiteit heropend om monnik- studenten hoger secundair onderwijs te bieden en bleef in 1999 bacheloropleidingen aanbieden, met een selectie van 50 studenten per jaar. In 2004 stond de universiteit het hoger secundair onderwijs af aan de Suramrith Buddhist High School. In 2006 werd Preah Sihanouk Raja Buddhist University opgewaardeerd door een subdecreet van de koninklijke regering van Cambodja om een volwaardige universiteit te zijn en tussen 2012 en 2018 werd ook een Master Degree programma mogelijk. Preah Sihanouk Raja Buddhist University zet zich in om studenten diepgaande kennis van het boeddhisme en aanverwante gebieden aan te bieden.
Doelstellingen: 1: Om de leer van de Boeddha in Cambodja en in het buitenland te promoten. 2: Om Cambodjaanse boeddhistische monniken te voorzien van diepgaande kennis van het boeddhisme, Pali en aanverwante gebieden. 3: Om Cambodjaanse monniken op te leiden tot gekwalificeerde leraren en leiders, die wijsheid en vaardigheden hebben om mensen te begeleiden. 4: Om Cambodjaanse monniken op te leiden tot geleerden, die de leer van Boeddha correct kunnen interpreteren. 5: Om moraliteit en vrede tussen mensen en naties te verheffen.
Structuur: Momenteel bestaat de Boeddhistische Universiteit uit vier Faculteiten (en een centrum): 1. Faculteit der Filosofie en Religies (met een afdeling Boeddhistische Filosofie; een afdeling Sociologie en een afdeling Recht). 2. Faculteit Onderwijswetenschappen en Informatietechnologie (met een afdeling Onderwijsadministratie en een afdeling Management). 3. Faculteit Literatuur (met een afdeling Khmer-taal en een afdeling Milieu) 4. Faculteit Pali-Sanskriet en Vreemde Talen (met een afdeling Pali en Sanskriet en een afdeling Engelse taal). 5. Centrum voor lerarenopleiding.
Aangezien het aantal monniken dat de boeddhistische bovenbouw van het secundair onderwijs afrondt elk jaar aanzienlijk toeneemt - met als doel het boeddhistisch hoger onderwijs in plattelandsgebieden uit te breiden en te versterken - hebben de algemene inspectie van het nationale boeddhistische onderwijs en het ministerie van culten en religies nu drie hogescholen opgericht als takken van de Preah Sihanouk Raja Buddhist University en wel in de provincie Battambang, één in de provincie Kompong Chhnang en één in de provincie Kompong Cham. Eind 2011 werd de Kompong Cham-tak opgewaardeerd tot universiteit. Tussen 2002 en 2018 zijn er 2831 Bachelor studenten afgestudeerd en 38 Master studenten. Vanaf 2009 voert de hoofdcampus van de Preah Sihanouk Raja Buddhist University in Phnom Penh elk jaar een toelatingsexamen uit om 480 studenten te selecteren. In 2012 studeerden er 1512 studenten op de hoofdcampus, 3163 studenten (inclusief de drie takken), waren al afgestudeerd met een Bachelor graad.
Cursussen aangeboden door de universiteit zijn als volgt: 1. Eénjarige certificaatcursus: Certificaat Pedagogiek. 2. Eénjarige diplomacursus: Diploma in het Boeddhisme. 3. Vierjarige opleiding Bachelor of Arts (B.A.) met als hoofdvakken: Boeddhistische filosofie; Sociologie; Rechten; Onderwijsadministratie; Management; Pali taal; Engelse taal; Khmer literatuur; Milieu. 4. Tweejarige Master of Arts (M.A.) Degree: Master in boeddhistische studies; in filosofie; in Khmer taal-en letterkunde; in onderwijsadministratie en in onderwijsmanagement.
Faciliteiten voor de studenten: Bibliotheek en gratis internet.
Na al deze achtergrondinformatie, is het nu tijd voor onze eigen bevindingen……………………Op 18 mei was het dan eindelijk zover….Onze eerste les op de Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Wij moeten ons even in de arm knijpen…..Gebeurt dit echt?....
Allereerst gingen we even naar het kantoor van onze contactpersoon Vutha, die nog bezig was met de namenlijsten van de studenten. Het werd duidelijk dat er meer studenten deelnemen met een intermediate level dan met een basic level. Terplekke werd dan ook besloten om toch de twee niveau’s samen te voegen in één klas. Als ondersteuning kregen wij dan een zogenaamde class co-teacher, (Eang Seng genaamd) en deze jonge knaap kan eventueel vertalen van Engels naar Khmer. De tijd (van 14.00-tot 17.00 uur) zou wel hetzelfde blijven. Niet vergeten om een break te nemen! Ook gingen we samen met Vutha nog even naar het kantoor van de international coordinator foreign languages. Dit was slechts een formaliteit. Zij bespraken inhoudelijk bepaalde kwesties, zoals bijvoorbeeld: Liever niet praten over de politiek of de koning. Mochten wij copieën nodig hebben, dan konden we dit via Vutha regelen. Wij ventileerden onze aanpak: Geen frontal-teaching, doch interactie, learning by doing, werken in groepjes enz.enz. Er werden foto’s gemaakt en toen werden we naar ons lokaal gebracht waar de studenten al zaten te wachten. Er was meteen een klik-gevoel.
De namen van de studenten zullen wij wellicht nooit kunnen onthouden. Een greep hieruit: Soy Kimhong; Hemnn David; Vat Sivan; Prom Phy; Chea Sding; Phorn Chanpheng; Pech Phat; Sok Sreyniroth; Kong Sinin; Ban Soksam; Run Ra; Choeun Koy; Sum Hong; Poun Chanthea; Tock Yort; Toem Yhy…..Is het nog te volgen?....hahaha!
Wij hielden een introduktie over Nederland en ons vrijwilligerswerk wereldwijd. De studenten vroegen ons het hemd van het lijf. Wat een leuke groep! Iedereen voelde zich erg prettig. Na 3 uur werden de studenten toch wel moe, dus terplekke werd voorgesteld om in het vervolg om 16.30 uur te stoppen en dat is natuurlijk prima.
Aangezien wij al een tijdje doende zijn om deel te nemen aan een meditatie klas en wij tot dusver nog geen geschikte plek hadden gevonden, leek het ons wel een goed idee om ons verzoek te droppen op deze boeddhistische universiteit. Dát moet toch dé uitgesproken plek zijn waar zoiets te realiseren is, nietwaar? Eén studente liet weten navraag te zullen doen bij een teacher. Mooi, wordt vervolgd.
Het is ons bekend dat er van je wordt verwacht om op blote voeten een lokaal te betreden. Uiteraard deden we dit, doch wij vinden het gewoon niet fijn om blootsvoets te lopen, maar goed….het zij zo….Totdat de co-teacher ons liet weten dat dit absoluut geen ‘must’ is. Volgens hem kunnen wij gewoon onze schoenen aanhouden. Nou, dat zou prettig zijn.
Het regenseizoen is nu echt goed op gang gekomen en gaat geregeld gepaard met fikse onweersbuien en bliksem.
En dan krijgen we bericht dat een oom van Ben (broer Ben’s vader) is overleden (92 jaar). In onze beleving mag er dan voornamelijk slechts sprake zijn van grote dankbaarheid. (Ben’s vader stierf op 50-jarige leeftijd; die van mij Dees op 52-jarige leeftijd). Als wij een kaartje willen versturen en op zoek gaan naar een condoleancekaart is dat nog een hele onderneming en dit kost je gewoon een halve dag! In de Tuktuk dwars door miljoenenstad Phnom Penh met de google translator in de aanslag. Deze staat bijna permanent op de vertaling Engels-Khmer. Al vaker gemeld dat best weinig mensen Engels spreken in Phnom Penh.
Welnu, er werd begonnen op de Central Market…misschien in een bookstore….nee dus….Echter: Men deed er alles aan om ons te helpen: Er werd over en weer naar elkaar geschreeuwd, er werd volop in het Khmer gekwebbeld en uiteindelijk werd de juiste plek op een papiertje geschreven. Het bleek te gaan om een straat met allemaal kleine stalletjes met kaarten, maar helaas….geen condoleancekaart te bekennen, slechts kaarten voor ‘a wedding’ en aan zoetsappigheid, glitter en glamour was uiteraard geen gebrek. Dát hoort gewoon bij een ontwikkelingsland. Hoe meer glitter, hoe liever. Dat wij dit juist vreselijk vinden en opteren voor een basic exemplaar, wordt niet begrepen. Oké, de tuktuk driver startte zijn karretje weer (wij hadden hem gevraagd om even te wachten) en we gingen verder op pad. Vervolgens arriveerden we bij een soort drukkerij, waar weliswaar ook kaarten werden verkocht, maar ook daar vonden we niet wat we zochten: Glitter en glamour en alles in het Khmer geschreven. Je weet dan dus helemaal niet wat voor tekst je zou versturen. Nee dus…..
Tenslotte togen we naar het postkantoor en daar vonden we een ansichtkaart met de Lotusbloem erop. Perfect! Lotus is de nationale bloem van Cambodja en het symbool van de leer van het boeddhisme. De Lotusbloem staat o.a. symbool voor de transformatie van duisternis naar licht, maar het staat ook voor zuiverheid, puurheid en bescherming. Prachtig! Toen we gingen informeren hoe lang een kaart er over zou doen om van Cambodja naar Nederland te geraken, kregen we zeer tegenstrijdige antwoorden te horen, variërend van 1 week tot 8 weken. Nou ja, het zij zo….Een bericht achterlaten op Mensenlinq was natuurlijk ook wel een optie geweest, maar het betreffende overlijdensbericht was niet te vinden op Mensenlinq. Dus vandaar een kaart die dan lang onderweg zal zijn. Wel kunnen we online de uitvaart volgen via een livestream met inlogcode. Op die manier zijn we er dan toch een beetje bij……Echter: Hoewel we enkele beelden konden zien, liet de verbinding dusdanig te wensen over dat we de dienst niet helemaal konden volgen.
Hoera…..Onze contactpersoon Vutha van de boeddhistische universiteit gaf ons uiteindelijk ook toestemming om onze schoenen aan te houden in het klaslokaal. Heel fijn! (Dit geldt dus niet voor de studenten, hoewel een enkeling toch schoeisel draagt).
In onze tweede les werden allereerst de doelstellingen van onze English conversation club uitgelegd: ‘We focus on speaking skills. It’s about all kind of topics, debates and cultural exchange. The goal is to create interaction between the students, to share ideas, to participate in discussions and to give each other feedback’. Deze tweede les stond verder in het teken van vrijwilligerswerk wereldwijd met vele ‘ins and outs’. Cultural exchange dus! Op een gegeven moment viel de uitdrukking: ‘No pain, no gain’ en dit ontlokte de reactie bij een humoristische monnik, te weten: ‘But if you have too much pain, you will die’. Overigens: Het blijkt dat wij één jongen in de klas hebben die slecht horend is. In ieder geval: Zowel wij als de studenten genieten volop!
De afgelopen tijd werden wij veelvuldig verblijd met berichten van onze studenten en collega teachers uit Ayacucho/Peru. Het is fijn om te horen dat wij er blijkbaar in zijn geslaagd om hen te inspireren. (Althans dat kregen wij teruggekoppeld). Het is zó waardevol om te ervaren dat die drive, die passie er nog steeds is (zelfs na al die jaren in de Derde Wereld). Het is zó bij ons gaan horen, het is gewoon een jas die heel lekker zit……….
24 mei: Algemene Ledenvergadering De Fonteyne Vlissingen. De stukken werden ons zoals altijd per mail aangeleverd. Echter: Dit keer was het wel erg veel leesvoer, namelijk zo’n 140 bladzijden, verdeeld over 14 bijlagen. Als je dit allemaal leest in een Cambodjaans referentiekader, dan kun je alleen maar diep zuchten, maar het zal ook niet anders kunnen, gelet op de strakke wet-en regelgeving in Nederland, maar toch…………Tot onze verbazing kregen we op 12 mei zomaar ‘out of the blue’ te horen dat de vergadering niet door zou gaan en verplaatst was naar 20 juni, aangezien het bestuur was afgetreden…..Wederom dus een uitnodiging voor 20 juni en dit keer met maar liefst 28 bijlagen. Nou, die gaan we in ieder geval niet meer lezen. Wel zullen we ons opnieuw afmelden.
Muggen, muggen, muggen…..Ik (Dees) word weer volop gestoken door muggen. (Ben nooit). Uiteraard zijn de muskieten nu in het regenseizoen aan de orde van de dag. Binnenkort sprayen dus (en vanuit onze Afrikaanse ervaringen weten we nog dat je voornamelijk op de grond moet richten). Gelukkig verblijven wij in de hoofdstad en daar komt eigenlijk geen malaria voor (wel in de country side).
Als wij op 24 mei buiten op straat lopen en in de buurt van een pagode zijn, zien we plotseling een aap over elektriciteitsdraden lopen die hoog boven de grond hangen. Binnen no time verschijnen er meer apen, zeker een stuk of 5. Wij zijn daar niet echt van gecharmeerd, aangezien ik (Dees) in Ghana een keer ben gebeten door een aap en wel in mijn knieholte. Navraag leerde dat er vaak apen te vinden zijn bij een boeddhistische tempel cq pagode. De aap wordt net als de koe, de slang, de olifant en de tijger gezien als een heilig dier in het Boeddhisme. In de boeddhistische verhalen en afbeeldingen komt de aap regelmatig voor. Bijvoorbeeld in de bhava-cakka, het wiel van wording, het levenswiel, waar je in de buitenste ring een aap kunt zien die van de ene tak naar de andere slingert.
Het is natuurlijk erg interessant om bovenstaand apen verhaal voor te leggen in onze klas, tijdens onze conversatieclub op de boeddhistische universiteit. De studenten lieten weten dat de apen meestal op zoek zijn naar voedsel. Sommige apen zouden wel agressief kunnen reageren, anderen helemaal niet. Devies was:Met rust laten, geen aandacht aan schenken. In onze klas zitten uiteraard boeddhistische monniken, maar ook ‘gewone’ studenten. Deze laatste groep heeft dus geen oranje kledij aan. Deze studenten komen van andere universiteiten of van ‘onze’ universiteit of het zijn reeds afgestudeerden die al een baan hebben.
Op 25 mei kregen wij van Vutha (onze contactpersoon) de correcte en volledige namenlijst. Daar gaan we dan: Kong Sinin, Chea Soliny, Sok Sreyniroth, Suong Sothun, Pech Phat, Toem Thy, Toch Yort, Hemrin David, Soy Davan, Torn Navy, Sam Veary, Choeun Koy, Vat Sivan, Poun Chanthea, Champheng Phorn, Sum Hong, Run Ra, Von Chaly, Soy Kimhong, Prom Phy, Sak Posda, Ban Soksan, Krouch Phanith, Thach Visal…..
Contactpersoon Vutha woonde een les van ons bij en wij lieten hem enkele topics zien, zoals: Do you fear change? Would you be happy in a world where nothing ever changed? If you could go back in time and give yourself some advice, what would it be? Er werden groepjes gevormd en in ieder groepje werd een leider aangesteld (spokesman) die aan het einde van de sessie namens het subgroepje moest spreken. Er waren 5 groepjes, dus 5 leiders, die allen hun bevindingen ‘in front of the class’ presenteerden. Dit ging goed. Na de pauze was er nog ruimte voor een extra topic: Why do men and women sometimes have such difficulty communicating with one another?
Zomaar een situatie in de klas: Eén monnik vertelde dat hij al op 9-jarige leeftijd zijn ouders, broers en zussen had verlaten om mini-monnik te worden….’I was a mini monk’…. Hij had dus eigenlijk nauwelijks deelgenomen aan een gezinssituatie. De monniken wonen in een klooster en moeten zelf koken, wassen, schoonmaken e.d. Dit deed de humoristische monnik de opmerking maken: ‘When I - who knows - marry in the future, I will be the perfect husband’….hahaha!
Bij het werken in groepjes vielen een paar dingen op: De jongelui beginnen allemaal driftig te schrijven, aangezien zij de vragen willen beantwoorden. Echter: Wij hebben geen writingclub, doch een conversationclub, dus adviseerden wij om slechts keywords te noteren. Ook moesten we uitleggen dat een antwoord niet goed of fout was; het is jouw mening, dus dat is altijd goed. Op een gegeven moment hoorden we een groepje gezellig in het Khmer kletsen. Zolang Khmer gebruikt wordt om anderen te helpen de opdrachten te begrijpen, is het natuurlijk prima om Khmer toe te passen als instructietaal, maar het is natuurlijk niet de bedoeling om Khmer voorrang te geven boven het Engels (in een Engelse conversatieclub)….hahaha!
Overigens: Vutha introduceerde ook een presentielijst. Het bleek namelijk dat de studenten na afloop van 3 maanden conversatieclub een certificaat zouden krijgen bij voldoende aanwezigheid. Wij vroegen aan Vutha of er na de eerste 3 maanden een nieuwe groep gaat starten van wederom 3 maanden of gaan wij verder met deze eerste groep? Het antwoord luidde: ‘Everything is open, I have to discuss it…’
Aan het einde van de les blijven sommige studenten nog even hangen. Zij willen dan iets ‘entre nous’ bespreken en dat kan van alles zijn: Variërend van: ‘Can I come one hour later next time?’ tot: ‘I understand your English, but I can’t speak’. Ik adviseerde de betreffende student om heel veel Engels te luisteren in combinatie met lezen (bijvoorbeeld Engelse songs met lyrics) enz. Ook kregen we de terugkoppeling van een studente op onze vraag waar wij konden deelnemen aan een meditatieclub. Zij had werkelijk haar best voor ons gedaan, maar op de universiteit bleken geen mogelijkheden te zijn. Volgens haar had zij een perfecte plek gevonden, alleen bevond deze zich op maar liefst 42 km. afstand. Nee dus…laat maar….….Iemand anders adviseerde ons om gewoon thuis te mediteren…wel zo handig……en dat gaan we dan ook doen. Deze simpele oplossing kwam van iemand die een jaar in Duitsland vrijwilligerswerk had gedaan inzake het opvangen van vluchtelingen. Deze knaap was dol op het leren van talen en zijn droom was om later een talenschool te beginnen.
Situatie in de klas: Als er in groepjes wordt gebrainstormd over de vraag: Would you sacrifice happiness for the opportunity to be successful?, was - gelukkig - iedereen het erover eens dat geluk belangrijker is dan succes. Echter: Eén monnik zag het anders: Voor hem was succes belangrijker dan geluk. Toch een beetje vreemd in een setting van boeddhistische monniken, nietwaar? Op de vraag: Who is the most successful person you know? gaf bovenstaande bedoelde monnik dus een voor hem logisch antwoord, namelijk: Mark Zuckerberg….hahaha….pfff….
Aangezien er ook niet-monniken in de klas zitten, waren de volgende stellingen ook wel interessant om over te discussiëren: If someone was married, had three healthy children, a comfortable house and secure job, would you consider that persoon to be successful? Yes/No/Why? en Would you consider a ninety years old person who is physically and mentally very healthy a success? Why? Tijdens het laatste gedeelte van de les (als er bijvoorbeeld tijd over is), is het wel eens leuk om verhalen te vertellen uit onze schat aan ervaringen wereldwijd, bijvoorbeeld een verhaal uit Ghana waarbij je er met je West-Europese hoofd helemaal naast kunt zitten.
Eén studente studeert filosofie en zij zit te smullen van onze onderwerpen en draait haar hand er niet voor om, om voor de klas een heel betoog te houden……en wij genieten…..genieten…! Grappig detail: De filosofie studente wilde voor mij het bord uitvegen. Ik liet haar weten: ‘It is not necessary, I am not yet that 90 year old one from the topic’…hahaha, waarop zij serieus meldde: ‘’I am your student, I have to help my teacher’. Oh, de mensen zijn zo nederig…….
Hoewel het qua niveau van de cursisten wel een beetje schort aan hun spreekvaardigheid Engels en zij vaak vast zitten aan bepaalde patronen en aan het feit dat hun enige referentiekader - voor de meesten uiteraard - slechts Cambodja is, zijn de cursisten wel gemotiveerd en voelen zij zich op hun gemak in onze lessen en dat is voor ons erg belangrijk. Ook de lesstof spreekt aan. Men vindt de topics boeiend. Tevens is de sfeer erg fijn. Leren van elkaar is de rode draad. Kortom: Wij voelen ons als een vis in het water!!!
Het is mooi dat wij zelfs op afstand iets mogen betekenen voor de mensen die wij wereldwijd hebben ontmoet. Zomaar een voorbeeld: In Ayacucho/Peru hebben we een paar maanden samengewoond met een aardige knul uit Madrid/Spanje, die werkzaam was voor universiteit UNSCH. Hij liet ons weten dat universiteit UNSCH hem had gevraagd deel te nemen aan een ‘online conference about the state of university social responsability’ en hij liet doorschemeren naar woorden te zoeken die zowel ‘improvements’ zouden laten zien, maar tevens moest het op een manier gebeuren die niet ‘too direct’ zou zijn. Nou, laat dat maar aan ons over….met onze wereldwijde ervaringen konden wij hem wel ‘tools’ aanreiken. De jas van ‘being a foreign coach’ past ons wel…..
Het leven zit vol verrassingen……Acht jaar geleden (2015) waren wij ook in Cambodja en wel in Siem Reap en nu kregen we wederom contact met ‘a friend’ van destijds, Sophal genaamd. Hij bleek Siem Reap in de coronatijd te hebben verlaten en nu in Battambang te wonen met zijn vrouw en twee zoontjes. Wellicht kunnen we elkaar nog eens ontmoeten…..The time will tell……..
31 mei: Wij waren uitgenodigd door een Nigeriaans moslim echtpaar, dat sinds begin mei in ons appartementencomplex Nine East woont. De man is universitair docent op een universiteit/business school hier in Phnom Penh. Zijn vakgebied is: ‘Finance’. Op 2 juni gingen zij weer vertrekken uit Cambodja en gingen terug naar Nigeria, maar niet voor lang. In juli zal de man weer terugkeren naar Cambodja/Phnom Penh om les te geven, maar dan zal zijn vrouw hem niet vergezellen. Ook zal hij dan een ander appartement gaan huren. Hoe het ook zij: Hij blijft op-en neer vliegen tussen Nigeria en Cambodja. Voor ons was het in ieder geval een mooie gelegenheid om samen de lunch te gebruiken en tevens gedag te zeggen.Het was heel erg gezellig. Op het menu stond jollof rice (de Nigeriaanse variant en niet de Ghanese variant), kip, salade en als dessert mango en watermeloen. Sap van de hibiscus was ons drankje. Het was overheerlijk.
De gesprekken waren heel bijzonder: Nigeria-Nederland-Cambodja-cultuurverschillen, wereldeconomie, alles passeerde de revue. Dat de universitair docent zo’n 2x per jaar vanuit Nigeria overkomt naar Cambodja, is niet om daar zelf financieel beter van te worden, maar om het verkregen salaris te delen met zijn familie. Hij is de oudste van 9 kinderen en zorgt voor jongere broers en zussen. Twee van hen zijn inmiddels arts en ook zij zorgen voor de jongere siblings. De vrouw van deze Nigeriaan heeft de dagen in Cambodja afgeteld. Nigeria werd door haar ontzettend gemist. Begrijpelijk, want het was de eerste keer dat zij buiten Nigeria kwam. Zij studeert psychologie. Het is hun long term planning om in Nigeria een soort medisch centrum op te richten, waar dan niet alleen broer en zus van de universitair docent als arts gaan werken, maar waar hijzelf de financiële man zal worden en zijn vrouw werkzaam zal zijn als psychologe. Mooie plannen! Het bleek dat zij pas onlangs waren getrouwd en wel in december 2022. Wij moesten dan ook de trouwfoto’s bekijken. Dat herkenden wij wel vanuit het verleden in andere ontwikkelingslanden. Je krijgt dan altijd het fotoboek van het huwelijk op je schoot gelegd.
Wij werden ontzettend vaak bedankt voor het feit dat wij hun uitnodiging voor de lunch hadden aangenomen. Het was slechts de tweede keer geweest dat zij bezoek hadden gehad in hun appartement in Phnom Penh. En samenzijn met mensen hoort nu eenmaal bij Afrikanen. Alleen zijn is niet hun ding. Oh, wat hebben wij hier weer van genoten…..de Afrikaanse warmte werd op en top gevoeld hier in Azië…..
Zullen we vragen aan de universitair docent uit Nigeria of hij voor zijn vertrek nog een gastles wil en kan verzorgen over de Islam op onze boeddhistische universiteit? Zou dat niet bijzonder zijn? Leren van elkaar staat bij ons hoog in het vaandel. Even toestemming vragen natuurlijk aan Vutha. Echter: Toen wij hier beter over nadachten, besloten wij tóch om dit niet voor te stellen. Aan de ene kant lijkt het ons absoluut heel erg interessant, maar aan de andere kant kunnen wij niet inschatten hoe dit valt binnen deze boeddhistische setting.
Ook al zou Vutha toestemming verlenen, dan nog zal hij het moeten bespreken met de rector en ook al zou de rector akkoord gaan, dan nog weet je niet wat dit voor gevolgen kan hebben voor ons. Zouden wij dan binnenkort wellicht moeten vertrekken? In onze openheid en goedheid zouden wij dan onze eigen ruiten ingooien. Uiteraard vinden wij het best jammer dat ons enthousiasme op deze manier teniet wordt gedaan, maar toch kiezen we deze keer maar eens voor onszelf.
Onze gedachten gingen ook even terug naar Ghana, waar wij een keer op een christelijke internationale school een Imam hadden uitgenodigd om de leerlingen te vertellen over de Islam. Dit was destijds een groot succes geweest, voor zowel de schoolleiding, de docenten, de kinderen en voor ons. Dat dit de normaalste zaak van de wereld was, had waarschijnlijk tevens te maken met het feit dat ongeveer 60% van de Ghanezen christen is en ongeveer 40% is moslim. Bovendien leven de christenen en de moslims in Ghana in perfecte harmonie samen. Nu echter zitten we in een scene waar maar liefst zo’n 96% boeddhist is. Dus ja, wij kunnen niet inschatten wat dit losmaakt en dus kiezen we voor ‘pas op de plaats’. Bovendien was de tijd te kort: De Nigeriaan stond op punt van vertrek en onze contactpersoon op de universiteit was afwezig.
Fototaal bij de boeddhistische monniken…..een schot in de roos….! Zoveel interpretaties, zoveel inzichten, ook levensbeschouwelijk. Dit laatste vooral door een studente filosofie (zijnde geen monnik). Zó waardevol! Overigens: Dachten wij nog even: Eens een monnik, altijd een monnik, niets bleek minder waar te zijn. Mocht je het leven als monnik beu zijn en bijvoorbeeld een gezin willen stichten dan is dat geen enkel probleem (als je de pagode maar verlaat). De sfeer in de klas is geweldig. De studenten doen actief mee, stellen goede vragen en zijn gemotiveerd. Wijzelf genieten volop en we hebben zóveel te geven. Zij hangen aan onze lippen.
Onze contactpersoon van de universiteit, zijnde Vutha, bleek vanaf 1 juni 3 dagen naar Thailand te zijn i.v.m. een conferentie. Op 5 juni zagen wij Vutha weer. Na onze les was er tijd om even bij te praten. Vutha liet weten dat de rector al verschillende keren had geïnformeerd naar de ‘foreigners’. Are they doing well? En daar had Vutha bevestigend op kunnen antwoorden.
Onze les was weer heel speciaal. Bijzondere verhalen uit Ghana werden getoetst aan Cambodja. Culturele uitwisselingen blijven machtig interessant. Foto’s van Ghana werden gebruikt om situaties te verduidelijken. Een mooie opstap om aan de studenten te vragen om voor een volgende keer zelf een eigen foto te kiezen en deze te beschrijven.
Ben heeft altijd een grote belangstelling voor economie (overblijfsel van zijn HEAO achtergrond) en dit zowel op micro, meso als macro niveau. Ook luistert hij graag naar podcasts over economie. Dit gebruikt hij dan weer in de klas. En hij geniet van de vrijheid om dit te kunnen en te mogen doen.
Er wordt gewerkt aan lichaam en geest middels massages, gym, stoombad, zwemmen, meditaties enz. enz.
Hittebultjes en muskieten zorgen voor jeuk, jeuk, jeuk…..
Tot zover dit kijkje achter de schermen van de afgelopen tijd……
Een warme groet uit Phnom Penh van Dees en Ben (rijmt ook nog).
[userId] => 381198
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5094204
[countryId] => 32
[pictureCount] => 41
[visitorCount] => 309
[author] => Desirée
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528499
[travelTitle] => Van Nederland naar Cambodja
[travelTitleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-16
[dateReturn] => 2026-03-01
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/121/592_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/381/198_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => ons-leven-in-phnom-penh
)
[46] => stdClass Object
(
[username] => bendeesonderweg
[datePublication] => 2023-04-26
[title] => Van Nederland naar Cambodja
[message] =>
Van Nederland naar CambodjaVanaf 9 maart 2023
De laatste dagen in Nederland….vreemd en vertrouwd tegelijk…..in ieder geval mixed feelings…..
Aan het begin van dit reisverslag even enkele weetjes over Cambodja…..
Koninkrijk Cambodja grenst aan Thailand, Laos en Vietnam. De hoofdstad van Cambodja is Phnom Penh; de valuta is de Cambodjaanse Riel; de officiële taal is Khmer; de religie is het Boeddhisme en het staatshoofd is Koning Norodom Sihamoni.
In de Nederlandse wintertijd is het tijdsverschil met Nederland 6 uur. In Cambodja is het 6 uur later dan in Nederland.
Cambodja is een land met een zeer heftige geschiedenis en nog altijd is het één van de armste landen ter wereld. Er is nog steeds veel schade door de Rode Khmer periode. Zo’n 40 jaar geleden speelde er een ontzettend heftige burgeroorlog in Cambodja waarbij één derde van de bevolking is omgekomen of vermoord. De communistische Rode Khmer is verantwoordelijk voor de dood van ongeveer 2 miljoen mensen. Pol Pot, de leider van de Rode Khmer, wilde van Cambodja een zelfvoorzienende agrarische staat maken. Iedereen die gestudeerd had, Engels sprak of ook maar een bril droeg, werd vermoord. Hierdoor heeft Cambodja nog steeds een enorme achterstand in kennis en ontwikkeling. Vriend en vijand wonen nu naast elkaar, maar spreken over deze tijd is taboe. Niet alleen de mensen die deze tijd hebben meegemaakt lijden hieronder, maar ook hun kinderen die vaak opgevoed zijn door ouders met een posttraumatische stressstoornis. Deze cyclus van armoede en misbruik is iets wat tot op de dag van vandaag voortduurt. De meerderheid van de Cambodjanen leeft in armoede en 40% van de kinderen is ondervoed. Het gemiddelde inkomen is minder dan $3 per dag en veel mensen leven van minder. Je kunt een groot verschil maken door het kopen van locale produkten en diensten bij de bevolking in plaats van in de grotere supermarkten. Het is nog maar zo’n 40 jaar geleden en alle oudere mensen hebben de meest verschrikkelijke dingen meegemaakt.
In Phnom Penh zijn twee plekken die deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis heel goed laten zien. Allereerst is dit het Tuol Sleng-museum, beter bekend als Genocide Museum. Het is gevestigd in een oude school die door de Rode Khmer werd omgebouwd tot de beruchte ‘gevangenis S-21’ en waar duizenden gevangenenwerden ondervraagd, gemarteld en vermoord. De tweede plek is Choeung Ek, ook wel de Killing Fields of Velden des Doods geheten. Het is een agrarisch gebied in een boomgaard, ongeveer 14 km. ten zuiden van Phnom Penh. Gevangenen van o.a. Tuol Sleng werden hiernaar toe gebracht en vermoord. Iedereen was geboeid en geblindoekt.
Cambodja heeft een tropisch moessonklimaat met een gemiddelde temperatuur die gedurende het hele jaar rond de dertig graden ligt en het klimaat kent twee seizoenen: Het regenseizoen van mei tot november en het droge seizoen van december tot april. De eerste helft van het droge seizoen is redelijk koel (december-januari).
De tempels van Angkor zijn heilig. Dit vraagt uiteraard om respect. Als vrouw moet je dan zeker kleding dragen tot over je schouders en knieën.
De meeste weeshuizen zijn geen echte weeshuizen, maar zijn puur opgezet om geld te verdienen aan westerse vrijwilligers. De kinderen worden van het platteland gehaald en zijn vaak helemaal geen wees. Op deze manier worden kinderen gebruikt om winst te maken.
Het wordt aangeraden om niets van kinderen te kopen, zoals armbandjes, boeken, water, ansichtkaarten. Er zit namelijk een heel netwerk van criminelen achter deze ‘straatkinderen’. Door iets van de kinderen te kopen, zou je er indirect voor zorgen dat deze kinderen niet mogen spelen of op school zitten. Het grootste deel van de inkomsten gaat namelijk zeker niet naar de kinderen of naar onderwijs.
En dan de beruchte melkpoeder scam…….Een jonge moeder benadert een toerist en vraagt om melkpoeder voor de baby in haar armen. De toerist weet meestal wel dat geld geven niet goed is, maar ziet geen kwaad in het kopen van melkpoeder.
Echter: Zodra de toerist weg is, brengt de moeder de melkpoeder terug naar de winkel. De baby die ligt te slapen in de armen van de moeder is vaak gedrogeerd, zodat het kind stil is en de moeder er de hele dag mee op pad kan. Het komt ook vaak voor dat kinderen je vragen om pennen of boeken voor ze te kopen. Deze spullen brengen ze allemaal terug naar de winkel en het geld gaat naar de criminele organisaties die de kinderen op pad sturen. Toeristen zijn niet de enige slachtoffers van scams. Vaak is de oplichter zelf ook een slachtoffer in dit soort landen.
Wijzen is in de Cambodjaanse cultuur erg onbeleefd. Wijs nooit naar iemand of naar een product, maar gebruik je hele hand. Ook hand in hand lopen op straat is iets wat je de Cambodjanen nooit ziet doen. Dit zijn dingen die je achter gesloten deuren doet in deze cultuur. Hetzelfde geldt natuurlijk voor kussen in het openbaar.
Welnu, op naar onze eigen ervaringen…..15 maart de dag van vertrek…In alle vroegte (4.00 uur ’s morgens) arriveerde de taxi en bracht ons naar Schiphol. Al omstreeks 5.45 uur waren we terplekke. De vlucht Amsterdam-Singapore stond gepland om 10.25 uur (Singapore Airlines) en een lange zit volgde van maar liefst 12 en een half uur. In Singapore aangekomen was het inmiddels 16 maart geworden om 5.55 uur en wij verbleven in de transitruimte. Op 16 maart om 7.40 uur vertrokken we uit Singapore en toen was het nog zo’n kleine 2 uur naar Phnom Penh, zijnde de hoofdstad van Cambodja. De aankomsttijd was 8.35 uur.
Na alle formaliteiten doorlopen te hebben, namen we een taxi naar ons onderkomen, te weten Hotel Prantara Heritage Suites (klinkt mooier dan het is…hahaha!) (Prantara betekent ‘forest’). Voor ons is dit basic hotelletje prima voor 3 nachten (later zou blijken dat we hier langer zouden moeten bivakkeren). De hotelmanager was Bruce en hij wordt bijgestaan door David en Sophea. De locatie was vlakbij de Britse Ambassade in de wijk Chaktomuk, Duan Penh. Het moge duidelijk zijn dat wij doodop waren en we wilden maar 1 ding en dat was een bed opzoeken. Helaas werd er behoorlijk getimmerd en dit veroorzaakte behoorlijke overlast.
Mister Bruce bracht ons dan ook de eerste uren onder in een aparte kamer waar we even konden bijkomen, alvorens onze eigen kamer te kunnen betrekken. Wij regelden telefoonkaartjes Smart. Je hebt hier twee companies die telefoon/internet aanbieden en wel CellCard en Smart. Wij togen per Tuktuk naar Smart en daar werden de telefoons voorzien van data, belminuten enz.
Over de Tuktuk gesproken: Het is een veelvoorkomend openbaarvervoermiddel in o.a. Aziatische landen. Het is een gemotoriseerde riksja waarin een aantal passagiers kan worden vervoerd. Nu is de Tuktuk uit het verleden ons uiteraard wel bekend, maar anno 2023 zijn er twee zeer handige apps in gebruik: Grab en PassApp (Cambodia Taxi Booking). De werkwijze is zeer praktisch. Je geeft aan waar je naar toe wilt, je clickt op ‘show the map’ en je clickt op ‘confirm drop off’. De Tuktuk driver ziet op zijn telefoon display waar de klant zich bevindt en waar de klant naar toe moet. Als je clickt op ‘confirm booking’ dan zie je op je eigen telefoon dat de Tuktuk driver onderweg is, waar hij zich bevindt en het duurt meestal maximaal 300 seconden voordat de driver bij jou is. Het registratienummer van de Tuktuk komt overeen met het nummer in jouw display op je telefoon. Het systeem is snel, veilig, efficiënt en de prijs wordt meteen vastgesteld en is zichtbaar in jouw app. Het is een perfect en praktisch systeem waar wij bijna dagelijks gebruik van maken. Zouden we in Nederland moeten hebben!!!
De eerste dagen werden we in beslag genomen door diverse zaken: Hoewel wij ons huurcontract van ons appartement in Vlissingen al getekend hadden, wachtten wij nog steeds op de handtekeningen van onze aspirant huurders. Zij hadden bijvoorbeeld verschillende vragen die afdoende werden beantwoord door de verhuurmakelaar van 123Wonen. Bovendien werden zij gehinderd door drukte. Deze combinatie van factoren had ertoe geleid dat zij nog niet hadden ondertekend. Wij daarentegen in Cambodja wilden natuurlijk graag de zaak afronden, temeer omdat wij zelf hier in Phnom Penh ook op zoek moesten gaan naar woonruimte.
Onze contactpersoon van Cambodia Visa Services (een zekere John uit Canada) had ons doorverwezen naar een andere ‘local agent’, te weten Vitale (van oorsprong afkomstig uit Italië). Houdt John zich voornamelijk bezig met alle soorten visa, Vitale daarentegen is de persoon die met je op pad gaat om woonruimte te zoeken. Ook fungeert hij als gids. Hij woont al 6 jaar in Cambodja en spreekt zelfs Khmer.
Samen met Vitale gingen we dan ook op 17 en 18 maart enkele opties bezoeken: Van een condo op de 21e verdieping in de wijk BKK1 tot twee appartementen (waarvan één in dezelfde buurt). Uiteindelijk kozen we voor appartementencomplex Nine East in de wijk Sangkat Stras Chork, Khan Daun Penh. Een veilige plek op 1,5 km. van het centrum en wel op de tweede verdieping (van in totaal 9 verdiepingen). Er werd besloten om op 19 maart dit appartement even ‘on hold’ te zetten. Een soort reservering maken leek ons wel wijs, mede gelet op het feit dat wij nog in afwachting waren van de handtekeningen van onze huurders in Vlissingen en tevens ons E-visum nog moesten laten wijzigen in een ER-visum (retirement). Wel bleek dat je zelfs op basis van een E-visum een appartement kunt huren (zolang het maar geen toeristenvisum is). Echter: Wij gaven er de voorkeur aan om met een retirement visum op zak pas over te gaan tot het huren van het appartement. En natuurlijk zou het fijn zijn als onze huurders in Vlissingen eens zouden ondertekenen, maar mocht het om één of andere reden niet doorgaan van hun kant, dan zal de verhuurmakelaar wederom op zoek gaan naar een nieuwe kandidaat. Wij hoopten in ieder geval op korte termijn het hotel te kunnen gaan verlaten om onze intrek te kunnen gaan nemen op onze nieuwe stek.
Toen wij op 19 maart ons appartement in Phnom Penh ‘on hold’ hadden gezet, tegen betaling van 100 dollars, kregen wij meteen het huurcontract mee alsmede de algemene bepalingen (beduidend minder papierwerk dan het huurcontract met algemene bepalingen in Nederland….hahaha!). Wij brainstormden heel wat af met Vitale, maar ook met Bruce: Is de huurtermijn onderhandelbaar? Iedereen lijkt iets anders te verstaan onder long term rental. Wie doet voor ons de FPCS? John? Vitale?
De eigenaar van het appartement waar wij van gaan huren? FPCS betekent: Foreigners Present in Cambodia System. Het is een registratiesysteem voor buitenlanders die in Cambodja wonen.
En hier tussendoor speelde vanzelfsprekend nog het omzetten van ons E-visum in een ER-visum. Wij consulteerden John van Cambodia Visa Services die al 11 jaar ervaring heeft met het regelen van alle soorten visa. Ook al is hij geregeld buiten Cambodja (Filipijnen, Canada), hij blijft de visa-zaken op afstand coördineren en stuurt zijn mensen op pad. Via Whatsapp was er veelvuldig contact en op 19 maart werden we in ons hotel bezocht door de echtgenoot van een Immigration officer (aangestuurd dus door John van Cambodia Visa Services). Aangeleverd moest worden: 680 dollars (340 dollars per persoon), 2 paspoorten en 2 pasfoto’s. Ja, je moet wel even schakelen om je paspoorten aan een wildvreemd iemand mee te geven, maar dat is de enige en meest effectieve manier. ‘That’s the way we do it in Cambodia’……Ter vergelijking: Je kunt wel zelf naar het Immigratiekantoor gaan tegenover het vliegveld, maar dat geeft geen garantie op succes. Wij volgden dus de normale procedure en dan zal het 7 tot 9 dagen duren voordat we ons felbegeerde retirement visum in ons bezit hebben. Op dát moment (waarschijnlijk eind maart) zullen we dan gaan overhuizen. Het appartement in Phnom Penh wordt in ieder geval voor ons ‘vastgehouden’. Ook in het verkrijgen van het retirement visum hebben wij alle vertrouwen. Nu nog de handtekening van onze huurders in Vlissingen……
Mister Bruce van hotel Prantara is erg belangstellend in onze ‘stappen’: Verhuur appartement Nederland, huur appartement Phnom Penh, retirement visa e.d. Tussen zijn drukke werkzaamheden door geeft hij ons advies over allerlei zaken, doet suggesties als het gaat om veilige buurten, is bereid om een huis voor ons te zoeken via zijn huisbaas, heeft ook wel ‘a friend’ die ons retirement visum kan regelen enz.enz. Wij bedankten hem vriendelijk. Voor ons is het voldoende om Italiaan Vitale achter de hand te hebben voor wat betreft het appartement en Canadees John voor ons retirement visum. Dit neemt niet weg dat wij graag met Bruce praten.
Hij zit op onze golflengte als het gaat om het helpen van mensen: ‘You have to give them the line instead of the fish’. Hij is er vast van overtuigd dat wij erin zullen slagen om passend vrijwilligerswerk te vinden. Zijn Boeddhistische inslag spreekt ons aan.
Uiteraard gaan wij op zoek naar vrijwilligerswerk. Wij zien de boeddhistische monniken in hun oranje gewaden over straat lopen en fantaseren al dat zij bij ons in de klas zitten…..hahaha! Overigens: Oranje wordt gezien als de kleur van de verlichting, de rijzende zon en het geestelijk en spiritueel ontwaken. De oranje gewaden staan symbool voor het achterlaten van het normale wereldse leven. Wat ons wel opvalt in gesprekken is het feit dat sommigen bewondering voor de monniken hebben waar anderen juist minachting cq scepsis ervaren.
Voor het zover is, moet echter eerst onze accommodatie geregeld zijn en moeten we ons retirement visum op zak hebben en dan gaan we aan het werk. Engels onderwijzen is in ieder geval geen overbodige luxe. Het valt tegen hoe weinig mensen Engels spreken. Het Khmer klinkt ons als tingel-tangel-liedjes in de oren. Wij hadden verwacht dat in de hoofdstad Phnom Penh de mensen Engels zouden spreken, maar het is eerder een uitzondering als je iemand tegenkomt die redelijk Engels spreekt. Men blijft echter alleraardigst en is bijna overdreven vriendelijk en onderdanig en men blijft glimlachen (met zo’n schattige Conimex lach). Ook het vouwen van de handen (namasté gebaar / ik buig voor jou) maakt onderdeel uit van de dagelijkse begroetingen. Er is echter 1 woord dat iedereen kent en dat is…..dollar…Bij een betaling geeft men de voorkeur aan dollars, wisselgeld krijg je meestal terug in de Cambodjaanse Riel. Alles draait om geld. Iedereen probeert zijn kostje bij elkaar te schrapen. Overigens: De naam Riel komt uit het Khmer en betekent ‘datgene dat glanst’. Voor de duidelijkheid: 4100 Riel is 1 Dollar.
Als Ben naar de kapper gaat is gebarentaal taal de manier van communiceren. De beste kapper spreekt ook geen woord Engels.
Op 20 maart brachten we een bezoek aan de Central Market. Dit is de grootste en drukste markt van Phnom Penh. Dit gebouw is donkergeel van kleur en gebouwd in 1937 en ontworpen door Franse architectenin de art-deco stijl. Het gebouw is zó ontworpen dat het zelfs in het warmste deel van de dag koel blijft. En dat laatste is wel prettig, want het is echt snikheet!!!
Hoera!!!! Op 21 maart krijgen we het huurcontract van Vlissingen opgestuurd met daarop de handtekeningen van onze huurders. Het is formeel: Michael en Thomas gaan huren met ingang van 1 april 2023 (om te beginnen voor 1 jaar).
Er zijn een paar woorden in het Khmer die wij ons nog kunnen herinneren van 8 jaar geleden (in 2015 waren wij in Siem Reap/Cambodja) en dat zijn: Arkoun (klinkt als: auwkoen). Dit betekent bedankt; of Wat (tempel); Angkor (heilige stad); Apsara (in de boeddhistische en hindoeïstische mythologie is dit een onsterfelijke, hemelse nimf). Apsara’s zijn mooie jonge vrouwen, hemelse danseressen en onweerstaanbare verleidsters. Ook zien we een woord terug dat we jaren geleden in Vietnam veelvuldig tegenkwamen en wel Bò (rundvlees/beef).
Aangezien het Koninklijk Paleis en de Zilveren Pagode bij ons om de hoek liggen, besloten we op 21 maart richting the Royal Palace te gaan. Het Koninklijk Paleis is een gebouwencomplex dat dienst doet als koninklijke residentie van de koning van Cambodja. De volledige naam in het Khmer is: de Preah BaromReacheaveang Chaktomuk Serey Mongkol. Het paleis glinstert in de zon, geeft een interessante kijk in de geschiedenis en is omringd door prachtige tuinen. Een stukje grandeur gelegen pal aan de Mekong. Wel een schril contrast met de armoede in het land.
Stukje geschiedenis: In 1865 verplaatste koning Norodom de toenmalige hoofdstad naar Phnom Penh en liet er in 1866 het koninklijk paleis en de zilveren pagode bouwen. Andere koningen bouwden het paleis verder uit met nieuwe gebouwen.
Zo werd het paleis ommuurd met de opvallende gele muur in 1873 en kreeg het paleis het Napoleon paviljoen van de Franse koninklijke familie. Dit paviljoen staat er nog steeds.
Na 1900 werd het terrein verder uitgebreid met enkele prachtige zalen waaronder de hedendaagse troonzaal.
Eén van de belangrijkste veranderingen vond verder plaats aan de zilveren pagode. Deze pagode, die oorspronkelijk in 1866 gemaakt was van hout, kreeg in 1962 een belangrijke make-over. Koning Sihanouk liet de vloer inleggen met niet minder dan 5329 massief zilveren tegels. Vandaar de naam Zilveren Pagode.
De huidige koning woont nog steeds in het paleis en er vinden regelmatig belangrijke ceremonies plaats.
Niet alle ingangen van het complex zijn open voor het publiek. Het is voor bezoekers alleen toegestaan om de troonzaal, de zilveren pagode en enkele gebouwen eromheen te bezoeken. Dit is echter geen probleem. Je kunt volop genieten van de prachtig aangelegde tuinen en de glimmende gebouwen.
De trekpleister is de centraal op het terrein gelegen troonzaal. De zaal wordt gebruikt voor kroningen en andere ceremonies. De muren, trappen en pilaren zijn geel en wit geschilderd. Geel staat voor het Boeddhisme, het dominante geloof in Cambodja. Wit staat voor het Hindoeïsme, het meest belangrijke geloof ten tijde van Angkor. Veel objecten uit de troonzaal zijn helaas vernietigd door de Rode Khmer.
Vlakbij vind je het Napoleon paviljoen, een apart bouwwerk dat niet bepaald matched met de andere gebouwen. Het paviljoen is in Egypte gebouwd en naar Cambodja gestuurd als geschenk van Napoleon de Derde.
De mooiste tempel op het terrein is die van de Zilveren Pagode, ook wel bekend als Wat Preah Keo of tempel van de smaragden boeddha. Niet te verwarren met Wat Phra Kaew in Bangkok, maar je kunt duidelijk zien dat de Zilveren Pagode sterk door deze bouwstijl is geïnspireerd.
Via de trap, die is gemaakt van prachtig marmer, ga je naar de ingang van de tempel (schoenen uit!), alwaar je de glimmende zilveren vloer zou moeten kunnen zien (deze is ter bescherming echter afgedekt). Binnen in de tempel zie je een enorm gouden Boeddhabeeld dat is ingelegd met meer dan 2000 diamanten. Verder zie je op de muren indrukwekkende schilderingen die verhalen uit de geschiedenis afbeelden.
De Zilveren Pagode is één van de weinige tempels die het regime van de Rode Khmer heeft doorstaan zonder ernstig beschadigd te zijn. Wel is tijdens deze zwarte bladzijde in de geschiedenis veel van het interieur geplunderd of beschadigd.
Het koninklijk paleis is niet alleen een heilige plek, het is ook nog steeds het huis van de koning. Niet alle plekken zijn dan ook te bezoeken. Gepaste kleding is verplicht en dit betekent dat de schouders en knieën bedekt moeten zijn. Het is mogelijk om een soort sarong te huren bij binnenkomst in geval je onbedekte schouders en/of knieën hebt.
Toen we the Royal Palace verlieten, kregen we een flesje water met daarop de tekst: With compliment, Natural Mineral Water, Royal Palace, Phnom Penh, Cambodia.
Op 22 maart maakten we met een local guy die geen woord Engels sprak een soort tour van een uur per Tuktuk. Wij kwamen o.a. langs een boeddhistisch centrum/instituut en langs de Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Deze universiteit is een openbare instelling voor hoger onderwijs zonder winstoogmerk in de metropool Phnom Penh. Wij zagen veel jongelui uitgedost in mooie kledij en met bloemen die op de foto vastgelegd werden. Waarschijnlijk waren dit afgestudeerden. Diezelfde dag togen we ook naar de Mekong rivier. Het is 36 graden, doch de gevoelstemperatuur is maar liefst 41 graden!
De Russian Market werd bezocht op 23 maart. Hier zijn de kraampjes gevuld met alles wat je kunt bedenken. Het is echter bloedheet in de smalle paadjes. Het is er goedkoper dan in de Central Market. Op alle koopwaar kun je afdingen.
Aan de buitenkant en de overkant van de markt zijn heerlijke eettentjes. Deze vlooienmarkt is niet zo mooi als de Central Market. De Russian Market is overdekt en heeft nauwe paadjes. De markt dankt zijn naam aan de Russen, die hier in de jaren 80 kwamen winkelen. Waarschijnlijk waren er toen veel Russen in Phnom Penh en er waren toen veel Russische goederen. Sommige winkeliers spreken nog steeds een beetje Russisch. De lokale naam voor de Russische markt is: Psar Tuol Tompoung Market.
Toen we ‘thuis’ kwamen in het hotel van mister Bruce stond het personeel bij ons in de kamer, omdat er op een toilet in de gang een verstopping aan de orde was en dit bleek in verbinding te staan met onze kamer. Zij stonden met de voeten in het water, maar bleven vriendelijk lachen. Sinds die tijd is er af en toe een watertekort.
Hadden we deze week een tocht per Tuktuk gemaakt met een driver die slechts Khmer sprak, op 24 maart deden we dit nog even dunnetjes over met een Engelssprekende driver. Dit met het doel om een beter beeld te krijgen. En dat is gelukt. Via het National Museum voerde de tocht naar Wat Phnom, Silk Island (Koh Dach), Golden Temple (Wat Kean Kleang) en Independence Monument. Om op Silk Island te geraken (een local community waar mensen katoenen en zijden sjaals fabriceren) moesten we per ferry de Mekong rivier oversteken. Op de terugweg klapte plotseling het voorwiel van de Tuktuk om, maar gelukkig schoten behulpzame omstanders onze Tuktuk driver te hulp en samen werd de Tuktuk weer de weg op getrokken.
Iets meer achtergrondinformatie: Het Nationaal Museum van Cambodja in Phnom Penh is Cambodja’s grootste museum voor culturele geschiedenis en het belangrijkste historische en archeologische museum van het land. Het werd gebouwd tussen 1917 en 1920 in de traditionele Khmerstijl.
Wat Phnom is een tempel en ligt op een door mensen gemaakte heuvel (Phnom) van 27 meter hoog in Phnom Penh. Wat Phnom werd gebouwd in 1373 om vier Boeddhabeelden te huisvesten die volgens de overlevering hier door de Mekong aangespoeld waren en gevonden werden door een vrouw, genaamd Penh.
Het Onafhankelijkheidsmonument in Phnom Penh werd in 1958 gebouwd ter herdenking van de onafhankelijkheid van Frankrijk in 1953. Het staat op een rotonde op de kruising van Norodom Boulevard en Sihanouk Boulevard in het centrum van de stad.
En dan de Night Market van Phnom Penh, of tewel Phsar Reatrey. Deze Night Market is te bezoeken van 17.00- tot 0.00 uur. Het is een ‘riverfront open air market with a cozy atmosphere’. Op 25 maart werd deze Night Market door ons bezocht. Wij vonden het niet de moeite waard, het was verre van authentiek, maar goed….no problem….
Als de Nederlandse zomertijd ingaat op 26 maart (klok 1 uur vooruit), dan is het tijdsverschil met Cambodja nog 5 uur. (In Cambodja is het vanaf nu 5 uur later dan in Nederland). Op die dag werd er - net als bij onze aankomst - behoorlijk geboord en getimmerd in hotel Prantara. Dus vluchtten wij maar even naar de Russian Market. Ook de dag daarna was het van hetzelfde laken een pak qua boren en timmeren. Tevens was er wederom geen water…..Je wordt niet ingelicht. Communicatie en planning zijn - zoals altijd in ontwikkelingslanden - ver te zoeken. De manager van Prantara hotel, mister Bruce liet weten: ‘It is very stressful today’, om vervolgens op bed te gaan liggen…….hahaha!!!
Al vaker melding gemaakt van het feit dat bijna niemand Engels spreekt. Als we ergens een hapje gaan eten, word je allerliefst begroet middels de Namasté groet, je krijgt de menukaart in je handen geduwd (soms alleen maar in het Khmer), men zet de fan aan en wacht af……Het komt voor dat er maar liefst 5 meisjes aanwezig zijn als personeel, die vervolgens helemaal niets doen.
Dan denken wij: ‘Ga iets doen, ga schoonmaken, ga de gerechten in het Engels leren of onverschillig wat, maar ga iets doen. Echter: Initiatief tonen is niet aan de orde.
In de nieuwe week van 27 maart, gaan wij hopelijk verhuizen naar ons nieuwe onderkomen en krijgen we ons retirement visa. Om de wachttijd te overbruggen togen we op 28 maart nog maar eens naar deRussian Market en op 29 maart naar de Central Market. In ieder geval krijg je daar een erg goed beeld van het dagelijks leven in Phnom Penh. Op de Central Market ging ik (Dees) naar de kapper. Handig!
Op 28 maart verhuisden wij naar een andere kamer in het hotel van Bruce. Er zijn niet alleen airco en waterproblemen, het werd ook duidelijk dat een muis (of erger een rat) zich in onze kamer bevond. Het bleek dat er een heel gangenstelsel aanwezig was rondom onze kamer….brrr…Reeds twee keer was er een prullenbak op onze kamer omgevallen en dit gebeurde plotseling midden in de nacht. Waarschijnlijk was dus een muis of rat de boosdoener. Wij namen onze intrek dan ook in een andere kamer. Het waterprobleem bleef echter van kracht. Wij zagen dat mister Bruce niet goed kon omgaan met de klagende gasten. Dit leidde tot stress bij hem en wel in die mate dat hij midden in de nacht - toen hij de waterdruk wilde checken - van de trap viel.
Wij voerden een leuk gesprek met drie mensen uit Duitsland….ja, ja, unsere Freunde sind immer da…..hahaha!
Wachten….wachten….wachten….op ons retirement visa. Onze Canadese contactpersoon John van de Cambodian Visa Services had ons laten weten dat de Immigration 7 tot 9 werkdagen nodig zou hebben om het ER-visum te realiseren. Er bestaat weliswaar een duurdere express optie, waarin het binnen een dag geregeld zou kunnen worden, maar wij hadden gekozen voor de normale werkwijze. Plotseling kregen we te horen dat het ook wel 10 werkdagen zou kunnen duren. Dit zou betekenen dat we onze paspoorten uiterlijk op vrijdag 31 maart zouden terugkrijgen.
Op de 7e werkdag (28 maart) vernamen we dat de Immigration very busy was en dat er ook een mogelijkheid zou bestaan dat we het retirement visum pas op maandag 3 april zouden krijgen. Nee toch…….
Nog steeds zitten we in het hotel bij mister Bruce en daar hebben we het inmiddels wel gezien. Echter: Het één staat in verbinding met het ander. Het kunnen vertrekken uit het hotel kan pas plaatsvinden als wij het huurcontract van 1 jaar van ons appartement hebben ondertekend, maar dan willen we ook ons retirement visum van 1 jaar hebben. Wij willen dat beiden als het ware gelijk opgaan. Hoewel John van de Cambodian Visa Services ons herhaaldelijk heeft laten weten dat wij het huurcontract absoluut al kunnen ondertekenen zonder in het bezit te zijn van het ER visum, voelt Ben niets voor deze optie. Ben wil eerst het ER-visum hebben alvorens de huurovereenkomst van het appartement te gaan ondertekenen. Hij wil niet het risico lopen dat straks het huurcontract is ondertekend voor 1 jaar en dat er nog geen ER-visum voor 1 jaar is afgegeven. Hij riskeert dan namelijk een verlies van een borg van 2 maanden huur en de eerste huur. Er wordt ons verzekerd dat wij al met ons E-visum een appartement kunnen huren, maar zoals gezegd willen wij wachten op het ER-visum. Vitale (de Italiaan die met ons op huizenjacht is geweest) had ons laten weten dat de eigenaar van het appartement dat wij gaan huren ongeduldig begint te worden. Ook Vitale zelf wordt onrustig. Dit heeft te maken met het feit dat Vitale een provisie krijgt als wij het contract ondertekenen. Er wordt dus een zekere druk op ons gelegd, maar daar zijn wij ongevoelig voor. Uiteraard zouden wij graag het appartement gaan huren, maar als de verhuurder niet meer kan wachten, dan gaat het appartement maar aan onze neus voorbij. Gelukkig zijn er nog heel veel appartementen beschikbaar in Phnom Penh.
Zijn wij weer terug in West-Afrika? Sinds jaren zien wij hier weer de lezards (hagedisachtigen) en de kevers. Gelukkig wel vele maatjes kleiner dan in Ghana….hahaha!!!
Uiteraard is het ons bekend dat het hier in Cambodja ‘not done’ is om over politiek in algemene zin te praten. Ook kritiek uiten op de koning is verboden. Echter: In zijn leergierigheid en enthousiasme wilde Ben even brainstormen met Bruce van ons hotel over het feit dat de leider van de oppositie is veroordeeld tot 27 jaar huisarrest.
Hardop vroeg Ben zich even af wat de gevolgen zouden kunnen zijn voor de verkiezingen in Cambodja in juli a.s. Hoewel mister Bruce weliswaar even inging op de vraag van Ben (je kunt nu alleen maar stemmen op de zittende premier), haakte hij toch snel af onder het mom van: ‘Don’t talk more about it’ en hij gaf Ben het dringende advies om zeker niet op straat over politiek te praten. Men zou dan kunnen denken dat je een spion bent (met alle gevolgen van dien). Niet voor te stellen voor ons Nederlanders. Dit moeten we dus goed in ons achterhoofd houden als we les gaan geven.
HOERA!!!! Op 30 maart ontvingen wij bericht van Canadees John van de Cambodian Visa Services dat het ER-visum in onze paspoorten staat. Die avond kregen wij van de ‘local agent’ onze paspoorten retour met daarin de felbegeerde stempel! Wij mogen nu een jaar in Cambodja blijven!!!!!! (En wel tot 14 april 2024). Daarna kunnen we het visum gewoon verlengen. Wij kunnen nu altijd in-en uitreizen. Heel fijn en heel bijzonder! En een dag later, op 31 maart konden wij dan ook verhuizen naar ons appartement in Nine East en dus het hotel van Bruce verlaten. Op onze nieuwe locatie troffen we ‘local agent’ Vitale (samen met zijn Cambodjaanse vriendin Ana) en toen werd het tijd om niet alleen Vitale te betalen voor zijn diensten, maar ook het huurcontract te ondertekenen. Dit geschiedde middels een duimafdruk!!!! Even ter vergelijking: Voor het huurcontract voor ons appartement in Nederland tekenden we digitaal.
Welnu, wij zitten dus op onze nieuwe stek in de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh. Het appartementencomplex heet Nine East. Dit vanwege het feit dat het gericht is op het Oosten en tevens is 9 East de dag van de volle maan en de Khmer mensen beschouwen dit gegeven als een goede dag. Welnu, Nine East bestaat uit 11 verdiepingen. Er zijn 9 woonlagen met in totaal 40 appartementen. Op de 10e verdieping bevindt zich ‘a gym’ en op de 11e verdieping (rooftop) ‘a pool’. Wij wonen op de 2e verdieping. (2E). Verder is er 24 uur per dag bewaking. Het is dus een veilige plek. Twee keer per week wordt het appartement schoongemaakt. Er wonen veel expats. Inmiddels staan we ook geregistreerd in het FPCS systeem: Foreigners Present in Cambodia System. Hoewel het appartement fully furnished is, is het niet fully equipped. Wij moesten dan ook nog even op pad om dagelijkse huishoudelijke spullen te kopen.
De Italiaan Vitale met zijn vriendin Ana boden aan om ons even te vergezellen. Zij weten namelijk de weg en kennen de plekken waar we dit soort dingen konden kopen. (Zij op de scooter, wij in de Tuktuk).
De eerste dagen waren nodig om veel praktische dingen te regelen, ons te installeren, spullen uit te pakken, omgeving te verkennen enz. Ook maakten we kennis met de zonen van de eigenaar van appartementencomplex Nine East, te weten de broers Piseth en Pitou. Toen wij stonden te wachten op een Tuktuk om naar een supermarkt te gaan, bood Pitou ons een lift aan. Hij vond het heel bijzonder om twee Nederlanders te mogen begroeten in Nine East. Zelf woonde hij op de 7e verdieping van het appartementencomplex.
Op 4 april aten we Lok Lak, te weten het bekendste nationale gerecht van Cambodja. Hiervoor wordt rundvlees gemarineerd, gebakken en vervolgens geserveerd op wat sla, met rijst en een peper-limoendip. Twee dagen later waren we in een eetgelegenheid en hier was de menukaart 100% in Khmer. Daar konden we dus helemaal niets van bakken……….Echter: Op iedere tafel stond een brander en al snel werd duidelijk dat het ging om een soort ‘gourmetten’ in de open lucht. In Vietnam noemden we dit ‘hotpot’.
Toen we een keer naar de ‘riverside’ liepen, troffen we onderweg een aardige Amerikaan aan, die samen met zijn vrouw, vrijwilligerswerk deed in een community, zijnde lesgeven aan kinderen die normaal gesproken niet naar school konden gaan. Aangezien zij dezelfde achtergrond hadden als wij (sociaal-educatief) en vrijwilligerswerk in de Derde Wereld ook hun passie was, waren er maar enkele woorden nodig om op dezelfde golflengte te zitten.
Zou de sleuteloverdracht en inspectie voor onze huurders in Vlissingen op 1 april plaatsvinden, dit werd verschoven naar 7 april, i.v.m. een examen dat op de rol stond voor Michael en Thomas. Op 7 april stuurden wij dan ook een mail ter welkom en ter introductie naar onze huurders in De Fonteyne. Sinds 10 april verblijven beiden feitelijk in ons appartement.
Op 10 april stonden we even stil bij de vreselijke gruwelijkheden uit het Cambodjaanse verleden, te weten de Rode Khmer periode onder leiding van Pol Pot, de heftige burgeroorlog van 1975 tot 1979 waarbij 2 miljoen Cambodjanen zijn vermoord. Zoals eerder vermeld in dit verslag is dit de zwarte bladzijde uit de Cambodjaanse geschiedenis.Wij togen dan ook naar het Tuol Sleng-museum of tewel het Genocide Museum. De Rode Khmer had dit voormalige schoolgebouw omgebouwd tot gevangenis. Het was zeer indrukwekkend! Eigenlijk zijn er geen woorden voor om de gruwelijkheden te beschrijven! Hadden wij vernomen dat je hier een uur of anderhalf uur voor uit zou moeten trekken, wij bleven hier maar liefst 4 uur! Hierna bezochten we Choeung Ek, ook wel de Killing Fields of Velden des Doods geheten. Gevangenen van onder andere Tuol Sleng werden hiernaar toe gebracht en vermoord. Kippenvel!
Hoewel wij in 2016 in Peru het museum hebben bezocht m.b.t. de verschrikkingen van guerillabeweging Het Lichtend Pad in Ayacucho, overtrof het Tuol Sleng museum in Phnom Penh/Cambodja dit alles in negatieve zin.
Aangezien de indrukken ons niet loslaten, toch nog even meer achtergrondinformatie: Het Tuol Sleng Genocide Museum is gehuisvest in een voormalig schoolgebouw in het centrum van Phnom Penh. De gevangenis stond bekend als S21, een verschrikkelijke plek waar gevangenen verhoord, gemarteld en vermoord werden.
Het is een plek die de tragische geschiedenis van Cambodja tussen 1975 en 1979 op indrukwekkende wijze in beeld brengt. In onze beleving verplichte kost voor iedere bezoeker aan de stad.
Wat nu het Tuol Sleng Genocide Museum is stond tijdens het regime van de Rode Khmer bekend als ‘Security Office 21’(S21). De gevangenis was gelegen in het centrum van Phnom Penh, de stad die op dat moment al helemaal verlaten was.
In S21 werden mensen gevangen gehouden die volgens het regime een ‘gevaar’ waren voor de nieuwe agrarische staat.
Leraren, wetenschappers, zakenmensen, journalisten en zo’n beetje ieder ander opgeleid persoon werd gezien als de vijand. Zelfs het dragen van een bril was al aanleiding om gevangen genomen te worden.
En niet alleen de zogenaamde ‘verdachten’ werden gevangen genomen. Ook de directe familieleden en kennissen moesten eraan geloven onder het mom van ‘associatie met de vijand’.
De meeste mensen die tussen 1975 en 1979 in S21 gevangen zaten werden na verloop van tijd naar de Killing Fields van Choeung Ek gestuurd voor executie.
Phnom Penh werd in 1979 bevrijd door het Vietnamese leger. Het was een Vietnamese oorlogsfotograaf die S21 ontdekte. De fotograaf en zijn collega’s volgden de stank van rottende lichamen naar het schoolgebouw. Zijn foto’s van die dag zijn te zien in het museum.
Slechts 12 mensen hebben de gevangenis overleefd waaronder 4 kinderen.
S21 was gehuisvest in de gebouwen van een middelbare school en een basisschool. Het terrein was hermetisch afgesloten met prikkeldraad en binnen werden de klaslokalen verbouwd tot cellen en martelkamers. Naar schatting hebben hier tussen 1975 en 1979 15.000 tot 20.000 mensen gevangen gezeten.
Bij aankomst in S21 werden de gevangenen gefotografeerd en verhoord. Gevangenen hadden meestal geen idee waarom zij opgepakt werden. De meesten werden beschuldigd van verraad van de partij en de revolutie.
De ondervragers gebruikten marteltechnieken om een bekentenis af te dwingen. Zo werden gevangenen geëlektrocuteerd of vastgebonden waarna er heet water over het gezicht werd gegoten. Of mensen werden in een bak met uitwerpselen gegooid of aan een touw gehangen. En dit is nog maar een kleine greep uit de brute marteltechnieken die gebruikt werden.
In het museum is nog meer informatie beschikbaar over de verschrikkelijke praktijken die hier plaatsvonden.
Na bekentenis werden de gevangenen veroordeeld tot executie. In het begin gebeurde dit vlakbij, maar later werden mensen naar Choeung Ek gestuurd, zo’n 10 km. buiten de stad.
De Rode Khmer waren niet alleen gewetenloze massamoordenaars, zij documenteerden ook al hun praktijken. Dit zou later tegen hun gebruikt worden tijdens het tribunaal tegen de leiders en deelnemers aan de genocide. Echter, paspoorten en identiteitsbewijzen van de gevangenen werden niet bewaard. De foto’s van de gevangenenbleken dan ook cruciaal voor nabestaanden bij een zoektocht naar hun geliefden.
Het Tuol Sleng Museum is een neerslachtige plek, maar het is wel één van de bezienswaardigheden in Phnom Penh die je bezocht móet hebben. Dat gewone mensen in staat zijn om te veranderen in zulke gewetenloze moordenaars is iets om bij stil te staan. Dit soort praktijken kunnen altijd ergens anders op de wereld weer plaatsvinden.
In het museum kun je de barre omstandigheden van de cellen met eigen ogen zien. Een ander gedeelte is gewijd aan de verschrikkelijke marteltechnieken en weer een ander gedeelte heeft duizenden foto’s van slachtoffers.
In 2015 is op het terrein een herdenkingsmonument gebouwd: ‘The memorial stupa for victims of S21’. Het monument is voor een groot deel gefinancierd door Duitsland.
Tijdens de openingsceremonie sprak o.a.de Duitse ambassadeur. Hij deed een beroep op de jongere generatie om minder terughoudend te zijn in het bespreken van het verleden. Hij verwees daarmee naar de Duitse jeugd die in de 70-er jaren oncomfortabele vragen begon te stellen over het Holocaust verleden.
Hij voegde daaraan toe dat het gevolg van terughoudendheid om over het verleden te praten zal leiden tot het feit dat de jongere generatie de last van de erfenis van hun ouders en grootouders zal dragen.
Audiotours zijn beschikbaar in meerdere talen waaronder zelfs Nederlands. Dit was een goede manier voor ons om door het museum geleid te worden en de informatie te begrijpen.
En dan de Killing Fields van Choeung Ek……Tussen 1975 en 1979 werden in Cambodja zo’n 2 tot 3 miljoen mensen vermoord onder het brute regime van de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot. Dit kwam neer op ongeveer een kwart van de bevolking.
Veel van de moorden vonden plaats in zogeheten Killing Fields. Naar schatting zijn er 20.000 van deze massagraven verspreid over Cambodja.
Eén van de grootste massagraven was de Killing Fields van Choeung Ek, op kleine afstand van Phnom Penh.
Choeung Ek is tegenwoordig een gedenkplaats en educatiecentrum over de verschrikkingen die hier hebben plaatsgevonden.
Iedereen die Cambodja bezoekt zou ook de Killing Fields van Choeung Ek moeten bezoeken.
De audiotour die je ook hier kunt volgen geeft een indrukwekkende weergave van wat hier is gebeurd en herinnert de bezoeker eraan om altijd alert te zijn dat de geschiedenis zich niet herhaalt waar dan ook ter wereld.
Choeung Ek is de plaats waar gevangenen uit de S21 Tuol Sleng gevangenis naar toe werden gestuurd voor executie.
Gevangenen moesten hun eigen graf graven waarna zij op brute wijze met een schep of stok vermoord werden. Dit om kogels te besparen.
De mensen waren vaak al zo vermoeid dat zij niet meer de kracht hadden om een diep graf te graven wat ervoor zorgde dat de lichamen amper bedekt werden.
De killing tree is een boom die de Rode Khmer gebruikte om kinderen te vermoorden. Op brute wijze werden kinderen tegen de boom gegooid tot zij dood waren. Dit opnieuw om kogels te besparen.
De boom is nu een belangrijke gedenkplaats op het terrein van Choeung Ek.
In het begin werden gevangenen met vuurwapens vermoord, maar later werden meer brute wapens gebruikt om de dure kogels te sparen.Stokken, scheppen, bijlen, kapmessen of vlijmscherpe delen van palmbomen werden gebruikt.
Op het terrein van Choeung Ek liggen verschillende massagraven. Duizenden mensen werden hier op een klein oppervlak begraven. Nog steeds liggen er stukken kleding en komen er botten boven de grond tevoorschijn.
De audiotour is een uitstekende manier om op een respectvolle wijze over het terrein van de Killing Fields te wandelen.
Ter nagedachtenis aan de slachtoffers is een Boeddhistische Stupa, een herdenkingstoren gebouwd. In de toren worden de schedels van zo’n 5000 slachtoffers bewaard. (Ingedeeld in mannen en vrouwen, leeftijdscategorieën e.d.).
Na anderhalf uur hier rond gewandeld te hebben zetten wij een punt achter deze zeer beladen plek. No more words……………
Op 11 april gingen we even pinnen, medicatie kopen in een apotheek en ergens de bloeddruk laten meten. Nou, laat dat ‘even’ maar achterwege. Alles geschiedt per Tuktuk en het verkeer raast langs je heen in miljoenenstad Phnom Penh. Hoewel ik (Dees) best hou van de reuring in een stad, is dit wel een beetje teveel van het goede. Veel te veel prikkels voor mij! Ben daarentegen geniet van de heksenketel op straat! Hoe het ook zij: Bij de bank moesten we zoals altijd hoeden/petten afzetten en bij weggaan word je begroet middels de Namasté groet.
Vervolgens naar een apotheek. Er zit veel kaf onder het koren. Er zijn nepmedicijnen in omloop.
Voor zover wij het konden beoordelen en afgaande op ons gezond verstand, arriveerden we bij een betrouwbare apotheek alwaar wij alle medicijnen voor Ben in één keer konden kopen. Dat is wel eens anders geweest in ontwikkelingslanden.
Vaak werden we geconfronteerd met het feit dat we niet alles in één apotheek konden kopen. Wonder boven wonder lukte dat nu wel. Merknaam kan afwijken, maar stofnaam is hetzelfde. Toen wij de behulpzame apotheker (die Engels sprak) vroegen waar wij bloeddruk konden laten meten, moest hij in eerste instantie het antwoord schuldig blijven en uiteindelijk adviseerde hij kleine kliniekjes. Wij hadden ook al enig voorwerk gedaan (zeker als het gaat om het laten prikken op PSA en cholesterol) en lieten de namen vallen van een ziekenhuis bij ons in de buurt (Calmete Hospital) en het Pasteur Instituut. Daarop knikte hij goedkeurend. Zelf had hij slechts de mogelijkheid om ons een bloeddrukmeter te verkopen, maar dat is het laatste dat wij willen. Wij bedankten hem vriendelijk en verlieten de apotheek. Nauwelijks buiten of een medewerker van de apotheek kwam aanrennen en liet weten dat de apotheker bereid was om voor ons, zijnde Nederlandse vrijwilligers in zijn land Cambodja, een voor de verkoop bestemde bloeddrukmeter voor ons uit de verpakking te halen en te gebruiken. Een aardige geste! Ach, liet de apotheker weten: ‘Cambodia is a small country, but we have a big heart!’
Hierna begon de honger te knagen en belandden we op de Olympic Market (In Khmer heet deze markt Psah Olympic). Dit is een echte markt voor de lokale bevolking. Je ziet geen enkele toerist. Het is gebouwd in 1962 en er bevinden zich meer dan 4000 shops op deze markt. Er zijn maar liefst 3 verdiepingen. Tussen de lokale mensen op een klein plastic krukje nuttigden we een soort noodle soup (eten met stokjes). Iemand noemde Olympic Market ‘huge and overwhelming’ en dat is absoluut waar.
Ook in Cambodja worden microkredieten verstrekt om de arme bevolking te helpen met het opzetten van een kleine eigen onderneming. Helaas is de microfinanciering in Cambodja volledig uit de hand gelopen en mislukt.
Banken hebben te hoge kredieten verstrekt en tevens faalden de banken in hun toezicht. Bovendien wisten de vaak laaggeletterden niet waarvoor zij tekenden.
Mensen worden nu gedwongen om hun bezittingen te verkopen om daarmee hun bankschulden af te kunnen lossen. Het schaamtegevoel overheerst.
Khmer Nieuwjaar(Choul Chnam Thmey) werd gevierd op 13,14, 15 en 16 april. It’s the year of the Rabbit. Overal hoorden we: Rikreay chhna thmei of sok Sabay Chnam Thmey of zoiets dergelijks (Gelukkig Nieuwjaar) en overal waren de kleine huisaltaartjes opgetuigd met bloemen, geurig water, kaarsjes, fruit, wierookstokjes e.d. In miljoenenstad Phnom Penh was het zeer rustig. Het voelde akelig stil aan. De meeste mensen gaan naar familie op het platteland.
De mensen pakken dus massaal hun biezen en vertrekken naar hun geboorteplaats voor het feest. Gedurende het Khmer New Year, oftewel Cambodjaans nieuwjaar wordt de overgang van het oogstseizoen naar het regenseizoen gevierd. De boeren genieten van wat hun oogst heeft opgebracht. Tijdens het nieuwjaarsfeest worden huizen versierd en tafels gedekt met fruit en drankjes om de goden te verwelkomen. Ook worden er cadeautjes gegeven. Op de verschillende dagen brengen de Cambodjanen bezoeken aan tempels om offers te brengen aan monniken, ouderen en Boeddha beelden. Ook vragen de Cambodjanen om vergiffenis voor fouten die zij in het afgelopen jaar hebben gemaakt.
De dagen voorafgaand aan Nieuwjaar zijn de Cambodjanen heel druk bezig. Men maakt het hele huis schoon, overal prijkt de Cambodjaanse vlag, men kookt lekker eten en men koopt nieuwe kleren. Alles moet er spic en span uitzien, want de Nieuwjaarsengel zou eens langs kunnen komen!!!
Cambodja volgt de Boeddhistische jaarkalender, waarbij de maankalender wordt gehanteerd.
Wellicht leuk om enkele Khmer Nieuwjaar tradities te vermelden: Elke dag bezoeken de mensen de tempel om daar de zegen te krijgen van de monniken en de priesters. Zij bouwen een zandheuvel op het grondgebied van de tempel en versieren deze met godsdienstige vlaggetjes.
Zij plaatsen er eentje op de top en vier rond de kanten van de zandheuvel. Deze vlaggetjes symboliseren de vijf discipelen van Boeddha.
De bevolking van Cambodja heeft de traditie om ’s morgens wijwater te besprenkelen op elkaars gezichten, ’s middags op de borst en ’s avonds op de voeten. Tegenwoordig hebben mensen ook de gewoonteom gekleurd water over hun vrienden en familieleden te gieten. Gekleurd water symboliseert de verschillende kleuren van het leven, die in de toekomst verborgen liggen. De traditie van het gooien van poeder op elkaar met Nieuwjaar komt tegenwoordig steeds meer in opgang.
Bij de viering van het Khmer Nieuwjaar, volgt men in Cambodja verschillende regels. Elke dag kent een andere traditie. Enkele voorbeelden: De eerste dag van de viering heet Moha Sangkran. Men gelooft dat op deze dag Gods engelen naar de aarde komen, om te kijken hoe de schepping ervoor staat. Om deze heilige engelen te verwelkomen, maken de mensen hun huizen schoon en steken lampjes aan. De leden van de familie plaatsen hun geliefde afbeelding van Boeddha op een huisaltaar. Hierop worden dan - zoals eerder gemeld - bloemen, kaarsen, wierookstokjes, een kommetje geurig water, etenswaren en dranken uitgestald op bananenbladeren. Het voedsel dat op deze dag van Moha Sangkran is klaargemaakt, wordt aan de monniken en priesters van de tempel aangeboden.
Op de tweede dag van de Khmer Nieuwjaarviering (Vanabot), geeft de bevolking geld en hulp aan de armsten in de samenleving. Het is dan tevens de gewoonte om cadeautjes te geven aan familie en vrienden. Bij sommige bedrijven is het al de gewoonte om personeel een cadeau of geld te geven, om de arbeidsproductiviteit te stimuleren.
Op de derde dag van de Nieuwjaarsviering (Leung Sakk), wassen de mensen hun Boeddhabeelden met geurend water. Men gelooft dat er dan het hele jaar regelmatig regen zal vallen. Kinderen tonen hun respect voor de ouderen door hun voeten te wassen.
Wij bleven met Khmer Nieuwjaar in Phnom Penh en constateerden dat sommige plekken gesloten waren en andere plekken waren open of gedeeltelijk open. De Tuktuks bleven weliswaar rijden, maar het waren er beduidend minder dan normaal. Wij deden ‘exploring the city’ en kwamen terecht op allerlei onbekende plekken. Een gebruik met Khmer Nieuwjaar is om mensen nat te spuiten. Velen liepen met waterpistolen rond. Ook wij - zittende in de Tuktuk - liepen een nat pak op.
16 april: Vandaag stond Diamond Island (Koh Pich) op de rol. Dit is een satellietstad in Phnom Penh aan de rivieren Mekong en Bassac. Dit gebied was tot het jaar 2000 een moeras, maar het wordt nu verder ontwikkeld als woon-en handelsgebied en zou een aparte gemeente in Phnom Penh kunnen worden. Een wijk met de naam ‘Elysée’ heeft een stijl geïnspireerd door Parijs. Het was een vreemde ervaring: Gloednieuwe winkels en gloednieuwe appartementen - in een stijlvol Frans jasje - stonden leeg. Alles was ‘for rent or for sale’.
Wij spraken met een Chinees, de eigenaar van een supermarkt. Hij vertelde ons dat alle gebouwen aan de buitenkant klaar waren, maar aan de binnenkant moest er nog veel gebeuren. Hij had de enige zaak in dit vrijwel lege stadsdeel. Wij vroegen ons hardop af hoe hij als ondernemer kon overleven in deze spookwijk. Volgens hem was het een kwestie van geduld, een lange adem hebben en vertrouwen hebben in de plaatselijke overheid alsmede de focus leggen op een lange termijn visie. Buiten voor zijn winkel stond een soort elektrisch aangedreven ‘pausmobiel’. Deze Chinese ondernemer nodigde ons uit om een ritje door de wijk te maken. Wij stapten in en werden onderworpen aan een ‘sightseeing’. Wij passeerden o.a. ook een Canadese internationale school en een Franse school. Toen het hem duidelijk werd dat wij op zoek waren naar vrijwilligerswerk, stelde hij voor om gratis les te geven in ruil voor gratis accommodatie.
Boven zijn zaak werd namelijk Chinese les aangeboden en volgens hem zouden wij daar dan Engels kunnen geven. Tsja….laten wij nu net een jaarcontract hebben getekend voor ons huur appartement Nine East. Hoe het ook zij: Wonen in deze spookwijk kan ons niet bekoren.
Je hebt daar totaal niet het idee dat je in Cambodja woont. Nee dus…wij gaan verder op onze ingeslagen weg…….
En dus gaan we op zoek naar vrijwilligerswerk. Op 17 april werd er gestart met een bezoek aan een pagode vlakbij ons appartementencomplex Nine East. Wij legden onze bedoeling uit: Engelse conversatie geven aan de Buddhist monks en deelnemen aan hun meditatielessen. Dat laatste bleek geen probleem te zijn, maar toch waren onze eerste bevindingen teleurstellend: Wij kregen te horen van de ‘driver’ dat alle monniken sliepen. Het verzoek was dan ook om over een uur terug te keren. Tweede poging dus….De ‘driver’ was inmiddels verdwenen. Wel zagen we een meisje dat nauwelijks Engels sprak, maar toch een jonge knaap liet optrommelen. Ook van hem werden we niet veel wijzer. Vervolgens kwam er weer een man opdraven. En voor iedereen gold: Zij konden ons niet verder helpen, spraken nauwelijks Engels, maar we begrepen dat de monnik die ons te woord kon staan nog steeds in zijn ‘hometown’ was vanwege de uitloop van het Khmer Nieuwjaar. Dit schoot dus niet op…..
Op 19 april togen wij dan ook - op advies van Piseth (één van de bazen van appartementencomplex Nine East) - naar het Boeddhistisch Instituut.
Of moeten we naar het Boeddhistisch Centrum en gaan praten met de Chief monk?
Welnu, wij besloten om eerst naar het Boeddhistisch Instituut te gaan. Hoewel dit niet de juiste plek bleek te zijn, werden we wel heel vriendelijk ontvangen door een aardige man. Toen wij onze bedoeling uitlegden (deze Nederlandse wereldwijde vrijwilligers willen graag lesgeven aan de boeddhistische monniken), liet hij weten dat het Boeddhistisch Instituut slechts een bibliotheek cq documentatiecentrum betrof. Wij zouden naar de afdeling educatie moeten gaan van de Boeddhistische universiteit. Dat klonk logisch.
Hij gaf ons een naam en een telefoonnummer van een vice-rector of vice-director van de universiteit en maakte een foto van ons die hij terplekke naar deze contactpersoon stuurde. Voordat wij wilden vertrekken nodigde hij ons uit om de bibliotheek te bekijken en even plaats te nemen voor een nadere kennismaking. Zo gezegd zo gedaan. Tijd lijkt hier geen rol te spelen, menselijke aandacht des te meer. Uiteindelijk bood hij aan om ons in zijn auto even naar de universiteit te brengen. Zó ontzettend aardig! In de auto vertelde hij dat hij een keer naar Frankrijk en/of Nederland wilde gaan, i.v.m. het opsporen van documenten. Deze zouden namelijk in Cambodja zoekgeraakt zijn tijdens de burgeroorlog tussen 1975 en 1979 en zouden zich bevinden in Frankrijk cq Nederland.
Wij reden dan ook naar de universiteit, voluit geheten: Preah Sihanouk Raja Buddhist University (SBU). Een hele mond vol…. Zoals eerder in dit verslag gemeld, is dit een openbare instelling voor hoger onderwijs zonder winstoogmerk in de metropool Phnom Penh in het koninkrijk Cambodja. De betreffende ‘vice’ was echter afwezig. Deze bleek die ochtend voor enkele dagen te zijn vertrokken naar India voor het bijwonen van een congres, maar de aardige heer van de bibliotheek van het Boeddhistisch Instituut zorgde er wel voor dat wij werden doorgeleid naar iemand anders. En dit bleek de boeddhistische monnik te zijn, Bet Vutha geheten.
Deze Vutha nodigde ons uit in een kantoor, waar wij ook kennismaakten met een andere Boeddhistische monnik die 9 jaar had gestudeerd in Thailand/Bangkok. Al snel werd duidelijk dat Vutha de ‘executive director’ was van het Center for English Training (CET). Dit valt onder de ‘Foreign Languages’. Eigenlijk een soort hoofd dus van de sectie Engels. Beide personen waren enthousiast over ons voorstel (Engelse conversatie geven aan de Boeddhistische monniken) en het werd duidelijk dat zij graag met ons in zee wilden gaan. Wat ons erg aansprak was het feit dat de meeste studenten van deze public university afkomstig zijn uit arme gezinnen op het platteland en geen collegegeld hoeven te betalen. Voor deze doelgroep willen wij ons graag inzetten.
Een hele Nederlandse vraag was dan ook: ‘Wanneer kunnen we beginnen?’ Zo’n direkte vraag is natuurlijk niet aan de orde….hahaha….eerst moeten we nog kennismaken met de grote baas die in India is vanwege een congres en op 25 april terug zal keren en daarna zal Cambodja in de greep zijn van de SEA Games, een South East Asian sportfestijn dat tot medio mei zal duren.
Wel werden er alvast foto’s gemaakt van ons beiden en van onze paspoorten. Toen we afscheid namen van de twee boeddhistische monniken, dacht ik (Dees) er nog net op tijd aan dat ik - als vrouw - deze heren geen hand mocht geven. Ik checkte dit even voor de zekerheid en dit werd inderdaad beaamd door beiden. Hoe het ook zij: Wij kunnen nu wel zeggen dat we de baan hebben en we zijn daar heel blij mee.
Nu Khmer Nieuwjaar voorbij is, komt alles weer langzaam op gang en gingen we even naar de pedicure en de tailor. De scholen zijn echter nog gesloten tot half mei en dit heeft te maken met de SEA Games (The Southeast Asian Games). Dit is een tweejaarlijks multi-sport event waar deelnemers vanuit 11 landen in Zuidoost Azië aan meedoen. Nu betreft het de 32e editie en deze zal gehouden worden tussen 5 en 17 mei in o.a. Phnom Penh/Cambodja. Dit is de eerste keer dat Cambodja dit event organiseert.
Wellicht eerder melding gemaakt van het feit dat de mensen hier zeer onderdanig zijn. In onze beleving tegen het absurde af. In hun ogen is de standaard van de Westerlingen zeer hoog, terwijl wij juist zeer down to earth zijn. Miscommunicatie kan dan het gevolg zijn. Het kan dan ook voorkomen dat zij op een eenvoudig verzoek gewoon nee zeggen, omdat zij niet kunnen begrijpen dat een Westerling zoiets simpels vraagt. In hun perceptie spelen zij dan maar op zeker en antwoorden nee. Op die manier kunnen zij zich geen buil vallen. Jammer toch, onnodig, maar dat is de cultuur…..
In de nacht van 20 op 21 april kreeg ik (Dees) een migraine-aanval en dit resulteerde niet alleen in knallende hoofdpijn, maar ook in overgeven. Gelukkig was het snel weer voorbij.
Op 25 april bekeken we het station van Phnom Penh. Wij vinden het altijd leuk om ‘daily life’ te ondergaan. Het treinstation ligt midden in de stad en is gevestigd in een historisch gebouw uit de Franse koloniale tijd. Het is goed bewaard gebleven en vakkundig gerenoveerd.
De treinen in Cambodja rijden niet hard en bovendien rijden zij slechts op specifieke dagen per week vanuit Phnom Penh naar andere plaatsen, maar toch wordt er veel gebruik van gemaakt door bijvoorbeeld forenzen en toeristen. Creatieve geesten hebben een rijtuig van een trein op een emplacement gezet en omgetoverd tot een soort restauratiewagen. Hier genoten we dan ook even van een versnapering. Overigens: De eerste belangrijke vergadering van de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot vond in april 1975 plaats op dit treinstation. Aldaar werd beslist om de steden te evacueren.
Met 38 graden en een gevoelstemperatuur van 44 graden is het behoorlijk afzien………
Een warme groet uit een bloedheet Phnom Penh van Dees en Ben (rijmt ook nog).
[userId] => 381198
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5092540
[countryId] => 32
[pictureCount] => 50
[visitorCount] => 325
[author] => Desirée
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528499
[travelTitle] => Van Nederland naar Cambodja
[travelTitleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-16
[dateReturn] => 2026-03-01
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/108/930_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/381/198_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
)
[47] => stdClass Object
(
[username] => karinendiane
[datePublication] => 2023-04-08
[title] => Van Vietnam naar Cambodja en veel tempels
[message] =>
Dag 21
Om 17.20 uur hadden we onze vlucht naar Cambodja waar we een weekje blijven om de highlights te zien. Vietnam heeft na de corona nog maar een single entry 30 dagen visum dus je moet er na max 30 dgn uit! En we wilden sws Cambodja meenemen nu we er toch in de buurt waren.
We hadden dus tijd om nog even van de [e-1f31e] te genieten want door de wind was het goed te doen. Inchecken en immigratie ging zo snel dat we teveel tijd hadden op het vliegveld maar met een ligstoel en een spelletje Phase10 ging dat prima.
Moesten wel in het vliegtuig ons mondkapje op doen? Uhhh welk mondkapje? Die liggen al een tijd in de prullenbak. Dan moeten ze die ons maar verstrekken in het vliegtuig. Nou...niemand zei er iets van en bijna niemand droeg m dus prima!!
We vlogen met CambodiaAngorAir en toen we na een uur vertraging bij het vliegtuig aankwamen, dachten we wel...okeeee spannend! Een klein vliegtuig met van die propellers. Ja hoor, ze bestaan nog. Maar het moment van binnenkomen pffff. Sommige bagagebakken waren dichtgetapet, stoelen helemaal kaal waar het piepschuim doorheen kwam, zittingen doorgezeten en de ventilatiedingen deden het niet. Had er op dat moment niet het Zwitser leven gevoel bij. Leek erop dat ze een antiek stuk uit een hangar hadden getrokken [e-1f648].
En dan nog een vrouw die constant met haar knieen in mijn stoel zat te drukken [e-1f621] zodat ik steeds een zwieper naar voren kreeg dus ik kwam regelmatig even heel hard naar achteren zodat haar knieen hopelijk in haar nek zaten...de groeten!
Maar we kwamen na 2 uur veilig aan, immigratie duurde erg lang ( tip...bewaar je boardingpass [e-1f633] ) en gelukkig stond onze tourguide voor de aankomende dagen er met een bord met mijn naam erop [e-1f44d]
Hotel ziet er top ( luxe ) uit en morgen gaan we de zeer beroemde Angor Wat bezoeken, 1 van de beroemdste bijzonderheden van Cambodja!
Dag 22
Vandaag een dag van de vele tempels en de grootste was Angor Wat en dit is van origine een Hindoe tempel maar transformeerde geleidelijk in een Boeddistische tempel. Het is het symbool van Cambodja en staat ook op de nationale vlag. En het is de grootste religieuze monument ter wereld. Het is een tempel die in de 12e eeuw uiteraard met de hand gemaakt is. Er is 37 jaar aan gewerkt en zonder machines. Alleen met olifanten en sterke mannen die de loodzware stenen moesten sjouwen! Helaas is er de afgelopen 1000 jaar al het eea ingestort, vernield en gestolen. Op de muren zag je vele reliëfs hoe het leven toen was en wie tegen wie vocht. En dan praat je over demonen, apen, draken, krijgers enz. Wat een werk is dat geweest zeg!
Vervolgens door naar Angor Thom ( betekent grote stad ) wat de koning heeft laten bouwen. De koning was een Boeddhist dus dat zie je er ook in terug in de reliëfs in de muren. Het is dus geen tempel maar binnen de muren van de stad vind je meerdere andere tempels. Ben de namen kwijt maar het behoorde allemaal bij het Khmer empire.
En je moet echt goed op de details letten want overal zie je iets in de stenen.
Onze privégids Narong wist veel te vertellen en je moet echt een gids bij je hebben anders sta je misschien naar een stapel stenen te turen waarvan je de geschiedenis niet kent [e-1f648]. De chauffeur had een koelbox in de auto staan en dat was maar goed ook want we moesten megaveel water drinken ivm de extreme hitte. ( gevoelstemp 42 graden !!! )
Na de heerlijke lunch de tempel Ta Prohm nog bezocht en daar is de film Tomb Raider met Angelina Jolie voor een gedeelte opgenomen. Heel bijzonder want er groeien bomen kriskras door de tempel en die wortels zijn mega lang en megadik.
Toen waren we wel een beetje tempelmoe en bijna oververhit [e-1f633] dus afgezet bij het hotel en gelijk het zwembad ingedoken en verder rustig aan gedaan.
Morgen wederom weer een stuk geschiedenis op het programma dus we wachten af waar Narong ons naartoe brengt [e-1f609].
Dag 23
Gisteravond nog even bij de beroemde of beruchte Pubstreet geweest. Die kan je niet missen dus gewoon op het geluid afgaan. Overal keiharde muziek door elkaar.Hele straat met bakken visjes die het lekker vinden om jouw dooie weefsel van je voeten op te eten. 3 dollar voor een uur dat getik aan je voeten. Toch maar niet. Heel veel massagesalons ook. En wij snappen wel waarom de backpackende jeugd hier zit. 1 dollar voor een biertje en 2.5 dollar voor een cocktail en een pizza voor weinig. Wij zijn geen kroegtijgers dus snel weer weg daar.
Vanochtend wederom een aantal tempels uit de 10e eeuw ( Hindoetijd ) en 12 eeuw ( Boeddhismetijd ) bezocht. Ben de lange namen kwijt. Alles lijkt uiteraard wel op elkaar behalve 1 tempel die in het water lag. Ze hadden in die tijd niet heel veel keuze uit verschillende stenen en hoe ze konden bouwen [e-1f601].
Hadden een halve dag en was lang genoeg want we zijn tempelmoe haha en vanwege die bloedhitte. Gevoelstemp vandaag 42 graden!! Daarna weer het zwembad ingedoken en heerlijk geluierd. Van dat warme weer word je echt heel sloom [e-1f648].
Vanavond de nightmarkt maar eens over slenteren en morgen naar Tonle Sap lake en daarna pakken we de bus en rijden we naar Phnom Penh waar een heel stuk van die verschrikkelijke geschiedenis van de rode Khmer ligt.
De vader van onze gids is door de rode Khmer vermoord en zijn opa, oma en tantes en ooms ook. Zelf is hij als 8 jarig jongetje ook regelmatig mishandeld door soldaten van de rode Khmer. Ik zal jullie de details besparen maar ik weet nu al dat de verhalen helaas overmorgen nog veel en veel erger gaan worden [e-1f614] maar toch willen we ook deze geschiedenis leren kennen.
[userId] => 265308
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5092159
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 210
[author] => Diane
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528515
[travelTitle] => 5 weken reizen door Vietnam en Cambodja
[travelTitleSlugified] => 5-weken-reizen-door-vietnam-en-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-17
[dateReturn] => 2023-04-20
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/265/308_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => van-vietnam-naar-cambodja-en-veel-tempels
)
[48] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-30
[title] => De Lijst met Winnaars
[message] =>
Peinzend boven de nu nog lege koffer en de stapel ernaast die er weer precies in moet passen:
DE ONVERMIJDELIJKE OVERBODIG GEBLEKEN SPULLENLIJST
1. En absolute winnaar, en al bij vertrek op Schiphol geconstateerd: de volumineuze wintersdikke wollen shawl. Heilig, want ooit voor mijn verjaardag gekregen van schoondochter Alessia.
Dat ding moest in Soest eigenlijk in de winterberging, maar ik koos blijkbaar de verkeerde koffer….
2. Op enige afstand, maar toch ook knap gedaan: mijn blauwe jack. Heeft de hele reis gezellig pratend met die shawl van hierboven ruimte liggen innemen. Geen drúppel regen gezien, en voortdurend 25 , 30 tot 39 graden (OK, één onweersbui, maar toen zaten we binnen)
3. Van die handige bestekdingesen die aan de ene kant lepel zijn en aan de andere kant vork met snijvlakje. Omdat ik niet met die [e-1f641][e-1f962][e-1f633]-stokjes kan en wil eten kocht A in NL een pak met 100 stuks voor me. En die heb ik nog steeds, want tegenwoordig heeft èlk restaurant hier lepels en vorken op verzoek beschikbaar….
4. Verrekijker (800 gram) om vogels te spotten tijdens natuuruitjes. Omdat die telkens rond het heetste moment van de dag plaatsvonden en geverderden daar aanzienlijk slimmer mee omgaan (vogelsiësta) was er zelfs nog geen huismus te zien. Nou ja, op die twee beschreven ijsvogels na dan. Maar bij die trip was ik nou net vergeten mijn verrekijker mee te nemen.
5. DEET. Genoeg om een weeshuis levenslang muggenbeetvrij te houden. Helaas werkten de muggen niet echt mee, want in deze dorre hete tijd van het jaar is er eigenlijk geen mug te bekennen. We hadden één hotel met klamboe, overal stond ‘complimentary’ repellent en die propellors aan het plafond in combinatie met blazende airco’s zorgden ook prima voor een lage mugdichtheid.
6. MALARIAPILLEN. Zie ook DEET. Werden ons bij de GGD op basis van één blik op een wereld-malariakaart voorgeschreven vanwege de aanwezigheid van een langwerpig meer inderdaad vlak naast onze route tussen Phnom Penh en Battambang. Eenmaal daar aangekomen bleek het drooggevallen.
7. Mondkapjes. Ondanks BuZa-reisadviezen hieromtrent. Als je hier zo’n ding draagt word je aangestaard alsof je van een andere planeer komt. In één tempel was een facemask echt verplicht, maar dat bleek alleen te gelden voor witte mensen wier achternaam eindigt op ‘illen’ of ‘eenweg’.
8. Van de stápel wereldstekkers die ik bij me had: vier landen bezocht, één lullig klein stekkertje gebruikt.
En dan laat ik de extra kopieën van reisbescheiden, vluchtschema’s en paspoorten, alsmede àlle in drie jaar verstrekte bewijzen van COVID-vaccinaties nog buiten beschouwing.
Voor mezelf als reminder voor een volgende reis, voor jullie wellicht herkenbaar en daarmee een graag aangeboden troost.
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091969
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 221
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => de-lijst-met-winnaars
)
[49] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-04-01
[title] => HeroRats
[message] =>
De Angkor Wat is te ongelooflijk en te onbeschrijflijk. Dat ga ik dan ook maar niet proberen. Ik maakte wel een paar foto’s voor jullie!
Bij APOPO (Anti-Persoonsmijnen Ontmijnende Product Ontwikkeling, opgericht door Belgen) moet het me wel lukken.
Laos, Vietnam en Cambodja waren in de tweede helft van de twintigste eeuw het trieste toneel van bombardementen en grondoorlogen.
Als stille en gevaarlijke getuigen daarvan liggen nog miljoenen niet geëxplodeerde bommen, granaten en vooral mijnen in de bodems van deze Regio. In mijn blog ‘Laos en Oorlog’ van 3 maart vertelde ik er al over.
APOPO traint ratten in het ontdekken van deze explosieven. Zoiets duurt wel even; daarom zijn ‘onze’ rattensoorten niet geschikt, die worden niet ouder dan vier jaar.
In Tanzania daarentegen leven ratten blijkbaar gezonder, waardoor ze wel negen kunnen worden en dus langer aan de slag kunnen blijven.
Na een aanvangsperiode, waarin de jonge ratjes tam worden gemaakt en wennen aan hun trainers mogen ze letterlijk snuffelen aan het grote werk. En dat kunnen ze als geen ander: tot een cirkel van één meter om zich heen en idem de grond in kunnen ze gericht leren te zoeken via een steeds herhaald proces van zoeken, vinden, erkennen en belonen.
Twee jaar later zoekt de rat alleen nog maar naar de voor ons niet herkenbare TNT geur, omdat hij wéét dat bij het opgraven ervan door de begeleider een erkennend ‘klik’-geluid wordt gemaakt en de beloning direct volgt. Bij het opgraven van andere spullen volgt géén ‘klik’-erkenning en zéker geen beloning.
Het door deze HeroRats te onderzoeken gebied wordt verdeeld in kavels van zo’n vier meter breed en tien meter lang. Eerst maken de onderzoekers looppaden langs de kavels mijnenvrij via de oude metaaldetectoren-techniek. Vervolgens houden aan beide lange zijden twee medewerkers op die bomvrijgemaakte paadjes een meetlint en een dunne kabel vast met exact dezelfde breedte als de kavel. Aan die kabel zit een ring, aan die ring zit een kort kabeltje van een meter, en aan dat kabeltje zit de rat van dienst.
Het beest wordt vanaf een lange zijde in het kavel geplaatst, snuffelt zich een weg langs de kabel naar de overkant en als het onderweg de juiste geur ruikt gaat het graven. ‘Klik/Erkenning/Beloning!’
De begeleiders noteren de lokatie van het gevonden explosief met behulp van het meetlint. Ter controle wordt de rat ook nog eens vanaf de andere lange zijde over hetzelfde breedtepad gezet. Bij herhaald succes wordt de stafkaart voorzien van een rode stip. Daarna schuiven de twee medewerkers een metertje door over hun vrijpaadje en herhaalt de procedure zich.
Een rat met zijn begeleiders werkt verbluffend snel: het dier verkent een stuk land ter grootte van een tenniscourt in 30 minuten, waar mensen met metaaldetectoren tot vier dágen over doen.Bijkomend en niet te onderschatten voordeel is dat de mijnen niet exploderen door het lage gewicht van de er overheen scharrelende rat, en misstappende onderzoekers wèl de klos zouden zijn.
Nog even wat cijfers: deze zogeheten HeroRats maakten inmiddels 156.000 explosieven onschadelijk en 82 km2 vrij waardoor 1,8 mio mensen weer veilig op het land kunnen werken en wonen (bron: apopo.org).
Wij zagen een verbluffende demonstratie met rat Virginie, die ons daarna aandoenlijk kwam besnuffelen en veilig, want gevaccineerd, belikken. Een dòtje van 1,5 kilo.
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091952
[countryId] => 32
[pictureCount] => 5
[visitorCount] => 219
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/103/611_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => herorats
)
[50] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-27
[title] => Norry
[message] =>
Nee, dèze hadden we nog niet gehad. Wel het vliegtuig, de auto, de cyclo, de fiets, de motorboot, de sampan, de trein, het cruiseschip en de tuctuc, maar de Norry had ons nog niet als vervoermiddel gediend.
Hier in Battambang ligt nog een spoor van de Bambu Train, ooit aangelegd in de frans-koloniale tijd. Die lijn werd zelden gebruikt, dus benutten landwerkers delen ervan om hun oogst van het land naar hun dorpje te krijgen. Dat deden ze met een Norry, die nu nog wordt ingezet voor huiselijk vervoer, af en toe een toerist en nu voor ons:
Je legt twee spoorbrede assen met wielen op de rails.
Om de achterste as leg je een aandrijfriem
Je legt er een half verrot plankier (3x2 meter) bovenop.
Er zit een groot gat boven de plek van de achteras
Je pakt een motor en bevestigt die door dat gat heen aan de aandrijfriem van de achteras
Je gooit en een kleedje en wat kussens op het plankier
En alles wat er nog meer mee moet van A naar B (en dat is véél: kinderfiets, kleuters, afval, meuk, huisdier, waterflesjes, rijst, kleding etc)
A, Gids en ikzelf moeten op de voorste kussens gaan zitten
Geen helm, geen gordels, geen zekering, geen handvatten, geen hekjes. In potentie: levensgevaarlijk.
Dan de motor aan en met 40km per uur raggen over een spoor van dronken spaghetti.
De rails schudt ons mét hevig ge-kedengkedeng heen en weer
Aan het eind van de rit platform en motor van de assen halen, voorste as wordt achterste as, platform weer er op, motor weer op achterste as en terug. Klaar is Kees.
We leven nog.
Van Pnomh Penh via Battambang naar ons laatste reisdoel in Cambodja: Seam Reap.
Snikheet, gortdroog. Het landschap snakt naar het natte seizoen, want de meren staan droog, rivieren zijn armzalige stroompjes geworden en de runderen lijken op fotomodellen. We blijven tussen 1300 en 1500 uur noodgedwongen binnen.
Morgen naar het beroemde Ankor (‘Hoofdstad’) Wat (‘Tempelgebied’), uit ongeveer 1100.
Veel te groot, 162 hectaren!, om helemaal te bekijken, maar volgens de gids gaan we wel ‘de basics’ doen.
Ik hoop de foto’s op Norry-bouwplaat-volgorde te kunnen krijgen…..
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091903
[countryId] => 32
[pictureCount] => 7
[visitorCount] => 214
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/103/213_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => norry
)
[51] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-23
[title] => Grens
[message] =>
Gisteren bekeek ik het matineuze vertrek van de dagelijkse speedboat naar Phnom Penh. Voorbereiding is alles, nietwaar, en de volgende dag zouden wíj́ tot de passagiers behoren. Capaciteit van de boot: 35 pax. Die stonden elkaar nu te verdringen bij de geïmproviseerde incheckbalie op de pier bij ons hotel in Chau Doc. Het werd, was en bleef een chaos van Torens van Babel, paspoorten, visa, kofferlabels, formulieren, dollarbiljetten voor de cambodjaanse visa en nog niet ingeleverde hotelsleutels. Dat beloofde nog wat voor ons vertrek, de volgende ochtend.
Om zes uur ontbijten is niet mijn favoriete hobby, vanaf het terras zag ik de drukte op de pier dreigend toenemen, mijn tweede kop koffie kwam te laat en er was deze ochtend geen marmelade. Vanaf de pier hoorde ik de eerste geïrriteerde stemverheffingen. Ik voorzag een minstens vijf uur durende reis vol ergernissen.
Toen draaiden plots de coulissen:
Allereerst nam onze gids Weng afscheid van ons. Hij had een verjaarscadeau voor me, ook al ben ik pas op 31 maart jarig.
Naast Weng stond een keurig in bedrijfskleding gehulde jongeman. Hij vroeg ons te volgen, leidde ons langs en over tientallen koffers naar de steeds voller rakende pier, negeerde de wachtrij voor de officials en de bizarre incheckprocedure, gebood ons hetzelfde te doen en verzocht ons aan boord te gaan van een aanzienlijk kleinere speedboat, met vijf zitplaatsen. Tot mijn verbazing stonden onze koffers al aan boord.
We hadden een privé boot gekregen, dus driewerf hoera voor onze reisadviseur Barbara van Experience Travel en hun lokale reisagent EXO. En Fast Lane Harry was dit keer Fast Boat Ferry!
We stapten aan boord, de dertig van verbijstering stilgevallen passagiers van de grote speedboat minzaam toeknikkend. Trossen los, en met brullende motor de Mekong op, richting de grens met Cambodja
Jeugdsentiment van vóór Schengen: eerst de grenspost van Vietnam. Van boord, op een bankje. Onze Ferry regelde alles. Na tien minuten verder varen, naar de grenspost van Cambodja. Weer van boord, weer een bankje, weer Ferry naar visa-beambten en douaniers met stempels. De procedure ging ook hier vlot, misschien omdat de cash betaalde visakosten ad USD 35 slechts voor USD 30 terugkeerden in het visastempel? Weer aan boord. Het strijken van de Vietnamese standaard en ontplooien van de Cambodiaanse.
‘Onze’ jongeman begeleidt zo’n vier à vijf keer zo’n speedboat naar Phnom Penh en vaart direct na aankomst weer terug naar Chau Doc, Vietnam. Ook hij moet bij elke grenspassage stempels in zijn paspoort halen. Hij liet het me zien: op de oneven pagina’s de keurig naast en onder elkaar geplaatste stempels van Cambodja, op de even pagina’s die van Vietnam. Elke twee maanden is zijn paspoort vol en moet hij een nieuw aanvragen….
Morgen geen vrolijke dag, maar -hoe naar de beelden ook zullen zijn- wel een interessante en een noodzakelijke.
In Phnom Penh staat Tuol Sleng. Het gebouw werd van 1975-1979 door de Rode Khmer van Pol Pot tijdens de gruwelijke zuiveringen als martelkamer en gevangenis gebruikt. Nu is in hetzelfde gebouw een Museum, gewijd aan die periode.Het schijnt zeer confronterend te zijn.
Net zo min ik voor mijn plezier ooit Auschwitz/Birkenau bezocht ga ik morgen naar Tuol Sleng. Ik ga wèl om politiek alert te blijven, om te beseffen hoe vrij wij mogen zijn en hoe goed wij het hebben. In de middag bezoeken we ter afronding de Killing Fields, ook geen ‘feel good’-tripje.
Zaterdag reizen we door naar Battambang en gaan we eindelijk die wekenlang meegesjouwde malariapillen eten
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091829
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 225
[author] => Joost
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => grens
)
[52] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-25
[title] => Nog een dag Angkor Wat ..
[message] =>
Dag 20,
Vanochtend stondom 07.30u. ons busje klaar voor ons bezoek aan een ander aantal Angkor tempels, gelegen tussen de 20-50 km van Siem Reap.
Een hele relaxte dag vandaag! Op pad met ons vijven. De tempels waren allemaal verschillend, maar elk op zijn eigen wijze, erg mooi!We hebben bezocht: Neak Poun, Banteay Srei Temple, Beng Maleae en Bakong.
Persoonlijk vond ik de Beng Malea het mooist! Heel authentiek, meer zoals de tempels gevonden zijn; overwoekerd door de natuur! De Neak Poun lag prachtig nabij een meer met hardroze waterlelies. Henry daarin tegen vond de Bantey Srei het mooiste. Zo zie je maar weer, smaken verschillen!
Rond16.00uwaren we weer terug in onshotel.Om 18.00uzijn we met 3 tuktuks met de gehele groep naar de stad gegaan om met elkaar wat te drinken en afscheid te nemen van onze gids Nira. Daarna zijn Henry, Henk en ik samen een hapje gaan eten.
Morgen al weer naar huis! Rond13.00 uworden we naar het vliegveld in Siem Reap gebracht voor onze vlucht naar Bangkok. In Bangkok worden we eerst weer naar een ander vliegveld gebracht. Vandaar uit vliegen we naar München. Vervolgens met een overstaptijd van 1 uur een vlucht naar Amsterdam. Als we alle aansluitingen halen zullen wevrijdagochtendrond08.15uaankomen in Amsterdam.
Nog een lange reis te gaan, maar we kunnen terugkijken op een prachtige reis door 2 mooie landen met een vriendelijke bevolking, mooie natuur en bezienswaardigheden.
grt, Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090559
[countryId] => 32
[pictureCount] => 14
[visitorCount] => 770
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/748_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => nog-een-dag-angkor-wat
)
[53] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-24
[title] => Het Angkor archeologisch park ..
[message] =>
Dag 19,
Vanochtend na het ontbijt stonden de tuktuks klaar om ons naar de Angkor Wat te brengen, een leuk ritje. In een hele grote hal zijn er vele ticketloketten. Aangezien het toerisme nog steeds niet volop op gang is gekomen na de Corona, is het niet erg druk. Het merendeel aan toeristen dat je hier ziet lopen zijn Chinezen en Koreanen. Je kan 1 en 3 daagse kaarten kopen. Omdat we morgen samen met Wim en een reisgenote naar een verderop gelegen deel van het complex gaan, hebben we gekozen voor een 3 daagse kaart. Allereerst hebben we de Angkor Wat bezocht. Het is, als je er niet geweest bent, niet voor te stellenhoe groot en imponerend het geheel is. De tuktuks zijn de hele dag met ons meegegaan, het gewoon niet af te lopen. Bovendien is het vanaf10.00uerg heet, dus je bent al blij dat je zo nu en danvervoerd wordt.
Angkor is één van de belangrijkste archeologische vondsten in Zuid-Oost Azië.
De totale oppervlakte is 400 km2 incl al het groen/bebossing.
Het Angkor archeologisch park omvat de verschillende hoofdsteden van het Khmer keizerrijk van de 9e -15e eeuw. De belangrijkste tempels zijn de Angkor Wat,Angkor Thom en de Bayon tempel met zijn ontelbare uitgehouwen figuren en voorstellingen. Het geheel is uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed.
Vandaag hebben we buiten de Angkor Wat bezocht: The South Gate, Angor Thom, Bayon (tempel met de 216 gezichten), Baphuon ( kopie van Mount Meru, heilige berg voor de Hindoes), Phimeanakas (Koninklijk Paleis), Terrace of Elephants and Leper King), Ta Prohm (ook wel de Tomp Raider, genoemd naar de gelijknamige film met Angela Jolie).
Terug in het hotel gedouched en even met de benen omhoog. Daar kwamen we van bij. Ons hotel ligt niet direct in het centrum van Siem Riep. Metde tuktuk naar het centrum gegaan om een restaurantje te zoeken. Vooral “Pubstreet” is een bekende uitgaanslocatie. Een beetje vergelijkbaar met Lloret de Mar in Spanje. Veel lawaai en “proppers “ voor de deur. Wel leuk om even door heen te lopen. Toch maar in een rustiger straat restaurantje opgezocht.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090558
[countryId] => 32
[pictureCount] => 23
[visitorCount] => 159
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/773_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => het-angkor-archeologisch-park
)
[54] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-23
[title] => Siem Reap ..
[message] =>
Dag 18,
Vanochtend zijn we vertrokken richting Siem Reap. Om even de benen te strekken hebben we een stop gemaakt bij de “spidermarket”, waar ze een grote variëteit aan gefrituurde insecten verkopen, zoals grote spinnen en watertoren. Lekker volgens één van onze reisgenoten!
Na de lunch een stop bij de “Naga bridge”, een brug uit de 12-13e eeuw.
Daarna een facultatieve boottocht gemaakt over een kanaal en meer, langs paalwoningen en prachtige natuur. In het regenseizoen zijn de palen niet zichtbaar, zo hoog staat het water dan.
Na de boottocht hebben we een wandeling door het dorpje gemaakt en gekeken bij de visrokerij. De mensen en kinderen zijn allemaal erg vriendelijk en zwaaien volop.
We kwamen laat aan bij ons hotel. Een simpele maaltijd genuttigd aan de overzijde van het hotel. Zo slapen, morgen vroeg op pad naar de Angkor wat, het hoogte punt van onze reis!
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090557
[countryId] => 32
[pictureCount] => 16
[visitorCount] => 144
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/789_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => siem-reap
)
[55] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-22
[title] => The killing fields en S21
[message] =>
Dag 17,
Vandaag staat een bezoek aan “The Killing Fields” enhet “Tuol Sleng Museum (S21), ook wel Genocide Museum genoemd, op het programma.
Ter voorbereiding van ons bezoek aan “The Killing Fields” hebben we thuis de film “First they killed my father “ gekeken. Deze film geeft een heel goed beeld van de overheersing van de Rode Kmher van 1975-1979. Toen we daar liepen kreeg ik flashbacks van deze beelden.
Choeung Ek, ook wel de “Killing Fields”of “velden des doods”geheten, is een agrarisch gebied, zo’n 14 km ten zuiden van Phnom Penh in een boomgaard. Gevangenen van onder andere de Tuol Sleng gevangenis werden hier naar toe gebracht en vermoord. Iedereen was geboeid en geblinddoekt.
Ook op andere locaties waren er zulke “fields”. Gezamenlijk werden er meer dan een miljoen mensen gedood en begraven in massagraven door het Rode Khmer-regime.
Toch wel stil en erg onder de indruk van zoveel ellende stapten we in de tuktuk op weg naarder Tuol Sleng Genocidemuseum.
Na een ritje van zo’n 40 minuten kwamen we aan bij het Tuol-Slengmuseum. Het museum is gevestigd in een oude school die door de Rode Khmer, onder bewind van Pol Pot, werd omgebouwd tot de beruchte “gevangenis S-21” en waar duizenden gevangenen werden ondervraagd, gemarteld en vermoord.
Je wordt er echt stil van om te zien hoe mens onvriendelijk en wreed de gewone burgers door de Rode Khmer onderdrukt en mishandeld werden. In deze gevangenis zijn 18133 mensen om het leven gebracht. Slechts 7 personen hebben deze hel overleefd.
Tussen de middag met ons drieën geluncht in de stad. Daarna zijn we op pad gegaan voor een bezoek aan het Koninklijk Paleis. Echt een schitterend complex.
Het paleis is nog niet zo oud. Tot het begin van de 15e eeuw was het hart van het Khmer rijk gevestigd in Angkor. In 1434 werd de hoofdstad naar het hedendaagse Phnom Penh verplaatst, maar 60 jaar later werd de hoofdstad al weer verplaatst. Dit maal naar Basan en even weer later naar Oudong, 40 kilometer afstand van Phnom Penh. Hier zou de hoofdstad voor de komende 250 jaar gevestigd zijn. In 1865 verplaatste koning Norodom de hoofdstad naar Phnom Penh en liet er in 1866 het Koninklijk paleis en de zilveren pagode bouwen.
Het was vandaag erg heet in de stad. Ook waren er veel mensen op straat: zondag en viering van het Chinese Nieuwjaar. Al met al een indrukwekkende dag!
Nu tijd voor ontspanning: Henk en Henry zitten nu op super sport 3 naar de wedstrijd Feyenoord-Ajax te kijken!!!
Morgen reizen we verder naar Siem Reap, bekend om de Angkor Wat!!
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090555
[countryId] => 32
[pictureCount] => 24
[visitorCount] => 152
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/811_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => the-killing-fields-en-s21
)
[56] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-21
[title] => Phnom Penh ..
[message] =>
Dag 16,
Omdat ons hotel van afgelopen nacht geen mogelijkheid had om te ontbijten, zijn we in een nabij gelegen restaurantje gaan eten.
Daarna zijn we op weg gegaan naar Phnom Penh. Weer een lange reisdag, maar we hebben nu een hele enthousiaste gids die tussendoor veel vertelt en regelmatig tussenstops wil maken. Intussen langs huisjes gewandeld waar ze eigen fruitbomen hebben en het fruit proberen te verkopen.
De natuur is hier heel anders dan in Laos. Het is hier veel vlakker, bergen zijn er in dit gebied niet, veel bouwland.
Na een half uurtje een stop bij een plaatselijke vismarkt. Er wordt van alles verkocht:
Potjes met vis, gedroogde vis, gefrituurde insecten, gegrilde slang. De nog levende slangen kronkelen, samen met schildpadden, rond in een glazen bak.
In onze groep zitten 2 mensen die van al deze lekkernijen proeven!!
De eieren die ze op deze markt verkopen schijnt een kuiken te zitten!
Jammer dat jij er niet bij bent Pascal[e-1f602]
Eerder dan verwacht zijn we we, na de incheck in het hotel, Pnhom Peng ingegaan.
We hebben tijdens onze reis nog niet zo’n moderne stad gezien. Een mooie brede boulevard met palmbomen en hoge gebouwen. We hebben tijdens deze wandeling een bezoek gebracht aan de Watt Phnom, die een bezoek meer dan waard was.
Heerlijk gegeten vanavond in een gezellig restaurant aan de boulevard. Nog even langs het water gewandeld waar veel verlichte boten rondvaarden.
Morgen met tuktuks naar “The killing fields” ende “Tual Sleng”gevangenis.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090554
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 127
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => phnom-penh
)
[57] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-20
[title] => Grens over naar Cambodja ..
[message] =>
Dag 15,
Vanochtend vertrokken richting de Cambodjaanse grens. Een ritje van een half uur.
Daar aangekomen begon het circus dat we aan de Laoaanse grens hadden opnieuw.
Eerst een stempel halen om Laos te verlaten, vervolgens met je bagage een eind lopen door “niemandsland “. Bij de grens je temperatuur laten meten, formulieren invullen, paspoort inleveren, na verkrijging visum paspoort ophalen na betaling van $38,00, bagage door scanner en dan stempel voor toegang Cambodja. Bij de grens werden we opgewacht door onze nieuwe gids en chauffeur voor de komende dagen.
We zijn benieuwd wat de komende dagen weer gaan brengen.
Rond13.30ukwamen we aan bij ons hotel in Kratie. Wim stelde voor om na de lunch een facultatieve excursie te organiseren om Irrawaddy dolfijnen te spotten die in de Mekong voorkomen. Iedereen wilde mee. Dus zo gezegd zo gedaan!
Om 15.00u. vertrokken we met 4 tuk-tuk-jes naar het startpunt van onze boottocht (afstand 15 km) op de Mekong in de hoop dat de dolfijnen ons vanmiddag niet in de steek gaan laten. Het ritje met de tuk tuk ging over een zeer hobbelige weg, maar er was veel te zien onderweg: winkeltjes, soort van paalwoningen en mooie vegetatie.
Aangekomen bij het startpunt van de boottocht lagen de bootjes, waar je met 4 à 5 personen op kon zitten al klaar. Na een tijdje varen zagen we ineens grijze vinnetjes boven het water uitkomen. De boot vaart dan met de dolfijntjes mee en stopt als er weer dolfijnen gesignaleerd worden. We hebben er diverse gezien. Dus helemaal een geslaagde middag. (Filmpje bij video te bekijken)
Met dezelfde tuktuk weer richting hotel. Begin van de avond op zoek gegaan naar een restaurantje. Ik had gelezen dat er een Duits restaurant in de buurt van het hotel moest zitten. Dus daar naar op zoek gegaan. Na 2 weken Aziatisch eten, een welkome afwisseling. Heerlijk schnitzel mit Bratkartoffel gegeten!
Morgen reizen we door naar Phnom Penh.
Dit soort dolfijn springt niet boven de waterspiegel uit, je hoort ze echter wel lucht uitblazen. Het was een leuke ervaring.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090553
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 121
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Kratié
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,krati
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => grens-over-naar-cambodja
)
[58] => stdClass Object
(
[username] => waarispascale
[datePublication] => 2023-01-09
[title] => Wat is vrede toch een geluk
[message] =>
Phnom Penh is andere koek dan Siem Reap. Daar was te zien dat toeristen geld in het laatje brengen, hier is te zien wat een arm land het is. De straten zijn vuil, mensen leven eenvoudig met soms niet meer dan een bankje achterin hun winkeltje. Vlees hangt in de zon, kinderen liggen te slapen onder het verkoopkarretje van hun ouders. Simpele houten huisjes vormen een contrast tegen de luxe hotels. De stad is in opmars, maar de fundering is zwak.
Als we inchecken in het hotel vraagt de receptioniste waar we vandaag vandaan komen. Als we vertellen dat we uit Siem Reap komen kijkt ze ons verbaasd aan. Daar zou ze heel graag heen willen vanwege het aftelmoment van oud en nieuw. Dat zou de place to be zijn! We hadden al gezien dat er van alles opgebouwd werd, maar dat het zo groots zou zijn. Lekker dan…
We lopen de stad in, richting de boulevard aan de Mekong rivier. Onderweg lopen we tussen de barretjes met westerse mannen, sexpacts, omringd met Cambodjaanse vrouwen. Prostitutie is hier verboden maar levendig. Thailand staat er bekend om, maar vanwege de prijzen gaan veel mannen naar Cambodja. Doordat het verboden is gebeurd er veel underground en is er dus van alles mogelijk. Triest. Hoe kan je.
Aan de boulevard is het gelukkig een stuk vrolijker. Er wordt geflaneerd, gesport, spelletjes gedaan, gedanst. Het paleis schittert ons tegemoet en we voelen dat we in een andere wereld zijn. Qua restaurantjes kunnen we het hier even niet vinden en we belanden uiteindelijk bij een Mexicaan. Even wat anders en fijn om in plaats van de geluiden van de drukke stad de gezellige muziek te horen. We zijn gaar van de lange dag en liggen er vroeg in.
De stad heeft enorm geleden onder de genocide van de Rode Khmer, die in 1972 het land leidde en eigenlijk pas echt ten onder ging in 1995. Heel recent dus. Als je het land bezoekt kun je niet om deze oorlog heen, en ondanks dat we erover twijfelden om de musea erover op te zoeken, doen we het toch. Bijna iedereen die we ontmoeten heeft de oorlog mee gemaakt en verschrikkingen doorstaan. De ontzettend vriendelijke en hartelijke eigenaar van ons hotel in Siem Reap sleepte met zijn been, het leek of hij een gedeelte van zijn voet miste. Vragen komen op maar we stellen ze niet. We besluiten de musea toch te gaan bezoeken. Uit respect, respect dat de mensen overeind zijn gekomen na zoveel ellende. Hoe zij positief en vrolijk door het leven gaan, gericht op het nu en de toekomst. Het is een heftige geschiedenis en ik kan me voorstellen dat je er niet over wilt lezen. Sla het schuingedrukte gedeelte dan over.
Tijdens de Vietnam oorlog bombardeerden de VS het platteland waardoor iedereen naar de stad getrokken was. Pol Pot en de Rode Khmer beloofde het land beterschap en zorgde dat de VS en de Communistische Vietnamezen de strijd voortzetten in Vietnam. De Cambodjanen volgden hoopvol Pol Pot maar liepen hun dood in. Pol Pot wilde een niet-kapitalistische samenleving, hij schafte geld en godsdienst af en iedereen moest op het land werken. De Rode Khmer verjoegen de 2 miljoen inwoners Phnom Penh naar het platteland, of vermoorden ze. De stad werd een spookstad.
Onderscheid mocht er niet zijn, iedereen moest het zelfde zwarte tenue aan. Familie werd afgeschaft en kinderen afgenomen, omdat dat je identiteit zou geven. Ankar, zoals de staat zich noemde, bepaalde wie zich mocht voortplanten en voedde de kinderen op. Als je intelligent was, was je een bedreiging en werd je vermoord. Ook al droeg je een bril of sprak je een tweede taal, want dan zou je weleens intelligent kunnen zijn. Mensen stierven van honger, slechte omstandigheden en hard werken. Veel mensen werden gemarteld en vermoord. In een paar jaar tijd heeft de Rode Khmer een kwart van de bevolking uitgeroeid. Een kwart! Moet je bedenken, dat 1 op de 4 mensen die je kent vermoord wordt door iemand uit de overige driekwart.
Net buiten de stad ligt een van de Killing Fields. Wij gaan erheen en maken ons klaar voor een pittig bezoek. En dat was het ook. In principe is er niet heel veel te zien, maar de audiogids met daarover de verhalen van de mensen die het overleefd hebben zijn beeldend. 9000 mensen zijn hier in massagraven aangetroffen. Mensen werden doodgeslagen met schoppen want kogels waren te duur. Kelen werden doorgesneden met palmblad zodat ze geen geluid konden maken. Baby’s werden aan hun voeten vast gehouden en met hun kop tegen een boom doodgeslagen. De boom staat er nog. Evenals kleding en botten die door de regen de grond uitkomen. Een van de overleefden vertelt dat de afzondering het ergste was, dat je met niemand meer contact mocht hebben van wie je hield. Dat je eigen volk je dit aan deed. Er was geen hoop, er was honger, mensen hadden geen thuis. Veel mensen stierven vanzelf. Een andere overlevende vertelt dat ze verkracht was en dat ze tot op de dag van vandaag afgestoten wordt. Een ander verteld dat hij veertien was toen hij de stad uitgejaagd werd. Zijn moeder had hem verteld dat toen ze zwanger was ze droomde dat ze zag dat haar zoon, hij, als volwassene, het goed had, in een vreemd land woonde en gelukkig was. Ze hield zich vast aan die droom en heeft hem dat altijd voor gehouden. Maak je geen zorgen, met jou komt het goed. Hij vertelt dat die droom hem op de been gehouden heeft. Hoop en vertrouwen dat het goed komt. Volhouden en doorgaan om zijn moeder niet teleur te stellen. Hij heeft in de gevangenis gezeten, is gemarteld geweest, zag zijn broer voor zijn ogen vermoord worden en is uiteindelijk gaan lopen naar Thailand vanwaar hij doorgereisd is naar de VS. Later heeft hij veel werk verricht voor de Verenigde Naties. Hoop doet leven.
Genocide, volkerenmoord, het kan overal gebeuren. De Cambodjanen zagen het niet aankomen. Evenmin als Rwanda, Joegoslavië, de landen onder de IS en momenteel in Myanmar en in China. Allemaal recente gebeurtenissen waarbij mensen in hun eigen land andere mensen uitmoorden. Omdat ze anders zijn, omdat ze niet goed doen, omdat iemand zich beter voelt. Ik vind het een afschuwelijke gedachte dat de mens hiertoe in staat is.
Vanaf de Killing Fields gaan we met een TukTuk terug de stad in, naar de S21 gevangenis. Een oude school wat de Rode Khmer omgebouwd heeft tot een gevangenis. We nemen niet opnieuw een audio gids, we zijn nog vol van de verhalen van de Killing Fields. Maar de foto’s die in de gevangenis hangen hebben nog meer effect op ons. Op de Killing Fields kreeg ik buikpijn en werd mijn keel dicht geknepen, hier krijg ik het letterlijk benauwd, hartkloppingen en misselijk. Ik kan de dood nog ruiken. Bloed is in de hoeken in de tegels getrokken, de bedden waarop mensen vastgebonden werden en gemarteld staan er nog. Iedere dag moesten gevangenen verhalen vertellen en opschrijven wat je gedaan had, om vervolgens om vergiffenis te vragen. Daar werd je dan voor gestraft, heftig gemarteld. Ook als het verhaal niet waar was, ook als je geen verhalen meer had. Je moest tenslotte wel fout zijn. Zo was er een Nieuw Zeelander samen met zijn vriendin en een Canadese vriend aan het zeilen, op weg naar Thailand. Door een verkeerde wind kwamen ze in Cambodjaanse wateren terecht. De vriendin werd vermoord, zij overgebracht naar deze gevangenis. Ze moesten wel spionnen zijn. Ze zijn een maand gemarteld totdat ze bezweken. Martelen om te kunnen martelen, om geen enkele andere reden.
Zulke verhalen zijn er veel. Ze hebben alles nauwkeurig vastgelegd, alle ‘bekentenissen’, alle foto’s. Dagelijks zaten hier zo'n 1000 a 1500 gevangen in kleine houten hokjes, te klein om te liggen. Totaal hebben er ongeveer 20.000 gevangenen gezeten, waarvan er twaalf het overleeft hebben; zeven volwassenen en vijf kinderen.
De foto’s van al die personen zijn beklemmend. Zoveel. Van sommige is te zien dat ze mishandeld zijn, sommige zijn al overleden op de foto, sommige kijken met doodsangst in de camera.
Bij het zien van de foto’s en het realiseren om hoeveel mensen het gaat, gaat de herinnering aan de kisten die aan kwamen met de lichamen van de MH-17, door me heen.
Niet zoveel als hier, maar ook toen kwam de hoeveelheid als donderslag binnen. Een moment wat ik bij mij draag en ik raak van slag. Tegelijkertijd schaam ik me er voor. Wat is nou mijn trauma vergeleken met dit, met wat hier is gebeurd.
In 1979, 4 jaar later, werd Cambodia ‘bevrijd’ door Vietnam, die de Rode Khmer verdreef naar het noorden. De Rode Khmer kreeg steun van oa de VS, Groot Brittannië en Duitsland, omdat zij ook tegen de Communistische Vietnamezen streden. Lange tijd zaten zelfs leden van de Rode Khmer aan tafel bij de Verenigde Naties. Door die steun hield de Rode Khmer het tot 1997 vol te blijven bestaan. In 1998 stierf Pol Pot in vrijheid, onbekend waaraan. In 2004 zijn (slechts) vijf verdachten veroordeeld door het tribunaal, waaronder Duch, de baas van de gevangenis.
Slechts vijf veroordelingen, drie anderen konden vanwege hun dood niet meer veroordeeld worden. Acht personen die verantwoordelijk gesteld werden voor de dood van 2 miljoen mensen. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Hoe hebben deze acht grond onder de voeten gekregen en gehouden? Het is ongelofelijk.
We besluiten het voor voldoende te houden. We kunnen niet meer. Vluchten bijna de gevangenis uit. Gelukkig kunnen we dat.
Op zoek naar lucht besluiten we de stad door te lopen, op weg naar het centrum waar we de bus moeten boeken om naar de grens te gaan. En we zien ineens een hele andere stad dan de avond ervoor. Hier zijn dus wel de leuke restaurants, hippe eettentjes en vrolijke straten. Veel een soort pop ups, grind op de grond, gekleurde tafels en stoelen en een open keuken. We worden er blij van, en dat is wat we kunnen gebruiken. Het plan was om nog even naar het hotel te gaan voordat we het oud en nieuw gedruis binnen gaan, maar de stad staat om 19:00 uur al op zijn kop. Duizenden mensen, overal eetstalletjes, mensen zitten op kleedjes op het gras, hotels met lichtshows op de gevel, een podium met dans en muziek show. Het is een grote uitgelaten boel. Super, super leuk. Dat hadden we niet gedacht, na de reactie in het hotel. We betalen de bus, de volgende morgen om 7 uur worden we opgehaald. Dat voelt ineens als een hele slechte planning, maar goed, geboekt is geboekt. We zien wel. Nu het feest in. Het hotel laten we voor wat het is, we halen ons hand door ons haar en lopen de gezelligheid in.
We denken dat het podium op de nationale televisie is, zo groots is het opgezet. Erop een dansshow en een kennelijk bekende zangeres, want er wordt volop meegezongen. Het klinkt goed en lekker en onze heupen deinen mee, armpjes de lucht in. Daar zijn we bijna de enige in, Cambodjanen dansen niet. Dat wij dat doen trekt aandacht. Achter mij doen ze me vrolijk na, we worden gefilmd en er wordt gegiecheld. De reactie’s zijn positief en aanmoedigend, duimpjes omhoog en blij. We zijn ook bijna de enige blanken hier, dus logisch dat we gezien worden.
De voetjes zijn moe na zo’n dag en we geven die rust in een heel klein Iers pubje. Met zijn achten zit het vol, inclusief personeel. Heel gezellig, want doordat het zo klein is, is de saamhorigheid groot. Het ligt in een straatje wat vol met cafeetjes zit, sfeervol en leuk. Dit hadden we de avond ervoor moeten vinden!
Net voor twaalven lopen we terug naar het podium. Het verkeer in de stad is een gekkenhuis, auto’s staan strak vast, scooters en tuktuks gebruiken ieder gaatje om door te kunnen rijden. Oversteken is een kwestie van gewoon gaan lopen en doorlopen. Luid aftellend gaan we met zijn allen het nieuwe jaar in en onder het siervuurwerk wensen we elkaar en daarna de mensen om ons heen een Happy New Year. De sfeer is goed en blijft goed.
Een taxi had geen zin waardoor onze voetjes nog een wandeling van 30 minuten te goed hadden. Uitgeteld lagen we op bed, waar vier uur later de wekker alweer ging. 350 km naar de grens, 8 lange uren in een volgepropt busje. 13 volwassenen, 3 kinderen, een scooter (!), 6 x 20 kilo zakken rijst en bagage tot het dak gestapeld zodat het bij iedere rem naar voren valt. De stoel net iets te klein, je knieën tegen de volgende aan. Geen hoofdsteun dus knikkebollen is met recht knikkebollen. De kinderen hebben hun waterijs laten vallen zodat de hele vloer plakt. Afval wordt sowieso op de grond gegooid. De weg is eerst slecht, dan echt slecht. Er ligt wel een betere weg, maar daar rijden we niet op vanwege de tol. Met een Australiër vragen we ons af of het geen tijd wordt om de backpack periode achter ons te laten en definitief het taxi tijdperk in te gaan. Maar de kilometers en de tijd verstrijken en zo komen we om half vijf aan bij de grens. Wat we op de heenweg niet gedaan hebben, hebben we nu wel gedaan, namelijk de hele rit geboekt. Met als resultaat dat we meer betaald hebben als alle passagiers bij elkaar en dat we, omdat het geld toch al verdiend is, belazerd worden. Bij de grens zijn we oplettend en laten we het geld wisselen, het stempeltje regelen, het verkeerde busje praatje, aan ons voorbij gaan. Maar in Thailand worden we niet bij de pier maar bij het busstation driekwartier verderop eruit gegooid. Daar wachten we 15 minuten op een taxi waar we dan tevreden in zitten maar weer uitgehaald worden. Er zou een andere taxi komen, maar dat bleek een gedeelde Songthaew te zijn. De taxichauffeur en een ander mannetje hebben het geld van de taxi in hun zak gestoken en ons, voor een fractie, in deze gezet. Iedereen verdient aan je, we moeten het maar zien als sponsoring. De Songthaew wilde nog wachten totdat die vol is, maar toen was Pascalletje het zat. Hij ging rijden en driekwartier later stonden we bij de ferry. Die natuurlijk ook nog niet vertrok… Om acht uur ’s avonds waren we bij het hotel op Kho Chang, 13 uur nadat we vertrokken waren. Het warme welkom van de jongens van het cafe, de Pad Thai en het koude biertje maakte alles weer goed. We zijn weer terug op ‘ons’ eiland.
Tijdens de busrit was er natuurlijk voldoende tijd om terug te kijken op het jaar. Een jaar wat begon met twaalf druiven in Spanje en doorging naar hiken in Portugal en naar Santiago. Vervolgens langzaam terug naar Nederland waar we nog net de sneeuw konden ervaren. Om zes weken later onderweg te gaan naar Zuidelijk Italië. Met de boot over naar Griekenland en vandaar omhoog naar Albanië, Montenegro, Kroatië, Slovenië, dagje Oostenrijk en weer terug Italië in en de Dolomieten op. In oktober terug naar Nederland, Nomad op stal en wij naar Thailand, op en neer naar Nederland en als laatste Cambodja. We komen nog eens ergens. Benieuwd wat het komende jaar ons gaat brengen.
We wensen jullie allemaal een heerlijk en gezond 2023. Maak er op jouw manier een mooi jaar van, want het is zonde om tijd te laten liggen. Tel je zegeningen vaker dan je zorgen, wees lief voor jezelf en elkaar, laat je droom uitkomen en vier het leven! Cheers to Happiness!
[userId] => 80242
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090062
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 657
[author] => Pascale
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 526239
[travelTitle] => Samen
[travelTitleSlugified] => samen
[dateDepart] => 2021-05-03
[dateReturn] => 2025-09-01
[showDate] => no
[goalId] => 99
[goalName] => Iets anders...
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/080/242_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => wat-is-vrede-toch-een-geluk
)
[59] => stdClass Object
(
[username] => waarispascale
[datePublication] => 2023-01-05
[title] => Wonderen zijn de wereld niet uit
[message] =>
Na een zeer gezellige kerstavond ging de wekker best vroeg. Het hotel had ons verwend met nasi, verse ananas en Thaise poffertjes dus we zouden het voorlopig wel volhouden onderweg.Het afscheid van het eiland en van het hotel maakte ons weemoedig en tegelijkertijd hadden we zin om op pad te gaan, op zoek naar nieuw. Zo hebben we dus de eerste kerstdag van 2022 gevierd; achterin een vol minibusje, op weg naar een stoffige grens.
We hadden ons op het ergste voorbereid en misschien dat het daarom allemaal mee viel. Het verhaal ging dat je voor de grens uit het busje gegooid zou worden en daar onder dwang een visum aan moet schaffen. Dit hadden we getackeld door alvast een e-visum te regelen zodat we op het moment dat het busje ons eruit zette we direct zelf naar de grens konden lopen. Met een beetje een voldane blik van ons pakken ze niet lieten we de rest van het groepje achter. Bij de grens zou de een na de ander ons verkeerd verwijzen om zo een paar dollars aan ons te verdienen. Zou, want wij ervaarden niets van dat en liepen zo naar de douane. Op het moment dat we de grensdocumenten aan het invullen zijn komt de rest van ons groepje aangelopen. Niks niet dat ze gedwongen werden, niks niet dat ze belazerd zijn. Nou ja, gelukkig maar. Omdat het verhaal ook ging dat het vervolg busje niet zou gaan rijden zodat je een taxi neem hadden we bij voorbaat bedacht helemaal niet voor dat busje te betalen en sowieso een taxi te gaan nemen. Maar de taxi’s bleken duur en het busje bleek op tijd te vertrekken. Resume; geen scams, geen gedoe, alles smooth en wij alsnog in het busje onderweg naar Siem Reap. Wel met een tientje korting, want onze ego’s moeten tenslotte ook gevoed worden.
Twaalf uur nadat we ingestapt waren zijn we uitgestapt voor ons hotel in Siem Reap, waar we hartelijk ontvangen werden. Het was even wennen, we zaten voor dezelfde prijs als op Kho Chang maar nu in een wat ongezellig hok. Als je moe bent is schakelen niet het makkelijkste, maar de volgende dag waren we al meer tevreden.
Cambodia is een van de armste landen ter wereld doordat ze lange tijd in oorlog geleefd hebben. Er is bijna geen industrie doordat de rode Khmer dat verbood en export bestaat alleen uit kleding omdat de textiel industrie gebruik maakt van de lage lonen. Gelukkig gaat het, sinds er geen oorlog meer, met het jaar beter met het land. Vooral toerisme brengt geld in het laatje, dus corona heeft hier een mokerslag uitgedeeld.
Siem Reap blijkt een stad met een lekker sfeertje en de eerste dag struinen we er een beetje in rond. In de tempel is het druk en op het moment dat we uitcheckten waarom dat was,kwamen er tientallen monniken op een rijtje aangelopen.
Fotogeniek natuurlijk en als twee persfotografen liepen we er achteraan. In de tempel namen alle monniken plaats op de grond, met daarachter en eromheen wat ‘gewone’ mensen. Door een lief vrouwtje werden we uitgenodigd om bij haar te gaan zitten en ondanks dat ze geen woord engels sprak heeft ze ons met gebaren toch een beetje verteld wat er gaande was. Ik vermoed dat het Buddha dag was vandaag, dat wat ik al eerder heb gezien tijdens mijn meditatie. Mensen werden gezegend, legden offertjes voor het altaar, we kregen wierook om dat ook te kunnen doen en na een tijdje begonnen de monniken te chanten. Chanten gaat op zo’n toon en ritme dat de energie er niet alleen voor zorgt dat het prettig is om te doen, maar ook om naar te luisteren. Een mooie belevenis om zo met onze neus in de boter te vallen.
Met een Tuk Tuk zijn we naar een Lotus farm gereden, die even buiten de stad ligt. De lotus wordt voornamelijk gebruikt om te offeren, waarbij de lange stengels weggegooid worden. Een Fransman heeft daar wat op gevonden, of tenminste dat pretendeert hij. Als je de stengel breekt komen daar slierten uit en als je die droogt ontstaan er draad, waarmee je dan weer kleding kan weven. Een mooie oplossing want, zo vertelde de Fransman trots, de lotus doet geen kwaad aan de natuur, zorgt zelfs dat water schoner wordt, de stengels worden op deze manier goed gebruikt en de kleding is van sublieme kwaliteit. Gouden idee maar helaas met een gouden prijs. Het is totaal niet haalbaar, een klein sjaaltje kost 230 dollar. Hoeveel?!? Wie koopt dat? Want eerlijk is eerlijk, zo mooi ziet het er niet uit… Maar goed, de Fransman is trots en wij weer terug naar de stad. Was toch een lekker ritje met de Tuk Tuk.
Zo’n lekker ritje hadden we de volgende dag ook. Lekker op tijd ook, we werden om half vijf opgehaald zodat we de zonsopkomst achter Angkor Wat konden gaan zien. Daar waren we niet de enigen in, met nog een paar honderd man stonden we in het donker te wachten tot het licht werd. We zagen geen hand voor ogen en het was dat onze vriendelijke Tuk Tuk chauffeur ons had verteld waar we zijn moesten en omdat de rest er ook stond, want anders hadden we net zo goed ergens op een veldje kunnen staan. Dat maakte die zonsopkomst nog iets van spannend. Wat gaat er komen als de zon het gordijn opentrekt? Na een half uurtje naar een donker gebouw te hebben gekeken werden we ongeduldig en zijn we dat gebouw in gelopen. En dat was magisch. Met nog bijna niemand binnen, in het schemer, liepen we terug de tijd in.
Het Khmer koninkrijk heersten van de 9e tot de 13e eeuw over bijna heel zuid-oost Azië. Het begon bij koning Jayavarman, die zichzelf naast koning ook een goddelijke status had gegeven. Een hoogmoed waar veel huidige wereld leiders ook last van hebben. Om zichzelf te eren liet hij Angkor Wat bouwen, toen het middelpunt van het rijk. De koningen die volgden deden hetzelfde zodat er een stad vol tempels ontstond, nu een van de zeven wereldwonderen. Ik ben er iets van twintig jaar geleden ook geweest, maar wonderen kan je nooit genoeg hebben.
In eerste instantie betroffen het Hindu tempels, maar aan het eind van het tijdperk werd het boeddhisme ingevoerd en ook Boeddha geëerd.
In 1431 liepen de Thai het land binnen, maakten een eind aan het Khmer tijdperk en werd Angkor achtergelaten. De natuur nam de stad over. In 1860 gaven de Thai het stokje over aan de Fransen, die in de jungle Angkor ontdekten. Echt veel hebben ze er niet in geïnvesteerd, want Vietnam was veel belangrijk voor hen dan Cambodja, want daar lag de handel. Pas in 1953 werd Cambodja voor het eerst sinds het Khmer tijdperk onafhankelijk maar het mocht niet lang duren. Een paar jaar later raakte Cambodja verwikkeld in de Vietnam oorlog, de strijd tussen de communisten (China)en de VS. 600.000 slachtoffers en de twijfelachtige eer om het meest gebombardeerde land ter wereld te zijn was het gevolg. In 1975 kwam aan die oorlog een einde, op dat moment nam Pol Pot en de rode Khmer de leiding, en volgde een tijd met een van de verschrikkelijkste genocides ooit.
Door al deze oorlogen en ellende is Angkor lang verborgen gebleven voor archeologen en toeristen. De omgeving lag vol met mijnen, de natuur had de stad overwoekerd en het land had wel iets anders te doen. Toen ik er de eerste keer was, was het toerisme nog maar net op gang, de grote hotels in aanbouw en Siem Reap een kleine stad. Hoe anders is het nu. Toen zo’n 100.000 bezoekers per jaar, pre-corona stond de teller op ruim 2,5 miljoen. Toch ervaren we het als redelijk rustig. Het tempel complex is zo groot, het grootste ter wereld, en veel toeristen laten Cambodja nog links liggen sinds covid.
We halen alles uit de dag en zijn van zonsopgang tot zonsondergang in Angkor. We zien natuurlijk Angkor Wat, een tempel gebaseerd op de vijf toppen van Mount Meru, de heilige berg en het huis van de goden. Bayon, bekend van de 2000 Boeddhistische gezichten die de vier richtingen op kijken. Ta Prohm, waar de vijgenbomen en jungle de tempel bewonen en bekend uit Indiana Jones en Tomb Raider. De bomen groeien dwars door de tempel heen, muren opzij duwend. Het is mysterieus, sprookjesachtig, geheimzinnig. En Banteay Srei, de vrouwentempel en ook wel parel van Angkor genoemd. Zeer waarschijnlijk gebouwd door en voor vrouwen, namelijk zo verfijnd, precies en prachtig dat er gezegd wordt dat mannen er niet toe in staat zijn. Het is tot 1914 bedolven geweest en daardoor zo goed behouden. Een beauty.
Een wonder doet wat met je, en daar moeten we een dag van bijkomen. Heerlijk in een mooie, groene tuin met goed eten en yoga aan het eind van de middag. We maken een plan voor de komende tijd. Iets wat prima klinkt maar wat we soms goed zat worden. Uren op je telefoon kijken waarheen, welk hotel, wat kost een vlucht, of de bus, of toch ergens anders heen. Het eerste plan was om vanuit Phnom Penh naar Laos te vliegen, maar de tickets zijn (te) duur, voor een koffer in het ruim betaal je al 80 euro. Dat is bijna duurder dan de inhoud. Een bus is eigenlijk geen serieuze optie, dus wijziging van het plan. Via Kho Chang terug naar Bangkok en daar met de trein naar Laos, en dan aan het eind van de trip. Dus weer terug naar ‘ons’ eiland, wat voelt als even naar huis gaan.
Maar voordat we dat doen gaan we naar de hoofdstad, Phnom Penh. Een busritje van 7 uur, die ontspannen verloopt. Het is tenslotte net waar je je op instelt. Een broodje met pindakaas mee voor onderweg, want het voordeel van een voormalige Franse kolonie is dat er goede bakkertjes zijn.
[userId] => 80242
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5089944
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 91
[author] => Pascale
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 526239
[travelTitle] => Samen
[travelTitleSlugified] => samen
[dateDepart] => 2021-05-03
[dateReturn] => 2025-09-01
[showDate] => no
[goalId] => 99
[goalName] => Iets anders...
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/080/242_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => wonderen-zijn-de-wereld-niet-uit
)
)
)
[_currentItemCount:protected] => 15
[_currentItems:protected] => ArrayIterator Object
(
[storage:ArrayIterator:private] => Array
(
[45] => stdClass Object
(
[username] => bendeesonderweg
[datePublication] => 2023-06-11
[title] => Ons leven in Phnom Penh
[message] =>
Wonen in miljoenenstad Phnom Penh Vanaf 27 april 2023
27 april: Een belangrijke dag! Wij gingen naar de universiteit, genaamd: Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Dit i.v.m. het opstarten van ons vrijwilligerswerk, zijnde een English conversation club voor de boeddhistische monniken. Op 19 april hadden wij al een gesprek gehad met o.a. de ‘executive director’, te weten Bet Vutha, die fungeert als hoofd ‘Center for English Training’. Hij had ons toen laten weten dat wij nog op gesprek zouden moeten bij de hoogste baas, zijnde een soort rector. Aangezien laatstgenoemde tot 25 april op een congres in India zou zijn, hadden wij besloten om op 27 april maar eens terplekke te gaan informeren. Vroeg in de middag werden wij ontvangen door iemand die filosofie onderwees, vervolgens kwam er een docent Engels bijzitten. Wederom legden wij onze bedoeling uit: Deze Nederlandse wereldwijde vrijwilligers bieden hun gratis diensten aan als het gaat om het organiseren van Engelse conversatielessen voor de studenten.
Wij lieten weten dat wij enkele vragen hadden aangaande het lesrooster dat wij op 19 april al een beetje hadden besproken met Vutha. Er werd ons medegedeeld dat Vutha waarschijnlijk sliep, maar wij zouden hem wel kunnen bellen. Aldus geschiedde. Wij stelden voor om in plaats van 4x per week minder uren, liever 2x per week meer uren te werken. Dit om transportkosten te besparen. (Afhankelijk van de drukte op de weg zitten we ongeveer 10 minuten in de Tuktuk). Bovendien geven wij er de voorkeur aan om overdag les te geven in plaats van ’s avonds, gelet op duisternis en het naderende regenseizoen. Tevens vroegen wij hem wanneer wij op gesprek konden komen bij de hoogste baas. Vutha gaf weliswaar telefonisch antwoord, maar verscheen toch plotseling in de deuropening. Had Vutha op 19 april het plan gehad om ons in te delen in een zogenaamde ‘free class’, een ‘extra class’ voor parttime studenten, nu kwam hij daarop terug. Het niveau van deze studenten zou namelijk te laag zijn. Zij zouden slechts ‘a basic level’ Engels hebben en hij weet dat wij voor onze conversatieclub toch een ‘intermediate or advanced level’ nodig hebben.
Hij wilde dan ook graag dat wij onderdeel zouden gaan uitmaken van het fulltime standaard lesrooster en dan zouden onze lessen kunnen passen in zijn ‘English communication’ dat weer een onderdeel was van de ’English literature’. Is het nog te volgen?
Verder liet hij weten dat de rector ons graag wilde ontmoeten om 16.00 uur. Prima! De tussenliggende uren werden o.a. benut om ergens te lunchen en ons voor te bereiden op het gesprek. Dus voor de tweede keer die dag richting universiteit. De Tuktuk driver had zeer veel moeite om de locatie te vinden (ondanks ‘the map’ op de smartphone), dus belden we even met Vutha die in het Khmer de Tuktuk driver op het goede spoor zette. Met een vertraging van een tiental minuten arriveerden we dan toch. Dit was niet erg, aangezien wij nog niet meteen terecht konden. Even wachten dus.
De schoenen moesten uit en tenslotte werden we ontvangen in een hele grote ruimte waar wij werden begroet door een autoriteit, zijnde de rector. De scene was behoorlijk ‘overwhelming’. Niet alleen de rector en Vutha waren aanwezig, doch ook de ‘dean’ (soort decaan, soort van hoofd universiteit) en de ‘international coordinator foreign languages’. Aan ceremonie geen gebrek! Toen wij op een bank wilden plaatsnemen, werden wij geacht om op twee aparte stoelen te gaan zitten. De stoelen waren voor de gasten, de bank was bestemd voor de rector en voor Vutha. Echter: Tussen Vutha en de rector moest wel ruimte worden vrijgelaten. De rector verontschuldigde zich richting mij (Dees) dat hij een vrouw geen hand mocht geven. Inmiddels weet ik dat de boeddhistische monniken die gekleed zijn in de oranje gewaden (zoals Vutha) geen handen schudden met vrouwen. De andere aanwezigen, zijnde de ‘dean’ en de ‘international coordinator foreign languages’ konden mij (Dees) wel een hand geven. Verder zagen we enkele mensen die foto’s maakten van ons en thee brachten. Overigens: Alleen wij beiden (Ben en Dees) kregen thee. Deze personen waren zeer onderdanig en bogenniet alleen voor de rector en Vutha, maar knielden zelfs voor beiden neer. Hoewel wij dit kenden uit andere Derde Wereldlanden, was het toch weer even schakelen voor ons….
Wij vroegen dan ook maar hoe wij bijvoorbeeld Vutha moesten aanspreken. Daarop liet de rector weten dat dit middels ‘reverend’ kon geschieden. (Eerwaarde dus, een soort priester). Echter: Inmiddels hebben wij met Vutha een min of meer informeel contact opgebouwd en mogen wij de officiële aanspreektitel achterwege laten. Voor ons is het dus gewoon Vutha. Wel zo fijn….De rector liet ons weten erg blij te zijn met onze hulp. Hij kon het zeer waarderen dat wij al zovele jaren belangeloos actief waren voor ‘humanity’.
Zoals in ontwikkelingslanden altijd het geval is, worden de aanwezigen niet alleen geacht om zich voor te stellen, maar ook om dit vergezeld te laten gaan van de nodige égards. Wij van onze kant zijn van nature erg ‘down to earth’ en wij merkten dat onze informele open houding op prijs werd gesteld. Het ijs was gebroken, er werd gelachen, het werkte ontwapenend. Het gevoel van: Arriveren als vreemden en vertrekken als vrienden.
Er werd o.a. voorgesteld dat men wel kan zorgen voor een vertaler Khmer-Engels in onze lessen. Dit zou bijvoorbeeld een optie kunnen zijn als wij toch ook ‘basic level’ zouden toelaten. Wij kunnen in dat geval namelijk niet de Khmer taal als instructietaal gebruiken. In deze situatie zou dan ook een vertaler Engels-Khmer een uitkomst kunnen zijn. Ook afgesproken werd dat de ‘international coordinator foreign languages’ de belangstelling onder de studenten gaat peilen om vervolgens groepen te gaan formeren. Hij gaat dus inventariseren en zal ons op de hoogte houden. Feit is wel dat wij na de SEA games gaan starten. Van 5 tot 17 mei vinden namelijk de Zuidoost-Aziatische Spelen plaats. Dit is een tweejaarlijks sportevenement met deelnemers uit de elf landen in Zuidoost-Azië. Dit jaar is het de beurt aan Cambodja om de South East Asian (SEA) games te organiseren. Kortom: Een zeer bijzondere dag en over niet al te lange tijd gaan wij dus gewoon beginnen op de Preah Sihanouk Raja Buddhist University in Phnom Penh. In Peru al bedacht en nu gaat het dan werkelijkheid worden. Te gek!!!
Grappig was dat wij op diezelfde dag bericht kregen van onze huurders in Vlissingen over enkele klusjes in het appartement die nog verholpen moesten worden. Het is dan even schakelen van boeddhistische monniken in Phnom Penh naar technische zaken in Vlissingen..…hahaha! Wij gaven even aansturing om deze issues op te lossen cq te laten herstellen door professionals van 123Wonen. Technisch Beheer schakelt dan een klusbedrijf in. Erg praktisch!
Eind april werden we geconfronteerd met het feit dat de muziek op onze smartphone plotseling was verdwenen. Nu had zich ditzelfde euvel al eens eerder voorgedaan en wel eind januari toen we in Nederland waren. Destijds werd dit keurig verholpen door de medewerkers van Digidesk (onderdeel bibliotheek Vlissingen), doch nu stuitten we op hetzelfde probleem. De muziek is verdwenen en wij hebben niets verwijderd. Er werd dan ook besloten om een mail te sturen naar de bibliotheek cq de Digidesk in Vlissingen en hopelijk kunnen zij ons op afstand een uitleg geven als het gaat om de stappen die doorlopen moeten worden om de muziek weer terug te krijgen. Natuurlijk hadden wij zelf op Google al voorwerk verricht, maar daar krijg je alleen maar hoofdpijn van! Hoewel wij verschillende adviezen kregen van de Digidesk, bleef het voor ons moeilijk om het daadwerkelijk uit te voeren, totdat….de smartphone plotseling aangaf dat de SD kaart niet was ingevoegd. Echter: De SD kaart is altijd ingevoegd geweest, want alle muziek staat op de SD kaart. Wij vroegen ons dan ook af of de SD kaart misschien haperde (door bijvoorbeeld stof e.d.). Dus: SD kaart uit telefoon gehaald, even schoongemaakt en weer teruggeplaatst. Toen was de muziek er weer….Heel fijn! Soms is de oplossing heel eenvoudig…………
Wij hebben in ons appartementencomplex Nine East hier in Phnom Penh contact gekregen met enkele jonge mensen uit de Oekraïne. Zij zijn gevlucht voor de oorlog in hun land en zij hebben een veilig heenkomen gevonden in Cambodja. Zij hebben middels een ‘scholarship’ de mogelijkheid om te studeren aan een universiteit in Phnom Penh.
Naast hun studie (o.a. finance and accountancy and computer science), heeft een enkeling al een baan of doet vrijwilligerswerk. Uiteindelijk wil iedereen terugkeren naar de Oekraïne. Mocht de oorlog dan nog niet voorbij zijn, dan zullen de jongens het leger in moeten. Het is heel bijzonder om met deze jongelui te praten over de situatie in hun thuisland. Op deze manier krijgt de oorlog voor ons echt een gezicht……….
1 mei: Labour Day en wij namen een originele Khmer massage. Een weldaad voor het oude lijf! Na afloop werd elders vers kokosnoot sap gedronken.
Ongetwijfeld al vaker melding gemaakt van het feit dat bijna niemand redelijk Engels spreekt. Eerlijk gezegd hadden wij dit niet verwacht, temeer omdat je toch in de hoofdstad bent, maar goed….Soms is het komisch…..Als we ergens een vraag stellen in de trant van: ‘Heeft u dit of dat?’, dan is het standaard antwoord bijna altijd: ‘No have’. Een zin maken als: ‘We don’t have it’, is dus al te moeilijk. Soms zeggen wij zelf al van te voren voor de grap: ‘No have’….Wij moeten er voor waken dat we het niet gaan overnemen…..hahaha!
Bijna dagelijks maken wij gebruik van de Tuktuk. In miljoenenstad Phnom Penh is dit dé manier om je te verplaatsen. De Tuktuk’s scheuren de hele dag op volle snelheid links en rechts dwars door de stad. Je hebt het gevoel alsof je in de botsauto’s zit. Tot op heden is het gelukkig nog steeds goed gegaan.
Betalingen vinden vaak nog cash plaats. Dit betekent in de praktijk van alle dag dat we moeten pinnen. Inmiddels weten we dat dollarbiljetten bij betalingen streng gecontroleerd worden, maar onlangs hadden we toch twee aparte ervaringen. Nadat we in het bankgebouw hadden gepind en aan de balie vroegen om kleinere coupures, kregen we te horen dat een zojuist gepind bankbiljet niet in orde was. De kleur zou namelijk een beetje afwijken. Uh….ja hallo….wij hebben het bankbiljet zojuist uit jullie geldautomaat gehaald…..Wij lieten dus het bewijsbonnetje van de opname zien. Toen was het oké en kregen we kleinere coupures.
Hierna wilden we boodschappen afrekenen en gebruikten daarvoor een grotere coupure. Aanvankelijk werd dit biljet door de caissière geweigerd, omdat er een minuscuul scheurtje in zat. Met het blote oog nauwelijks zichtbaar. Ook dit biljet hadden wij op de bank gekregen. Natuurlijk weten we dat dollarbiljetten in perfecte staat dienen te zijn, maar je kunt het ook overdrijven.
Over smaak valt niet te twisten…..veel producten hier zijn echter flauw van smaak.
ATM-fraude komt vaak voor in Cambodja middels de zogenaamde ‘skimming method’...
4 mei: Visak Bochea Day of Buddha Day. Een National Holiday. Op Boeddha dag wordt de geboorte, de verlichting (Nirvana) en de dood van Boeddha herdacht. De volledige naam van Boeddha luidt: Siddharta Gautama Shakyamuni Boeddha. Dit festival wordt gevierd door boeddhisten over de hele wereld. Het is het belangrijkste festival in de boeddhistische maankalender. Veel boeddhisten zien dit festival als een tijd van vreugde. De lokale gemeenschap gebruikt dit als een gelegenheid om elkaar te ontmoeten en samen te zijn en meer te leren over de leer van Boeddha. Gezinnen brengen eten, kaarsen en bloemen naar de monniken in de kloosters. Andere veel voorkomende rituelen zijn: Het baden van een Boeddhabeeld, het delen van vegetarische maaltijden en het luisteren naar de lessen van de monniken. In ruil daarvoor zingen de monniken de geschriften, leiden ze een periode van meditatie en geven ze lessen over de thema’s van het festival. Er heerst een absoluut feestgevoel. Huizen en straten worden schoongemaakt en versierd met boeddhistische vlaggen en bloemen. In dorpen verzamelen boeddhisten zich rond beelden van de Boeddha als het donker is. Zij lopen rond het beeld met kaarsen tot alles in het licht is gehuld. Boeddhisten gebruiken licht om Visak te vieren om eraan te herinneren dat de Boeddha mensen liet zien hoe ze ‘verlicht’ konden worden. De boeddhistische vlag symboliseert de eenheid van de boeddhisten. Het wordt wereldwijd in bijna zestig landen gebruikt tijdens boeddhistische festivals, met name tijdens de Visak-feesten.
Het is gebaseerd op de kleuren van de aura, waarvan wordt aangenomen dat ze rond het hoofd van de Boeddha hebben geschenen na zijn Verlichting: Blauw (compassie), geel (middenweg), rood (zegeningen), wit (zuiverheid) en oranje (wijsheid). Het is een mooie traditie en de tempels lijken op deze feestelijke dag nog specialer.
Overigens: De idealen in het hart van het boeddhisme staan bekend als de ‘Drie juwelen’ of de ‘Drie schatten’. Dit zijn de Boeddha (het gele juweel), de Dharma (het blauwe juweel) en de Sangha (het rode juweel). Door deze tot de centrale principes van je leven te maken, word je een boeddhist. Het fundamentele doel van het boeddhisme is ‘Verlichting’ in het belang van alle wezens. Traditioneel drukken boeddhisten dit streven uit door op ‘Toevlucht te gaan’ tot de Boeddha, zijn Dharma (lering) en de Sangha (spirituele gemeenschap) of de ‘Drie juwelen’ zoals ze worden genoemd. De Boeddha wordt gezien als een toevluchtsoord, niet omdat hij ons zal helpen ontsnappen aan het leven en zijn moeilijkheden, maar omdat zijn voorbeeld en leer praktische en betrouwbare antwoorden zijn op ons verdriet in het aangezicht van het leven. Ze kunnen ons helpen ons te bevrijden van gehechtheid aan ‘valse toevluchtsoorden’. De visie en het voorbeeld van Boeddha zijn fundamenteel. In hun poging om het pad van de Boeddha naar de Verlichting te volgen, proberen boeddhisten alle lezingen te begrijpen die zijn wijsheid uitdrukken, uit de hele boeddhistische traditie door de eeuwen heen. Deze staan gezamenlijk bekend als de Dharma en worden vereerd als de beste gids voor de werkelijkheid die er is.
Wij gingen die dag naar een pagode/boeddhistische tempel/klooster bij ons in de buurt, Wat Ounalom Monastery geheten en zagen met eigen ogen een gedeelte zoals we hierboven hebben beschreven: Mensen die eten, kaarsen en bloemen naar de monniken brachten. Ook aanschouwden we een processie waar niet alleen de monniken in meeliepen, doch ook gewone burgers. De vlaggen met de kleuren blauw, geel, rood, wit, oranje werden met trots gedragen.
In de tussentijd dat de processie plaatsvond, bekeken wij de tempel aan de binnenkant (schoenen uit) en de buitenkant en spraken met diverse mensen en herkenden een boeddhistische monnik van de universiteit, die ons niet zag. Toen de stoet weer was teruggekeerd, werd beneden in de tempel door de monniken het geld geteld dat zij die dag hadden gekregen en op de tweede verdieping werd gereciteerd (schoenen uit). Zowel monniken als burgers zaten allemaal op de grond en er werd gebeden, gezongen en gesproken.
Op een gegeven moment hielden we het voor gezien en liepen de trappen af naar beneden. Dat was het moment waarop we Vutha zagen, de boeddhistische monnik die bij ons gesprek op de universiteit aanwezig was geweest in het kader van ons lesgeven. Hij liet weten dat er al 40 studenten willen deelnemen aan onze conversatielessen en dat er inmiddels groepen zijn gevormd voor een beginners-en intermediate niveau. Hierna wilde Vutha met ons op de foto. Hij vertelde dat hij de hele dag in de tempel aanwezig moest zijn en wel van 6.00 uur ’s ochtends tot 0.00 uur ’s nachts en dat het zijn beurt was om te reciteren van 20.00-tot 22.00 uur. Al met al was het zeer bijzonder om deze Boeddha-dag mee te maken.
5 mei: Start SEA Games. Deze 32e editie van de Zuidoost Aziatische Spelen vindt plaats tussen 5 en 17 mei 2023. Aan dit tweejaarlijks sportfestijn doen 11 South East Asian (SEA) landen mee. Dit jaar wordt het georganiseerd door Cambodja. De opening van de Spelen geschiedt door de Prime Minister en het motto luidt: Sports Live in Peace.
Op die dag maakten we kennis met een nieuwe bewoner van appartementencomplex Nine East. Het bleek te gaan om een ‘university lecturer’ en wel uit…..Nigeria. Hij keek behoorlijk op van het feit dat wij lang geleden vrijwilligerswerk hadden gedaan in Nigeria en op zo ontzettend veel plekken in zijn land waren geweest. Nigeria was destijds onze vuurdoop geweest in de Derde Wereld. De betreffende Nigeriaan gaf al 6 jaar les op een universiteit in Phnom Penh en was op 5 mei weer teruggekeerd naar Cambodja, om wederom te starten met doceren.
Hij was in gezelschap van zijn vrouw. Het wonen in Nine East bleek echter van korte duur te zijn. Ook zou hij begin juni alweer teruggaan naar Nigeria, om vervolgens in juli weer terug te keren naar Cambodja. Aangezien zijn vrouw hem dan niet meer zou vergezellen, had hij besloten om dan een ander appartement te gaan huren.
Als wij buiten worden aangesproken door iemand die vraagt waar wij vandaan komen en het woord The Netherlands valt, vertelt hij vol trots dat hij twee keer in Nederland is geweest en wel in Breda en in Amsterdam. Als wij vragen naar zijn Nederlandse ervaringen, begint hij te lachen….….the country of the soft drugs…….tsja….als dát de eerste associatie met Nederland is…..tsjonge…jonge…!!!! Overigens: Wij merken vaak dat het kwartje niet valt als wij ‘The Netherlands’ melden als zijnde onze home country. Echter: Als we dan Holland zeggen, dan krijgt men een ‘Aha-Erlebnis’.
8 mei: Ploegfestival Cambodja. Het Feest van de Heilige Ploeg. Op deze dag wordt het begin van het rijstseizoen gevierd met een officiële vrije dag. In het park bij het Koninklijk Paleis in Phnom Penh vindt een traditionele ceremonie plaats waarbij twee ossen een vore in een rijstveld ploegen en priesters rijst zaaien. De ceremonie wordt bijgewoond door de koning en de premier van Cambodja. Soms neemt de koning zelf deel aan de ceremonie door achter de ploeg te lopen. Na de ceremonie worden de heilige ossen bevrijd van hun juk en krijgen de ossen verschillende soorten voedsel aangeboden: Rijst, sesamzaad, maïs, vers gemaaid gras, bonen, water en wijn. Afhankelijk van wat ze eten worden er door boeren voorspellingen gedaan m.b.t. de komende landbouwomstandigheden en oogst. Aan deze voorspellingen wordt door de Cambodjanen veel waarde gehecht. De toeschouwers zijn op deze dag vaak gekleed in traditionele Khmer kostuums.
Welnu, wij besloten om te gaan kijken. Echter: Toen we arriveerden was er niets te zien. Waren we wellicht te laat? Wij zagen slechts een paar dranghekken en meer niet. De eerste de beste Tuktuk driver die Engels sprak liet weten dat dit festival ieder jaar in een andere plaats in Cambodja plaatsvindt.
Dit jaar werd het dus niet in Phnom Penh gehouden, doch ‘in the province’. Slechts de koning was die ochtend een uurtje aanwezig geweest (vandaar de dranghekken) en dat was alles. De viering van het festival vond dus niet plaats in Phnom Penh. Wij liepen langs ‘the riverside’, gingen lunchen en raakten in gesprek met een Australiër die al 12 jaar in Cambodja woont. Ook interessant………
Op 10 mei togen we even naar één van de postkantoren om aldaar enkele kaartjes te versturen naar mensen op hoge leeftijd in onze kring die niet beschikken over mail of app. Het postkantoor is best mooi aan buiten-en binnenkant en dat werd dan ook op de gevoelige plaat vastgelegd.
Hierna richting Olympic Market, een echte markt voor de locals, maar immens groot. Op deze markt gebruikten wij een soort noodle lunch. En natuurlijk ontbraken de stokjes ook niet. Het moet gezegd worden….Ben kan beter omgaan met deze stokjes dan ik (Dees). Bij mij valt alles tussen wal en schip, maar…..geen probleem…..De vrouw achter het stalletje nam een schaar ter hand en knipte de noodels in kleinere stukjes. Wij kochten op de markt witte azijn. Dit gaan we aanlengen met water ter behandeling van een schimmelinfectie tussen de tenen (Dees). Witte azijn, maar ook appel cider azijn zou effectief moeten zijn. Tsja….terug in Zuidoost Azië betekent dat je vaak je schoenen uit moet doen als je ergens naar binnen stapt (in tempels, huizen, op de universiteit e.d.) en aangezien ik (Dees) in z’n algemeenheid nooit op blote voeten loop, is het lastig dat dit hier wél van je wordt verlangd….met als gevolg….infecties……..…Een andere hobbel voor mij zijn de vele katten….Wij zijn nu eenmaal geen animal-lovers, dus honden en katten zijn niet aan ons besteed.
En dan is er weer contact met onze beste Ghanese vriend Paul, die ons o.a. liet weten dat zijn vader was overleden. Onze gedachten gingen terug naar die aardige man die zich altijd zo betrokken had getoond bij ons project en ons leven in Tamale. Dus werd er per mail stilgestaan bij dit overlijden en haalden we samen herinneringen op.
Maandelijks laten wij de bloeddruk van Ben checken. In onze buurt onderzochten we de mogelijkheden: Het Calmete Hospital? Pasteur Instituut? Op 11 mei gingen we maar eens op onderzoek uit. Hoewel beide lokaties vlakbij zijn, is het onmogelijk om een drukke weg veilig over te steken. Het verkeer raast continu voorbij, er is geen ‘gaatje’ te vinden. Als je leven je lief is, steek de rijweg niet over in Phnom Penh!
Dus met de Tuktuk op pad richting Calmete Hospital. Een gigantisch groot ziekenhuis. Plotseling kregen wij een flash-back inclusief shock toen wij honderden mensen buiten op de grond voor het ziekenhuis zagen liggen. Zijn wij terug in Nigeria, alwaar die beelden ook nog altijd op ons netvlies staan? Tel daarbij op dat eigenlijk niemand Engels spreekt en dan heb je de cocktail al klaar die zorgt voor een stijging van de bloeddruk van Ben. Na heel veel zoeken en vragen kwamen we uiteindelijk terecht bij een student geneeskunde die én Engels sprak én bereid was om de bloeddruk van Ben op te meten. Het kon niet uitblijven dat die te hoog was. Toen wij lieten weten dat Ben ’s morgens en ’s avonds bloeddruk medicatie slikt, was het goed. Ook informeerden wij nog even of we t.z.t. terecht zouden kunnen voor het laten checken op PSA of cholesterol en dat was mogelijk. Hij legde uit waar wij ons dan zouden moeten melden, zodat we niet zouden verdwalen. Oké, toch togen we ook nog even naar het Pasteur Instituut (ons bekend van vaccinaties in Marokko) en daar voelde de hele kleinschalige scene voor Ben al 1000 keer prettiger. Het bleek dat bloeddruk meten weliswaar niet mogelijk is, maar laten checken op PSA en/of cholesterol is geen probleem.
Ons appartement is zeker fully furnished, maar niet fully equipped. Verschillende spullen hebben we dan ook zelf aangeschaft. Een strijkijzer echter dachten we wel ergens in het gebouw te kunnen lenen/gebruiken. Nee, dus…..in het grote appartementencomplex Nine East is geen strijkijzer aanwezig……
Plotseling krijgen we een telefoontje dat we niet kunnen thuisbrengen. De persoon aan de andere kant van de lijn spreekt alleen maar Khmer en geen woord Engels. Beiden werden wij op ons eigen Cambodjaanse telefoonnummer gebeld. In onze beleving heeft niemand onze beide nummers. Navraag doen bij de receptie dus en vragen of men het bewuste telefoonnummer - vanwege het taalprobleem - even voor ons wil bellen om te vragen wat er aan de hand is. Duidelijk werd dat de beller zijn verontschuldigingen aanbood. Toch waarschuwde de receptie ons: ‘Take care; there are bad guys in Cambodia’….tsja….overal op de hele wereld zijn bad guys, maar goed….een gewaarschuwd mens telt voor twee……
King’s birthday op 14 mei. De huidige koning van Cambodja, Norodom Sihamoni genaamd, is geboren in 1953 en is sinds 29 oktober 2004 koning van Cambodja. De verjaardag van de koning werd gevierd op 13, 14 en 15 mei.
Als Ben een bezoekje wil brengen aan een herenkapper, komen we uiteindelijk terecht bij Mr. Barber (toepasselijke naam). Uiteraard zijn we inmiddels wel gewend aan het feit dat je al blij kunt zijn als je iemand treft die Engels spreekt (en dát in de hoofdstad!), deze Mr. Barber heeft de hele knipbeurt écht geen woord kunnen wisselen in het Engels, maar zelfs een woord in het Khmer kwam er niet uit. Het was écht een kwestie van zitten-knippen-wegwezen. En het resultaat? Ben is helemaal klaar om te beginnen bij de boeddhistische monniken….hahaha! Spraken we in Ghana over de ‘bush-cut’, hier noemen wij het de ‘Boeddha-cut’….hahaha!
Hier in Phnom Penh zijn enkele telefoonmaatschappijen, zoals Smart en Cellcard. Wij hebben Smart. Vreemd is dat iemand met Smart niet kan bellen met iemand die Cellcard gebruikt en andersom. In de praktijk van alledag is dit dus niet echt handig. Overigens: De meeste mensen gebruiken hier Telegram in plaats van Whatsapp.
Het is jammer dat wij hier buiten niet fijn kunnen lopen. Met voetgangers wordt geen rekening gehouden. Als er al trottoirs zijn, dan staan deze óf vol met auto’s en motoren óf de trottoirs zijn helemaal kapot gereden. Bovendien is de hitte van dien aard dat je lopen wel uit je hoofd laat. Wandelen is dan ook niet echt uitnodigend.
Ben keek even vreemd op toen hij op 17 mei in alle vroegte uit het slaapkamerraam keek. Op een hele grote bundel van elektriciteitskabels (boven de grond) wandelde rustig een….eekhoorn en wel een reuze exemplaar! Op diezelfde dag was ik (Dees) ziek.
Vrijwilligerswerk op een boeddhistische universiteit…..Niet te geloven, maar waar…..Wij gaan lesgeven aan de boeddhistische monniken! Het idee borrelde al veel langer, maar nu is het dan toch werkelijkheid geworden!!!!
Uiteraard gingen we ons ook even inlezen in hun manier van leven. Een bhikkhu is een boeddhistische monnik. Een bhikkhuni is een boeddhistische non. Hun leven is door de Boeddha zó opgezet dat het de optimale levensstijl is voor het behalenvan het nirwana (de verlichting). Bhikkhus dragen vaak bordeauxrode of oranjebruine gewaden en scheren het hoofd kaal. Monniken hebben een centrale functie in het boeddhistische openbare religieuze leven, wat gedeeltelijk verklaarbaar is doordat in veel boeddhistische landen en tradities er geen specifiek geestelijke ‘zielzorg’ functies voor de bevolking zijn, een rol die in het (katholieke) Westen door priesters of pastors vervuld wordt. De algemene gedragsregels zijn voor iedereen goed: Niet bewust doden, stelen, jezelf domweg verdoven, anderen seksueel leed aandoen of nutteloos met hun gevoelens spelen. Ze herinneren de mens eraan zich minder door de voorwaardelijke wereld te laten vangen. Boeddhistische monniken wijden hun leven aan de boeddhistische religie. Zij leiden een eenvoudig leven en wonen bij elkaar in kloosters en hebben een speciale dagindeling.
Wat Boeddha zegt over vrouwen is niet vrouwvriendelijk: Vrouwen werden beschouwd als materialistisch en emotioneel, minder bereid tot wereldverzaking en minder goed in staat om vooruitgang te boeken op het boeddhistische pad. Een wedergeboorte als man was in deze visie het beste wat een vrouw kon overkomen. Tsjonge…jonge…..dat past uiteraard niet in ons gedachtegoed, maar goed….
Boeddhisten geloven dat men bevrijd kan worden uit de cirkel van wedergeboortes door het volgen van de door de Boeddha onderwezen middenweg. De belangrijkste aspecten van deze middenweg zijn: Het uitbannen van alle materiële verlangens, het zich ethisch gedragen en het ontwikkelen van de geest.
Boeddhisten eten geen prikkelende kruiden. Groenten van de uienfamilie mogen niet gegeten worden, omdat deze verondersteld worden lust te creëren en een slechte geur veroorzaken wanneer ze rauw gegeten worden, zoals knoflook, uien, sjalotten, prei en bieslook. Onder Boeddhisten zijn veel vegetariërs. Het Boeddhisme vertelt dat alle wezens gelijk zijn, dus kan een mens niet bepalen wat er met een dier moet gebeuren. Ze mogen niemand pijn doen en kunnen daarom ook geen dieren slachten om op te eten.
Bij Boeddhisten betekent de dood niet het einde, maar juist het begin van de overgang van het ene leven naar een nieuw leven. Zij geloven namelijk in reïncarnatie. Dit speelt o.a. ook een belangrijke rol tijdens een boeddhistische uitvaart. Een Boeddha beeld mag nooit op de grond of in een lage kast staan. Dat is een teken van disrespect. Voor studenten kan het fijn zijn om een boeddha op hun bureau te plaatsen. Een boeddha beeld stimuleert als het gaat om het behalen van doelen en kan dus wellicht helpen bij het studeren. Een vrouwelijke Boeddha heet Tara.
Toen Boeddha de Verlichting bereikte, raakte hij met zijn rechterhand de aarde aan, waarbij de aarde fungeerde als getuige. Het meest boeddhistische land is Sri Lanka. Het symbool van het Boeddhisme is een wiel met 8 spaken. In het Boeddhisme gaat het minder om wat je eet en veel meer om hoe je eet. Je eet met respect voor de ingrediënten en de mensen die ervoor gezorgd hebben dat het eten van zaadje tot aan eindproduct bij jou op tafel komt. Boeddhistische monniken zijn kaal. Door hun hoofd te scheren geven monniken zichzelf meer tijd voor de dingen die echt belangrijk zijn. Een geschoren hoofd symboliseert het idee van meer aandacht voor innerlijke verandering dan uiterlijke verschijning.
Behalve hun visie op de dood, hebben boeddhisten ook een bijzondere visie op het leven. Zo zouden mensen in het Westen op de automatische piloot leven. Boeddhisten noemen dat luiheid, maar die gaat niet over niks doen. Het gaat juist om veel te veel doen; om zóveel te doen dat we onszelf vermijden….ja, daar kunnen we ons absoluut in vinden.
De onverstoorbaarheidvan boeddhisten komt niet voort uit een verkregen rust, maar uit het besef dat rust en onrust elkaar opvolgen zoals de dag en de nacht elkaar opvolgen. Er wordt wel eens gezegd dat het ongeluk brengt als je een Boeddhabeeld voor jezelf koopt. Dit is echter een fabel die in het Westen is verzonnen. Een Boeddha staat voor geluk, voorspoed, goede gezondheid, liefde, bescherming en genezing. Zen is een vorm van boeddhisme. Volgens het boeddhisme vinden we het echte geluk in het heden, leef in het nu. De priester van het boeddhisme heet lama. Een stoepa of stupa is een boeddhistisch bouwwerk dat de relikwieën van een boeddhistische heilige bevat. Heilige dieren in het boeddhisme zijn: De koe, de slang, de olifant, de tijger en de aap.
Een krachtige uitspraak van Boeddha is: Er is geen weg naar geluk, geluk is de weg…..Met die uitspraak zijn wij het helemaal eens….Hoe het ook zij: Tot zover deze achtergrondinformatie.
Terug naar ‘onze’ Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Deze universiteit werd opgericht in 1954 ten tijde van de voormalige koning Norodom Sihanouk. Gelegen in de nabijheid van het Koninklijk Paleis in Phnom Penh, was het de eerste en enige boeddhistische instelling voor hoger onderwijs in Cambodja. De universiteit begon met boeddhistisch hoger secundair onderwijs en ging daarna verder met het geven van ‘degree courses’. Voor elk academisch jaar kon de universiteit slechts 40 monnik-studenten toelaten. In 1972 werd het gesloten toen het land na de staatsgreep van 1970 in een burgeroorlog belandde. Tijdens het regime van de Rode Khmer (1975-1979) leed de universiteit zware verliezen en werd het verwoest.
In 1996 werd de Boeddhistische Universiteit heropend om monnik- studenten hoger secundair onderwijs te bieden en bleef in 1999 bacheloropleidingen aanbieden, met een selectie van 50 studenten per jaar. In 2004 stond de universiteit het hoger secundair onderwijs af aan de Suramrith Buddhist High School. In 2006 werd Preah Sihanouk Raja Buddhist University opgewaardeerd door een subdecreet van de koninklijke regering van Cambodja om een volwaardige universiteit te zijn en tussen 2012 en 2018 werd ook een Master Degree programma mogelijk. Preah Sihanouk Raja Buddhist University zet zich in om studenten diepgaande kennis van het boeddhisme en aanverwante gebieden aan te bieden.
Doelstellingen: 1: Om de leer van de Boeddha in Cambodja en in het buitenland te promoten. 2: Om Cambodjaanse boeddhistische monniken te voorzien van diepgaande kennis van het boeddhisme, Pali en aanverwante gebieden. 3: Om Cambodjaanse monniken op te leiden tot gekwalificeerde leraren en leiders, die wijsheid en vaardigheden hebben om mensen te begeleiden. 4: Om Cambodjaanse monniken op te leiden tot geleerden, die de leer van Boeddha correct kunnen interpreteren. 5: Om moraliteit en vrede tussen mensen en naties te verheffen.
Structuur: Momenteel bestaat de Boeddhistische Universiteit uit vier Faculteiten (en een centrum): 1. Faculteit der Filosofie en Religies (met een afdeling Boeddhistische Filosofie; een afdeling Sociologie en een afdeling Recht). 2. Faculteit Onderwijswetenschappen en Informatietechnologie (met een afdeling Onderwijsadministratie en een afdeling Management). 3. Faculteit Literatuur (met een afdeling Khmer-taal en een afdeling Milieu) 4. Faculteit Pali-Sanskriet en Vreemde Talen (met een afdeling Pali en Sanskriet en een afdeling Engelse taal). 5. Centrum voor lerarenopleiding.
Aangezien het aantal monniken dat de boeddhistische bovenbouw van het secundair onderwijs afrondt elk jaar aanzienlijk toeneemt - met als doel het boeddhistisch hoger onderwijs in plattelandsgebieden uit te breiden en te versterken - hebben de algemene inspectie van het nationale boeddhistische onderwijs en het ministerie van culten en religies nu drie hogescholen opgericht als takken van de Preah Sihanouk Raja Buddhist University en wel in de provincie Battambang, één in de provincie Kompong Chhnang en één in de provincie Kompong Cham. Eind 2011 werd de Kompong Cham-tak opgewaardeerd tot universiteit. Tussen 2002 en 2018 zijn er 2831 Bachelor studenten afgestudeerd en 38 Master studenten. Vanaf 2009 voert de hoofdcampus van de Preah Sihanouk Raja Buddhist University in Phnom Penh elk jaar een toelatingsexamen uit om 480 studenten te selecteren. In 2012 studeerden er 1512 studenten op de hoofdcampus, 3163 studenten (inclusief de drie takken), waren al afgestudeerd met een Bachelor graad.
Cursussen aangeboden door de universiteit zijn als volgt: 1. Eénjarige certificaatcursus: Certificaat Pedagogiek. 2. Eénjarige diplomacursus: Diploma in het Boeddhisme. 3. Vierjarige opleiding Bachelor of Arts (B.A.) met als hoofdvakken: Boeddhistische filosofie; Sociologie; Rechten; Onderwijsadministratie; Management; Pali taal; Engelse taal; Khmer literatuur; Milieu. 4. Tweejarige Master of Arts (M.A.) Degree: Master in boeddhistische studies; in filosofie; in Khmer taal-en letterkunde; in onderwijsadministratie en in onderwijsmanagement.
Faciliteiten voor de studenten: Bibliotheek en gratis internet.
Na al deze achtergrondinformatie, is het nu tijd voor onze eigen bevindingen……………………Op 18 mei was het dan eindelijk zover….Onze eerste les op de Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Wij moeten ons even in de arm knijpen…..Gebeurt dit echt?....
Allereerst gingen we even naar het kantoor van onze contactpersoon Vutha, die nog bezig was met de namenlijsten van de studenten. Het werd duidelijk dat er meer studenten deelnemen met een intermediate level dan met een basic level. Terplekke werd dan ook besloten om toch de twee niveau’s samen te voegen in één klas. Als ondersteuning kregen wij dan een zogenaamde class co-teacher, (Eang Seng genaamd) en deze jonge knaap kan eventueel vertalen van Engels naar Khmer. De tijd (van 14.00-tot 17.00 uur) zou wel hetzelfde blijven. Niet vergeten om een break te nemen! Ook gingen we samen met Vutha nog even naar het kantoor van de international coordinator foreign languages. Dit was slechts een formaliteit. Zij bespraken inhoudelijk bepaalde kwesties, zoals bijvoorbeeld: Liever niet praten over de politiek of de koning. Mochten wij copieën nodig hebben, dan konden we dit via Vutha regelen. Wij ventileerden onze aanpak: Geen frontal-teaching, doch interactie, learning by doing, werken in groepjes enz.enz. Er werden foto’s gemaakt en toen werden we naar ons lokaal gebracht waar de studenten al zaten te wachten. Er was meteen een klik-gevoel.
De namen van de studenten zullen wij wellicht nooit kunnen onthouden. Een greep hieruit: Soy Kimhong; Hemnn David; Vat Sivan; Prom Phy; Chea Sding; Phorn Chanpheng; Pech Phat; Sok Sreyniroth; Kong Sinin; Ban Soksam; Run Ra; Choeun Koy; Sum Hong; Poun Chanthea; Tock Yort; Toem Yhy…..Is het nog te volgen?....hahaha!
Wij hielden een introduktie over Nederland en ons vrijwilligerswerk wereldwijd. De studenten vroegen ons het hemd van het lijf. Wat een leuke groep! Iedereen voelde zich erg prettig. Na 3 uur werden de studenten toch wel moe, dus terplekke werd voorgesteld om in het vervolg om 16.30 uur te stoppen en dat is natuurlijk prima.
Aangezien wij al een tijdje doende zijn om deel te nemen aan een meditatie klas en wij tot dusver nog geen geschikte plek hadden gevonden, leek het ons wel een goed idee om ons verzoek te droppen op deze boeddhistische universiteit. Dát moet toch dé uitgesproken plek zijn waar zoiets te realiseren is, nietwaar? Eén studente liet weten navraag te zullen doen bij een teacher. Mooi, wordt vervolgd.
Het is ons bekend dat er van je wordt verwacht om op blote voeten een lokaal te betreden. Uiteraard deden we dit, doch wij vinden het gewoon niet fijn om blootsvoets te lopen, maar goed….het zij zo….Totdat de co-teacher ons liet weten dat dit absoluut geen ‘must’ is. Volgens hem kunnen wij gewoon onze schoenen aanhouden. Nou, dat zou prettig zijn.
Het regenseizoen is nu echt goed op gang gekomen en gaat geregeld gepaard met fikse onweersbuien en bliksem.
En dan krijgen we bericht dat een oom van Ben (broer Ben’s vader) is overleden (92 jaar). In onze beleving mag er dan voornamelijk slechts sprake zijn van grote dankbaarheid. (Ben’s vader stierf op 50-jarige leeftijd; die van mij Dees op 52-jarige leeftijd). Als wij een kaartje willen versturen en op zoek gaan naar een condoleancekaart is dat nog een hele onderneming en dit kost je gewoon een halve dag! In de Tuktuk dwars door miljoenenstad Phnom Penh met de google translator in de aanslag. Deze staat bijna permanent op de vertaling Engels-Khmer. Al vaker gemeld dat best weinig mensen Engels spreken in Phnom Penh.
Welnu, er werd begonnen op de Central Market…misschien in een bookstore….nee dus….Echter: Men deed er alles aan om ons te helpen: Er werd over en weer naar elkaar geschreeuwd, er werd volop in het Khmer gekwebbeld en uiteindelijk werd de juiste plek op een papiertje geschreven. Het bleek te gaan om een straat met allemaal kleine stalletjes met kaarten, maar helaas….geen condoleancekaart te bekennen, slechts kaarten voor ‘a wedding’ en aan zoetsappigheid, glitter en glamour was uiteraard geen gebrek. Dát hoort gewoon bij een ontwikkelingsland. Hoe meer glitter, hoe liever. Dat wij dit juist vreselijk vinden en opteren voor een basic exemplaar, wordt niet begrepen. Oké, de tuktuk driver startte zijn karretje weer (wij hadden hem gevraagd om even te wachten) en we gingen verder op pad. Vervolgens arriveerden we bij een soort drukkerij, waar weliswaar ook kaarten werden verkocht, maar ook daar vonden we niet wat we zochten: Glitter en glamour en alles in het Khmer geschreven. Je weet dan dus helemaal niet wat voor tekst je zou versturen. Nee dus…..
Tenslotte togen we naar het postkantoor en daar vonden we een ansichtkaart met de Lotusbloem erop. Perfect! Lotus is de nationale bloem van Cambodja en het symbool van de leer van het boeddhisme. De Lotusbloem staat o.a. symbool voor de transformatie van duisternis naar licht, maar het staat ook voor zuiverheid, puurheid en bescherming. Prachtig! Toen we gingen informeren hoe lang een kaart er over zou doen om van Cambodja naar Nederland te geraken, kregen we zeer tegenstrijdige antwoorden te horen, variërend van 1 week tot 8 weken. Nou ja, het zij zo….Een bericht achterlaten op Mensenlinq was natuurlijk ook wel een optie geweest, maar het betreffende overlijdensbericht was niet te vinden op Mensenlinq. Dus vandaar een kaart die dan lang onderweg zal zijn. Wel kunnen we online de uitvaart volgen via een livestream met inlogcode. Op die manier zijn we er dan toch een beetje bij……Echter: Hoewel we enkele beelden konden zien, liet de verbinding dusdanig te wensen over dat we de dienst niet helemaal konden volgen.
Hoera…..Onze contactpersoon Vutha van de boeddhistische universiteit gaf ons uiteindelijk ook toestemming om onze schoenen aan te houden in het klaslokaal. Heel fijn! (Dit geldt dus niet voor de studenten, hoewel een enkeling toch schoeisel draagt).
In onze tweede les werden allereerst de doelstellingen van onze English conversation club uitgelegd: ‘We focus on speaking skills. It’s about all kind of topics, debates and cultural exchange. The goal is to create interaction between the students, to share ideas, to participate in discussions and to give each other feedback’. Deze tweede les stond verder in het teken van vrijwilligerswerk wereldwijd met vele ‘ins and outs’. Cultural exchange dus! Op een gegeven moment viel de uitdrukking: ‘No pain, no gain’ en dit ontlokte de reactie bij een humoristische monnik, te weten: ‘But if you have too much pain, you will die’. Overigens: Het blijkt dat wij één jongen in de klas hebben die slecht horend is. In ieder geval: Zowel wij als de studenten genieten volop!
De afgelopen tijd werden wij veelvuldig verblijd met berichten van onze studenten en collega teachers uit Ayacucho/Peru. Het is fijn om te horen dat wij er blijkbaar in zijn geslaagd om hen te inspireren. (Althans dat kregen wij teruggekoppeld). Het is zó waardevol om te ervaren dat die drive, die passie er nog steeds is (zelfs na al die jaren in de Derde Wereld). Het is zó bij ons gaan horen, het is gewoon een jas die heel lekker zit……….
24 mei: Algemene Ledenvergadering De Fonteyne Vlissingen. De stukken werden ons zoals altijd per mail aangeleverd. Echter: Dit keer was het wel erg veel leesvoer, namelijk zo’n 140 bladzijden, verdeeld over 14 bijlagen. Als je dit allemaal leest in een Cambodjaans referentiekader, dan kun je alleen maar diep zuchten, maar het zal ook niet anders kunnen, gelet op de strakke wet-en regelgeving in Nederland, maar toch…………Tot onze verbazing kregen we op 12 mei zomaar ‘out of the blue’ te horen dat de vergadering niet door zou gaan en verplaatst was naar 20 juni, aangezien het bestuur was afgetreden…..Wederom dus een uitnodiging voor 20 juni en dit keer met maar liefst 28 bijlagen. Nou, die gaan we in ieder geval niet meer lezen. Wel zullen we ons opnieuw afmelden.
Muggen, muggen, muggen…..Ik (Dees) word weer volop gestoken door muggen. (Ben nooit). Uiteraard zijn de muskieten nu in het regenseizoen aan de orde van de dag. Binnenkort sprayen dus (en vanuit onze Afrikaanse ervaringen weten we nog dat je voornamelijk op de grond moet richten). Gelukkig verblijven wij in de hoofdstad en daar komt eigenlijk geen malaria voor (wel in de country side).
Als wij op 24 mei buiten op straat lopen en in de buurt van een pagode zijn, zien we plotseling een aap over elektriciteitsdraden lopen die hoog boven de grond hangen. Binnen no time verschijnen er meer apen, zeker een stuk of 5. Wij zijn daar niet echt van gecharmeerd, aangezien ik (Dees) in Ghana een keer ben gebeten door een aap en wel in mijn knieholte. Navraag leerde dat er vaak apen te vinden zijn bij een boeddhistische tempel cq pagode. De aap wordt net als de koe, de slang, de olifant en de tijger gezien als een heilig dier in het Boeddhisme. In de boeddhistische verhalen en afbeeldingen komt de aap regelmatig voor. Bijvoorbeeld in de bhava-cakka, het wiel van wording, het levenswiel, waar je in de buitenste ring een aap kunt zien die van de ene tak naar de andere slingert.
Het is natuurlijk erg interessant om bovenstaand apen verhaal voor te leggen in onze klas, tijdens onze conversatieclub op de boeddhistische universiteit. De studenten lieten weten dat de apen meestal op zoek zijn naar voedsel. Sommige apen zouden wel agressief kunnen reageren, anderen helemaal niet. Devies was:Met rust laten, geen aandacht aan schenken. In onze klas zitten uiteraard boeddhistische monniken, maar ook ‘gewone’ studenten. Deze laatste groep heeft dus geen oranje kledij aan. Deze studenten komen van andere universiteiten of van ‘onze’ universiteit of het zijn reeds afgestudeerden die al een baan hebben.
Op 25 mei kregen wij van Vutha (onze contactpersoon) de correcte en volledige namenlijst. Daar gaan we dan: Kong Sinin, Chea Soliny, Sok Sreyniroth, Suong Sothun, Pech Phat, Toem Thy, Toch Yort, Hemrin David, Soy Davan, Torn Navy, Sam Veary, Choeun Koy, Vat Sivan, Poun Chanthea, Champheng Phorn, Sum Hong, Run Ra, Von Chaly, Soy Kimhong, Prom Phy, Sak Posda, Ban Soksan, Krouch Phanith, Thach Visal…..
Contactpersoon Vutha woonde een les van ons bij en wij lieten hem enkele topics zien, zoals: Do you fear change? Would you be happy in a world where nothing ever changed? If you could go back in time and give yourself some advice, what would it be? Er werden groepjes gevormd en in ieder groepje werd een leider aangesteld (spokesman) die aan het einde van de sessie namens het subgroepje moest spreken. Er waren 5 groepjes, dus 5 leiders, die allen hun bevindingen ‘in front of the class’ presenteerden. Dit ging goed. Na de pauze was er nog ruimte voor een extra topic: Why do men and women sometimes have such difficulty communicating with one another?
Zomaar een situatie in de klas: Eén monnik vertelde dat hij al op 9-jarige leeftijd zijn ouders, broers en zussen had verlaten om mini-monnik te worden….’I was a mini monk’…. Hij had dus eigenlijk nauwelijks deelgenomen aan een gezinssituatie. De monniken wonen in een klooster en moeten zelf koken, wassen, schoonmaken e.d. Dit deed de humoristische monnik de opmerking maken: ‘When I - who knows - marry in the future, I will be the perfect husband’….hahaha!
Bij het werken in groepjes vielen een paar dingen op: De jongelui beginnen allemaal driftig te schrijven, aangezien zij de vragen willen beantwoorden. Echter: Wij hebben geen writingclub, doch een conversationclub, dus adviseerden wij om slechts keywords te noteren. Ook moesten we uitleggen dat een antwoord niet goed of fout was; het is jouw mening, dus dat is altijd goed. Op een gegeven moment hoorden we een groepje gezellig in het Khmer kletsen. Zolang Khmer gebruikt wordt om anderen te helpen de opdrachten te begrijpen, is het natuurlijk prima om Khmer toe te passen als instructietaal, maar het is natuurlijk niet de bedoeling om Khmer voorrang te geven boven het Engels (in een Engelse conversatieclub)….hahaha!
Overigens: Vutha introduceerde ook een presentielijst. Het bleek namelijk dat de studenten na afloop van 3 maanden conversatieclub een certificaat zouden krijgen bij voldoende aanwezigheid. Wij vroegen aan Vutha of er na de eerste 3 maanden een nieuwe groep gaat starten van wederom 3 maanden of gaan wij verder met deze eerste groep? Het antwoord luidde: ‘Everything is open, I have to discuss it…’
Aan het einde van de les blijven sommige studenten nog even hangen. Zij willen dan iets ‘entre nous’ bespreken en dat kan van alles zijn: Variërend van: ‘Can I come one hour later next time?’ tot: ‘I understand your English, but I can’t speak’. Ik adviseerde de betreffende student om heel veel Engels te luisteren in combinatie met lezen (bijvoorbeeld Engelse songs met lyrics) enz. Ook kregen we de terugkoppeling van een studente op onze vraag waar wij konden deelnemen aan een meditatieclub. Zij had werkelijk haar best voor ons gedaan, maar op de universiteit bleken geen mogelijkheden te zijn. Volgens haar had zij een perfecte plek gevonden, alleen bevond deze zich op maar liefst 42 km. afstand. Nee dus…laat maar….….Iemand anders adviseerde ons om gewoon thuis te mediteren…wel zo handig……en dat gaan we dan ook doen. Deze simpele oplossing kwam van iemand die een jaar in Duitsland vrijwilligerswerk had gedaan inzake het opvangen van vluchtelingen. Deze knaap was dol op het leren van talen en zijn droom was om later een talenschool te beginnen.
Situatie in de klas: Als er in groepjes wordt gebrainstormd over de vraag: Would you sacrifice happiness for the opportunity to be successful?, was - gelukkig - iedereen het erover eens dat geluk belangrijker is dan succes. Echter: Eén monnik zag het anders: Voor hem was succes belangrijker dan geluk. Toch een beetje vreemd in een setting van boeddhistische monniken, nietwaar? Op de vraag: Who is the most successful person you know? gaf bovenstaande bedoelde monnik dus een voor hem logisch antwoord, namelijk: Mark Zuckerberg….hahaha….pfff….
Aangezien er ook niet-monniken in de klas zitten, waren de volgende stellingen ook wel interessant om over te discussiëren: If someone was married, had three healthy children, a comfortable house and secure job, would you consider that persoon to be successful? Yes/No/Why? en Would you consider a ninety years old person who is physically and mentally very healthy a success? Why? Tijdens het laatste gedeelte van de les (als er bijvoorbeeld tijd over is), is het wel eens leuk om verhalen te vertellen uit onze schat aan ervaringen wereldwijd, bijvoorbeeld een verhaal uit Ghana waarbij je er met je West-Europese hoofd helemaal naast kunt zitten.
Eén studente studeert filosofie en zij zit te smullen van onze onderwerpen en draait haar hand er niet voor om, om voor de klas een heel betoog te houden……en wij genieten…..genieten…! Grappig detail: De filosofie studente wilde voor mij het bord uitvegen. Ik liet haar weten: ‘It is not necessary, I am not yet that 90 year old one from the topic’…hahaha, waarop zij serieus meldde: ‘’I am your student, I have to help my teacher’. Oh, de mensen zijn zo nederig…….
Hoewel het qua niveau van de cursisten wel een beetje schort aan hun spreekvaardigheid Engels en zij vaak vast zitten aan bepaalde patronen en aan het feit dat hun enige referentiekader - voor de meesten uiteraard - slechts Cambodja is, zijn de cursisten wel gemotiveerd en voelen zij zich op hun gemak in onze lessen en dat is voor ons erg belangrijk. Ook de lesstof spreekt aan. Men vindt de topics boeiend. Tevens is de sfeer erg fijn. Leren van elkaar is de rode draad. Kortom: Wij voelen ons als een vis in het water!!!
Het is mooi dat wij zelfs op afstand iets mogen betekenen voor de mensen die wij wereldwijd hebben ontmoet. Zomaar een voorbeeld: In Ayacucho/Peru hebben we een paar maanden samengewoond met een aardige knul uit Madrid/Spanje, die werkzaam was voor universiteit UNSCH. Hij liet ons weten dat universiteit UNSCH hem had gevraagd deel te nemen aan een ‘online conference about the state of university social responsability’ en hij liet doorschemeren naar woorden te zoeken die zowel ‘improvements’ zouden laten zien, maar tevens moest het op een manier gebeuren die niet ‘too direct’ zou zijn. Nou, laat dat maar aan ons over….met onze wereldwijde ervaringen konden wij hem wel ‘tools’ aanreiken. De jas van ‘being a foreign coach’ past ons wel…..
Het leven zit vol verrassingen……Acht jaar geleden (2015) waren wij ook in Cambodja en wel in Siem Reap en nu kregen we wederom contact met ‘a friend’ van destijds, Sophal genaamd. Hij bleek Siem Reap in de coronatijd te hebben verlaten en nu in Battambang te wonen met zijn vrouw en twee zoontjes. Wellicht kunnen we elkaar nog eens ontmoeten…..The time will tell……..
31 mei: Wij waren uitgenodigd door een Nigeriaans moslim echtpaar, dat sinds begin mei in ons appartementencomplex Nine East woont. De man is universitair docent op een universiteit/business school hier in Phnom Penh. Zijn vakgebied is: ‘Finance’. Op 2 juni gingen zij weer vertrekken uit Cambodja en gingen terug naar Nigeria, maar niet voor lang. In juli zal de man weer terugkeren naar Cambodja/Phnom Penh om les te geven, maar dan zal zijn vrouw hem niet vergezellen. Ook zal hij dan een ander appartement gaan huren. Hoe het ook zij: Hij blijft op-en neer vliegen tussen Nigeria en Cambodja. Voor ons was het in ieder geval een mooie gelegenheid om samen de lunch te gebruiken en tevens gedag te zeggen.Het was heel erg gezellig. Op het menu stond jollof rice (de Nigeriaanse variant en niet de Ghanese variant), kip, salade en als dessert mango en watermeloen. Sap van de hibiscus was ons drankje. Het was overheerlijk.
De gesprekken waren heel bijzonder: Nigeria-Nederland-Cambodja-cultuurverschillen, wereldeconomie, alles passeerde de revue. Dat de universitair docent zo’n 2x per jaar vanuit Nigeria overkomt naar Cambodja, is niet om daar zelf financieel beter van te worden, maar om het verkregen salaris te delen met zijn familie. Hij is de oudste van 9 kinderen en zorgt voor jongere broers en zussen. Twee van hen zijn inmiddels arts en ook zij zorgen voor de jongere siblings. De vrouw van deze Nigeriaan heeft de dagen in Cambodja afgeteld. Nigeria werd door haar ontzettend gemist. Begrijpelijk, want het was de eerste keer dat zij buiten Nigeria kwam. Zij studeert psychologie. Het is hun long term planning om in Nigeria een soort medisch centrum op te richten, waar dan niet alleen broer en zus van de universitair docent als arts gaan werken, maar waar hijzelf de financiële man zal worden en zijn vrouw werkzaam zal zijn als psychologe. Mooie plannen! Het bleek dat zij pas onlangs waren getrouwd en wel in december 2022. Wij moesten dan ook de trouwfoto’s bekijken. Dat herkenden wij wel vanuit het verleden in andere ontwikkelingslanden. Je krijgt dan altijd het fotoboek van het huwelijk op je schoot gelegd.
Wij werden ontzettend vaak bedankt voor het feit dat wij hun uitnodiging voor de lunch hadden aangenomen. Het was slechts de tweede keer geweest dat zij bezoek hadden gehad in hun appartement in Phnom Penh. En samenzijn met mensen hoort nu eenmaal bij Afrikanen. Alleen zijn is niet hun ding. Oh, wat hebben wij hier weer van genoten…..de Afrikaanse warmte werd op en top gevoeld hier in Azië…..
Zullen we vragen aan de universitair docent uit Nigeria of hij voor zijn vertrek nog een gastles wil en kan verzorgen over de Islam op onze boeddhistische universiteit? Zou dat niet bijzonder zijn? Leren van elkaar staat bij ons hoog in het vaandel. Even toestemming vragen natuurlijk aan Vutha. Echter: Toen wij hier beter over nadachten, besloten wij tóch om dit niet voor te stellen. Aan de ene kant lijkt het ons absoluut heel erg interessant, maar aan de andere kant kunnen wij niet inschatten hoe dit valt binnen deze boeddhistische setting.
Ook al zou Vutha toestemming verlenen, dan nog zal hij het moeten bespreken met de rector en ook al zou de rector akkoord gaan, dan nog weet je niet wat dit voor gevolgen kan hebben voor ons. Zouden wij dan binnenkort wellicht moeten vertrekken? In onze openheid en goedheid zouden wij dan onze eigen ruiten ingooien. Uiteraard vinden wij het best jammer dat ons enthousiasme op deze manier teniet wordt gedaan, maar toch kiezen we deze keer maar eens voor onszelf.
Onze gedachten gingen ook even terug naar Ghana, waar wij een keer op een christelijke internationale school een Imam hadden uitgenodigd om de leerlingen te vertellen over de Islam. Dit was destijds een groot succes geweest, voor zowel de schoolleiding, de docenten, de kinderen en voor ons. Dat dit de normaalste zaak van de wereld was, had waarschijnlijk tevens te maken met het feit dat ongeveer 60% van de Ghanezen christen is en ongeveer 40% is moslim. Bovendien leven de christenen en de moslims in Ghana in perfecte harmonie samen. Nu echter zitten we in een scene waar maar liefst zo’n 96% boeddhist is. Dus ja, wij kunnen niet inschatten wat dit losmaakt en dus kiezen we voor ‘pas op de plaats’. Bovendien was de tijd te kort: De Nigeriaan stond op punt van vertrek en onze contactpersoon op de universiteit was afwezig.
Fototaal bij de boeddhistische monniken…..een schot in de roos….! Zoveel interpretaties, zoveel inzichten, ook levensbeschouwelijk. Dit laatste vooral door een studente filosofie (zijnde geen monnik). Zó waardevol! Overigens: Dachten wij nog even: Eens een monnik, altijd een monnik, niets bleek minder waar te zijn. Mocht je het leven als monnik beu zijn en bijvoorbeeld een gezin willen stichten dan is dat geen enkel probleem (als je de pagode maar verlaat). De sfeer in de klas is geweldig. De studenten doen actief mee, stellen goede vragen en zijn gemotiveerd. Wijzelf genieten volop en we hebben zóveel te geven. Zij hangen aan onze lippen.
Onze contactpersoon van de universiteit, zijnde Vutha, bleek vanaf 1 juni 3 dagen naar Thailand te zijn i.v.m. een conferentie. Op 5 juni zagen wij Vutha weer. Na onze les was er tijd om even bij te praten. Vutha liet weten dat de rector al verschillende keren had geïnformeerd naar de ‘foreigners’. Are they doing well? En daar had Vutha bevestigend op kunnen antwoorden.
Onze les was weer heel speciaal. Bijzondere verhalen uit Ghana werden getoetst aan Cambodja. Culturele uitwisselingen blijven machtig interessant. Foto’s van Ghana werden gebruikt om situaties te verduidelijken. Een mooie opstap om aan de studenten te vragen om voor een volgende keer zelf een eigen foto te kiezen en deze te beschrijven.
Ben heeft altijd een grote belangstelling voor economie (overblijfsel van zijn HEAO achtergrond) en dit zowel op micro, meso als macro niveau. Ook luistert hij graag naar podcasts over economie. Dit gebruikt hij dan weer in de klas. En hij geniet van de vrijheid om dit te kunnen en te mogen doen.
Er wordt gewerkt aan lichaam en geest middels massages, gym, stoombad, zwemmen, meditaties enz. enz.
Hittebultjes en muskieten zorgen voor jeuk, jeuk, jeuk…..
Tot zover dit kijkje achter de schermen van de afgelopen tijd……
Een warme groet uit Phnom Penh van Dees en Ben (rijmt ook nog).
[userId] => 381198
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5094204
[countryId] => 32
[pictureCount] => 41
[visitorCount] => 309
[author] => Desirée
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528499
[travelTitle] => Van Nederland naar Cambodja
[travelTitleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-16
[dateReturn] => 2026-03-01
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/121/592_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/381/198_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => ons-leven-in-phnom-penh
)
[46] => stdClass Object
(
[username] => bendeesonderweg
[datePublication] => 2023-04-26
[title] => Van Nederland naar Cambodja
[message] =>
Van Nederland naar CambodjaVanaf 9 maart 2023
De laatste dagen in Nederland….vreemd en vertrouwd tegelijk…..in ieder geval mixed feelings…..
Aan het begin van dit reisverslag even enkele weetjes over Cambodja…..
Koninkrijk Cambodja grenst aan Thailand, Laos en Vietnam. De hoofdstad van Cambodja is Phnom Penh; de valuta is de Cambodjaanse Riel; de officiële taal is Khmer; de religie is het Boeddhisme en het staatshoofd is Koning Norodom Sihamoni.
In de Nederlandse wintertijd is het tijdsverschil met Nederland 6 uur. In Cambodja is het 6 uur later dan in Nederland.
Cambodja is een land met een zeer heftige geschiedenis en nog altijd is het één van de armste landen ter wereld. Er is nog steeds veel schade door de Rode Khmer periode. Zo’n 40 jaar geleden speelde er een ontzettend heftige burgeroorlog in Cambodja waarbij één derde van de bevolking is omgekomen of vermoord. De communistische Rode Khmer is verantwoordelijk voor de dood van ongeveer 2 miljoen mensen. Pol Pot, de leider van de Rode Khmer, wilde van Cambodja een zelfvoorzienende agrarische staat maken. Iedereen die gestudeerd had, Engels sprak of ook maar een bril droeg, werd vermoord. Hierdoor heeft Cambodja nog steeds een enorme achterstand in kennis en ontwikkeling. Vriend en vijand wonen nu naast elkaar, maar spreken over deze tijd is taboe. Niet alleen de mensen die deze tijd hebben meegemaakt lijden hieronder, maar ook hun kinderen die vaak opgevoed zijn door ouders met een posttraumatische stressstoornis. Deze cyclus van armoede en misbruik is iets wat tot op de dag van vandaag voortduurt. De meerderheid van de Cambodjanen leeft in armoede en 40% van de kinderen is ondervoed. Het gemiddelde inkomen is minder dan $3 per dag en veel mensen leven van minder. Je kunt een groot verschil maken door het kopen van locale produkten en diensten bij de bevolking in plaats van in de grotere supermarkten. Het is nog maar zo’n 40 jaar geleden en alle oudere mensen hebben de meest verschrikkelijke dingen meegemaakt.
In Phnom Penh zijn twee plekken die deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis heel goed laten zien. Allereerst is dit het Tuol Sleng-museum, beter bekend als Genocide Museum. Het is gevestigd in een oude school die door de Rode Khmer werd omgebouwd tot de beruchte ‘gevangenis S-21’ en waar duizenden gevangenenwerden ondervraagd, gemarteld en vermoord. De tweede plek is Choeung Ek, ook wel de Killing Fields of Velden des Doods geheten. Het is een agrarisch gebied in een boomgaard, ongeveer 14 km. ten zuiden van Phnom Penh. Gevangenen van o.a. Tuol Sleng werden hiernaar toe gebracht en vermoord. Iedereen was geboeid en geblindoekt.
Cambodja heeft een tropisch moessonklimaat met een gemiddelde temperatuur die gedurende het hele jaar rond de dertig graden ligt en het klimaat kent twee seizoenen: Het regenseizoen van mei tot november en het droge seizoen van december tot april. De eerste helft van het droge seizoen is redelijk koel (december-januari).
De tempels van Angkor zijn heilig. Dit vraagt uiteraard om respect. Als vrouw moet je dan zeker kleding dragen tot over je schouders en knieën.
De meeste weeshuizen zijn geen echte weeshuizen, maar zijn puur opgezet om geld te verdienen aan westerse vrijwilligers. De kinderen worden van het platteland gehaald en zijn vaak helemaal geen wees. Op deze manier worden kinderen gebruikt om winst te maken.
Het wordt aangeraden om niets van kinderen te kopen, zoals armbandjes, boeken, water, ansichtkaarten. Er zit namelijk een heel netwerk van criminelen achter deze ‘straatkinderen’. Door iets van de kinderen te kopen, zou je er indirect voor zorgen dat deze kinderen niet mogen spelen of op school zitten. Het grootste deel van de inkomsten gaat namelijk zeker niet naar de kinderen of naar onderwijs.
En dan de beruchte melkpoeder scam…….Een jonge moeder benadert een toerist en vraagt om melkpoeder voor de baby in haar armen. De toerist weet meestal wel dat geld geven niet goed is, maar ziet geen kwaad in het kopen van melkpoeder.
Echter: Zodra de toerist weg is, brengt de moeder de melkpoeder terug naar de winkel. De baby die ligt te slapen in de armen van de moeder is vaak gedrogeerd, zodat het kind stil is en de moeder er de hele dag mee op pad kan. Het komt ook vaak voor dat kinderen je vragen om pennen of boeken voor ze te kopen. Deze spullen brengen ze allemaal terug naar de winkel en het geld gaat naar de criminele organisaties die de kinderen op pad sturen. Toeristen zijn niet de enige slachtoffers van scams. Vaak is de oplichter zelf ook een slachtoffer in dit soort landen.
Wijzen is in de Cambodjaanse cultuur erg onbeleefd. Wijs nooit naar iemand of naar een product, maar gebruik je hele hand. Ook hand in hand lopen op straat is iets wat je de Cambodjanen nooit ziet doen. Dit zijn dingen die je achter gesloten deuren doet in deze cultuur. Hetzelfde geldt natuurlijk voor kussen in het openbaar.
Welnu, op naar onze eigen ervaringen…..15 maart de dag van vertrek…In alle vroegte (4.00 uur ’s morgens) arriveerde de taxi en bracht ons naar Schiphol. Al omstreeks 5.45 uur waren we terplekke. De vlucht Amsterdam-Singapore stond gepland om 10.25 uur (Singapore Airlines) en een lange zit volgde van maar liefst 12 en een half uur. In Singapore aangekomen was het inmiddels 16 maart geworden om 5.55 uur en wij verbleven in de transitruimte. Op 16 maart om 7.40 uur vertrokken we uit Singapore en toen was het nog zo’n kleine 2 uur naar Phnom Penh, zijnde de hoofdstad van Cambodja. De aankomsttijd was 8.35 uur.
Na alle formaliteiten doorlopen te hebben, namen we een taxi naar ons onderkomen, te weten Hotel Prantara Heritage Suites (klinkt mooier dan het is…hahaha!) (Prantara betekent ‘forest’). Voor ons is dit basic hotelletje prima voor 3 nachten (later zou blijken dat we hier langer zouden moeten bivakkeren). De hotelmanager was Bruce en hij wordt bijgestaan door David en Sophea. De locatie was vlakbij de Britse Ambassade in de wijk Chaktomuk, Duan Penh. Het moge duidelijk zijn dat wij doodop waren en we wilden maar 1 ding en dat was een bed opzoeken. Helaas werd er behoorlijk getimmerd en dit veroorzaakte behoorlijke overlast.
Mister Bruce bracht ons dan ook de eerste uren onder in een aparte kamer waar we even konden bijkomen, alvorens onze eigen kamer te kunnen betrekken. Wij regelden telefoonkaartjes Smart. Je hebt hier twee companies die telefoon/internet aanbieden en wel CellCard en Smart. Wij togen per Tuktuk naar Smart en daar werden de telefoons voorzien van data, belminuten enz.
Over de Tuktuk gesproken: Het is een veelvoorkomend openbaarvervoermiddel in o.a. Aziatische landen. Het is een gemotoriseerde riksja waarin een aantal passagiers kan worden vervoerd. Nu is de Tuktuk uit het verleden ons uiteraard wel bekend, maar anno 2023 zijn er twee zeer handige apps in gebruik: Grab en PassApp (Cambodia Taxi Booking). De werkwijze is zeer praktisch. Je geeft aan waar je naar toe wilt, je clickt op ‘show the map’ en je clickt op ‘confirm drop off’. De Tuktuk driver ziet op zijn telefoon display waar de klant zich bevindt en waar de klant naar toe moet. Als je clickt op ‘confirm booking’ dan zie je op je eigen telefoon dat de Tuktuk driver onderweg is, waar hij zich bevindt en het duurt meestal maximaal 300 seconden voordat de driver bij jou is. Het registratienummer van de Tuktuk komt overeen met het nummer in jouw display op je telefoon. Het systeem is snel, veilig, efficiënt en de prijs wordt meteen vastgesteld en is zichtbaar in jouw app. Het is een perfect en praktisch systeem waar wij bijna dagelijks gebruik van maken. Zouden we in Nederland moeten hebben!!!
De eerste dagen werden we in beslag genomen door diverse zaken: Hoewel wij ons huurcontract van ons appartement in Vlissingen al getekend hadden, wachtten wij nog steeds op de handtekeningen van onze aspirant huurders. Zij hadden bijvoorbeeld verschillende vragen die afdoende werden beantwoord door de verhuurmakelaar van 123Wonen. Bovendien werden zij gehinderd door drukte. Deze combinatie van factoren had ertoe geleid dat zij nog niet hadden ondertekend. Wij daarentegen in Cambodja wilden natuurlijk graag de zaak afronden, temeer omdat wij zelf hier in Phnom Penh ook op zoek moesten gaan naar woonruimte.
Onze contactpersoon van Cambodia Visa Services (een zekere John uit Canada) had ons doorverwezen naar een andere ‘local agent’, te weten Vitale (van oorsprong afkomstig uit Italië). Houdt John zich voornamelijk bezig met alle soorten visa, Vitale daarentegen is de persoon die met je op pad gaat om woonruimte te zoeken. Ook fungeert hij als gids. Hij woont al 6 jaar in Cambodja en spreekt zelfs Khmer.
Samen met Vitale gingen we dan ook op 17 en 18 maart enkele opties bezoeken: Van een condo op de 21e verdieping in de wijk BKK1 tot twee appartementen (waarvan één in dezelfde buurt). Uiteindelijk kozen we voor appartementencomplex Nine East in de wijk Sangkat Stras Chork, Khan Daun Penh. Een veilige plek op 1,5 km. van het centrum en wel op de tweede verdieping (van in totaal 9 verdiepingen). Er werd besloten om op 19 maart dit appartement even ‘on hold’ te zetten. Een soort reservering maken leek ons wel wijs, mede gelet op het feit dat wij nog in afwachting waren van de handtekeningen van onze huurders in Vlissingen en tevens ons E-visum nog moesten laten wijzigen in een ER-visum (retirement). Wel bleek dat je zelfs op basis van een E-visum een appartement kunt huren (zolang het maar geen toeristenvisum is). Echter: Wij gaven er de voorkeur aan om met een retirement visum op zak pas over te gaan tot het huren van het appartement. En natuurlijk zou het fijn zijn als onze huurders in Vlissingen eens zouden ondertekenen, maar mocht het om één of andere reden niet doorgaan van hun kant, dan zal de verhuurmakelaar wederom op zoek gaan naar een nieuwe kandidaat. Wij hoopten in ieder geval op korte termijn het hotel te kunnen gaan verlaten om onze intrek te kunnen gaan nemen op onze nieuwe stek.
Toen wij op 19 maart ons appartement in Phnom Penh ‘on hold’ hadden gezet, tegen betaling van 100 dollars, kregen wij meteen het huurcontract mee alsmede de algemene bepalingen (beduidend minder papierwerk dan het huurcontract met algemene bepalingen in Nederland….hahaha!). Wij brainstormden heel wat af met Vitale, maar ook met Bruce: Is de huurtermijn onderhandelbaar? Iedereen lijkt iets anders te verstaan onder long term rental. Wie doet voor ons de FPCS? John? Vitale?
De eigenaar van het appartement waar wij van gaan huren? FPCS betekent: Foreigners Present in Cambodia System. Het is een registratiesysteem voor buitenlanders die in Cambodja wonen.
En hier tussendoor speelde vanzelfsprekend nog het omzetten van ons E-visum in een ER-visum. Wij consulteerden John van Cambodia Visa Services die al 11 jaar ervaring heeft met het regelen van alle soorten visa. Ook al is hij geregeld buiten Cambodja (Filipijnen, Canada), hij blijft de visa-zaken op afstand coördineren en stuurt zijn mensen op pad. Via Whatsapp was er veelvuldig contact en op 19 maart werden we in ons hotel bezocht door de echtgenoot van een Immigration officer (aangestuurd dus door John van Cambodia Visa Services). Aangeleverd moest worden: 680 dollars (340 dollars per persoon), 2 paspoorten en 2 pasfoto’s. Ja, je moet wel even schakelen om je paspoorten aan een wildvreemd iemand mee te geven, maar dat is de enige en meest effectieve manier. ‘That’s the way we do it in Cambodia’……Ter vergelijking: Je kunt wel zelf naar het Immigratiekantoor gaan tegenover het vliegveld, maar dat geeft geen garantie op succes. Wij volgden dus de normale procedure en dan zal het 7 tot 9 dagen duren voordat we ons felbegeerde retirement visum in ons bezit hebben. Op dát moment (waarschijnlijk eind maart) zullen we dan gaan overhuizen. Het appartement in Phnom Penh wordt in ieder geval voor ons ‘vastgehouden’. Ook in het verkrijgen van het retirement visum hebben wij alle vertrouwen. Nu nog de handtekening van onze huurders in Vlissingen……
Mister Bruce van hotel Prantara is erg belangstellend in onze ‘stappen’: Verhuur appartement Nederland, huur appartement Phnom Penh, retirement visa e.d. Tussen zijn drukke werkzaamheden door geeft hij ons advies over allerlei zaken, doet suggesties als het gaat om veilige buurten, is bereid om een huis voor ons te zoeken via zijn huisbaas, heeft ook wel ‘a friend’ die ons retirement visum kan regelen enz.enz. Wij bedankten hem vriendelijk. Voor ons is het voldoende om Italiaan Vitale achter de hand te hebben voor wat betreft het appartement en Canadees John voor ons retirement visum. Dit neemt niet weg dat wij graag met Bruce praten.
Hij zit op onze golflengte als het gaat om het helpen van mensen: ‘You have to give them the line instead of the fish’. Hij is er vast van overtuigd dat wij erin zullen slagen om passend vrijwilligerswerk te vinden. Zijn Boeddhistische inslag spreekt ons aan.
Uiteraard gaan wij op zoek naar vrijwilligerswerk. Wij zien de boeddhistische monniken in hun oranje gewaden over straat lopen en fantaseren al dat zij bij ons in de klas zitten…..hahaha! Overigens: Oranje wordt gezien als de kleur van de verlichting, de rijzende zon en het geestelijk en spiritueel ontwaken. De oranje gewaden staan symbool voor het achterlaten van het normale wereldse leven. Wat ons wel opvalt in gesprekken is het feit dat sommigen bewondering voor de monniken hebben waar anderen juist minachting cq scepsis ervaren.
Voor het zover is, moet echter eerst onze accommodatie geregeld zijn en moeten we ons retirement visum op zak hebben en dan gaan we aan het werk. Engels onderwijzen is in ieder geval geen overbodige luxe. Het valt tegen hoe weinig mensen Engels spreken. Het Khmer klinkt ons als tingel-tangel-liedjes in de oren. Wij hadden verwacht dat in de hoofdstad Phnom Penh de mensen Engels zouden spreken, maar het is eerder een uitzondering als je iemand tegenkomt die redelijk Engels spreekt. Men blijft echter alleraardigst en is bijna overdreven vriendelijk en onderdanig en men blijft glimlachen (met zo’n schattige Conimex lach). Ook het vouwen van de handen (namasté gebaar / ik buig voor jou) maakt onderdeel uit van de dagelijkse begroetingen. Er is echter 1 woord dat iedereen kent en dat is…..dollar…Bij een betaling geeft men de voorkeur aan dollars, wisselgeld krijg je meestal terug in de Cambodjaanse Riel. Alles draait om geld. Iedereen probeert zijn kostje bij elkaar te schrapen. Overigens: De naam Riel komt uit het Khmer en betekent ‘datgene dat glanst’. Voor de duidelijkheid: 4100 Riel is 1 Dollar.
Als Ben naar de kapper gaat is gebarentaal taal de manier van communiceren. De beste kapper spreekt ook geen woord Engels.
Op 20 maart brachten we een bezoek aan de Central Market. Dit is de grootste en drukste markt van Phnom Penh. Dit gebouw is donkergeel van kleur en gebouwd in 1937 en ontworpen door Franse architectenin de art-deco stijl. Het gebouw is zó ontworpen dat het zelfs in het warmste deel van de dag koel blijft. En dat laatste is wel prettig, want het is echt snikheet!!!
Hoera!!!! Op 21 maart krijgen we het huurcontract van Vlissingen opgestuurd met daarop de handtekeningen van onze huurders. Het is formeel: Michael en Thomas gaan huren met ingang van 1 april 2023 (om te beginnen voor 1 jaar).
Er zijn een paar woorden in het Khmer die wij ons nog kunnen herinneren van 8 jaar geleden (in 2015 waren wij in Siem Reap/Cambodja) en dat zijn: Arkoun (klinkt als: auwkoen). Dit betekent bedankt; of Wat (tempel); Angkor (heilige stad); Apsara (in de boeddhistische en hindoeïstische mythologie is dit een onsterfelijke, hemelse nimf). Apsara’s zijn mooie jonge vrouwen, hemelse danseressen en onweerstaanbare verleidsters. Ook zien we een woord terug dat we jaren geleden in Vietnam veelvuldig tegenkwamen en wel Bò (rundvlees/beef).
Aangezien het Koninklijk Paleis en de Zilveren Pagode bij ons om de hoek liggen, besloten we op 21 maart richting the Royal Palace te gaan. Het Koninklijk Paleis is een gebouwencomplex dat dienst doet als koninklijke residentie van de koning van Cambodja. De volledige naam in het Khmer is: de Preah BaromReacheaveang Chaktomuk Serey Mongkol. Het paleis glinstert in de zon, geeft een interessante kijk in de geschiedenis en is omringd door prachtige tuinen. Een stukje grandeur gelegen pal aan de Mekong. Wel een schril contrast met de armoede in het land.
Stukje geschiedenis: In 1865 verplaatste koning Norodom de toenmalige hoofdstad naar Phnom Penh en liet er in 1866 het koninklijk paleis en de zilveren pagode bouwen. Andere koningen bouwden het paleis verder uit met nieuwe gebouwen.
Zo werd het paleis ommuurd met de opvallende gele muur in 1873 en kreeg het paleis het Napoleon paviljoen van de Franse koninklijke familie. Dit paviljoen staat er nog steeds.
Na 1900 werd het terrein verder uitgebreid met enkele prachtige zalen waaronder de hedendaagse troonzaal.
Eén van de belangrijkste veranderingen vond verder plaats aan de zilveren pagode. Deze pagode, die oorspronkelijk in 1866 gemaakt was van hout, kreeg in 1962 een belangrijke make-over. Koning Sihanouk liet de vloer inleggen met niet minder dan 5329 massief zilveren tegels. Vandaar de naam Zilveren Pagode.
De huidige koning woont nog steeds in het paleis en er vinden regelmatig belangrijke ceremonies plaats.
Niet alle ingangen van het complex zijn open voor het publiek. Het is voor bezoekers alleen toegestaan om de troonzaal, de zilveren pagode en enkele gebouwen eromheen te bezoeken. Dit is echter geen probleem. Je kunt volop genieten van de prachtig aangelegde tuinen en de glimmende gebouwen.
De trekpleister is de centraal op het terrein gelegen troonzaal. De zaal wordt gebruikt voor kroningen en andere ceremonies. De muren, trappen en pilaren zijn geel en wit geschilderd. Geel staat voor het Boeddhisme, het dominante geloof in Cambodja. Wit staat voor het Hindoeïsme, het meest belangrijke geloof ten tijde van Angkor. Veel objecten uit de troonzaal zijn helaas vernietigd door de Rode Khmer.
Vlakbij vind je het Napoleon paviljoen, een apart bouwwerk dat niet bepaald matched met de andere gebouwen. Het paviljoen is in Egypte gebouwd en naar Cambodja gestuurd als geschenk van Napoleon de Derde.
De mooiste tempel op het terrein is die van de Zilveren Pagode, ook wel bekend als Wat Preah Keo of tempel van de smaragden boeddha. Niet te verwarren met Wat Phra Kaew in Bangkok, maar je kunt duidelijk zien dat de Zilveren Pagode sterk door deze bouwstijl is geïnspireerd.
Via de trap, die is gemaakt van prachtig marmer, ga je naar de ingang van de tempel (schoenen uit!), alwaar je de glimmende zilveren vloer zou moeten kunnen zien (deze is ter bescherming echter afgedekt). Binnen in de tempel zie je een enorm gouden Boeddhabeeld dat is ingelegd met meer dan 2000 diamanten. Verder zie je op de muren indrukwekkende schilderingen die verhalen uit de geschiedenis afbeelden.
De Zilveren Pagode is één van de weinige tempels die het regime van de Rode Khmer heeft doorstaan zonder ernstig beschadigd te zijn. Wel is tijdens deze zwarte bladzijde in de geschiedenis veel van het interieur geplunderd of beschadigd.
Het koninklijk paleis is niet alleen een heilige plek, het is ook nog steeds het huis van de koning. Niet alle plekken zijn dan ook te bezoeken. Gepaste kleding is verplicht en dit betekent dat de schouders en knieën bedekt moeten zijn. Het is mogelijk om een soort sarong te huren bij binnenkomst in geval je onbedekte schouders en/of knieën hebt.
Toen we the Royal Palace verlieten, kregen we een flesje water met daarop de tekst: With compliment, Natural Mineral Water, Royal Palace, Phnom Penh, Cambodia.
Op 22 maart maakten we met een local guy die geen woord Engels sprak een soort tour van een uur per Tuktuk. Wij kwamen o.a. langs een boeddhistisch centrum/instituut en langs de Preah Sihanouk Raja Buddhist University. Deze universiteit is een openbare instelling voor hoger onderwijs zonder winstoogmerk in de metropool Phnom Penh. Wij zagen veel jongelui uitgedost in mooie kledij en met bloemen die op de foto vastgelegd werden. Waarschijnlijk waren dit afgestudeerden. Diezelfde dag togen we ook naar de Mekong rivier. Het is 36 graden, doch de gevoelstemperatuur is maar liefst 41 graden!
De Russian Market werd bezocht op 23 maart. Hier zijn de kraampjes gevuld met alles wat je kunt bedenken. Het is echter bloedheet in de smalle paadjes. Het is er goedkoper dan in de Central Market. Op alle koopwaar kun je afdingen.
Aan de buitenkant en de overkant van de markt zijn heerlijke eettentjes. Deze vlooienmarkt is niet zo mooi als de Central Market. De Russian Market is overdekt en heeft nauwe paadjes. De markt dankt zijn naam aan de Russen, die hier in de jaren 80 kwamen winkelen. Waarschijnlijk waren er toen veel Russen in Phnom Penh en er waren toen veel Russische goederen. Sommige winkeliers spreken nog steeds een beetje Russisch. De lokale naam voor de Russische markt is: Psar Tuol Tompoung Market.
Toen we ‘thuis’ kwamen in het hotel van mister Bruce stond het personeel bij ons in de kamer, omdat er op een toilet in de gang een verstopping aan de orde was en dit bleek in verbinding te staan met onze kamer. Zij stonden met de voeten in het water, maar bleven vriendelijk lachen. Sinds die tijd is er af en toe een watertekort.
Hadden we deze week een tocht per Tuktuk gemaakt met een driver die slechts Khmer sprak, op 24 maart deden we dit nog even dunnetjes over met een Engelssprekende driver. Dit met het doel om een beter beeld te krijgen. En dat is gelukt. Via het National Museum voerde de tocht naar Wat Phnom, Silk Island (Koh Dach), Golden Temple (Wat Kean Kleang) en Independence Monument. Om op Silk Island te geraken (een local community waar mensen katoenen en zijden sjaals fabriceren) moesten we per ferry de Mekong rivier oversteken. Op de terugweg klapte plotseling het voorwiel van de Tuktuk om, maar gelukkig schoten behulpzame omstanders onze Tuktuk driver te hulp en samen werd de Tuktuk weer de weg op getrokken.
Iets meer achtergrondinformatie: Het Nationaal Museum van Cambodja in Phnom Penh is Cambodja’s grootste museum voor culturele geschiedenis en het belangrijkste historische en archeologische museum van het land. Het werd gebouwd tussen 1917 en 1920 in de traditionele Khmerstijl.
Wat Phnom is een tempel en ligt op een door mensen gemaakte heuvel (Phnom) van 27 meter hoog in Phnom Penh. Wat Phnom werd gebouwd in 1373 om vier Boeddhabeelden te huisvesten die volgens de overlevering hier door de Mekong aangespoeld waren en gevonden werden door een vrouw, genaamd Penh.
Het Onafhankelijkheidsmonument in Phnom Penh werd in 1958 gebouwd ter herdenking van de onafhankelijkheid van Frankrijk in 1953. Het staat op een rotonde op de kruising van Norodom Boulevard en Sihanouk Boulevard in het centrum van de stad.
En dan de Night Market van Phnom Penh, of tewel Phsar Reatrey. Deze Night Market is te bezoeken van 17.00- tot 0.00 uur. Het is een ‘riverfront open air market with a cozy atmosphere’. Op 25 maart werd deze Night Market door ons bezocht. Wij vonden het niet de moeite waard, het was verre van authentiek, maar goed….no problem….
Als de Nederlandse zomertijd ingaat op 26 maart (klok 1 uur vooruit), dan is het tijdsverschil met Cambodja nog 5 uur. (In Cambodja is het vanaf nu 5 uur later dan in Nederland). Op die dag werd er - net als bij onze aankomst - behoorlijk geboord en getimmerd in hotel Prantara. Dus vluchtten wij maar even naar de Russian Market. Ook de dag daarna was het van hetzelfde laken een pak qua boren en timmeren. Tevens was er wederom geen water…..Je wordt niet ingelicht. Communicatie en planning zijn - zoals altijd in ontwikkelingslanden - ver te zoeken. De manager van Prantara hotel, mister Bruce liet weten: ‘It is very stressful today’, om vervolgens op bed te gaan liggen…….hahaha!!!
Al vaker melding gemaakt van het feit dat bijna niemand Engels spreekt. Als we ergens een hapje gaan eten, word je allerliefst begroet middels de Namasté groet, je krijgt de menukaart in je handen geduwd (soms alleen maar in het Khmer), men zet de fan aan en wacht af……Het komt voor dat er maar liefst 5 meisjes aanwezig zijn als personeel, die vervolgens helemaal niets doen.
Dan denken wij: ‘Ga iets doen, ga schoonmaken, ga de gerechten in het Engels leren of onverschillig wat, maar ga iets doen. Echter: Initiatief tonen is niet aan de orde.
In de nieuwe week van 27 maart, gaan wij hopelijk verhuizen naar ons nieuwe onderkomen en krijgen we ons retirement visa. Om de wachttijd te overbruggen togen we op 28 maart nog maar eens naar deRussian Market en op 29 maart naar de Central Market. In ieder geval krijg je daar een erg goed beeld van het dagelijks leven in Phnom Penh. Op de Central Market ging ik (Dees) naar de kapper. Handig!
Op 28 maart verhuisden wij naar een andere kamer in het hotel van Bruce. Er zijn niet alleen airco en waterproblemen, het werd ook duidelijk dat een muis (of erger een rat) zich in onze kamer bevond. Het bleek dat er een heel gangenstelsel aanwezig was rondom onze kamer….brrr…Reeds twee keer was er een prullenbak op onze kamer omgevallen en dit gebeurde plotseling midden in de nacht. Waarschijnlijk was dus een muis of rat de boosdoener. Wij namen onze intrek dan ook in een andere kamer. Het waterprobleem bleef echter van kracht. Wij zagen dat mister Bruce niet goed kon omgaan met de klagende gasten. Dit leidde tot stress bij hem en wel in die mate dat hij midden in de nacht - toen hij de waterdruk wilde checken - van de trap viel.
Wij voerden een leuk gesprek met drie mensen uit Duitsland….ja, ja, unsere Freunde sind immer da…..hahaha!
Wachten….wachten….wachten….op ons retirement visa. Onze Canadese contactpersoon John van de Cambodian Visa Services had ons laten weten dat de Immigration 7 tot 9 werkdagen nodig zou hebben om het ER-visum te realiseren. Er bestaat weliswaar een duurdere express optie, waarin het binnen een dag geregeld zou kunnen worden, maar wij hadden gekozen voor de normale werkwijze. Plotseling kregen we te horen dat het ook wel 10 werkdagen zou kunnen duren. Dit zou betekenen dat we onze paspoorten uiterlijk op vrijdag 31 maart zouden terugkrijgen.
Op de 7e werkdag (28 maart) vernamen we dat de Immigration very busy was en dat er ook een mogelijkheid zou bestaan dat we het retirement visum pas op maandag 3 april zouden krijgen. Nee toch…….
Nog steeds zitten we in het hotel bij mister Bruce en daar hebben we het inmiddels wel gezien. Echter: Het één staat in verbinding met het ander. Het kunnen vertrekken uit het hotel kan pas plaatsvinden als wij het huurcontract van 1 jaar van ons appartement hebben ondertekend, maar dan willen we ook ons retirement visum van 1 jaar hebben. Wij willen dat beiden als het ware gelijk opgaan. Hoewel John van de Cambodian Visa Services ons herhaaldelijk heeft laten weten dat wij het huurcontract absoluut al kunnen ondertekenen zonder in het bezit te zijn van het ER visum, voelt Ben niets voor deze optie. Ben wil eerst het ER-visum hebben alvorens de huurovereenkomst van het appartement te gaan ondertekenen. Hij wil niet het risico lopen dat straks het huurcontract is ondertekend voor 1 jaar en dat er nog geen ER-visum voor 1 jaar is afgegeven. Hij riskeert dan namelijk een verlies van een borg van 2 maanden huur en de eerste huur. Er wordt ons verzekerd dat wij al met ons E-visum een appartement kunnen huren, maar zoals gezegd willen wij wachten op het ER-visum. Vitale (de Italiaan die met ons op huizenjacht is geweest) had ons laten weten dat de eigenaar van het appartement dat wij gaan huren ongeduldig begint te worden. Ook Vitale zelf wordt onrustig. Dit heeft te maken met het feit dat Vitale een provisie krijgt als wij het contract ondertekenen. Er wordt dus een zekere druk op ons gelegd, maar daar zijn wij ongevoelig voor. Uiteraard zouden wij graag het appartement gaan huren, maar als de verhuurder niet meer kan wachten, dan gaat het appartement maar aan onze neus voorbij. Gelukkig zijn er nog heel veel appartementen beschikbaar in Phnom Penh.
Zijn wij weer terug in West-Afrika? Sinds jaren zien wij hier weer de lezards (hagedisachtigen) en de kevers. Gelukkig wel vele maatjes kleiner dan in Ghana….hahaha!!!
Uiteraard is het ons bekend dat het hier in Cambodja ‘not done’ is om over politiek in algemene zin te praten. Ook kritiek uiten op de koning is verboden. Echter: In zijn leergierigheid en enthousiasme wilde Ben even brainstormen met Bruce van ons hotel over het feit dat de leider van de oppositie is veroordeeld tot 27 jaar huisarrest.
Hardop vroeg Ben zich even af wat de gevolgen zouden kunnen zijn voor de verkiezingen in Cambodja in juli a.s. Hoewel mister Bruce weliswaar even inging op de vraag van Ben (je kunt nu alleen maar stemmen op de zittende premier), haakte hij toch snel af onder het mom van: ‘Don’t talk more about it’ en hij gaf Ben het dringende advies om zeker niet op straat over politiek te praten. Men zou dan kunnen denken dat je een spion bent (met alle gevolgen van dien). Niet voor te stellen voor ons Nederlanders. Dit moeten we dus goed in ons achterhoofd houden als we les gaan geven.
HOERA!!!! Op 30 maart ontvingen wij bericht van Canadees John van de Cambodian Visa Services dat het ER-visum in onze paspoorten staat. Die avond kregen wij van de ‘local agent’ onze paspoorten retour met daarin de felbegeerde stempel! Wij mogen nu een jaar in Cambodja blijven!!!!!! (En wel tot 14 april 2024). Daarna kunnen we het visum gewoon verlengen. Wij kunnen nu altijd in-en uitreizen. Heel fijn en heel bijzonder! En een dag later, op 31 maart konden wij dan ook verhuizen naar ons appartement in Nine East en dus het hotel van Bruce verlaten. Op onze nieuwe locatie troffen we ‘local agent’ Vitale (samen met zijn Cambodjaanse vriendin Ana) en toen werd het tijd om niet alleen Vitale te betalen voor zijn diensten, maar ook het huurcontract te ondertekenen. Dit geschiedde middels een duimafdruk!!!! Even ter vergelijking: Voor het huurcontract voor ons appartement in Nederland tekenden we digitaal.
Welnu, wij zitten dus op onze nieuwe stek in de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh. Het appartementencomplex heet Nine East. Dit vanwege het feit dat het gericht is op het Oosten en tevens is 9 East de dag van de volle maan en de Khmer mensen beschouwen dit gegeven als een goede dag. Welnu, Nine East bestaat uit 11 verdiepingen. Er zijn 9 woonlagen met in totaal 40 appartementen. Op de 10e verdieping bevindt zich ‘a gym’ en op de 11e verdieping (rooftop) ‘a pool’. Wij wonen op de 2e verdieping. (2E). Verder is er 24 uur per dag bewaking. Het is dus een veilige plek. Twee keer per week wordt het appartement schoongemaakt. Er wonen veel expats. Inmiddels staan we ook geregistreerd in het FPCS systeem: Foreigners Present in Cambodia System. Hoewel het appartement fully furnished is, is het niet fully equipped. Wij moesten dan ook nog even op pad om dagelijkse huishoudelijke spullen te kopen.
De Italiaan Vitale met zijn vriendin Ana boden aan om ons even te vergezellen. Zij weten namelijk de weg en kennen de plekken waar we dit soort dingen konden kopen. (Zij op de scooter, wij in de Tuktuk).
De eerste dagen waren nodig om veel praktische dingen te regelen, ons te installeren, spullen uit te pakken, omgeving te verkennen enz. Ook maakten we kennis met de zonen van de eigenaar van appartementencomplex Nine East, te weten de broers Piseth en Pitou. Toen wij stonden te wachten op een Tuktuk om naar een supermarkt te gaan, bood Pitou ons een lift aan. Hij vond het heel bijzonder om twee Nederlanders te mogen begroeten in Nine East. Zelf woonde hij op de 7e verdieping van het appartementencomplex.
Op 4 april aten we Lok Lak, te weten het bekendste nationale gerecht van Cambodja. Hiervoor wordt rundvlees gemarineerd, gebakken en vervolgens geserveerd op wat sla, met rijst en een peper-limoendip. Twee dagen later waren we in een eetgelegenheid en hier was de menukaart 100% in Khmer. Daar konden we dus helemaal niets van bakken……….Echter: Op iedere tafel stond een brander en al snel werd duidelijk dat het ging om een soort ‘gourmetten’ in de open lucht. In Vietnam noemden we dit ‘hotpot’.
Toen we een keer naar de ‘riverside’ liepen, troffen we onderweg een aardige Amerikaan aan, die samen met zijn vrouw, vrijwilligerswerk deed in een community, zijnde lesgeven aan kinderen die normaal gesproken niet naar school konden gaan. Aangezien zij dezelfde achtergrond hadden als wij (sociaal-educatief) en vrijwilligerswerk in de Derde Wereld ook hun passie was, waren er maar enkele woorden nodig om op dezelfde golflengte te zitten.
Zou de sleuteloverdracht en inspectie voor onze huurders in Vlissingen op 1 april plaatsvinden, dit werd verschoven naar 7 april, i.v.m. een examen dat op de rol stond voor Michael en Thomas. Op 7 april stuurden wij dan ook een mail ter welkom en ter introductie naar onze huurders in De Fonteyne. Sinds 10 april verblijven beiden feitelijk in ons appartement.
Op 10 april stonden we even stil bij de vreselijke gruwelijkheden uit het Cambodjaanse verleden, te weten de Rode Khmer periode onder leiding van Pol Pot, de heftige burgeroorlog van 1975 tot 1979 waarbij 2 miljoen Cambodjanen zijn vermoord. Zoals eerder vermeld in dit verslag is dit de zwarte bladzijde uit de Cambodjaanse geschiedenis.Wij togen dan ook naar het Tuol Sleng-museum of tewel het Genocide Museum. De Rode Khmer had dit voormalige schoolgebouw omgebouwd tot gevangenis. Het was zeer indrukwekkend! Eigenlijk zijn er geen woorden voor om de gruwelijkheden te beschrijven! Hadden wij vernomen dat je hier een uur of anderhalf uur voor uit zou moeten trekken, wij bleven hier maar liefst 4 uur! Hierna bezochten we Choeung Ek, ook wel de Killing Fields of Velden des Doods geheten. Gevangenen van onder andere Tuol Sleng werden hiernaar toe gebracht en vermoord. Kippenvel!
Hoewel wij in 2016 in Peru het museum hebben bezocht m.b.t. de verschrikkingen van guerillabeweging Het Lichtend Pad in Ayacucho, overtrof het Tuol Sleng museum in Phnom Penh/Cambodja dit alles in negatieve zin.
Aangezien de indrukken ons niet loslaten, toch nog even meer achtergrondinformatie: Het Tuol Sleng Genocide Museum is gehuisvest in een voormalig schoolgebouw in het centrum van Phnom Penh. De gevangenis stond bekend als S21, een verschrikkelijke plek waar gevangenen verhoord, gemarteld en vermoord werden.
Het is een plek die de tragische geschiedenis van Cambodja tussen 1975 en 1979 op indrukwekkende wijze in beeld brengt. In onze beleving verplichte kost voor iedere bezoeker aan de stad.
Wat nu het Tuol Sleng Genocide Museum is stond tijdens het regime van de Rode Khmer bekend als ‘Security Office 21’(S21). De gevangenis was gelegen in het centrum van Phnom Penh, de stad die op dat moment al helemaal verlaten was.
In S21 werden mensen gevangen gehouden die volgens het regime een ‘gevaar’ waren voor de nieuwe agrarische staat.
Leraren, wetenschappers, zakenmensen, journalisten en zo’n beetje ieder ander opgeleid persoon werd gezien als de vijand. Zelfs het dragen van een bril was al aanleiding om gevangen genomen te worden.
En niet alleen de zogenaamde ‘verdachten’ werden gevangen genomen. Ook de directe familieleden en kennissen moesten eraan geloven onder het mom van ‘associatie met de vijand’.
De meeste mensen die tussen 1975 en 1979 in S21 gevangen zaten werden na verloop van tijd naar de Killing Fields van Choeung Ek gestuurd voor executie.
Phnom Penh werd in 1979 bevrijd door het Vietnamese leger. Het was een Vietnamese oorlogsfotograaf die S21 ontdekte. De fotograaf en zijn collega’s volgden de stank van rottende lichamen naar het schoolgebouw. Zijn foto’s van die dag zijn te zien in het museum.
Slechts 12 mensen hebben de gevangenis overleefd waaronder 4 kinderen.
S21 was gehuisvest in de gebouwen van een middelbare school en een basisschool. Het terrein was hermetisch afgesloten met prikkeldraad en binnen werden de klaslokalen verbouwd tot cellen en martelkamers. Naar schatting hebben hier tussen 1975 en 1979 15.000 tot 20.000 mensen gevangen gezeten.
Bij aankomst in S21 werden de gevangenen gefotografeerd en verhoord. Gevangenen hadden meestal geen idee waarom zij opgepakt werden. De meesten werden beschuldigd van verraad van de partij en de revolutie.
De ondervragers gebruikten marteltechnieken om een bekentenis af te dwingen. Zo werden gevangenen geëlektrocuteerd of vastgebonden waarna er heet water over het gezicht werd gegoten. Of mensen werden in een bak met uitwerpselen gegooid of aan een touw gehangen. En dit is nog maar een kleine greep uit de brute marteltechnieken die gebruikt werden.
In het museum is nog meer informatie beschikbaar over de verschrikkelijke praktijken die hier plaatsvonden.
Na bekentenis werden de gevangenen veroordeeld tot executie. In het begin gebeurde dit vlakbij, maar later werden mensen naar Choeung Ek gestuurd, zo’n 10 km. buiten de stad.
De Rode Khmer waren niet alleen gewetenloze massamoordenaars, zij documenteerden ook al hun praktijken. Dit zou later tegen hun gebruikt worden tijdens het tribunaal tegen de leiders en deelnemers aan de genocide. Echter, paspoorten en identiteitsbewijzen van de gevangenen werden niet bewaard. De foto’s van de gevangenenbleken dan ook cruciaal voor nabestaanden bij een zoektocht naar hun geliefden.
Het Tuol Sleng Museum is een neerslachtige plek, maar het is wel één van de bezienswaardigheden in Phnom Penh die je bezocht móet hebben. Dat gewone mensen in staat zijn om te veranderen in zulke gewetenloze moordenaars is iets om bij stil te staan. Dit soort praktijken kunnen altijd ergens anders op de wereld weer plaatsvinden.
In het museum kun je de barre omstandigheden van de cellen met eigen ogen zien. Een ander gedeelte is gewijd aan de verschrikkelijke marteltechnieken en weer een ander gedeelte heeft duizenden foto’s van slachtoffers.
In 2015 is op het terrein een herdenkingsmonument gebouwd: ‘The memorial stupa for victims of S21’. Het monument is voor een groot deel gefinancierd door Duitsland.
Tijdens de openingsceremonie sprak o.a.de Duitse ambassadeur. Hij deed een beroep op de jongere generatie om minder terughoudend te zijn in het bespreken van het verleden. Hij verwees daarmee naar de Duitse jeugd die in de 70-er jaren oncomfortabele vragen begon te stellen over het Holocaust verleden.
Hij voegde daaraan toe dat het gevolg van terughoudendheid om over het verleden te praten zal leiden tot het feit dat de jongere generatie de last van de erfenis van hun ouders en grootouders zal dragen.
Audiotours zijn beschikbaar in meerdere talen waaronder zelfs Nederlands. Dit was een goede manier voor ons om door het museum geleid te worden en de informatie te begrijpen.
En dan de Killing Fields van Choeung Ek……Tussen 1975 en 1979 werden in Cambodja zo’n 2 tot 3 miljoen mensen vermoord onder het brute regime van de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot. Dit kwam neer op ongeveer een kwart van de bevolking.
Veel van de moorden vonden plaats in zogeheten Killing Fields. Naar schatting zijn er 20.000 van deze massagraven verspreid over Cambodja.
Eén van de grootste massagraven was de Killing Fields van Choeung Ek, op kleine afstand van Phnom Penh.
Choeung Ek is tegenwoordig een gedenkplaats en educatiecentrum over de verschrikkingen die hier hebben plaatsgevonden.
Iedereen die Cambodja bezoekt zou ook de Killing Fields van Choeung Ek moeten bezoeken.
De audiotour die je ook hier kunt volgen geeft een indrukwekkende weergave van wat hier is gebeurd en herinnert de bezoeker eraan om altijd alert te zijn dat de geschiedenis zich niet herhaalt waar dan ook ter wereld.
Choeung Ek is de plaats waar gevangenen uit de S21 Tuol Sleng gevangenis naar toe werden gestuurd voor executie.
Gevangenen moesten hun eigen graf graven waarna zij op brute wijze met een schep of stok vermoord werden. Dit om kogels te besparen.
De mensen waren vaak al zo vermoeid dat zij niet meer de kracht hadden om een diep graf te graven wat ervoor zorgde dat de lichamen amper bedekt werden.
De killing tree is een boom die de Rode Khmer gebruikte om kinderen te vermoorden. Op brute wijze werden kinderen tegen de boom gegooid tot zij dood waren. Dit opnieuw om kogels te besparen.
De boom is nu een belangrijke gedenkplaats op het terrein van Choeung Ek.
In het begin werden gevangenen met vuurwapens vermoord, maar later werden meer brute wapens gebruikt om de dure kogels te sparen.Stokken, scheppen, bijlen, kapmessen of vlijmscherpe delen van palmbomen werden gebruikt.
Op het terrein van Choeung Ek liggen verschillende massagraven. Duizenden mensen werden hier op een klein oppervlak begraven. Nog steeds liggen er stukken kleding en komen er botten boven de grond tevoorschijn.
De audiotour is een uitstekende manier om op een respectvolle wijze over het terrein van de Killing Fields te wandelen.
Ter nagedachtenis aan de slachtoffers is een Boeddhistische Stupa, een herdenkingstoren gebouwd. In de toren worden de schedels van zo’n 5000 slachtoffers bewaard. (Ingedeeld in mannen en vrouwen, leeftijdscategorieën e.d.).
Na anderhalf uur hier rond gewandeld te hebben zetten wij een punt achter deze zeer beladen plek. No more words……………
Op 11 april gingen we even pinnen, medicatie kopen in een apotheek en ergens de bloeddruk laten meten. Nou, laat dat ‘even’ maar achterwege. Alles geschiedt per Tuktuk en het verkeer raast langs je heen in miljoenenstad Phnom Penh. Hoewel ik (Dees) best hou van de reuring in een stad, is dit wel een beetje teveel van het goede. Veel te veel prikkels voor mij! Ben daarentegen geniet van de heksenketel op straat! Hoe het ook zij: Bij de bank moesten we zoals altijd hoeden/petten afzetten en bij weggaan word je begroet middels de Namasté groet.
Vervolgens naar een apotheek. Er zit veel kaf onder het koren. Er zijn nepmedicijnen in omloop.
Voor zover wij het konden beoordelen en afgaande op ons gezond verstand, arriveerden we bij een betrouwbare apotheek alwaar wij alle medicijnen voor Ben in één keer konden kopen. Dat is wel eens anders geweest in ontwikkelingslanden.
Vaak werden we geconfronteerd met het feit dat we niet alles in één apotheek konden kopen. Wonder boven wonder lukte dat nu wel. Merknaam kan afwijken, maar stofnaam is hetzelfde. Toen wij de behulpzame apotheker (die Engels sprak) vroegen waar wij bloeddruk konden laten meten, moest hij in eerste instantie het antwoord schuldig blijven en uiteindelijk adviseerde hij kleine kliniekjes. Wij hadden ook al enig voorwerk gedaan (zeker als het gaat om het laten prikken op PSA en cholesterol) en lieten de namen vallen van een ziekenhuis bij ons in de buurt (Calmete Hospital) en het Pasteur Instituut. Daarop knikte hij goedkeurend. Zelf had hij slechts de mogelijkheid om ons een bloeddrukmeter te verkopen, maar dat is het laatste dat wij willen. Wij bedankten hem vriendelijk en verlieten de apotheek. Nauwelijks buiten of een medewerker van de apotheek kwam aanrennen en liet weten dat de apotheker bereid was om voor ons, zijnde Nederlandse vrijwilligers in zijn land Cambodja, een voor de verkoop bestemde bloeddrukmeter voor ons uit de verpakking te halen en te gebruiken. Een aardige geste! Ach, liet de apotheker weten: ‘Cambodia is a small country, but we have a big heart!’
Hierna begon de honger te knagen en belandden we op de Olympic Market (In Khmer heet deze markt Psah Olympic). Dit is een echte markt voor de lokale bevolking. Je ziet geen enkele toerist. Het is gebouwd in 1962 en er bevinden zich meer dan 4000 shops op deze markt. Er zijn maar liefst 3 verdiepingen. Tussen de lokale mensen op een klein plastic krukje nuttigden we een soort noodle soup (eten met stokjes). Iemand noemde Olympic Market ‘huge and overwhelming’ en dat is absoluut waar.
Ook in Cambodja worden microkredieten verstrekt om de arme bevolking te helpen met het opzetten van een kleine eigen onderneming. Helaas is de microfinanciering in Cambodja volledig uit de hand gelopen en mislukt.
Banken hebben te hoge kredieten verstrekt en tevens faalden de banken in hun toezicht. Bovendien wisten de vaak laaggeletterden niet waarvoor zij tekenden.
Mensen worden nu gedwongen om hun bezittingen te verkopen om daarmee hun bankschulden af te kunnen lossen. Het schaamtegevoel overheerst.
Khmer Nieuwjaar(Choul Chnam Thmey) werd gevierd op 13,14, 15 en 16 april. It’s the year of the Rabbit. Overal hoorden we: Rikreay chhna thmei of sok Sabay Chnam Thmey of zoiets dergelijks (Gelukkig Nieuwjaar) en overal waren de kleine huisaltaartjes opgetuigd met bloemen, geurig water, kaarsjes, fruit, wierookstokjes e.d. In miljoenenstad Phnom Penh was het zeer rustig. Het voelde akelig stil aan. De meeste mensen gaan naar familie op het platteland.
De mensen pakken dus massaal hun biezen en vertrekken naar hun geboorteplaats voor het feest. Gedurende het Khmer New Year, oftewel Cambodjaans nieuwjaar wordt de overgang van het oogstseizoen naar het regenseizoen gevierd. De boeren genieten van wat hun oogst heeft opgebracht. Tijdens het nieuwjaarsfeest worden huizen versierd en tafels gedekt met fruit en drankjes om de goden te verwelkomen. Ook worden er cadeautjes gegeven. Op de verschillende dagen brengen de Cambodjanen bezoeken aan tempels om offers te brengen aan monniken, ouderen en Boeddha beelden. Ook vragen de Cambodjanen om vergiffenis voor fouten die zij in het afgelopen jaar hebben gemaakt.
De dagen voorafgaand aan Nieuwjaar zijn de Cambodjanen heel druk bezig. Men maakt het hele huis schoon, overal prijkt de Cambodjaanse vlag, men kookt lekker eten en men koopt nieuwe kleren. Alles moet er spic en span uitzien, want de Nieuwjaarsengel zou eens langs kunnen komen!!!
Cambodja volgt de Boeddhistische jaarkalender, waarbij de maankalender wordt gehanteerd.
Wellicht leuk om enkele Khmer Nieuwjaar tradities te vermelden: Elke dag bezoeken de mensen de tempel om daar de zegen te krijgen van de monniken en de priesters. Zij bouwen een zandheuvel op het grondgebied van de tempel en versieren deze met godsdienstige vlaggetjes.
Zij plaatsen er eentje op de top en vier rond de kanten van de zandheuvel. Deze vlaggetjes symboliseren de vijf discipelen van Boeddha.
De bevolking van Cambodja heeft de traditie om ’s morgens wijwater te besprenkelen op elkaars gezichten, ’s middags op de borst en ’s avonds op de voeten. Tegenwoordig hebben mensen ook de gewoonteom gekleurd water over hun vrienden en familieleden te gieten. Gekleurd water symboliseert de verschillende kleuren van het leven, die in de toekomst verborgen liggen. De traditie van het gooien van poeder op elkaar met Nieuwjaar komt tegenwoordig steeds meer in opgang.
Bij de viering van het Khmer Nieuwjaar, volgt men in Cambodja verschillende regels. Elke dag kent een andere traditie. Enkele voorbeelden: De eerste dag van de viering heet Moha Sangkran. Men gelooft dat op deze dag Gods engelen naar de aarde komen, om te kijken hoe de schepping ervoor staat. Om deze heilige engelen te verwelkomen, maken de mensen hun huizen schoon en steken lampjes aan. De leden van de familie plaatsen hun geliefde afbeelding van Boeddha op een huisaltaar. Hierop worden dan - zoals eerder gemeld - bloemen, kaarsen, wierookstokjes, een kommetje geurig water, etenswaren en dranken uitgestald op bananenbladeren. Het voedsel dat op deze dag van Moha Sangkran is klaargemaakt, wordt aan de monniken en priesters van de tempel aangeboden.
Op de tweede dag van de Khmer Nieuwjaarviering (Vanabot), geeft de bevolking geld en hulp aan de armsten in de samenleving. Het is dan tevens de gewoonte om cadeautjes te geven aan familie en vrienden. Bij sommige bedrijven is het al de gewoonte om personeel een cadeau of geld te geven, om de arbeidsproductiviteit te stimuleren.
Op de derde dag van de Nieuwjaarsviering (Leung Sakk), wassen de mensen hun Boeddhabeelden met geurend water. Men gelooft dat er dan het hele jaar regelmatig regen zal vallen. Kinderen tonen hun respect voor de ouderen door hun voeten te wassen.
Wij bleven met Khmer Nieuwjaar in Phnom Penh en constateerden dat sommige plekken gesloten waren en andere plekken waren open of gedeeltelijk open. De Tuktuks bleven weliswaar rijden, maar het waren er beduidend minder dan normaal. Wij deden ‘exploring the city’ en kwamen terecht op allerlei onbekende plekken. Een gebruik met Khmer Nieuwjaar is om mensen nat te spuiten. Velen liepen met waterpistolen rond. Ook wij - zittende in de Tuktuk - liepen een nat pak op.
16 april: Vandaag stond Diamond Island (Koh Pich) op de rol. Dit is een satellietstad in Phnom Penh aan de rivieren Mekong en Bassac. Dit gebied was tot het jaar 2000 een moeras, maar het wordt nu verder ontwikkeld als woon-en handelsgebied en zou een aparte gemeente in Phnom Penh kunnen worden. Een wijk met de naam ‘Elysée’ heeft een stijl geïnspireerd door Parijs. Het was een vreemde ervaring: Gloednieuwe winkels en gloednieuwe appartementen - in een stijlvol Frans jasje - stonden leeg. Alles was ‘for rent or for sale’.
Wij spraken met een Chinees, de eigenaar van een supermarkt. Hij vertelde ons dat alle gebouwen aan de buitenkant klaar waren, maar aan de binnenkant moest er nog veel gebeuren. Hij had de enige zaak in dit vrijwel lege stadsdeel. Wij vroegen ons hardop af hoe hij als ondernemer kon overleven in deze spookwijk. Volgens hem was het een kwestie van geduld, een lange adem hebben en vertrouwen hebben in de plaatselijke overheid alsmede de focus leggen op een lange termijn visie. Buiten voor zijn winkel stond een soort elektrisch aangedreven ‘pausmobiel’. Deze Chinese ondernemer nodigde ons uit om een ritje door de wijk te maken. Wij stapten in en werden onderworpen aan een ‘sightseeing’. Wij passeerden o.a. ook een Canadese internationale school en een Franse school. Toen het hem duidelijk werd dat wij op zoek waren naar vrijwilligerswerk, stelde hij voor om gratis les te geven in ruil voor gratis accommodatie.
Boven zijn zaak werd namelijk Chinese les aangeboden en volgens hem zouden wij daar dan Engels kunnen geven. Tsja….laten wij nu net een jaarcontract hebben getekend voor ons huur appartement Nine East. Hoe het ook zij: Wonen in deze spookwijk kan ons niet bekoren.
Je hebt daar totaal niet het idee dat je in Cambodja woont. Nee dus…wij gaan verder op onze ingeslagen weg…….
En dus gaan we op zoek naar vrijwilligerswerk. Op 17 april werd er gestart met een bezoek aan een pagode vlakbij ons appartementencomplex Nine East. Wij legden onze bedoeling uit: Engelse conversatie geven aan de Buddhist monks en deelnemen aan hun meditatielessen. Dat laatste bleek geen probleem te zijn, maar toch waren onze eerste bevindingen teleurstellend: Wij kregen te horen van de ‘driver’ dat alle monniken sliepen. Het verzoek was dan ook om over een uur terug te keren. Tweede poging dus….De ‘driver’ was inmiddels verdwenen. Wel zagen we een meisje dat nauwelijks Engels sprak, maar toch een jonge knaap liet optrommelen. Ook van hem werden we niet veel wijzer. Vervolgens kwam er weer een man opdraven. En voor iedereen gold: Zij konden ons niet verder helpen, spraken nauwelijks Engels, maar we begrepen dat de monnik die ons te woord kon staan nog steeds in zijn ‘hometown’ was vanwege de uitloop van het Khmer Nieuwjaar. Dit schoot dus niet op…..
Op 19 april togen wij dan ook - op advies van Piseth (één van de bazen van appartementencomplex Nine East) - naar het Boeddhistisch Instituut.
Of moeten we naar het Boeddhistisch Centrum en gaan praten met de Chief monk?
Welnu, wij besloten om eerst naar het Boeddhistisch Instituut te gaan. Hoewel dit niet de juiste plek bleek te zijn, werden we wel heel vriendelijk ontvangen door een aardige man. Toen wij onze bedoeling uitlegden (deze Nederlandse wereldwijde vrijwilligers willen graag lesgeven aan de boeddhistische monniken), liet hij weten dat het Boeddhistisch Instituut slechts een bibliotheek cq documentatiecentrum betrof. Wij zouden naar de afdeling educatie moeten gaan van de Boeddhistische universiteit. Dat klonk logisch.
Hij gaf ons een naam en een telefoonnummer van een vice-rector of vice-director van de universiteit en maakte een foto van ons die hij terplekke naar deze contactpersoon stuurde. Voordat wij wilden vertrekken nodigde hij ons uit om de bibliotheek te bekijken en even plaats te nemen voor een nadere kennismaking. Zo gezegd zo gedaan. Tijd lijkt hier geen rol te spelen, menselijke aandacht des te meer. Uiteindelijk bood hij aan om ons in zijn auto even naar de universiteit te brengen. Zó ontzettend aardig! In de auto vertelde hij dat hij een keer naar Frankrijk en/of Nederland wilde gaan, i.v.m. het opsporen van documenten. Deze zouden namelijk in Cambodja zoekgeraakt zijn tijdens de burgeroorlog tussen 1975 en 1979 en zouden zich bevinden in Frankrijk cq Nederland.
Wij reden dan ook naar de universiteit, voluit geheten: Preah Sihanouk Raja Buddhist University (SBU). Een hele mond vol…. Zoals eerder in dit verslag gemeld, is dit een openbare instelling voor hoger onderwijs zonder winstoogmerk in de metropool Phnom Penh in het koninkrijk Cambodja. De betreffende ‘vice’ was echter afwezig. Deze bleek die ochtend voor enkele dagen te zijn vertrokken naar India voor het bijwonen van een congres, maar de aardige heer van de bibliotheek van het Boeddhistisch Instituut zorgde er wel voor dat wij werden doorgeleid naar iemand anders. En dit bleek de boeddhistische monnik te zijn, Bet Vutha geheten.
Deze Vutha nodigde ons uit in een kantoor, waar wij ook kennismaakten met een andere Boeddhistische monnik die 9 jaar had gestudeerd in Thailand/Bangkok. Al snel werd duidelijk dat Vutha de ‘executive director’ was van het Center for English Training (CET). Dit valt onder de ‘Foreign Languages’. Eigenlijk een soort hoofd dus van de sectie Engels. Beide personen waren enthousiast over ons voorstel (Engelse conversatie geven aan de Boeddhistische monniken) en het werd duidelijk dat zij graag met ons in zee wilden gaan. Wat ons erg aansprak was het feit dat de meeste studenten van deze public university afkomstig zijn uit arme gezinnen op het platteland en geen collegegeld hoeven te betalen. Voor deze doelgroep willen wij ons graag inzetten.
Een hele Nederlandse vraag was dan ook: ‘Wanneer kunnen we beginnen?’ Zo’n direkte vraag is natuurlijk niet aan de orde….hahaha….eerst moeten we nog kennismaken met de grote baas die in India is vanwege een congres en op 25 april terug zal keren en daarna zal Cambodja in de greep zijn van de SEA Games, een South East Asian sportfestijn dat tot medio mei zal duren.
Wel werden er alvast foto’s gemaakt van ons beiden en van onze paspoorten. Toen we afscheid namen van de twee boeddhistische monniken, dacht ik (Dees) er nog net op tijd aan dat ik - als vrouw - deze heren geen hand mocht geven. Ik checkte dit even voor de zekerheid en dit werd inderdaad beaamd door beiden. Hoe het ook zij: Wij kunnen nu wel zeggen dat we de baan hebben en we zijn daar heel blij mee.
Nu Khmer Nieuwjaar voorbij is, komt alles weer langzaam op gang en gingen we even naar de pedicure en de tailor. De scholen zijn echter nog gesloten tot half mei en dit heeft te maken met de SEA Games (The Southeast Asian Games). Dit is een tweejaarlijks multi-sport event waar deelnemers vanuit 11 landen in Zuidoost Azië aan meedoen. Nu betreft het de 32e editie en deze zal gehouden worden tussen 5 en 17 mei in o.a. Phnom Penh/Cambodja. Dit is de eerste keer dat Cambodja dit event organiseert.
Wellicht eerder melding gemaakt van het feit dat de mensen hier zeer onderdanig zijn. In onze beleving tegen het absurde af. In hun ogen is de standaard van de Westerlingen zeer hoog, terwijl wij juist zeer down to earth zijn. Miscommunicatie kan dan het gevolg zijn. Het kan dan ook voorkomen dat zij op een eenvoudig verzoek gewoon nee zeggen, omdat zij niet kunnen begrijpen dat een Westerling zoiets simpels vraagt. In hun perceptie spelen zij dan maar op zeker en antwoorden nee. Op die manier kunnen zij zich geen buil vallen. Jammer toch, onnodig, maar dat is de cultuur…..
In de nacht van 20 op 21 april kreeg ik (Dees) een migraine-aanval en dit resulteerde niet alleen in knallende hoofdpijn, maar ook in overgeven. Gelukkig was het snel weer voorbij.
Op 25 april bekeken we het station van Phnom Penh. Wij vinden het altijd leuk om ‘daily life’ te ondergaan. Het treinstation ligt midden in de stad en is gevestigd in een historisch gebouw uit de Franse koloniale tijd. Het is goed bewaard gebleven en vakkundig gerenoveerd.
De treinen in Cambodja rijden niet hard en bovendien rijden zij slechts op specifieke dagen per week vanuit Phnom Penh naar andere plaatsen, maar toch wordt er veel gebruik van gemaakt door bijvoorbeeld forenzen en toeristen. Creatieve geesten hebben een rijtuig van een trein op een emplacement gezet en omgetoverd tot een soort restauratiewagen. Hier genoten we dan ook even van een versnapering. Overigens: De eerste belangrijke vergadering van de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot vond in april 1975 plaats op dit treinstation. Aldaar werd beslist om de steden te evacueren.
Met 38 graden en een gevoelstemperatuur van 44 graden is het behoorlijk afzien………
Een warme groet uit een bloedheet Phnom Penh van Dees en Ben (rijmt ook nog).
[userId] => 381198
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5092540
[countryId] => 32
[pictureCount] => 50
[visitorCount] => 325
[author] => Desirée
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528499
[travelTitle] => Van Nederland naar Cambodja
[travelTitleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-16
[dateReturn] => 2026-03-01
[showDate] => yes
[goalId] => 11
[goalName] => Vrijwilligerswerk in het buitenland
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/108/930_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/381/198_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => van-nederland-naar-cambodja
)
[47] => stdClass Object
(
[username] => karinendiane
[datePublication] => 2023-04-08
[title] => Van Vietnam naar Cambodja en veel tempels
[message] =>
Dag 21
Om 17.20 uur hadden we onze vlucht naar Cambodja waar we een weekje blijven om de highlights te zien. Vietnam heeft na de corona nog maar een single entry 30 dagen visum dus je moet er na max 30 dgn uit! En we wilden sws Cambodja meenemen nu we er toch in de buurt waren.
We hadden dus tijd om nog even van de [e-1f31e] te genieten want door de wind was het goed te doen. Inchecken en immigratie ging zo snel dat we teveel tijd hadden op het vliegveld maar met een ligstoel en een spelletje Phase10 ging dat prima.
Moesten wel in het vliegtuig ons mondkapje op doen? Uhhh welk mondkapje? Die liggen al een tijd in de prullenbak. Dan moeten ze die ons maar verstrekken in het vliegtuig. Nou...niemand zei er iets van en bijna niemand droeg m dus prima!!
We vlogen met CambodiaAngorAir en toen we na een uur vertraging bij het vliegtuig aankwamen, dachten we wel...okeeee spannend! Een klein vliegtuig met van die propellers. Ja hoor, ze bestaan nog. Maar het moment van binnenkomen pffff. Sommige bagagebakken waren dichtgetapet, stoelen helemaal kaal waar het piepschuim doorheen kwam, zittingen doorgezeten en de ventilatiedingen deden het niet. Had er op dat moment niet het Zwitser leven gevoel bij. Leek erop dat ze een antiek stuk uit een hangar hadden getrokken [e-1f648].
En dan nog een vrouw die constant met haar knieen in mijn stoel zat te drukken [e-1f621] zodat ik steeds een zwieper naar voren kreeg dus ik kwam regelmatig even heel hard naar achteren zodat haar knieen hopelijk in haar nek zaten...de groeten!
Maar we kwamen na 2 uur veilig aan, immigratie duurde erg lang ( tip...bewaar je boardingpass [e-1f633] ) en gelukkig stond onze tourguide voor de aankomende dagen er met een bord met mijn naam erop [e-1f44d]
Hotel ziet er top ( luxe ) uit en morgen gaan we de zeer beroemde Angor Wat bezoeken, 1 van de beroemdste bijzonderheden van Cambodja!
Dag 22
Vandaag een dag van de vele tempels en de grootste was Angor Wat en dit is van origine een Hindoe tempel maar transformeerde geleidelijk in een Boeddistische tempel. Het is het symbool van Cambodja en staat ook op de nationale vlag. En het is de grootste religieuze monument ter wereld. Het is een tempel die in de 12e eeuw uiteraard met de hand gemaakt is. Er is 37 jaar aan gewerkt en zonder machines. Alleen met olifanten en sterke mannen die de loodzware stenen moesten sjouwen! Helaas is er de afgelopen 1000 jaar al het eea ingestort, vernield en gestolen. Op de muren zag je vele reliëfs hoe het leven toen was en wie tegen wie vocht. En dan praat je over demonen, apen, draken, krijgers enz. Wat een werk is dat geweest zeg!
Vervolgens door naar Angor Thom ( betekent grote stad ) wat de koning heeft laten bouwen. De koning was een Boeddhist dus dat zie je er ook in terug in de reliëfs in de muren. Het is dus geen tempel maar binnen de muren van de stad vind je meerdere andere tempels. Ben de namen kwijt maar het behoorde allemaal bij het Khmer empire.
En je moet echt goed op de details letten want overal zie je iets in de stenen.
Onze privégids Narong wist veel te vertellen en je moet echt een gids bij je hebben anders sta je misschien naar een stapel stenen te turen waarvan je de geschiedenis niet kent [e-1f648]. De chauffeur had een koelbox in de auto staan en dat was maar goed ook want we moesten megaveel water drinken ivm de extreme hitte. ( gevoelstemp 42 graden !!! )
Na de heerlijke lunch de tempel Ta Prohm nog bezocht en daar is de film Tomb Raider met Angelina Jolie voor een gedeelte opgenomen. Heel bijzonder want er groeien bomen kriskras door de tempel en die wortels zijn mega lang en megadik.
Toen waren we wel een beetje tempelmoe en bijna oververhit [e-1f633] dus afgezet bij het hotel en gelijk het zwembad ingedoken en verder rustig aan gedaan.
Morgen wederom weer een stuk geschiedenis op het programma dus we wachten af waar Narong ons naartoe brengt [e-1f609].
Dag 23
Gisteravond nog even bij de beroemde of beruchte Pubstreet geweest. Die kan je niet missen dus gewoon op het geluid afgaan. Overal keiharde muziek door elkaar.Hele straat met bakken visjes die het lekker vinden om jouw dooie weefsel van je voeten op te eten. 3 dollar voor een uur dat getik aan je voeten. Toch maar niet. Heel veel massagesalons ook. En wij snappen wel waarom de backpackende jeugd hier zit. 1 dollar voor een biertje en 2.5 dollar voor een cocktail en een pizza voor weinig. Wij zijn geen kroegtijgers dus snel weer weg daar.
Vanochtend wederom een aantal tempels uit de 10e eeuw ( Hindoetijd ) en 12 eeuw ( Boeddhismetijd ) bezocht. Ben de lange namen kwijt. Alles lijkt uiteraard wel op elkaar behalve 1 tempel die in het water lag. Ze hadden in die tijd niet heel veel keuze uit verschillende stenen en hoe ze konden bouwen [e-1f601].
Hadden een halve dag en was lang genoeg want we zijn tempelmoe haha en vanwege die bloedhitte. Gevoelstemp vandaag 42 graden!! Daarna weer het zwembad ingedoken en heerlijk geluierd. Van dat warme weer word je echt heel sloom [e-1f648].
Vanavond de nightmarkt maar eens over slenteren en morgen naar Tonle Sap lake en daarna pakken we de bus en rijden we naar Phnom Penh waar een heel stuk van die verschrikkelijke geschiedenis van de rode Khmer ligt.
De vader van onze gids is door de rode Khmer vermoord en zijn opa, oma en tantes en ooms ook. Zelf is hij als 8 jarig jongetje ook regelmatig mishandeld door soldaten van de rode Khmer. Ik zal jullie de details besparen maar ik weet nu al dat de verhalen helaas overmorgen nog veel en veel erger gaan worden [e-1f614] maar toch willen we ook deze geschiedenis leren kennen.
[userId] => 265308
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5092159
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 210
[author] => Diane
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528515
[travelTitle] => 5 weken reizen door Vietnam en Cambodja
[travelTitleSlugified] => 5-weken-reizen-door-vietnam-en-cambodja
[dateDepart] => 2023-03-17
[dateReturn] => 2023-04-20
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/265/308_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => van-vietnam-naar-cambodja-en-veel-tempels
)
[48] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-30
[title] => De Lijst met Winnaars
[message] =>
Peinzend boven de nu nog lege koffer en de stapel ernaast die er weer precies in moet passen:
DE ONVERMIJDELIJKE OVERBODIG GEBLEKEN SPULLENLIJST
1. En absolute winnaar, en al bij vertrek op Schiphol geconstateerd: de volumineuze wintersdikke wollen shawl. Heilig, want ooit voor mijn verjaardag gekregen van schoondochter Alessia.
Dat ding moest in Soest eigenlijk in de winterberging, maar ik koos blijkbaar de verkeerde koffer….
2. Op enige afstand, maar toch ook knap gedaan: mijn blauwe jack. Heeft de hele reis gezellig pratend met die shawl van hierboven ruimte liggen innemen. Geen drúppel regen gezien, en voortdurend 25 , 30 tot 39 graden (OK, één onweersbui, maar toen zaten we binnen)
3. Van die handige bestekdingesen die aan de ene kant lepel zijn en aan de andere kant vork met snijvlakje. Omdat ik niet met die [e-1f641][e-1f962][e-1f633]-stokjes kan en wil eten kocht A in NL een pak met 100 stuks voor me. En die heb ik nog steeds, want tegenwoordig heeft èlk restaurant hier lepels en vorken op verzoek beschikbaar….
4. Verrekijker (800 gram) om vogels te spotten tijdens natuuruitjes. Omdat die telkens rond het heetste moment van de dag plaatsvonden en geverderden daar aanzienlijk slimmer mee omgaan (vogelsiësta) was er zelfs nog geen huismus te zien. Nou ja, op die twee beschreven ijsvogels na dan. Maar bij die trip was ik nou net vergeten mijn verrekijker mee te nemen.
5. DEET. Genoeg om een weeshuis levenslang muggenbeetvrij te houden. Helaas werkten de muggen niet echt mee, want in deze dorre hete tijd van het jaar is er eigenlijk geen mug te bekennen. We hadden één hotel met klamboe, overal stond ‘complimentary’ repellent en die propellors aan het plafond in combinatie met blazende airco’s zorgden ook prima voor een lage mugdichtheid.
6. MALARIAPILLEN. Zie ook DEET. Werden ons bij de GGD op basis van één blik op een wereld-malariakaart voorgeschreven vanwege de aanwezigheid van een langwerpig meer inderdaad vlak naast onze route tussen Phnom Penh en Battambang. Eenmaal daar aangekomen bleek het drooggevallen.
7. Mondkapjes. Ondanks BuZa-reisadviezen hieromtrent. Als je hier zo’n ding draagt word je aangestaard alsof je van een andere planeer komt. In één tempel was een facemask echt verplicht, maar dat bleek alleen te gelden voor witte mensen wier achternaam eindigt op ‘illen’ of ‘eenweg’.
8. Van de stápel wereldstekkers die ik bij me had: vier landen bezocht, één lullig klein stekkertje gebruikt.
En dan laat ik de extra kopieën van reisbescheiden, vluchtschema’s en paspoorten, alsmede àlle in drie jaar verstrekte bewijzen van COVID-vaccinaties nog buiten beschouwing.
Voor mezelf als reminder voor een volgende reis, voor jullie wellicht herkenbaar en daarmee een graag aangeboden troost.
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091969
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 221
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => de-lijst-met-winnaars
)
[49] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-04-01
[title] => HeroRats
[message] =>
De Angkor Wat is te ongelooflijk en te onbeschrijflijk. Dat ga ik dan ook maar niet proberen. Ik maakte wel een paar foto’s voor jullie!
Bij APOPO (Anti-Persoonsmijnen Ontmijnende Product Ontwikkeling, opgericht door Belgen) moet het me wel lukken.
Laos, Vietnam en Cambodja waren in de tweede helft van de twintigste eeuw het trieste toneel van bombardementen en grondoorlogen.
Als stille en gevaarlijke getuigen daarvan liggen nog miljoenen niet geëxplodeerde bommen, granaten en vooral mijnen in de bodems van deze Regio. In mijn blog ‘Laos en Oorlog’ van 3 maart vertelde ik er al over.
APOPO traint ratten in het ontdekken van deze explosieven. Zoiets duurt wel even; daarom zijn ‘onze’ rattensoorten niet geschikt, die worden niet ouder dan vier jaar.
In Tanzania daarentegen leven ratten blijkbaar gezonder, waardoor ze wel negen kunnen worden en dus langer aan de slag kunnen blijven.
Na een aanvangsperiode, waarin de jonge ratjes tam worden gemaakt en wennen aan hun trainers mogen ze letterlijk snuffelen aan het grote werk. En dat kunnen ze als geen ander: tot een cirkel van één meter om zich heen en idem de grond in kunnen ze gericht leren te zoeken via een steeds herhaald proces van zoeken, vinden, erkennen en belonen.
Twee jaar later zoekt de rat alleen nog maar naar de voor ons niet herkenbare TNT geur, omdat hij wéét dat bij het opgraven ervan door de begeleider een erkennend ‘klik’-geluid wordt gemaakt en de beloning direct volgt. Bij het opgraven van andere spullen volgt géén ‘klik’-erkenning en zéker geen beloning.
Het door deze HeroRats te onderzoeken gebied wordt verdeeld in kavels van zo’n vier meter breed en tien meter lang. Eerst maken de onderzoekers looppaden langs de kavels mijnenvrij via de oude metaaldetectoren-techniek. Vervolgens houden aan beide lange zijden twee medewerkers op die bomvrijgemaakte paadjes een meetlint en een dunne kabel vast met exact dezelfde breedte als de kavel. Aan die kabel zit een ring, aan die ring zit een kort kabeltje van een meter, en aan dat kabeltje zit de rat van dienst.
Het beest wordt vanaf een lange zijde in het kavel geplaatst, snuffelt zich een weg langs de kabel naar de overkant en als het onderweg de juiste geur ruikt gaat het graven. ‘Klik/Erkenning/Beloning!’
De begeleiders noteren de lokatie van het gevonden explosief met behulp van het meetlint. Ter controle wordt de rat ook nog eens vanaf de andere lange zijde over hetzelfde breedtepad gezet. Bij herhaald succes wordt de stafkaart voorzien van een rode stip. Daarna schuiven de twee medewerkers een metertje door over hun vrijpaadje en herhaalt de procedure zich.
Een rat met zijn begeleiders werkt verbluffend snel: het dier verkent een stuk land ter grootte van een tenniscourt in 30 minuten, waar mensen met metaaldetectoren tot vier dágen over doen.Bijkomend en niet te onderschatten voordeel is dat de mijnen niet exploderen door het lage gewicht van de er overheen scharrelende rat, en misstappende onderzoekers wèl de klos zouden zijn.
Nog even wat cijfers: deze zogeheten HeroRats maakten inmiddels 156.000 explosieven onschadelijk en 82 km2 vrij waardoor 1,8 mio mensen weer veilig op het land kunnen werken en wonen (bron: apopo.org).
Wij zagen een verbluffende demonstratie met rat Virginie, die ons daarna aandoenlijk kwam besnuffelen en veilig, want gevaccineerd, belikken. Een dòtje van 1,5 kilo.
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091952
[countryId] => 32
[pictureCount] => 5
[visitorCount] => 219
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/103/611_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => herorats
)
[50] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-27
[title] => Norry
[message] =>
Nee, dèze hadden we nog niet gehad. Wel het vliegtuig, de auto, de cyclo, de fiets, de motorboot, de sampan, de trein, het cruiseschip en de tuctuc, maar de Norry had ons nog niet als vervoermiddel gediend.
Hier in Battambang ligt nog een spoor van de Bambu Train, ooit aangelegd in de frans-koloniale tijd. Die lijn werd zelden gebruikt, dus benutten landwerkers delen ervan om hun oogst van het land naar hun dorpje te krijgen. Dat deden ze met een Norry, die nu nog wordt ingezet voor huiselijk vervoer, af en toe een toerist en nu voor ons:
Je legt twee spoorbrede assen met wielen op de rails.
Om de achterste as leg je een aandrijfriem
Je legt er een half verrot plankier (3x2 meter) bovenop.
Er zit een groot gat boven de plek van de achteras
Je pakt een motor en bevestigt die door dat gat heen aan de aandrijfriem van de achteras
Je gooit en een kleedje en wat kussens op het plankier
En alles wat er nog meer mee moet van A naar B (en dat is véél: kinderfiets, kleuters, afval, meuk, huisdier, waterflesjes, rijst, kleding etc)
A, Gids en ikzelf moeten op de voorste kussens gaan zitten
Geen helm, geen gordels, geen zekering, geen handvatten, geen hekjes. In potentie: levensgevaarlijk.
Dan de motor aan en met 40km per uur raggen over een spoor van dronken spaghetti.
De rails schudt ons mét hevig ge-kedengkedeng heen en weer
Aan het eind van de rit platform en motor van de assen halen, voorste as wordt achterste as, platform weer er op, motor weer op achterste as en terug. Klaar is Kees.
We leven nog.
Van Pnomh Penh via Battambang naar ons laatste reisdoel in Cambodja: Seam Reap.
Snikheet, gortdroog. Het landschap snakt naar het natte seizoen, want de meren staan droog, rivieren zijn armzalige stroompjes geworden en de runderen lijken op fotomodellen. We blijven tussen 1300 en 1500 uur noodgedwongen binnen.
Morgen naar het beroemde Ankor (‘Hoofdstad’) Wat (‘Tempelgebied’), uit ongeveer 1100.
Veel te groot, 162 hectaren!, om helemaal te bekijken, maar volgens de gids gaan we wel ‘de basics’ doen.
Ik hoop de foto’s op Norry-bouwplaat-volgorde te kunnen krijgen…..
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091903
[countryId] => 32
[pictureCount] => 7
[visitorCount] => 214
[author] => Joost
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/103/213_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => norry
)
[51] => stdClass Object
(
[username] => joosthillen
[datePublication] => 2023-03-23
[title] => Grens
[message] =>
Gisteren bekeek ik het matineuze vertrek van de dagelijkse speedboat naar Phnom Penh. Voorbereiding is alles, nietwaar, en de volgende dag zouden wíj́ tot de passagiers behoren. Capaciteit van de boot: 35 pax. Die stonden elkaar nu te verdringen bij de geïmproviseerde incheckbalie op de pier bij ons hotel in Chau Doc. Het werd, was en bleef een chaos van Torens van Babel, paspoorten, visa, kofferlabels, formulieren, dollarbiljetten voor de cambodjaanse visa en nog niet ingeleverde hotelsleutels. Dat beloofde nog wat voor ons vertrek, de volgende ochtend.
Om zes uur ontbijten is niet mijn favoriete hobby, vanaf het terras zag ik de drukte op de pier dreigend toenemen, mijn tweede kop koffie kwam te laat en er was deze ochtend geen marmelade. Vanaf de pier hoorde ik de eerste geïrriteerde stemverheffingen. Ik voorzag een minstens vijf uur durende reis vol ergernissen.
Toen draaiden plots de coulissen:
Allereerst nam onze gids Weng afscheid van ons. Hij had een verjaarscadeau voor me, ook al ben ik pas op 31 maart jarig.
Naast Weng stond een keurig in bedrijfskleding gehulde jongeman. Hij vroeg ons te volgen, leidde ons langs en over tientallen koffers naar de steeds voller rakende pier, negeerde de wachtrij voor de officials en de bizarre incheckprocedure, gebood ons hetzelfde te doen en verzocht ons aan boord te gaan van een aanzienlijk kleinere speedboat, met vijf zitplaatsen. Tot mijn verbazing stonden onze koffers al aan boord.
We hadden een privé boot gekregen, dus driewerf hoera voor onze reisadviseur Barbara van Experience Travel en hun lokale reisagent EXO. En Fast Lane Harry was dit keer Fast Boat Ferry!
We stapten aan boord, de dertig van verbijstering stilgevallen passagiers van de grote speedboat minzaam toeknikkend. Trossen los, en met brullende motor de Mekong op, richting de grens met Cambodja
Jeugdsentiment van vóór Schengen: eerst de grenspost van Vietnam. Van boord, op een bankje. Onze Ferry regelde alles. Na tien minuten verder varen, naar de grenspost van Cambodja. Weer van boord, weer een bankje, weer Ferry naar visa-beambten en douaniers met stempels. De procedure ging ook hier vlot, misschien omdat de cash betaalde visakosten ad USD 35 slechts voor USD 30 terugkeerden in het visastempel? Weer aan boord. Het strijken van de Vietnamese standaard en ontplooien van de Cambodiaanse.
‘Onze’ jongeman begeleidt zo’n vier à vijf keer zo’n speedboat naar Phnom Penh en vaart direct na aankomst weer terug naar Chau Doc, Vietnam. Ook hij moet bij elke grenspassage stempels in zijn paspoort halen. Hij liet het me zien: op de oneven pagina’s de keurig naast en onder elkaar geplaatste stempels van Cambodja, op de even pagina’s die van Vietnam. Elke twee maanden is zijn paspoort vol en moet hij een nieuw aanvragen….
Morgen geen vrolijke dag, maar -hoe naar de beelden ook zullen zijn- wel een interessante en een noodzakelijke.
In Phnom Penh staat Tuol Sleng. Het gebouw werd van 1975-1979 door de Rode Khmer van Pol Pot tijdens de gruwelijke zuiveringen als martelkamer en gevangenis gebruikt. Nu is in hetzelfde gebouw een Museum, gewijd aan die periode.Het schijnt zeer confronterend te zijn.
Net zo min ik voor mijn plezier ooit Auschwitz/Birkenau bezocht ga ik morgen naar Tuol Sleng. Ik ga wèl om politiek alert te blijven, om te beseffen hoe vrij wij mogen zijn en hoe goed wij het hebben. In de middag bezoeken we ter afronding de Killing Fields, ook geen ‘feel good’-tripje.
Zaterdag reizen we door naar Battambang en gaan we eindelijk die wekenlang meegesjouwde malariapillen eten
[userId] => 333915
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5091829
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 225
[author] => Joost
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528394
[travelTitle] => Indochina
[travelTitleSlugified] => indochina
[dateDepart] => 2023-02-21
[dateReturn] => 2023-03-31
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/333/915_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => grens
)
[52] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-25
[title] => Nog een dag Angkor Wat ..
[message] =>
Dag 20,
Vanochtend stondom 07.30u. ons busje klaar voor ons bezoek aan een ander aantal Angkor tempels, gelegen tussen de 20-50 km van Siem Reap.
Een hele relaxte dag vandaag! Op pad met ons vijven. De tempels waren allemaal verschillend, maar elk op zijn eigen wijze, erg mooi!We hebben bezocht: Neak Poun, Banteay Srei Temple, Beng Maleae en Bakong.
Persoonlijk vond ik de Beng Malea het mooist! Heel authentiek, meer zoals de tempels gevonden zijn; overwoekerd door de natuur! De Neak Poun lag prachtig nabij een meer met hardroze waterlelies. Henry daarin tegen vond de Bantey Srei het mooiste. Zo zie je maar weer, smaken verschillen!
Rond16.00uwaren we weer terug in onshotel.Om 18.00uzijn we met 3 tuktuks met de gehele groep naar de stad gegaan om met elkaar wat te drinken en afscheid te nemen van onze gids Nira. Daarna zijn Henry, Henk en ik samen een hapje gaan eten.
Morgen al weer naar huis! Rond13.00 uworden we naar het vliegveld in Siem Reap gebracht voor onze vlucht naar Bangkok. In Bangkok worden we eerst weer naar een ander vliegveld gebracht. Vandaar uit vliegen we naar München. Vervolgens met een overstaptijd van 1 uur een vlucht naar Amsterdam. Als we alle aansluitingen halen zullen wevrijdagochtendrond08.15uaankomen in Amsterdam.
Nog een lange reis te gaan, maar we kunnen terugkijken op een prachtige reis door 2 mooie landen met een vriendelijke bevolking, mooie natuur en bezienswaardigheden.
grt, Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090559
[countryId] => 32
[pictureCount] => 14
[visitorCount] => 770
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/748_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => nog-een-dag-angkor-wat
)
[53] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-24
[title] => Het Angkor archeologisch park ..
[message] =>
Dag 19,
Vanochtend na het ontbijt stonden de tuktuks klaar om ons naar de Angkor Wat te brengen, een leuk ritje. In een hele grote hal zijn er vele ticketloketten. Aangezien het toerisme nog steeds niet volop op gang is gekomen na de Corona, is het niet erg druk. Het merendeel aan toeristen dat je hier ziet lopen zijn Chinezen en Koreanen. Je kan 1 en 3 daagse kaarten kopen. Omdat we morgen samen met Wim en een reisgenote naar een verderop gelegen deel van het complex gaan, hebben we gekozen voor een 3 daagse kaart. Allereerst hebben we de Angkor Wat bezocht. Het is, als je er niet geweest bent, niet voor te stellenhoe groot en imponerend het geheel is. De tuktuks zijn de hele dag met ons meegegaan, het gewoon niet af te lopen. Bovendien is het vanaf10.00uerg heet, dus je bent al blij dat je zo nu en danvervoerd wordt.
Angkor is één van de belangrijkste archeologische vondsten in Zuid-Oost Azië.
De totale oppervlakte is 400 km2 incl al het groen/bebossing.
Het Angkor archeologisch park omvat de verschillende hoofdsteden van het Khmer keizerrijk van de 9e -15e eeuw. De belangrijkste tempels zijn de Angkor Wat,Angkor Thom en de Bayon tempel met zijn ontelbare uitgehouwen figuren en voorstellingen. Het geheel is uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed.
Vandaag hebben we buiten de Angkor Wat bezocht: The South Gate, Angor Thom, Bayon (tempel met de 216 gezichten), Baphuon ( kopie van Mount Meru, heilige berg voor de Hindoes), Phimeanakas (Koninklijk Paleis), Terrace of Elephants and Leper King), Ta Prohm (ook wel de Tomp Raider, genoemd naar de gelijknamige film met Angela Jolie).
Terug in het hotel gedouched en even met de benen omhoog. Daar kwamen we van bij. Ons hotel ligt niet direct in het centrum van Siem Riep. Metde tuktuk naar het centrum gegaan om een restaurantje te zoeken. Vooral “Pubstreet” is een bekende uitgaanslocatie. Een beetje vergelijkbaar met Lloret de Mar in Spanje. Veel lawaai en “proppers “ voor de deur. Wel leuk om even door heen te lopen. Toch maar in een rustiger straat restaurantje opgezocht.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090558
[countryId] => 32
[pictureCount] => 23
[visitorCount] => 159
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/773_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => het-angkor-archeologisch-park
)
[54] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-23
[title] => Siem Reap ..
[message] =>
Dag 18,
Vanochtend zijn we vertrokken richting Siem Reap. Om even de benen te strekken hebben we een stop gemaakt bij de “spidermarket”, waar ze een grote variëteit aan gefrituurde insecten verkopen, zoals grote spinnen en watertoren. Lekker volgens één van onze reisgenoten!
Na de lunch een stop bij de “Naga bridge”, een brug uit de 12-13e eeuw.
Daarna een facultatieve boottocht gemaakt over een kanaal en meer, langs paalwoningen en prachtige natuur. In het regenseizoen zijn de palen niet zichtbaar, zo hoog staat het water dan.
Na de boottocht hebben we een wandeling door het dorpje gemaakt en gekeken bij de visrokerij. De mensen en kinderen zijn allemaal erg vriendelijk en zwaaien volop.
We kwamen laat aan bij ons hotel. Een simpele maaltijd genuttigd aan de overzijde van het hotel. Zo slapen, morgen vroeg op pad naar de Angkor wat, het hoogte punt van onze reis!
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090557
[countryId] => 32
[pictureCount] => 16
[visitorCount] => 144
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/789_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => siem-reap
)
[55] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-22
[title] => The killing fields en S21
[message] =>
Dag 17,
Vandaag staat een bezoek aan “The Killing Fields” enhet “Tuol Sleng Museum (S21), ook wel Genocide Museum genoemd, op het programma.
Ter voorbereiding van ons bezoek aan “The Killing Fields” hebben we thuis de film “First they killed my father “ gekeken. Deze film geeft een heel goed beeld van de overheersing van de Rode Kmher van 1975-1979. Toen we daar liepen kreeg ik flashbacks van deze beelden.
Choeung Ek, ook wel de “Killing Fields”of “velden des doods”geheten, is een agrarisch gebied, zo’n 14 km ten zuiden van Phnom Penh in een boomgaard. Gevangenen van onder andere de Tuol Sleng gevangenis werden hier naar toe gebracht en vermoord. Iedereen was geboeid en geblinddoekt.
Ook op andere locaties waren er zulke “fields”. Gezamenlijk werden er meer dan een miljoen mensen gedood en begraven in massagraven door het Rode Khmer-regime.
Toch wel stil en erg onder de indruk van zoveel ellende stapten we in de tuktuk op weg naarder Tuol Sleng Genocidemuseum.
Na een ritje van zo’n 40 minuten kwamen we aan bij het Tuol-Slengmuseum. Het museum is gevestigd in een oude school die door de Rode Khmer, onder bewind van Pol Pot, werd omgebouwd tot de beruchte “gevangenis S-21” en waar duizenden gevangenen werden ondervraagd, gemarteld en vermoord.
Je wordt er echt stil van om te zien hoe mens onvriendelijk en wreed de gewone burgers door de Rode Khmer onderdrukt en mishandeld werden. In deze gevangenis zijn 18133 mensen om het leven gebracht. Slechts 7 personen hebben deze hel overleefd.
Tussen de middag met ons drieën geluncht in de stad. Daarna zijn we op pad gegaan voor een bezoek aan het Koninklijk Paleis. Echt een schitterend complex.
Het paleis is nog niet zo oud. Tot het begin van de 15e eeuw was het hart van het Khmer rijk gevestigd in Angkor. In 1434 werd de hoofdstad naar het hedendaagse Phnom Penh verplaatst, maar 60 jaar later werd de hoofdstad al weer verplaatst. Dit maal naar Basan en even weer later naar Oudong, 40 kilometer afstand van Phnom Penh. Hier zou de hoofdstad voor de komende 250 jaar gevestigd zijn. In 1865 verplaatste koning Norodom de hoofdstad naar Phnom Penh en liet er in 1866 het Koninklijk paleis en de zilveren pagode bouwen.
Het was vandaag erg heet in de stad. Ook waren er veel mensen op straat: zondag en viering van het Chinese Nieuwjaar. Al met al een indrukwekkende dag!
Nu tijd voor ontspanning: Henk en Henry zitten nu op super sport 3 naar de wedstrijd Feyenoord-Ajax te kijken!!!
Morgen reizen we verder naar Siem Reap, bekend om de Angkor Wat!!
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090555
[countryId] => 32
[pictureCount] => 24
[visitorCount] => 152
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://cdn.easyapps.nl/pictures/000/000/000/123/094/811_640x480.jpg?r=0
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => the-killing-fields-en-s21
)
[56] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-21
[title] => Phnom Penh ..
[message] =>
Dag 16,
Omdat ons hotel van afgelopen nacht geen mogelijkheid had om te ontbijten, zijn we in een nabij gelegen restaurantje gaan eten.
Daarna zijn we op weg gegaan naar Phnom Penh. Weer een lange reisdag, maar we hebben nu een hele enthousiaste gids die tussendoor veel vertelt en regelmatig tussenstops wil maken. Intussen langs huisjes gewandeld waar ze eigen fruitbomen hebben en het fruit proberen te verkopen.
De natuur is hier heel anders dan in Laos. Het is hier veel vlakker, bergen zijn er in dit gebied niet, veel bouwland.
Na een half uurtje een stop bij een plaatselijke vismarkt. Er wordt van alles verkocht:
Potjes met vis, gedroogde vis, gefrituurde insecten, gegrilde slang. De nog levende slangen kronkelen, samen met schildpadden, rond in een glazen bak.
In onze groep zitten 2 mensen die van al deze lekkernijen proeven!!
De eieren die ze op deze markt verkopen schijnt een kuiken te zitten!
Jammer dat jij er niet bij bent Pascal[e-1f602]
Eerder dan verwacht zijn we we, na de incheck in het hotel, Pnhom Peng ingegaan.
We hebben tijdens onze reis nog niet zo’n moderne stad gezien. Een mooie brede boulevard met palmbomen en hoge gebouwen. We hebben tijdens deze wandeling een bezoek gebracht aan de Watt Phnom, die een bezoek meer dan waard was.
Heerlijk gegeten vanavond in een gezellig restaurant aan de boulevard. Nog even langs het water gewandeld waar veel verlichte boten rondvaarden.
Morgen met tuktuks naar “The killing fields” ende “Tual Sleng”gevangenis.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090554
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 127
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => phnom-penh
)
[57] => stdClass Object
(
[username] => reismeemethenry
[datePublication] => 2023-01-20
[title] => Grens over naar Cambodja ..
[message] =>
Dag 15,
Vanochtend vertrokken richting de Cambodjaanse grens. Een ritje van een half uur.
Daar aangekomen begon het circus dat we aan de Laoaanse grens hadden opnieuw.
Eerst een stempel halen om Laos te verlaten, vervolgens met je bagage een eind lopen door “niemandsland “. Bij de grens je temperatuur laten meten, formulieren invullen, paspoort inleveren, na verkrijging visum paspoort ophalen na betaling van $38,00, bagage door scanner en dan stempel voor toegang Cambodja. Bij de grens werden we opgewacht door onze nieuwe gids en chauffeur voor de komende dagen.
We zijn benieuwd wat de komende dagen weer gaan brengen.
Rond13.30ukwamen we aan bij ons hotel in Kratie. Wim stelde voor om na de lunch een facultatieve excursie te organiseren om Irrawaddy dolfijnen te spotten die in de Mekong voorkomen. Iedereen wilde mee. Dus zo gezegd zo gedaan!
Om 15.00u. vertrokken we met 4 tuk-tuk-jes naar het startpunt van onze boottocht (afstand 15 km) op de Mekong in de hoop dat de dolfijnen ons vanmiddag niet in de steek gaan laten. Het ritje met de tuk tuk ging over een zeer hobbelige weg, maar er was veel te zien onderweg: winkeltjes, soort van paalwoningen en mooie vegetatie.
Aangekomen bij het startpunt van de boottocht lagen de bootjes, waar je met 4 à 5 personen op kon zitten al klaar. Na een tijdje varen zagen we ineens grijze vinnetjes boven het water uitkomen. De boot vaart dan met de dolfijntjes mee en stopt als er weer dolfijnen gesignaleerd worden. We hebben er diverse gezien. Dus helemaal een geslaagde middag. (Filmpje bij video te bekijken)
Met dezelfde tuktuk weer richting hotel. Begin van de avond op zoek gegaan naar een restaurantje. Ik had gelezen dat er een Duits restaurant in de buurt van het hotel moest zitten. Dus daar naar op zoek gegaan. Na 2 weken Aziatisch eten, een welkome afwisseling. Heerlijk schnitzel mit Bratkartoffel gegeten!
Morgen reizen we door naar Phnom Penh.
Dit soort dolfijn springt niet boven de waterspiegel uit, je hoort ze echter wel lucht uitblazen. Het was een leuke ervaring.
grt,
Henry, Henk en Anneke
[userId] => 411878
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090553
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 121
[author] => Anneke en Henk en Henry
[cityName] => Kratié
[travelId] => 528047
[travelTitle] => Rondreis Laos & Cambodja
[travelTitleSlugified] => rondreis-laos-cambodja
[dateDepart] => 2023-01-06
[dateReturn] => 2023-01-28
[showDate] => yes
[goalId] => 4
[goalName] => Een verre reis
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,krati
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/411/878_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => grens-over-naar-cambodja
)
[58] => stdClass Object
(
[username] => waarispascale
[datePublication] => 2023-01-09
[title] => Wat is vrede toch een geluk
[message] =>
Phnom Penh is andere koek dan Siem Reap. Daar was te zien dat toeristen geld in het laatje brengen, hier is te zien wat een arm land het is. De straten zijn vuil, mensen leven eenvoudig met soms niet meer dan een bankje achterin hun winkeltje. Vlees hangt in de zon, kinderen liggen te slapen onder het verkoopkarretje van hun ouders. Simpele houten huisjes vormen een contrast tegen de luxe hotels. De stad is in opmars, maar de fundering is zwak.
Als we inchecken in het hotel vraagt de receptioniste waar we vandaag vandaan komen. Als we vertellen dat we uit Siem Reap komen kijkt ze ons verbaasd aan. Daar zou ze heel graag heen willen vanwege het aftelmoment van oud en nieuw. Dat zou de place to be zijn! We hadden al gezien dat er van alles opgebouwd werd, maar dat het zo groots zou zijn. Lekker dan…
We lopen de stad in, richting de boulevard aan de Mekong rivier. Onderweg lopen we tussen de barretjes met westerse mannen, sexpacts, omringd met Cambodjaanse vrouwen. Prostitutie is hier verboden maar levendig. Thailand staat er bekend om, maar vanwege de prijzen gaan veel mannen naar Cambodja. Doordat het verboden is gebeurd er veel underground en is er dus van alles mogelijk. Triest. Hoe kan je.
Aan de boulevard is het gelukkig een stuk vrolijker. Er wordt geflaneerd, gesport, spelletjes gedaan, gedanst. Het paleis schittert ons tegemoet en we voelen dat we in een andere wereld zijn. Qua restaurantjes kunnen we het hier even niet vinden en we belanden uiteindelijk bij een Mexicaan. Even wat anders en fijn om in plaats van de geluiden van de drukke stad de gezellige muziek te horen. We zijn gaar van de lange dag en liggen er vroeg in.
De stad heeft enorm geleden onder de genocide van de Rode Khmer, die in 1972 het land leidde en eigenlijk pas echt ten onder ging in 1995. Heel recent dus. Als je het land bezoekt kun je niet om deze oorlog heen, en ondanks dat we erover twijfelden om de musea erover op te zoeken, doen we het toch. Bijna iedereen die we ontmoeten heeft de oorlog mee gemaakt en verschrikkingen doorstaan. De ontzettend vriendelijke en hartelijke eigenaar van ons hotel in Siem Reap sleepte met zijn been, het leek of hij een gedeelte van zijn voet miste. Vragen komen op maar we stellen ze niet. We besluiten de musea toch te gaan bezoeken. Uit respect, respect dat de mensen overeind zijn gekomen na zoveel ellende. Hoe zij positief en vrolijk door het leven gaan, gericht op het nu en de toekomst. Het is een heftige geschiedenis en ik kan me voorstellen dat je er niet over wilt lezen. Sla het schuingedrukte gedeelte dan over.
Tijdens de Vietnam oorlog bombardeerden de VS het platteland waardoor iedereen naar de stad getrokken was. Pol Pot en de Rode Khmer beloofde het land beterschap en zorgde dat de VS en de Communistische Vietnamezen de strijd voortzetten in Vietnam. De Cambodjanen volgden hoopvol Pol Pot maar liepen hun dood in. Pol Pot wilde een niet-kapitalistische samenleving, hij schafte geld en godsdienst af en iedereen moest op het land werken. De Rode Khmer verjoegen de 2 miljoen inwoners Phnom Penh naar het platteland, of vermoorden ze. De stad werd een spookstad.
Onderscheid mocht er niet zijn, iedereen moest het zelfde zwarte tenue aan. Familie werd afgeschaft en kinderen afgenomen, omdat dat je identiteit zou geven. Ankar, zoals de staat zich noemde, bepaalde wie zich mocht voortplanten en voedde de kinderen op. Als je intelligent was, was je een bedreiging en werd je vermoord. Ook al droeg je een bril of sprak je een tweede taal, want dan zou je weleens intelligent kunnen zijn. Mensen stierven van honger, slechte omstandigheden en hard werken. Veel mensen werden gemarteld en vermoord. In een paar jaar tijd heeft de Rode Khmer een kwart van de bevolking uitgeroeid. Een kwart! Moet je bedenken, dat 1 op de 4 mensen die je kent vermoord wordt door iemand uit de overige driekwart.
Net buiten de stad ligt een van de Killing Fields. Wij gaan erheen en maken ons klaar voor een pittig bezoek. En dat was het ook. In principe is er niet heel veel te zien, maar de audiogids met daarover de verhalen van de mensen die het overleefd hebben zijn beeldend. 9000 mensen zijn hier in massagraven aangetroffen. Mensen werden doodgeslagen met schoppen want kogels waren te duur. Kelen werden doorgesneden met palmblad zodat ze geen geluid konden maken. Baby’s werden aan hun voeten vast gehouden en met hun kop tegen een boom doodgeslagen. De boom staat er nog. Evenals kleding en botten die door de regen de grond uitkomen. Een van de overleefden vertelt dat de afzondering het ergste was, dat je met niemand meer contact mocht hebben van wie je hield. Dat je eigen volk je dit aan deed. Er was geen hoop, er was honger, mensen hadden geen thuis. Veel mensen stierven vanzelf. Een andere overlevende vertelt dat ze verkracht was en dat ze tot op de dag van vandaag afgestoten wordt. Een ander verteld dat hij veertien was toen hij de stad uitgejaagd werd. Zijn moeder had hem verteld dat toen ze zwanger was ze droomde dat ze zag dat haar zoon, hij, als volwassene, het goed had, in een vreemd land woonde en gelukkig was. Ze hield zich vast aan die droom en heeft hem dat altijd voor gehouden. Maak je geen zorgen, met jou komt het goed. Hij vertelt dat die droom hem op de been gehouden heeft. Hoop en vertrouwen dat het goed komt. Volhouden en doorgaan om zijn moeder niet teleur te stellen. Hij heeft in de gevangenis gezeten, is gemarteld geweest, zag zijn broer voor zijn ogen vermoord worden en is uiteindelijk gaan lopen naar Thailand vanwaar hij doorgereisd is naar de VS. Later heeft hij veel werk verricht voor de Verenigde Naties. Hoop doet leven.
Genocide, volkerenmoord, het kan overal gebeuren. De Cambodjanen zagen het niet aankomen. Evenmin als Rwanda, Joegoslavië, de landen onder de IS en momenteel in Myanmar en in China. Allemaal recente gebeurtenissen waarbij mensen in hun eigen land andere mensen uitmoorden. Omdat ze anders zijn, omdat ze niet goed doen, omdat iemand zich beter voelt. Ik vind het een afschuwelijke gedachte dat de mens hiertoe in staat is.
Vanaf de Killing Fields gaan we met een TukTuk terug de stad in, naar de S21 gevangenis. Een oude school wat de Rode Khmer omgebouwd heeft tot een gevangenis. We nemen niet opnieuw een audio gids, we zijn nog vol van de verhalen van de Killing Fields. Maar de foto’s die in de gevangenis hangen hebben nog meer effect op ons. Op de Killing Fields kreeg ik buikpijn en werd mijn keel dicht geknepen, hier krijg ik het letterlijk benauwd, hartkloppingen en misselijk. Ik kan de dood nog ruiken. Bloed is in de hoeken in de tegels getrokken, de bedden waarop mensen vastgebonden werden en gemarteld staan er nog. Iedere dag moesten gevangenen verhalen vertellen en opschrijven wat je gedaan had, om vervolgens om vergiffenis te vragen. Daar werd je dan voor gestraft, heftig gemarteld. Ook als het verhaal niet waar was, ook als je geen verhalen meer had. Je moest tenslotte wel fout zijn. Zo was er een Nieuw Zeelander samen met zijn vriendin en een Canadese vriend aan het zeilen, op weg naar Thailand. Door een verkeerde wind kwamen ze in Cambodjaanse wateren terecht. De vriendin werd vermoord, zij overgebracht naar deze gevangenis. Ze moesten wel spionnen zijn. Ze zijn een maand gemarteld totdat ze bezweken. Martelen om te kunnen martelen, om geen enkele andere reden.
Zulke verhalen zijn er veel. Ze hebben alles nauwkeurig vastgelegd, alle ‘bekentenissen’, alle foto’s. Dagelijks zaten hier zo'n 1000 a 1500 gevangen in kleine houten hokjes, te klein om te liggen. Totaal hebben er ongeveer 20.000 gevangenen gezeten, waarvan er twaalf het overleeft hebben; zeven volwassenen en vijf kinderen.
De foto’s van al die personen zijn beklemmend. Zoveel. Van sommige is te zien dat ze mishandeld zijn, sommige zijn al overleden op de foto, sommige kijken met doodsangst in de camera.
Bij het zien van de foto’s en het realiseren om hoeveel mensen het gaat, gaat de herinnering aan de kisten die aan kwamen met de lichamen van de MH-17, door me heen.
Niet zoveel als hier, maar ook toen kwam de hoeveelheid als donderslag binnen. Een moment wat ik bij mij draag en ik raak van slag. Tegelijkertijd schaam ik me er voor. Wat is nou mijn trauma vergeleken met dit, met wat hier is gebeurd.
In 1979, 4 jaar later, werd Cambodia ‘bevrijd’ door Vietnam, die de Rode Khmer verdreef naar het noorden. De Rode Khmer kreeg steun van oa de VS, Groot Brittannië en Duitsland, omdat zij ook tegen de Communistische Vietnamezen streden. Lange tijd zaten zelfs leden van de Rode Khmer aan tafel bij de Verenigde Naties. Door die steun hield de Rode Khmer het tot 1997 vol te blijven bestaan. In 1998 stierf Pol Pot in vrijheid, onbekend waaraan. In 2004 zijn (slechts) vijf verdachten veroordeeld door het tribunaal, waaronder Duch, de baas van de gevangenis.
Slechts vijf veroordelingen, drie anderen konden vanwege hun dood niet meer veroordeeld worden. Acht personen die verantwoordelijk gesteld werden voor de dood van 2 miljoen mensen. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Hoe hebben deze acht grond onder de voeten gekregen en gehouden? Het is ongelofelijk.
We besluiten het voor voldoende te houden. We kunnen niet meer. Vluchten bijna de gevangenis uit. Gelukkig kunnen we dat.
Op zoek naar lucht besluiten we de stad door te lopen, op weg naar het centrum waar we de bus moeten boeken om naar de grens te gaan. En we zien ineens een hele andere stad dan de avond ervoor. Hier zijn dus wel de leuke restaurants, hippe eettentjes en vrolijke straten. Veel een soort pop ups, grind op de grond, gekleurde tafels en stoelen en een open keuken. We worden er blij van, en dat is wat we kunnen gebruiken. Het plan was om nog even naar het hotel te gaan voordat we het oud en nieuw gedruis binnen gaan, maar de stad staat om 19:00 uur al op zijn kop. Duizenden mensen, overal eetstalletjes, mensen zitten op kleedjes op het gras, hotels met lichtshows op de gevel, een podium met dans en muziek show. Het is een grote uitgelaten boel. Super, super leuk. Dat hadden we niet gedacht, na de reactie in het hotel. We betalen de bus, de volgende morgen om 7 uur worden we opgehaald. Dat voelt ineens als een hele slechte planning, maar goed, geboekt is geboekt. We zien wel. Nu het feest in. Het hotel laten we voor wat het is, we halen ons hand door ons haar en lopen de gezelligheid in.
We denken dat het podium op de nationale televisie is, zo groots is het opgezet. Erop een dansshow en een kennelijk bekende zangeres, want er wordt volop meegezongen. Het klinkt goed en lekker en onze heupen deinen mee, armpjes de lucht in. Daar zijn we bijna de enige in, Cambodjanen dansen niet. Dat wij dat doen trekt aandacht. Achter mij doen ze me vrolijk na, we worden gefilmd en er wordt gegiecheld. De reactie’s zijn positief en aanmoedigend, duimpjes omhoog en blij. We zijn ook bijna de enige blanken hier, dus logisch dat we gezien worden.
De voetjes zijn moe na zo’n dag en we geven die rust in een heel klein Iers pubje. Met zijn achten zit het vol, inclusief personeel. Heel gezellig, want doordat het zo klein is, is de saamhorigheid groot. Het ligt in een straatje wat vol met cafeetjes zit, sfeervol en leuk. Dit hadden we de avond ervoor moeten vinden!
Net voor twaalven lopen we terug naar het podium. Het verkeer in de stad is een gekkenhuis, auto’s staan strak vast, scooters en tuktuks gebruiken ieder gaatje om door te kunnen rijden. Oversteken is een kwestie van gewoon gaan lopen en doorlopen. Luid aftellend gaan we met zijn allen het nieuwe jaar in en onder het siervuurwerk wensen we elkaar en daarna de mensen om ons heen een Happy New Year. De sfeer is goed en blijft goed.
Een taxi had geen zin waardoor onze voetjes nog een wandeling van 30 minuten te goed hadden. Uitgeteld lagen we op bed, waar vier uur later de wekker alweer ging. 350 km naar de grens, 8 lange uren in een volgepropt busje. 13 volwassenen, 3 kinderen, een scooter (!), 6 x 20 kilo zakken rijst en bagage tot het dak gestapeld zodat het bij iedere rem naar voren valt. De stoel net iets te klein, je knieën tegen de volgende aan. Geen hoofdsteun dus knikkebollen is met recht knikkebollen. De kinderen hebben hun waterijs laten vallen zodat de hele vloer plakt. Afval wordt sowieso op de grond gegooid. De weg is eerst slecht, dan echt slecht. Er ligt wel een betere weg, maar daar rijden we niet op vanwege de tol. Met een Australiër vragen we ons af of het geen tijd wordt om de backpack periode achter ons te laten en definitief het taxi tijdperk in te gaan. Maar de kilometers en de tijd verstrijken en zo komen we om half vijf aan bij de grens. Wat we op de heenweg niet gedaan hebben, hebben we nu wel gedaan, namelijk de hele rit geboekt. Met als resultaat dat we meer betaald hebben als alle passagiers bij elkaar en dat we, omdat het geld toch al verdiend is, belazerd worden. Bij de grens zijn we oplettend en laten we het geld wisselen, het stempeltje regelen, het verkeerde busje praatje, aan ons voorbij gaan. Maar in Thailand worden we niet bij de pier maar bij het busstation driekwartier verderop eruit gegooid. Daar wachten we 15 minuten op een taxi waar we dan tevreden in zitten maar weer uitgehaald worden. Er zou een andere taxi komen, maar dat bleek een gedeelde Songthaew te zijn. De taxichauffeur en een ander mannetje hebben het geld van de taxi in hun zak gestoken en ons, voor een fractie, in deze gezet. Iedereen verdient aan je, we moeten het maar zien als sponsoring. De Songthaew wilde nog wachten totdat die vol is, maar toen was Pascalletje het zat. Hij ging rijden en driekwartier later stonden we bij de ferry. Die natuurlijk ook nog niet vertrok… Om acht uur ’s avonds waren we bij het hotel op Kho Chang, 13 uur nadat we vertrokken waren. Het warme welkom van de jongens van het cafe, de Pad Thai en het koude biertje maakte alles weer goed. We zijn weer terug op ‘ons’ eiland.
Tijdens de busrit was er natuurlijk voldoende tijd om terug te kijken op het jaar. Een jaar wat begon met twaalf druiven in Spanje en doorging naar hiken in Portugal en naar Santiago. Vervolgens langzaam terug naar Nederland waar we nog net de sneeuw konden ervaren. Om zes weken later onderweg te gaan naar Zuidelijk Italië. Met de boot over naar Griekenland en vandaar omhoog naar Albanië, Montenegro, Kroatië, Slovenië, dagje Oostenrijk en weer terug Italië in en de Dolomieten op. In oktober terug naar Nederland, Nomad op stal en wij naar Thailand, op en neer naar Nederland en als laatste Cambodja. We komen nog eens ergens. Benieuwd wat het komende jaar ons gaat brengen.
We wensen jullie allemaal een heerlijk en gezond 2023. Maak er op jouw manier een mooi jaar van, want het is zonde om tijd te laten liggen. Tel je zegeningen vaker dan je zorgen, wees lief voor jezelf en elkaar, laat je droom uitkomen en vier het leven! Cheers to Happiness!
[userId] => 80242
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5090062
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 657
[author] => Pascale
[cityName] => Phnom-Penh
[travelId] => 526239
[travelTitle] => Samen
[travelTitleSlugified] => samen
[dateDepart] => 2021-05-03
[dateReturn] => 2025-09-01
[showDate] => no
[goalId] => 99
[goalName] => Iets anders...
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,phnom-penh
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/080/242_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => wat-is-vrede-toch-een-geluk
)
[59] => stdClass Object
(
[username] => waarispascale
[datePublication] => 2023-01-05
[title] => Wonderen zijn de wereld niet uit
[message] =>
Na een zeer gezellige kerstavond ging de wekker best vroeg. Het hotel had ons verwend met nasi, verse ananas en Thaise poffertjes dus we zouden het voorlopig wel volhouden onderweg.Het afscheid van het eiland en van het hotel maakte ons weemoedig en tegelijkertijd hadden we zin om op pad te gaan, op zoek naar nieuw. Zo hebben we dus de eerste kerstdag van 2022 gevierd; achterin een vol minibusje, op weg naar een stoffige grens.
We hadden ons op het ergste voorbereid en misschien dat het daarom allemaal mee viel. Het verhaal ging dat je voor de grens uit het busje gegooid zou worden en daar onder dwang een visum aan moet schaffen. Dit hadden we getackeld door alvast een e-visum te regelen zodat we op het moment dat het busje ons eruit zette we direct zelf naar de grens konden lopen. Met een beetje een voldane blik van ons pakken ze niet lieten we de rest van het groepje achter. Bij de grens zou de een na de ander ons verkeerd verwijzen om zo een paar dollars aan ons te verdienen. Zou, want wij ervaarden niets van dat en liepen zo naar de douane. Op het moment dat we de grensdocumenten aan het invullen zijn komt de rest van ons groepje aangelopen. Niks niet dat ze gedwongen werden, niks niet dat ze belazerd zijn. Nou ja, gelukkig maar. Omdat het verhaal ook ging dat het vervolg busje niet zou gaan rijden zodat je een taxi neem hadden we bij voorbaat bedacht helemaal niet voor dat busje te betalen en sowieso een taxi te gaan nemen. Maar de taxi’s bleken duur en het busje bleek op tijd te vertrekken. Resume; geen scams, geen gedoe, alles smooth en wij alsnog in het busje onderweg naar Siem Reap. Wel met een tientje korting, want onze ego’s moeten tenslotte ook gevoed worden.
Twaalf uur nadat we ingestapt waren zijn we uitgestapt voor ons hotel in Siem Reap, waar we hartelijk ontvangen werden. Het was even wennen, we zaten voor dezelfde prijs als op Kho Chang maar nu in een wat ongezellig hok. Als je moe bent is schakelen niet het makkelijkste, maar de volgende dag waren we al meer tevreden.
Cambodia is een van de armste landen ter wereld doordat ze lange tijd in oorlog geleefd hebben. Er is bijna geen industrie doordat de rode Khmer dat verbood en export bestaat alleen uit kleding omdat de textiel industrie gebruik maakt van de lage lonen. Gelukkig gaat het, sinds er geen oorlog meer, met het jaar beter met het land. Vooral toerisme brengt geld in het laatje, dus corona heeft hier een mokerslag uitgedeeld.
Siem Reap blijkt een stad met een lekker sfeertje en de eerste dag struinen we er een beetje in rond. In de tempel is het druk en op het moment dat we uitcheckten waarom dat was,kwamen er tientallen monniken op een rijtje aangelopen.
Fotogeniek natuurlijk en als twee persfotografen liepen we er achteraan. In de tempel namen alle monniken plaats op de grond, met daarachter en eromheen wat ‘gewone’ mensen. Door een lief vrouwtje werden we uitgenodigd om bij haar te gaan zitten en ondanks dat ze geen woord engels sprak heeft ze ons met gebaren toch een beetje verteld wat er gaande was. Ik vermoed dat het Buddha dag was vandaag, dat wat ik al eerder heb gezien tijdens mijn meditatie. Mensen werden gezegend, legden offertjes voor het altaar, we kregen wierook om dat ook te kunnen doen en na een tijdje begonnen de monniken te chanten. Chanten gaat op zo’n toon en ritme dat de energie er niet alleen voor zorgt dat het prettig is om te doen, maar ook om naar te luisteren. Een mooie belevenis om zo met onze neus in de boter te vallen.
Met een Tuk Tuk zijn we naar een Lotus farm gereden, die even buiten de stad ligt. De lotus wordt voornamelijk gebruikt om te offeren, waarbij de lange stengels weggegooid worden. Een Fransman heeft daar wat op gevonden, of tenminste dat pretendeert hij. Als je de stengel breekt komen daar slierten uit en als je die droogt ontstaan er draad, waarmee je dan weer kleding kan weven. Een mooie oplossing want, zo vertelde de Fransman trots, de lotus doet geen kwaad aan de natuur, zorgt zelfs dat water schoner wordt, de stengels worden op deze manier goed gebruikt en de kleding is van sublieme kwaliteit. Gouden idee maar helaas met een gouden prijs. Het is totaal niet haalbaar, een klein sjaaltje kost 230 dollar. Hoeveel?!? Wie koopt dat? Want eerlijk is eerlijk, zo mooi ziet het er niet uit… Maar goed, de Fransman is trots en wij weer terug naar de stad. Was toch een lekker ritje met de Tuk Tuk.
Zo’n lekker ritje hadden we de volgende dag ook. Lekker op tijd ook, we werden om half vijf opgehaald zodat we de zonsopkomst achter Angkor Wat konden gaan zien. Daar waren we niet de enigen in, met nog een paar honderd man stonden we in het donker te wachten tot het licht werd. We zagen geen hand voor ogen en het was dat onze vriendelijke Tuk Tuk chauffeur ons had verteld waar we zijn moesten en omdat de rest er ook stond, want anders hadden we net zo goed ergens op een veldje kunnen staan. Dat maakte die zonsopkomst nog iets van spannend. Wat gaat er komen als de zon het gordijn opentrekt? Na een half uurtje naar een donker gebouw te hebben gekeken werden we ongeduldig en zijn we dat gebouw in gelopen. En dat was magisch. Met nog bijna niemand binnen, in het schemer, liepen we terug de tijd in.
Het Khmer koninkrijk heersten van de 9e tot de 13e eeuw over bijna heel zuid-oost Azië. Het begon bij koning Jayavarman, die zichzelf naast koning ook een goddelijke status had gegeven. Een hoogmoed waar veel huidige wereld leiders ook last van hebben. Om zichzelf te eren liet hij Angkor Wat bouwen, toen het middelpunt van het rijk. De koningen die volgden deden hetzelfde zodat er een stad vol tempels ontstond, nu een van de zeven wereldwonderen. Ik ben er iets van twintig jaar geleden ook geweest, maar wonderen kan je nooit genoeg hebben.
In eerste instantie betroffen het Hindu tempels, maar aan het eind van het tijdperk werd het boeddhisme ingevoerd en ook Boeddha geëerd.
In 1431 liepen de Thai het land binnen, maakten een eind aan het Khmer tijdperk en werd Angkor achtergelaten. De natuur nam de stad over. In 1860 gaven de Thai het stokje over aan de Fransen, die in de jungle Angkor ontdekten. Echt veel hebben ze er niet in geïnvesteerd, want Vietnam was veel belangrijk voor hen dan Cambodja, want daar lag de handel. Pas in 1953 werd Cambodja voor het eerst sinds het Khmer tijdperk onafhankelijk maar het mocht niet lang duren. Een paar jaar later raakte Cambodja verwikkeld in de Vietnam oorlog, de strijd tussen de communisten (China)en de VS. 600.000 slachtoffers en de twijfelachtige eer om het meest gebombardeerde land ter wereld te zijn was het gevolg. In 1975 kwam aan die oorlog een einde, op dat moment nam Pol Pot en de rode Khmer de leiding, en volgde een tijd met een van de verschrikkelijkste genocides ooit.
Door al deze oorlogen en ellende is Angkor lang verborgen gebleven voor archeologen en toeristen. De omgeving lag vol met mijnen, de natuur had de stad overwoekerd en het land had wel iets anders te doen. Toen ik er de eerste keer was, was het toerisme nog maar net op gang, de grote hotels in aanbouw en Siem Reap een kleine stad. Hoe anders is het nu. Toen zo’n 100.000 bezoekers per jaar, pre-corona stond de teller op ruim 2,5 miljoen. Toch ervaren we het als redelijk rustig. Het tempel complex is zo groot, het grootste ter wereld, en veel toeristen laten Cambodja nog links liggen sinds covid.
We halen alles uit de dag en zijn van zonsopgang tot zonsondergang in Angkor. We zien natuurlijk Angkor Wat, een tempel gebaseerd op de vijf toppen van Mount Meru, de heilige berg en het huis van de goden. Bayon, bekend van de 2000 Boeddhistische gezichten die de vier richtingen op kijken. Ta Prohm, waar de vijgenbomen en jungle de tempel bewonen en bekend uit Indiana Jones en Tomb Raider. De bomen groeien dwars door de tempel heen, muren opzij duwend. Het is mysterieus, sprookjesachtig, geheimzinnig. En Banteay Srei, de vrouwentempel en ook wel parel van Angkor genoemd. Zeer waarschijnlijk gebouwd door en voor vrouwen, namelijk zo verfijnd, precies en prachtig dat er gezegd wordt dat mannen er niet toe in staat zijn. Het is tot 1914 bedolven geweest en daardoor zo goed behouden. Een beauty.
Een wonder doet wat met je, en daar moeten we een dag van bijkomen. Heerlijk in een mooie, groene tuin met goed eten en yoga aan het eind van de middag. We maken een plan voor de komende tijd. Iets wat prima klinkt maar wat we soms goed zat worden. Uren op je telefoon kijken waarheen, welk hotel, wat kost een vlucht, of de bus, of toch ergens anders heen. Het eerste plan was om vanuit Phnom Penh naar Laos te vliegen, maar de tickets zijn (te) duur, voor een koffer in het ruim betaal je al 80 euro. Dat is bijna duurder dan de inhoud. Een bus is eigenlijk geen serieuze optie, dus wijziging van het plan. Via Kho Chang terug naar Bangkok en daar met de trein naar Laos, en dan aan het eind van de trip. Dus weer terug naar ‘ons’ eiland, wat voelt als even naar huis gaan.
Maar voordat we dat doen gaan we naar de hoofdstad, Phnom Penh. Een busritje van 7 uur, die ontspannen verloopt. Het is tenslotte net waar je je op instelt. Een broodje met pindakaas mee voor onderweg, want het voordeel van een voormalige Franse kolonie is dat er goede bakkertjes zijn.
[userId] => 80242
[photoRevision] => 0
[reportId] => 5089944
[countryId] => 32
[pictureCount] => 0
[visitorCount] => 91
[author] => Pascale
[cityName] => Khett Siem Reab
[travelId] => 526239
[travelTitle] => Samen
[travelTitleSlugified] => samen
[dateDepart] => 2021-05-03
[dateReturn] => 2025-09-01
[showDate] => no
[goalId] => 99
[goalName] => Iets anders...
[countryName] => Cambodja
[countryIsoCode] => kh
[imageLink640x480] => https://loremflickr.com/g/640/480/cambodja,khett-siem-reab
[imageLink50x50] => https://cdn.easyapps.nl/users/000/000/000/000/080/242_50x50.jpg?r=0
[titleSlugified] => wonderen-zijn-de-wereld-niet-uit
)
)
)
[_currentPageNumber:protected] => 4
[_filter:protected] =>
[_itemCountPerPage:protected] => 15
[_pageCount:protected] => 4
[_pageRange:protected] => 10
[_pages:protected] => stdClass Object
(
[pageCount] => 4
[itemCountPerPage] => 15
[first] => 1
[current] => 4
[last] => 4
[previous] => 3
[pagesInRange] => Array
(
[1] => 1
[2] => 2
[3] => 3
[4] => 4
)
[firstPageInRange] => 1
[lastPageInRange] => 4
[currentItemCount] => 15
[totalItemCount] => 60
[firstItemNumber] => 46
[lastItemNumber] => 60
)
[_view:protected] =>
)
[breadcrumb] =>
>
Reisverslagen
[styleSheet] => https://cdn.easyapps.nl/578/css/style.css
)